Michał Tajchman – Cichociemny

Michał Tajchman – Cichociemny

40_Znak-Spadochronowy-AK-187x300 Michał Tajchman - Cichociemnyps.: „Mikita”, „Tyran”

vel Michał Szpunar, vel Wincenty Luskowski

 

Tajchman-Michal-KOL_023_0291-187x250 Michał Tajchman - Cichociemny

mjr obs. lot.  Michał Tajchman

ur. 7 września 1910 w Wysokiej (powiat łańcucki), zm. 4 sierpnia 1944 w Warszawie – major obserwator lotnictwa, oficer Wojska Polskiego, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, Armii Krajowej, Wydziału Lotnictwa Oddziału III Komendy Głównej AK, uczestnik wielu operacji bombowych nad kontynentem, Powstania Warszawskiego, cichociemny
Znajomość języków:  b.d.; szkolenia (kursy): m.in.  sztabów lotniczych (Londyn), dywersyjno – strzelecki (STS 25a, Garramor), podstaw wywiadu (STS 34, Bealieu), spadochronowy (STS 51, Ringway), i in. W dniu wybuchu wojny miał 28 lat; w dacie skoku do Polski 32 lata

 


41_cc-Tobie-Ojczyzno-grupa-250x139 Michał Tajchman - CichociemnySpis treści:


 

szachownica-lotnicza-1921–1993_500px-250x250 Michał Tajchman - CichociemnyUczył się w szkole powszechnej w Wysokiej, od 1921 w humanistycznym Państwowym Gimnazjum im. H. Sienkiewicza w Łańcucie. W 1931 zdał egzamin dojrzałości. Działał w Przysposobieniu Wojskowym. Od 1 października 1931 w Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty nr 2 w Biedrusku, po jej ukończeniu, od 1 października 1932 w Szkole Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie. Po jej ukończeniu, awansowany na stopień podporucznika, ze starszeństwem od 15 sierpnia 1934.

odznaka-instruktor-PW-II-stopnia-300x287 Michał Tajchman - Cichociemny

odznaka PW II stopnia

Przydzielony jako młodszy oficer w 24 i 22 eskadrze liniowej 2 Pułku Lotniczego w Krakowie. Od sierpnia do października 1934 uczestnik kursu szybowcowego w Ustianowej. Awansowany na stopień porucznika ze starszeństwem od 19 marca 1938. Od października do grudnia 1938 uczestnik kursu meteorologicznego w Instytucie Meteorologicznym w Warszawie. Od 19 listopada 1938 uczestnik kampanii zaolziańskiej w 24 eskadrze liniowej 2 Pułku Lotniczego w Krakowie. Od 1 sierpnia 1939 dowódca stacji meteorologicznej 2 Pułku Lotniczego w Krakowie. 

 

 

II wojna światowa

2pl-133x300 Michał Tajchman - CichociemnyW kampanii wrześniowej 1939 do 3 września dowódca stacji meteo w bazie 2 Pułku Lotniczego w Krakowie, następnie ewakuowany do Lwowa. Po wkroczeniu wojsk sowieckich, 17 września o godz. 17, na rozkaz płk. pil. Bolesława Stachonia,  dowodcy lotnictwa i obrony przeciwlotniczej Armii „Pomorze” wraz z podwładnymi stacji meteo oraz elewami Szkoły Podchorążych Lotnictwa przekroczył w Śniatyniu granicę z Rumunią. Od 21 września we Frecatii jako opiekun Szkoły.

Od 27 września w Statinie, następnie przez Dragasani, Bukareszt dotarł 5 listopada do Balcic (Rumunia), później przez Maltę 13 listopada do Marsylii (Francja). 26 listopada 1939 w Lyonie wstąpił do Polskich Sił Powietrznych.

Maciej Szczurowski – Geneza formowania Armii Polskiej we Francji 1939 – 1940
w: Piotrkowskie Zeszyty Historyczne, 2002, nr 4 s. 115 – 143

 

Dywizjon_Bombowy_301_Ziemi_Pomorskiej_301-300x300 Michał Tajchman - Cichociemny

TAJCHMAN-Michał-kpt-lot-291x400 Michał Tajchman - Cichociemny

mjr Michał Tajchman

Po upadku Francji ewakuowany, 27 czerwca 1940 dotarł do Liverpoolu (Wielka Brytania). Od 1 lipca w 301 Dywizjonie Bombowym Ziemi Pomorskiej „Obrońców Warszawy” w Blackpool, od 13 sierpnia w ośrodku szkoleniowym w Benson. Od 21 września 1940 w bazie RAF w Penrhos, od 5 grudnia w dywizjonie 110 w Ringway.

Od 7 grudnia w jednostce dowodzenia Sił Powietrznych w Cardiff, następnie w Gatwick, od 6 stycznia 1941 ponownie w Cardiff, następnie na kursie strzelców pokładowych w West Freugh. Od 14 lutego 1941 przydzielony do 301 Dywizjonu Bombowego Ziemi Pomorskiej, od 15 sierpnia w szkole artyleryjskiej w Castle Kennedy. Od 11 września w 138 Dywizjonie RAF w Linton, od 3 stycznia 1942 w Stradishal. Uczestnik wielu operacji bombowych nad kontynentem, 11 sierpnia 1941 odznaczony Virtuti Militari, czterokrotnie Krzyżem Walecznych, awansowany na stopień kapitana ze starszeństwem od 1 września 1941.

Monika Bielak – Ewakuacja żołnierzy polskich z Francji do Wielkiej Brytanii
i Afryki Północnej w latach 1940-1941
w: IPN, Polska 1918-1989 – Od niepodległości do niepodległości. Historia Polski 1918-1989

 

 

Cichociemny

button-zrzuty_200-150x150 Michał Tajchman - CichociemnyZgłosił się do służby w Kraju. Przeszkolony ze specjalnością w lotnictwie, zaprzysiężony na rotę AK 3 kwietnia 1942 w Londynie.

Halifax-mk3-300x225 Michał Tajchman - Cichociemny

Handley Page Halifax

Skoczył ze spadochronem do okupowanej Polski w nocy 26/27 stycznia 1943 w sezonie operacyjnym „Intonacja”, w w operacji lotniczej „Gauge” (dowódca operacji: F/O Radomir Walczak, ekipa skoczków nr: XIX), z samolotu Halifax DT-727 „K” (138 Dywizjon RAF, załoga: pilot – F/S/ Karol Twardawa, pilot – P/O Kazimierz Szrajer / nawigator – F/O Radomir Walczak / radiotelegrafista – P/O Briscoe – RAF / mechanik pokładowy – Sgt. Zygmunt Jaworski / strzelec – F/S Romuald Małachowski / despatcher – Sgt. Ignacy Adamczyk). Informacje (on-line) nt. personelu Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii (1940-1947) – zobacz:  Lista Krzystka

Tempsford-300x222 Michał Tajchman - Cichociemny

Lotnisko RAF, Tempsford

Start o godz. 18.45 z lotniska RAF Tempsford, zrzut na placówkę odbiorczą „Żubr”, w rejonie miejscowości Promnik (na skraju lasu) 14 km od Kielc. Razem z nim skoczyli: kpt. Florian Adrian ps. Liberator, kpt. Wacław Pijanowski ps. Dym, ppor. Stanisław Sołtys ps. Sowa. Skoczkowie przerzucili 357 tys. dolarów w banknotach na potrzeby AK oraz pocztę nr 5000 A i B. Nie zrzucono zasobników wskutek usterki wyrzutników. Samolot szczęśliwie powrócił do bazy po locie trwającym 13 godzin.

 

Jan-Jazwinski-251x350 Michał Tajchman - CichociemnyW „Dzienniku czynności” mjr dypl. Jan Jaźwiński oficer wywiadu z Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza, Szef Wydziału Specjalnego (S), organizator lotniczych przerzutów do Polski odnotował:

O godz. 17.30, po 4 zmianach rozkazu, ustalono, że idzie ekipa GAUGE z containerami ekipy MALLET (brak czasu na zmianę ładunku) i załoga por. Walczaka – było to najwłaściwsze rozwiązanie. Ostatecznie wystartowała: – ekipa GAUGE – nawigator por. Walczak, plac. odb. Żubr (208), zapasowa Wół (207), godz. 18.45 – TMP zKraju bardzo dobre.

ozn_Dziennik-czynnosci-mjr-Jazwinskiego_600px-300x161 Michał Tajchman - CichociemnyDnia 27.I. por. Walczak wrócił. Zrzut został wykonany na plac. odb. Żubr, 1944 [sygnał świetlny] dobrze widoczny. Zrzucono 4-ch skoczków, osiem pasów z dol. w banknotach – 357.000 dol. i poczta Nr. 5000 A. i B. Zasobniki niewyrzucone – zawiódł wyrzutnik.” (s. 138)

 

Po skoku aklimatyzacja do realiów okupacyjnych w Warszawie, następnie przydzielony do Wydziału Lotnictwa Oddziału III Komendy Głównej AK, od czerwca 1943 kierownik referatu lotniczego Oddziału III Komendy Obszaru Warszawa AK. Wraz z płk. Adamem Kurowskim ps. Artur, kpt. NN ps. Bukowski oraz por. Kazimierzem Chorzewskim ps. Żubr współautor opracowań nt. zastosowania nowoczesnego sprzętu lotniczego w działalności konspiracyjnej. Awansowany na stopień majora ze starszeństwem od 1 września 1943.

 

 

Powstanie Warszawskie

button-cc-pw__ Michał Tajchman - Cichociemny

cukiernia-lardelich-polna-30-300x202 Michał Tajchman - Cichociemny

Warszawa, Polna 30

 

W Powstaniu Warszawskim jako kierownik referatu lotnictwa Komendy Obszaru Warszawskiego AK. Poległ 4 sierpnia 1944 wraz z żoną i dzieckiem, prawdopodobnie po wyjściu z płonącego budynku Lardellich przy ul. Polnej 30, wkrótce po zajęciu go przez Niemców.

 

 

Awanse
  • podporucznik – ze starszeństwem od 15 sierpnia 1934Virtuti-Militari-272x350 Michał Tajchman - Cichociemny
  • porucznik – ze starszeństwem od 19 marca 1938
  • kapitan – ze starszeństwem od 1 września 1941
  • major – ze starszeństwem od 1 września 1943

 

 

Ordery i odznaczenia

 

 

Życie rodzinne

Syn Michała, rolnika i tkacza oraz Małgorzaty z domu Szpunar. W 1943 zawarł związek małżeński z Małgorzatą z domu Lardelli. Mieli córkę Elżbietę Marię (ur. 1944).

Miał brata Józefa (1914-1944) kpr ZWZ-AK ps. Słowik, uczestnika wielu akcji bojowych, m.in. zdobycia niemieckiego magazynu z bronią i amunicją w Nienadowie (w nocy 24/25 kwietnia 1943), odbicia więźniów w Żołyni oraz rozbicia koszar junackich w Pełkiniach (1944), ataku na posterunek żandarmerii w Sieniawie (28 marca 1944). Poległ w akcji bojowej w lipcu 1944.

 

 

Upamiętnienie

PL_Warsaw_st_Hyacinth_church_cichociemni_commemorative_plaque-229x300 Michał Tajchman - Cichociemny

Tablica w kościele św. Jacka w Warszawie, upamiętniająca poległych Cichociemnych

CC-tablica-JW-GROM-204x300 Michał Tajchman - Cichociemny

tablica upamiętniająca poległych Cichociemnych w Sali Tradycji JW GROM

 

W lewej nawie kościoła św. Jacka przy ul. Freta w Warszawie odsłonięto w 1980 roku tablicę pamięci żołnierzy Armii Krajowej, cichociemnych spadochroniarzy, poległych za niepodległość Polski.

W Sali Tradycji Jednostki Wojskowej GROM znajduje się tablica upamiętniająca Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej, którzy oddali życie za Ojczyznę.

 

 

 

 

 

 

Upamiętnienie Cichociemnych

jw-grom-pomnik-cc-4-300x248 Michał Tajchman - Cichociemnyjw-grom-pomnik-cc-3-300x238 Michał Tajchman - CichociemnyW 1989 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni” (scenariusz i reżyseria Marek Widarski).

15 maja 2005 odsłonięto na terenie jednostki specjalnej – Jednostki Wojskowej GROM w Warszawie pomnik poświęcony cichociemnym spadochroniarzom AK. Znaczna część ekspozycji Sali Tradycji jednostki GROM poświęcona jest Cichociemnym.

Od 4 sierpnia 1995 roku jednostka nosi nazwę – Jednostka Wojskowa GROM im. Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej

W 2008 roku powstał film dokumentalny „My cichociemni. Głos żyjących” (scenariusz i reżyseria Paweł Kędzierski).

pomnik-cc-warszawa-761x642-300x253 Michał Tajchman - Cichociemny

Pomnik CC w Warszawie

7 października 2013 roku w Warszawie przy ul. Matejki, naprzeciwko Sejmu R.P. odsłonięto Pomnik Cichociemnych Spadochroniarzy AK.

cc-boening-300x199 Michał Tajchman - CichociemnyW 2013 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni. Wywalcz wolność lub zgiń” (scenariusz i reżyseria Dariusz Walusiak).

W 2016 roku Sejm R.P. ustanowił rok 2016 Rokiem Cichociemnych. NBP wyemitował srebrną kolekcjonerską monetę o nominale 10 zł upamiętniającą 75. rocznicę pierwszego zrzutu Cichociemnych.

cc-monety-300x157 Michał Tajchman - Cichociemnycc-pomnik-powazki--300x213 Michał Tajchman - CichociemnyW 2017 roku PLL LOT umieścił znak spadochronowy oraz podpis upamiętniający Cichociemnych na kadłubie Boeinga 787 (SP-LRG).

Cichociemni są patronem wielu szczepów, drużyn oraz organizacji harcerskich. Opublikowano wiele książek i artykułów o Cichociemnych.

Na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie znajdują się groby kilkudziesięciu Cichociemnych oraz poświęcony Im pomnik „TOBIE OJCZYZNO”

sala-tradycji-grom Michał Tajchman - Cichociemny

Sala Tradycji Jednostki Wojskowej GROM

button-publikacje_200-300x101 Michał Tajchman - Cichociemny

 

 

Źródła:
  • informacje własne (archiwum portalu)
  • teczka personalna – Oddział Specjalny Sztabu Naczelnego Wodza (Studium Polski Podziemnej, Kol.023.0291)
  • Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 2. Rzeszów: Wydawnictwo „Abres”, 1996, s. 188–189. ISBN 83-902499-5-2.
  • Kajetan Bieniecki: Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Arcana, Kraków 1994 r. ISBN 83-86225-10-6
  • Jędrzej Tucholski: Cichociemni. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1984, s. 424. ISBN 8321105378.
  • Jędrzej Tucholski: Cichociemni 1941–1945 – Sylwetki spadochroniarzy. Wojskowy Instytut Historyczny, s. 114.

 

Zobacz także biogram w Wikipedii