vel Wiesław Sieniawski
Zwykły Znak Spadochronowy nr 0715
W 1919 powrócił do Polski, uczył się w Gimnazjum Męskim Towarzystwa im. J. Zamoyskiego w Warszawie, w 1925 zdał egzamin dojrzałości. W 1925 podjął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu im. J. Piłsudskiego w Warszawie, w 1929 obronił dyplom magistra prawa. Podjął pracę jako adwokat był m.in. radcą prawnym komisarycznego zarządu miasta stołecznego Warszawy.
Od 13 sierpnia 1929 do 27 czerwca 1930 w Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty w Berezie Kartuskiej (9 batalion). Awansowany na stopień podporucznika, ze starszeństwem od 1 stycznia 1933. W latach 1933 -1939 działał w Związku Oficerów Rezerwy oraz Związku Adwokatów Polskich w Warszawie. Odbył ćwiczenia rezerwy w 21 Pułku Piechoty „Dzieci Warszawy”. Od 1934 działacz Obozu Narodowo – Radykalnego.
Zmobilizowany 28 sierpnia 1939 jako kurier Sztabu Naczelnego Wodza. Dostarczał pocztę m.in. do gen. A. Szyllinga w Krakowie, Brześcia nad Bugiem, Lidy, Wilna, do gen. T. Piskora w Lublinie, gen. S. Dąb – Biernackiego w Puławach, gen. Rommla w Garwolinie, gen. T. Kutrzeby oraz gen. Szyllinga w Biłgoraju. Od 13 września w Kwaterze Głównej Sztabu Naczelnego Wodza.
18 września przekroczył granicę z Rumunią, internowany w obozie Vatra Dornei, następnie od 1 października w Tulcea oraz w Bals. Uciekł, 23 listopada dotarł do Bukaresztu, następnie przez Jugosławię i Włochy 28 listopada dotarł do Menton (Francja), potem do Parthenay i Bressuire. Wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem francuskim, od maja 1940 przydzielony do 3 batalionu 7 Pułku Piechoty 3 Dywizji Piechoty.
Maciej Szczurowski – Geneza formowania Armii Polskiej we Francji 1939 – 1940
w: Piotrkowskie Zeszyty Historyczne, 2002, nr 4 s. 115 – 143
Po upadku Francji ewakuowany 21 czerwca 1940 z Le Palais (na wyspie Belle – Ile), 23 czerwca dotarł do Plumouth (Wielka Brytania). Wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem brytyjskim, od lipca 1940 przydzielony do 4 Brygady Kadrowej Strzelców, 9 października 1941 przemianowanej na 1 Samodzielną Brygadę Spadochronową.
Monika Bielak – Ewakuacja żołnierzy polskich z Francji do Wielkiej Brytanii
i Afryki Północnej w latach 1940-1941
w: IPN, Polska 1918-1989 – Od niepodległości do niepodległości. Historia Polski 1918-1989
Wielomiesięczny (nawet ponad roczny) proces szkolenia kandydatów na Cichociemnych składał się z czterech grup szkoleń, w każdej po kilka – kilkanaście kursów. Kandydatów szkolili w ok. 30 specjalnościach w większości polscy instruktorzy, w ok. 50 tajnych ośrodkach SOE oraz polskich. Oczywiście nie było Cichociemnego, który ukończyłby wszystkie możliwe kursy. Trzy największe grupy wyszkolonych i przerzuconych do Polski to Cichociemni ze specjalnością w dywersji (169), łączności (50) oraz wywiadzie (37). Przeszkolono i przerzucono także oficerów sztabowych (24), lotników (22), pancerniaków (11) oraz kilku specjalistów „legalizacji” (czyli fałszowania dokumentów).
Zgłosił się do służby w kraju. Od 18 sierpnia 1942 w dyspozycji Oddziału V Sztabu Naczelnego Wodza. Przeszkolony ze specjalnością w dywersji, awansowany na stopień porucznika 20 marca 1941, zaprzysiężony na rotę ZWZ-AK 24 sierpnia 1942 w Audley End.
Miał skoczyć ze spadochronem do okupowanej Polski w sezonie operacyjnym „Intonacja”, w operacji lotniczej „Pliers” (dowódca operacji: F/O Mariusz Wodzicki, ekipa skoczków nr: XVII), w nocy 29/30 października 1942. Start z lotniska RAF Tempsford.
Samolot Halifax W-7773 „S” (załoga: pilot – F/S Franciszek Sobkowiak, W/O Franciszek Zaremba / nawigator: F/O Mariusz Wodzicki / radiotelegrafista – P/O Franciszek Pantkowski / mechanik pokładowy – Sgt. Czesław Kozłowski / strzelec – F/S Wacław Żuk, F/S Tadeusz Madejski) wystartował z lotniska RAF Tempsford pod Londynem, rozbił się ok. godz. 3 w nocy o skałę o nazwie Iljansbuknuten [N58°26′ E06°11′], pomiędzy miejscowościami Helleren i Refsland, 10 km na północny wschód od Egersund (Norwegia). Szczątki samolotu leżą do dzisiaj na terenie posiadłości norweskiego farmera Tollef Hellerena.
Tragiczny lot Halifaxa trwał ok. 9 godzin 45 min., samolot prawdopodobnie powracał do bazy, ponieważ z powodu złej widoczności nie odnalazł placówki odbiorczej w Polsce. Informacje (on-line) nt. personelu Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii (1940-1947) – zobacz: Lista Krzystka
Razem z nim polegli cichociemni: ppor. Jerzy Bichniewicz ps. Błękitny oraz por. Stanisław Hencel ps. Pik oraz członkowie załogi: pilot nawigator Mariusz Wodzicki, pilot Franciszek Sobkowiak, pilot Franciszek Zaremba, radiooperator Franciszek Pantkowski. mechanik Czesław Kozłowski. Przerzucali m.in. 156 tys. dolarów i 70 tys. marek niemieckich na potrzeby AK.
Ich ciała odnaleziono na „wzgórzu 40”, obok wybrzeża, ok. 4 km. na północny zachód od miejscowości Ogna. Wraz z pozostałymi uczestnikami operacji „Pliers” i załogą samolotu spoczął na cmentarzu w Egersund. W 1953 szczątki poległych przeniesiono na cmentarz w Vestre Gravluind w Oslo (obok zamku królewskiego).
W „Dzienniku czynności” mjr dypl. Jan Jaźwiński oficer wywiadu z Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza, Szef Wydziału Specjalnego (S), organizator lotniczych przerzutów do Polski odnotował:
„Dnia 26.X. „żółty alarm” – dla 3 lotów (ekipy Brace i Pliers oraz Wrenc) [powinno być: Wrench]. O godz. 14.30 operacja odwołana. (…) Dnia 28.X.- „żółty alarm”. Ekipy cofnięte z drogi na lotnisko – zły komunikat meteorologiczny. (…)
Dnia 29.X. – o godz. 11.oo – „żółty alarm”, gotowość dla ekip „Brace” (lotnicza) i „Pliers” (poczta i instrukcje specjalne) oraz dla ekspedycji „Wrenc” [powinno być: Wrench] (bombardowanie). Sytuacja z załogami kiepska. – W nocy 28/29.X. polskie załogi latały nad Francją i na noc 29/30.X. są tylko dwie załogi polskie (…).
O godz. 14.30 Air Ministry zapowiedziało alarm „purpurowy” (lepszy stopień od czerwonego). O godz. 17.oo meteorolodzy zapowiedzieli bardzo dobrą pogodę na trasie do Polski i w Polsce a złą nad Francją. Komunikat z Polski z godz. 16.oo – wyjątkowo dobry. Zapadła decyzja lotu.
Nastąpił start: – godz. 17.51 – lot Nr. 21/26 – ekipa Brace – 6 ludzi, 4 containery, 2 bagażniki (A.A. i Z. – MSWewn.), 171.000 dol. i poczta MSWewn. DR 16/9, 17/9 i 18/0 – nawigator por. Walczak – plac. odb. Bratek (415); – godz. 17.55 – lot Nr.19/24 – ekipa Pliers – 3 ludzi, 6 containerów, 1 bagażnik, 156.000 dol. i 70.000 rm., poczta 4000 – nawigator por. Wodzicki – plac. odb. „Kur” (407); – godz. 18.oo – lot Nr. 20/25 – eksp. „Wrenc” [powinno być: Wrench] – bomby: 2 po 500 i 4 po 250 funtów – cel – Kw. główna Gestapo w Warszawie – nawigator kpt. Krół. (…)
O g. 8.20 mjr Perkins podał Kier. Sam. Ref. „S” smutną wiadomość: – samolot por. Walczaka – ekipa „Brace” – lot. 21/26 – powrócił i lądował w Yorkshire, – samolot por. Wodzickiego – brak wiadomości (godz. 12.oo – również brak wiadomości). Godz. 15.oo – dca dyonu 138 uznał załogę za „missing”. – samolot kpt. Króla – wodował blisko brzegów Anglii. Załoga uratowana, samolot zatonął.” (s. 102-103)
Zobacz: Oddział VI (Specjalny) – Zawartość zasobników i paczek
Autor książki „Dzienniki cichociemnego”, wyd. IPN Rzeszów, 2014.
Bjorn Bratbak – Pamięci załogi samolotu Halifax II
w: „Kombatant”, grudzień 2002, nr 12 (142), s. 16 – 17
Syn Jana, adwokata oraz Bronisławy z domu Szwarc. W 1931 zawarł związek małżeński z Heleną Sieniawską (1900–1975), absolwentką konserwatorium (klasa fortepianu). Mieli syna Jana Józefa (ur. 1938), architekta.
W lewej nawie kościoła św. Jacka przy ul. Freta w Warszawie odsłonięto w 1980 roku tablicę pamięci żołnierzy Armii Krajowej, cichociemnych spadochroniarzy, poległych za niepodległość Polski.
W Sali Tradycji Jednostki Wojskowej GROM znajduje się tablica upamiętniająca Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej, którzy oddali życie za Ojczyznę.
W 1989 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni” (scenariusz i reżyseria Marek Widarski).
15 maja 2005 odsłonięto na terenie jednostki specjalnej – Jednostki Wojskowej GROM w Warszawie pomnik poświęcony cichociemnym spadochroniarzom AK. Znaczna część ekspozycji Sali Tradycji jednostki GROM poświęcona jest Cichociemnym.
Od 4 sierpnia 1995 roku jednostka nosi nazwę – Jednostka Wojskowa GROM im. Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej
W 2008 roku powstał film dokumentalny „My cichociemni. Głos żyjących” (scenariusz i reżyseria Paweł Kędzierski).
7 października 2013 roku w Warszawie przy ul. Matejki, naprzeciwko Sejmu R.P. odsłonięto Pomnik Cichociemnych Spadochroniarzy AK.
W 2013 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni. Wywalcz wolność lub zgiń” (scenariusz i reżyseria Dariusz Walusiak).
W 2016 roku Sejm R.P. ustanowił rok 2016 Rokiem Cichociemnych. NBP wyemitował srebrną kolekcjonerską monetę o nominale 10 zł upamiętniającą 75. rocznicę pierwszego zrzutu Cichociemnych.
W 2017 roku PLL LOT umieścił znak spadochronowy oraz podpis upamiętniający Cichociemnych na kadłubie Boeinga 787 (SP-LRG).
Cichociemni są patronem wielu szczepów, drużyn oraz organizacji harcerskich. Opublikowano wiele książek i artykułów o Cichociemnych.
Na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie znajdują się groby kilkudziesięciu Cichociemnych oraz poświęcony Im pomnik „TOBIE OJCZYZNO”
Zobacz także