Michał Busłowicz – Cichociemny

Michał Busłowicz – Cichociemny

ps.: „Bociek”, „Janusz”, „Żaba”

vel Michał Lisowski, vel Janusz Bociek, vel Maciej Kobuszewski, vel Pustoła

Zwykły Znak Spadochronowy nr 0106, Bojowy Znak Spadochronowy nr 1957

 

ur. 9 czerwca 1912 w Hryckiewiczach (powiat Wołkowysk, obecnie Białoruś), poległ zamordowany przez Niemców w grudniu 1944 w Niemczech albo Holandii – porucznik piechoty, oficer Wojska Polskiego,  Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, Armii Krajowej, Komendy Obszaru Białystok AK, uczestnik kampanii francuskiej, Powstania Warszawskiego, więzień niemieckiego obozu jenieckiego Bergen-Belsen (1944-1945), Cichociemny

Znajomość języków: rosyjski, francuski; szkolenia – kursy specjalne: m.in.  zasadnicze: dywersyjno – strzelecki (STS 25, Inverlochy), spadochronowy, walki konspiracyjnej, odprawowy STS 43 (Audley End); uzupełniający: podstaw wywiadu (STS 31, Bealieu), i in. W dniu wybuchu wojny miał 27 lat 3 miesiące; w dacie skoku do Polski 30 lat 8 miesięcy

 

---

Spis treści:

• II wojna światowa
• Cichociemny
• Powstanie Warszawskie
• Awanse i odznaczenia
• Życie rodzinne

---

 

Uczył się w szkole powszechnej w Krzemienicy, w 1936 ukończył Państwowe Seminarium Nauczycielskie w Słonimiu. Po jego ukończeniu nauczyciel w szkole w Świsłoczy.

W 1937 w Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty, uczestniczył w ćwiczeniach rezerwy w latach 1938 – 1939 w składzie 80 Pułku Piechoty, następnie 77 Pułku Piechoty. Awansowany na stopień plutonowego podchorążego. Działał w Przysposobieniu Wojskowym.

 

 

II wojna światowa

W kampanii wrześniowej 1939 zmobilizowany, przydzielony jako dowódca plutonu Ośrodka Zapasowego 77 Pułku Piechoty 19 Dywizji Piechoty. 23 listopada przekroczył granicę z Rumunią, 6 grudnia 1939 dotarł do Francji.

Wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem francuskim, przeszkolony w  Coëtquidan, przydzielony do 5 Pułku Strzelców Pieszych. W jego składzie uczestnik kampanii francuskiej, m.in. ciężkich walk nad Saoną. Awansowany na stopień sierżanta podchorążego, ze starszeństwem od 1 maja 1940

Maciej Szczurowski – Geneza formowania Armii Polskiej we Francji 1939 – 1940
w: Piotrkowskie Zeszyty Historyczne, 2002, nr 4 s. 115 – 143

 

20 czerwca 1940 przekroczył granicę ze Szwajcarią, internowany. Uciekł, przedostał się do nieokupowanej części Francji, następnie przez Pireneje do Hiszpanii, Maroka (Casablanca), przez Gibraltar dotarł 9 lutego 1941 do Wielkiej Brytanii. Wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem brytyjskim, od 9 lutego 1941 przydzielony do 1 Pułku Rozpoznawczego.

 

 

 

Cichociemny

Wielomiesięczny (nawet ponad roczny) proces szkolenia kandydatów na Cichociemnych składał się z czterech grup szkoleń, w każdej po kilka – kilkanaście kursów. Kandydatów szkolili w ok. 30 specjalnościach w większości polscy instruktorzy, w ok. 50 tajnych ośrodkach SOE oraz polskich. Oczywiście nie było Cichociemnego, który ukończyłby wszystkie możliwe kursy. Trzy największe grupy wyszkolonych i przerzuconych do Polski to Cichociemni ze specjalnością w dywersji (169), łączności (50) oraz wywiadzie (37). Przeszkolono i przerzucono także oficerów sztabowych (24), lotników (22), pancerniaków (11) oraz kilku specjalistów „legalizacji” (czyli fałszowania dokumentów). 

 

Uproszczony diagram rekrutacji i szkolenia Cichociemnych  (CAW sygn. II.52.359.29) UWAGA – diagram nie obejmuje wszystkich kursów ani ośrodków

Instruktor kursu odprawowego, późniejszy Cichociemny i szef wywiadu Armii Krajowej mjr / płk dypl. Kazimierz Iranek-Osmecki wspominał – „Kraj żądał przeszkolonych instruktorów, obeznanych z nowoczesnym sprzętem, jaki miał być dostarczony z Zachodu. Ponadto mieli oni być przygotowani pod względem technicznym i taktycznym do wykonywania i kierowania akcją sabotażową, dywersyjną i partyzancką. Żądano też przysłania mechaników i instruktorów radiotelegrafii, jak również oficerów wywiadowczych ze znajomością różnych działów niemieckiego wojska, lotnictwa i marynarki wojennej, ponadto oficerów sztabowych na stanowiska dowódcze. Szkolenie spadochroniarzy musiało więc się odbywać w bardzo rozległym wachlarzu rzemiosła żołnierskiego.

Przystąpiono do werbowania ochotników i wszechstronnego ich szkolenia na najrozmaitszych kursach, zależnie od przeznaczenia kandydata do danej specjalności. Każdy z ochotników musiał oczywiście ukończyć kurs spadochronowy. Ostatecznym oszlifowaniem był tzw. kurs odprawowy. Zaznajamiano na nim z warunkami panującymi w kraju, rodzajami niemieckich służb bezpieczeństwa i zasadami życia konspiracyjnego. (…)”  (Kazimierz Iranek-Osmecki, Emisariusz Antoni, Editions Spotkania, Paryż 1985, s. 159-160)

 

Zgłosił się do służby w Kraju. Przeszkolony ze specjalnością w dywersji, zaprzysiężony na Rotę ZWZ/AK 26 października 1942 w Audley End przez szefa Oddziału VI (Specjalnego), ppłk dypl. Michała Protasewicza ps. Rawa. Przydzielony do Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza. Awansowany na stopień podporucznika 1 grudnia 1942.

Skoczył ze spadochronem do okupowanej Polski w nocy 16/17 lutego 1943, w sezonie operacyjnym „Intonacja”, w operacji lotniczej „Saw” (dowódca operacji: F/O Karol Gębik, ekipa skoczków nr: XX) z samolotu Halifax DT-725 „J” (138 Dywizjon RAF, załoga: pilot – F/O Jan Miszewski, pilot – F/O Stanisław Machej / nawigator – F/O Karol Gębik / i in. ). Informacje (on-line) nt. personelu Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii (1940-1947) – zobacz:  Lista Krzystka

Start o godz. 18.29 z lotniska RAF Tempsford pod Londynem, zrzut na placówkę odbiorczą „Koń”, w okolicach miejscowości Włodzimierzów, Sulejów, widły Pilicy i Czarnej, 21 km od Piotrkowa Trybunalskiego. Razem z nim skoczyli: ppor. Henryk Januszkiewicz ps. Spokojny, ppor. Bolesław Odrowąż – Szukiewicz ps. Bystrzec, ppor. Adolf Pilch ps. Góra. Cichociemny Bolesław Odrowąż-Szukiewicz poniósł śmierć wskutek tylko częściowego otwarcia spadochronu. Skoczkowie przerzucili 315 tys. dolarów w banknotach na potrzeby AK. Zrzucono także sześć zasobników oraz dwa bagażniki. Samolot szczęśliwie powrócił do bazy po locie trwającym 12 godzin 17 minut.

 

W „Dzienniku czynności” mjr dypl. Jan Jaźwiński oficer wywiadu z Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza, Szef Wydziału Specjalnego (S), organizator lotniczego wsparcia Armii Krajowej (zrzutów do Polski) odnotował:

„16.II. Po raz pierwszy w b. okresie operacyjnym S.O.E. zapowiedziało pogotowie do lotu: początkowo dla 5 ekip, a następnie dla 4 ekip. Odprawa ekip na STS 20 i stacji ubierania się odbyła się w miłym spokoju (…) Komunikat MET z godz. 16.oo pomyślny, zarządzono start.

Start odbył sie punktualnie w następującej kolejności: = lot 23/31, ekipa VICE, nawig. por. Walczak, plac. zasadn. LILIA, zapas. PUHACZ, start godz. 18.25 = 4 skoczków, 2 bag. A,6=7904, 228000 dol. i 270000 RM, = lot 24/32, ekipa SPOKSHAVE, nawig. kpt. Kuźnicki, plac. zasadn. LIS, zapas. PIES, start godz. 18.30 = 4 skoczków, 2 bag. A,6=7904 i pieniądze. = lot 26/33, ekipa SAW, nawig. por. Gembik, plac. odb. KOŃ i rej. zapas. start godz. 18.35 = 4 skoczków, 2 bag. A,6=7904, 315000 dol. oraz pas polit. DR 21/10, – lot 27/34, ekipa RASP, nawigator p/o Rhutelen, plac. odb. SUM i rej. zapas., start godz. 18.20 = 4 skoczków, 2 bag. A,6=7904, 228000 dol. oraz paczki polit. DR 23/10, 28/13 i29/13. 6413 [melodia sygnałowa w BBC] nadane prawidłowo. (…)

Lotnisko RAF, Tempsford

Identity Card, skan: Fundacja dla Demokracji
źródło: JW GROM

17.II. Wynik operacji jest, wg. meldunków nawigatorów, następujący: = lot 23/31 i lot 26/33 doskonale na plac. zasadnicze, 1944 [sygnały świetlne placówki odbiorczej] dobrze widoczne, = lot 27/34 wykonany częściowo, tylko skoczkowie na =1602 [rejon zrzutu] plac. SUM, = lot 24/32 zawrócił znad Danii, nawalił jeden a następnie drugi motor (…) .” (s. 151)

Zobacz: Oddział VI (Specjalny) – Zawartość zasobników i paczek

 

Po skoku aklimatyzacja do realiów okupacyjnych, m.in. mieszkał w Warszawie przy ul. Solnej 9. Od marca 1943 przydzielony do Komendy Obszaru Białystok AK jako oficer do specjalnych zleceń szefa sztabu Obszaru, Cichociemnego mjr Jana Górskiego ps. Chomik. Wielokrotny kurier Komendy Głównej AK. W kwietniu i maju 1944 pracował przy likwidacji Obszaru.

 

 

Powstanie Warszawskie

W Powstaniu Warszawskim przydzielony do Brygady Dyspozycyjno – Zmotoryzowanej „Młot” („Koło”) NSZ, od 9 sierpnia do Grupy „Północ” na Starym Mieście,  19 sierpnia ranny.  Wraz z Cichociemnym por. / kpt. cc Alfredem Pokultinisem ps. „Fon” produkowali butelki zapalające (do zwalczania czołgów), prawdopodobnie do 8 sierpnia. Od 27 sierpnia w sztabie Zgrupowania „Trzaska” kpt. Eugeniusza Konopackiego oraz dowódca 1 plutonu 9 kompanii strzelców Batalionu „Wigry”. Walczył wraz z batalionem w rejonie Kamiennych Schodków i Kościelnej.

Dowódca ostatniego patrolu osłonowego na Placu Krasińskich w czasie zejścia oddziałów śródmiejskich do kanałów.

Podczas walk w Śródmieściu od 13 września dowódca odcinka mjr Włodzimierza Zawadzkiego ps. Bartkiewicz: ul. Świętokrzyska – „Prudiential” – Mazowiecka. Od 21 września na pododcinku „Radzymin”, w narożniku ul. Marszałkowskiej oraz ul. Królewskiej.

Po upadku powstania w niewoli niemieckiej, osadzony w obozie jenieckim Stalag XI-B Bergen-Belsen. W grudniu 1944 uciekł z obozu, schwytany na terenie Holandii. Zastrzelony, prawdopodobnie podczas transportu do obozu, przy próbie powtórnej ucieczki.

 

Witold Iwanowski – Cichociemny Michał Busłowicz. Historia bohatera z Hryckiewicz koło Zelwy
w: Magazyn Polski nr 8 (68) sierpień 2011, s. 14 -19

 

 

Awanse

• sierżant  podchorąży – ze starszeństwem od 1 maja 1940
• podporucznik – 1 grudnia 1942
• porucznik

 

 

Odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
• Krzyż Walecznych – czterokrotnie

 

 

Życie rodzinne

Syn Józefa i Emilii z domu Swinder. Rodziny nie założył.

 

 

 

 

Upamiętnienie

W 1980, w lewej nawie kościoła św. Jacka przy ul. Freta w Warszawie odsłonięto tablicę Pamięci żołnierzy Armii Krajowej, cichociemnych – spadochroniarzy poległych za niepodległość Polski.

W centrum wsi Hryckiewicze odsłonięto w 2006 roku staraniem Jana Chwieduka z Hrycewicz i rodziny Michała Busłowicza tablicę o treści: „Pamięci / p.por. MICHAŁA /BUSŁOWICZA / ur. w Hryckiewiczach w 1912 r. / Poległ w walce w 1944 r. / Powstaniec Warszawski / Cichociemny / Odznaczony Virtuti Militari / 4-kr. Krzyżem Walecznych / Jest chlubą naszego Narodu”

W Sali Tradycji Jednostki Wojskowej GROM znajduje się tablica upamiętniająca Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej, którzy oddali życie za Ojczyznę.

 

 

 

Upamiętnienie Cichociemnych

W 1989 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni” (scenariusz i reżyseria Marek Widarski).

15 maja 2005 odsłonięto na terenie jednostki specjalnej – Jednostki Wojskowej GROM w Warszawie pomnik poświęcony cichociemnym spadochroniarzom AK. Znaczna część ekspozycji Sali Tradycji jednostki GROM poświęcona jest Cichociemnym.

Od 4 sierpnia 1995 roku jednostka nosi nazwę – Jednostka Wojskowa GROM im. Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej

W 2008 roku powstał film dokumentalny „My cichociemni. Głos żyjących” (scenariusz i reżyseria Paweł Kędzierski).

7 października 2013 roku w Warszawie przy ul. Matejki, naprzeciwko Sejmu R.P. odsłonięto Pomnik Cichociemnych Spadochroniarzy AK.

W 2013 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni. Wywalcz wolność lub zgiń” (scenariusz i reżyseria Dariusz Walusiak).

W 2016 roku Sejm R.P. ustanowił rok 2016 Rokiem Cichociemnych. NBP wyemitował srebrną kolekcjonerską monetę o nominale 10 zł upamiętniającą 75. rocznicę pierwszego zrzutu Cichociemnych.

W 2017 roku PLL LOT umieścił znak spadochronowy oraz podpis upamiętniający Cichociemnych na kadłubie Boeinga 787 (SP-LRG).

Cichociemni są patronem wielu szczepów, drużyn oraz organizacji harcerskich. Opublikowano wiele książek i artykułów o Cichociemnych.

Na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie znajdują się groby kilkudziesięciu Cichociemnych oraz poświęcony Im pomnik „TOBIE OJCZYZNO”

 

Źródła:

• informacje własne (archiwum portalu)
• Teka personalna – Oddział Specjalny Sztabu Naczelnego Wodza, w zbiorach Studium Polski Podziemnej w Londynie, sygn.Kol.023.0024
• Krzysztof Tochman – Słownik biograficzny cichociemnych, t. 2, Rzeszów, Wydawnictwo Abres, 1996, s. 32, ISBN 8390249952
• Kajetan Bieniecki – Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Arcana, Kraków 1994, s. 58-59, 359, ISBN 83-86225-10-6
• Jędrzej Tucholski – Cichociemni, Warszawa, Instytut Wydawniczy Pax, 1984, s. 298, ISBN 8321105378
• Jędrzej Tucholski – Cichociemni 1941-1945. Sylwetki spadochroniarzy, Wojskowy Instytut Historyczny, s. 120
• Witold Iwanowski  Cichociemny Michał Busłowicz – historia bohatera z Hryckiewicz koło Zelwy Magazyn Polski, nr 8 (68), s. 14-19, sierpień 2011 (pdf)