Tylko Cichociemni byli rekrutowani, selekcjonowani, szkoleni oraz ekspediowani do Polski
przez Oddział VI (Specjalny) Sztabu Naczelnego Wodza.
Cichociemni – to 316 spadochroniarzy, żołnierzy Armii Krajowej w służbie specjalnej. Podczas II wojny światowej nazywani byli ptaszkami lub zrzutkami. Oprócz starannej selekcji oraz wszechstronnego wyszkolenia do zadań specjalnych w okupowanej Polsce wyróżniali się swymi cechami charakteru (patrz: rekrutacja) oraz silną motywacją – Ich zawołaniem było hasło: „Wywalcz Jej [Polsce] wolność lub zgiń!”
Podczas II wojny światowej, funkcjonowało Polskie Państwo Podziemne, którego wojskową strukturą była Armia Krajowa, Cichociemni stanowili jej elitę. Niestety współcześnie, fenomen Polskiego Państwa Podziemnego – którego istotną częścią byli Cichociemni – jest zadeptywany przez różnych ignorantów i fałszerzy historii – którzy bez żenady publicznie bredzą o rzekomych „cichociemnych do innych krajów” czy też o tym, jakoby Armia Krajowa rzekomo była częścią „wydzierżawionych wojsk” czyli Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie…
Nazwa cichociemni prawdopodobnie powstała w 1941 roku, po raz pierwszy została oficjalnie użyta w instrukcji szkoleniowej Oddziału VI Sztabu Naczelnego Wodza z września 1941 pt. „Codzienne życie w Kraju. Szkic dla skoczków do września 1941 r.”. W pierwszym zdaniu czytamy: „Praca niniejsza ma za zadanie ułatwienie „cicho-ciemnym” zaaklimatyzowanie się w Kraju (…)” (źródło: CAW sygn. II.52.150.1).
Wówczas nazwa definiowała raczej sposób w jaki żołnierze znikali z macierzystych oddziałów, gdy wyrazili zgodę na skok do Kraju oraz kierowani byli na tajne, specjalistyczne szkolenia. Oto relacja Władysława Stasiaka – „Po zakończeniu odprawy z dowódcą spotkaliśmy się wreszcie z kolegami. Koledzy niemal rzucili się na nas z pytaniami (…) A my zobowiązani tajemnicą odpowiadaliśmy twardo, że mamy zakaz mówienia czegokolwiek o kursie i sprawach z nim związanych. Na drugi dzień przyszedł do mnie por. Józef Wija – znany w brygadzie dowcipniś i złośliwiec. (…) Zaczął mnie męczyć pytaniami. Odpowiedziałem mu, że przecież dobrze wie, że mamy siedzieć cicho (…)
On, złośliwie, rysując palcem kółko na czole, powiedział: „ty ciemniaku, nawet mnie nie ufasz? Taki jesteś cicho-ciemniak!”. Z biegiem czasu wszystkich uczestników szkolenia zaczęto nazywać cicho-ciemnymi” (W locie szumią spadochrony, IW PAX, Warszawa 1991, s.41-42, ISBN 83-211-1153-X).
Pierwszy zapis słowa Cichociemny – bez cudzysłowu oraz nierozdzielnie – pochodzi być może z pamiętnika Jana Górskiego, nie sposób tego zweryfikować, bowiem wnuk tego Cichociemnego… utajnił ten pamiętnik. Pod datą 30 marca 1942 ponoć zanotował: Kochany chłopak. W Warszawie w szkole nie spodziewałem się, że on taki. Urodzony Cichociemny. (Pamiętnik Jana Górskiego, niepublikowany, źródło: wg. oświadczenia ustnego archiwum rodzinne Michała Górskiego)
Po wojnie znaczenie nazwy cichociemni wyjaśniono w publikacji będącej zbiorem wspomnień CC, wydanym z inicjatywy Koła Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej w Londynie:
Nazywamy się cichociemnymi. Nazwa niejednemu wyda się może dziwaczna, ale spróbujcie znaleźć lepszą na określenie takiego charakternika, który potrafi zjawić się nie spostrzeżony tam gdzie się go najmniej spodziewają i pożądają, cicho a sprawnie narobić nieprzyjacielowi bigosu i wsiąknąć niedostrzegalnie w ciemność, w noc – skąd przyszedł
„Kotrowersje” dot. liczby Cichociemnych – wyjaśnienie czytaj na dole strony.
Słowo CICHOCIEMNI zawsze było tożsame z frazą Skoczkowie do Kraju, w służbie specjalnej AK – dlatego Cichociemnymi nie byli inni polscy spadochroniarze: kurierzy oraz spadochroniarze zrzucani do innych krajów, choć niekiedy mieli za sobą podobne szkolenia, a niektórzy byli zaprzysiężeni na rotę przysięgi AK.
Nie byli jednak przydzielani do służby w Armii Krajowej w okupowanej Polsce – nie służyli w wojskowych strukturach Polskiego Państwa Podziemnego.
CODZIENNE ŻYCIE W KRAJU. Szkic dla skoczków (do września 1941)
Instrukcja szkoleniowa Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza dla kandydatów na Cichociemnych
Centralne Archiwum Wojskowe, sygn. CAW sygn. II.52.150.1
Pisownia słowa
Pani Agata Hącia, doktor językoznawstwa z Poradni Językowej Uniwersytetu Warszawskiego autorytatywnie wyjaśnia, że słowa cichociemni (i pokrewnych) nie należy ujmować w cudzysłów, bowiem „nie są spełnione warunki stosowania tego znaku interpunkcyjnego: a) cytowanie, b) zaznaczanie ironii, c) zaznaczanie dystansu stylistycznego, d) oznaczanie nazw własnych określonego typu (…).
Określenie cichociemni jest oparte na specyficznej grze słów, pewnej figurze wyobraźni. Mamy tendencję do tego, żeby podobne określenia ujmować w cudzysłów (zwłaszcza po to, żeby podkreślić ich nowość, świeżość, być może efemeryczność). Niegdyś na stosowanie cudzysłowu w takich sytuacjach zezwalały zasady interpunkcyjne. Współcześnie jest inaczej (…).”
Deklaracja por. cc Józefa Zająca
Rekrutacja, szkolenie, skok ze spadochronem do okupowanej Polski, już po skoku nawet wobec kolegów z Armii Krajowej, fakt bycia skoczkiem – to wszystko było objęte ścisłą tajemnicą wojskową. Rozkaz Naczelnego Wodza (L.dz. 2525/tjn.43) był jednoznaczny:
„Wszystkie bez wyjątku czynności związane z lotem do Kraju są ścisła tajemnicą wojskową. Bezwzględne przestrzeganie tej tajemnicy jest podstawowym warunkiem powodzenia samych lotów oraz całości akcji lotniczej w Kraju, jek również jedynym sposobem zabezpieczenia przed represjami rodziny skoczka.”
Każdy Cichociemny, już na etapie wstępnym, podczas rekrutacji, składał deklarację o ochotniczym zgłoszeniu do służby w Armii Krajowej:
„Zgłaszam ochotniczo swą kandydaturę do użycia mnie do pracy w Kraju.
Deklaracja niniejsza jest równoznaczna ze złożeniem przysięgi zobowiązującej do przestrzegania tajemnicy.”
Po przeszkoleniu na kursach dla Cichociemnych, przed skokiem ze spadochronem do Polski, składał kolejną deklarację:
„Ja, niżej podpisany [tu stopień, nazwisko i imię] zobowiązuję się słowem honoru, że do końca wojny:
Deklaracja por. cc Józefa Zająca
1. Zachowam całkowitą tajemnicę co do drogi, jaką przerzucony zostałem do Kraju i co do charakteru mojej pracy. Zachowanie tajemnicy zobowiązuje mnie również wobec wszystkich organów Armii w Kraju, za wyjątkiem odpowiedzi na zapytania skierowane do mnie w drodze służbowej.
2. Nie będę nadużywał alkoholu, szczególnie w lokalach publicznych.
3. Nie będę prowadził żadnej czynnej akcji politycznej.
4. Przyjmę każdy zaproponowany mi w Kraju przydział, wybierając jedynie w wypadku dania mi prawa wyboru przez przełożonych.
5. Moje stosunki z rodziną uzależnię od wskazówek udzielonych mi przez władze Armii w Kraju. W żadnym wypadku nie będę starał się nawiązać stosunków z rodziną z pominięciem władz Armii w Kraju.Prócz tego oświadczam, że nie biorę ze sobą żadnych przedmiotów lub pism nie ujawnionych odprawiającym mnie oficerom Oddz. VI. Sztabu N.W. [Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza]”
Cichociemni po zakończeniu wszystkich szkoleń a przed skokiem do Polski składali przysięgę cichociemnych. Od utworzenia Armii Krajowej w lutym 1942 składali również rotę przysięgi AK.
Tekst przysięgi Cichociemnych:
W obliczu Boga Wszechmogącego i Najświętszej Marii Panny, jako żołnierz powołany do służby specjalnej przysięgam, że poświęconego mi sprzętu, poczty i pieniędzy strzec będę nie tylko jako dobra państwowego, ale i jako środków i pieniędzy przeznaczonych dla odzyskania wolności Ojczyzny, a tajemnicy służby specjalnej dochowam, nawet wobec moich przełożonych i kolegów w konspiracji i nie zdradzę jej nikomu, aż do końca wojny. Tak mi Panie Boże dopomóż.
Tekst przysięgi Armii Krajowej:
W obliczu Boga Wszechmogącego i Najświętszej Marii Panny Królowej Korony Polskiej, kładę swe ręce na ten święty Krzyż, znak męki i Zbawienia. Przysięgam być wiernym Ojczyźnie mej, Rzeczpospolitej Polskiej, stać nieugięcie na straży Jej honoru i o wyzwolenie Jej z niewoli walczyć ze wszystkich sił, aż do ofiary mego życia.
Prezydentowi Rzeczypospolitej i rozkazom Naczelnego Wodza oraz wyznaczonemu przezeń dowódcy Armii Krajowej będę bezwzględnie posłuszny, a tajemnicy dochowam niezłomnie cokolwiek by mnie spotkać miało.
Przyjmujący przysięgę:
Przyjmuję cię w szeregi żołnierzy Armii Polskiej walczącej z wrogiem w konspiracji o wyzwolenie Ojczyzny. Twym obowiązkiem będzie walczyć z bronią w ręku. Zwycięstwo będzie twoją nagrodą. Zdrada karana jest śmiercią.
20 czerwca 1941 gen. Władysław Sikorski podpisał rozkaz ustanawiający Znak Spadochronowy – taki sam dla wszystkich spadochroniarzy, bez względu na rodzaj akcji bojowej w której uczestniczyli.
W rozkazie czytamy m.in.:
Projekt znaku w kształcie „nurkującego do walki orła” opracował na zamówienie złożone przez kpt. Jana Górskiego, w sierpniu 1940 w Biggar, artysta grafik, sierż. Marian Walentynowicz (źródło: Jędrzej Tucholski, Spadochroniarze, PAX, Warszawa 1991 s. 69, ISBN 83-211-1057-6). Potwierdza to odręczna notatka kpt. Jana Górskiego z grudnia 1941 (CA MSW, sygn. 295/15). Referentem projektu Znaku gen. Sikorski wyznaczył kpt. Macieja Kalenkiewicza.
Wyprodukowano 6550 zwykłych Znaków Spadochronowych, z tego użyto 6252. Przydzielono je m.in. Oddziałowi VI (Specjalnemu) Sztabu Naczelnego Wodza – od nr 0001 do 0500, 1 Samodzielnej Brygadzie Spadochronowej od nr 0501 do 2195.
Cichociemnym spadochroniarzom Armii Krajowej w służbie specjalnej wydano tylko 311 zwykłych Znaków Spadochronowych. Nie wydano (nie przydzielono numerów) zwykłego Znaku Cichociemnym: Jan Lech, Józef Spychalski, Michał Tajchman, Elżbieta Zawacka. W przypadku Zawackiej było to niemożliwe, bo nie podała oficerom Oddziału VI (Specjalnego) nawet swoich danych osobowych, ponadto w dacie skoku do Polski (9/10 września 1943) nie miała nawet praw żołnierza AK (zrównanie praw kobiet i mężczyzn nastąpiło dopiero po dekrecie prezydenta R.P. z 27 października 1943 o ochotniczej służbie kobiet).
Znaki Spadochronowe otrzymali (z reguły) wszyscy spadochroniarze przeszkoleni przez Polaków w ośrodkach spadochronowych w Wielkiej Brytanii i Włoszech. Oprócz Cichociemnych zwykłe Znaki Spadochronowe otrzymali: kurierzy oraz skoczkowie do innych krajów, t.j. spadochroniarze Akcji Kontynentalnej, a także żołnierze 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej. Znaki Spadochronowe przyznano również spadochroniarzom z innych krajów: 238 Francuzi, 172 Norwegowie, 46 Anglicy, ponadto po 4 Belgowie i Holendrzy, po 2 Amerykanie i Czesi.
„Pierwsze 2700 zwykłych znaków wykonała Grupa Techniczna Ośrodka Radio Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie. Po jej likwidacji i przejęciu sztancy od likwidatora Brygada [1 SBS – RMZ] powierzyła wykonanie znaków od Nr 2701 szkockiej firmie Aleksander Kirkwood & Son z Edynburga. Wianek do bojowego znaku jest pozłacany i przylutowany od spodu szpon orła, co robi wrażenie, że jest on trzymany w tych szponach. Każdy znak na odwrocie ma wyryte na jednym skrzydle orła hasło „Tobie Ojczyzno” a na drugim skrzydle indywidualny numer znaku. Podobnie wianek bojowego znaku ma indywidualny numer. Od spodu w centrum znaku jest dolutowana śrubka, którą przy pomocy nakrętki znak był przyczepiany do munduru (czy ubrania). Każdy odznaczony spadochroniarz otrzymywał legitymację ze swoim nazwiskiem i szczegółami przyznania znaku, uprawniającą do noszenia go. (Jan Lorys (oprac.), Historia Polskiego Znaku Spadochronowego, Materiały. Dokumenty. Źródła. Archiwalia,, Zeszyt 9, Londyn 1993, ISBN 0-902508-20-2, ISBN 978-0-902508-20-0 s. XVII)
Wybito 2090 wianków, w tym zidentyfikowano 1771 nazwiska odznaczonych. Spośród 316 z ustalonej liczby Cichociemnych AK zrzuconych do Polski użyto zaledwie 149 numerów wianków. Jednym z powodów był m.in. fakt, iż odznaczeni Znakiem Bojowym mieli przysyłać do 1 SBS zwykłe Znaki Spadochronowe celem przylutowania złotego wianka, wtedy też nadawano numer bojowego Znaku Spadochronowego. Nie wszyscy Cichociemni, z różnych powodów, mogli starać się o otrzymanie bojowego Znaku Spadochronowego, np. część z Nich poległa.
W ewidencji zwykłych i bojowych Znaków Spadochronowych są duże braki, powody są liczne i różne, główny to ten, że nigdy nie ustalono jednego ośrodka odpowiedzialnego za prowadzenie ewidencji Znaków oraz ich numerów.
Jedynym ośrodkiem dowódczym, który próbował prowadzić taką ewidencję było dowództwo 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej, ale nie o każdym przypadku odznaczenia było informowane. Ewidencję tą stanowią cztery zeszyty A.V.20/86-1,2,3,4, przechowywane obecnie w Instytucie Polskim i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie. (Jan Lorys (oprac.), Historia Polskiego Znaku Spadochronowego, s. XLV – LI)
Zbigniew S. Siemaszko – Spadochroniarze w drugiej wojnie światowej
w: Zeszyty Historyczne, Instytut Literacki Paryż 1994, zeszyt 108, s. 221-230
Jan Lorys – Uwagi o artykule „Spadochroniarze w drugiej wojnie światowej”
w: Zeszyty Historyczne, Instytut Literacki Paryż 1994, zeszyt 110, s. 225-226
9 lat po wojnie, zarządzeniem nr L.dz. 72/54 Kierownika Ministerstwa Obrony Narodowej z 5 lutego 1954 gen. Tadeusza Malinowskiego – na wniosek skoczków zrzeszonych w londyńskim Kole Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej, ustanowiono dla nich Znak dla Skoczków do Kraju, czyli Znak Spadochronowy AK, będący wersją Znaku Spadochronowego. Jest nieco większy, wewnątrz wieńca laurowego ma umieszczoną srebrną kotwicę „Polski Walczącej”.
Zgodnie z pkt. 3 zarządzenia z 5 lutego 1954 ten „Znak może być nadany tylko tym żołnierzom, którzy zrzuceni do Kraju, wzięli udział w bojowej akcji spadochronowej”.
Zgodnie z pkt. 5 w/w zarządzenia, „Żołnierz, który posiada „Znak spadochronowy” i „Znak spadochronowy Armii Krajowej”, może nosić tylko jeden z tych znaków.”
Na wniosek przewodniczącego Koła Cichociemnych Spadochroniarzy AK płk dypl. Kazimierza Iranka – Osmeckiego, 14 maja 1954 Naczelny Wódz, rozkazem nr L.dz. 200/pers/54, nadał Znak spadochronowy Armii Krajowej imiennie 71 „żołnierzom spadochroniarzom Armii Krajowej poległym i zmarłym” oraz 75 „żołnierzom spadochroniarzom Armii Krajowej przebywającym na Zachodzie” (IPMS sygn. A.XII.85/248).
Znak spadochronowy AK był tak naprawdę odznaką pamiątkową o charakterze kombatanckim (…) Znaki spadochronowe AK mają wymiary zbliżone do bojowych znaków spadochronowych – mogą się różnić od siebie nieznacznie, w zależności od wykonawcy. Różnice występują również w kształcie symbolu Polski Walczącej. Niektórzy cichociemni uzupełnili swoje wojenne bojowe znaki spadochronowe o symbol Polski Walczącej, łącząc tym samym cechy obu odznak” (Rafał Niedziela, „Tobie Ojczyzno”. Znaki spadochronowe i szybowcowe w Polskich Siłach Zbrojnych (1941-1947), Warszawa 2021, ISBN 978-83-942317-2-9, s. 347-351)
„(…) znak dla skoczków do Kraju różnił się cokolwiek wielkością oraz znakiem Polski Walczącej, „kotwicą” wstawioną w środek wianka” (Jan Lorys (oprac.), Historia Polskiego Znaku Spadochronowego, Materiały. Dokumenty. Źródła. Archiwalia,, Zeszyt 9, Londyn 1993, ISBN 0-902508-20-2, ISBN 978-0-902508-20-0 s. XVII)
Znak Skoczków do Kraju stał się jedynym identyfikatorem Cichociemnych. Aby zostać Cichociemnym należało pozytywnie przejść ostrą selekcję, pomyślnie ukończyć wszystkie szkolenia (nie było jednego „kursu dla cichociemnych”), złożyć przysięgę Cichociemnych, później również przysięgę Armii Krajowej oraz wykonać skok do Kraju. Dlatego Cichociemnymi nie są polscy spadochroniarze zrzucani do innych krajów, np. w ramach Akcji Kontynentalnej. Na listę 316 Cichociemnych wpisano także ośmiu oficerów przerzuconych do Polski w operacjach „Most” (Wildhorn).
Ta edycja Znaku Spadochronowego dla Skoczków do Kraju miała liczyć jedynie 316 numerowanych egzemplarzy, w praktyce było ich jeszcze mniej (patrz poniżej).
zwykłe / bojowe
UWAGA! Tabela ma więcej niż jedną stronę, wyświetla po 30 wierszy na stronie
(kliknij w zdjęcie lub nazwisko, aby przejść do strony z biogramem, wpisz w wyszukiwarkę, aby wyszukać)
Tabelę można przeszukiwać, wpisując dowolny ciąg znaków
Autor wykazu – Ryszard M. Zając, wnuk por. cc. Józefa Zająca
Na urządzeniach mobilnych aby zobaczyć całość należy przewinąć w poziomie
Stopień | Foto | Nazwisko imię | Pseudonim | Nr Znaku Spadochronowego (zwykłego/bojowego) |
---|---|---|---|---|
kpt. | ![]() | Adrian Florian | Liberator | |
gen. bryg. | ![]() | Bałuk Stefan | Starba | |
por. lot. | ![]() | Bator Ignacy | Opór | |
ppłk. | ![]() | Bazała Leon | Striwiąż | |
mjr | ![]() | Bąkiewicz Zbigniew | Zabawka | |
ppor. | ![]() | Benedyk Tadeusz | Zahata | |
kpt. | ![]() | Benrad Adam | Drukarz | |
ppor. | ![]() | Bernaczyk - Słoński Kazimierz | Rango | |
płk | ![]() | Bętkowski Jacek | Topór 2 | |
płk. pil. | ![]() | Biały Jan | Kadłub | |
ppor. | ![]() | Bichniewicz Jerzy | Błękitny | |
kpt. | ![]() | Bidziński Niemir | Ziege Karol | |
st. sierż. lot. | ![]() | Biedrzycki Stanisław | Opera | |
ppłk. sap. | ![]() | Bielski Romuald | Bej | |
ppor. | ![]() | Bienias Jan | Osterba | |
ppor. lot. cw | ![]() | Bieżuński Jan | Orzyc | |
mjr sap. | ![]() | Bilski Kazimierz | Rum | |
płk. | ![]() | Boryczka Adam | Brona | |
ppłk. | ![]() | Borys Adam | Pług | |
mjr łączn. | ![]() | Burdziński Tadeusz | Malina | |
por. piech. | ![]() | Busłowicz Michał | Bociek | |
por. | ![]() | Buyno Jerzy | Gżegżółka | |
ppor. | ![]() | Bystrzycki Przemysław | Grzbiet | |
ppor. łączn. | ![]() | Bzdawka Bernard | Siekiera | |
mjr sap. | ![]() | Cetys Teodor | Wiking | |
ppor. łączn. | ![]() | Chmieloch Ryszard | Błyskawica | |
mjr | ![]() | Chmielowski Antoni | Wołk | |
por. | ![]() | Chyliński Eugeniusz | Frez | |
kpt. piech. | ![]() | Cieplik Franciszek | Hatrak | |
mjr | ![]() | Czaykowski Andrzej | Garda | |
por. łączn. | ![]() | Czepczak Górecki Bronisław | Zwijak | |
por. br. panc. | ![]() | Czerwiński Kazimierz | Bryzga | |
por. | ![]() | Człapka Kazimierz | Pionek | |
por. | ![]() | Czuma Józef | Skryty | |
ppor. piech. | ![]() | Dąbrowski Adam | Puti | |
płk. | ![]() | Dekutowski Hieronim | Zapora | |
kpt. piech. | ![]() | Dmowski Stanisław | Podlasiak | |
kpt. | ![]() | Dziadosz Rudolf | Zasaniec | |
ppłk. łącz. | ![]() | Dzikielewski Feliks | Oliw | |
por. | ![]() | Eckhardt Mieczysław | Bocian | |
płk. piech. | ![]() | Emir Hassan Jerzy | Turek 2 | |
por. | ![]() | Farenholc Oskar | Sum | |
kpt. | ![]() | Fijałka Michał | Kawa | |
ppor. | ![]() | Flont Władysław | Grandziarz | |
kpt. piech. | ![]() | Fortuna Ludwik | Siła | |
por. łączn. | ![]() | Fuhrman Kazimierz | Zaczep | |
kpt. | ![]() | Gałacki Adolf | Maszop | |
kpt. | ![]() | Garczyński Marian | Skała | |
kpt. | ![]() | Gaworski Tadeusz | Lawa | |
mjr kaw. | ![]() | Gilowski Stanisław | Gotur | |
ppor. łączn. | ![]() | Godzik Władysław | Skrzat | |
kpt. sł. zdr. | ![]() | Golarz Teleszyński Marian | Góral 2 | |
płk. piech. | ![]() | Gołębiewski Marian | Ster | |
ppor. | ![]() | Gołuński Norbert | Bombram | |
mjr sap. | ![]() | Górski Jan | Chomik | |
ppor. | ![]() | Górski Stefan | Brzeg | |
mjr kaw. | ![]() | Grodzicki Krzysztof | Jabłoń | |
kpt. | ![]() | Gromnicki Zygmunt | Gula | |
kpt. piech. | ![]() | Grun Bronisław | Szyb | |
ppor. piech. | ![]() | Grycz Jan | Dziadzio | |
ppor. art. | ![]() | Harasymowicz Stanisław | Lalka | |
ppor. lot. | ![]() | Hauptman Władysław | Gapa | |
ppor. | ![]() | Heczko Kalinowski Gustaw | Skorpion | |
por. | ![]() | Hencel Stanisław | Pik | |
mjr łączn. | ![]() | Hoffman Teodor | Bugaj | |
ppor. | ![]() | Hörl Jan | Frog | |
ppłk. | ![]() | Iglewski Antoni | Ponar | |
rtm. kaw. | ![]() | Ignaszak Stefan | Drozd | |
kpt. | ![]() | Ipohorski Lenkiewicz Wiesław | Zagroda | |
płk. | ![]() | Iranek Osmecki Kazimierz | Heller | |
mjr pil. | ![]() | Iszkowski Jerzy | Orczyk | |
mjr piech. | ![]() | Jabłoński Bolesław | Kalia | |
por. piech. | ![]() | Jachciński Henryk | Kret | |
mjr | ![]() | Jackiewicz Bolesław | Łabędź | |
por. | ![]() | Jagielski Stanisław | Gacek | |
por. | ![]() | Jakubowski Ewaryst | Brat | |
kpt. | ![]() | Jankowski Stanisław | Agaton | |
kpt. | ![]() | Januszkiewicz Henryk | Spokojny | |
por. art. | ![]() | Jarosz Janusz | Szermierz | |
ppor. | ![]() | Jasieński Stefan | Alfa | |
por. piech. | ![]() | Jastrzębski Antoni | Ugór | |
ppor. | ![]() | Jaworski Tadeusz | Gont | |
kpt. piech. | ![]() | Jaworski Tadeusz Stanisław | Bławat | |
mjr pil. | ![]() | Jokiel Jan | Ligota | |
rotm. | ![]() | Jurecki Marian | Orawa | |
ppor. | ![]() | Jurkiewicz Longin | Mysz | |
ppłk. | ![]() | Kalenkiewicz Maciej | Kotwicz | |
ppłk. | ![]() | Kamieński Jan | Cozas | |
ppor. piech. | ![]() | Kamiński Bronisław | Golf | |
mjr piech. | ![]() | Kaszyński Eugeniusz | Nurt | |
sierż. | ![]() | Kazimierczak Stanisław | Ksiądz | |
por. piech. | ![]() | Kiwer Edward | Biegaj | |
por. | ![]() | Klimowicz Władysław | Tama | |
mjr piech. | ![]() | Klimowski Tadeusz | Klon | |
mjr piech. | ![]() | Klinicki Maksymilian | Wierzba 2 | |
por. | ![]() | Klocek Niewęgłowski Włodzimierz | Garłuch | |
por. | ![]() | Kobyliński Tadeusz | Hiena | |
płk. dypl. piech. | ![]() | Kobyliński Wacław | Dziad | |
por. | ![]() | Kochański Jan | Jarema | |
kpt. | ![]() | Kochański Władysław | Bomba | |
mjr | ![]() | Kolasiński Stanisław | Śmiga, Ulewa | |
mjr | ![]() | Konik Bronisław | Sikora | |
ppor. piech. | ![]() | Konstanty Ignacy | Szmaragd | |
mjr | ![]() | Kontrym Bolesław | Żmudzin | |
mjr | ![]() | Kopisto Wacław | Kra | |
mjr | ![]() | Koprowski Franciszek | Dąb | |
gen. dyw. | ![]() | Kossakowski Tadeusz | Krystynek | |
ppłk. dypl. br. panc. | ![]() | Kostuch Tomasz | Bryła | |
por. sap. | ![]() | Kotorowicz Stanisław | Kron | |
por. łączn. lot. | ![]() | Kowalik Edward | Ciupuś | |
por. sap. | ![]() | Kowalski Jerzy | Baba | |
ppor. sap. | ![]() | Kowalski Ryszard | Benga | |
kpt. piech. | ![]() | Kozłowski Julian | Cichy | |
kpt. dypl. | ![]() | Kożuchowski Henryk | Hora | |
ppłk. | ![]() | Krajewski Henryk | Trzaska | |
ppor. | ![]() | Krasiński Adam | Szczur | |
ppłk. piech. | ![]() | Krizar Leopold | Czeremosz | |
kpt. piech. | ![]() | Krokay Walery | Siwy | |
kpt. sap. | ![]() | Kryszczukajtis Mirosław | Szary | |
mjr | ![]() | Krzymowski Stanisław | Kostka | |
ppor. | ![]() | Kuczyński Marian | Zwrotnica | |
por. łączn. | ![]() | Kujawiński Stanisław | Wodnik | |
kpt. art. | ![]() | Kułakowski Aleksander | Rywal | |
kpt. piech. | ![]() | Kwarciński Mieczysław | Ziut | |
mjr br. panc. | ![]() | Kwiatkowski Bohdan | Lewar | |
mjr | ![]() | Lech Jan | Granit | |
ppor. piech. | ![]() | Lech Włodzimierz | Powiślak | |
kpt. łącz. | ![]() | Leśkiewicz Marian | Wygoda | |
st. sierż. | ![]() | Lewandowski Aleksander | Wiechlina | |
ppor. | ![]() | Lewko Kazimierz | Palec | |
mjr lot. | ![]() | Lewkowicz Bronisław | Kurs | |
por. kaw | ![]() | Linowski Artur | Karp | |
kpt. piech. | ![]() | Lipiński Wojciech | Lawina | |
kpt. piech. | ![]() | Luszowicz Zdzisław | Szakal | |
ppor. | ![]() | Łada Lech | Żagiew | |
kpt. | ![]() | Łagoda Hieronim | Lak | |
st. sierż. | ![]() | Łakomy Albin | Twornik | |
mjr | ![]() | Łastowski Benon | Łobuz | |
mjr uzbr. | ![]() | Łojkiewicz Adolf | Ryś | |
ppłk. kaw. | ![]() | Łopianowski Narcyz | Sarna | |
por. | ![]() | Łoś Ezechiel | Ikwa | |
mjr br. panc. | ![]() | Mackus Adam | Prosty | |
por. | ![]() | Majewicz Stefan | Hruby | |
ppłk. | ![]() | Majorkiewicz Felicjan | Iron | |
ppor. łączn. | ![]() | Makagonow Makagon Aleksander | Wschód | |
mjr łączn. | ![]() | Makarenko Anatol | Tłok | |
por. art. | ![]() | Maksyś Władysław | Azot | |
mjr dypl. piech. | ![]() | Malik Franciszek | Piorun 2 | |
kpt. piech. | ![]() | Marecki Władysław | Żabik 2 | |
por. | ![]() | Marek Jan | Walka | |
kpt. lot. | ![]() | Marynowski Edmund | Sejm | |
por. piech. | ![]() | Matula Zbigniew | Radomyśl | |
por. łączn. | ![]() | Matysko Jan | Oskard | |
ppor. łączn. | ![]() | Mazur Stanisław | Limba | |
por. | ![]() | Messing Janusz | Bekas | |
kpt. | ![]() | Mich Stefan | Jeż | |
kpt. uzbr. | ![]() | Michalczewski Wincenty | Mir | |
por. | ![]() | Miciek Władysław | Młot | |
mjr | ![]() | Milewicz Zygmunt | Róg | |
kpt. piech. | ![]() | Mostowiec Marian | Lis | |
por. piech. | ![]() | Motylewicz Piotr | Grab | |
por. | ![]() | Mrazek Zbigniew | Aminius | |
płk. piech. | ![]() | Nadolczak Bruno | Piast | |
płk. piech. | ![]() | Nakoniecznikoff Klukowski Przemysław | Kruk 2 | |
ppor. | ![]() | Niedzielski Rafał | Mocny | |
kpt. piech. | ![]() | Niemczycki Jerzy | Janczar | |
ppor. | ![]() | Niepla Kazimierz | Kawka | |
mjr art. | ![]() | Nosek Antoni | Kajtuś | |
kpt. | ![]() | Nowacki Józef | Horyń | |
ppor. łączn. | ![]() | Nowak Piotr | Oko | |
kpt. art. | ![]() | Jeziorański Nowak Jan | Zych | |
kpt. piech. | ![]() | Nowakowski Michał | Harpun | |
ppor. kaw. | ![]() | Nowobilski Tadeusz | Dzwon | |
kpt. art. | ![]() | Nowodworski Cezary | Głóg | |
mjr | ![]() | Nuszkiewicz Ryszard | Powolny | |
ppor. art. | ![]() | Odrowąż Szukewicz Bolesław | Bystrzec | |
gen. bryg. | ![]() | Okulicki Leopold | Niedźwiadek | |
ppłk. piech. | ![]() | Olszewski Stanisław | Bar | |
kpt. | ![]() | Ossowski Stanisław | Jastrzębiec 2 | |
ppor. łączn. | ![]() | Ostrowiński Henryk | Smyk | |
por. piech. | ![]() | Osuchowski Kazimierz | Rosomak | |
ppłk. | ![]() | Paczkowski Alfred | Wania | |
sierż. | ![]() | Parada Michał | Mapa | |
plut. | ![]() | Parczewski Jan | Kraska | |
por. piech. | ![]() | Pentz Karol | Skała 2 | |
por. piech. | ![]() | Perekładowski Feliks | Przyjaciel 2 | |
ppor. łączn. | ![]() | Peszke Zdzisław | Kaszmir | |
mjr sap. | ![]() | Pękała Górski Mieczysław | Bosak | |
por. | ![]() | Piasecki Zbigniew | Orlik | |
kpt. | ![]() | Piątkowski Bohdan | Mak | |
ppor. | ![]() | Pic Witold | Cholewa | |
kpt. art. | ![]() | Piekarski Aleksander | Turkuć | |
por. łączn. | ![]() | Pieniak Czesław | Bór | |
mjr tech lot. | ![]() | Pijanowski Wacław | Dym | |
mjr | ![]() | Pilch Adolf | Góra | |
mjr | ![]() | Piotrowski Edward | Mema | |
kpt. piech. | ![]() | Piotrowski Julian | Rewera 2 | |
płk. | ![]() | Piwnik Jan | Ponury | |
por | ![]() | Pluta Wilhelm | Pion | |
por. lot. | ![]() | Pokładecki Marian | Zoll | |
kpt. piech. | ![]() | Pokultinis Alfred | Fon | |
kpt. | ![]() | Policiewicz Zygmunt | Świerk | |
por. | ![]() | Poliszuk Jarosław | Arab | |
kpt. | ![]() | Polończyk Bolesław | Kryształ | |
mjr piech. | ![]() | Pospieszalski Antoni | Curie | |
ppor. piech. | ![]() | Poznański Jan | Pływak | |
rtm. kaw. | ![]() | Prądzyński Janusz | Trzy | |
rotm. | ![]() | Bogusławski Prus Andrzej | Pancerz | |
ppor. | ![]() | Przetocki Jacek | Oset | |
kpt. łączn. | ![]() | Przybylik Stefan | Gruch | |
ppor. piech. | ![]() | Psykała Mieczysław | Kalwadosik | |
mjr | ![]() | Pukacki Franciszek | Gzyms | |
kpt. br. panc. | ![]() | Rachwał Bronisław | Glin | |
rotm. | ![]() | Raczkowski Stanisław | Bułany | |
mjr piech. | ![]() | Raszplewicz Kazimierz | Tatar 2 | |
ppor. piech. | ![]() | Ratajski Leszek | Żal | |
ppor. | ![]() | Riedl Adam | Rodak | |
por. | ![]() | Rogowski Jan | Czarka | |
por. | ![]() | Romaszkan Roman | Tatar | |
ppor. | ![]() | Rossiński Czesław | Kozioł | |
por. | ![]() | Rostek Jan | Dan | |
ppor. | ![]() | Rostworowski Jan | Mat | |
mjr kaw. | ![]() | Różycki Jan | Busik | |
płk. pil. dypl. | ![]() | Rudkowski Roman | Rudy | |
ppłk. | ![]() | Runge Tadeusz | Osa | |
kpt. | ![]() | Rybka Franciszek | Kula | |
por. piech. | ![]() | Rydzewski Lech | Grom | |
por. | ![]() | Rzepka Kazimierz | Ognik | |
kpt. | ![]() | Sawicki Zygmunt | Samulik | |
ppor. | ![]() | Scheller Czarny Edwin | Fordon | |
por. łączn. | ![]() | Seeman Tadeusz | Garbus | |
kpt. piech. | ![]() | Serafin Jan | Czerchawa | |
mjr | ![]() | Serafiński Fryderyk | Drabina | |
ppłk. | ![]() | Sędziak Stanisław | Warta | |
ppor. łączn. | ![]() | Siakiewicz Władysław | Mruk | |
por. piech. | ![]() | Sikorski Zenon | Pożar | |
por. piech. | ![]() | Skowron Marian | Olcha 2 | |
ppor. łączn. | ![]() | Skowroński Ryszard | Lechita | |
kpt. | ![]() | Skowroński Stanisław | Widelec | |
rotm. | ![]() | Skrochowski Jan | Ostroga | |
mjr lot. | ![]() | Skwierczyński Leopold | Aktor | |
kpt. | ![]() | Smela Jan | Wir | |
kpt. art. | ![]() | Smolski Kazimierz | Sosna | |
mjr | ![]() | Sokołowski Jerzy | Mira | |
mjr dypl. | ![]() | Sokołowski Tadeusz | Trop | |
por. piech. | ![]() | Sokół Tadeusz | Bug 2 | |
por. piech. | ![]() | Sołtys Stanisław | Sowa | |
kpt. art. | ![]() | Specylak Skrzypecki Zbigniew | Tur 2 | |
płk. piech. | ![]() | Spychalski Józef | Grudzień | |
mjr piech. sap. | ![]() | Sroczyński Zdzisław | Kompresor | |
por. łączn. | ![]() | Starzyński Leszek | Malewa | |
kpt. piech. | ![]() | Starzyński Tadeusz | Ślepowron | |
mjr int. | ![]() | Stocki Tadeusz | Ćma | |
ppor. | ![]() | Stołyhwo Olgierd | Stewa | |
mjr kaw. | ![]() | Stpiczyński Aleksander | Klara | |
por. | ![]() | Straszyński Zdzisław | Meteor | |
kpt. piech. | ![]() | Strumpf Witold | Sud | |
kpt. art. | ![]() | Szczepański Mieczysław | Dębina | |
mjr piech. | ![]() | Szewczyk Piotr | Czer | |
por. | ![]() | Szpakowicz Wiesław | Pak | |
płk. | ![]() | Szternal Kazimierz | Zryw | |
ppor. łączn. | ![]() | Sztrom Jerzy | Pilnik | |
kpt. art. | ![]() | Szubiński Władysław | Dach | |
ppor. | ![]() | Szwiec Waldemar | Robot | |
ppłk. | ![]() | Szydłowski Adam | Poleszuk | |
ppłk. | ![]() | Szymański Jerzy | Boga | |
ppłk. dypl. | ![]() | Ściegienny Wincenty | Las | |
sierż. łączn. | ![]() | Śliwa Kazimierz | Strażak | |
ppor. | ![]() | Śmietanko Władysław | Cypr | |
por. sap. | ![]() | Śmigielski Tadeusz | Ślad | |
kpt. | ![]() | Świątkowski Andrzej | Amurat | |
mjr pil. | ![]() | Tajchman Michał | Mikita | |
mjr | ![]() | Tarnawski Aleksander | Upłaz | |
ppor. | ![]() | Tomaszewski Tadeusz | Wąwóz | |
kpt. piech. | ![]() | Trojanowski Czesław | Litwos | |
mjr piech. | ![]() | Trondowski Stanisław | Grzmot 2 | |
mjr piech. | ![]() | Trybus Adam | Gaj | |
por. art. | ![]() | Twardy Zbigniew | Trzask | |
mjr kaw. | ![]() | Uklański Witold | Herold | |
ppłk. | ![]() | Ulm Zygmunt | Szybki | |
kpt. sap. | ![]() | Walter Jan | Cyrkiel | |
kpt. piech. | ![]() | Waruszyński Zbigniew | Dewajtis 2 | |
ppor. | ![]() | Wątróbski Józef | Jelito | |
por. kaw. | ![]() | Whitehead Alfred | Dolina 2 | |
por. piech. | ![]() | Wiącek Wiktor | Kanarek | |
kpt. sap. | ![]() | Wiechuła Bernard | Maruda | |
por. sap. | ![]() | Wiechuła Ludwik | Jeleń | |
mjr sap. | ![]() | Wierzejski Tomasz | Zgoda 2 | |
kpt. | ![]() | Wilczewski Michał | Uszka | |
ppor. | ![]() | Wilczkiewicz Zbigniew | Kij | |
por. piech. | ![]() | Winiarski Zdzisław | Przemytnik | |
kpt. | ![]() | Winter Stanisław | Stanley | |
kpt. piech. | ![]() | Wiszniewski Otton | Topola | |
por. | ![]() | Wiszniowski Roman | Harcerz | |
ppor. piech. | ![]() | Wiśniewski Władysław | Wróbel | |
kpt. art. | ![]() | Witkowski Ludwik | Kosa | |
mjr | ![]() | Wolniak Bogusław | Mięta | |
kpt. | ![]() | Woźniak Jan | Kwaśny | |
rotm. | ![]() | Zabielski Józef | Żbik | |
por. piech. | ![]() | Zabierek Lech | Wulkan | |
kpt. łączn. cw | ![]() | Zachmost Henryk | Zorza | |
por. piech. | ![]() | Zając Józef | Kolanko | |
por. | ![]() | Zalewski Janusz | Chinek | |
kpt. art. | ![]() | Zaorski Wacław | Ryba | |
ppor. łączn. | ![]() | Zapotoczny Stanisław | Płomień | |
mjr kaw. | ![]() | Zarembiński Wiktor | Zrąb | |
gen. bryg. | ![]() | Zawacka Elżbieta | Zo | |
por. | ![]() | Zawadzki Alfred | Kos | |
ppłk. | ![]() | Zub Zdanowicz Leonard | Ząb | |
por. | ![]() | Zyga Ryszard | Lelum | |
ppor. łączn. | ![]() | Żaak Franciszek | Mamka | |
por. łączn. | ![]() | Żakowicz Józef | Tabu | |
ppor. | ![]() | Żelechowski Tadeusz | Ring | |
mjr piech. | ![]() | Żelkowski Bronisław | Dąbrowa | |
kpt. mar. cw | ![]() | Żórawski Bogusław | Mistral | |
ppor. art. | ![]() | Żychiewicz Antoni Piotr | Przerwa |
Źródła numerów Znaków Spadochronowych – Jan Lorys (oprac.), Historia Polskiego Znaku Spadochronowego, Materiały. Dokumenty. Źródła. Archiwalia,, Zeszyt 9, Londyn 1993, s. 1-181, ISBN 0-902508-20-2, ISBN 978-0-902508-20-0
Cichociemni przyjęli jako swoją maksymę słowa: Wywalcz Jej wolność lub zgiń.
Jej autorem był Cichociemny Florian Adrian, który własnoręcznie wypisał ją na mapie Polski w ośrodku szkoleniowym w Audley End. Cichociemni przyjęli ją za swoją dewizę.
Pochodziła z więziennej „Piosenki Wileńskiej Więźniów na Łukiszkach” z drugiej połowy 1940. Najstarsze na Litwie, zlokalizowane w śródmieściu stolicy Litwy – Wilna carskie, później gestapowskie i sowieckie więzienie na Łukiszkach było miejscem kaźni Białorusinów, Litwinów, Żydów oraz tysięcy Polaków – powstańców, żołnierzy AK.
Jedna z ostatnich zwrotek „Piosenki Wileńskiej Więźniów na Łukiszkach” brzmiała: Nie dla medali twe trudy i blizny / Nie dla nagrody to czyn / Lecz z obowiązku miłości Ojczyzny / Wywalcz Jej wolność lub zgiń.
Hasłem Cichociemnych było – TOBIE OJCZYZNO! 20 czerwca 1941 gen. Władysław Sikorski podpisał rozkaz ustanawiający Znak Spadochronowy – taki sam dla wszystkich spadochroniarzy, bez względu na rodzaj akcji bojowej w której uczestniczyli. W pkt. 4 ustalono, że „Na wewnętrznej stronie znaku jest wyryte hasło: „Tobie Ojczyzno” i numer ewidencyjny znaku”.
W akcie nadania sztandaru 1 Samodzielnej Brygadzie Spadochronowej czytamy m.in. – SURGE POLONIA! [Powstań Polsko!] Tęsknota Wasza, wybiegając naszej tęsknocie naprzeciw, wyryła na młodych znakach spadającego do walki orła ofiarne hasło: TOBIE OJCZYZNO! Jej chcecie oddać swoje myśli, swą miłość – siebie samych. Tymi to słowami sienkiewiczowski mały rycerz dławił ból serdeczny i ruszał na Dzikie Pola. I Wy zamykajcie w sobie wszystkie sprawy osobiste i przybywajcie na umiłowaną ziemię z tymi samymi słowami poświęcenia. Jakże głęboko rozumiemy uczucia Wasze, żołnierze oddaleni o lądy, morza i lata całe od Ziemi Ojczystej. Wiemy, czyją ręką zostały wyryte na Waszych znakach ofiarne Wasze hasło. Wypisała je tęsknota.
Pan Sobieski przeszedł się kilkakrotnie po komnacie, następnie zatrzymał się nad małym rycerzem i położył mu poufale rękę na ramieniu. – Jeśli ci łzy dotąd nie obeschły, to ci je wiatr w stepie osuszy. Harowałeś ty, żołnierzyku, przez całe życie, haruj jeszcze. A jeśli przyjdzie ci kiedy do głowy, żeć zapomniano, nie nagrodzono, spocząć nie dano, żeś wysłużył nie smarowane grzanki, ale suchy chleb, nie starostwa, ale rany, nie spoczynek, ale mękę, to jeno zęby ściśnij i powiedz: „Tobie, ojczyzno!„
Innej pociechy ci nie dam, bo nie mam, jeno chociażem nie ksiądz, przecie ci mogę dać zapewnienie, że tak służąc, dalej zajedziesz na wytartej kulbace niźli inni w poszóstnych karetach i że będą takie bramy, które się przed tobą otworzą, a przed nimi zamkną.
Tobie, ojczyzno! – rzekł w duszy pan Wołodyjowski dziwiąc się zarazem, jak hetman mógł tak bystrze tajne jego myśli przeniknąć. (Henryk Sienkiewicz – Pan Wołodyjowski, rozdział VII)
Dwaj „historycy IPN” niezgodnie z obiektywną prawdą historyczną kwestionują liczbę 316 Cichociemnych. Obaj: Krzysztof Tochman i Waldemar Grabowski zostali wpisani na listę FAŁSZERZY HISTORII. Jeden z nich, dr Waldemar Grabowski podnosi, że:
Dr Waldemar Grabowski wymyślił sobie trzy różne definicje Cichociemnych i krytykuje fakty, że do niej nie pasują. Sam się zaplątał w te definicje, bowiem wywodzi np. „w przypadku przyjęcia definicji CC jako żołnierza PSZ zaprzysiężonego na rotę przysięgi ZWZ-AK i zrzuconego na spadochronie w Polsce” – „czy jako CC nie należałoby również uznać spadochroniarzy zrzuconych w Polsce, ale wysłanych przez MSW, a także spadochroniarzy zrzuconych zarówno przez MON, jaki i MSW w innych krajach europejskich (Francja, Albania, Jugosławia, Włochy, Niemcy i Austria). Byli Oni w dużej mierze zaprzysięgani na rotę przysięgi ZWZ-AK”.
Jego wywody są więc wewnętrznie sprzeczne, bowiem:
Najistotniejsza jest jednak kwestia fundamentalna – dr Grabowski nie jest przez nikogo upoważniony do decydowania o tym, kto był – a kto nie był Cichociemnym. Jego wewnętrznie sprzeczne spekulacje nie mają znaczenia w świetle faktów historycznych.
Warto w tym kontekście zwrócić uwagę na tekst przysięgi Cichociemnych:
W obliczu Boga Wszechmogącego i Najświętszej Marii Panny, jako ŻOŁNIERZ POWOŁANY DO SŁUŻBY SPECJALNEJ [podkreśl. RMZ] przysięgam, że poświęconego mi sprzętu, poczty i pieniędzy strzec będę nie tylko jako dobra państwowego, ale i jako środków i pieniędzy przeznaczonych dla odzyskania wolności Ojczyzny, a tajemnicy służby specjalnej dochowam, nawet wobec moich przełożonych i kolegów w konspiracji i nie zdradzę jej nikomu, aż do końca wojny. Tak mi Panie Boże dopomóż.
Z treści przysięgi Cichociemnych jednoznacznie wynika, że byli żołnierzami (a nie kurierami) powołanymi do służby specjalnej w Armii Krajowej (czyli po skoku do Kraju). Nie byli tylko (już) kandydatami do tej służby, przeszkolonymi i po przysiędze.
Listę 316 Cichociemnych spisano wprawdzie dopiero po wojnie – jako listę skoczków odznaczonych „Znakiem [Spadochronowym] dla Skoczków do Kraju” – ale uczynił to Kierownik Ministerstwa Obrony Narodowej zarządzeniem z 7 lutego 1954.
Przeciwko kształtowi tej listy nie protestował nikt, w tym żaden z kilkudziesięciu żyjących wtedy Cichociemnych. Wtedy nie było kontrowersji – te tworzone obecnie przez dr Grabowskiego można śmiało wyrzucić do kosza. Cichociemni byli żołnierzami Armii Krajowej w służbie specjalnej, nie byli więc nimi kurierzy, skoczkowie zrzuceni do innych krajów lub skoczkowie zrzuceni do Polski po wojnie (po rozwiązaniu AK).
„Rewelacje” dr Grabowskiego wynikają z naciąganej definicji „cichociemnego”, nie mają oparcia w żadnym źródle historycznym. Nie potwierdza ich Studium Polski Podziemnej w Londynie ani też publikacja wydana przez samych Cichociemnych – „Drogi cichociemnych”.
Rzekomy problem z liczbą Cichociemnych polega na tym, że dr Grabowski wymyślił sobie rożne definicje „cichociemnego” a potem liczy spadochroniarzy, którzy mu pasują do wymyślonej niby „definicji”.
Faktycznie zaś Oddział VI (Specjalny) Sztabu Naczelnego Wodza w porozumieniu z SOE wysłał do Polski 316 spadochroniarzy, których z czasem nazwano „cichociemnymi”. Tylko Cichociemni byli rekrutowani, selekcjonowani, szkoleni oraz ekspediowani do Polski przez Oddział VI (Specjalny) Sztabu Naczelnego Wodza…
Panom: Grabowskiemu i Tochmanowi wydaje się, że lepiej od oficerów Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza wiedzą, kogo Oddział VI zrekrutował, przeszkolił i wyekspediował do okupowanej Polski… 🙁
Krzysztof Tochman oraz Waldemar Grabowski z premedytacją KŁAMIĄ, twierdząc jakoby polscy skoczkowie do innych krajów rzekomo byli „cichociemnymi’. Faktycznie byli to spadochroniarze Akcji Kontynentalnej. Za to fundamentalne kłamstwo zostali wpisani na listę FAŁSZERZY HISTORII.
Jak podkreśla jeden z twórców Akcji Kontynentalnej, Jan Librach – „nie było, poza ogólnymi założeniami walki z wrogiem, związku organizacyjnego pomiędzy Akcją Kontynentalną a kierowanymi z Londynu pracami krajowymi”, tj. organizowanymi przez Oddział VI (Specjalny) Sztabu Naczelnego Wodza lotniczymi zrzutami Cichociemnych, broni, sprzętu i pieniędzy dla Armii Krajowej. (Jan Librach, Nota o „Akcji Kontynentalnej”, Zeszyty Literackie 1973, nr 73, s. 162).
Ryszard M. Zając
Polscy spadochroniarze do zadań specjalnych (Cichociemni i inni):
zobacz – Okradanie Cichociemnych
Zobacz także:
Leon Bazała (1918-1920) | Jacek Bętkowski (1920) | Jan Biały (1918-1920) | Niemir Bidziński (1920) | Romuald Bielski (1919-1920) | Adolf Gałacki (1918-1920) | Stanisław Gilowski (1918-1920) | Jan Górski (1919-1920) | Antoni Iglewski (1915-1920) | Kazimierz Iranek-Osmecki (1913, 1916, 1920) | Wacław Kobyliński (1918-1920) | Bolesław Kontrym (1917-1918) | Franciszek Koprowski (1919-1920) | Tadeusz Kossakowski (1909-1920) | Julian Kozłowski (1918-1919) | Henryk Krajewski (1918-1920) | Leopold Krizar (1918-1920) | Stanisław Krzymowski (1914-1920) | Adolf Łojkiewicz (1918-1920) | Narcyz Łopianowski (1918-1920) | Zygmunt Milewicz (1918-1920) | Przemysław Nakoniecznikoff-Klukowski (1913-1921) | Leopold Okulicki (1914-1920) | Mieczysław Pękala-Górski (1918-1920) | Edward Piotrowski (1918-1920) | Jan Różycki (1917-1920) | Roman Rudkowski (1914-1920) | Tadeusz Runge (1917-1920) | Józef Spychalski (1916-1920) | Tadeusz Starzyński (1920) | Tadeusz Stocki (1920) | Aleksander Stpiczyński (1917-1920) | Witold Strumpf (1920) | Adam Szydłowski (1918-1920) | Wincenty Ściegienny (1918-1920) | Witold Uklański (1917-1921) | Józef Zabielski (1920) | Józef Zając (1920) | Wiktor Zarembiński (1920) | Bronisław Żelkowski (1920)
Projekt realizowany w ramach obchodów stulecia odzyskania niepodległości oraz odbudowy polskiej państwowości
W 1989 r. powstał film dokumentalny „Cichociemni” (scenariusz i reżyseria Marek Widarski).
15 maja 2005 odsłonięto na terenie jednostki specjalnej – Jednostki Wojskowej GROM w Warszawie pomnik poświęcony cichociemnym spadochroniarzom AK. Znaczna część ekspozycji Sali Tradycji jednostki GROM poświęcona jest Cichociemnym.
Od 4 kwietnia 1995 roku jednostka nosi nazwę – Jednostka Wojskowa GROM im. Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej
W 2008 roku powstał film dokumentalny „My cichociemni. Głos żyjących” (scenariusz i reżyseria Paweł Kędzierski).
7 października 2013 roku w Warszawie przy ul. Matejki, naprzeciwko Sejmu R.P. odsłonięto Pomnik Cichociemnych Spadochroniarzy AK.
W 2013 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni. Wywalcz wolność lub zgiń” (scenariusz i reżyseria Dariusz Walusiak).
W 2016 roku Sejm R.P. ustanowił rok 2016 Rokiem Cichociemnych. NBP wyemitował srebrną kolekcjonerską monetę o nominale 10 zł upamiętniającą 75. rocznicę pierwszego zrzutu Cichociemnych.
W 2017 roku PLL LOT umieścił znak spadochronowy oraz podpis upamiętniający Cichociemnych na kadłubie Boeinga 787 (SP-LRG).
Cichociemni są patronem wielu szczepów, drużyn oraz organizacji harcerskich. Opublikowano wiele książek i artykułów o Cichociemnych.
Na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie znajdują się groby kilkudziesięciu Cichociemnych oraz poświęcony Im pomnik „TOBIE OJCZYZNO”
Wykaz „Zgłosiło się do pracy w Kraju” – zespół akt Oddziału VI (Specjalnego) w: Centralne Archiwum Wojskowe sygn. CAW II.52.359, s.27
Cichociemni byli szczególną grupą żołnierzy Armii Krajowej w służbie specjalnej. Wywodzili się z Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie oraz Armii Polskiej gen. Andersa oraz zgłosili się na ochotnika do walki w okupowanej Polsce. Nie stanowili zwartej formacji, nie byli jednostką, nie mieli odrębnej struktury dowódczej, munduru, sztandaru, patrona. Byli wojskowymi specjalistami, wysyłanymi do okupowanej Polski w celu pełnienia służby specjalnej w konspiracyjnej Armii Krajowej.
Do służby specjalnej w okupowanej Polsce zgłosiło się ogółem 2385 kandydatów na Cichociemnych. Podawana dotąd powszechnie – błędnie – liczba 2413 wynika z faktu, iż do kandydatów na Cichociemnych doliczano 28 cywilnych kurierów politycznych.
Informacja dla propagującego żenujące kłamstwa nt. Cichociemnych portalu polskieradio24.pl – Cichociemni nie byli „elitarną jednostką komandosów – spadochroniarzy, zwanych cichociemnymi”. Jeszcze większą bzdurą jest twierdzenie, iż ta rzekoma „jednostka została utworzona na rozkaz premiera Wielkiej Brytanii Winstona Churchilla”. To rekord głupoty 🙁
Cichociemni byli w sporej mierze żołnierzami indywidualistami – wysokiej klasy fachowcami przeznaczonym do zadań specjalnych, potrafiącymi organizować, kierować i współdziałać z zespołami żołnierzy. Byli szkoleni w ok. 30 specjalnościach w ok. 50 tajnych ośrodkach szkoleniowych: polskich oraz brytyjskiego SOE. Nie było jednego „kursu Cichociemnego” lecz cztery grupy szkoleń, w każdej z nich po kilka kursów. Szkolenie było indywidualnie „dopasowane” do konkretnego żołnierza – Cichociemnego, uwzględniało jego umiejętności i predyspozycje oraz zapotrzebowanie Armii Krajowej…
29 czerwca 1940 w Sztabie Naczelnego Wodza utworzono Oddział VI (Specjalny), którego głównym zadaniem było utrzymywanie stałej łączności z okupowaną Polską: łączności radiotelegraficznej oraz łączności lotniczej. Oddział podlegał bezpośrednio Naczelnemu Wodzowi, współpracował z utworzoną decyzją Winstona Churchilla z 19 lipca 1940, ściśle tajną brytyjską agencją rządową – Special Operations Executive (Kierownictwem Operacji Specjalnych).
Celem strategicznym było przygotowanie podziemnej Armii Krajowej do przeprowadzenia w Polsce, w końcowej fazie wojny, zwycięskiego powstania powszechnego. Celem taktycznym było prowadzenie walki bieżącej: wywiad, sabotaż, odwet, dywersja.
Cichociemni mieli wydatnie pomóc w przygotowaniu i przeprowadzeniu powstania powszechnego w Kraju! Mieli wesprzeć realizację celu strategicznego oraz taktycznego Armii Krajowej. Temu podporządkowana była Ich rekrutacja oraz szkolenie.
Uproszczony diagram rekrutacji i szkolenia Cichociemnych (CAW sygn. II.52.359.29) UWAGA – diagram nie obejmuje wszystkich kursów ani ośrodków
Instruktor kursu odprawowego, późniejszy Cichociemny i szef wywiadu Armii Krajowej mjr / płk dypl. Kazimierz Iranek-Osmecki wspominał – „Kraj żądał przeszkolonych instruktorów, obeznanych z nowoczesnym sprzętem, jaki miał być dostarczony z Zachodu. Ponadto mieli oni być przygotowani pod względem technicznym i taktycznym do wykonywania i kierowania akcją sabotażową, dywersyjną i partyzancką. Żądano też przysłania mechaników i instruktorów radiotelegrafii, jak również oficerów wywiadowczych ze znajomością różnych działów niemieckiego wojska, lotnictwa i marynarki wojennej, ponadto oficerów sztabowych na stanowiska dowódcze. Szkolenie spadochroniarzy musiało więc się odbywać w bardzo rozległym wachlarzu rzemiosła żołnierskiego.
Przystąpiono do werbowania ochotników i wszechstronnego ich szkolenia na najrozmaitszych kursach, zależnie od przeznaczenia kandydata do danej specjalności. Każdy z ochotników musiał oczywiście ukończyć kurs spadochronowy. Ostatecznym oszlifowaniem był tzw. kurs odprawowy. Zaznajamiano na nim z warunkami panującymi w kraju, rodzajami niemieckich służb bezpieczeństwa i zasadami życia konspiracyjnego. (…)” (Kazimierz Iranek-Osmecki, Emisariusz Antoni, Editions Spotkania, Paryż 1985, s. 159-160)
Rekrutacja kandydatów na Cichociemnych od początku była ściśle tajna. Jak podkreślił Szef Oddziału VI (Specjalnego) ppłk. dypl. Michał Protasewicz w zaakceptowanej przez Naczelnego Wodza, wydanej 1 czerwca 1943 tajnej „Instrukcji dla żołnierzy przerzucanych drogą lotniczą do Kraju” L.dz. 2525/tjn. 43 – Bezwzględne przestrzeganie tej tajemnicy jest podstawowym warunkiem powodzenia samych lotów oraz całości akcji lotniczej w Kraju, jak również jedynym sposobem zabezpieczenia przed represjami rodziny skoczka.
Całe to przedsięwzięcie było tajne, czyli dowództwo Oddziału VI musiało sobie poradzić z werbunkiem ochotników bez zrywania z tajnością. Czyniono to w następujący sposób. Oficerowie tegoż oddziału osobiście udawali się do poszczególnych jednostek, pobieżnie wtajemniczali miejscowych dowódców w plany przedsięwzięcia i za ich pomoca prowadzili nabór. (…) bezpośredni dowódca znał dobrze swoich podwładnych i dzięki niemu można było wyłowić najbardziej odpowiednich ludzi. Nie zawsze jednak odbywało się to bez oporów, gdyż dowództwo danej jednostki zdawało sobie sprawę, że w ten sposób traci ze swych szeregów najbardziej wartościowych ludzi…
Wytypowani tak kandydaci proszeni byli na ściśle poufną rozmowę. W jej trakcie zostali ogólnie zapoznani z rodzajem zadania i ewentualnymi warunkami, jaki mogą ich czekać w kraju. Po tym wstępie padało pytanie o zgodę. Decyzja należała do kandydata (…) Następnie zasięgano opinii w kontrwywiadzie i w Oddziale Personalnym Sztabu NW, zgodę na powołanie kandydata wydawał szef Oddziału VI. Rafal Iwan – Cichociemni… s. 85-86
Rafał Iwan – „Cichociemni” – rekrutacja, szkolenie i przerzut do Polski
Materiały Koła Naukowego Studentów UMCS
w: Koło Historii nr 10/2008, Lublin 2008, ISSN 1505-85-30, s. 77-106
Początkowo nie prowadzono selekcji, rekrutując kandydatów spośród ochotników. Szef sztabu Naczelnego Wodza gen. Tadeusz Klimecki sprzeciwił się pomysłowi rekrutowania kandydatów na Cichociemnych na rozkaz. Zdecydowano, że wszyscy Cichociemni muszą być ochotnikami.
Zgodnie z tajnym rozkazem Naczelnego Wodza – SNW L.dz.780/tjn/V/41, określono podstawowe warunki rekrutacji kandydatów na Cichociemnych:
Żołnierz i historyk Józef Garliński w publikacji „Politycy i żołnierze” wskazuje pożądane cechy kandydata na Cichociemnego: ochotnik, najlepiej młody, w pełni sprawny fizycznie, inteligentny, przedsiębiorczy, o dużym poczuciu niezależności, choć jednocześnie karny i zdolny do poddania się ciężkiej zaprawie fizycznej. Musieli to być ludzie świadomi ryzyka i umiejący je niejednokrotnie podjąć, musieli bezwzględnie potrafić dochować tajemnicy. Oprócz tego powinni być twardzi, odważni a czasem nawet brutalni” (s. 52 – 53).
Jak podkreślają Jakub Lickiewicz, Jolanta Szymańska, Łukasz Burkiewicz w publikacji „Próba charakterystyki psychologicznej cichociemnego” – „na podstawie metod szkoleniowych i sposobu prowadzenia kursów można wywnioskować, że do najbardziej pożądanych cech należały:
[w: Państwo i Społeczeństwo, 2015 (XV) nr 2, s. 121-122]. Autorzy zauważają, że „w linii prostej z tradycji Cichociemnych” korzysta system współczesnej selekcji kandydatów na żołnierzy Wojsk Specjalnych”.
Kandydaci na przyszłych Cichociemnych spadochroniarzy Armii Krajowej selekcjonowani byli w kilku etapach. W pierwszym etapie byli typowani do służby specjalnej przez dowódców swoich dotychczasowych oddziałów, którzy najlepiej znali własnych żołnierzy i wiedzieli, który z nich do takiej służby się nadaje. Oficerowie Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza przyjeżdżali do oddziałów Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, stacjonujących w Wielkiej Brytanii, Afryce oraz na Bliskim Wschodzie. W rozmowie z dowódcami tych oddziałów żądali wskazania najlepszych żołnierzy, którzy mieliby szansę po przeszkoleniu walczyć w okupowanej Polsce.
skoczek po wylądowaniu, plik NAC
Czasem napotykali na problemy, bowiem dowódcy polskich oddziałów nie chcieli oddawać swych najlepszych żołnierzy. W 1942 Naczelny Wódz wydał rozkaz, który rozwiązał ten problem – „Wiem że w dobrze rozumianym interesie swych oddziałów dowódcy niechętnie godzą się na odstępowanie swych oficerów, tym niemniej powinni oni zrozumieć, że potrzeby Kraju pod tym, jak i pod innym względem powinny stać na pierwszym miejscu„.
Nieco inaczej rekrutowano kandydatów do walki w okupowanej Polsce w wywiadzie (i kontrwywiadzie), w łączności oraz w lotnictwie. Kandydatów na Cichociemnych ze specjalnością wywiadowczą wyszukiwali i rekrutowali oficerowie Oddziału II (wywiad i kontrwywiad) Sztabu Naczelnego Wodza. Zazwyczaj kandydatów do pracy wywiadowczej rekrutował komendant polskiej szkoły wywiadu (uwaga, to nazwa potoczna, a nie nazwa własna) płk. dypl. Stanisław Mayer.
Kandydatów na Cichociemnych ze specjalnością radiotelegrafia, radiomechanika zazwyczaj rekrutował komendant Ośrodka Wyszkoleniowego Sekcji Dyspozycyjnej Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza ppłk Wiktor Bernacki. Kandydatów na Cichociemnych ze specjalnością lotniczą wyszukiwali i rekrutowali oficerowie Oddziału III (lotnictwo) SNW.
Po wytypowaniu kandydata przez dowódcę jego oddziału, oficerowie Oddziału VI przeprowadzali z nim ściśle tajną rozmowę, pytając o zgodę na walkę w okupowanej Polsce. Czas na zastanowienie był bardzo krótki – od kilku minut bodaj do zaledwie kilku dni. Czasem kandydaci na Cichociemnych zgłaszali się sami, drogą służbową, a niektórzy bezpośrednio. Na tym etapie wytypowani kandydaci musieli zdecydować czy chcą zgłosić się ochotniczo do ciężkiej służby w okupowanym Kraju.
Po zgłoszeniu następował drugi etap selekcji. Każdego ochotnika weryfikowano w kontrwywiadzie oraz Oddziale Personalnym Sztabu Naczelnego Wodza. Po uzyskaniu pozytywnych opinii, szef Oddziału VI Sztabu Naczelnego Wodza przeprowadzał własną weryfikację, decydując, czy skierować kandydata na szkolenia dla kandydatów na Cichociemnych.
Kolejnymi etapami selekcji kandydatów na Cichociemnych były szkolenia. Nie było jednego „kursu Cichociemnego” lecz cztery grupy szkoleń, w każdej po kilka kursów, mianowicie kursy zasadnicze, specjalnościowe, uzupełniające, praktyczne. Nieukończenie któregokolwiek ze szkoleń eliminowało kandydata z dalszych starań o wysłanie do służby specjalnej w Armii Krajowej, w okupowanej Polsce. Dopiero po pomyślnym ukończeniu wszystkich wymaganych szkoleń kandydat miał szansę skoczyć na spadochronie do okupowanej Polski i zostać Cichociemnym.
Ale selekcja odbywała się nawet po ukończeniu wszystkich szkoleń. Kierujący przerzutem lotniczym Cichociemnych oraz zaopatrzenia dla Armii Krajowej oficer wywiadu z Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza mjr dypl. Jan Jaźwiński mógł każdego kandydata na Cichociemnych w każdej chwili odesłać do macierzystej jednostki, jeśli tylko uznał, że nie spełni on zadań wymaganych od Cichociemnych – żołnierzy Armii Krajowej w służbie specjalnej.
Na szkolenia dla Cichociemnych przyjęto 2385 kandydatów.
Jedynie 605 z nich pomyślnie ukończyło szkolenia.
Spośród nich tylko 579 zakwalifikowano do skoku do Kraju.
Do okupowanej Polski zrzucono 316 Cichociemnych.
zobacz – 316 Cichociemnych spadochroniarzy Armii Krajowej
Cichociemni – znajomość języków
To być może zaskakujące, ale okazuje się, że wskazany w tajnym rozkazie Sztabu Naczelnego Wodza – SNW L.dz.780/tjn/V/41 wymóg znajomości języka wroga: niemieckiego lub rosyjskiego, był traktowany bardzo serio. Zebrałem z teczek personalnych wszystkich Cichociemnych oraz przeanalizowałem dane dotyczące znajomości języków wśród 316 Cichociemnych. Statystycznie każdy Cichociemny był poliglotą – znał prawie dwa języki obce.
Rzecz jasna, nie zawsze była to perfekcyjna znajomość języka, ale wystarczała do porozumiewania się w nim. Znajomość większości języków została nabyta przed wojną, jednak niektórzy Cichociemni uczyli się od podstaw lub pogłębiali znajomość języka (niemiecki, rosyjski, angielski) już na potrzeby swojej służby specjalnej. Wszystkie umiejętności językowe Cichociemnych zostały nabyte i/lub utrwalone przed rozpoczęciem Ich służby specjalnej…
Rekordzista mjr cc Jan Różycki ps. Busik znał aż 7 języków: niemiecki, francuski, rosyjski, hiszpański, angielski, a także łacinę i grekę. Aż 8 Cichociemnych znało po 5 języków: ppor. cc Adam Dąbrowski, kpt. cc Władysław Kochański, ppłk. cc Alfred Paczkowski, mjr cc Edward Piotrowski, kpt. dypl. cc Jan Serafin, por. cc Roman Wiszniowski, mjr cc Wiktor Zarembiński, por. cc Alfred Zawadzki. Wszyscy z tej ósemki znali niemiecki, ukraiński, angielski i francuski, prawie wszyscy rosyjski, a niektórzy także rumuński oraz ruski.
23 Cichociemnych znało aż 4 języki obce, w tym 21 niemiecki, 18 angielski, 17 francuski, 14 rosyjski; oprócz tego 9 znało ukraiński, po 2 włoski, ruski; po 1 białoruski, hiszpański, rumuński, a nawet rusiński oraz perski. Aż 59 Cichociemnych znało trzy języki obce, w tym 42 niemiecki, tyle samo angielski, 34 francuski, 28 rosyjski, 11 ukraiński. Niektórzy z nich mówili także mniej znanymi językami: chorwackim, serbskim, estońskim, białoruskim, szwedzkim czy fińskim.
Aż 114 Cichociemnych mogło się pochwalić znajomością dwóch języków obcych: 75 znało niemiecki, 61 angielski, 41 francuski, 35 rosyjski, ponadto kilku znało białoruski. Siedemdziesięciu Cichociemnych znało jeden język obcy: 26 rosyjski, 21 niemiecki, 9 angielski, 12 francuski, pozostali dwaj – ukraiński.
Spośród 316 Cichociemnych 168 władało językiem niemieckim, 109 rosyjskim, 137 angielskim, 112 francuskim, 34 ukraińskim…
Cichociemni poligloci:
UWAGA! Tabela ma więcej niż jedną stronę, wyświetla po 10 wierszy na stronie
(kliknij w nazwisko, aby przejść do strony z biogramem, wpisz w wyszukiwarkę, aby wyszukać)
Tabelę można przeszukiwać, wpisując dowolny ciąg znaków
Autor wykazu – Ryszard M. Zając, wnuk por. cc. Józefa Zająca
Na urządzeniach mobilnych aby zobaczyć całość należy przewinąć w poziomie
b.d. – brak danych
Baza danych „Cichociemni poligloci” powstała na podstawie informacji zebranych z teczek personalnych 316 Cichociemnych znajdujących się w Oddziale VI (Specjalnym) Sztabu Naczelnego Wodza – archiwum Studium Polski Podziemnej, kolekcja sygn. Kol.023, a także (w kilku przypadkach) w oparciu o dane zebrane z opublikowanych wspomnień Cichociemnych
Cichociemni – pochodzenie społeczne
Termin pochodzenie społeczne jest pojęciem socjologicznym z zakresu stratyfikacji (uwarstwienia społecznego). Najogólniej rzecz ujmując oznacza zbiorowość ludzi charakteryzujących się określonym statusem społecznym, pozycją w hierarchii społecznej, wynikających z faktu wywodzenia się z określonej rodziny, będącej składnikiem grupy społecznej, czyli zbioru rodzin o porównywalnie podobnej charakterystyce socjologicznej. Status i pozycja tej grupy charakteryzują się zwłaszcza hierarchicznym układem dystansów i barier społecznych; inaczej – pewnego rodzaju piramidą szans oraz przeszkód dla jednostki na drodze do indywidualnego samorozwoju oraz osiągnięcia wyższej od obecnej pozycji w społeczeństwie.
Kryteriami pomocniczymi w określaniu przynależności danej osoby do określonej grupy społecznej są oczywiście zwłaszcza możliwości finansowe, wykształcenie, pozycja zawodowa, itp. Pochodzenie społeczne definiuje zatem te atrybuty w kontekście przynależności danej osoby do określonej rodziny, wywodzenia się z konkretnej grupy społecznej. Przynależność ta niegdyś silnie wpływała na dziedziczenie pozycji rodziców; współcześnie zauważalnie straciła na znaczeniu. Dla potrzeb opracowania niniejszej bazy danych przyjąłem uproszczony, dość podstawowy podział społeczny na grupy: niższą, średnią i wyższą.
Współcześnie, immanentną cechą społeczeństwa informacyjnego w którym żyjemy, są wbudowane mechanizmy kreowania i umacniania społeczeństwa otwartego. Jego podstawą są prawa człowieka (w tym także prawo równego dostępu do edukacji, kultury itp.), także wolność i równość wobec prawa. Pochodzenie społeczne straciło istotnie na znaczeniu, w związku z postępującą globalnie demokratyzacją społeczeństw. Jednak w przedwojennej Polsce miało dość duże znaczenie…
ppłk cc Narcyz Łopianowski
z żoną Ireną w Warszawie
Godne podkreślenia jest, iż rekrutacja kandydatów na Cichociemnych – zgodnie z rozkazem Naczelnego Wodza (L.dz.780/tjn/V/41) – choć miała wyłonić elitę Armii Krajowej, nie była ograniczona ze względu na stopień – przyjmowano na szkolenia „od szeregowca z cenzusem (wykształceniem) do pułkownika”. Oczywiście trzeba było spełnić wymagane warunki nieskazitelnych kwalifikacji moralnych i ideowych, „mocy charakteru”, zdolności organizacyjnych, dużego wyrobienia wojskowego i życiowego, pełnej sprawności fizycznej oraz pożądanej znajomości języków obu wrogów: Niemiec i Rosji…
Do służby w okupowanej Polsce, w szeregach konspiracyjnej armii zgłosiło się 2385 kandydatów, w tym 1 generał, 112 oficerów sztabowych, 894 oficerów młodszych, 592 podoficerów, 771 szeregowych, 15 kobiet, a także 28 cywilnych kurierów politycznych…
Spośród 316 Cichociemnych brak źródłowych danych o pochodzeniu 70 CC. Spośród pozostałych (czyli 246) aż 65 (ok. 26,4 proc.) wywodziło się z wyższej grupy społecznej (synowie ziemian, przemysłowców, oficerów, uznanych absolwentów uczelni itp.).
Spośród nich co najmniej osiemnastu wywodziło się z warstw najwyższych, nierzadko arystokratycznych. Byli to potomkowie: księżniczki katalońskiej i hiszpańskiego admirała, tureckiego emira, wojewody malborskiego, pomorskiego i kasztelana chełmińskiego, szambelana papieskiego, siostrzeńcy: premiera R.P. i generała; bratanek prezydenta Warszawy, także pochodzący z uznanych rodów szlacheckich, rodzin wielkich przedsiębiorców i naukowców: światowej sławy antropologa, córki Emila Wedla, wicedyrektora „Książnica-Atlas” S.A., posłów na Sejm R.P., itp.
Spośród 247 Cichociemnych, co do których mamy dane o statusie Ich rodziców, 86 (ok. 35,4 proc.) wywodziło się ze średniej warstwy społecznej – byli to głównie synowie (1 córka) urzędników, nauczycieli, także działaczy społecznych i politycznych. Zaskakujące może być to, że (spośród 247) najwięcej, aż 97 Cichociemnych (ok. 38,9 proc.) wywodziło się z niższej warstwy społecznej (głównie synowie rolników i robotników).
Rekrutacja elitarnej grupy Cichociemnych – żołnierzy Armii Krajowej w służbie specjalnej – okazała się zdumiewająco demokratyczna…
Pochodzenie społeczne Cichociemnych:
UWAGA! Tabela ma więcej niż jedną stronę, wyświetla po 10 wierszy na stronie
(kliknij w nazwisko, aby przejść do strony z biogramem, wpisz w wyszukiwarkę, aby wyszukać)
Tabelę można przeszukiwać, wpisując dowolny ciąg znaków
Autor wykazu – Ryszard M. Zając, wnuk por. cc. Józefa Zająca
Na urządzeniach mobilnych aby zobaczyć całość należy przewinąć w poziomie
Stopień | Foto | Nazwisko imię | Pseudonim | Pochodzenie | Grupa społ. |
---|---|---|---|---|---|
kpt. | ![]() | Adrian Florian | Liberator | b.d. | b.d. |
gen. bryg. | ![]() | Bałuk Stefan | Starba | Syn przemysłowca, zesłańca syberyjskiego | wyższa |
por. lot. | ![]() | Bator Ignacy | Opór | Syn właścicial młyna, przedsiębiorcy | średnia |
ppłk. | ![]() | Bazała Leon | Striwiąż | Syn burnistrza, przedsiębiorcy | średnia |
mjr | ![]() | Bąkiewicz Zbigniew | Zabawka | Syn oficera | wyższa |
ppor. | ![]() | Benedyk Tadeusz | Zahata | Syn nauczyciela | średnia |
kpt. | ![]() | Benrad Adam | Drukarz | Syn drukarza | średnia |
ppor. | ![]() | Bernaczyk - Słoński Kazimierz | Rango | Syn ślusarza PKP | niższa |
płk | ![]() | Bętkowski Jacek | Topór 2 | b.d. | b.d. |
płk. pil. | ![]() | Biały Jan | Kadłub | Syn nauczycieli | średnia |
ppor. | ![]() | Bichniewicz Jerzy | Błekitny | Syn wicestarosty | średnia |
kpt. | ![]() | Bidziński Niemir | Ziege Karol | Syn urzędnika | średnia |
st. sierż. lot. | ![]() | Biedrzycki Stanisław | Opera | b.d. | b.d. |
ppłk. sap. | ![]() | Bielski Romuald | Bej | b.d. | b.d. |
ppor. | ![]() | Bienias Jan | Osterba | Syn rolnika | niższa |
ppor. lot. cw | ![]() | Bieżuński Jan | Orzyc | Syn rolnika | niższa |
mjr sap. | ![]() | Bilski Kazimierz | Rum | Syn technika kolejowego | średnia |
płk. | ![]() | Boryczka Adam | Brona | Syn radnego, działacza ludowego | średnia |
ppłk. | ![]() | Borys Adam | Pług | Syn właściciela mleczarni | wyższa |
mjr łączn. | ![]() | Burdziński Tadeusz | Malina | Syn ziemianina, urzędnika | wyższa |
por. piech. | ![]() | Busłowicz Michał | Bociek | b.d. | b.d. |
por. | ![]() | Buyno Jerzy | Gżegżółka | Syn działacza lewicy | średnia |
ppor. | ![]() | Bystrzycki Przemysław | Grzbiet | Syn burmistrza | wyższa |
ppor. łączn. | ![]() | Bzdawka Bernard | Siekiera | Syn rolnika | niższa |
mjr sap. | ![]() | Cetys Teodor | Wiking | Syn rzemieśnika | niższa |
ppor. łączn. | ![]() | Chmieloch Ryszard | Błyskawica | Syn Przodownika Straży Więziennej | niższa |
mjr | ![]() | Chmielowski Antoni | Wołk | Syn rolnika | niższa |
por. | ![]() | Chyliński Eugeniusz | Frez | Syn ławnika sądowego | średnia |
kpt. piech. | ![]() | Cieplik Franciszek | Hatrak | Syn urzędnika sądowego | średnia |
mjr | ![]() | Czaykowski Andrzej | Garda | Syn WItolda, ziemianina | wyższa |
por. łączn. | ![]() | Czepczak Górecki Bronisław | Zwijak | Syn kowala | niższa |
por. br. panc. | ![]() | Czerwiński Kazimierz | Bryzga | Syn rolnika | niższa |
por. | ![]() | Człapka Kazimierz | Pionek | Syn robotnika kolejowego | niższa |
por. | ![]() | Czuma Józef | Skryty | b.d. | b.d. |
ppor. piech. | ![]() | Dąbrowski Adam | Puti | b.d. | b.d. |
płk. | ![]() | Dekutowski Hieronim | Zapora | Syn blacharza | niższa |
kpt. piech. | ![]() | Dmowski Stanisław | Podlasiak | b.d. | b.d. |
kpt. | ![]() | Dziadosz Rudolf | Zasaniec | b.d. | b.d. |
ppłk. łącz. | ![]() | Dzikielewski Feliks | Oliw | Syn rolnika | niższa |
por. | ![]() | Eckhardt Mieczysław | Bocian | Syn nadinspektora i naczelnika w dyrekcji PKP | średnia |
płk. piech. | ![]() | Emir Hassan Jerzy | Turek 2 | Potomek tureckiego emira, wysłannika sułtana na Krym, w trzecim pokoleniu urodzonych w Polsce. | wyższa |
por. | ![]() | Farenholc Oskar | Sum | Syn lekarza | średnia |
kpt. | ![]() | Fijałka Michał | Kawa | Pracował w Zarządzie Głównym Związku Szlachty Zagrodowej w Przemyślu, potem jako instruktor oświatowy Związku Szlachty Zagrodowej | średnia |
ppor. | ![]() | Flont Władysław | Grandziarz | Syn stolarza PKP | niższa |
kpt. piech. | ![]() | Fortuna Ludwik | Siła | Syn kołodzieja | niższa |
por. łączn. | ![]() | Fuhrman Kazimierz | Zaczep | Syn właściciela restauracji | średnia |
kpt. | ![]() | Gałacki Adolf | Maszop | b.d. | b.d. |
kpt. | ![]() | Garczyński Marian | Skała | Syn oficera | wyższa |
kpt. | ![]() | Gaworski Tadeusz | Lawa | Syn właściciela garbarni | średnia |
mjr kaw. | ![]() | Gilowski Stanisław | Gotur | Do 1939 działał m.in. w Związku Szlachty Zagrodowej | średnia |
ppor. łączn. | ![]() | Godzik Władysław | Skrzat | Syn nauczyciela | średnia |
kpt. sł. zdr. | ![]() | Golarz Teleszyński Marian | Góral 2 | Syn ślusarza parowozowni | niższa |
płk. piech. | ![]() | Gołębiewski Marian | Ster | Syn szewca | niższa |
ppor. | ![]() | Gołuński Norbert | Bombram | Syn sekretarza sądu | średnia |
mjr sap. | ![]() | Górski Jan | Chomik | Jego babką ze strony matki była Antonina Pieńkowska, z domu księżniczka katalońska de Ribas. Potomek admirała Josepha de Ribas, założyciela i budowniczego Odessy. | wyższa |
ppor. | ![]() | Górski Stefan | Brzeg | Syn urzędnika | średnia |
mjr kaw. | ![]() | Grodzicki Krzysztof | Jabłoń | Syn właściciela majątku ziemskiego | wyższa |
kpt. | ![]() | Gromnicki Zygmunt | Gula | Syn maszynisty kolejowego | niższa |
kpt. piech. | ![]() | Grun Bronisław | Szyb | Syn pracownika kolejowego | niższa |
ppor. piech. | ![]() | Grycz Jan | Dziadzio | b.d. | b.d. |
ppor. art. | ![]() | Harasymowicz Stanisław | Lalka | Syn inżyniera | wyższa |
ppor. lot. | ![]() | Hauptman Władysław | Gapa | Syn rolnika | niższa |
ppor. | ![]() | Heczko Kalinowski Gustaw | Skorpion | b.d. | b.d. |
por. | ![]() | Hencel Stanisław | Pik | Syn absolwenta AGH | średnia |
mjr łączn. | ![]() | Hoffman Teodor | Bugaj | Syn podpułkownika, adwokata | wyższa |
ppor. | ![]() | Hörl Jan | Frog | Syn pułkownika | wyższa |
ppłk. | ![]() | Iglewski Antoni | Ponar | b.d. | b.d. |
rtm. kaw. | ![]() | Ignaszak Stefan | Drozd | Syn pracownika leśnego | niższa |
kpt. | ![]() | Ipohorski Lenkiewicz Wiesław | Zagroda | Syn Jana, ziemianina | wyższa |
płk. | ![]() | Iranek Osmecki Kazimierz | Heller | Syn inżyniera | wyższa |
mjr pil. | ![]() | Iszkowski Jerzy | Orczyk | Syn nauczyciela | średnia |
mjr piech. | ![]() | Jabłoński Bolesław | Kalia | Syn rolnika | niższa |
por. piech. | ![]() | Jachciński Henryk | Kret | Syn rolnika | niższa |
mjr | ![]() | Jackiewicz Bolesław | Łabędź | Syn gajowego | niższa |
por. | ![]() | Jagielski Stanisław | Gacek | Syn nauczycieli | średnia |
por. | ![]() | Jakubowski Ewaryst | Brat | Syn technika budowlanego | średnia |
kpt. | ![]() | Jankowski Stanisław | Agaton | Syn adwoikata | wyższa |
kpt. | ![]() | Januszkiewicz Henryk | Spokojny | Syn inżyniera | wyższa |
por. art. | ![]() | Jarosz Janusz | Szermierz | Syn profesona nauk palentologicznych | wyższa |
ppor. | ![]() | Jasieński Stefan | Alfa | herbu Dołęga | wyższa |
por. piech. | ![]() | Jastrzębski Antoni | Ugór | b.d. | b.d. |
ppor. | ![]() | Jaworski Tadeusz | Gont | b.d. | b.d. |
kpt. piech. | ![]() | Jaworski Tadeusz Stanisław | Bławat | b.d. | b.d. |
mjr pil. | ![]() | Jokiel Jan | Ligota | Syn doktora medycyny | wyższa |
rotm. | ![]() | Jurecki Marian | Orawa | Syn maszynisty kolejowego | niższa |
ppor. | ![]() | Jurkiewicz Longin | Mysz | Syn właściciela piekarni | średnia |
ppłk. dypl. | ![]() | Kalenkiewicz Maciej | Kotwicz | Syn Jana, ziemianina herbu Kotwicz, właściciela majątku Trokienniki, posła do Sejmu RP (1922-1927) | wyższa |
ppłk. | ![]() | Kamieński Jan | Cozas | b.d. | b.d. |
ppor. piech. | ![]() | Kamiński Bronisław | Golf | Syn działacza ludowego | niższa |
mjr piech. | ![]() | Kaszyński Eugeniusz | Nurt | Syn nauczyciela | średnia |
sierż. | ![]() | Kazimierczak Stanisław | Ksiądz | b.d. | b.d. |
por. piech. | ![]() | Kiwer Edward | Biegaj | b.d. | b.d. |
por. | ![]() | Klimowicz Władysław | Tama | Syn inżyniera Zawarł związek małżeński z Elżbietą (1915-1989) z domu Meraviglia-Crivelli, córką hrabiego i generała brygady Wojska Polskiego Franciszka Meraviglia-Crivelli | wyższa |
mjr piech. | ![]() | Klimowski Tadeusz | Klon | Syn żołnierza zawodowego | rednia |
mjr piech. | ![]() | Klinicki Maksymilian | Wierzba 2 | Syn robotnika | niższa |
por. | ![]() | Klocek Niewęgłowski Włodzimierz | Garłuch | Syn starszego asesora w PKP, działacza niepodległościowego | średnia |
por. | ![]() | Kobyliński Tadeusz | Hiena | b.d. | b.d. |
płk. dypl. piech. | ![]() | Kobyliński Wacław | Dziad | b.d. | b.d. |
por. | ![]() | Kochański Jan | Jarema | Syn skrzypka, profesora konserwatorium muzycznego | wyższa |
kpt. | ![]() | Kochański Władysław | Bomba | b.d. | b.d. |
mjr | ![]() | Kolasiński Stanisław | Śmiga, Ulewa | Syn technika mechanika w kopalni węgla | średnia |
mjr | ![]() | Konik Bronisław | Sikora | Syn malarza złotnika | średnia |
ppor. piech. | ![]() | Konstanty Ignacy | Szmaragd | Syn rymarza | niższa |
mjr | ![]() | Kontrym Bolesław | Żmudzin | Syn pułkownika armii rosyjskiej | wyższa |
mjr | ![]() | Kopisto Wacław | Kra | Syn Wiktora, rządcy majątku hr Józefa Potockiego | średnia |
mjr | ![]() | Koprowski Franciszek | Dąb | Syn rzemieślnika wiejskiego | niższa |
gen. dyw. | ![]() | Kossakowski Tadeusz | Krystynek | Syn lekarza | wyższa |
ppłk. dypl. br. panc. | ![]() | Kostuch Tomasz | Bryła | Syn nauczyciela | średnia |
por. sap. | ![]() | Kotorowicz Stanisław | Kron | b.d. | b.d. |
por. łączn. lot. | ![]() | Kowalik Edward | Ciupuś | Syn urzędnika, podoficera Wojska Polskiego | średnia |
por. sap. | ![]() | Kowalski Jerzy | Baba | b.d. | b.d. |
ppor. sap. | ![]() | Kowalski Ryszard | Benga | b.d. | b.d. |
kpt. piech. | ![]() | Kozłowski Julian | Cichy | Syn sędziego | wyższa |
kpt. dypl. | ![]() | Kożuchowski Henryk | Hora | Syn urzędnika | średnia |
ppłk. | ![]() | Krajewski Henryk | Trzaska | b.d. | b.d. |
ppor. | ![]() | Krasiński Adam | Szczur | Syn Franciszka, ziemianina, właściciela majątku Sterdyń i Izabeli z d. Potockiej | wyższa |
ppłk. piech. | ![]() | Krizar Leopold | Czeremosz | b.d. | b.d. |
kpt. piech. | ![]() | Krokay Walery | Siwy | Syn majora Wojska Polskiego, dowódcy batalionu 3 Pułku Strzelców Podhalańskich | wyższa |
kpt. sap. | ![]() | Kryszczukajtis Mirosław | Szary | Syn urzędnika kolejowego | średnia |
mjr | ![]() | Krzymowski Stanisław | Kostka | Syn pisarza gminnego, dzierżawcy majątku | średnia |
ppor. | ![]() | Kuczyński Marian | Zwrotnica | b.d. | b.d. |
por. łączn. | ![]() | Kujawiński Stanisław | Wodnik | Syn właściciela restauracji | średnia |
kpt. art. | ![]() | Kułakowski Aleksander | Rywal | Syn nauczyciela | średnia |
kpt. piech. | ![]() | Kwarciński Mieczysław | Ziut | Syn ślusarza w PKP | niższa |
mjr br. panc. | ![]() | Kwiatkowski Bohdan | Lewar | Syn nauczyciela | średnia |
mjr | ![]() | Lech Jan | Granit | b.d. | b.d. |
ppor. piech. | ![]() | Lech Włodzimierz | Powiślak | b.d. | b.d. |
kpt. łącz. | ![]() | Leśkiewicz Marian | Wygoda | Syn starszego przodownika policji | średnia |
st. sierż. | ![]() | Lewandowski Aleksander | Wiechlina | b.d. | b.d. |
ppor. | ![]() | Lewko Kazimierz | Palec | b.d. | b.d. |
mjr lot. | ![]() | Lewkowicz Bronisław | Kurs | Syn dyrektora Kasy Mieszczańskiej | średnia |
por. kaw | ![]() | Linowski Artur | Karp | Syn Adama, ziemianina | wyższa |
kpt. piech. | ![]() | Lipiński Wojciech | Lawina | Syn kierownika Spółdzielni Spożywców w Skarżysku | średnia |
kpt. piech. | ![]() | Luszowicz Zdzisław | Szakal | Syn mistrza tapicerskiego | średnia |
ppor. | ![]() | Łada Lech | Żagiew | Syn radcy w Ministerstwie Przemysłu i Handlu | wyższa |
kpt. | ![]() | Łagoda Hieronim | Lak | Syn cieśli | niższa |
st. sierż. | ![]() | Łakomy Albin | Twornik | Syn kowala | niższa |
mjr | ![]() | Łastowski Benon | Łobuz | b.d. | b.d. |
mjr uzbr. | ![]() | Łojkiewicz Adolf | Ryś | Syn robotnika kolejowego | niższa |
ppłk. kaw. | ![]() | Łopianowski Narcyz | Sarna | Syn elektryka, działacza niepodległościowego | niższa |
por. | ![]() | Łoś Ezechiel | Ikwa | Syn rolnika potomek wojewody, kasztelana | niższa |
mjr br. panc. | ![]() | Mackus Adam | Prosty | b.d. | b.d. |
por. | ![]() | Majewicz Stefan | Hruby | Syn górnika | niższa |
ppłk. | ![]() | Majorkiewicz Felicjan | Iron | Syn rolnika | niższa |
ppor. łączn. | ![]() | Makagonow Makagon Aleksander | Wschód | Syn urzędnika tartatów | średnia |
mjr łączn. | ![]() | Makarenko Anatol | Tłok | Syn maszynisty PKP | niższa |
por. art. | ![]() | Maksyś Władysław | Azot | Syn geometry | średnia |
mjr dypl. piech. | ![]() | Malik Franciszek | Piorun 2 | Syn rolnika | niższa |
kpt. piech. | ![]() | Marecki Władysław | Żabik 2 | Syn pracownika technicznego w fabryce samolotów | średnia |
por. | ![]() | Marek Jan | Walka | b.d. | b.d. |
kpt. lot. | ![]() | Marynowski Edmund | Sejm | b.d. | b.d. |
por. piech. | ![]() | Matula Zbigniew | Radomyśl | Syn właściciela apteki | średnia |
por. łączn. | ![]() | Matysko Jan | Oskard | syn rolnika | niższa |
ppor. łączn. | ![]() | Mazur Stanisław | Limba | W 1949 zawarł związek małżeński z Susan Patience z domu Greenhill Gardyne (1917–1979), szkocką baronówną, dziedziczką zamku oraz posiadłości Finavon Castle k. Forfar. | b.d. |
por. | ![]() | Messing Janusz | Bekas | Syn Henryka posła na Sejm w II RP, właściciela majątku Bystre, | wyższa |
kpt. | ![]() | Mich Stefan | Jeż | Syn rolnika | niższa |
kpt. uzbr. | ![]() | Michalczewski Wincenty | Mir | Syn rymarza | niższa |
por. | ![]() | Miciek Władysław | Młot | Syn kowala | niższa |
mjr | ![]() | Milewicz Zygmunt | Róg | b.d. | b.d. |
kpt. piech. | ![]() | Mostowiec Marian | Lis | Syn woźnego szkolnego | niższa |
por. piech. | ![]() |