Tajna niemiecka policja – Gestapo aresztowała 51 Cichociemnych, zamordowała 16, uciekło 9 CC (w tym Cichociemny Adam Boryczka uciekł przy próbie aresztowania); 4 Cichociemnych odbili żołnierze AK, 3 wykupiono z łap gestapo. Funkcjonariusze niemieckiego wywiadu i kontrwywiadu – Abwehry aresztowali 5 Cichociemnych, zamordowali 4, piątego zamordowano w obozie koncentracyjnym. Funkcjonariusze SD (Sicherheitsdienst des Reichsführers SS), służby bezpieczeństwa SS aresztowali 1 Cichociemnego. Niemiecka żandarmeria aresztowała 4 Cichociemnych, dwóch z Nich uciekło: Jan Piwnik oraz Jan Rogowski. Kriminalpolizei aresztowała 4 Cichociemnych, milicja białoruska oraz litewska aresztowały i przekazały gestapo 2 Cichociemnych. Cichociemny Stanisław Jagielski został aresztowany podczas pacyfikacji wsi Ługowo, gdzie przebywał na leczeniu, torturowany i zamordowany przez gestapo w śledztwie, nikogo nie wydał. Cichociemny Wiktor Wiącek, aresztowany na stacji kolejowej uciekł po przewiezieniu do obozu, 1 aresztowany przez SS, uciekł.
W trakcie Powstania Warszawskiego Cichociemnego Antoniego Żychiewicza schwytano i uwięziono w obozie koncentracyjnym KL Sachsenhausen. Po upadku Powstania Warszawskiego 44 Cichociemnych osadzono w obozach jenieckich, uciekło 6. Nazwa obozu czasem miała niewielkie znaczenie – Stalag XI B Bergen-Belsen przylegał bezpośrednio do obozu koncentracyjnego KL Bergen-Belsen (jego teren wydzielono z terenu obozu koncentracyjnego). W obozach cywilnych uwięziono 2 Cichociemnych, uciekł 1.
Podczas kampanii wrześniowej 1939 roku 12 przyszłych Cichociemnych osadzono w niemieckiej niewoli, 7 z Nich uciekło. Cichociemny Henryk Kożuchowski w 1939 dwukrotnie uciekł z niemieckiej niewoli, w grudniu 1942 aresztowany przez gestapo, w czerwcu 1943 także uciekł, tym razem z więzienia. Niestety, wskutek podejrzeń o sfingowanie ucieczki oraz zdradę w lipcu 1943 został rozstrzelany po wyroku Wojskowego Sądu Specjalnego Państwa Podziemnego. Zrehabilitowany dopiero 19 stycznia 1980. Cichociemny Józef Zając (mój Dziadek) był dwukrotnie więźniem Niemców, osadzonym aż w 8 obozach jenieckich.
Konzentrationslager Bergen-Belsen:
Konzentrationslager Buchenwald:
Konzentrationslager Flossenbürg:
Konzentrationslager Gross-Rosen:
Konzentrationslager Mauthausen-Gusen:
Konzentrationslager Mittelbau-Dora:
Konzentrationslager Sachsenhausen:
Campos de concentración Miranda de Ebro:
Weryfikacji w/w danych dot. Cichociemnych dokonano poprzez analizę Ich biogramów, opublikowanych wspomnień oraz danych z innych źródeł. Poniżej lista Cichociemnych ? aresztowanych przez gestapo, Abwehrę, SD i in., osadzonych w obozach koncentracyjnych, więzieniach, obozach jenieckich.
UWAGA! tabela ma więcej niż jedną stronę, wyświetla po 15 wierszy na stronie
(Kliknij wybraną kolumnę, aby posortować / kliknij w nazwisko, aby przejść do biogramu / wpisz, aby wyszukać)
Tabelę można przeszukiwać, wpisując dowolny ciąg znaków
Autor wykazu ? Ryszard M. Zając, wnuk por. cc. Józefa Zająca
Na urządzeniach mobilnych aby zobaczyć całość należy przewinąć w poziomie
Stopień | Foto | Nazwisko imię | Pseudonim | Dane nt. niewoli |
---|---|---|---|---|
kpt. | ![]() | Adrian Florian | Liberator | Aresztowany przez gestapo, zamordowany (1944) |
gen. bryg. | ![]() | Bałuk Stefan | Starba | Obozy jenieckie: Ozarów, Lamsdorf, Gross-Born (po Powstaniu Warszawskim) |
mjr | ![]() | Bąkiewicz Zbigniew | Zabawka | Obozy jenieckie: Sandbostel (po Powstaniu Warszawskim) |
ppor. | ![]() | Benedyk Tadeusz | Zahata | Obozy koncentracyjne: KL Buchenwald, zamordowany (1944 - 1945) |
płk | ![]() | Bętkowski Jacek | Topór 2 | Obozy jenieckie: Ożarów, Kostrzyn, Sandbostel, Murnau (po Powstaniu Warszawskim) |
mjr sap. | ![]() | Bilski Kazimierz | Rum | Obozy jenieckie: Lamsdorf, Murnau (po Powstaniu Warszawskim) |
płk. | ![]() | Boryczka Adam | Brona | Uciekł przy próbie aresztowania przez gestapo (1943) |
ppłk. | ![]() | Borys Adam | Pług | Obozy jenieckie: Zeithain (po Powstaniu Warszawskim) |
mjr łączn. | ![]() | Burdziński Tadeusz | Malina | Obozy jenieckie: Fort Mokotowski, Pruszków, Skierniewice (po Powstaniu Warszawskim), uciekł |
por. piech. | ![]() | Busłowicz Michał | Bociek | Obóz jeniecki: Bergen-Belsen (po Powstaniu Warszawskim), uciekł, schwytany, zamordowany |
por. | ![]() | Buyno Jerzy | Gżegżółka | Więzienie w Fiwueras, Hiszpania (1940), obóz koncentracyjny: Miranda de Ebro, Hiszpania (1940-1942) |
ppor. łączn. | ![]() | Chmieloch Ryszard | Błyskawica | Aresztowany, skazany na śmierć, zamordowany we Lwowie lub obóz koncentracyjny KL Dachau (1944) |
por. | ![]() | Chyliński Eugeniusz | Frez | Aresztowany przez policję litewską, przekazany gestapo, odbity z transportu (1944) |
kpt. piech. | ![]() | Cieplik Franciszek | Hatrak | Obóz koncentracyjny Miranda de Ebro (1941 - 1942) |
mjr | ![]() | Czaykowski Andrzej | Garda | Aresztowany przez gestapo, więzienia: Tomaszów Mazowiecki, Montelupich (Kraków), obozy koncentracyjne: KL Gross-Rosen, KL Mittelbau-Dora k. Nordhausen (1944 - 1945) |
por. | ![]() | Człapka Kazimierz | Pionek | Obozy jenieckie: Piastów, Luckenwalde, Sandbostel, Lubeka (po Powstaniu Warszawskim |
por. | ![]() | Czuma Józef | Skryty | Aresztowany przez gestapo, zamordowany (lipiec 1944) |
por. | ![]() | Eckhardt Mieczysław | Bocian | Aresztowany przez żandarmerię, zginął w walce lub popełnił samobójstwo (listopad 1942) |
por. | ![]() | Farenholc Oskar | Sum | Areszowany przez SD, osadzony na Pawiaku, obóz koncentracyjny KL Gross-Rosen, zamordowany |
kpt. | ![]() | Gałacki Adolf | Maszop | Obozy jenieckie: Gross-Born (po Powstaniu Warszawskim) |
ppor. | ![]() | Gołuński Norbert | Bombram | Obozy jenieckie: Lamsdorf, Gros-Born, Sandbostel, Lubeka (po Powstaniu Warszawskim) |
mjr sap. | ![]() | Górski Jan | Chomik | Aresztowany przez gestapo, osadzony więzienie Motelupich (Kraków), obóz koncentracyjny KL Flossenbürg (1944 - 1945), zamordowany |
kpt. | ![]() | Gromnicki Zygmunt | Gula | Obozy jenieckie: Ożarów, Łambinowice, Gross-Born, Lubeka (po Powstaniu Warszawskim) |
ppor. lot. | ![]() | Hauptman Władysław | Gapa | Aresztowany pod fałszywą tożsamością, pracował przy kopaniu rowów (1944) |
mjr łączn. | ![]() | Hoffman Teodor | Bugaj | Aresztowany przez żandarmerię, torturowany przez gestapo, odbity przez AK (1944) |
ppor. | ![]() | Hörl Jan | Frog | Aresztowany przez Kriminalpolizei, zamordowany przez gestapo (1943) |
kpt. | ![]() | Ipohorski Lenkiewicz Wiesław | Zagroda | Aresztowany przez Abwehrę, Kijów, zamordowany (1943) |
płk. | ![]() | Iranek Osmecki Kazimierz | Heller | Obozy jenieckie: Langwasser, Colditz, Altenmarkt im Pongau (po Powstaniu Warszawskim) |
por. piech. | ![]() | Jachciński Henryk | Kret | Obozy jenieckie: Altengrabow (po Powstaniu Warszawskim, uciekł. |
por. | ![]() | Jagielski Stanisław | Gacek | Aresztowany podczas pacyfikacji Ługowa, zamordowany (1943 - 1944) |
kpt. | ![]() | Jankowski Stanisław | Agaton | Obozy jenieckie: Kruglanken, Langwasser, Colditz, Tittmonning, Laufen, Altenmarkt im Pongau (po Powstaniu Warszawskim) |
por. art. | ![]() | Jarosz Janusz | Szermierz | Aresztowany przez Kriminalpolizei, torturowany przez gestapo, obozy koncentracyjne: KL Auschwitz, KL Sachsenhausen, KL Buchenwald (1943 - 1945), uciekł |
ppor. | ![]() | Jasieński Stefan | Alfa | Aresztowany przez gestapo, obóz koncentracyjny KL Auschwitz, zamordowany (1944 - 1945) |
ppor. | ![]() | Jaworski Tadeusz | Gont | Aresztowany przez Kriminalpolizei, obozy koncentracyjne: KL Gross-Rosen, KL Buchenwald, zamordowany (1943 - 1945) |
kpt. piech. | ![]() | Jaworski Tadeusz Stanisław | Bławat | Obozy jenieckie: Ożarów, Sandbostel, Lubeka (po Powstaniu Warszawskim) |
ppor. | ![]() | Jurkiewicz Longin | Mysz | Aresztowany przez gestapo w Wilnie, zamordowany (1943-1944)) |
sierż. | ![]() | Kazimierczak Stanisław | Ksiądz | Aresztowany przez gestapo, zamordowany w Białymstoku (1943), być może obóz koncentracyjny: KL Auschwitz, KL Neuengamme |
por. | ![]() | Klimowicz Władysław | Tama | Aresztowany w Warszawie, prawdopodobnie otruł się cyjankali (1943) |
mjr piech. | ![]() | Klimowski Tadeusz | Klon | Obozy jenieckie: Sandbostel, Murnau (po Powstaniu Warszawskim) |
por. | ![]() | Klocek Niewęgłowski Włodzimierz | Garłuch | Aresztowany przez gestapo, uciekł (1944) |
por. | ![]() | Kochański Jan | Jarema | Aresztowany przez Abwehrę, Lwów, Warszawa, zamordowany (1943 - 1944) |
mjr | ![]() | Kolasiński Stanisław | Śmiga, Ulewa | Aresztowany pod fałszywą tożsamością, wcielony do oranizacji Todt, uciekł (1944 - 1945) |
ppor. piech. | ![]() | Konstanty Ignacy | Szmaragd | Obóz jeniecki: Pruszków (po Powstaniu Warszawskim), uciekł |
mjr | ![]() | Kontrym Bolesław | Żmudzin | Obozy jenieckie: Lamsdorf, Falingbostel, Gross-Born, Sandbostel, Bergen-Belsen (po Powstaniu Warszawskim), uciekł |
mjr | ![]() | Koprowski Franciszek | Dąb | Aresztowany przez gestapo, uciekł (1943) |
gen. dyw. | ![]() | Kossakowski Tadeusz | Krystynek | Obozy jenieckie: Ożarów, Kruglanken, Langwaser, Colditz, Koenigstein, Laufen, Tittmonning, Altenmarkt im Pongau (po Powstaniu Warszawskim) |
ppłk. dypl. br. panc. | ![]() | Kostuch Tomasz | Bryła | Obozy jenieckie: Ożarow, Sandbostel, Lubeka (po Powstaniu Warszawskim) |
ppor. sap. | ![]() | Kowalski Ryszard | Benga | Aresztowany przez gestapo, zamordowany (1943) |
kpt. piech. | ![]() | Kozłowski Julian | Cichy | Aresztowany przez Niemców, uciekł (1944) |
kpt. dypl. | ![]() | Kożuchowski Henryk | Hora | Obóz jeniecki (1939, 1940), uciekł, Aresztowany przez gestapo: Łódź, uciekł (1942 - 1943) |
ppor. | ![]() | Kuczyński Marian | Zwrotnica | Aresztowany przez policję ukraińską, wydany gestapo, prawdopodobnie zamordowany lub popełnił samobójstwo (1944) |
mjr br. panc. | ![]() | Kwiatkowski Bohdan | Lewar | Aresztowany przez gestapo, więzienie Montelupich (Kraków), obozy koncentracyjne: KL Gross-Rosen, KL Mittelbau - Dora, KL Bergen - Belsen (1944 - 1945) |
mjr | ![]() | Lech Jan | Granit | Aresztowany przez gestapo, więzienie Lwów, zamordowany (1944) |
por. kaw | ![]() | Linowski Artur | Karp | Aresztowany przez gestapo, popełnił samobójstwo (1943) |
kpt. piech. | ![]() | Lipiński Wojciech | Lawina | Aresztowany przez gestapo pod fałszywą tożsamością, zwolniony (1943) |
kpt. | ![]() | Łagoda Hieronim | Lak | Aresztowany przez gestapo, obóz koncentracyjny KL Gross-Rosen (1944 - 1945), zamordowany |
mjr | ![]() | Łastowski Benon | Łobuz | Aresztowany przez gestapo, Obóz koncentracyjny: KL Gross-Rosen (1944 - 1945) |
mjr uzbr. | ![]() | Łojkiewicz Adolf | Ryś | Obóz jeniecki: Woldenberg (po Powstaniu Warszawskim) |
ppłk. kaw. | ![]() | Łopianowski Narcyz | Sarna | Obozy jenieckie: Küstrin, Sandbostel. Murnau (po Powstaniu Warszawskim) |
por. | ![]() | Majewicz Stefan | Hruby | Aresztowany, Pawiak, uciekł (1943), Aresztowany przez gestapo, zamordowany (1943 - 1944) |
ppłk. | ![]() | Majorkiewicz Felicjan | Iron | Obozy jenieckie: Muhlberg, Falingbostel, Gross-Born, Sandbostel, Lubeka, Bergen-Belsen (po Powstaniu Warszawskim) |
mjr łączn. | ![]() | Makarenko Anatol | Tłok | Obozy jenieckie: Lamsdorf, Gross-Born, Sandbostel, Lubeka (po Powstaniu Warszawskim) |
mjr dypl. piech. | ![]() | Malik Franciszek | Piorun 2 | Obozy jenieckie: Lamsdorf, Sandbostel, Lubeka (po Powstaniu Warszawskim) |
por. | ![]() | Marek Jan | Walka | Aresztowany przez gestapo, zamordowany (1943) |
kpt. lot. | ![]() | Marynowski Edmund | Sejm | Obozy jenieckie: Lamsdorf, Murnau (po Powstaniu Warszawskim) |
por. | ![]() | Messing Janusz | Bekas | Aresztowany przez gestapo pod fałszywą tożsamością, zwolniony (1943), Obozy jenieckie: Fallingbostel, Dorsten (po Powstaniu Warszawskim) |
kpt. | ![]() | Mich Stefan | Jeż | Obozy jenieckie: Lamsdorf, Sandbostel (po Powstaniu Warszawskim) |
kpt. uzbr. | ![]() | Michalczewski Wincenty | Mir | Aresztowany przez gestapo, obozy koncentracyjne: KL Auschwitz, KL Mauthausen-Gusen (1943 - 1945) |
mjr | ![]() | Milewicz Zygmunt | Róg | Aresztowany przez gestapo, uciekł (1944) |
por. | ![]() | Mrazek Zbigniew | Aminius | Obozy jenieckie: Pruszków, Skierniewice, Sandbostel (po Powstaniu Warszawskim) |
ppor. łączn. | ![]() | Nowak Piotr | Oko | Obozy jenieckie: Fort Mokotowski, Pruszków, Skierniewice (po Powstaniu Warszawskim), uciekł |
mjr | ![]() | Nuszkiewicz Ryszard | Powolny | Więzienie: Puisgcerda nieopodal Saragossy, Francja, uciekł (1941 r.) Obóz koncentracyjny: Argeles-sur-Mer, Francja, uciekł (1941) |
kpt. | ![]() | Ossowski Stanisław | Jastrzębiec 2 | Obozy jenieckie: Sandbostel, Murnau (po Powstaniu Warszawskim) |
por. piech. | ![]() | Osuchowski Kazimierz | Rosomak | Więzienie w Fiwueras, Hiszpania (1940), obóz koncentracyjny: Miranda de Ebro, Hiszpania (1940-1942, 1942-1943) |
ppłk. | ![]() | Paczkowski Alfred | Wania | Aresztowany przez milicję białoruską, przekazany gestapo, więzienie Pińsk, uwolniony przez AK (1942 - 1943) |
ppor. łączn. | ![]() | Peszke Zdzisław | Kaszmir | Aresztowany, popełnił samobójstwo (1943) |
por. | ![]() | Piasecki Zbigniew | Orlik | Aresztowany przez SS, uciekł (1939), Aresztowany przez gestapo, obozy koncentracyjne: KLGross-Rosen, KL Mittelbau-Dora, zamordowany (1944) |
kpt. | ![]() | Piątkowski Bohdan | Mak | Aresztowany przez gestapo, zamordowany (1942 - 1943) |
mjr tech lot. | ![]() | Pijanowski Wacław | Dym | Obozy cywilne: Pruszków, Lamsdorf (po Powstaniu Warszawskim) |
kpt. piech. | ![]() | Piotrowski Julian | Rewera 2 | Obozy jenieckie: Ożarów, Kostrzyń, Sandbostel, Murnau (po Powstaniu Warszawskim) |
płk. | ![]() | Piwnik Jan | Ponury | Aresztowany przez żandarmerię, uciekł (1942) |
kpt. piech. | ![]() | Pokultinis Alfred | Fon | Obozy jenieckie: Fallingbostel, Gross-Born, Sandbostel, Lubeka, Bergen-Belsen (po Powstaniu Warszawskim) |
por. | ![]() | Poliszuk Jarosław | Arab | Aresztowany przez gestapo, obozy koncentracyjne: KL Gross-Rosen, KL Flossenbürg (Hersbruck), KL Dachau (1944 - 1945) |
ppor. piech. | ![]() | Poznański Jan | Pływak | Obozy jenieckie: Rambervillers, Epinal (1940-1941) Aresztowany przez gestapo, uciekł (1943) |
kpt. łączn. | ![]() | Przybylik Stefan | Gruch | Aresztowany przez gestapo, uciekł (1945) |
ppor. | ![]() | Riedl Adam | Rodak | Aresztowany przez gestapo, obóz koncentracyjny: KL Gross-Rosen, zamordowany (1944) |
por. | ![]() | Rogowski Jan | Czarka | Aresztowany przez żandarmerię, uciekł (1942), Aresztowany przez gestapo, zamordowany (1944) |
por. | ![]() | Romaszkan Roman | Tatar | Niewola, uciekł (1939) |
por. | ![]() | Rostek Jan | Dan | Aresztowany przez Abwehrę, Kijów, zamordowany (1943) |
ppor. | ![]() | Rostworowski Jan | Mat | Aresztowany przez Abwehrę, Monachium, obóz koncentracyjny: KL Gross-Rosen, zamordowany (1943 - 1944) |
mjr kaw. | ![]() | Różycki Jan | Busik | Aresztowany, więzienie Modelo (Hiszpania, 1942 - 1943), zwolniony |
ppłk. | ![]() | Runge Tadeusz | Osa | Obozy jenieckie: Pruszków, Skierniewice (po Powstaniu Warszawskim), uciekł |
kpt. | ![]() | Rybka Franciszek | Kula | Obóz cywilny: Pruszków (sierpień 1944), uciekł |
por. | ![]() | Rzepka Kazimierz | Ognik | Aresztowany, obóz koncentracyjny Miranda de Ebro (Hiszpania, 1941-1942), uciekł |
ppor. | ![]() | Scheller Czarny Edwin | Fordon | Aresztowany przez gestapo, wykupiony (1944) |
kpt. art. | ![]() | Smolski Kazimierz | Sosna | Aresztowany przez gestapo, obozy koncentracyjne: KL Auschwitz, KL Mauthausen-Gusen (1943 - 1945) |
mjr | ![]() | Sokołowski Jerzy | Mira | Aresztowany przez gestapo, uciekł (1943), Aresztowany przez gestapo, obozy koncentracyjne: KL Auschwitz (uciekł, schwytany), KL Buchenwald, KL Mittelbau-Dora, KL Bergen-Belsen |
mjr dypl. | ![]() | Sokołowski Tadeusz | Trop | Aresztowany przez gestapo, zamordowany (1942) |
por. piech. | ![]() | Sołtys Stanisław | Sowa | Aresztowany, odbity z konwoju (1943), Aresztowany przez gestapo, zamordowany (1944) |
płk. piech. | ![]() | Spychalski Józef | Grudzień | Aresztowany przez gestapo, więzienie Montelupich (Kraków), obozy koncentracyjne: KL Gross-Rosen, być może KL Sachsenhausen, KL Mauthausen, zamordowany (1944) |
por. łączn. | ![]() | Starzyński Leszek | Malewa | Obozy jenieckie: Sandbostel, Lubeka (po Powstaniu Warszawskim |
mjr int. | ![]() | Stocki Tadeusz | Ćma | Aresztowany pod fałszywą tożsamością, obozy koncentracyjne: KL Auschwitz, KL Buchenwald (1943-1945) |
ppor. | ![]() | Stołyhwo Olgierd | Stewa | Aresztowany przez Kriminalpolizei, zamordowany przez gestapo (1943) |
mjr kaw. | ![]() | Stpiczyński Aleksander | Klara | Aresztowany we Francji, cytadela Perpignan, wysłany do obozu koncentracyjnego KL Compiegne, uciekł (1943), Aresztowany przez gestapo, obozy koncentracyjne: KL Gross-Rosen, KL Mittelbau-Dora, KL Sachsenhausen, KL Mauthausen (1945) |
kpt. piech. | ![]() | Strumpf Witold | Sud | Aresztowany przez gestapo, obóz koncentracyjny KL Gross-Rosen, zamordowany (1944 - 1945) |
płk. | ![]() | Szternal Kazimierz | Zryw | Więzienie w Fiwueras, Hiszpania (1940), obóz koncentracyjny: Miranda de Ebro, Hiszpania (1940-1943) obozy jenieckie: Sandbostel, Murnau (po Powstaniu Warszawskim) |
kpt. art. | ![]() | Szubiński Władysław | Dach | Niewola niemiecka, uciekł (1939), Aresztowany przez gestapo, zamordowany (1942) |
ppłk. | ![]() | Szydłowski Adam | Poleszuk | Aresztowany, obóz koncentracyjny: Miranda de Ebro, Hiszpania (1941-1942) |
ppłk. | ![]() | Szymański Jerzy | Boga | Obozy jenieckie: Ożarów, Lamsdorf, Woldenberg (po Powstaniu Warszawskim), uciekł |
ppor. | ![]() | Śmietanko Władysław | Cypr | Obozy jenieckie: Sandbostel (po Powstaniu Warszawskim) |
por. sap. | ![]() | Śmigielski Tadeusz | Ślad | Aresztowany przez gestapo, obozy koncentracyjne: KL Auschwitz, KL Buchenwald, KL Mittelbau-Dora, KL Bergen-Belsen (1943-1945) |
kpt. piech. | ![]() | Trojanowski Czesław | Litwos | Obozy jenieckie, szpital Zeithain (po Powstaniu Warszawskim) |
ppłk. | ![]() | Ulm Zygmunt | Szybki | Obozy jenieckie: Fallingbostel, Gross-Born, Standbostel, Lubeka, Bergen-Belsen (po Powstaniu Warszawskim) |
por. piech. | ![]() | Wiącek Wiktor | Kanarek | Aresztowany na stacji kolejowej Jaszuny, uciekł (1943) |
mjr sap. | ![]() | Wierzejski Tomasz | Zgoda 2 | Obozy jenieckie: Murnau (po Powstaniu Warszawskim) |
ppor. | ![]() | Wilczkiewicz Zbigniew | Kij | Obozy jenieckie: Murnau (po Powstaniu Warszawskim) |
por. piech. | ![]() | Winiarski Zdzisław | Przemytnik | Niewola niemiecka, Stablack (1939), uciekł, Obozy jenieckie: Murnau (po Powstaniu Warszawskim) |
kpt. piech. | ![]() | Wiszniewski Otton | Topola | Niewola, twierdza Belfort (1939 - 1941), uciekł |
por. | ![]() | Wiszniowski Roman | Harcerz | Niewola, uciekł (1939), Aresztowany przez gestapo (1943), zwolniony |
ppor. piech. | ![]() | Wiśniewski Władysław | Wróbel | Aresztowany przez gestapo, uciekł (1943) |
kpt. art. | ![]() | Witkowski Ludwik | Kosa | Obozy jenieckie: Lamsdorf, Murnau (po Powstaniu Warszawskim) |
mjr | ![]() | Wolniak Bogusław | Mięta | Obóz jeniecki: Woldenberg (po Powstaniu Warszawskim) |
por. piech. | ![]() | Zabierek Lech | Wulkan | Niewola niemiecka: Błonie, Monachium, Eistedt, Murnau, Elsenborn, Oberlangen (1939 - 1941), uciekł |
por. piech. | ![]() | Zając Józef | Kolanko | Niewola niemiecka: Colmar, Neuf-Brisach, Kaisersteinbruch, Dołgorukowo (1940 - 1942), uciekł Obozy jenieckie: Ożarów, Lamsdorf, Gross-Born, Sandbostel, Lubeka (po Powstaniu Warszawskim) |
por. | ![]() | Zalewski Janusz | Chinek | Aresztowany przez Abwehrę, Kijów, zamordowany (1943) |
kpt. art. | ![]() | Zaorski Wacław | Ryba | Aresztowany przez gestapo, popełnił samobójstwo (1942) |
ppor. łączn. | ![]() | Zapotoczny Stanisław | Płomień | Aresztowany przez gestapo, popełnił samobójstwo (1944) |
mjr kaw. | ![]() | Zarembiński Wiktor | Zrąb | Aresztowany przez gestapo, popełnił samobójstwo (1943) |
por. | ![]() | Zawadzki Alfred | Kos | Aresztowany przez gestapo, zamordowany (1942) |
por. | ![]() | Zyga Ryszard | Lelum | Aresztowany przez gestapo, obozy koncentracyjne: KL Gross-Rosen, KL Flossenbürg (Hersbruck), KL Dachau (1944 - 1945) |
ppor. łączn. | ![]() | Żaak Franciszek | Mamka | Aresztowany przez gestapo, zamordowany (1944) |
mjr piech. | ![]() | Żelkowski Bronisław | Dąbrowa | Aresztowany przez gestapo, popełnił samobójstwo (1942) |
kpt. mar. cw | ![]() | Żórawski Bogusław | Mistral | Aresztowany, uciekł, aresztowany podczas łapanki, wywieziony na przymusowe roboty w rejonie Isny im Allgäu (1944) |
ppor. art. | ![]() | Żychiewicz Antoni Piotr | Przerwa | Obóz koncentracyjny: KL Sachsenhausen , schwytany w Powstaniu Warszawskim (1944 - 1945) |
Weryfikacji w/w danych nt. Cichociemnych dokonano poprzez analizę Ich biogramów, opublikowanych wspomnień oraz danych z innych źródeł. Źródła danych dotyczących każdego Cichociemnego wskazano na stronie z Jego biogramem.
Adrian Florian ps. Liberator | Stefan Bałuk ps. Starba | Zbigniew Bąkiewicz ps. Zabawka | Tadeusz Benedyk ps. Zahata | Jacek Bętkowski ps. Topór 2 | Kazimierz Bilski ps. Rum | Adam Boryczka ps. Brona | Tadeusz Burdziński ps. Malina | Michał Busłowicz ps. Bociek | Jerzy Buyno ps. Gżegżółka | Ryszard Chmieloch ps. Błyskawica | Eugeniusz Chyliński ps. Frez | Franciszek Cieplik ps. Hatrak | Andrzej Czaykowski ps. Garda | Kazimierz Człapka ps. Pionek | Jerzy Czuma ps. Skryty | Mieczysław Eckhardt ps. Bocian | Oskar Farenholc ps. Sum | Adolf Gałacki ps. Maszop | Norbert Gołuński ps. Bombram | Jan Górski ps. Chomik | Zygmunt Gromnicki ps. Gula | Władysław Hauptman ps. Gapa | Teodor Hoffman ps. Bugaj | Jan Hörl ps. Frog | Wiesław Ipohorski-Lenkiewicz ps. Zagroda | Kazimierz Iranek-Osmecki ps. Heller | Henryk Jachciński ps. Kret | Stanisław Jagielski ps. Gacek | Stanisław Jankowski ps. Agaton | Janusz Jarosz ps. Szermierz | Stefan Jasieński ps. Alfa | Tadeusz Jaworski ps. Gont | Tadeusz Stanisław Jaworski ps. Bławat | Longin Jurkiewicz ps. Mysz | Stanisław Kazimierczak ps. Ksiądz | Władysław Klimowicz ps. Tama | Tadeusz Klimowski ps. Klon | Włodzimierz Klocek-Niewęgłowski ps. Garłuch | Jan Kochański ps. Jarema | Stanisław Kolasiński ps. Śmiga | Ignacy Konstanty ps. Szmaragd | Bolesław Kontrym ps. Żmudzin | Franciszek Koprowski ps. Dąb | Tadeusz Kossakowski ps. Krystynek | Tomasz Kostuch ps. Bryła | Ryszard Kowalski ps. Benga | Henryk Kożuchowski ps. Hora | Marian Kuczyński ps. Zwrotnica | Bohdan Kwiatkowski ps. Lewar | Jan Lech ps. Granit | Artur Linowski ps. Karp | Wojciech Lipiński ps. Lawina | Hieronim Łagoda ps. Lak | Benon Łastowski ps. Łobuz | Adolf Łojkiewicz ps. Ryś | Narcyz Łopianowski ps. Sarna | Stefan Majewicz ps. Hruby | Felicjan Majorkiewicz ps. Iron | Anatol Makarenko ps. Tłok | Franciszek Malik ps. Piorun 2 | Jan Marek ps. Walka | Edmund Marynowski ps. Sejm | Janusz Messing ps. Bekas | Stefan Mich ps. Jeż | Wincenty Michalczewski ps. Mir | Zygmunt Milewicz ps. Róg | Zbigniew Mrazek ps. Aminius | Piotr Nowak ps. Oko | Stanisław Ossowski ps. Jastrzębiec 2 | Kazimierz Osuchowski ps. Rosomak | Alfred Paczkowski ps. Wania | Zdzisław Peszke ps. Kaszmir | Zbigniew Piasecki ps. Orlik | Bohdan Piątkowski ps. Mak | Wacław Pijanowski ps. Dym | Julian Piotrowski ps. Rewera 2 | Jan Piwnik ps. Ponury | Alfred Pokultinis ps. Fon | Jarosław Poliszuk ps. Arab | Jan Poznański ps. Pływak | Stefan Przybylik ps. Gruch | Adam Riedl ps. Rodak | Jan Rogowski ps. Czarka | Roman Romaszkan ps. Tatar | Jan Rostek ps. Dan | Jan Rostworowski ps. Mat | Jan Różycki ps. Busik | Tadeusz Runge ps. Osa | Franciszek Rybka ps. Kula | Kazimierz Rzepka ps. Ognik | Edwin Scheller-Czarny ps. Fordon | Kazimierz Smolski ps. Sosna | Jerzy Sokołowski ps. Mira | Tadeusz Sokołowski ps. Trop | Stanisław Sołtys ps. Sowa | Józef Spychalski ps. Grudzień | Leszek Starzyński ps. Malewa | Tadeusz Stocki ps. Ćma | Olgierd Stołyhwo ps. Stewa | Aleksander Stpiczyński ps. Klara | Witold Strumpf ps. Sud | Kazimierz Szternal ps. Zryw | Władysław Szubiński ps. Dach | Jerzy Szymański ps. Boga | Władysław Śmietanko ps. Cypr | Tadeusz Śmigielski ps. Ślad | Czesław Trojanowski ps. Litwos | Zygmunt Ulm ps. Szybki | Wiktor Wiącek ps. Kanarek | Tomasz Wierzejski ps. Zgoda 2 | Zbigniew Wilczkiewicz ps. Kij | Zdzisław Winiarski ps. Przemytnik | Otton Wiszniewski ps. Topola | Roman Wiszniowski ps. Harcerz | Władysław Wiśniewski ps. Wróbel | Ludwik Witkowski ps. Kosa | Bogusław Wolniak ps. Mięta | Lech Zabierek ps. Wulkan | Józef Zając ps. Kolanko | Janusz Zalewski ps. Chinek | Wacław Zaorski ps. Ryba | Stanisław Zapotoczny ps. Płomień | Wiktor Zarembiński ps. Zrąb | Alfred Zawadzki ps. Kos | Ryszard Zyga ps. Lelum | Franciszek Żaak ps. Mamka | Bronisław Żelkowski ps. Dąbrowa | Bogusław Żórawski ps. Mistral | Antoni Żychiewicz ps. Przerwa
Niemieckie obozy i sowieckie łagry
w: Biuletyn IPN, kwiecień 2009, nr 4 (99)
zobacz:
Czasy powojenne nie były dla Nich wcale lepsze: 32 Cichociemnych pozostało na emigracji poza Polską (głównie w Wielkiej Brytani), aż 59 zmuszonych było uciekać z PRL (po jakimś czasie 21 powróciło).
Komunistyczne władze Polski w latach 1945-1954 więziły i zamordowały w więzieniu Warszawa Mokotów (ul. Rakowiecka 37) sześciu Cichociemnych. Co najmniej trzech z Nich torturowano: Stefana Górskiego ps. Brzeg (1948, o Jego smierci powiadomiono rodzinę dopiero po ok. 11 latach!), Stanisława Wintera ps. Stanley (1945) oraz Hieronima Dekutowskiego ps. Zapora. W chwili śmierci, choć miał tylko 30 lat, wyglądał jak starzec – z siwymi włosami, wybitymi zębami, połamanymi rękami, nosem i żebrami oraz zerwanymi paznokciami. Jego ostatnie słowa brzmiały: „Przyjdzie zwycięstwo! Jeszcze Polska nie zginęła!”
Także w więzieniu przy Rakowieckiej władze Polski zamordowały Cichociemnych: Andrzeja Czaykowskiego ps. Garda (1953), Bolesława Kontryma ps. Żmudzin (1953), Witolda Uklańskiego ps. Herold (1954). W więzieniu na Zamku w Lublinie oprawcy „Polski Ludowej” zamordowali Cichociemnych: Aleksandra Kułakowskiego ps. Rywal (1944), Czesława Rossińskiego ps. Kozioł (1945), Mieczysława Szczepańskiego ps. Dębina (1945). Prawdopodobnie na polecenie SB został zamordowany Cichociemny Roman Romaszkan 14 lutego 1956 śmiertelnie potrącony przez samochód ciężarowy braci Inglorów.
Cichociemny Adam Boryczka ps. Brona spędził za kratami komunistycznych więzień 13 lat, Cichociemny Piotr Szewczyk ps. Czer był osadzony za kratami więzień 11 lat. Cichociemny Marian Gołębiewski ps. Ster był za kratami więzienia 10 lat. Antoni Chmielowski ps. Wołk został aresztowany przez Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego i… zesłany do łagrów nad Kołymą oraz w Magadanie, powrócił po 10 latach. Cichociemny Antoni Iglewski ps. Ponar był osadzony w więzieniu 9 lat. Cichociemny Bolesław Jabłoński ps. Kalia był w komunistycznych więzieniach 6 lat, Jego żonę podczas wizyty w więzieniu „przypadkowo” zastrzelił funkcjonariusz NKWD.
Cichociemny Tadeusz Żelechowski ps. Ring, aresztowany przez Státní Bezpečnost (czeska bezpieka) był za kratami 6 lat… Cichociemny Bronisław Czepczak-Górecki ps. Zwijak był dwukrotnie aresztowany, skazany i więziony, najpierw 3 lata (1945-1947), później 6 lat (1950-1956).
Cichociemny Jan Różycki ps. Busik został aresztowany przez UB w Krakowie oraz oskarżony m.in…. spowodowanie katastrofy samolotu, w której zginął tragicznie gen. Władysław Sikorski. Jego syn Bohdan, harcerz Szarych Szeregów, jako 13-latek uczestniczył w Powstaniu Warszawskim. W 1950 reaktywował organizację samokształceniową licealistów, aby zbrojnie odbić ojca z więzienia. Wraz z przyjacielem przeprowadził dwie akcje rozbrojenia milicjantów, w kwietniu 1950 trzecią, nieudaną w pobliżu Wawelu. Bohdan Różycki zginął w strzelaninie z MO, jego przyjaciela z liceum Marka Kubińskiego po brutalnym śledztwie skazano na śmierć…
Cichociemni: Henryk Krajewski ps. Trzaska oraz Ludwik Wiechuła ps. Jeleń zostali uwolnieni z łap oprawców przez żołnierzy Armii Krajowej…
Adam Boryczka ps. Brona | Hieronim Dekutowski ps. Zapora | Stefan Górski ps. Brzeg | Bolesław Jabłoński ps. Kalia | Henryk Januszkiewicz ps. Spokojny | Tomasz Kostuch ps. Bryła | Henryk Krajewski ps. Trzaska | Stanisław Krzymowski ps. Kostka | Jan Matysko ps. Oskard | Marian Pokładecki ps. Zoll | Stanisław Sędziak ps. Warta | Tadeusz Starzyński ps. Ślepowron | Piotr Szewczyk ps. Czer | Adam Trybus ps. Gaj | Stanisław Winter ps. Stanley
Adam Boryczka ps. Brona | Antoni Chmielowski ps. Wołk | Andrzej Czaykowski ps. Garda | Hieronim Dekutowski ps. Zapora | Marian Gołębiewski ps. Ster | Stefan Górski ps. Brzeg | Stefan Ignaszak ps. Drozd | Jerzy Iszkowski ps. Orczyk | Bolesław Kontrym ps. Żmudzin | Aleksander Kułakowski ps. Rywal | Mieczysław Kwarciński ps. Ziut | Mieczysław Szczepański ps. Dębina | Czesław Rossiński ps. Kozioł | Stanisław Sędziak ps. Warta | Tadeusz Starzyński ps. Ślepowron | Piotr Szewczyk ps. Czer | Kazimierz Śliwa ps. Strażak | Witold Uklański ps. Herold | Stanisław Winter ps. Stanley
Andrzej Czaykowski ps. Garda | Hieronim Dekutowski ps. Zapora | Stefan Górski ps. Brzeg | Bolesław Kontrym ps. Żmudzin | Aleksander Kułakowski ps. Rywal | Roman Romaszkan ps. Tatar (prawdopodobnie zamordowany na polecenie SB) | Czesław Rossiński ps. Kozioł | Mieczysław Szczepański ps. Dębina | Witold Uklański ps. Herold | Stanisław Winter ps. Stanley
Weryfikacji w/w danych dot. Cichociemnych dokonano poprzez analizę Ich biogramów, opublikowanych wspomnień oraz danych z innych źródeł. Poniżej lista Cichociemnych – represjonowanych przez władze „Polski Ludowej” (od 1952 PRL), aresztowanych przez UB. NKWD, więzionych, torturowanych, zamordowanych…
UWAGA! tabela ma więcej niż jedną stronę, wyświetla po 15 wierszy na stronie
(Kliknij wybraną kolumnę, aby posortować / kliknij w nazwisko, aby przejść do biogramu / wpisz, aby wyszukać)
Tabelę można przeszukiwać, wpisując dowolny ciąg znaków
Autor wykazu – Ryszard M. Zając, wnuk por. cc. Józefa Zająca
Na urządzeniach mobilnych aby zobaczyć całość należy przewinąć w poziomie
Stopień | Foto | Nazwisko imię | Pseudonim | Dane nt. represji |
---|---|---|---|---|
gen. bryg. | ![]() | Bałuk Stefan | Starba | Aresztowany przez UB, więzienie: Warszawa, skazany (1945 - 1947) |
ppłk. | ![]() | Bazała Leon | Striwiąż | Nękany przez UB (1954 - 1955) |
kpt. | ![]() | Benrad Adam | Drukarz | Aresztowany przez UB (1945) |
płk. pil. | ![]() | Biały Jan | Kadłub | Aresztowany przez UB, więzienie: Bytom, Katowice (1952 - 1953) |
ppor. lot. cw | ![]() | Bieżuński Jan | Orzyc | Nękany przez UB (1946) |
płk. | ![]() | Boryczka Adam | Brona | Aresztowany przez UB, więzienie: Warszawa - Mokotów, torturowany, skazany na śmierć (1954 - 1967) |
ppłk. | ![]() | Borys Adam | Pług | Aresztowany przez UB, więzienie: Warszawa - Mokotów (1945), Nękany przez UB (1950 - 1952) |
ppor. | ![]() | Bystrzycki Przemysław | Grzbiet | Aresztowany przez UB, skazany (1945 - 1946) |
ppor. łączn. | ![]() | Bzdawka Bernard | Siekiera | Aresztowany przez UB, więziony (1945 - 1946) |
mjr | ![]() | Chmielowski Antoni | Wołk | Aresztowany przez MBP, więzienie Warszawa Mokotów, skazany na śmierć, przekazany sowieckiemu MGB (1945 - 1955) |
mjr | ![]() | Czaykowski Andrzej | Garda | Aresztowany przez UB, więzienie Warszawa Mokotów, skazany na śmierć, zamordowany (1951 - 1953) |
por. łączn. | ![]() | Czepczak Górecki Bronisław | Zwijak | Aresztowany przez UB, więzienie Warszawa Mokotów, skazany (1945 - 1947), Aresztowany, więzienie Wronki, skazany (1950 - 1956) |
płk. | ![]() | Dekutowski Hieronim | Zapora | Aresztowany przez UB, więzienie Warszawa Mokotów, torturowany, skazany na śmierć, zamordowany (1947 - 1949) |
kpt. piech. | ![]() | Dmowski Stanisław | Podlasiak | Aresztowany przez UB, zwolniony (1946) |
ppłk. łącz. | ![]() | Dzikielewski Feliks | Oliw | Aresztowany przez UB, zwolniony, szykanowany (1950 - 1951) |
płk. piech. | ![]() | Emir Hassan Jerzy | Turek 2 | Aresztowany przez NKWD, więzienie WUBP Łódź, skazany, po zwolnieniu z więzienia szykanowany (1945) |
kpt. | ![]() | Fijałka Michał | Kawa | Aresztowany przez UB, więzienie Lublin, skazany (1944 - 1945) |
ppor. | ![]() | Flont Władysław | Grandziarz | Aresztowany przez NKWD, więzienie w Łodzi (1945 r.) |
kpt. | ![]() | Gaworski Tadeusz | Lawa | Aresztowany przez UB, zwolniony (1945) |
kpt. sł. zdr. | ![]() | Golarz Teleszyński Marian | Góral 2 | Aresztowany przez UB i NKWD, obóz Brześć, więzienie Warszawa Mokotów, wykupiony (1944 - 1946) |
płk. piech. | ![]() | Gołębiewski Marian | Ster | Aresztowany przez UB, więzienie Warszawa Mokotów, skazany na śmierć, dwukrotnie na dożywocie (1946 - 1956) Aresztowany przez SB, skazany, więziony, szykanowany (1970 - 1974) Zatrzymany 13 grudnia 1981 |
ppor. | ![]() | Górski Stefan | Brzeg | Aresztowany przez UB, torturowany, więzienie Warszawa Mokotów, skazany na śmierć, zamordowany (1947 - 1948) |
kpt. | ![]() | Gromnicki Zygmunt | Gula | Aresztowany przez UB, więzienie Warszawa Mokotów, zwolniony (1952 -1953) |
mjr łączn. | ![]() | Hoffman Teodor | Bugaj | Rozpracowywany przez UB, SB od 1945, wielokrotnie namawiany do współpracy |
ppłk. | ![]() | Iglewski Antoni | Ponar | Aresztowany przez UB, więziony, skazany (1947 - 1956) |
rtm. kaw. | ![]() | Ignaszak Stefan | Drozd | Aresztowany przez UB, więzienie Warszawa Mokotów, skazany na śmierć (1945 - 1951) |
mjr pil. | ![]() | Iszkowski Jerzy | Orczyk | Aresztowany przez NKWD, więzienie Lublin, skazany na śmierć (1945 - 1947) Rozpracowywany przez UB (1948 - 1956) |
mjr piech. | ![]() | Jabłoński Bolesław | Kalia | Aresztowany przez UB, więzienie Warszawa Mokotów, torturowany, skazany (1949 - 1955) |
mjr | ![]() | Jackiewicz Bolesław | Łabędź | Aresztowany przez UB, więzienie Warszawa Mokotów (1945 - 1947) |
kpt. | ![]() | Januszkiewicz Henryk | Spokojny | Aresztowany przez UB, więzienie Warszawa Mokotów, torturowany, skazany, po zwolnieniu z więzienia szykanowany przez UB (1945 - 1950) |
mjr piech. | ![]() | Klinicki Maksymilian | Wierzba 2 | Aresztowany przez UB, zwolniony (1945) |
płk. dypl. piech. | ![]() | Kobyliński Wacław | Dziad | Aresztowany przez NKWD, więzienie Łódź, zwolniony (1945) Szykanowany przez UB (1945 - 1954, od 1950) Aresztowany przez UB więzienie Warszawa Mokotów (1955 - 1956) |
kpt. | ![]() | Kochański Władysław | Bomba | Rozpracowywany przez WUdsBP Kraków, Departament II ds. BP MSW, szykanowany (1956 - 1962) |
mjr | ![]() | Konik Bronisław | Sikora | Aresztowany przez UB i NKWD, wywieziony do łagrów (1944 - 1945) |
ppor. piech. | ![]() | Konstanty Ignacy | Szmaragd | Rozpracowywany przez MBP (1949 - 1954), zwerbowany jako TW |
mjr | ![]() | Kontrym Bolesław | Żmudzin | Aresztowany przez UB, więzienie Warszawa Mokotów, skazany na śmierć, zamordowany (1948 - 1953) |
mjr | ![]() | Kopisto Wacław | Kra | Rozpracowywany przez UB |
ppłk. dypl. br. panc. | ![]() | Kostuch Tomasz | Bryła | Aresztowany przez GZI, więzienie Warszawa Mokotów, torturowany, skazany na dożywocie (1952 - 1956) |
por. łączn. lot. | ![]() | Kowalik Edward | Ciupuś | Aresztowany przez NKWD, więzienie Łódź, Moskwa (1945) |
ppłk. | ![]() | Krajewski Henryk | Trzaska | Aresztowany przez UB, NKWD, torturowany, skazany, uwolniony z transportu przez DSZ (1944 - 1945) |
mjr | ![]() | Krzymowski Stanisław | Kostka | Aresztowany przez UB, więzienie Łódź, torturowany, skazany na śmierć (1945) Aresztowany przez UB, więzienie Kielce, uciekł (1946). Rozpracowywany przez MBP od lat 50-tych |
por. łączn. | ![]() | Kujawiński Stanisław | Wodnik | Aresztowany przez NKWD, więzienia: Łubianka, Butyrki (Rosja), Warszawa Mokotów, Wronki (1944 - 1945) |
kpt. art. | ![]() | Kułakowski Aleksander | Rywal | Aresztowany przez IW, więzienie Lublin, skazany na śmierć, zamordowany (1944) |
kpt. piech. | ![]() | Kwarciński Mieczysław | Ziut | List gończy, skazany na śmierć (przebywał na emigracji) |
kpt. łącz. | ![]() | Leśkiewicz Marian | Wygoda | Rozpracowywany przez IW, SB, podjęto próbę zwerbowania (1946 - 1960) |
kpt. piech. | ![]() | Lipiński Wojciech | Lawina | Rozpracowywany przez MBP, MSW (1945 - 1950), od 1950 zwerbowany jako TW |
kpt. piech. | ![]() | Luszowicz Zdzisław | Szakal | Aresztowany przez UB i NKWD, zesłany do lagrów (1944 - 1945) |
st. sierż. | ![]() | Łakomy Albin | Twornik | Aresztowany przez UB, więzienie Warszawa Mokotów, skazany (1952 - 1954) |
mjr | ![]() | Łastowski Benon | Łobuz | Rozpracowywany przez MSW na terenie Wielkiej Brytanii |
por. | ![]() | Łoś Ezechiel | Ikwa | Rozpracowywany przez UB, SB (1951 - 1958) |
mjr br. panc. | ![]() | Mackus Adam | Prosty | Aresztowany przez UB, więzienie Kraków, skazany (1945 - 1946) |
ppłk. | ![]() | Majorkiewicz Felicjan | Iron | Rozpracowywany przez IW, UB (1947 - 1953), od 1953 zwerbowany do współpracy jako TW |
ppor. łączn. | ![]() | Makagonow Makagon Aleksander | Wschód | Rozpracowywany przez SB (1956 - 1957), od 1966 podjął współpracę jako TW |
por. łączn. | ![]() | Matysko Jan | Oskard | Aresztowany przez UB, więzienie Warszawa Praga, Warszawa Mokotów, torturowany, skazany (1945 - 1948) |
kpt. piech. | ![]() | Mostowiec Marian | Lis | Aresztowany przez UB, więzienie Warszawa Mokotów (1950 - 1951) |
por. | ![]() | Mrazek Zbigniew | Aminius | Aresztowany przez UB, szykanowany (m.in. konfiskata mieszkania, zakaz wykonywania zawodu), (1950) |
mjr art. | ![]() | Nosek Antoni | Kajtuś | Aresztowany przez UB, zwolniony (1945) |
ppor. łączn. | ![]() | Nowak Piotr | Oko | Aresztowany przez NKWD, więzienia Łubianka (Moskwa), Łódź (1945) |
kpt. piech. | ![]() | Nowakowski Michał | Harpun | Aresztowany przez UB, więzienie Inowrocław, uciekł (1946) Rozpracowywany przez UB (1951) Aresztowany przez UB, więziony, skazany (Warszawa, 1952 - 1954), Aresztowany, zmarł w więzieniu (Warszawa, Kamińsk, Barczewo, 1959 - 1961) |
mjr | ![]() | Nuszkiewicz Ryszard | Powolny | Aresztowany przez UB (1945), Rozpracowywany przez UB (1951 - 1953), Aresztowany, więzienie Kraków, naklaniany do współpracy jako TW (1955), Rozpracowywany przez UB (1957 - 1974) |
mjr sap. | ![]() | Pękała Górski Mieczysław | Bosak | Aresztowany przez UB, więzienie Warszawa III, skazany, więziony w Rawiczu (1948 - 1954) |
kpt. art. | ![]() | Piekarski Aleksander | Turkuć | Aresztowany przez UB (1951) |
por. łączn. | ![]() | Pieniak Czesław | Bór | Szykanowany przez UB (1945) |
mjr | ![]() | Piotrowski Edward | Mema | Aresztowany przez UB (1946) Rozpracowywany przez MBP (od 1949) |
kpt. piech. | ![]() | Piotrowski Julian | Rewera 2 | Szykanowany przez UB (1947 - 1950), od 1950 zwerbowany do współpracy jako TW |
por. lot. | ![]() | Pokładecki Marian | Zoll | Aresztowany przez UB, więzienie Łódź, torturowany (1945) Szykanowany przez UB 1950 - 1952) |
kpt. | ![]() | Polończyk Bolesław | Kryształ | Rozpracowywany przez SB (1967) |
rtm. kaw. | ![]() | Prądzyński Janusz | Trzy | Szantażowany przez SB, zwerbowany do współpracy jako TW (1946 - 1957) |
kpt. łączn. | ![]() | Przybylik Stefan | Gruch | Aresztowany przez UB, więzienie Łódź, uniewinniony (1945) Rozpracowywany przez UB, GZI (1948 - 1958), SB (1961 - 1988) |
ppor. piech. | ![]() | Psykała Mieczysław | Kalwadosik | Rozpracowywany przez UB (od lat 50-tych) |
por. | ![]() | Romaszkan Roman | Tatar | Szykanowany przez SB (1949), prawdopodobnie zamordowany na polecenie SB (1956) |
ppor. | ![]() | Rossiński Czesław | Kozioł | Aresztowany przez NKWD, więzienie Lublin, skazany na śmierć, zamordowany (1944 - 1945) |
mjr kaw. | ![]() | Różycki Jan | Busik | Aresztowany przez UB, skazany, uniewinniony (1949 - 1953) |
płk. pil. dypl. | ![]() | Rudkowski Roman | Rudy | Aresztowany przez SMIERSZ, więzienie Łódź, zwolniony (1945 - 1946) Poszukiwany przez UB (1946 - 1949) |
kpt. | ![]() | Rybka Franciszek | Kula | Poszukiwany przez UB, wyemigrował |
ppor. | ![]() | Scheller Czarny Edwin | Fordon | Aresztowany przez UB, więzienie Gdańsk, umiewinniony (1945 - 1946), po uniewinnieniu szykanowany przez UB |
mjr | ![]() | Serafiński Fryderyk | Drabina | Aresztowany przez UB, więzienie Częstochowa, zwolniony (1945) |
ppłk. | ![]() | Sędziak Stanisław | Warta | Aresztowany przez UB, więzienie Warszawa Mokotów, torturowany, skazany na śmierć, więziony Wronki, Rawicz, Strrzelce Opolskie (1947 - 1957) |
por. piech. | ![]() | Sikorski Zenon | Pożar | Aresztowany przez UB, skazany, więzienia Katowice, Mysłowice, Wronki (1945 - 1949), od 1958 zwerbowany do współpracy jako TW |
por. piech. | ![]() | Skowron Marian | Olcha 2 | Aresztowany przez UB (1945) |
kpt. | ![]() | Skowroński Stanisław | Widelec | Poszukiwany przez NKWD i UB, wyemigrował |
mjr lot. | ![]() | Skwierczyński Leopold | Aktor | Aresztowany przez NKWD, więzienie Kraków, Bytom, Toszek, Gliwice, Katowice (1945) |
por. piech. | ![]() | Sokół Tadeusz | Bug 2 | Aresztowany przez UB, skazany (1945 - 1947) |
kpt. art. | ![]() | Specylak Skrzypecki Zbigniew | Tur 2 | Aresztowany przez UB, więziony (1948) |
kpt. piech. | ![]() | Starzyński Tadeusz | Ślepowron | Aresztowany przez UB, torturowany, skazany na śmierć, więzienie Warszawa Mokotów, Wronki (1945 - 1955) |
mjr int. | ![]() | Stocki Tadeusz | Ćma | Rozpracowywany przez UB, szykanowany (1949 - 1956) |
kpt. art. | ![]() | Szczepański Mieczysław | Dębina | Aresztowany przez NKWD, więzienie Lublin, skazany na śmierc, zamordowany (1945) |
mjr piech. | ![]() | Szewczyk Piotr | Czer | Aresztowany przez UB, więzienie Warszawa Mokotów, Wronki, torturowany, skazany na śmierć (1945 - 1956) |
ppłk. dypl. | ![]() | Ściegienny Wincenty | Las | Aresztowany przez NKWD, więzienie Białystok, Warszawa Mokotów (1945) |
sierż. łączn. | ![]() | Śliwa Kazimierz | Strażak | Aresztowany przez UB, więzienie Kielce, skazany na śmierć (1945 - 1948) |
mjr piech. | ![]() | Trybus Adam | Gaj | Aresztowany przez UB, torturowany, skazany, więzienia Łódź, Wronki (1950 - 1955) Rozpracowywany przez SB (1956 - 1963), zatrzymany (1970), aresztowany przez SB 13 grudnia 1981 |
mjr kaw. | ![]() | Uklański Witold | Herold | Aresztowany przez UB, więzienie Kraków, Warszawa Mokotów, Wronki, skazany na śmierć, zamordowany (1945 - 1954) |
kpt. sap. | ![]() | Walter Jan | Cyrkiel | Aresztowany przez UB, więzienie Lublin, zesłany do łagru (1944 - 1947) |
por. sap. | ![]() | Wiechuła Ludwik | Jeleń | Aresztowany przez NKWD, więzienie Kielce, uwolniony przez oddział AK (1945) |
kpt. | ![]() | Winter Stanisław | Stanley | Aresztowany przez GZI, torturowany, skazany na śmierć, zamordowany (1945) |
kpt. piech. | ![]() | Wiszniewski Otton | Topola | Aresztowany przez UB, szykanowany, nakłaniany do współpracy (1945) |
ppor. piech. | ![]() | Wiśniewski Władysław | Wróbel | Rozpracowywany przez UB (1947) |
kpt. art. | ![]() | Witkowski Ludwik | Kosa | Szykanowany przez UB (lata 50-te) |
mjr | ![]() | Wolniak Bogusław | Mięta | Aresztowany przez UB więzienie, zwolniony (1945) |
por. piech. | ![]() | Zabierek Lech | Wulkan | Szykanowany przez SB, pozbawiony emerytury |
gen. bryg. | ![]() | Zawacka Elżbieta | Zo | Aresztowana przez UB, więzienie Fordon, Grudziądz, Bojanów, skazana (1951 - 1955) |
ppor. | ![]() | Żelechowski Tadeusz | Ring | Aresztowany przez Státní bezpečnost (czeska bezpieka), więzienie Sosnowiec, Warszawa Mokotów, Wronki, Rawicz, skazany (1948 - 1954), zwerbowany przez SB do współpracy jako TW |
ppor. art. | ![]() | Żychiewicz Antoni Piotr | Przerwa | Poszukiwany, prześladowany przez UB |
Weryfikacji w/w danych nt. Cichociemnych dokonano poprzez analizę Ich biogramów, opublikowanych wspomnień oraz danych z innych źródeł. Źródła danych dotyczących każdego Cichociemnego wskazano na stronie z Jego biogramem.
UWAGA – dane osobowe CC mających współpracować ze służbami specjalnymi „Polski Ludowej”
pochodzą z mało rzetelnej publikacji dr Krzysztofa A. Tochmana (patrz poniżej)
nie sposób ich zweryfikować (autor tylko w kilku przypadkach podał bliższe dane)
brak podanego kontekstu społecznego i osobistego ewentualnego podjęcia takiej współpracy
ponadto rzetelność tego autora może budzić uzasadnione wątpliwości:
patrz Rocznica pełna błędów, Odpowiedź na artykuł Krzysztofa Tochmana
Podane osoby mogą być bezpodstawnie wskazane jako współpracownicy służb…
Krzysztof A. Tochman – Rozpracowanie cichociemnych przez komunistyczny aparat represji
w: Biuletyn informacyjny AK nr 11 (295) listopad 2014, s. 60 – 72
Krzysztof A. Tochman – Rozpracowanie żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie
przez komunistyczny aparat represji na wybranych przykładach cichociemnych
w: Politycznie obcy!, IPN Szczecin, 2016, s. 131 – 157
Filip Musiał – Trudna prawda
w: Biuletyn informacyjny AK nr 11 (295) listopad 2014, s. 54 – 59
zobacz:
Zobacz także:
ps.: „Łobuz”, „Demokrata”, „Hultaj”, „Bolek”
Benon Edmund Łastowski vel Tadeusz Grzybowski
Zwykły Znak Spadochronowy nr 0508
mjr cc Benon Łastowski
Fotografia z dokumentu urzędowego
edytowana cyfrowo, mojego autorstwa,
przekazana do domeny publicznej
© CC BY elitadywersji.org
Uczył się w szkole powszechnej w Postawach, którą ukończył w 1928, następnie od 1929 przyjęty na Wydział Mechaniczno – Przemysłowy Państwowej Szkoły Technicznej im. J. Piłsudskiego w Wilnie. Działał jako sekretarz Stowarzyszenia Młodzieży Polskiej (1928-1929), uczestniczył w obozie Przysposobienia Wojskowego k. Grodna, kierownik i sprzedawca Spółdzielni Uczniowskiej. W 1933 zdał egzamin dojrzałości.
Od 19 września 1933 do 14 lipca 1934 w Szkole Podchorążych Rezerwy Saperów w Modlinie, praktyka w 2 kompanii 3 Batalionu Saperów Wileńskich. Od 17 września 1934 przeniesiony do rezerwy. Podjął pracę w warsztatach, następnie udzielał korepetycji, wykonywał projekty i rysunki techniczne, ilustrował książki techniczne, pracował jako robotnik sezonowy.
Ukończył kurs pilotażu przy Aeroklubie Wileńskim, następnie uczestnik kursu pilotażu szybowcowego (kat. „B”) przy Kolejowym Kole Szybowcowym w Wilnie w Auksztagorach.
Awansowany na stopień podporucznika saperów ze starszeństwem od 1 stycznia 1936, zatrudniony od 1937 w Szefostwie Fortyfikacji w Baranowiczach. Od 1 sierpnia 1937 powołany do służby, przydzielony jako dowódca plutonu w Sandomierzu 4 Pułku Saperów w Przemyślu, od 1 sierpnia 1938 pełnił obowiązki dowódcy kompanii.
We wrześniu 1938 ukończył wojskowy kurs pilotażu szybowcowego (kat. „C”) w Bezmiechowej, od 7 sierpnia 1939, uczestnik drugiego kursu spadochronowego (dla 40 uczestników) w Wojskowym Ośrodku Spadochronowym w Bydgoszczy. Zobacz – Prekursorzy Cichociemnych
W kampanii wrześniowej 1939 początkowo w Wojskowym Ośrodku Spadochronowym w Bydgoszczy, od 9 września w 4 Pułku Saperów w Przemyślu. Ewakuowany wraz z pułkiem jako dowódca osłony straży tylnej, 18 września przekroczył w rejonie Kut granicę z Rumunią. Do lutego 1940 internowany, w obozach: Tulcea, Topolog, Ciucurowa k. Tulcea, Babadag.
Uciekł, dotarł do ambasady polskiej w Bukareszcie, następnie jako dowódca grupy ewakuacyjnej pociągiem przez Jugosławię dotarł do Aten (Grecja). Dzięki pomocy polskiej ambasady zaokrętował się na statek „Warszawa”, dotarł do Marsylii (Francja). Początkowo w szpitalu, następnie w obozie de Carpiagne, później jako tłumacz francuskich regulaminów saperskich w Oficerskim Ośrodku Wyszkolenia Saperów w Thouars. 18 czerwca lekko ranny w twarz podczas niemieckiego bombardowania tej miejscowości.
Maciej Szczurowski – Geneza formowania Armii Polskiej we Francji 1939 – 1940
w: Piotrkowskie Zeszyty Historyczne, 2002, nr 4 s. 115 – 143
Po upadku Francji ewakuowany pociągiem do Bordeaux, następnie do portu Le Verdonsur-Mer, angielskim węglowcem 26 czerwca 1940 dotarł do Liverpoolu (Wielka Brytania), następnie koleją do Douglas, potem do Crawford.
Wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem brytyjskim. Przydzielony do 1 Batalionu Saperów w Dundee, następnie jako wykładowca na kursach saperskich (materiały wybuchowe, pułapki minerskie i in.) w ośrodku szkolenia 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej w Leven. Awansowany na stopień porucznika ze starszeństwem od 20 marca 1941.
Monika Bielak – Ewakuacja żołnierzy polskich z Francji do Wielkiej Brytanii
i Afryki Północnej w latach 1940-1941
w: IPN, Polska 1918-1989 – Od niepodległości do niepodległości. Historia Polski 1918-1989
Halina Waszczuk-Bazylewska – Od WW-72 do „Liceum”
w: Niepodległość i Pamięć 1997 r., nr 4/1 (7) [1], s. 153-176
dr Andrzej Suchcitz – Wywiad Armii Krajowej
źródło: Koło Byłych Żołnierzy Armii Krajowej – Oddział Londyn
www.polishresistance-ak.org
Wielomiesięczny (nawet ponad roczny) proces szkolenia kandydatów na Cichociemnych składał się z czterech grup szkoleń, w każdej po kilka – kilkanaście kursów. Kandydatów szkolili w ok. 30 specjalnościach w większości polscy instruktorzy, w ok. 50 tajnych ośrodkach SOE oraz polskich. Oczywiście nie było Cichociemnego, który ukończyłby wszystkie możliwe kursy. Trzy największe grupy wyszkolonych i przerzuconych do Polski to Cichociemni ze specjalnością w dywersji (169), łączności (50) oraz wywiadzie (37). Przeszkolono i przerzucono także oficerów sztabowych (24), lotników (22), pancerniaków (11) oraz kilku specjalistów „legalizacji” (czyli fałszowania dokumentów).
Uproszczony diagram rekrutacji i szkolenia Cichociemnych (CAW sygn. II.52.359.29) UWAGA – diagram nie obejmuje wszystkich kursów ani ośrodków
Instruktor kursu odprawowego, późniejszy Cichociemny i szef wywiadu Armii Krajowej mjr / płk dypl. Kazimierz Iranek-Osmecki wspominał – „Kraj żądał przeszkolonych instruktorów, obeznanych z nowoczesnym sprzętem, jaki miał być dostarczony z Zachodu. Ponadto mieli oni być przygotowani pod względem technicznym i taktycznym do wykonywania i kierowania akcją sabotażową, dywersyjną i partyzancką. Żądano też przysłania mechaników i instruktorów radiotelegrafii, jak również oficerów wywiadowczych ze znajomością różnych działów niemieckiego wojska, lotnictwa i marynarki wojennej, ponadto oficerów sztabowych na stanowiska dowódcze. Szkolenie spadochroniarzy musiało więc się odbywać w bardzo rozległym wachlarzu rzemiosła żołnierskiego.
Przystąpiono do werbowania ochotników i wszechstronnego ich szkolenia na najrozmaitszych kursach, zależnie od przeznaczenia kandydata do danej specjalności. Każdy z ochotników musiał oczywiście ukończyć kurs spadochronowy. Ostatecznym oszlifowaniem był tzw. kurs odprawowy. Zaznajamiano na nim z warunkami panującymi w kraju, rodzajami niemieckich służb bezpieczeństwa i zasadami życia konspiracyjnego. (…)” (Kazimierz Iranek-Osmecki, Emisariusz Antoni, Editions Spotkania, Paryż 1985, s. 159-160)
Zgłosił się do służby w Kraju. Przeszkolony ze specjalnością w wywiadzie, uczestnik „Oficerskiego Kursu Doskonalącego Administracji Wojskowej” (kamuflaż polskiej szkoły wywiadu, zwanej przez Cichociemnych 'kursem gotowania na gazie’) w Londynie, wyspecjalizował się w mikrofotografii. Zaprzysiężony na rotę AK 29 grudnia 1942 w Audley End przez szefa Oddziału VI (Specjalnego), ppłk dypl. Michała Protasewicza ps. Rawa. Awansowany na stopień kapitana ze starszeństwem od 10 kwietnia 1944.
Stefan Mayer – relacja nt. szkolenia Cichociemnych oficerów wywiadu
źródło: Instytut Piłsudskiego w Londynie, Kolekcja akt Stefana Mayera, zespół nr 100, teczka nr 709/100/113
Podczas szkolenia Cichociemnych, od lewej: Stefan Bałuk, Benon Łastowski, źródło: NAC
Skoczył ze spadochronem do okupowanej Polski w nocy 9/10 kwietnia 1944 w sezonie operacyjnym „Riposta”, w operacji lotniczej „Weller 2” (dowódca operacji: F/L Kazimierz Wünsche, ekipa skoczków nr: XXXIX), z samolotu Liberator BZ-965 „S” (1586 Eskadra PAF, załoga: pilot – F/L Zbigniew Szostak, pilot – P/O Jacek Błocki / nawigator – F/L Kazimierz Wünsche / radiotelegrafista – F/S Józef Witek / mechanik pokładowy – Sgt. Stanisław Wileniec / strzelec – F/S Stanisław Malczyk / despatcher – F/S Stanisław Jarecki). Informacje (on-line) nt. personelu Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii (1940-1947) – zobacz: Lista Krzystka
Start z lotniska Campo Casale w Brindisi (Włochy), zrzut na placówkę „Imbryk” 118 (kryptonim polski, brytyjskie oznaczenie numerowe pinpoints), w okolicach miejscowości Dąbrówka, Kołaków, 15 km od stacji kolejowej Tłuszcz. Razem z nim skoczyli: ppor. Stefan Bałuk ps. Starba, mjr Tadeusz Runge ps. Osa oraz kurier Delegatury Rządu na Kraj kpr. Henryk Waniek ps. Pływak. Skoczkowie przerzucili także m.in. 216 tys. dolarów oraz 3,6 tys. dolarów w złocie na potrzeby AK, a także dwa pasy z pieniędzmi dla Delegatury Rządu. Był to drugi lot tej ekipy, w poprzednim (24/25 lutego) nie można było wykonać zadania. Zrzucono także dwanaście zasobników oraz sześć paczek, w trzech nalotach w godz. 00.35 – 01.05, dwa razy po dwóch skoczków, a na końcu zaopatrzenie. Samolot szczęśliwie powrócił do bazy po locie trwającym 11 godzin.
W „Dzienniku czynności” mjr dypl. Jan Jaźwiński oficer wywiadu z Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza, komendant Głównej Bazy Przerzutowej „Jutrzenka” w Latiano nieopodal Brindisi, organizator lotniczego wsparcia Armii Krajowej (zrzutów do Polski) odnotował:
„Dnia 9/10/IV.44 startowała trzecia operacja. Przebieg: – „Dep. [depesza] 560 /74/, z dnia 10.IV.44. Lawina [dowódca AK gen. Tadeusz Bór-Komorowski] KKP/S. Wczoraj zadysp. osiemnaście, zefir do was czternaście i do Czech jeden. Wykonane tylko pięć – na 2568 [placówkę odbiorczą] IMBRYK, KOC, JASKÓŁKA, KONICZYNA, TULIPAN. Cztery zawróciły – zły met. na trasie. Cztery były nad 2568 KACZKA, KONOPIE, ŚLIWA, JEMIOŁA, MAHOŃ, ale nie otrzymały ani 1482 [lampy sygnalizacyjnej nr. 1] ani 1944 [sygnału świetlnego placówki odbiorczej]. Dane o 21.30 na TOPAZ podam osobno. Uwaga: bast. JASKÓŁKA miał 182 czerwoną ale nadał literę G jak Gustaw, – nadawać tylko białą. 2568 TULIPAN podał lit. O jak Olga i lit. B jak Bolek. D.c. w cz II. Kwit. sześć jeden, zero, cz. I., II., oraz sześć jeden jeden. – to jest całość 1811 [planu czuwania placówek odbiorczych] na poza 2816. Brak 3954 [położenia] EUREK, LATARNIA i HAK. – Sopia [mjr dypl. Jan Jaźwiński] 560/74 [numer depeszy].
Część II. dep. 560/74/: Pieniądze i poczta. 1/ Na KOC – 7219 [skoczek] Iron, Gula, Twornik, Ciupuś, pięć pasów z dol.pap. Nr. 03573-74, 05337, 20465-66 – ogółem dwa, siedem, sześć tys., dwa z dol. złot. Nr 15551-52 – ogółem sześć tys., jeden pas Nr. SN – 20 (nie otwierać, dostarczyć do KG). Bag. Nr. MN-10 – jedenaście paczek ze znak. 150.000 i jedna ze znak. 99.800. Poczta: Nr 3/44 cyl. I i II plus załączniki, 3/44 pakiet 1 i 2 plus dwie paczki 500-A i 500-C.
2/ Na IMBRYK – 7219 – Osa, Łobuz, Starba i jeden kmieć Pływak – cztery pasy z dol. pap. Nr. 15554, trzy tys. sześćset plus jeden pas – SN-19 (nie otwierać, dostarczyć do KG), dwa pasy DR-71-18 i 57-17. Przesyłka: L-3, 4, 5 plus DR-94/19. Sopia 560/74/”. W części III – zasobniki – 12T, 8L, 5GR, 9S,2KMN, 6KM,2Ł, 3ŁS, 1SM i paczki 7REW, 10AMS, 9AMB, 1S, 5T, 4RD, 3MIN, 1MN, 2DR, 4AMBN, 1EU, 1SF.(…)” (s. 284/288/306)
Zobacz: Oddział VI (Specjalny) – Zawartość zasobników i paczek
Jerzy Straszak – „Szkoła szpiegów”
w: Zeszyty Historyczne nr 115, s. 122 – 144, Instytut Literacki, Paryż 1996
Po skoku aklimatyzacja do realiów okupacyjnych w Warszawie, do 21 maja organizował uruchomienie pracowni mikrofotograficznej.
Przypadkowo aresztowany w podwórku domu w Warszawie, przy ul. Nowy Świat 44, osadzony w więzieniu śledczym gestapo przy Al. Szucha 25. Przesłuchiwany w bardzo ciężkim śledztwie, torturowany i bity m.in. drągiem, skórzaną plecionką, pejczem, gumową pałką. 25 maja przewieziony więzienną karetką na Pawiak, następnie do szpitala więziennego.
Maciej Żuczkowski – Wywiad Armii Krajowej
w: Pamięć.pl nr 4-5/2012, Instytut Pamięci Narodowej Warszawa, s. 44 – 49
1 sierpnia 1944 wraz z innymi więźniami Pawiaka przewieziony do obozu koncentracyjnego KL Gross-Rosen, następnie do Brzegu, osadzony w niemieckim obozie pracy KL Fünfteichen (obecnie Miłoszyce k. Wrocławia). Pracował przy lotnisku oraz w fabryce zbrojeniowej Maschinenfabriken Friedrich Krupp Berthawerk AG, produkującej działa kalibru 75 i 155 mm oraz wyrzutnie torped do łodzi podwodnych. 23 stycznia 1945 uwolniony przez żołnierzy sowieckich.
Andrzej Pepłoński – Współdziałanie Oddziału II Sztabu Naczelnego Wodza
z Secret Intelligence Service w okresie II wojny światowej
w: Słupskie Studia Historyczne 2003 r. nr 10, s. 149-165
Pozostał w konspiracji, podjął działalność jako oficer techniczny odtworzonej komórki legalizacyjnej „Agaton II” Wydziału Legalizacji KG Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj oraz Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość. Współpracował m.in. z Cichociemnym Stefanem Bałukiem ps. Starba.
21 grudnia 1945 przekroczył granicę z Czechosłowacją, następnie przeszedł do amerykańskiej i brytyjskiej strefy w Niemczech. 4 stycznia 1946 zameldował się w 1 Samodzielnej Brygadzie Spadochronowej. Od 31 marca 1946 w Londynie, przydzielony jako kierownik warsztatów do likwidowanej polskiej szkoły wywiadu.
Pozostał na emigracji w Wielkiej Brytanii, zamieszkał w Londynie. Po demobilizacji w 1947 pracował m.in. jako konstruktor detali maszynowych w firmie „Telcom”, dyrektor spółki dysponującej drukarnią, instruktor nauki jazdy, pomoc przy przeprowadzkach, wykonywał drobne prace remontowe. W latach sześćdziesiątych uległ wypadkowi motocyklowemu, przez rok leczony w szpitalu.
W listopadzie 1950 Delegatura Zagraniczna Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, zawarła umowę z władzami amerykańskimi w sprawie współpracy w działaniach na terenie komunistycznej Polski. Dzięki otrzymanemu wsparciu, także finansowemu, Delegatura rozpoczęła szkolenie dywersantów, w celu przerzucenia do kraju.
Delegatura Zagraniczna Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, współpracowała m.in. z komórką ds. łączności z krajem o kryptonimie „Zbiornica”, powołaną w związku z likwidacją Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza. Kierował nią Bohdan Sałaciński vel Andrzej Pomian, delegat gen. Tadeusza Bora-Komorowskiego ds. kontaktów z konspiracją w Polsce, działał w niej m.in. Cichociemny Bohdan Kwiatkowski. Jej kierownikiem łączności oraz emisariuszem był Cichociemny Adam Boryczka. Na terenie RFN działał Cichociemny Stanisław Kolasiński ps. Ulewa; szefem placówki łączności w Mannheim był Cichociemny Franciszek Rybka ps. Kula. Prawdopodobnie we współpracy ze „Zbiornicą” oraz CIA do Polski został zrzucony w 1946 Cichociemny Zdzisław Sroczyński.
Delegatura m.in. zorganizowała trzy szkolenia: dwa w Niemczech, jedno w Londynie, na których przygotowywano dywersantów WiN do pracy konspiracyjnej w komunistycznej Polsce. Dwaj przeszkoleni kursanci – Dionizy Sosnowski oraz Stefan Skrzyszowski, w nocy 4/5 listopada 1952 zostali zrzuceni w okolicach Koszalina, po starcie samolotu z polską załogą z lotniska w Wiesbaden. Obaj aresztowani 6 grudnia 1952, skazani na śmierć przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie 18 lutego 1953, wyrok wykonano 15 maja 1953. Ich szczątki odnaleziono dopiero w maju 2013 w kwaterze „Ł” Cmentarza Wojskowego na Powązkach.
Prawdopodobnie od lat pięćdziesiątych związany z amerykańskimi (CIA) lub brytyjskimi (SIS) służbami specjalnymi. W drugiej dekadzie maja 1952, po starcie samolotu z polską załogą z lotniska USAF w Wiesbaden (RFN), jako „Bolek” zrzucony na terytorium Polski z amerykańskiego samolotu na teren Poznańskiego. Miał zostać podjęty przez domniemanych działaczy WiN. Faktycznie ich rolę odgrywali funkcjonariusze UB Jarosław Hamiwka ps. Kamiński oraz Marian Strużyński ps. Robert, w ramach gry operacyjnej MBP Operacja Cezary. Jego zadaniem miało być zorganizowanie w Polsce konspiracyjnej organizacji politycznej, być może we współpracy z PSL.
Uniknął aresztowania, nie pojawiając się na ustalonych wcześniej punktach kontaktowych w Poznaniu (25 lub 27 maja przed gmachem Opery) oraz w Warszawie (9 i 10 czerwca 1952 przy pomniku A. Mickiewicza na Krakowskim Przedmieściu lub na stacji EKD przy ul. Marszałkowskiej). Ewakuowany z Polski w nieznanych okolicznościach do Londynu (Wielka Brytania).
Zaangażowani w działalność WiN byli nieświadomi zdrady Stefana Sieńki, byłego kierownika Biura Studiów Wydziału Informacji IV Zarządu Głównego WiN. Umożliwiło to kadrowemu pracownikowi UB Henrykowi Wendrowskiemu ps. Zygmunt, Józef, pozorowanie utworzenia tzw. V Komendy WiN, w ramach gry operacyjnej MBP i NKWD pod kryptonimem „Cezary”.
Wojciech Frazik – Operacja „Cezary”
w: Biuletyn IPN 2008 nr 1-2, s. 167 – 170
Wojciech Frazik – Agent „Roman” – członek tzw. V Komendy WiN
w: Aparat represji w Polsce Ludowej 1944-1989, IPN Rzeszów 2011, nr 1 (8-9) s. 139 – 151
Franciszek Grabowski – Ostiary i nie tylko.
Lotnicy polscy w operacjach specjalnych SIS, OPC i CIA w latach 1949-1965,
w: Pamięć i Sprawiedliwość 2009, nr 8/1 (14), s. 305-341
W latach 1957 – 1964 rozpracowywany na terenie Wielkiej Brytanii przez tajnych współpracowników SB: TW „Danuta” Wydz. II, Depart. II MSW (Janusz Prądzyński ), TW „Jan” Wydz. II SB KW MO Gdańsk (Norbert Gołuński), TW „Hermes” Wydz. IX, Dept. II MSW (NN), a także przez Informację Wojskową oraz Zarząd II Sztabu Generalnego LWP. Według donosu TW Danuta, przeszkolony pod Monachium, następnie w Berlinie, plan akcji zatwierdzony w Waszyngtonie.
Po demobilizacji działacz organizacji polonijnych, m.in. Związku Polskich Spadochroniarzy, Koła Cichociemnych AK, Stowarzyszenia Lotników Polskich (sekcja szybowcowa), grupy teatralnej „Pro Arte” (aktor i dekorator sceniczny), ponadto publicysta prasy polonijnej. Od 1979 miał sparaliżowaną lewą stronę ciała po wylewie krwi do mózgu, poruszał się na wózku inwalidzkim. Pomimo tego, z nogą w gipsie, podczas nieoficjalnego „zwolnienia” ze szpitala (przebywał tam osiem miesięcy po wypadku motocyklowym), w kwietniu 1956 zdał trzecią (ostatnią) część egzaminu kwalifikującego do stopnia „Silwer C” jako pilot szybowcowy w brytyjskim szybownictwie. Zmarł 2 listopada 1996 w Londynie.
Memoriał Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”
do Rady Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych
Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2015
Syn Edmunda i Anny z domu Juchniewicz. Rodziny nie założył.
W 1989 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni” (scenariusz i reżyseria Marek Widarski).
15 maja 2005 odsłonięto na terenie jednostki specjalnej – Jednostki Wojskowej GROM w Warszawie pomnik poświęcony cichociemnym spadochroniarzom AK. Znaczna część ekspozycji Sali Tradycji jednostki GROM poświęcona jest Cichociemnym.
Od 4 sierpnia 1995 roku jednostka nosi nazwę – Jednostka Wojskowa GROM im. Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej
W 2008 roku powstał film dokumentalny „My cichociemni. Głos żyjących” (scenariusz i reżyseria Paweł Kędzierski).
7 października 2013 roku w Warszawie przy ul. Matejki, naprzeciwko Sejmu R.P. odsłonięto Pomnik Cichociemnych Spadochroniarzy AK.
W 2013 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni. Wywalcz wolność lub zgiń” (scenariusz i reżyseria Dariusz Walusiak).
W 2016 roku Sejm R.P. ustanowił rok 2016 Rokiem Cichociemnych. NBP wyemitował srebrną kolekcjonerską monetę o nominale 10 zł upamiętniającą 75. rocznicę pierwszego zrzutu Cichociemnych.
W 2017 roku PLL LOT umieścił znak spadochronowy oraz podpis upamiętniający Cichociemnych na kadłubie Boeinga 787 (SP-LRG).
Cichociemni są patronem wielu szczepów, drużyn oraz organizacji harcerskich. Opublikowano wiele książek i artykułów o Cichociemnych.
Na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie znajdują się groby kilkudziesięciu Cichociemnych oraz poświęcony Im pomnik „TOBIE OJCZYZNO”
Zobacz także:
Posłuchaj relacji z archiwum Radia Wolna Europa (cykl Walki i prace Armii Krajowej):
vel Ryszard Jurkowski vel Ryszard Małyk
Zwykły Znak Spadochronowy nr 0079, Bojowy Znak Spadochronowy nr 1636
ppor. cc Ryszard Kowalski
Fotografia z dokumentu urzędowego
edytowana cyfrowo, mojego autorstwa,
przekazana do domeny publicznej
© CC BY elitadywersji.org
Uczył się na wydziale mechanicznym w Śląskich Technicznych Zakładach Naukowych w Katowicach, w 1938 zdał egzamin dojrzałości. Od 30 września 1938 słuchacz Szkoły Podchorążych Saperów Rezerwy w Modlinie.
W kampanii wrześniowej 1939 od 4 września przydzielony do Dowództwa Saperów w Warszawie, awansowany na stopień kaprala podchorążego, ze starszeństwem od czerwca 1939. Ewakuowany, 19 września 1939 przekroczył granicę z Rumunią w Kutach. Internowany w kilku obozach do 20 stycznia 1940. Uciekł, 23 marca 1940 dotarł do Francji. Wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem francuskim, przydzielony do Centrum Wyszkolenia Saperów w Angers.
Maciej Szczurowski – Geneza formowania Armii Polskiej we Francji 1939 – 1940
w: Piotrkowskie Zeszyty Historyczne, 2002, nr 4 s. 115 – 143
Po upadku Francji 24 czerwca 1940 dotarł do Plymouth (Wielka Brytania). Wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem brytyjskim, przydzielony do 1 Samodzielnej Kompani Saperów 1 Brygady Strzelców.
Monika Bielak – Ewakuacja żołnierzy polskich z Francji do Wielkiej Brytanii
i Afryki Północnej w latach 1940-1941
w: IPN, Polska 1918-1989 – Od niepodległości do niepodległości. Historia Polski 1918-1989
Wielomiesięczny (nawet ponad roczny) proces szkolenia kandydatów na Cichociemnych składał się z czterech grup szkoleń, w każdej po kilka – kilkanaście kursów. Kandydatów szkolili w ok. 30 specjalnościach w większości polscy instruktorzy, w ok. 50 tajnych ośrodkach SOE oraz polskich. Oczywiście nie było Cichociemnego, który ukończyłby wszystkie możliwe kursy. Trzy największe grupy wyszkolonych i przerzuconych do Polski to Cichociemni ze specjalnością w dywersji (169), łączności (50) oraz wywiadzie (37). Przeszkolono i przerzucono także oficerów sztabowych (24), lotników (22), pancerniaków (11) oraz kilku specjalistów „legalizacji” (czyli fałszowania dokumentów).
Uproszczony diagram rekrutacji i szkolenia Cichociemnych (CAW sygn. II.52.359.29) UWAGA – diagram nie obejmuje wszystkich kursów ani ośrodków
Instruktor kursu odprawowego, późniejszy Cichociemny i szef wywiadu Armii Krajowej mjr / płk dypl. Kazimierz Iranek-Osmecki wspominał – „Kraj żądał przeszkolonych instruktorów, obeznanych z nowoczesnym sprzętem, jaki miał być dostarczony z Zachodu. Ponadto mieli oni być przygotowani pod względem technicznym i taktycznym do wykonywania i kierowania akcją sabotażową, dywersyjną i partyzancką. Żądano też przysłania mechaników i instruktorów radiotelegrafii, jak również oficerów wywiadowczych ze znajomością różnych działów niemieckiego wojska, lotnictwa i marynarki wojennej, ponadto oficerów sztabowych na stanowiska dowódcze. Szkolenie spadochroniarzy musiało więc się odbywać w bardzo rozległym wachlarzu rzemiosła żołnierskiego.
Przystąpiono do werbowania ochotników i wszechstronnego ich szkolenia na najrozmaitszych kursach, zależnie od przeznaczenia kandydata do danej specjalności. Każdy z ochotników musiał oczywiście ukończyć kurs spadochronowy. Ostatecznym oszlifowaniem był tzw. kurs odprawowy. Zaznajamiano na nim z warunkami panującymi w kraju, rodzajami niemieckich służb bezpieczeństwa i zasadami życia konspiracyjnego. (…)” (Kazimierz Iranek-Osmecki, Emisariusz Antoni, Editions Spotkania, Paryż 1985, s. 159-160)
Zgłosił się do służby w Kraju. Przeszkolony ze specjalnością w dywersji, zaprzysiężony na rotę ZWZ/AK 24 kwietnia 1942 w Audley End przez szefa Oddziału VI (Specjalnego), ppłk dypl. Michała Protasewicza ps. Rawa. Awansowany na stopień podporucznika 1 października 1942.
Skoczył ze spadochronem do okupowanej Polski w nocy 1/2 października 1942 w sezonie operacyjnym „Intonacja”, w operacji lotniczej „Gimlet” (dowódca operacji: F/L Stanisław Król, ekipa skoczków nr: XIV), z samolotu Halifax W-7774 „T” (138 Dywizjon RAF, załoga: pilot – F/S Franciszek Sobkowiak, pilot – P/O Kazimierz Szrajer / nawigator – F/L Stanisław Król / radiotelegrafista – F/S Walenty Wasilewski / mechanik pokładowy – Sgt. Jerzy Sołtysiak / strzelec – F/S Rudolf Mol, Sgt. Janusz Barcz). Informacje (on-line) nt. personelu Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii (1940-1947) – zobacz: Lista Krzystka
Start o godz. 18.oo z lotniska RAF Tempsford, zrzut na placówkę odbiorczą „Zamek” 210 (kryptonim polski, brytyjskie oznaczenie numerowe pinpoints), w okolicach miejscowości Pawłowice i Życzyn, 16 km od Dęblina. Razem z nim skoczyli: ppor. Marian Gołębiewski ps. Ster, ppor. Stanisław Jagielski ps. Gacek, ppor. Ewaryst Jakubowski ps. Brat, por. Władysław Klimowicz ps. Tama, ppor. Jan Poznański ps. Pływak. Samolot szczęśliwie powrócił do bazy po locie trwającym 12 godzin 45 minut. Skoczków podjęła kompania Batalionów Chłopskich z rejonu Stężyca dowodzona przez Jana Ptaszka ps. Rzutny.
Łącznie w czterech operacjach lotniczych: Gimlet, Chisel, Hammer, (1/2 października 1942) oraz Lathe (2/3 października 1942) przerzucono do okupowanej Polski 17 Cichociemnych, 945,3 tys. dolarów, 16 zasobników z zaopatrzeniem dla AK, a także 5 bagażników dla Delegatury Rządu (859 tys. marek, 3 radiostacje, 3 odbiorniki radiowe, 2 generatory, leki i in.).
W „Dzienniku czynności” mjr dypl. Jan Jaźwiński oficer wywiadu z Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza, organizator lotniczego wsparcia dla Armii Krajowej (zrzutów do Polski) odnotował:
„Z 12 dni czuwania, pomyślna pogoda miała miejsce tylko w ostatnich dwóch dniach – 1.X. i 2.X. Przed 10 dni trwała zła pogoda w środkowej strefie lotów (Rzesza i Bałtyk). W dniu 1.x. wystartowały trzy samoloty. W dniu 2.X. wystartował jeden samolot – czwarta ekipa tego okresu. Według relacyj nawigatorów, we wszystkich czterech przypadkach zrzut nastąpił wprost na placówki odbiorcze, które dały umówiony sygnał świetlny.
Do dnia 10.X.42 nie nadeszła depesza z Kraju o przyjęciu zrzutu, ani też żadna inna depesza związana z lotami. Wskazywałoby to na trudności (…) w Dowództwie Armii Krajowej – Wydziale przyjęcia lotów. W dniu 2.X. wszystkie trzy samoloty lądować musiały poza lotniskiem Tempsford – mgła. Samolot por. Wodzickiego uległ kraksie – lądował przymusowo poza lotniskiem. Załoga wyszła bez obrażeń. Był to samolot wypożyczony. Stan naszych samolotów nie uległ więc zmianie.
W okresie 21.IX. – 2.X.42 r. (1 i 2.X.42) zostało przerzuconych do Kraju: – 17 ludzi, 16 containerów i 5 bagażników na spadochronach wspólnych ze skoczkami, – 945.300 dol. USA oraz pieniądze MSWewn. dla Delegata Rządu. Jakościowo, przerzucony został następujący materjał: 3 PLT, 1 KM.AM, 21 PLS, 6 SAB, 5 KOL, 5 MIN, 4 Ł, 2 COLT, 4 SZ, 6 GR, 5 SW, 2 CH i w bagażnikach: 1 W/T.A., 2 W/T.B., 3 odbiorniki, 2 generatory, 36 apteczek, 18 but. zastrzyków, 6 kompl. map oraz materiał chemiczny i fotograficzny. (…)
Dnia 14.X.42. r. nadeszła depesza Kaliny (824 z dn. 6.X.42), treści następującej: „Rak, Bór, Zamek i Osa zrzut przyjęły w porządku. Dwa containery nowego typu otworzyły się w powietrzu, trzy celki uszkodzone”. Piękna depesza!” (s. 97-99)
Zobacz: Oddział VI (Specjalny) – Zawartość zasobników i paczek
Grzegorz Rutkowski – Udział Batalionów Chłopskich
w odbiorze zrzutów lotniczych z Zachodu na terenie okupowanej Polski
w: „Zimowa Szkoła Historii Najnowszej 2012. Referaty”, IPN, Warszawa 2012, s. 15 – 25
Od października 1942 jako instruktor w Okręgu Wołyń AK. Od połowy 1943 komendant Obwodu Zdołbunów (Inspektorat Rejonowy Równe). W sierpniu 1943 aresztowany przez gestapo w Zdołbunowie pod nazwiskiem Ryszard Małyk. 18 listopada 1943 poległ, rozstrzelany wraz z grupą więźniów, w masowej egzekucji w więzieniu w Równem.
W lewej nawie kościoła św. Jacka przy ul. Freta w Warszawie odsłonięto w 1980 roku tablicę Pamięci żołnierzy Armii Krajowej, cichociemnych – spadochroniarzy z Anglii i Włoch, poległych za niepodległość Polski.
W Sali Tradycji Jednostki Wojskowej GROM znajduje się tablica upamiętniająca Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej, którzy oddali życie za Ojczyznę.
Na początku 2016 jako prezes Fundacji dla Demokracji wystąpiłem (bezskutecznie) do prezydenta Sosnowca Arkadiusza Chęcińskiego (PO) o uhonorowanie Ryszarda Kowalskiego przez nadanie Jego imienia jednej z ulic w mieście.
W rocznicę powołania Armii Krajowej, 14 lutego 2019 wystąpiłem (bezskutecznie) z wnioskiem o godne uhonorowanie Ryszarda Kowalskiego do Rady Miejskiej w Sosnowcu.
Syn Aleksandra i Marii z domu Jurkowskiej. Rodziny nie założył.
W 1989 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni” (scenariusz i reżyseria Marek Widarski).
15 maja 2005 odsłonięto na terenie jednostki specjalnej – Jednostki Wojskowej GROM w Warszawie pomnik poświęcony cichociemnym spadochroniarzom AK. Znaczna część ekspozycji Sali Tradycji jednostki GROM poświęcona jest Cichociemnym.
Od 4 sierpnia 1995 roku jednostka nosi nazwę – Jednostka Wojskowa GROM im. Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej
W 2008 roku powstał film dokumentalny „My cichociemni. Głos żyjących” (scenariusz i reżyseria Paweł Kędzierski).
7 października 2013 roku w Warszawie przy ul. Matejki, naprzeciwko Sejmu R.P. odsłonięto Pomnik Cichociemnych Spadochroniarzy AK.
W 2013 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni. Wywalcz wolność lub zgiń” (scenariusz i reżyseria Dariusz Walusiak).
W 2016 roku Sejm R.P. ustanowił rok 2016 Rokiem Cichociemnych. NBP wyemitował srebrną kolekcjonerską monetę o nominale 10 zł upamiętniającą 75. rocznicę pierwszego zrzutu Cichociemnych.
W 2017 roku PLL LOT umieścił znak spadochronowy oraz podpis upamiętniający Cichociemnych na kadłubie Boeinga 787 (SP-LRG).
Cichociemni są patronem wielu szczepów, drużyn oraz organizacji harcerskich. Opublikowano wiele książek i artykułów o Cichociemnych.
Na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie znajdują się groby kilkudziesięciu Cichociemnych oraz poświęcony Im pomnik „TOBIE OJCZYZNO”
zobacz: biogram w Wikipedii