Zygmunt Policiewicz – Cichociemny

Zygmunt Policiewicz – Cichociemny

ps.: „Świerk”, „Jodła”

vel Zygmunt Marek

Zwykły Znak Spadochronowy nr 1194

 

ur. 3 października 1907 w Biskupicach (powiat płocki), zm. 8 października 1965 w Warszawie – kapitan lotnictwa, oficer Wojska Polskiego, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, Armii Krajowej, Wydziału Lotnictwa Oddziału III Komendy Głównej AK, Obszaru Lwów AK, uczestnik kampanii wrześniowej, Cichociemny

Znajomość języków obcych: francuski; szkolenia – kursy specjalne: m.in. zasadnicze: dywersyjno – strzelecki (STS 25, Inverlochy),  spadochronowy; uzupełniające: łączności lotniczej, i in. W dniu wybuchu wojny miał 31 lat 10 miesięcy; w dacie skoku do Polski 34 lata 10 miesięcy. Syn rolnika i gajowego

 

---

Spis treści:

• II wojna światowa
• Cichociemny
• Po wojnie
• Awanse i odznaczenia
• Życie rodzinne

---

 

Od 1920 uczył się w Gimnazjum im. Stanisława Małachowskiego w Płocku, następnie w Gimnazjum im. F. Fabianiego w Radomsku. W 1931 zdał egzamin dojrzałości. Wstąpił do Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty w Różanie nad Narwią, następnie w Szkole Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej.

Od sierpnia 1931 w Szkole Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie, po jej ukończeniu awansowany na stopień podporucznika ze starszeństwem od 15 sierpnia 1933. Przydzielony do 11 eskadry liniowej, następnie jako obserwator 13 eskadry towarzyszącej 1 Pułku Lotniczego w Warszawie. Od października 1936 oficer techniczno – materiałowy w bazie 1 Pułku Lotniczego. W 1936 ukończył półroczny kurs łączności w Zegrzu.

Od października 1937 obserwator bombowy (bombardier) 211 eskadry bombowej. Awansowany na stopień porucznika ze starszeństwem od 19 marca 1938. W 1938 ukończył Szkołę Nauk Politycznych. Od 30 sierpnia 1939 oficer techniczny radio 4 dywizjonu 1 Brygady Pościgowej.

 

 

II wojna światowa

W kampanii wrześniowej 1939 do 4 września w rejonie Błonia (Radzików), następnie do 10 września wraz z 4 dywizjonem w rejonie Otwocka i Lublina. 22 września w rejonie miejscowości Serafiniec przekroczył granicę z Rumunią. Od 29 września do 7 października pracował w polskiej ambasadzie w Bukareszcie. Zatrzymany, od 8 października internowany w obozie Turnu Severin. Uciekł, po uzyskaniu paszportów w grupie 6 Polaków 10 listopada w rejonie Jamu Mare przekroczył granicę z Jugosławią.

Od 11 listopada w Belgradzie, od 18 listopada w Atenach (Grecja), do 28 listopada pracował w polskiej ambasadzie w Atenach. Statkiem m/s „Pułaski” wypłynął z Aten, 2 grudnia 1939 dotarł do Marsylii. Wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem francuskim, przydzielony do Bazy Lotniczej w Lyonie, następnie do grupy Szkoleniowej w Rennes.

Maciej Szczurowski – Geneza formowania Armii Polskiej we Francji 1939 – 1940
w: Piotrkowskie Zeszyty Historyczne, 2002, nr 4 s. 115 – 143

Po upadku Francji ewakuowany z Bordeaux, dotarł do Plymouth (Wielka Brytania). Wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem brytyjskim. Od czerwca w obozie w Blackpool, następnie w ośrodku szkoleniowym w Benson, przydzielony do 305 Dywizjonu Bombowego Ziemii Wielkopolskiej im. Marszałka J. Piłsudskiego.

Monika Bielak – Ewakuacja żołnierzy polskich z Francji do Wielkiej Brytanii
i Afryki Północnej w latach 1940-1941
w: IPN, Polska 1918-1989 – Od niepodległości do niepodległości. Historia Polski 1918-1989

 

 

Cichociemny

Wielomiesięczny (nawet ponad roczny) proces szkolenia kandydatów na Cichociemnych składał się z czterech grup szkoleń, w każdej po kilka – kilkanaście kursów. Kandydatów szkolili w ok. 30 specjalnościach w większości polscy instruktorzy, w ok. 50 tajnych ośrodkach SOE oraz polskich. Oczywiście nie było Cichociemnego, który ukończyłby wszystkie możliwe kursy. Trzy największe grupy wyszkolonych i przerzuconych do Polski to Cichociemni ze specjalnością w dywersji (169), łączności (50) oraz wywiadzie (37). Przeszkolono i przerzucono także oficerów sztabowych (24), lotników (22), pancerniaków (11) oraz kilku specjalistów „legalizacji” (czyli fałszowania dokumentów). 

 

Uproszczony diagram rekrutacji i szkolenia Cichociemnych  (CAW sygn. II.52.359.29) UWAGA – diagram nie obejmuje wszystkich kursów ani ośrodków

Instruktor kursu odprawowego, późniejszy Cichociemny i szef wywiadu Armii Krajowej mjr / płk dypl. Kazimierz Iranek-Osmecki wspominał – „Kraj żądał przeszkolonych instruktorów, obeznanych z nowoczesnym sprzętem, jaki miał być dostarczony z Zachodu. Ponadto mieli oni być przygotowani pod względem technicznym i taktycznym do wykonywania i kierowania akcją sabotażową, dywersyjną i partyzancką. Żądano też przysłania mechaników i instruktorów radiotelegrafii, jak również oficerów wywiadowczych ze znajomością różnych działów niemieckiego wojska, lotnictwa i marynarki wojennej, ponadto oficerów sztabowych na stanowiska dowódcze. Szkolenie spadochroniarzy musiało więc się odbywać w bardzo rozległym wachlarzu rzemiosła żołnierskiego.

Przystąpiono do werbowania ochotników i wszechstronnego ich szkolenia na najrozmaitszych kursach, zależnie od przeznaczenia kandydata do danej specjalności. Każdy z ochotników musiał oczywiście ukończyć kurs spadochronowy. Ostatecznym oszlifowaniem był tzw. kurs odprawowy. Zaznajamiano na nim z warunkami panującymi w kraju, rodzajami niemieckich służb bezpieczeństwa i zasadami życia konspiracyjnego. (…)”  (Kazimierz Iranek-Osmecki, Emisariusz Antoni, Editions Spotkania, Paryż 1985, s. 159-160)

 

Zgłosił się do służby w Kraju. Od 15 października przeniesiony z Inspektoratu Lotnictwa, od 17 października 1941 w dyspozycji Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza. Od 16 kwietnia 1942 zwolniony z Polish Air Force, przeniesiony do armii. Przeszkolony ze specjalnością w lotnictwie oraz dywersji, zaprzysiężony na rotę ZWZ/AK 7 kwietnia 1942  w Londynie. Awansowany na stopień kapitana ze starszeństwem od 4 września 1942.

Skoczył ze spadochronem do okupowanej Polski w nocy 3/4 września 1942 w sezonie operacyjnym „Intonacja”, w operacji lotniczej „Rheumatism” (dowódca operacji: F/L Stanisław Król, ekipa skoczków nr: IX), z samolotu Halifax W-7774 „T” (138 Dywizjon RAF, załoga: pilot – F/S Stanisław Kłosowski, pilot – F/S Franciszek Sobkowiak / nawigator – F/L Stanisław Król / radiotelegrafista – F/S Walenty Wasilewski / i in.). Informacje (on-line) nt. personelu Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii (1940-1947) – zobacz:  Lista Krzystka

Start z lotniska RAF Tempsford, zrzut na placówkę odbiorczą „Ugór”, w okolicach miejscowości Łyszkowice, 3,2 km od Czatolina. Razem z nim skoczyli: mjr. dypl. Jan Lech ps. Granit, por. dypl. Stanisław Sędziak ps. Warta, mjr. dypl. Wincenty Ściegienny ps. Las oraz kurierzy: por. Adam Cużytek ps. Roman i bomb. Stanisław Stach ps. Marian. Był to drugi lot tej ekipy, w poprzednim (1/2 września) zadanie nie mogło zostać wykonane. Samolot szczęśliwie powrócił do bazy, po locie trwającym 12 godzin 20 minut.

 

W „Dzienniku czynności” mjr dypl. Jan Jaźwiński oficer wywiadu z Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza, Szef Wydziału Specjalnego (S), organizator lotniczych przerzutów do Polski odnotował:

„Dnia 3.IX. „yellow warning”. O godz. 12.15 mjr. Suliński wyjechał, aby odprawić nawigatorów. O godz. 14.30 „red warning” – ekipy wyjechały na lotnisko. Odprawa ekip na lotnisku odbyła się w spokojnym tempie. Kontrola zarządzeń została dokonana z dobrym wynikiem. Komunikat meteorologiczny zapowiadał dobrą pogodę, poczynając od Danii i nad Polską – w Anglii padał deszcz.

Nie bez wzruszenia, nastąpił start dwóch samolotów do Polski: – lot 11/18, ekipa ob. Las (Reumatismus), na plac. odb. „Ugór”, nawigator – kpt. obs. Król, godz. 18.45; – lot 14/19, ekipa ob. Zrąb (Measles) na plac. odb. „Żaba”, nawigator – por. obs. Wodzicki, godz. 18.50. Nawigatorzy zdawali sobie sprawę z niebezpieczeństwa zderzenia się podczas krążenia nad rej. plac. odb., które leżą bardzo blisko siebie. (…)

Dnia 3.IX. – powróciły oba samoloty. Po wylądowaniu stwierdzono: – lot 11/18 – kpt. obs. Król – dokonał zrzutu wprost na plac. odb. „Ugór”. Sygnał świetlny plac. odb. doskonale widoczny. Wszystkie spadochrony rozwinęły się; – lot 14/19 – por. obs. Wodzicki – dokonał zrzutu wprost na plac. odb. „Żaba”. Sygnał świetlny plac. odb. doskonale widoczny. Wszystkie spadochrony rozwinęły się”. (s. 92)

Zobacz:  Oddział VI (Specjalny) – Zawartość zasobników i paczek

 

Edward M. Tomczak – Zrzuty lotnicze i ich odbiór
na terenie powiatu (obwodu ZWZ-AK) łowickiego (1941-1944)
w: Mazowieckie Studia Humanistyczne 2001, nr 7/2 s. 63-122

 

Po skoku aklimatyzacja do realiów okupacyjnych w Warszawie, następnie przydzielony jako pomocnik kierownika, od stycznia 1943 kierownik działu organizacyjnego Wydziału Lotnictwa Oddziału III Komendy Głównej AK. Od 1 lipca 1943 przydzielony jako pełniący obowiązki kierownika, następnie zastępca kierownika referatu lotniczego Oddziału IV (kwatermistrzowskiego) Obszaru Lwów AK. 1 lipca 1944 zwolniony z funkcji. Pod koniec października wcielony do LWP.

 

 

Po wojnie

Ujawnił się w lutym, ponownie w październiku 1945. Od 1946 zaopatrzeniowiec w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, w 1948 zagrożony aresztowaniem przez UB porzucił pracę, ukrywał się do 1955. Od maja 1955 kierownik wydziału w Wojewódzkim Związku Spółdzielczości Pracy, od stycznia 1957 kierownik w Rozlewni Piwa i Wytwórni Wód Gazowanych w Otwocku.

Od lutego 1961 w Przedsiębiorstwie Hydrologicznym Rolnictwa, od listopada 1963 w Przedsiębiorstwie Zaopatrzenia Rolnictwa w Wodę, od lipca 1964 w Stołecznych Zakładach Wyrobów Gumowych i z Tworzyw Sztucznych Przemysłu Terenowego w Warszawie Kawęczynie. Zmarł 8 października 1965  w Warszawie, pochowany na warszawskich Powązkach.

 

 

Awanse

• podporucznik – ze starszeństwem od 15 sierpnia 1933
• porucznik – ze starszeństwem  od 19 marca 1938
• kapitan – ze starszeństwem od 4 września 1942

 

 

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Virtuti Militari
• Krzyż Walecznych – czterokrotnie
• Medal Lotniczy – czterokrotnie

 

 

Życie rodzinne

Syn Stanisława, rolnika i gajowego oraz Anastazji z domu Popławskiej. W 1936 zawarł związek małżeński z Janiną z domu Plewińską (1911-2005) urzędniczką. Mieli dwóch synów: Zbigniewa (ur. 1940) nauczyciela matematyki oraz Ryszarda (ur. 1947) informatyka w GUS.

 

 

Upamiętnienie Cichociemnych

W 1989 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni” (scenariusz i reżyseria Marek Widarski).

15 maja 2005 odsłonięto na terenie jednostki specjalnej – Jednostki Wojskowej GROM w Warszawie pomnik poświęcony cichociemnym spadochroniarzom AK. Znaczna część ekspozycji Sali Tradycji jednostki GROM poświęcona jest Cichociemnym.

Od 4 sierpnia 1995 roku jednostka nosi nazwę – Jednostka Wojskowa GROM im. Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej

W 2008 roku powstał film dokumentalny „My cichociemni. Głos żyjących” (scenariusz i reżyseria Paweł Kędzierski).

7 października 2013 roku w Warszawie przy ul. Matejki, naprzeciwko Sejmu R.P. odsłonięto Pomnik Cichociemnych Spadochroniarzy AK.

W 2013 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni. Wywalcz wolność lub zgiń” (scenariusz i reżyseria Dariusz Walusiak).

W 2016 roku Sejm R.P. ustanowił rok 2016 Rokiem Cichociemnych. NBP wyemitował srebrną kolekcjonerską monetę o nominale 10 zł upamiętniającą 75. rocznicę pierwszego zrzutu Cichociemnych.

W 2017 roku PLL LOT umieścił znak spadochronowy oraz podpis upamiętniający Cichociemnych na kadłubie Boeinga 787 (SP-LRG).

Cichociemni są patronem wielu szczepów, drużyn oraz organizacji harcerskich. Opublikowano wiele książek i artykułów o Cichociemnych.

Na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie znajdują się groby kilkudziesięciu Cichociemnych oraz poświęcony Im pomnik „TOBIE OJCZYZNO”

 

 

Źródła:

• informacje własne (archiwum portalu)
• Teka personalna – Oddział Specjalny Sztabu Naczelnego Wodza, w zbiorach Studium Polski Podziemnej w Londynie, sygn.  Kol.023.0219
• Krzysztof Tochman – Słownik biograficzny cichociemnych, t. 2, Rzeszów, Abres, 1996, s.138-139, ISBN 83-902499-5-2
• Kajetan Bieniecki – Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Arcana, Kraków 1994, ISBN 83-86225-10-6
• Jędrzej Tucholski – Cichociemni, Warszawa, Instytut Wydawniczy Pax, 1984, s. 389, ISBN 8321105378
• Jędrzej Tucholski – Cichociemni 1941-1945. Sylwetki spadochroniarzy, Wojskowy Instytut Historyczny, s. 80

 

Zobacz także – biogram w Wikipedii