• cichociemni@elitadywersji.org

Florian Adrian – Cichociemny

Florian Adrian – Cichociemny

40_Znak-Spadochronowy-AK-187x300 Florian Adrian - Cichociemnyps.: “Florek”, “Liberator”, “Libra”

Florian Edmund Adrian 

vel Franciszek Akrunowicz, vel Edmund Neuman, vel Czesław Wawerski

Zwykły Znak Spadochronowy nr 0096

 

Adrian-Florian-elitadywersji-org-186x250 Florian Adrian - Cichociemny

kpt. cc Florian Adrian
Fotografia z dokumentu urzędowego
edytowana cyfrowo, mojego autorstwa,
przekazana do domeny publicznej
© CC BY elitadywersji.org

AK-opaska-300x201 Florian Adrian - Cichociemnyur. 8 listopada 1913 w Bydgoszczy, poległ zamordowany 23 czerwca 1944 w Suchedniowie – kapitan, harcerz, oficer Wojska Polskiego, Polskich Sił Powietrznych na Zachodzie, Armii Krajowej, Wydziału Lotniczego Oddziału II Komendy Głównej AK, referatu lotniczego Komendy Okręgu Kielce AK, zamordowany przez gestapo (1944),  autor maksymy Cichociemnych – “Wywalcz Jej wolność lub zgiń!”, Cichociemny
Znajomość języków: niemiecki, angielski, francuski; szkolenia – kursy specjalne: m.in.  zasadnicze: dywersyjno –  strzelecki (STS 25, Garramor), spadochronowy (STS 51, Ringway), walki konspiracyjnej, odprawowy (STS 43, Audley End); specjalnościowe: sztabów lotniczych (Londyn); uzupełniające:  podstaw wywiadu (STS 31, Bealieu), i in. W dniu wybuchu wojny miał 25 lat 9 miesięcy; w dacie skoku do Polski 29 lat 2 miesiące

 


41_cc-Tobie-Ojczyzno-grupa-250x139 Florian Adrian - CichociemnySpis treści:


 

05_szachownica-lotnicza-250x250 Florian Adrian - CichociemnyUczył się w bydgoskim “Klasyku”, czyli Państwowym Gimnazjum Klasycznym w Bydgoszczy, w 1933 zdał egzamin dojrzałości. Przez okres nauki, od 1924 do 1933 działał w harcerstwie.

krzyz-harcerski-zhp-300x301 Florian Adrian - CichociemnyOd 30 sierpnia 1933 w Szkole Podchorążych Piechoty w Różanie nad Narwią, po jej ukończeniu awansowany na stopień kaprala podchorążego. Od 15 sierpnia 1934 w Szkole Technicznej Podchorążych Lotnictwa w Bydgoszczy, po jej ukończeniu 1 października 1937 awansowany na stopień podporucznika, przydzielony jako dowódca plutonu obsługi w eskadrze ćwiczebnej Szkoły Podchorążych Lotnictwa dla Małoletnich w Krośnie. Od 1 sierpnia 1938 dowódca plutonu obsługi na lotnisku pomocniczym w Sobiejuchach, od 1 maja 1939 na lotnisku w Moderówce pod Jasłem.

 

II wojna światowa

cc-Adrian-Gorski-195x300 Florian Adrian - Cichociemny

Życzenia Floriana Adriana dla Jana Górskiego
źródło: archiwum rodzinne Michała Górskiego

Zolnierze-Grupy-Operacyjnej-Polesie-250x143 Florian Adrian - Cichociemny

Żołnierze SGO “Polesie”

W kampanii wrześniowej 1939 wraz z dywizjonem ewakuowany koleją (Jasło – Rzeszów – Przeworsk) 4 września 1939. Od 8 września 1939 dowódca transportów kolejowych nr 1224 i 1225 do Łucka, dotarł do Równego. 23 września 1939 w Gródku Jagiellońskim, dołączył do Ośrodka Zapasowego 82 Pułku Piechoty Samodzielnej Grupy Operacyjnej “Polesie”.

Po rozbiciu pułku, od 24 września 1939 dowódca kompanii ciężkich karabinów maszynowych 82 Pułku Piechoty. Od 1 października 1939 przydzielony do 60 Dywizji Piechoty “Kobryń”, uczestniczył w walkach w rejonie Adamowa, Horodenki, Woli Okrzejskiej. Od 6 października 1939 w Gułowie w niewoli niemieckiej, osadzony w obozie jeńców w Dęblinie, następnie w Radomiu.

Camp-de-Carpiagne-250x158 Florian Adrian - Cichociemny13 października 1939 uciekł, dotarł do Skarżyska-Kamiennej. W listopadzie 1939 wstąpił do Związku Walki Zbrojnej, przydzielony do grupy “Gryfa”, od lutego 1940 jako oficer łącznikowy ZWZ w Kielcach. Zagrożony aresztowaniem, od 7 kwietnia 1940  w Krośnie.

24 kwietnia 1940 przez Duklę i Hutę Polańską przekroczył granicę ze Słowacją, dotarł do Budapesztu, 1 czerwca 1940 do Marsylii (Francja). Wstąpił w Carpiagne do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem francuskim, przydzielony do Polskich Sił Powietrznych w Lyonie-Foire.

Maciej Szczurowski – Geneza formowania Armii Polskiej we Francji 1939 – 1940
w: Piotrkowskie Zeszyty Historyczne, 2002, nr 4 s. 115 – 143

 

przybycie-do-Anglii-120x93 Florian Adrian - CichociemnyPo upadku Francji, ewakuowany do Wielkiej Brytanii. Wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem brytyjskim, od lipca 1940  przydzielony do 300 dywizjonu bombowego. Uczestnik wielu akcji bojowych, 22 stycznia 1942 ranny podczas nalotu na Münster. Awansowany na stopień porucznika 20 marca 1941.

Monika Bielak – Ewakuacja żołnierzy polskich z Francji do Wielkiej Brytanii
i Afryki Północnej w latach 1940-1941
w: IPN, Polska 1918-1989 – Od niepodległości do niepodległości. Historia Polski 1918-1989

 

 

Cichociemny

button-zrzuty_200-150x150 Florian Adrian - CichociemnyGorski-Kalenkiewicz-300x300 Florian Adrian - CichociemnyWielomiesięczny (nawet ponad roczny) proces szkolenia kandydatów na Cichociemnych składał się z czterech grup szkoleń, w każdej po kilka – kilkanaście kursów. Kandydatów szkolili w ok. 30 specjalnościach w większości polscy instruktorzy, w ok. 50 tajnych ośrodkach SOE oraz polskich. Oczywiście nie było Cichociemnego, który ukończyłby wszystkie możliwe kursy. Trzy największe grupy wyszkolonych i przerzuconych do Polski to Cichociemni ze specjalnością w dywersji (169), łączności (50) oraz wywiadzie (37). Przeszkolono i przerzucono także oficerów sztabowych (24), lotników (22), pancerniaków (11) oraz kilku specjalistów “legalizacji” (czyli fałszowania dokumentów). 

 

SZKOLENIA__20220602_115242_kolor_ozn_1000px-2-300x238 Florian Adrian - Cichociemny

Uproszczony diagram rekrutacji i szkolenia Cichociemnych  (CAW sygn. II.52.359.29) UWAGA – diagram nie obejmuje wszystkich kursów ani ośrodków

Instruktor kursu odprawowego, późniejszy Cichociemny i szef wywiadu Armii Krajowej mjr / płk dypl. Kazimierz Iranek-Osmecki wspominał – “Kraj żądał przeszkolonych instruktorów, obeznanych z nowoczesnym sprzętem, jaki miał być dostarczony z Zachodu. Ponadto mieli oni być przygotowani pod względem technicznym i taktycznym do wykonywania i kierowania akcją sabotażową, dywersyjną i partyzancką. Żądano też przysłania mechaników i instruktorów radiotelegrafii, jak również oficerów wywiadowczych ze znajomością różnych działów niemieckiego wojska, lotnictwa i marynarki wojennej, ponadto oficerów sztabowych na stanowiska dowódcze. Szkolenie spadochroniarzy musiało więc się odbywać w bardzo rozległym wachlarzu rzemiosła żołnierskiego.

Przystąpiono do werbowania ochotników i wszechstronnego ich szkolenia na najrozmaitszych kursach, zależnie od przeznaczenia kandydata do danej specjalności. Każdy z ochotników musiał oczywiście ukończyć kurs spadochronowy. Ostatecznym oszlifowaniem był tzw. kurs odprawowy. Zaznajamiano na nim z warunkami panującymi w kraju, rodzajami niemieckich służb bezpieczeństwa i zasadami życia konspiracyjnego. (…)”  (Kazimierz Iranek-Osmecki, Emisariusz Antoni, Editions Spotkania, Paryż 1985, s. 159-160)

 

Zgłosił się do służby w Kraju. Przeszkolony ze specjalnością w lotnictwie, zaprzysiężony na rotę ZWZ/AK 5 października 1942 w Audley End przez szefa Oddziału VI (Specjalnego) ppłk dypl. Michała Protasewicza ps. Rawa, awansowany na stopień kapitana 26 stycznia 1943.

Autor maksymy “Wywalcz Jej wolność lub zgiń”, którą własnoręcznie wpisał na mapie Polski w ośrodku szkoleniowym w Audley End. Cichociemni przyjęli ją za swoją dewizę. Pochodziła z więziennej “Piosenki Wileńskiej Więźniów na Łukiszkach” z drugiej połowy 1940. Najstarsze na Litwie, zlokalizowane w śródmieściu Wilna carskie, później gestapowskie i sowieckie więzienie na Łukiszkach było miejscem kaźni Białorusinów, Litwinów, Żydów oraz tysięcy Polaków – powstańców, żołnierzy AK. Refren “Piosenki Wileńskiej Więźniów na Łukiszkach” brzmiał:  Nie dla medali twe trudy i blizny / Nie dla nagrody to czyn / Lecz z obowiązku miłości Ojczyzny / Wywalcz Jej wolność lub zgiń.

Halifax-mk3-300x225 Florian Adrian - Cichociemny

Handley Page Halifax

Skoczył ze spadochronem do okupowanej Polski w nocy 26/27 stycznia 1943  w sezonie operacyjnym “Intonacja”, w operacji lotniczej “Gauge” (dowódca operacji: F/O Radomir Walczak, ekipa skoczków nr: XIX), z samolotu Halifax DT-727 “K” (138 Dywizjon RAF, załoga: pilot – F/S/ Karol Twardawa, pilot – P/O Kazimierz Szrajer / nawigator – F/O Radomir Walczak / radiotelegrafista – P/O Briscoe – RAF / mechanik pokładowy – Sgt. Zygmunt Jaworski / strzelec – F/S Romuald Małachowski / despatcher – Sgt. Ignacy Adamczyk). Informacje (on-line) nt. personelu Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii (1940-1947) – zobacz:  Lista Krzystka

Tempsford-300x222 Florian Adrian - Cichociemny

Lotnisko RAF, Tempsford

Start o godz. 18.45 z lotniska RAF Tempsford, zrzut na placówkę odbiorczą “Żubr” 208 (kryptonim polski, brytyjskie oznaczenie numerowe pinpoints), w rejonie miejscowości Promnik (na skraju lasu) 14 km od Kielc. Razem z nim skoczyli: kpt. Wacław Pijanowski ps. Dym, ppor. Stanisław Sołtys ps. Sowa, kpt. Michał Tajchman ps. Mikita. Skoczkowie przerzucili 357 tys. dolarów w banknotach na potrzeby AK oraz pocztę nr 5000 A i B. Nie zrzucono zasobników wskutek usterki wyrzutników. Samolot szczęśliwie powrócił do bazy po locie trwającym 13 godzin.

 

Jan-Jazwinski-251x350 Florian Adrian - CichociemnyW “Dzienniku czynności” mjr dypl. Jan Jaźwiński oficer wywiadu z Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza, Szef Wydziału Specjalnego (S), organizator lotniczych przerzutów do Polski odnotował:

O godz. 17.30, po 4 zmianach rozkazu, ustalono, że idzie ekipa GAUGE z containerami ekipy MALLET (brak czasu na zmianę ładunku) i załoga por. Walczaka – było to najwłaściwsze rozwiązanie. Ostatecznie wystartowała: – ekipa GAUGE – nawigator por. Walczak, plac. odb. Żubr (208), zapasowa Wół (207), godz. 18.45 – TMP z Kraju bardzo dobre.

ozn_Dziennik-czynnosci-mjr-Jazwinskiego_600px-300x161 Florian Adrian - CichociemnyDnia 27.I. por. Walczak wrócił. Zrzut został wykonany na plac. odb. Żubr, 1944 [sygnał świetlny] dobrze widoczny. Zrzucono 4-ch skoczków, osiem pasów z dol. w banknotach – 357.000 dol. i poczta Nr. 5000 A. i B. Zasobniki niewyrzucone – zawiódł wyrzutnik.” (s. 138)

Zobacz: Oddział VI (Specjalny)Zawartość zasobników i paczek

 

AK-opaska-300x201 Florian Adrian - CichociemnyPo skoku aklimatyzacja do realiów okupacyjnych w Warszawie, po aklimatyzacji od marca 1943 przydzielony jako kierownik referatu informacyjno – wywiadowczego Wydziału Lotniczego Oddziału III Komendy Głównej AK. Od czerwca 1944 kierownik referatu lotniczego Komendy Okręgu Kielce AK.

23 czerwca 1944 aresztowany przez gestapo w Kielcach, pod fałszywą tożsamością Czesław Wawerski, tego dnia zamordowany w Suchedniowie.

Krzysztof Adam Tochman – Uzupełnienia do “Cichociemnych” J. Tucholskiego
w: Zeszyty Historyczne nr 99, s. 207 – 211, Instytut Literacki, Paryż 1992 r.

 

 

AwanseVirtuti-Militari-272x350 Florian Adrian - Cichociemny

 

 

Odznaczenia

 

 

Życie rodzinne

Syn Alfonsa oraz Józefy z domu Kolitowskiej. Rodziny nie założył.

 

 

Upamiętnienie

PL_Warsaw_st_Hyacinth_church_cichociemni_commemorative_plaque-229x300 Florian Adrian - Cichociemny

Tablica w kościele św. Jacka w Warszawie, upamiętniająca poległych Cichociemnych

CC-tablica-JW-GROM-204x300 Florian Adrian - Cichociemny

tablica upamiętniająca poległych Cichociemnych
w Sali Tradycji JW GROM

W I Liceum Ogólnokształcącym im. Cypriana Kamila Norwida w Bydgoszczy znajduje się tablica Mortui sunt ut vivamus liberii (Nie żyją, byśmy my mogli żyć wolni) 1939-1945, na której znajduje się nazwisko Floriana Adriana.

W lewej nawie kościoła św. Jacka przy ul. Freta w Warszawie odsłonięto w 1980 roku tablicę Pamięci żołnierzy Armii Krajowej, cichociemnych poległych za niepodległość Polski.

 

W Sali Tradycji Jednostki Wojskowej GROM znajduje się tablica upamiętniająca Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej, którzy oddali życie za Ojczyznę.

 

 

 

Upamiętnienie Cichociemnych

jw-grom-pomnik-cc-4-300x248 Florian Adrian - Cichociemnyjw-grom-pomnik-cc-3-300x238 Florian Adrian - CichociemnyW 1989 roku powstał film dokumentalny “Cichociemni” (scenariusz i reżyseria Marek Widarski).

15 maja 2005 odsłonięto na terenie jednostki specjalnej – Jednostki Wojskowej GROM w Warszawie pomnik poświęcony cichociemnym spadochroniarzom AK. Znaczna część ekspozycji Sali Tradycji jednostki GROM poświęcona jest Cichociemnym.

Od 4 sierpnia 1995 roku jednostka nosi nazwę – Jednostka Wojskowa GROM im. Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej

W 2008 roku powstał film dokumentalny “My cichociemni. Głos żyjących” (scenariusz i reżyseria Paweł Kędzierski).

pomnik-cc-warszawa-761x642-300x253 Florian Adrian - Cichociemny

Pomnik CC w Warszawie

7 października 2013 roku w Warszawie przy ul. Matejki, naprzeciwko Sejmu R.P. odsłonięto Pomnik Cichociemnych Spadochroniarzy AK.

cc-boening-300x199 Florian Adrian - CichociemnyW 2013 roku powstał film dokumentalny “Cichociemni. Wywalcz wolność lub zgiń” (scenariusz i reżyseria Dariusz Walusiak).

W 2016 roku Sejm R.P. ustanowił rok 2016 Rokiem Cichociemnych. NBP wyemitował srebrną kolekcjonerską monetę o nominale 10 zł upamiętniającą 75. rocznicę pierwszego zrzutu Cichociemnych.

cc-monety-300x157 Florian Adrian - Cichociemnycc-pomnik-powazki--300x213 Florian Adrian - CichociemnyW 2017 roku PLL LOT umieścił znak spadochronowy oraz podpis upamiętniający Cichociemnych na kadłubie Boeinga 787 (SP-LRG).

Cichociemni są patronem wielu szczepów, drużyn oraz organizacji harcerskich. Opublikowano wiele książek i artykułów o Cichociemnych.

Na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie znajdują się groby kilkudziesięciu Cichociemnych oraz poświęcony Im pomnik “TOBIE OJCZYZNO”

sala-tradycji-grom Florian Adrian - Cichociemny

Sala Tradycji Jednostki Wojskowej GROM

button-publikacje_200-300x101 Florian Adrian - Cichociemny

 

Źródła:
  • informacje własne (archiwum portalu)
  • Teka personalna – Oddział Specjalny Sztabu Naczelnego Wodza, w zbiorach Studium Polski Podziemnej w Londynie, sygn. Kol.023.0001
  • Krzysztof Tochman – Słownik biograficzny cichociemnych, t. 1, s. 17-18, Oleśnica, 1994, Kasperowicz Meble, ISBN 8390249901
  • Kajetan Bieniecki – Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, s. 57-58, 358, Arcana, Kraków 1994, ISBN 83-86225-10-6
  • Jędrzej Tucholski – Cichociemni, s. 288.,Warszawa 1984, Instytut Wydawniczy Pax, ISBN 8321105378
  • Włodzimierz Jastrzębski – Bydgoscy maturzyści polskich szkół z czasów II Rzeczypospolitej i ich losy podczas II wojny światowej, w: Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Gospodarki w Bydgoszczy, t. 36, seria: Edukacja – Rodzina – Społeczeństwo, nr 5, 2020, s. 211-223