Maksymilian Klinicki – Cichociemny

Maksymilian Klinicki – Cichociemny

ps.: „Wierzba 2”, „Topola 2”

vel Marian Kwiatkowski

Zwykły Znak Spadochronowy nr 4456

 

ur. 13 stycznia 1916 w Brodnicy, zm. 11 grudnia 1984 w Brodnicy – major piechoty, oficer Wojska Polskiego, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, Armii Krajowej, Kedywu Okręgu Kraków AK, uczestnik kampanii wrześniowej, dowódca oddziału partyzanckiego „Grom”, Cichociemny

Znajomość języków: brak danych; szkolenia – kursy specjalne: m.in.  zasadnicze: spadochronowy, odprawowy (Ośrodek Wyszkolenia nr 10, Ostuni) i in. W dniu wybuchu wojny miał 23 lata 7 miesięcy; w dacie skoku do Polski 28 lat 4 miesiące. Syn robotnika

 

---

Spis treści:

• II wojna światowa
• Cichociemny
• Po wojnie
• Awanse i odznaczenia
• Życie rodzinne

---

 

Uczył się w szkole powszechnej, od 1929 w Państwowym Męskim Gimnazjum Klasycznym w Brodnicy. Po ukończeniu szóstej klasy gimnazjum przerwał naukę z powodu trudnych warunków materialnych. 8 września 1936 wstąpił do Szkoły Podoficerskiej Piechoty w Toruniu – Rudak przy 67 Pułku Piechoty, po jej ukończeniu (z druga lokatą) 5 marca 1937 awansowany na stopień kaprala.

 

 

II wojna światowa

W kampanii wrześniowej 1939 w Ośrodku Zapasowym 4 Dywizji Piechoty, w obronie Przemyśla. 17 września 1939 przekroczył granicę z Węgrami, internowany w Ersekujwar. 10 kwietnia 1940 uciekł, przez Jugosławię i Grecję dotarł do francuskiego terytorium mandatowego w Syrii, wstąpił do formowanej Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich (Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie pod dowództwem francuskim).

Po upadku Francji, 30 czerwca 1940 wraz z Samodzielną Brygadą Strzelców Karpackich (ang. Polish Independent Brigade Group) w sile 319 oficerów, 3437 żołnierzy dotarł do Samekh (Palestyna). Brygada została uroczyście przywitana na terytorium kontrolowanym przez wojska brytyjskie. 

Uczestnik walk pod Tobrukiem (wrzesień – grudzień 1941) oraz 15 – 17 grudnia 1941 bitwy pod Ghazalą. Od 14 kwietnia 1942 słuchacz Szkoły Podchorążych Piechoty w Palestynie, po jej ukończeniu 16 sierpnia 1942 mianowany podchorążym. 19 lutego 1942 odznaczony Krzyżem Walecznych po raz pierwszy, od 16 sierpnia 1942 instruktor w Centrum Wyszkolenia Armii.

Tomasz Zawistowski – Orły „Szczurów Tobruku”
w: Pamięć.pl 2012, nr 2 s. 42 – 54

 

 

Cichociemny

Wielomiesięczny (nawet ponad roczny) proces szkolenia kandydatów na Cichociemnych składał się z czterech grup szkoleń, w każdej po kilka – kilkanaście kursów. Kandydatów szkolili w ok. 30 specjalnościach w większości polscy instruktorzy, w ok. 50 tajnych ośrodkach SOE oraz polskich. Oczywiście nie było Cichociemnego, który ukończyłby wszystkie możliwe kursy. Trzy największe grupy wyszkolonych i przerzuconych do Polski to Cichociemni ze specjalnością w dywersji (169), łączności (50) oraz wywiadzie (37). Przeszkolono i przerzucono także oficerów sztabowych (24), lotników (22), pancerniaków (11) oraz kilku specjalistów „legalizacji” (czyli fałszowania dokumentów). 

 

Uproszczony diagram rekrutacji i szkolenia Cichociemnych  (CAW sygn. II.52.359.29) UWAGA – diagram nie obejmuje wszystkich kursów ani ośrodków

Instruktor kursu odprawowego, późniejszy Cichociemny i szef wywiadu Armii Krajowej mjr / płk dypl. Kazimierz Iranek-Osmecki wspominał – „Kraj żądał przeszkolonych instruktorów, obeznanych z nowoczesnym sprzętem, jaki miał być dostarczony z Zachodu. Ponadto mieli oni być przygotowani pod względem technicznym i taktycznym do wykonywania i kierowania akcją sabotażową, dywersyjną i partyzancką. Żądano też przysłania mechaników i instruktorów radiotelegrafii, jak również oficerów wywiadowczych ze znajomością różnych działów niemieckiego wojska, lotnictwa i marynarki wojennej, ponadto oficerów sztabowych na stanowiska dowódcze. Szkolenie spadochroniarzy musiało więc się odbywać w bardzo rozległym wachlarzu rzemiosła żołnierskiego.

Przystąpiono do werbowania ochotników i wszechstronnego ich szkolenia na najrozmaitszych kursach, zależnie od przeznaczenia kandydata do danej specjalności. Każdy z ochotników musiał oczywiście ukończyć kurs spadochronowy. Ostatecznym oszlifowaniem był tzw. kurs odprawowy. Zaznajamiano na nim z warunkami panującymi w kraju, rodzajami niemieckich służb bezpieczeństwa i zasadami życia konspiracyjnego. (…)”  (Kazimierz Iranek-Osmecki, Emisariusz Antoni, Editions Spotkania, Paryż 1985, s. 159-160)

 

Zgłosił się do służby w Kraju 1 października 1943, przerzucony przez Algier i Maltę do Włoch, od 14 listopada 1943 uczestnik szkoleń dla kandydatów na Cichociemnych. Przeszkolony ze specjalnością w dywersji, zaprzysiężony na rotę ZWZ/AK 14 lutego 1944 w Ostuni (Włochy) przez komendanta bazy, oficera Oddziału VI (Specjalnego), ppłk Leopolda Krizara ps. Czeremosz.  Awansowany na stopień podporucznika ze starszeństwem od 1 marca 1944.

Skoczył ze spadochronem do okupowanej Polski w nocy 30/31 maja 1944 w sezonie operacyjnym „Riposta”, w operacji lotniczej „Weller 30” (dowódca operacji: S/L Eugeniusz Arciuszkiewicz, ekipa skoczków nr: LVI), z samolotu Halifax JP-222 „E” (1586 Eskadra PAF, załoga: pilot – F/L Gerard Kunowski / nawigator – S/L Eugeniusz Arciuszkiewicz / radiotelegrafista – P/O Kazimierz Kujawa / i in.). Informacje (on-line) nt. personelu Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii (1940-1947) – zobacz:  Lista Krzystka

Grzegorz Ostasz – Alianckie wsparcie lotnicze w podokręgu AK Rzeszów
w: Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszowskiej, Ekonomia i nauki humanistyczne
2005, zeszyt 5, nr 224, s. 113-131

Start z lotniska Campo Casale nieopodal Brindisi, zrzut na placówkę odbiorczą „Paszkot-1” 106 (kryptonim polski, brytyjskie oznaczenie numerowe pinpoints), w okolicach miejscowości Rakszawa, Żołynia, 7 km od Łańcuta. Zobacz: Na tropie zrzutowisk Armii Krajowej.

Razem z nim skoczyli: mjr Adolf Łojkiewicz ps. Ryś, por. Karol Pentz ps. Skała 2, ppor. Feliks Perekładowski ps. Przyjaciel 2, ppor. Tadeusz Tomaszewski ps. Wąwóz, mjr Stanisław Trondowski ps. Grzmot 2. Zrzucono sześciu skoczków, dwanaście zasobników oraz cztery paczki w pięciu nalotach na placówkę odbiorczą od godz. 00.32 do 00.47.

Andrzej Borcz – Alianckie zrzuty lotnicze w Rakszawie
w relacji oficera łączności Komendy Obwodu Łańcut AK
w: Biuletyn informacyjny AK nr 06 (384) czerwiec 2022, s. 49-53

 

W „Dzienniku czynności” mjr dypl. Jan Jaźwiński oficer wywiadu z Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza, komendant Głównej Bazy Przerzutowej „Jutrzenka” w Latiano nieopodal Brindisi, organizator lotniczego wsparcia Armii Krajowej (zrzutów do Polski) odnotował:

„Stosunek D-cy Armii Krajowej [do zrzutów – przyp. RMZ] najlepiej naświetlają depesze:

– L.dz. 942 (Law. 065) [kryptonim Dowódcy AK i numer depeszy]: „W meldunku do Naczelnego Wodza wyraziłem moją wdzięczność dla Was, angielsk. Kmdta Bazy, Dców Dyonów i załóg samolotów za wysiłek w Ripoście dla zaopatrzenia nas w środki życia i walki. Przyjmijcie ponadto moje bezpośrednie podziękowanie za ofiarny i wydajny wysiłek Jutrzenki [Główna Baza Przerzutowa w Latiano pod Brindisi, dowodzona przez mjr. dypl. Jana Jaźwińskiego] w ciągu maja i czerwca, w którym to okresie sprawność lotów i łączności w dalszym ciągu wzrosła. Współpraca z Wami daje nie tylko dobre wyniki ale i pełną satysfakcję naszemu personelowi. Lawina 065 – 5.VI.44″.

Łańcut, czerwiec 1944
zbiór Andrzeja Borcza

– L.dz. 943 (Law. 066): „Stworzenie Jutrzenki [Głównej Bazy Przerzutowej w Latiano pod Brindisi] było celowe. Z naszego punktu widzenia zdała egzamin. Loty są częste, łączność radiowa sprawna, pojemność transportów dwukrotnie wzrosła, przesyłany sprzęt niemiecki bardzo przydatny. Znaczne zaopatrzenie nas w ostatnich trzech miesiącach zawdzięczamy niewyczerpanej i wszechstronnej inicjatywie Sopji [mjr dypl. Janowi Jaźwińskiemu] oraz wielkiej ofiarności załóg samolotów. Kraj i Armia są im głęboko wdzięczne. Proszę o wyjednanie u Naczelnego Wodza specjalnego uznania dla Sopji, angielskiego Kmdta Bazy [błąd – nie było takiej funkcji, komendantem Bazy był wyłącznie mjr dypl. Jan Jaźwiński – patrz uwaga nr 22 ], Dców Dyonów i załóg samolotów. (…).” (s. 298 (302)

Zobacz:  Oddział VI (Specjalny) – Zawartość zasobników i paczek

Andrzej Borcz – O ukrywaniu alianckich żołnierzy oraz cichociemnych na terenie Obwodu AK Łańcut
w: Biuletyn Informacyjny nr 4 (382), kwiecień 2022 s. 27-36

 

Po skoku aklimatyzacja do realiów okupacyjnych w Warszawie, mieszkał na Żoliborzu przy ul. Krasińskiego 4, u p. Mazurkiewicz. Od lipca 1944 przydzielony do organizacji dywersyjnej Kedyw Okręgu Kraków AK, od 31 lipca 1944 dowódca oddziału partyzanckiego „Grom”. W drodze na koncentrację wraz z oddziałem uczestniczył 1 oraz 3 sierpnia 1944 w walkach w rejonie Goszczy k. Słomnik. Od 10 sierpnia 1944 dowódca 3 kompanii „Grom – Skok” Samodzielnego Batalionu Partyzanckiego „Skała”. W składzie batalionu także Cichociemny por. Henryk Januszkiewicz ps. Spokojny, od lipca 1944 adiutant mjr Jana Pańczakiewicza ps. Skała, dowódcy Samodzielnego Batalionu Partyzanckiego „Skała” oraz dowódca 2 kompanii „Błyskawica”. Batalion „Skała” operował w rejonie Miechowa, liczył ok. 500 żołnierzy. Awansowany na stopień porucznika 15 sierpnia 1944.

Uczestnik wraz z kompanią „Grom – Skok” wielu walk, m.in. w rejonie Krzeszówki (28 sierpnia), Sadek (30 sierpnia), Złotego Potoku (11 września). 1 września 1944 odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami, 25 września 1944 Krzyżem Walecznych po raz drugi. Po rozwiązaniu batalionu Skała w listopadzie 1944 dowódca nowo utworzonych oddziałów partyzanckich. Od 20 listopada, w związku z chorobą, przebywał w Maszycach. 17 stycznia 1945 odznaczony Krzyżem Walecznych po raz trzeci, awansowany na stopień kapitana.

Kazimierz Lorys – Samodzielny Batalion Partyzancki „SKAŁA” 1945 – 1990, Kraków 1990

 

 

Po wojnie

Na początku 1945 aresztowany w Krakowie przez UB, osadzony w areszcie UBP przy ul. Kapucyńskiej 2. 15 września 1945 Sąd Okręgowy w Krakowie umorzył postępowanie.

Powrócił do Brodnicy, od 1 kwietnia 1946 współwłaściciel „Sklepu Bławatów i Galanterii”, od 25 października 1949 zaopatrzeniowiec w Zakładach Mięsnych, od 1 lipca 1950 referent ds. kontraktacji Gminnej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska” w Górznie. Od 21 sierpnia 1950 starszy ekonomista w Zakładach Zbożowo-Młynarskich PZZ Zespół Spichrzy i Młynów w Nowym Mieście Lubawskim.

Od 1 stycznia 1982 na emeryturze. Zmarł 11 grudnia 1984 w Brodnicy, pochowany na cmentarzu parafialnym w Brodnicy przy ul. Sądowej – kw. 7 rz. 7 gr 8.

 

 

Awanse

• kapral – 5 marca 1937 
• podchorąży – 16 sierpnia 1942
• podporucznik – ze starszeństwem od 1 marca 1944
• porucznik – 15 sierpnia 1944
• kapitan – 17 stycznia 1945
• major

 

 

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari – 24 sierpnia 1048
• Krzyż Walecznych – trzykrotnie
• Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami – 1 września 1944

 

 

Życie rodzinne

Syn Franciszka, robotnika oraz Marianny Gołębiewskiej z domu Klinickiej. W 1953 zawarł związek małżeński z Małgorzatą z domu Truszczyńską (ur. 1917). Mieli córkę Wiesławę (ur. 1954) inż budownictwa, zamężną Rybicką oraz syna Janusza (ur. 1958) mgr prawa, zastępcę prokuratora rejonowego w Brodnicy. 

 

 

Upamiętnienie Cichociemnych

W 1989 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni” (scenariusz i reżyseria Marek Widarski).

15 maja 2005 odsłonięto na terenie jednostki specjalnej – Jednostki Wojskowej GROM w Warszawie pomnik poświęcony cichociemnym spadochroniarzom AK. Znaczna część ekspozycji Sali Tradycji jednostki GROM poświęcona jest Cichociemnym.

Od 4 sierpnia 1995 roku jednostka nosi nazwę – Jednostka Wojskowa GROM im. Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej

W 2008 roku powstał film dokumentalny „My cichociemni. Głos żyjących” (scenariusz i reżyseria Paweł Kędzierski).

7 października 2013 roku w Warszawie przy ul. Matejki, naprzeciwko Sejmu R.P. odsłonięto Pomnik Cichociemnych Spadochroniarzy AK.

W 2013 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni. Wywalcz wolność lub zgiń” (scenariusz i reżyseria Dariusz Walusiak).

W 2016 roku Sejm R.P. ustanowił rok 2016 Rokiem Cichociemnych. NBP wyemitował srebrną kolekcjonerską monetę o nominale 10 zł upamiętniającą 75. rocznicę pierwszego zrzutu Cichociemnych.

W 2017 roku PLL LOT umieścił znak spadochronowy oraz podpis upamiętniający Cichociemnych na kadłubie Boeinga 787 (SP-LRG).

Cichociemni są patronem wielu szczepów, drużyn oraz organizacji harcerskich. Opublikowano wiele książek i artykułów o Cichociemnych.

Na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie znajdują się groby kilkudziesięciu Cichociemnych oraz poświęcony Im pomnik „TOBIE OJCZYZNO”

 

 

 

Źródła:

• informacje własne (archiwum portalu)
• Teka personalna – Oddział Specjalny Sztabu Naczelnego Wodza, w zbiorach Studium Polski Podziemnej w Londynie, sygn. Kol.023.0105
• Krzysztof Tochman – Słownik biograficzny cichociemnych, t. 1, Oleśnica, Kasperowicz Meble, 1994, s. 62-63, ISBN 83-902499-0-1
• Kajetan Bieniecki – Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Arcana, Kraków 1994, ISBN 83-86225-10-6
• Jędrzej Tucholski – Cichociemni, Warszawa, Instytut Wydawniczy Pax, 1984, s. 336, ISBN 8321105378
• Jędrzej Tucholski – Cichociemni 1941-1945. Sylwetki spadochroniarzy, Wojskowy Instytut Historyczny, s. 235-236

 

Zobacz także – biogram w Wikipedii