Archiwa Tadeusz Kossakowski - Cichociemni elita dywersji

Z Polską w sercu…

Cichociemni – żołnierze Armii Krajowej w służbie specjalnej są fenomenem na skalę światową. Byli super, niezwykli, wyjątkowi, próżno szukać słowa, które definiowałoby kompletnie Ich nieprzeciętność. Byli bardzo, bardzo różni. Łączyło Ich to, że mieli Polskę w sercu.

mjr cc Jan Górski

W tamtych czasach nie trzeba było nikogo uczyć patriotyzmu – dla Polaków patriotyzm był naturalny jak oddychanie. Najtrudniej mieli Polacy, przyszli Cichociemni “niepolscy”, czyli formalnie urodzeni poza Polską. Spośród 316 Cichociemnych aż 26 urodziło się bowiem poza ówczesnymi granicami II R.P.

Spośród tej grupy najsławniejszym zapewne jest współinicjator idei Cichociemnych mjr dypl. Jan Górski, który urodził się w Odessie na Ukrainie, nota bene jako potomek admirała Josepha de Ribas y Boyons, założyciela i budowniczego Odessy. Był synem lekarza Ludwika i Konstancji Pieńkowskiej. Jego babką ze strony matki była Antonina Pieńkowska, z domu księżniczka katalońska de Ribas. Swoją polskość umacniał od 1917 w Harcerstwie Polskim na Ukrainie. Również w polskim harcerstwie, choć w odległej o ok. 800 km wówczas polskiej Kołomyi, działał przyszły Cichociemny Adam Dąbrowski, urodzony w rumuńskiej miejscowości Czerniowce (obecnie Ukraina).

Majewicz-Stefan-KOL_023_0158-188x250 Z Polską w sercu...

por. ccStefan Majewicz

W państwie naszego odwiecznego wroga – Niemców, urodzili się czterej przyszli Cichociemni, którzy niezmiernie zasłużyli się Polsce. Swoim życiem zapłacił za to urodzony w Rheinhausen nad Renem Stefan Majewicz, syn polskiego górnika. Po skoku do Polski działał w wywiadzie ofensywnym AK, rozpracowując niemieckie porty: Hamburg, Lubekę, Bremę oraz Szczecin. 17 stycznia 1943 aresztowany przez Niemców w Warszawie. Uciekł z transportu na Pawiak, wyskakując z ciężarówki.

kpt. cc Jan Nowak-Jeziorański

Ponownie aresztowany 17 maja 1943, po „wsypie” spowodowanej przez agenta gestapo w szeregach AK Ludwika Kalksteina. Idąc na umówione konspiracyjne spotkanie zauważył Niemców, wyszedł, kluczył śledzony na ulicach Warszawy. Aresztowany, prowadzony przez dwóch szwabów powalił jednego, rzucił się do ucieczki, niestety ciężko postrzelony w płuca i wątrobę. Nieprzytomny osadzony w szpitalu na Pawiaku, po wyleczeniu brutalnie przesłuchiwany, nikogo nie wydał. Rozstrzelany 13 sierpnia 1944, w ostatniej egzekucji na Pawiaku.

Trzej pozostali urodzeni w Niemczech mieli więcej szczęścia, choć także ryzykowali. Rodowity Berlińczyk Jan Nowak-Jeziorański służył Polsce jako kurier KG AK oraz Sztabu Naczelnego Wodza, był m.in. spikerem radia “Błyskawica” w Powstaniu Warszawskim. Uznany za Cichociemnego, po wojnie kierował Rozgłośnią Polską Radia Wolna Europa, działał na emigracji w Polskim Ruchu Wolnościowym „Niepodległość i Demokracja”.

mjr cc Antoni Pospieszalski

Także Berlińczyk, Antoni Pospieszalski, eseista, filozof, nauczyciel, znający cztery języki (niemiecki, francuski, angielski, włoski), urodzony z ojca Polaka i matki Niemki, zazdrościł swoim kuzynkom że potrafią mówić po polsku. Wkrótce przestało to być jego zmartwieniem, wraz z rodziną przeprowadził się do Poznania, studiował polonistykę. Nie był wcale “kujonem”, aktywnie uprawiał szermierkę, po studiach zorganizował teatr amatorski, wspierał grupę harcerzy, z którymi w 1937 wyjechał na międzynarodowy zlot skautów do Amsterdamu. Chciał skoczyć ze spadochronem do Polski, ale został przydzielony do szkolenia kandydatów na Cichociemnych m.in. radiotelegrafii w STS 43 Audley End. Skoczył do Kraju dopiero pod koniec wojny, w składzie brytyjskiej misji wojskowej “Freston”.

Ignaszak-Stefan-KOL_023_0076-184x250 Z Polską w sercu...

ppłk. cc Stefan Ignaszak

Czwarty z “polskich Niemców” – Stefan Ignaszak – bardzo zaszkodził führerowi Adolfowi Hitlerowi. Po skoku do Polski, kierował siatkami wywiadu ofensywnego Armii Krajowej, które rozpracowywały niemiecki przemysł zbrojeniowy na terenie III Rzeszy oraz Generalnego Gubernatorstwa. Osobiście rozpracowywał nową “broń odwetową” III Rzeszy – rakiety V-1 oraz V-2. W tej wojnie to On pokonał Hitlera.

ppor. cc Czesław Rossiński

W państwie także naszych odwiecznych wrogów – Rosjan – urodziło się sześciu przyszłych Cichociemnych. W Moskwie Bolesław Odrowąż-Szukiewicz, który niestety poległ śmiercią spadochroniarza podczas skoku do Polski. W Carskim Siole, niedaleko rezydencji carów, Alfred Pokultinis zasłużony łącznościowiec Powstania Warszawskiego. W Buzułuku, późniejszej siedzibie dowództwa Armii Polskiej gen. Andersa, urodził się Czesław Rossiński, szef Kedywu w Okręgu Lublin, uczestnik spotkań planujących zamachy (zaniechane) na przewodniczącego KRN Bolesława Bieruta oraz przewodniczącego PKWN Edwarda Osóbkę-Morawskiego. W kwietniu 1945 zamordowany przez „władzę ludową”.

mjr cc Jerzy Sokołowski

W rosyjskim Tomsku na Nizinie Zachodniosyberyjskiej urodził się Cezary Nowodworski, syn polskiego zesłańca. Walczył jako jeden z 95 Cichociemnych w Powstaniu Warszawskim. Prawdopodobnie został zamordowany przez NKWD po 22 września 1944. W Petersburgu urodzili się: Wiesław Szpakowicz, który poległ tragicznie między Helleren a Refsland (Norwegia), w katastrofie samolotu lecącego do Polski oraz Alfred Zawadzki, który poległ po denuncjacji agenta gestapo w szeregach AK. Podczas aresztowania gestapowcy połamali Cichociemnemu obie ręce, nogę oraz nieprzytomnego przewieźli do siedziby gestapo w Cieszynie. Być może zdążył zażyć cyjanek…

Nakoniecznikoff-Przemyslaw-KOL_023_0180-186x250 Z Polską w sercu...

płk cc Przemysław Nakoniecznikoff-Klukowski

W pięciu państwach graniczących z Rosją urodziło się sześciu późniejszych Cichociemnych. Jerzy Sokołowski w Naukat (wówczas w Turkiestanie, obecnie Kazachstan), skoczył do Polski w próbnym sezonie operacyjnym, walczył w “Wachlarzu”, szkolił żołnierzy AK w szkole dywersji “Zagajnik”, przeżył tortury gestapo oraz trzy niemieckie obozy koncentracyjne. Niełatwą drogę przeszedł też płk cc Przemysław Nakoniecznikoff-Klukowski, urodzony w Tbilisi, stolicy Gruzji – m.in. komendant Okręgu Kraków AK, żołnierz wyklęty, więzień NKWD, zesłany na dziesięć lat sowieckich łagrów, prawdopodobnie w rejonie Krasnojarska. Dla Niego wojna skończyła się dopiero w 1955 roku.

Januszkiewicz-Henryk-KOL_023_0088-2-182x250 Z Polską w sercu...

kpt. cc Henryk Januszkiewicz

W obecnej stolicy Białorusi, wtedy w Mińsku Litewskim, urodzili się dwaj Cichociemni: Kazimierz Lewko, który poległ tragicznie w samolocie zestrzelonym nad Esbjerg (Dania) oraz Henryk Januszkiewicz, oficer Kedywu Okręgu Kraków AK, m.in. uczestnik zamachu na Hansa Franka, po wojnie żołnierz wyklęty, więzień UB, torturowany i skazany przez “władzę ludową” a po zwolnieniu z więzienia szykanowany przez “bezpiekę”.

rtm cc Józef Zabielski

Na Litwie, w majątku Powicie k. Mariampola (powiat Godlewo) urodził się przyszły Cichociemny Józef Zabielski, jeden z dwóch pierwszych cichociemnych którzy skoczyli do Polski. Jako emisariusz Komendanta Głównego AK, przez Niemcy, Szwajcarię, Francję, Hiszpanię i Portugalię dotarł do Naczelnego Wodza w Londynie, później instruktor bytowania podczas szkolenia kandydatów na Cichociemnych w Ostunii (Włochy).

cc-Kossakowski-Tadeusz-194x250 Z Polską w sercu...

gen. dyw. cc Tadeusz Kossakowski

W Rzerzycy (obecnie Łotwa) urodził się przyszły Cichociemny i major saperów Tomasz Wierzejski; walczył w Powstaniu Warszawskim, później w niemieckiej niewoli. W Kiszyniowie, wówczas Besarabi, obecnie Mołdawi przyszedł na świat późniejszy generał dywizji, najstarszy wiekiem Cichociemny – Tadeusz Kossakowski. Powstaniec Warszawski, pod jego dowództwem ok. 800 osób w warsztatach zlokalizowanych w kilkunastu miejscach wyprodukowało ok. 35 tys. sztuk granatów, kilka dział szturmowych, miotacze płomieni, naprawiało karabiny, broń palną krótką i maszynową.

Cieplik-Franciszek-KOL_023_0032-183x250 Z Polską w sercu...

kpt. cc Franciszek Cieplik

W nieistniejących już obecnie państwach urodzili się dwaj późniejsi Cichociemni. W Sarajewie (Jugosławia, obecnie Bośnia i Hercegowina) Franciszek Cieplik, zamordowany bagnetami przez Sowietów z NKWD 21 sierpnia 1944, po bitwie w rejonie leśniczówki Surkonty. W Nosolowicach (Czechosłowacja, obecnie Czechy) Piotr Motylewicz, zastępca dowódcy 6 Brygady Partyzanckiej AK, który poległ w walce pod Mikuliszkami, przeszyty serią z broni maszynowej…

Motylewicz-Piotr-KOL_023_0177-185x250 Z Polską w sercu...

por. cc Piotr Motylewicz

W odległym od Polski o ok 4,5 tys. km. Teheranie, stolicy Persji (obecnie Iran) urodził się Otton Wiszniewski, Cichociemny, Powstaniec Warszawski, łącznościowiec. Jeszcze dłuższą drogę do Polski musieli pokonać urodzeni w Stanach Zjednoczonych dwaj Cichociemni: Waldemar Szwiec z Chicago – komendant Zgrupowania nr 2 w składzie Świętokrzyskich Zgrupowań AK, który poległ w październiku 1943 oraz Henryk Jachciński z Brooklynu (Nowy Jork) – oficer “Kedywu”, uczestnik bojowych akcji dywersyjnych, Powstaniec Warszawski.

Chyba najdłuższą drogę (tylko “w jedną stronę”) pokonał jednak urodzony w Warszawie syn światowej sławy profesora antropologii – Cichociemny Olgierd Stołyhwo. Aby wstąpić do Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich w drodze z Polski łącznie pokonał ponad 17 tys. km! Niestety, ok. półtora miesiąca po skoku do Polski aresztowany przez gestapo, w ciężkim śledztwie bity do nieprzytomności, prawdopodobnie w maju 1943 rozstrzelany w ruinach warszawskiego getta…

Zobacz:

Źródła:

Teki personalne 316 Cichociemnych, w zbiorach Studium Polski Podziemnej w Londynie, kolekcja sygn. Kol. 023

Operacja Most 2

Operacja przerzutowa – Wildhorn II (Most 2)

mjr / ppłk dypl.
Jan Jaźwiński

W nocy z poniedziałku na wtorek 29/30 maja 1944, w sezonie operacyjnym “Riposta”, w operacji lotniczej “Wildhorn II” (“Most 2”) – w trakcie której lądowano na polowym lądowisku – do okupowanej Polski przerzucono dwóch Cichociemnych – żołnierzy Armii Krajowej w służbie specjalnej. Przeprowadzono jeszcze dwie takie operacje: “Wildhorn I” (“Most 1”) oraz “Wildhorn III” (“Most 3”).

Wśród operacji lotniczych SOE organizowanych przez mjr dypl. Jana Jaźwińskiego, oficera wywiadu z Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza, w porozumieniu z tajną brytyjską agendą rządową Special Operations Executive, szczególny charakter miały dwustronne – połączone z lądowaniem – loty łącznikowe do okupowanej Polski. W 1944 przeprowadzono trzy operacje pod kryptonimem „MOST” (planowano jeszcze dwie kolejne), Brytyjczycy nadali im kryptonim „Wildhorn” oraz kolejne rzymskie numery. Jedna miała miejsce na terenie Okręgu Lublin AK, dwie na terenie Okręgu Kraków AK. Więcej info – operacje “Most”.

Od początku, tj. od końca sierpnia 1940 do 30 sierpnia 1944 zrzuty organizował oficer wywiadu mjr / ppłk. dypl. Jan Jaźwiński, najpierw jako szef Samodzielnego Referatu „S”, od 4 maja 1942 do stycznia 1944 jako szef Wydziału Specjalnego (S) w Oddziale VI (Specjalnym) Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie, od stycznia do 30 sierpnia 1944 jako komendant Głównej Bazy Przerzutowej “Jutrzenka” w Latiano nieopodal Brindisi (Włochy)

Operacje zrzutowe (także przerzutowe) planowano w ścisłej współpracy z Komendą Główną Armii Krajowej (która organizowała odbiór zrzutów w okupowanej Polsce) oraz brytyjską organizacją rządową Special Operations Executive (SOE, Kierownictwo Operacji Specjalnych) – która użyczała Polakom samolotów (głównie “polskich”, tj. brytyjskich przydzielonych Polakom oraz brytyjskich).

Oddział VI (Specjalny) zajmował się organizacją zrzutów, ich przyjmowanie odbywało się wg. ustalonego “Planu czuwania”. Zrzuty skoczków oraz zaopatrzenia przyjmowało ok. 642 placówek odbiorczych (część z nich to te same placówki o innych kryptonimach). Przed rozpoczęciem sezonu operacyjnego Wydział S (Specjalny) w Oddziale VI Sztabu Naczelnego Wodza przekazywał do zajmującej się zrzutami w Komendzie Głównej Armii Krajowej komórki “Syrena” dane o aktualnych zasięgach samolotów. W oparciu o te dane sporządzano dwutygodniowy “Plan czuwania” placówek odbiorczych (zrzutowisk) na terenie Kraju. W każdym rejonie czuwały kolejno po cztery serie placówek przez cztery dni. Wydział S informował “Syrenę” o planowanych operacjach lotniczych, liczbie skoczków oraz zaopatrzenia (zasobniki, paczki oraz niekiedy tzw. bagażniki, czyli zaopatrzenie zabierane bezpośrednio przez skoczków, w specjalnych doczepianych do nich workach).

Zrzuty organizowano w czterech tzw. sezonach operacyjnych: próbnym (od 15 lutego 1941 do 30 kwietnia 1942), “Intonacja” (od 1 sierpnia 1942 do 30 kwietnia 1943), “Riposta” (od 1 sierpnia 1943 do 31 lipca 1944) oraz “Odwet” (od 1 sierpnia do 31 grudnia 1944).

Zobacz najnowszą wersję bazy danych nt. zrzutów:
BAZA ZRZUTÓW DLA ARMII KRAJOWEJ

zobacz – WYKAZ SKOKÓW CICHOCIEMNYCH

1941 – 3 operacje / 8 CC: luty – 1 (2 CC), listopad – 1 (2 CC), grudzień – 1 (4 CC) | 1942 – 15 operacji / 72 CC: styczeń – 1 (5 CC), marzec – 4 (21 CC), kwiecień – 1 (6 CC), wrzesień – 4 (21 CC), październik – 5 (19 CC) | 1943 – 31 operacji / 99 CC: styczeń – 3 (10 CC), luty – 8 (30 CC), marzec – 9 (29 CC), wrzesień – 10 (28 CC), październik – 1 (2 CC) | 1944 – 33 operacje / 138 CC: kwiecień – 16 (55 CC), maj – 8 (41 CC), lipiec – 2 (10 CC), wrzesień – 1 (6 CC), październik – 2 (12 CC), listopad – 2 (7 CC), grudzień – 2 (7 CC) | (uwaga: po odejściu mjr / ppłk dypl. Jana Jaźwińskiego przeprowadzono tylko 7 operacji)

sezon “Riposta”, operacja: “Wildhorn II”

Do okupowanej Polski przerzucono Cichociemnych – żołnierzy Armii Krajowej w służbie specjalnej:

Bielski-Romuald-KOL_023_0014-188x250 Operacja Most 2

ppłk Romuald Bielski

ppłk cc Romuald Bielski ps. „Bej”, vel Jan Banasiak, Zwykły Znak Spadochronowy nr 0258, Bojowy Znak Spadochronowy nr 1608, ur. 14 lipca 1899 w Starem koło Połtawy (obecnie Ukraina), zm. prawdopodobnie wiosną 1945 w KL Sachsenhausen – podpułkownik saper, uczestnik walk o niepodległość Polski (1919-1920), harcerz, oficer Wojska Polskiego, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, Sztabu Naczelnego Wodza, Oddziału III Komendy Głównej Armii Krajowej, uczestnik Powstania Warszawskiego, prawdopodobnie więzień niemieckich obozów koncentracyjnych, m.in. KL Sachsenhausen (1944-1945), cichociemny

Znajomość języków: brak danych; szkolenia (kursy): m.in. spadochronowy, i in. W dniu wybuchu wojny miał 40 lat; w dacie przerzutu do Polski 44 lata

cc-Kossakowski-Tadeusz-194x250 Operacja Most 2

gen. dyw. Tadeusz Kossakowski

gen. dyw. cc Tadeusz Kossakowski ps. „Krystynek”, „Kirgiz”, vel Tadeusz Kowalski, Zwykły Znak Spadochronowy nr 0160, Bojowy Znak Spadochronowy nr 1609, ur. 27 stycznia 1888 w Kiszyniowie (Besarabia, obecnie Mołdawia), zm. 24 listopada 1965 w Warszawie – generał dywizji, uczestnik walk o niepodległość Polski (1909-1920), oficer Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, Armii Krajowej, szef produkcji środków walki Komendy Podobwodu Śródmieście Południowe oraz Komendy Okręgu Warszawa AK, inżynier, inicjator polskiego przemysłu motoryzacyjnego, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, obu wojen światowych, Powstania Warszawskiego, więzień niemieckich obozów jenieckich: Ożarów, Kruglanken, Langwaser, Colditz, Koenigstein, Laufen, Tittmonning, Altenmarkt im Pongau (1944-1945), najstarszy wiekiem cichociemny

Znajomość języków: brak danych; szkolenia (kursy): m.in. spadochronowy, i in. W dniu wybuchu wojny miał 51 lat; w dacie przerzutu do Polski 56 lat. Syn lekarza

lotnisko w Brindisi (Włochy)

Samolot Dakota KG-477 “V” (1586 Eskadra PAF, załoga: pilot – F/L Michał Goszczyński, pilot – F/S Józef Bielicki / nawigator – F/O Władysław Krywda / radiotelegrafista – F/S Stanisław Karabanik / mechanik pokładowy – F/S Jerzy Neciuk / strzelec – W/O Zygmunt Skopiński, F/S Leon Basaj / despatcher – W/O Romuald Małachowski) wystartował o godz. 19.32 z lotniska Campo Cassale nieopodal Brindisi (Włochy). Dowódca operacji: F/O Władysław Krywda, ekipa Cichociemnych nr: LV.

Lot miał się odbyć najpierw 24, potem 27 maja, jednak w obu terminach go odwołano z powodu braku eskorty myśliwców, niezbędnej dla bezbronnej „Dakoty” przez ok. dwie godziny lotu, do zapadnięcia zmroku.

Dakota_III_Douglas-C-47-300x233 Operacja Most 2

Douglas C-47 Skytrain Dakota

Samolot został wyposażony w cztery dodatkowe zbiorniki paliwa, dzięki czemu przedłużono możliwość lotu do 14 godzin. Do zapadnięcia zmroku nieuzbrojoną „Dakotę” eskortowały dwa Liberatory z polskimi załogami. W drodze do Polski samolot został ostrzelany przez artylerię przeciwlotniczą w rejonie Jugosławii, a następnie Budapesztu. Dotarł pomyślnie na placówkę odbiorczą, lądując o godz. 00.07 na polowym lądowisku „Motyl”, w okolicach wsi Wał – Ruda, 18 km od Tarnowa, nad rzeczką Kisieliną (łąka porośnięta trawą, położenie: N50°08′ E20°47′). Załoga lądowiska wyznaczyła “pas startowy” stojąc po obu stronach z pochodniami; początek wyznaczało światło zielone, ok. 820 dalej koniec pasa wyznaczały dwa światła czerwone. Cichociemni przerzucili 964 funty (ok. 487 kg) zaopatrzenia dla Armii Krajowej.

Po trwającym 7 minut rozładunku samolotem odlecieli do Włoch: Cichociemny płk Roman Rudkowski ps. Rudy, mjr Zbigniew Sujkowski ps. Wyga, emisariusz Stronnictwa Ludowego Jan Domański ps. Bartnicki. Samolot szczęśliwie powrócił do bazy o godz. 04.08, po locie trwającym osiem godzin 33 minuty.

W “Dzienniku czynności” mjr dypl. Jan Jaźwiński oficer wywiadu z Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza, komendant Głównej Bazy Przerzutowej “Jutrzenka” w Latiano nieopodal Brindisi, organizator lotniczych przerzutów do Polski odnotował:

“Sprawa lotu dwustronnego (Wildhorn). – L.dz. 2937/Sp. – SOE powiadamia, że Air Ministry [brytyjskie ministerstwo lotnictwa] zgodziło się na wykonanie operacji dwustronnej w październiku br. (10.IV.43) – L.dz. 3285/Sp. Kryptonimy dla operacji dwustronnej. – L.dz. 3734/Sp. pismo HBP/PD/4313 z dn. 5.VII.43 – wyznaczenie terminów operacji na bajor [lądowisko] MUCHA (3) i MRÓWKA (4). Depesza do kraju z dn. 26.VII.43 (w załączeniu oryginalne foto bajorów MUCHA i MRÓWKA). – L.dz. 4008/Sp. – Law.1228 z 23.VII. – Położenie bajorów WAŻKA i BIEDRONKA. – L.dz. 4164/Sp. – Law. 1375 z 13.VIII. Potwierdzić terminy operacji – jak L.3734/Sp. – L.dz. 4930/SP. – z 14 IX.43 – do O.SP. – HBP/PD/4706 – czy strona polska wyraża zgodę na przeprowadzenie operacji w październiku i czy potrzebne przygotowania są poczynione.

– z 16.IX. – do SOE – szczegółowa charakterystyka bajorów MUCHA, MRÓWKA, WAŻKA i BIEDRONKA – Nr. 3, 4, 5, 6. i system sygnalizacji na bajorach i dla uruchomienia bajorów – jak L.dz. 4974/Sp. – L.dz. 5231/Sp. – z dn. 28.IX. – HBP/PD/4762 – komentarz Air Min. [brytyjskiego ministerstwa lotnictwa] o przydatności bajorów Nr. 3, 4, 5, 6 – wszystkie nieprzydatne. Fantastyczne żądanie aby lądowisko prowizoryczne miało podejścia z 6-ciu kierunków i długość do lądowania ok. 1000 m. (…) L.dz. 5587/Sp. – z dn. 15.X. – do Law. odwołanie operacji na BIEDRONKA – jak L.5423 – na podstawie telefonicznego oświadczenia ppłk. Perkinsa [SOE]. – z dni. 18.X. (w pierwszy dzień operacji) – HBP/PD/4833/Sp. odwołanie operacji aż do wiosny 1944 r. Mętne i bez zobowiązania wywody. W ten sposób jeszcze jedno zobowiązanie brytyjskie zostało niedotrzymane. (…) Za dwa dni będzie decyzja co do Wildhorn. (…) .” (s. 254, 273)

Lądowisko “Motyl”

W swoim “Pamiętniku” mjr dypl. Jaźwiński odnotował: “29/30 maja wykonany został lot dwustronny z lądowaniem na bajor Motyl, położony na płn. zach. od Tarnowa. Wymiana ekip i poczty trwała 15 min. Przybyło dwóch oficerów z AK i jeden kurier polityczny. Odesłani byli do Londynu staraniem SOE. 30 kwietnia byłem z ppłk. Trelfall w sztabie MAAF [Mediterranen Alied Air Force, Śródziemnomorskie Sojusznicze Siły Powietrzne] w Caserta, aby opracować wnioski dla marsz. Sleesora [minister lotnictwa] celem skrócenia przerwy letniej w lotach, w czerwcu i lipcu oraz nacisku na Air Ministry [Ministerstwo Lotnictwa] o załogi polskie”.

(Jan Jaźwiński – Dramat dowódcy. Pamiętnik oficera sztabu oddziału wywiadowczego i specjalnego (przygotowanie do druku: Piotr Hodyra i Kajetan Bieniecki), tom II, s, 65, Polski Instytut Naukowy w Kanadzie, Montreal 2012, ISBN 978-0-9868851-3-6)

Zobacz: Oddział VI (Specjalny) – Zawartość zasobników i paczek

Kajetan Bieniecki – Wildhorn
w: Zeszyty Historyczne nr 188, s. 81 – 100, Instytut Literacki, Paryż 1989

Stanisław Chojnowski – Operacje lotnicze – zrzuty cichociemnych
w Obwodzie “Mewa-Kamień” podczas drugiej wojny światowej
w: Rocznik Mińsko-Mazowiecki 2012, nr 20 s. 59-75

Trasy lotów ze zrzutami Cichociemnych oraz materiałowymi:

Początkowo Cichociemnych przerzucano z brytyjskich lotnisk RAF: Foulsham (2), Linton-on-Ouse (2), Leakenheath (9), Newmarket (2), Stradishall (6). Kilku Cichociemnych prawdopodobnie przerzucono z lotniska RAF Grottaglie. Od 27 marca 1942 do 21 września 1943 samoloty startowały z lotniska RAF Tempsford – w 43 operacjach lotniczych SOE przerzuciły do okupowanej Polski 158 Cichociemnych oraz w kilkudziesięciu operacjach lotniczych zaopatrzenie dla Armii Krajowej (zrzuty materiałowe). Od 22 grudnia 1943 do końca 1944 samoloty startowały z lotniska Campo Casale k. Brindisi – w operacjach SOE przerzuciły do okupowanej Polski 133 Cichociemnych oraz w kilkudziesięciu operacjach lotniczych zaopatrzenie dla Armii Krajowej (zrzuty materiałowe).

Niestety, w tych operacjach byliśmy uzależnieni od brytyjskiego SOE, które użyczało nam samolotów oraz stale ograniczało loty ze zrzutami do Polski. Brytyjską politykę można zasadnie zdefiniować jako „kroplówka zrzutowa” dla Armii Krajowej… Należy zauważyć, że Brytyjczycy nie dotrzymywali własnych ustaleń z Oddziałem VI (Specjalnym) ws. lotów ze zrzutami do Polski. W sezonie operacyjnym 1941/42 zaplanowano 30 lotów do Polski, wykonano tylko 11. W sezonie 1942/43 zaplanowano 100, wykonano zaledwie 46. W sezonie 1943/44 zaplanowano 300, wykonano tylko 172. Ogółem na 430 zaplanowanych (uzgodnionych z SOE) lotów do Polski wykonano tylko 229, czyli trochę ponad połowę. Zasadne jest zatem założenie, że wielkość zrzutów do Polski mogłaby być dwukrotnie większa, gdyby Brytyjczycy dotrzymywali słowa…

Ponadto polskie załogi zdecydowaną większość lotów w operacjach specjalnych wykonywały do innych krajów. W 1944 roku na 1282 wykonane loty Polacy polecieli tylko w 339 lotach do Polski…

cc-bagaznik2_ozn-145x250 Operacja Most 2

“Bagażnik” skoczka

Według moich obliczeń cała pomoc zaopatrzeniowa SOE dla Armii Krajowej zmieściłaby się w jednym pociągu towarowym. Byliśmy zależni od użyczanych nam samolotów SOE. Brytyjczycy nie dotrzymywali swoich ustaleń z Oddziałem VI (Specjalnym), stale ograniczali loty do Polski, realizowali paskudną politykę “kroplówki zrzutowej” dla Armii Krajowej.

Do Polski zrzucono ledwo 670 ton zaopatrzenia (4802 zasobniki, 2971 paczek, 58 bagażników), z czego odebrano 443 tony. W tym samym czasie SOE zdecydowało o zrzuceniu do Jugosławii ponad sto dziesięć razy więcej, tj. 76117 ton zaopatrzenia, do Francji 10485 ton, a do Grecji 5796 ton…

Całe wsparcie finansowe Brytyjczyków dla Polski stanowiło zaledwie ok. 2/3 wydatków Wielkiej Brytanii na wojnę, poniesionych (statystycznie) JEDNEGO dnia. Po wojnie wystawili Polsce “fakturę”, m.in. zabierając część polskiego złota. Przerzucono do Polski 316 Cichociemnych, choć przeszkoliliśmy do zadań specjalnych 533 spadochroniarzy. Tak bardzo Brytyjczycy wspierali Polaków oraz pomagali Polsce…

Operacje przerzutowe do Kraju – sprawozdania (wszystkie sezony operacyjne)
w: Sprawozdanie z działalności Wydziału “S” Oddz. Specj. N.W. 1942-1944
Centralne Archiwum Wojskowe sygn. CAW II.52.353

Zobacz także:

Informacje nt. personelu Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii – Lista Krzystka

Źródła:

Informacje własne (archiwum portalu)
Kajetan Bieniecki – Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Arcana, Kraków 1994, ISBN 83-86225-10-6
Kajetan Bieniecki – Wildhorn, Instytut Literacki Paryż, Zeszyty Historyczne nr 188, s. 81-100, ISBN 2716801185
Jan Jaźwiński – Dziennik czynności, SPP sygn. SK 16.9, Centralne Archiwum Wojskowe sygn. CAW – 1769/89
Jan Jaźwiński – Dramat dowódcy. Pamiętnik oficera sztabu oddziału wywiadowczego i specjalnego (przygotowanie do druku: Piotr Hodyra i Kajetan Bieniecki), tom I i II, Polski Instytut Naukowy w Kanadzie, Montreal 2012, ISBN 978-0-9868851-3-6
Zespół akt Oddziału VI Sztabu Głównego Naczelnego Wodza z lat 1940-1949 – Centralne Archiwum Wojskowe, sygn. II.52
Andrzej Paweł Przemyski – Z pomocą żołnierzom Podziemia, WKiŁ Warszawa 1991, ISBN 83-206-0833-3
Krzysztof Mroczkowski – Mosty, które rozwiesiła noc…, w: Biuletyn informacyjny AK nr 1 (309) styczeń 2016, s. 39-44
Piotr Hodyra – Most którego nie było, w: Gapa. Lotniczy magazyn Historyczny nr 8, listopad 2013

Cichociemni – walczyli o niepodległość Polski

Cichociemni byli żołnierzami Armii Krajowej w służbie specjalnej

Spis treści:

Wstęp
Cichociemni w walce o niepodległość Polski

traktat-ryski-235x350 Cichociemni - walczyli o niepodległość Polski

ostatnia strona traktatu ryskiego…

14 lutego 1919 rozpoczęła się wojna polsko – bolszewicka, zakończona podpisaniem 18 października 1921 w Rydze traktatu pokojowego. Polska przeciwstawiła się bolszewickiej Rosji, która dążyła do podboju europejskich państw oraz przekształcenia ich w republiki sowieckie.

W listopadzie 1918 Lenin zawarł tajne porozumienie z dowództwem wojsk niemieckich o przejmowaniu przez bolszewików terenów, z których wycofywały się wojska niemieckie. Odradzające się państwo polskie walczyło o przebieg granicy wschodniej. Przyjęto koncepcję federacyjną, autorstwa Józefa Piłsudskiego, dążącego do utworzenia na wschodzie skonfederowanych z Polską tzw. państw buforowych, oddzielających nas od Rosji, tj. państw narodowych: Litwy, Białorusi, Ukrainy.

Działania wojenne wojny polsko – bolszewickiej toczyły się na frontach: północno-wschodnim i południowo-wschodnim, rozdzielonych błotami poleskimi. Słaba liczebność armii po obu stronach, nadały wojnie charakter manewrowy. Za początek tej wojny uznaje się starcie Polaków z bolszewickim Frontem Zachodnim 14 lutego 1919, w rejonie białoruskiego miasteczka Mosty.

W marcu 1919 ruszyła ofensywa wojsk polskich, zajęto Słonim, Pińsk, dotarto w rejon Lidy. Na początku kwietnia ruszyła kolejna ofensywa, wojska gen. Stanisława Szeptyckiego zajęły Lidę, Baranowicze, Nowogródek i Wilno. Polacy zajęli następnie Mińsk, Bobrujsk, Borysów. W styczniu 1920 oddziały gen. Szeptyckiego zajęły Dyneburg, który przekazano Łotwie.

CC-prezentacja-46-300x225 Cichociemni - walczyli o niepodległość Polski

slajd – Historia Cichociemnych na slajdach”

Już we wrześniu 1919 szyfry Armii Czerwonej zostały złamane przez por. Jana Kowalewskiego, dzięki czemu Polacy znali plany i rozkazy wroga. Rozstrzygające znaczenie w wojnie polsko – bolszewickiej miała stoczona w dniach 13-25 sierpnia 1920 Bitwa Warszawska, zwana “cudem nad Wisłą”. W jej wyniku Polacy pokonali bolszewików. Straty polskie wyniosły ok. 4,5 tys. poległych, 22 tys. rannych, 10 tys. zaginionych. Straty bolszewickie szacowane są na 25 tys. poległych, 60 tys. w polskiej niewoli, 45 tys. internowanych przez Niemców.

Istotne znaczenie militarne podczas wojny polsko – bolszewickiej miały także: wyprawa kijowska, kontruderzenie znad Wieprza, bitwa pod Komarowem oraz bitwa nad Niemnem.

Wschodnią granicę Polski ustalił traktat ryski. Bolszewicy do dzisiaj nie wywiązali się ze wszystkich swoich zobowiązań, w tym nie wypłacili Polsce rekompensaty – 30 mln rubli w złocie według cen z 1913 oraz nie zwrócili wszystkich zagrabnionych podczas zaborów dóbr kultury.

Spośród 316 Cichociemnych zrzuconych do okupowanej Polski
w latach 1918 – 1921 o niepodległość Polski walczyło 40 Cichociemnych:

(kliknij w zdjęcie, aby przejść do strony z biogramem)

Leon Bazała (1918 – 1920)	Jacek Bętkowski (1920)	Jan Biały (1918 – 1920)	Niemir Bidziński (1920)	Romuald Bielski (1919 – 1920)	Adolf Gałacki (1918 – 1920)
Stanisław Gilowski (1918 – 1920)	Jan Górski (1919 – 1920)	Antoni Iglewski (1915 – 1920)	Kazimierz Iranek-Osmecki (1913, 1916, 1920)	Wacław Kobyliński (1918 – 1920)	Bolesław Kontrym (1917 – 1918)
Franciszek Koprowski (1919 – 1921)	Tadeusz Kossakowski (1909 – 1920)	Julian Kozłowski (1918 – 1919)	Henryk Krajewski (1918 – 1920)	Leopold Krizar (1918 – 1920)	Stanisław Krzymowski (1914 – 1920)
Adolf Łojkiewicz (1918 – 1920)	Narcyz Łopianowski (1918 – 1920)	Zygmunt Milewicz (1918 – 1920)	Przemysław Nakoniecznikoff-Klukowski (1913 – 1921)	Leopold Okulicki (1914 – 1920)	Mieczysław Pękala-Górski (1918 – 1920)
Edward Piotrowski (1918 – 1920)	Jan Różycki (1917 – 1920)	Roman Rudkowski (1914 – 1920)	Tadeusz Runge (1917 – 1920)	Józef Spychalski (1916 – 1920)	Tadeusz Starzyński (1920)
Tadeusz Stocki (1920)	Aleksander Stpiczyński (1917 – 1920)	Witold Strumpf (1920)	Adam Szydłowski (1918 – 1920)	Wincenty Ściegienny (1918 – 1920)	Witold Uklański (1917 – 1921)
Józef Zabielski (1920)	Józef Zając (1920)	Wiktor Zarembiński (1920)	Bronisław Żelkowski (1920)

Weryfikacji w/w danych nt. Cichociemnych dokonano poprzez analizę Ich biogramów, opublikowanych wspomnień oraz danych z innych źródeł. Źródła danych dotyczących każdego Cichociemnego wskazano na stronie z Jego biogramem.

Projekt realizowany w ramach obchodów stulecia odzyskania niepodległości oraz odbudowy polskiej państwowości

Źródła:

informacje własne
Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. I. FKM Oleśnica, ISBN 83-902499-0-1
Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. II. ABRES Rzeszów, ISBN 83-902499-5-2
Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. III. OS Ostoja, Zwierzyniec – Rzeszów, ISBN 83-910535-4-7
Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. IV. OS Ostoja, Zwierzyniec – Rzeszów, 978-83-933857-0-6

Cichociemni – w Powstaniu Warszawskim

Cichociemni byli żołnierzami Armii Krajowej w służbie specjalnej

Spis treści:

Wstęp
Wykaz Cichociemnych w Powstaniu Warszawskim
Lista Cichociemnych wraz z ich przydziałem w AK
Komenda Główna AK
Zgrupowanie Radosław
Stare Miasto
Śródmieście
Śródmieście Południowe
Ochota
Mokotów
Żoliborz
Puszcza Kampinoska
Pozostali

W Powstaniu Warszawskim (będącym elementem Akcji Burza) uczestniczyło – według moich ustaleń zweryfikowanych w oparciu o dane m.in. Muzeum Powstania Warszawskiego (baza uczestników Powstania) – 95 Cichociemnych (dotąd podawano 91, w oparciu o dane IPN). Oprócz 95 Cichociemnych uczestniczących w Powstaniu, kolejnych 4 Cichociemnych było obecnych w Warszawie podczas Powstania, ale z różnych powodów nie uczestniczyli w nim (są w wykazie).

Cichociemny ppor. Edwin Scheller – Czarny ps. Fordon, leczył się po torturach gestapo (chodził o lasce), nie mógł walczyć zbrojnie, ale uczestniczył w Powstaniu współpracując wywiadowczo z oddziałami Pułku Baszta oraz wraz z żona zbierał lekarstwa dla Powstańców…

Spośród Cichociemnych uczestniczących w Powstaniu Warszawskim, co najmniej 20 było rannych lub ciężko rannych (niektórzy kilkakrotnie), 18 poległo w walce lub zmarło z powodu odniesionych ran.

Spośród dziewięciu osób z dowództwa Powstania Warszawskiego, dwóch było Cichociemnymi: gen. Leopold Okulicki ps. Kobra, I zastępca szefa sztabu Komendy Głównej Armii Krajowej oraz płk. Kazimierz Iranek – Osmecki ps. Heller, szef Oddziału II (wywiad) Komendy Głównej Armii Krajowej.

Ponadto dziewięciu Cichociemnych było w składzie Komendy Głównej Armii Krajowej (I rzut), pięciu Cichociemnych w składzie KG AK (II rzut) oraz dwóch Cichociemnych w dowództwie oddziału łączności nr 39 / osłonowego KG AK.

Cichociemni pełnili funkcje dowódcze w oddziałach Armii Krajowej, służyli w wywiadzie AK oraz pracowali na wszystkich radiostacjach Powstania Warszawskiego, o kryptonimach: Wanda 1, 2, 3, 4, 7, 9, 13, 23, 23A.

Ryszard M. Zając – Cichociemni w Powstaniu Warszawskim
w: Biuletyn Informacyjny AK nr 6 (410) czerwiec 2024, s. 15-23

WYKAZ CICHOCIEMNYCH
W POWSTANIU WARSZAWSKIM

Uwaga: tabelę można przeszukiwać oraz sortować, klikając wybraną kolumnę.
Można wybrać dowolną ilość wierszy, bez wpływu na wynik wyszukiwania.
Tabelę można przeszukiwać, wpisując dowolny ciąg znaków
Kliknij w imię i nazwisko aby przejść do biogramu na naszym portalu
Kolumna “MPW” zawiera link do biogramu cc na stronie Muzeum Powstania Warszawskiego

Autor wykazu – Ryszard M. Zając, wnuk por. cc. Józefa Zająca

Na urządzeniach mobilnych aby zobaczyć całość należy przewinąć w poziomie

Stopień (skok)	Stopień akt.	Nazwisko imię	Pseudonim	Przydział w Powstaniu	Uwagi	Dzielnica	MPW
ppor.	gen. bryg.	Bałuk Stefan	Starba	od 8-09 oficer odziału łączności / osłony KG AK \| do 13-08 dca drużyny plutonu "Agaton", batalion "Pięść"		Wola, Stare Miasto, Śródmieście Południowe	1944.pl
ppor. lot.	por. lot.	Bator Ignacy	Opór	III Oddział KG AK Wydział Lotnictwa "Bociany"	poległ po 5-08-1944 prawdopodobnie ul. Chałubińskiego	Śródmieście	1944.pl
por.	mjr.	Bąkiewicz Zbigniew	Zabawka	oficer Oddziału VI KG AK \| od 29-09 oficer Batalionu "Ostoja"		Śródmieście Południowe	1944.pl
ppor. art.	ppor.	Benedyk Tadeusz	Zahata	przydział nie ustalony (IV Obwód "Grzymała")		Ochota	1944.pl
mjr. piech.	płk	Bętkowski Jacek	Topór 2	dca odcinka taktycznego "Topór" Podobwód Śródmieście Południe		Śródmieście Południowe	1944.pl
ppłk. pil.	płk. pil.	Biały Jan	Kadłub	III Oddział KG AK Wydział Lotnictwa "Bociany"			1944.pl
sierż. lot.	st. sierż. lot.	Biedrzycki Stanisław	Opera	III Oddział KG AK \| radiotelegrafista Grupy "Północ" \| od ok. 5-09 radiostacja Wydziału Lotnictwa KG AK (ul. Wilcza)	ciężko ranny 14-09, poległ 17-09-1944	Stare Miasto, Śródmieście Południowe	1944.pl
mjr. sap.	ppłk. sap.	Bielski Romuald	Bej	III Oddział KG AK	zaginał		1944.pl
pchor. piech.	ppor.	Bienias Jan	Osterba	dca pododdziału w kompanii "Zgody" nast.. kompanii "Piotra", Czata 49	poległ ok. 7-09-1944		1944.pl
por. sap.	mjr. sap.	Bilski Kazimierz	Rum	od 12-08 dca Batalionu "Rum"		Śródmieście	1944.pl
por. art.	ppłk.	Borys Adam	Pług	do 6-08 dca Batalionu Parasol, Zgrupowanie Radosław			1944.pl
por. łączn.	mjr. łączn.	Burdziński Tadeusz	Malina	dca zgrupowania radiostacji \| od 16-08 także zca szefa łączności Sztab Grupy Północ \| od ok. 1-09 dca radiostacji nr 3 \| od 11-09 radiostacji "Zenona" (Mokotów)		Stare Miasto, Śródmieście, Mokotów	1944.pl
ppor. piech.	por. piech.	Busłowicz Michał	Bociek	odwodowa Brygada "Młot" \| od 24-08 oficer broni \| dca 1 plutonu batalion "Wigry"		Stare Miasto	1944.pl
rtm.	mjr.	Czaykowski Andrzej	Garda	do 19 sierpnia zca dcy 2 batalionu Pułk "Baszta" \| do 15-09 dca Batalionu "Ryś" \| później zca dcy Batalionu "Oaza-Ryś" \| zca dcy Pułku "Waligóra" p.o. dcy Zgrupowania "Mokotów"	ranny	Mokotów	1944.pl
plut. lot.	por.	Człapka Kazimierz	Pionek	radiotelegrafista radiostacji 23 A	ranny	Żoliborz	1944.pl
pchor. piech.	ppor. piech.	Dąbrowski Adam	Puti	dca 3 plutonu oddział osłony Komendy Okręgu Warszawskiego AK	poległ 6-09-1944 w gmachu PKO	Śródmieście	1944.pl
kpt. łączn.	ppłk. łącz.	Dzikielewski Feliks	Oliw	oficer Dowództwa Wojsk Łączności KG AK			1944.pl
por. mar.	kpt.	Gałacki Adolf	Maszop	Oddział II (informacyjno - wywiadowczy) KG AK			1944.pl
ppor.	kpt.	Gaworski Tadeusz	Lawa	od 17-08 dca plutonu specjalnego, od 17-09 dca kompanii szturmowej Pułk "Palmiry - Młociny"		Puszcza Kampinoska	1944.pl
ppor. mar. cw	ppor.	Gołuński Norbert	Bombram	Oddział II KG AK, oficer kontrwywiadu i bezpieczeństwa Komendy Podobwodu Śródmieście Południowe		Śródmieście Południowe	1944.pl
ppor. mar.	kpt.	Gromnicki Zygmunt	Gula	Oddział II KG AK, oficer szefa kwatery Komendy Okręgu Warszawskiego		Śródmieście	1944.pl
ppor. piech.	kpt. piech.	Grun Bronisław	Szyb		nie uczestniczył w walkach	Praga
pchor. art.	ppor. art.	Harasymowicz Stanisław	Lalka	dca drużyny kompania "Zgoda \| od 6-08 dca plutonu „Mieczyków”, Czata 49	poległ 10-08-1944		1944.pl
kpr. lot.	ppor. lot.	Hauptman Władysław	Gapa	radiostacja Wydziału Lotnictwa KG AK (ul. Wilcza)		Śródmieście Południowe	1944.pl
por.	rtm. kaw.	Ignaszak Stefan	Drozd	Oddział II KG AK, oficer informacyjny Zgrupowania "Golski"		Śródmieście Południowe	1944.pl
ppłk.	płk.	Iranek Osmecki Kazimierz	Heller	szef Oddziału II KG AK			1944.pl
ppor. piech.	por. piech.	Jachciński Henryk	Kret	dca plutonu ckm kompania "Gustawa" Reduta "Kaliska" \| od 19-08 dca plutonu ckm kompania "Gustawa" batalion "Ryś"		Ochota, Mokotów	1944.pl
pchor. piech.	por.	Jakubowski Ewaryst	Brat	adiutant dcy Brygady Broda 53, Zgrupowanie Radosław	poległ 31-08-1944		1944.pl
ppor.	kpt.	Jankowski Stanisław	Agaton	od 4-09 dca odziału łączności / osłony KG AK \| od 2-08 do 13-08 dca plutonu "Agaton", batalion "Pięść"			1944.pl
ppor. piech.	kpt. piech.	Jaworski Tadeusz Stanisław	Bławat	od 15-09 dca 3 kompanii batalionu "Odwet 2" Zgrupowania "Golski" \| od 26-08 do 2-09 dca plutonu szturmowego \| wcześniej oficer batalionu "Iwo"	dwukrotnie ranny	Śródmieście Południowe	1944.pl
ppor. art.	kpt. art.	Jeziorański Nowak Jan	Zych	Oddział VI KG AK, radiostacja Błyskawica			1944.pl
por. pil.	mjr. pil.	Jokiel Jan	Ligota		nie uczestniczył w walkach	Ochota
kpt. piech.	ppłk.	Kamieński Jan	Cozas	oficer Oddziału \| od października szef Oddziału III KG AK		Wola, Stare Miasto, Śródmieście Północ, Śródmieście Południowe	1944.pl
ppor. piech.	mjr. piech.	Klimowski Tadeusz	Klon	od 12-09 dca batalionu "Ostoja", wcześniej zca dcy batalionu "Iwo"		Śródmieście Południowe	1944.pl
pchor. piech.	ppor. piech.	Konstanty Ignacy	Szmaragd	pluton saperów II Obwód "Żywiciel"		Żoliborz	1944.pl
por. piech.	mjr.	Kontrym Bolesław	Żmudzin	dca 4 kompanii Zgrupowanie "Bartkiewicz", także dca odcinka taktycznego Królewska - Kredytowa - pl. Małachowskiego	czterokrotnie ranny	Śródmieście Śródmieście Północ	1944.pl
gen. dyw.	gen. dyw.	Kossakowski Tadeusz	Krystynek	od 28-08 kierownictwo produkcji środków walki Komendy Podobwodu Śródmieście Południowe \| od 8-09 także dowódca Legii Oficerskiej		Śródmieście Południowe	1944.pl
ppor. br. panc.	ppłk. br. panc.	Kostuch Tomasz	Bryła	do 27-08 adiutant Komendanta Podobwodu Śródmieście Południowe \| od 27-08 oficer odcinka taktycznego "Sarna"		Śródmieście Południowe	1944.pl
st. sierż. lotn.	por. łączn. lot.	Kowalik Edward	Ciupuś	Oddział III KG AK, radiostacja Wydziału Lotnictwa KG AK (ul. Wilcza)		Śródmieście Południowe	1944.pl
por. piech.	kpt. piech.	Kozłowski Julian	Cichy	batalion "Oaza" \| oficer Pułk "Waligóra"	poległ ok. 18/19-08-1944	Mokotów, Wilanów	1944.pl
ppor. sap.	kpt. sap.	Kryszczukajtis Mirosław	Szary	szef służb saperskich Komendy Podobwodu Śródmieście Południowe	poległ 17-09-1944 na ul. Mokotowskiej	Śródmieście Południowe	1944.pl
por. br. panc.	mjr. br. panc.	Kwiatkowski Bohdan	Lewar	od 14-08 oficer operacyjny Komendy Podobwodu Śródmieście Południowe \| od 28-08 szef sztabu Komendy Podobwodu		Śródmieście Południowe	1944.pl
kpt. lot.	mjr. lot.	Lewkowicz Bronisław	Kurs	oficer plutonu odbioru zrzutów 1 kompania "Zetesa" Pułk "Palmiry - Młociny"		Puszcza Kampinoska	1944.pl
kpt. uzbr.	mjr. uzbr.	Łojkiewicz Adolf	Ryś	od 25-08 dca Zgrupowania "Leśnik", m.in.. obrona PWPW	ranny		1944.pl
rtm. kaw.	ppłk. kaw.	Łopianowski Narcyz	Sarna	od 13-08 dca odcinka taktycznego "Sarna"	dwukrotnie ranny	Śródmieście Południowe	1944.pl
ppor. art.	por.	Majewicz Stefan	Hruby		zamordowany na Pawiaku
mjr. sap.	ppłk.	Majorkiewicz Felicjan	Iron	oficer operacyjny Oddziału III KG AK			1944.pl
st. strz. łączn.	mjr. łączn.	Makarenko Anatol	Tłok	oficer radio Komendy Obszaru Warszawskiego \| dca radiostacji nr 02	ranny	Śródmieście	1944.pl
por. piech.	mjr. dypl. piech.	Malik Franciszek	Piorun 2	dca Batalionu "Piorun", wcześniej zca dcy odcinka taktycznego "Litwin" \| 23-08 dowodził atakiem na "Małą PAST-ę"		Śródmieście Południowe	1944.pl
por. lot. tech.	kpt. lot.	Marynowski Edmund	Sejm	Oddział III KG AK, oficer kompanii lotniczej „Bazy Warszawskiej”		Śródmieście Południowe	1944.pl
pchor.	por.	Messing Janusz	Bekas	Oddział II KG AK, oficer batalionu "Odwet 2" Zgrupowania "Golski"		Śródmieście Południowe	1944.pl
por.	kpt.	Mich Stefan	Jeż	szef Oddziału III KG AK \| do 10-09 dca kompanii "Koszta" \| od 10-09 dca Zgrupowania "Sosna" \| 19 - 23-08 m.in. udział w ataku na gmach PAST-y		Śródmieście	1944.pl
ppor. piech.	por.	Miciek Władysław	Młot	przydział nie ustalony	poległ 6-08-1944 na ul. Elektoralnej	Wola	1944.pl
por.	kpt.	Milewicz Zygmunt	Róg	do ok 1-09 komórka odbioru zrzutów \| od września zca dcy batalion Czata 49	ranny	Śródmieście	1944.pl
pchor. br. panc.	por.	Mrazek Zbigniew	Aminius	oficer do zleceń dcy Pułku "Baszta"	ranny	Mokotów	1944.pl
ppor. art.	mjr. art.	Nosek Antoni	Kajtuś	IV Obwód "Grzymała", przydział nie ustalony		Ochota	1944.pl
sierż. łączn.	ppor. łączn.	Nowak Piotr	Oko	od 9-08 radiotelegrafista radiostacji nr 3 Komendy Okręgu Warszawskiego \| od 11-09 radiostacji "Zenona" (Mokotów)		Śródmieście, Mokotów	1944.pl
por. piech.	kpt. piech.	Nowakowski Michał	Harpun	p.o. adiutanta dcy, następnie II oficer taktyczny i dca pododcinka Zgrupowania "Golski"		Śródmieście Południowe	1944.pl
por. art.	kpt. art.	Nowodworski Cezary	Głóg	od 3-08 dca plutonu, od 26-08 dca kompanii "Zgody", Czata 49	dwukrotnie ranny, poległ 22-09 (przeprawa Wisły)	Stare Miasto, Śródmieście	1944.pl
płk. piech.	gen. bryg.	Okulicki Leopold	Niedźwiadek	od 6-09 p.o. szefa sztabu KG AK		Śródmieście Północ oraz Południowe	1944.pl
por. piech.	kpt.	Ossowski Stanisław	Jastrzębiec 2	dca kompanii szturmowej odcinka taktycznego "Bogumił"	ciężko ranny w walkach o ambasadę chińską	Śródmieście Południowe	1944.pl
ppor. piech.	por. piech.	Osuchowski Kazimierz	Rosomak	dca plutonu saperskiego z miotaczami ognia odcinek taktyczny "Bogumił"	poległ 9-08-1944 w rejonie Sejmu	Śródmieście Południowe	1944.pl
por.	ppłk.	Paczkowski Alfred	Wania	zca szefa Komendy Obwodu Mokotów, Oddział III KG AK		Mokotów	1944.pl
sierż. łączn.	sierż.	Parada Michał	Mapa	radiotelegrafista kompania radio Komendy Okręgu Warszawskiego	poległ 10-08-1944	Śródmieście	1944.pl
ppor. piech.	por. piech.	Pentz Karol	Skała 2	dca 6 kompanii "Wawer" Zgrupowanie batalionu "Kiliński"	ciężko ranny, poległ 9-09-1944	Śródmieście	1944.pl
pchor. łączn.	por. łączn.	Pieniak Czesław	Bór	do 16-09 dca kompanii "Radio" Komendy Okręgu Warszawskiego		Śródmieście	1944.pl
por. tech lot.	mjr. tech lot.	Pijanowski Wacław	Dym	doradca techniczy w wytwórniach środków walki (Krucza 13, Wilcza 9, Marszłkowska 79)		Śródmieście Południowe	1944.pl
pchor. piech.	mjr.	Pilch Adolf	Góra, Dolina	dca Pułk "Palmiry - Młociny"		Puszcza Kampinoska	1944.pl
ppor. piech.	kpt. piech.	Piotrowski Julian	Rewera 2	adiutant dowódcy odcinka taktycznego "Topór"		Śródmieście Południowe	1944.pl
por. piech.	kpt. piech.	Pokultinis Alfred	Fon	dca kompani łączności Grupy "Północ" \| od 5-09 dca kompani łączności Komendy Okręgu Warszawskiego		Stare Miasto, Śródmieście	1944.pl
ppor.	rtm. kaw.	Prądzyński Janusz	Trzy	Oddział II KG AK, adiutant dowódcy Zgrupowania "Golski"		Śródmieście Południowe	1944.pl
por. br. panc.	kpt. br. panc.	Rachwał Bronisław	Glin	oficer operacyjny Komenda Obwodu Śródmieście	poległ 2-09-1944 na ul. Jasnej	Śródmieście	1944.pl
kpt. piech.	ppłk.	Runge Tadeusz	Osa	dca Batalionu Czata 49, Zgrupowanie Radosław		Wola, Stare Miasto, Śródmieście	1944.pl
ppor. piech.	kpt.	Rybka Franciszek	Kula		nie uczestniczył w walkach	Ochota
por. obs.	kpt.	Sawicki Zygmunt	Samulik	od 7-08 szef łączności Sztab Grupy "Północ"	ranny	Stare Miasto	1944.pl
pchor.	ppor.	Scheller Czarny Edwin	Fordon	nie uczestniczył w walkach (chodził o lasce po torturach gestapo), odznaczony VM za udział w Powstaniu	współpracował wywiadowczo z oddziałami Pułku "Baszta", zbierał leki dla Powstańców	Okręg Warszawa	1944.pl
por. adm. lot.	mjr. lot.	Skwierczyński Leopold	Aktor	przydział nieustalony, IV Obwód "Grzymała"			1944.pl
por. art.	kpt. art.	Specylak Skrzypecki Zbigniew	Tur 2	zca dcy Zgrupowania "Kryska" oraz dca Batalionu "Tur"	ciężko ranny	Śródmieście Południowe	1944.pl
pchor. łączn.	por. łączn.	Starzyński Leszek	Malewa	radiotelegrafista Komendy Obszaru Warszawskiego		Śródmieście	1944.pl
ppor. piech.	kpt. piech.	Starzyński Tadeusz	Ślepowron	Oddział II KG AK, referat 998 (kontrwywiad)		Śródmieście	1944.pl
ppor.	kpt. piech.	Strumpf Witold	Sud	oficer kwatermistrzostwa Komendy Podobwodu Śródmieście Południowe		Śródmieście Południowe	1944.pl
kpt. piech.	płk.	Szternal Kazimierz	Zryw	od ok. 1-06 szef sztabu i zca dcy Pułku "Baszta" \| od 25 września p.o. dcy Pułku "Baszta"	ranny	Mokotów	1944.pl
rtm. kaw.	ppłk.	Szymański Jerzy	Boga	oficer operacyjny Komendy Podobwodu Śródmieście Północ \| od 28-08 oficer sztabu Komendy podokręgu		Śródmieście Południowe	1944.pl
pchor. łącz.	ppor.	Śmietanko Władysław	Cypr	radiotelegrafista radiostacji nr 02 Komenda Obszaru Warszawskiego		Śródmieście	1944.pl
kpt. lot.	mjr. pil.	Tajchman Michał	Mikita	Komenda Obszaru Warszawskiego, referat lotnictwa	poległ 4-08-1944		1944.pl
ppor. piech.	ppor.	Tomaszewski Tadeusz	Wąwóz	pluton "Motyla", batalion Czata 49, Zgrupowanie "Radosław"	ciężko ranny 5-08-1944 r., zaginał		1944.pl
por. piech.	kpt. piech.	Trojanowski Czesław	Litwos	dca grupy technicznej Batalionu KB "Sokół"	trzykrotnie ciężko ranny	Śródmieście Południowe	1944.pl
pchor. kaw.	rtm. kaw.	Ulm Zygmunt	Szybki	oficer ordynansowy Zgrupowanie "Róg" \| we wrześniu zca dcy kompanii (Śródmieście)		Stare Miasto, Śródmieście	1944.pl
kpt. sap.	mjr. sap.	Wierzejski Tomasz	Zgoda 2	do 28-08 dca kompanii "Zgody", Batalion Czata 49	trzykrotnie ranny, w tym ciężko	Stare Miasto, Śródmieście	1944.pl
pchor. piech.	ppor.	Wilczkiewicz Zbigniew	Kij	dca plutonu w 9 kompanii "Romańskiego" \| 1 kompania IV Zgrupowanie "Gurt"		Śródmieście	1944.pl
pchor. piech.	por. piech.	Winiarski Zdzisław	Przemytnik	do ok. 1-09 oficer 6 kompanii "Wawer" Zgrupowanie batalionu "Kiliński" \| potem dca plutonu i zca dcy 1 kompanii batalionu Rum		Wola, Śródmieście	1944.pl
pchor. piech.	kpt. piech.	Wiszniewski Otton	Topola	dca plutonu kompanii "Radio" Komendy Okręgu Warszawskiego \| dca radiostacji nr 265 \| od 8-08 radiostacji nr 266, 267, 268		Śródmieście	1944.pl
por. art.	kpt. art.	Witkowski Ludwik	Kosa	dca oddziału osłony Komendy Okręgu Warszawskiego AK		Śródmieście	1944.pl
mjr. łączn.	mjr.	Wolniak Bogusław	Mięta	oficer Dowództwa Wojsk Łączności KG AK (II rzut)			1944.pl
pchor. piech.	por. piech.	Zabierek Lech	Wulkan	oficer do zleceń dcy Pułk "Palmiry - Młociny", zca dcy kompanii		Puszcza Kampinoska	1944.pl
plut. pchor.	por. piech.	Zając Józef	Kolanko	do 9-09 zca dowódcy 9 kompanii "Romańskiego" Zgrupowanie batalionu "Kiliński" \| od 9-09 zca dowódcy 9 kompanii "Rimańskiego" Batalion "Rum"	dwukrotnie ranny	Śródmieście	1944.pl
por.	gen. bryg.	Zawacka Elżbieta	Zo	referentka w sztabie Wojskowej Służby Kobiet KG AK		Śródmieście Północ	1944.pl
ppor. mar. cw	kpt. mar. cw	Żórawski Bogusław	Mistral	Oddział II KG AK			1944.pl
pchor. art.	ppor. art.	Żychiewicz Antoni Piotr	Przerwa		do połowy sierpnia uczestniczył w walkach, ujęty przez Niemców	Mokotów

Lista Cichociemnych wraz z ich przydziałem w AK
według stanu na koniec lipca 1944

Komenda Główna AK (I rzut):

gen. brygady Leopold Okulicki ps. Kobra – od 6 września p.o. szefa sztabu
pułk. dypl. Kazimierz Iranek-Osmecki ps. Heller, Antoni – szef Oddziału II KG AK
por. Adolf Gałacki ps. Maszop – Oddział II KG AK
kpt. Bogusław Żórawski ps. Mistral – Oddział II KG AK
por. Tadeusz Starzyński ps. Ślepowron – Oddział II KG AK, referat 998 (kontrwywiad)
ppłk. dypl. Felicjan Majorkiewicz ps. Iron – oficer operacyjny Oddziału III, ranny
ppłk. Romuald Bielski ps. Bej – Oddział III KG AK, zaginął
mjr dypl. Jan Kamieński ps. Cozas – oficer Oddziału III
por. Ignacy Bator ps. Opór – Oddział III, poległ po 3 sierpnia

powstanie_warszawskie_21-300x200 Cichociemni - w Powstaniu Warszawskim

Powstanie Warszawskie
w zbiorach NAC

Oddział łączności nr 39 / oddział osłonowy KG AK:

por. Stanisław Jankowski ps. Burek, Agaton – od 3 września dowódca oddziału
por. Stefan Bałuk ps. Starba, Kubuś – od 8 września oficer oddziału

Komenda Główna AK (II rzut):

mjr Feliks Dzikielewski ps. Oliw – oficer Dowództwa Wojsk Łączności
mjr Bogusław Wolniak ps. Mięta – oficer Dowództwa Wojsk Łączności
kpt. Elżbieta Zawacka ps. Zo – referentka w sztabie Wojskowej Służby Kobiet
por. Zdzisław Jeziorański ps. Zych – radiostacja Błyskawica, Oddział VI
por. Zbigniew Bąkiewicz ps. Zabawka, Andrzej – do 29 września oficer Oddziału VI

Zgrupowanie Radosław

37-1613-1-300x220 Cichociemni - w Powstaniu Warszawskim

Żołnierze Batalionu Miotła w rejonie włazu kanałowego, ul. Warecka
w zbiorach NAC

Brygada Broda 53:

ppor. Ewaryst Jakubowski ps. Brat – adiutant dowódcy brygady, poległ.

Batalion Parasol:

kpt. Adam Borys ps. Pług – dowódca batalionu do 6 sierpnia, ciężko ranny

Batalion Czata 49:

mjr Tadeusz Runge ps. Witold, Osa – dowódca batalionu
mjr Zygmunt Milewicz ps. Róg, Witold – od września zca dowódcy batalionu, ranny
kpt. Tomasz Wierzejski ps. Zgoda 2 – dowódca kompanii “Zgody” do 28 sierpnia, ciężko ranny
por. Cezary Nowodworski ps. Głóg – od 3 sierpnia dowódca plutonu w kompanii “Zgody”, od 26 sierpnia dowódca kompanii, dwukrotnie ranny, poległ 22 września podczas próby przeprawy Wisły na praski brzeg
Powstanie Warszawskie
w zbiorach NAC

ppor. Jan Bienias ps. Osterba – dowódca pododdziału w kompanii “Zgody”, ranny, poległ
ppor. Stanisław Harasymowicz ps. Lalka – dowódca drużyny w kompanii “Zgody”, od 6 sierpnia dowódca plutonu “Mieczyków”, poległ 10 sierpnia
ppor. Tadeusz Tomaszewski ps. Wąwóz, ranny, zaginął

Batalion “Pięść”:

por. Stanisław Jankowski ps. Burek, Agaton – dowódca plutonu “Agaton” do 13 sierpnia
por. Stefan Bałuk ps. Starba, Kubuś – dowódca drużyny w plutonie “Agaton” do 13 sierpnia

Zgrupowanie “Leśnik”:

mjr Adolf Łojkiewicz ps. Ryś 2 – szef sztabu, od 25 sierpnia dowódca zgrupowania, ranny

Stare Miasto

powstanie-warszawskie-17-300x188 Cichociemni - w Powstaniu Warszawskim

Powstanie Warszawskie
w zbiorach NAC

Sztab Grupy “Północ”:

ppor. Michał Busłowicz ps. Bociek – od 24 sierpnia oficer broni, wcześniej w odwodowej brygadzie “Młot”, ranny, we wrześniu w Śródmieściu dowódca 1. plutonu w resztce batalionu “Wigry”
kpt. Zygmunt Sawicki ps. Samulik – od 7 sierpnia szef łączności, ranny
kpt. Tadeusz Burdziński ps. Malina, Zenon – dowódca zgrupowania radiostacji, od 16 sierpnia także zastępca szefa łączności
sierż. Stanisław Biedrzycki ps. Opera, Wrona – radiotelegrafista Grupy “Północ”
por. Alfred Pokultinis ps. Fon – dowódca kompanii łączności Grupy “Północ”

Zgrupowanie “Róg”:

ppor. Zygmunt Ulm ps. Szybki – oficer ordynansowy zgrupowania, we wrześniu w Śródmieściu zastępca dowódcy kompanii

Śródmieście

37-1613-2-205x300 Cichociemni - w Powstaniu Warszawskim

Żołnierz plutonu “Rafałków” z Powiśla
w zbiorach NAC

Komenda Okręgu Warszawskiego:

por. Ludwik Witkowski ps. Kosa – dowódca oddziału osłonowego kwatery Komendy Okręgu
ppor. Adam Dąbrowski ps. Puti – dowódca 3. plutonu w oddziale osłonowym kwatery Komendy Okręgu, poległ
por. Zygmunt Gromnicki ps. Gula – Oddział II KG AK, oficer do zleceń szefa kwatery Komendy Okręgu
por. Alfred Pokultinis ps. Fon – od 5 września dowódca kompanii łączności Okręgu
ppor. Czesław Pieniak ps. Bór, Mak – dowódca kompanii radio Okręgu do 16 września
ppor. Otton Wiszniewski ps. Topola – dowódca plutonu w kompanii radio
plut. Michał Parada ps. Mapa, Dąb – radiotelegrafista w kompanii radio, poległ 10 sierpnia
st. sierż. Piotr Nowak ps. Oko – od 9 sierpnia radiotelegrafista radiostacji nr 03, od 11 września radiostacji “Zenona” na Mokotowie
kpt. Tadeusz Burdziński ps. Malina, Zenon – od ok. 1 września dowódca radiostacji 03, od 11 września radiostacji na Mokotowie

Komenda Obszaru Warszawskiego:

37-1587-219x300 Cichociemni - w Powstaniu Warszawskim

Żołnierz z powstańczym miotaczem ognia podczas walk o PAST-ę
w zbiorach NAC

kpt. dypl. Stefan Mich ps. Jeż, Kmita – szef Oddziału III KG AK, do 10 września dowodził w linii kompanią “Koszta”
mjr Michał Tajchman ps. Nikita – Referat Lotnictwa, poległ 4 sierpnia 1944 r.
ppor. Anatol Makarenko ps. Tłok, Goździk – oficer radio, dowódca radiostacji nr 02, ranny
ppor. Władysław Śmietanko ps. Cypr – radiotelegrafista radiostacji 02
ppor. Leszek Starzyński ps. Malewa – radiotelegrafista

Komenda Obwodu Śródmieście:

kpt. dypl. Bronisław Rachwał ps. Glin – oficer operacyjny, poległ
mjr Zygmunt Milewicz ps. Róg, Witold – do ok 1 września w składzie komórki odbioru zrzutów

Zgrupowanie “Sosna”:

kpt. dypl. Stefan Mich ps. Jeż, Kmita – od 10 września dowódca zgrupowania

Zgrupowanie “Bartkiewicz”:

kpt. Bolesław Kontrym ps. Żmudzin – dowódca 4. kompanii, ranny cztery razy

37-1586-4-1-218x300 Cichociemni - w Powstaniu Warszawskim

Płonący gmach PAST-y podczas Powstania
w zbiorach NAC

Zgrupowanie batalionu “Kiliński”:

por. Karol Pentz ps. Skała 2 – dowódca 6. kompanii “Wawer”, zmarł z odniesionych ran
ppor. Zdzisław Winiarski ps. Przemytnik – do ok. 1 września oficer 6. kompanii “Wawer”
por. Józef Zając ps. Kolanko – do 9 września zastępca dowódcy 9. kompanii “Romańskiego”
ppor. Zbigniew Wilczkiewicz ps. Kij – dowódca plutonu w 9. kompanii, następnie w Zgrupowaniu “Gurt”

Batalion “Rum”:

kpt. dypl. Kazimierz Bilski ps. Rum – dowódca batalionu
ppor. Zdzisław Winiarski ps. Przemytnik – od ok. 1 września dowódca plutonu i zastępca dowódcy 1. kompanii
por. Józef Zając ps. Kolanko (mój Dziadek) – od 9 września nadal zastępca dowódcy 9. kompanii “Romańskiego”, ranny.

Śródmieście Południowe

Komenda Podobwodu Śródmieście Południowe:

37-1683-5-1-300x221 Cichociemni - w Powstaniu Warszawskim

Jeńcy niemieccy wzięci do niewoli w gmachu PAST-y
w zbiorach NAC

kpt. Bohdan Kwiatkowski ps. Lewar – oficer operacyjny, od 28 sierpnia szef sztabu Podobwodu
mjr dypl. Jerzy Szymański ps. Boga – oficer operacyjny, od 28 sierpnia oficer sztabu
por. Mirosław Kryszczukajtis ps. Szary – szef służb saperskich, poległ
por. Witold Strumpf ps. Sud, Fosa – oficer kwatermistrzostwa
gen. dyw. Tadeusz Kossakowski ps. Krystynek – od 28 sierpnia kierownictwo produkcji środków walki, wcześniej w walce, od 8 września także dowódca Legii Oficerskiej
por. Tomasz Kostuch ps. Bryła – do 27 sierpnia adiutant Komendanta Podobwodu
ppor. Norbert Gołuński ps. Bombram – Oddział II KG AK, oficer kontrwywiadu i bezpieczeństwa

Odcinek taktyczny “Topór”:

ppłk. Jacek Bętkowski ps. Topór 2 – dowódca odcinka
por. Julian Piotrowski ps. Rewera 2 – adiutant dowódcy odcinka

37-1683-6-300x228 Cichociemni - w Powstaniu Warszawskim

Jeńcy niemieccy z PAST-y, wprowadzani do Żandarmerii AK ul. Jasna
w zbiorach NAC

Zgrupowanie “Golski”:

por. Stefan Ignaszak ps. Drozd, Nordyk – Oddział II KG AK, oficer informacyjny zgrupowania
por. Janusz Prądzyński ps. Trzy, Janek – Oddział II KG AK, adiutant dowódcy zgrupowania
kpt. Michał Nowakowski ps. Harpun – p.o. adiutanta, następnie II oficer taktyczny i dowódca pododcinka
por. Tadeusz Stanisław Jaworski ps. Bławat – od 15 września dowódca 3. kompanii w batalionie “Odwet 2”
ppor. Janusz Messing ps. Bekas – Oddział II KG AK, oficer batalionu “Odwet 2”

Batalion “Piorun”:

kpt. Franciszek Malik ps. Piorun 2 – dowódca batalionu, wcześniej zastępca dowódcy odcinka taktycznego “Litwin”
kpt. Edmund Marynowski ps. Sejm – Oddział III KG AK, oficer kompanii lotniczej “Bazy Warszawskiej”

37-1601-3-222x300 Cichociemni - w Powstaniu Warszawskim

Powstańcy warszawscy: ojciec i syn na ul. Wareckiej
w zbiorach NAC

Odcinek taktyczny “Sarna”:

mjr Narcyz Łopianowski ps. Sarna – dowódca odcinka
por. Tomasz Kostuch ps. Bryła – od 27 sierpnia oficer taktyczny odcinka

Batalion KB “Sokół”:

por. Czesław Trojanowski ps. Litwos – dowódca grupy technicznej, ciężko ranny

Batalion “Ostoja”:

kpt. Tadeusz Klimowski ps. Ostoja – od 12 września dowódca batalionu, wcześniej zastępca dowódcy batalionu “Iwo”
por. Zbigniew Bąkiewicz ps. Zabawka, Andrzej – od 29 września oficer batalionu

Odcinek taktyczny “Bogumił”:

por. Stanisław Ossowski ps. Jastrzębiec 2 – dowódca kompanii szturmowej odcinka, ciężko ranny
por. Tadeusz Stanisław Jaworski ps. Bławat – od 26 sierpnia do 2 września dowódca plutonu szturmowego, wcześniej oficer batalionu “Iwo”, dwukrotnie ranny;
por. Kazimierz Osuchowski ps. Rosomak – dowódca patrolu saperskiego z miotaczami ognia, poległ

powstanie-warszawskie-kilinski-300x200 Cichociemni - w Powstaniu Warszawskim

Żołnierze batalionu Kiliński

Zgrupowanie “Kryska”:

kpt. Zbigniew Specylak ps. Tur 2 – zastępca dowódcy zgrupowania oraz dowódca batalionu “Tur”, ciężko ranny

Radiostacja Wydziału Lotnictwa KG AK (ul. Wilcza):

st. sierż. Edward Kowalik ps. Ciupuś
plut. Władysław Hauptman ps. Gapa
st. sierż. Stanisław Biedrzycki ps. Opera – w radiostacji od ok. 5 września, zmarł wskutek odniesionych ran

Wytwórnie środków walk (ul.: Krucza 13, Wilcza 9, Marszałkowska 79):

major Wacław Pijanowski ps. Dym – doradca techniczny

Ochota (Reduta “Kaliska”):

ppor. Henryk Jachciński ps. Kret – dowódca plutonu ckm w kompanii “Gustawa”
ppor. Tadeusz Benedyk ps. Zachata – przydział nie ustalony, IV Obwód “Grzymała”
por. Antoni Nosek ps. Kajtuś – przydział nie ustalony, IV Obwód “Grzymała”
kpt. Leopold Skwierczyński ps. Aktor – przydział nie ustalony, IV Obwód “Grzymała”

Mokotów

Komenda Obwodu Mokotów:

kpt. Alfred Paczkowski ps. Wania – zastępca szefa, Oddział III KG AK

Pułk “Baszta”:

mjr Kazimierz Szternal ps. Zryw – od ok. 1 czerwca szef sztabu i zastępca dowódcy pułku, od 25 września p.o. dowódcy pułku, ranny
ppor. Zbigniew Mrazek ps. Aminius – oficer do zleceń dowódcy pułku, ranny
rotm. Andrzej Czaykowski ps. Garda – do 19 sierpnia zastępca dowódcy 2. batalionu

Pułk “Waligóra”:

rotm. Andrzej Czaykowski ps. Garda – do 15 września dowódca batalionu “Ryś”, następnie zastępca dowódcy batalionu “Oaza-Ryś”, potem zastępca dowódcy pułku, ranny, p.o. dowódcy Zgrupowania “Mokotów” po przejściu kanałem do Śródmieścia
ppor. Henryk Jachciński ps. Kret – od 19 sierpnia dowódca plutonu ckm w kompanii “Gustawa” batalionu “Ryś”
kpt. Julian Kozłowski ps. Cichy – poległ podczas uderzenia na Wilanów

Żoliborz:

plut. Kazimierz Człapka ps. Pionek, Sokół – radiotelegrafista radiostacji 23 A, ranny
ppor. Ignacy Konstanty ps. Szmaragd – pluton saperów II Obwód “Żywiciel”

Puszcza Kampinoska

Pułk “Palmiry-Młociny”:

por. Adolf Pilch ps. Góra, Dolina – dowódca pułku
ppor. Lech Zabierek ps. Wulkan – oficer do zleceń dowódcy pułku, zastępca dowódcy kompanii
por. Tadeusz Gaworski ps. Lawa – od 17 sierpnia dowódca szturmowej kompanii lotniczej, do Kampinosu dotarł po wyprowadzeniu oddziału z Warszawy po nieudanym ataku na Okęcie i przemarszu przez lasy Sękocińskie i Chojnowskie
mjr Bronisław Lewkowicz ps. Kurs – oficer specjalnego plutonu odbioru zrzutów

Pozostali

37-1616-3-300x218 Cichociemni - w Powstaniu Warszawskim

Chłopcy roznoszący wodę podczas Powstania
w zbiorach NAC

Przydział nie ustalony:

por. Władysław Miciek ps. Młot, Mazepa – poległ 6 sierpnia 1944 na Woli | ppor. Antoni Żychiewicz ps. Przerwa – krótko uczestniczył w walkach na Mokotowie, w połowie sierpnia ujęty przez Niemców.

Udziału w walkach nie wzięli:

płk. Jan Biały ps. Kadłub, po ataku na Okęcie powrócił do konspiracji | por. Bronisław Grun ps. Szyb, został na Pradze | por. Jan Jokiel ps. Ligota – po ataku na Okęcie pozostał na Ochocie | por. Stefan Majewicz ps. Hruby, Jontek, zamordowany w sierpniu więzień Pawiaka | por. Franciszek Rybka ps. Kula, został na Ochocie

Znak Spadochronowy AK

1 sierpnia 1944 w Warszawie i Puszczy Kampinoskiej działało blisko stu Cichociemnych. Część miało tam stałe przydziały, niektórzy przyjechali tuż po skoku do okupowanego kraju.

Gen. dyw. Tadeusz Kossakowski ps. “Krystynek” w nocy 29/30 maja 1944 przerzucony do Polski w operacji Wildhorn II (Most 2) pod Tarnowem. Powstanie wybuchło, zanim zdążył objąć stanowisko w Komendzie Głównej AK. Przez dwa pierwsze dni walk budował barykadę na ul. Kruczej. Potem walczył jako szeregowy, dowodził nim podchorąży. Dopiero 15 sierpnia został kierownikiem powstańczych wytwórni broni. Podlegało mu ok. 800 ludzi, organizował warsztaty naprawy uzbrojenia, produkcji miotaczy ognia. Pod jego dowództwem wyprodukowano 35 tys. granatów.

Kpt. Zbigniew Specylak ps. Tur 2 skoczył w nocy 30/31 lipca 1944 niedaleko Grodziska Mazowieckiego. Następnego dnia przyjechał do Warszawy, zdążył się zameldować w lokalu konspiracyjnym. O godz. 17 wybuchły walki. Nie mając kontaktu z podziemiem, na kilka dni dołączył do grupy ochotników, którzy uzbrojeni w butelki z benzyną polowali na niemieckie czołgi. Dopiero po 13 dniach walk objął na Czerniakowie dowództwo baonu, który od jego pseudonimu nazwano “Tur”.

Jacek Sawicki – Grupa Kampinos w Powstaniu Warszawskim
w: Biuletyn Informacyjny AK, wrzesień 2021, nr 9, s. 20-29

do góry strony

Źródła:

informacje własne (archiwum portalu)
Krzysztof Tochman – Słownik biograficzny cichociemnych, t. I, Kasperski Meble, Oleśnica, ISBN 83-902499-0-1
Krzysztof Tochman – Słownik biograficzny cichociemnych, t. II, Abres, Rzeszów, ISBN 83-902499-5-2
Krzysztof Tochman – Słownik biograficzny cichociemnych, t. III, Stowarzyszenie Ostoja, Zwierzyniec – Rzeszów, ISBN 83-910535-4-7
Krzysztof Tochman – Słownik biograficzny cichociemnych, t. IV, Stowarzyszenie Ostoja, Zwierzyniec – Rzeszów, 978-83-933857-0-6

Tadeusz Kossakowski – Cichociemny

ps.: “Krystynek”, “Kirgiz”

vel Tadeusz Kowalski

Zwykły Znak Spadochronowy nr 0160, Bojowy Znak Spadochronowy nr 1609

Kossakowski-Tadeusz-elitadywersji-org-170x250 Tadeusz Kossakowski - Cichociemny

gen. dyw. cc Tadeusz Kossakowski
Fotografia z dokumentu urzędowego
edytowana cyfrowo, mojego autorstwa,
przekazana do domeny publicznej
© CC BY elitadywersji.org

ur. 27 stycznia 1888 w Kiszyniowie (Besarabia, obecnie Mołdawia), zm. 24 listopada 1965 w Warszawie – generał dywizji, uczestnik walk o niepodległość Polski (1909-1920), oficer Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, Armii Krajowej, szef produkcji środków walki Komendy Podobwodu Śródmieście Południowe oraz Komendy Okręgu Warszawa AK, inżynier, inicjator polskiego przemysłu motoryzacyjnego, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, obu wojen światowych, Powstania Warszawskiego, więzień niemieckich obozów jenieckich: Ożarów, Kruglanken, Langwaser, Colditz, Koenigstein, Laufen, Tittmonning, Altenmarkt im Pongau (1944-1945), najstarszy wiekiem Cichociemny

Znajomość języków: brak danych; szkolenia – kursy specjalne: m.in. zasadniczy: spadochronowy, i in. W dniu wybuchu wojny miał 51 lat 7 miesięcy; w dacie przerzutu do Polski 56 lat 4 miesiące. Syn lekarza

Spis treści:

II wojna światowa
Cichociemny
Powstanie Warszawskie
Po wojnie
Awanse i odznaczenia
Życie rodzinne

cc-Kossakowski-odznaka-oficerska-ZS-250x248 Tadeusz Kossakowski - Cichociemny

Odznaka oficerska Związku Strzeleckiego

Był jednym z 26 spośród 316 Cichociemnych, urodzonych poza granicami II R.P. Do 1908 uczył się w Szkole Realnej w Chersoniu (Ukraina), następnie podjął studia na Wydziale Budowy Maszyn Politechniki Lwowskiej. W 1914 zdobył dyplom inżyniera. Od 1909 działał w Związku Walki Czynnej, następnie w Związku Strzeleckim, używał pseydonimu Kirgiz. Ukończył kurs oficerski “Strzelca”, został przez Józefa Piłsudskiego odznaczony Odznaką Oficerską Związków Strzeleckich tzw. “Parasolem”. Podczas przerw wakacyjnych w czasie studiów pracował w działach produkcyjnych Huty “Zaporoże – Kamieńskiego”, następnie jako praktykant i konstruktor w biurze technicznym Huty.

W 1914 wcielony jako szeregowy do Cesarskiej Armii Rosyjskiej. 1 maja 1915 skierowany do Wojskowej Szkoły Oficerskiej Piechoty w Czugujewie (Czuhujiw), 1 września 1915 mianowany chorążym, przydzielony do jednostki armii carskiej na Syberii, następnie na froncie północnym nad Dźwiną. Od lutego 1917 w batalionie saperów twierdzy morskiej w Rewalu.

cc-Kossakowski-grudzien-1937-300x241 Tadeusz Kossakowski - Cichociemny

Płk. Tadeusz Kossakowski promuje podchorążego w Szkole Podchorążych w Warszawie, maj 1937, źródło: Muzeum Czartoryskich w Puławach

We wrześniu 1917 przydzielony do 2 kompanii telegraficznej 1 Pułku Inżynieryjnego w Łapiczach k. Mińska Litewskiego, I Korpusu Polskiego. Po jego rozbrojeniu w maju 1918 dotarł w czerwcu do Kijowa (Ukraina), wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej. Od sierpnia w byłym zaborze austriackim, kierownik Działu Technicznego firmy “Śliwiński – Udorski” w Oświęcimiu. Sformował kompanię z robotników, wraz z nimi rozbrajał przechodzące przez miasto transporty niemieckie oraz austriackie.

cc-Bielski-2-Pulk-Saperow-240x350 Tadeusz Kossakowski - Cichociemny

Romuald Bielski – Zarys historji wojennej 2 PSK (pdf)

Od listopada 1918 w Warszawie, przydzielony jako dowódca kompanii do 1 Pułku Radiotelegraficznego. Początkowo w Okręgu Generalnym Łódź, od marca 1919 w składzie 2 Dywizji Piechoty Legionów, uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej. Od października 1920 dowódca 2 batalionu saperów 2 Dywizji Piechoty legionów, od grudnia 1921 dowódca batalionu elektrotechnicznego saperów w Nowym Dworze Mazowieckim. Zweryfikowany w stopniu podpułkownika w 1922, ze starszeństwem od 1 czerwca 1919.

W 1921 uczestnik kursu inżynierii wojskowej, w 1923 studia specjalistyczne we Francji, od 1924 dowódca 2 Pułku Saperów Kaniowskich w Puławach. Od grudnia 1925 zastępca, następnie od maja 1926 pełniący obowiązki szefa Głównych Zakładów Inżynierii i Saperów w Warszawie. Od 24 kwietnia 1927 zastępca szefa Departamentu Inżynierii Ministerstwa Spraw Wojskowych. Awansowany na stopień pułkownika ze starszeństwem od 1 stycznia 1928. Od 27 kwietnia 1929 szef Departamentu Zaopatrzenia Inżynierii Ministerstwa Spraw Wojskowych, od 23 września 1930 dowódca Broni Pancernych. Awansowany na stopień generała brygady, ze starszeństwem od 19 marca 1936.

TK-3-250x137 Tadeusz Kossakowski - Cichociemny

TK-3

Inicjator tworzenia polskiego przemysłu motoryzacyjnego, zwolennik rozwoju polskiej broni pancernej, wiceprzewodniczący rady nadzorczej Państwowych Zakładów Inżynierii. Wspierał rozbudowę fabryki w Ursusie, budowę fabryki samochodów w Warszawie. Zorganizował Instytuty: Badań Broni Pancernej i Saperów, opracowano w nich prototypy m.in. pojazdy opancerzone TK-3 i TKS, czołg 7 TP. 26 marca 1936 ustąpił ze stanowiska, mianowany dowódcą Saperów w Ministerstwie Spraw Wojskowych

II wojna światowa

Oznaka_1KPol_1-222x350 Tadeusz Kossakowski - Cichociemny

Odznaka I Korpusu Polskiego

W dniach 3 – 7 września 1939 uczestniczył w przygotowaniach do obrony Warszawy. W nocy z 17 na 18 września ewakuowany wraz ze Sztabem Naczelnego Wodza, kadrą oraz zapasowymi oddziałami saperów i broni pancernej, przekroczył granicę z Rumunią, do marca 1940 internowany w obozie Herkulanum.

sidolowka-149x350 Tadeusz Kossakowski - Cichociemny

granat “sidolówka”

Uciekł z obozu internowania, dotarł do Francji, 10 marca 1940 wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem francuskim, mianowany dowódcą saperów w Sztabie Naczelnego Wodza.

Po upadku Francji ewakuowany do Wielkiej Brytanii, od 1 lipca 1940 w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem brytyjskim. Do sierpnia w obozie Crawford (Szkocja), od października zastępca dowódcy ds. motoryzacji i szkolenia kadr 1 Brygady Strzelców, następnie dowódca saperów 1 Korpusu w Szkocji z zadaniem fortyfikacji wybrzeża.

Od września 1941 do czerwca 1942 zastępca dowódcy I Korpusu Polskiego, odpowiedzialny za motoryzację, szkolenie oraz organizację warsztatów. Pod jego dowództwem przeszkolono kilka tysięcy kierowców, kilkuset mechaników samochodowych oraz zorganizowano kilkanaście warsztatów polowych. Od czerwca 1942 zastępca dowódcy II Korpusu na Bliskim Wschodzie, od września dowódca Broni Pancernej, Motoryzacji i Służby Elektromechanicznej Armii Polskiej na Wschodzie. Pod jego dowództwem do sierpnia 1943 przeszkolono ok. 20 tys. kierowców, 3 tys. mechaników warsztatowych i samochodowych oraz kadrę oficerską.

Maciej Szczurowski – Geneza formowania Armii Polskiej we Francji 1939 – 1940
w: Piotrkowskie Zeszyty Historyczne, 2002, nr 4 s. 115 – 143

Monika Bielak – Ewakuacja żołnierzy polskich z Francji do Wielkiej Brytanii
i Afryki Północnej w latach 1940-1941
w: IPN, Polska 1918-1989 – Od niepodległości do niepodległości. Historia Polski 1918-1989

Cichociemny

Douglas C-47 Skytrain Dakota

Wielomiesięczny (nawet ponad roczny) proces szkolenia kandydatów na Cichociemnych składał się z czterech grup szkoleń, w każdej po kilka – kilkanaście kursów. Kandydatów szkolili w ok. 30 specjalnościach w większości polscy instruktorzy, w ok. 50 tajnych ośrodkach SOE oraz polskich. Oczywiście nie było Cichociemnego, który ukończyłby wszystkie możliwe kursy. Trzy największe grupy wyszkolonych i przerzuconych do Polski to Cichociemni ze specjalnością w dywersji (169), łączności (50) oraz wywiadzie (37). Przeszkolono i przerzucono także oficerów sztabowych (24), lotników (22), pancerniaków (11) oraz kilku specjalistów “legalizacji” (czyli fałszowania dokumentów).

Uproszczony diagram rekrutacji i szkolenia Cichociemnych (CAW sygn. II.52.359.29) UWAGA – diagram nie obejmuje wszystkich kursów ani ośrodków

Instruktor kursu odprawowego, późniejszy Cichociemny i szef wywiadu Armii Krajowej mjr / płk dypl. Kazimierz Iranek-Osmecki wspominał – “Kraj żądał przeszkolonych instruktorów, obeznanych z nowoczesnym sprzętem, jaki miał być dostarczony z Zachodu. Ponadto mieli oni być przygotowani pod względem technicznym i taktycznym do wykonywania i kierowania akcją sabotażową, dywersyjną i partyzancką. Żądano też przysłania mechaników i instruktorów radiotelegrafii, jak również oficerów wywiadowczych ze znajomością różnych działów niemieckiego wojska, lotnictwa i marynarki wojennej, ponadto oficerów sztabowych na stanowiska dowódcze. Szkolenie spadochroniarzy musiało więc się odbywać w bardzo rozległym wachlarzu rzemiosła żołnierskiego.

Przystąpiono do werbowania ochotników i wszechstronnego ich szkolenia na najrozmaitszych kursach, zależnie od przeznaczenia kandydata do danej specjalności. Każdy z ochotników musiał oczywiście ukończyć kurs spadochronowy. Ostatecznym oszlifowaniem był tzw. kurs odprawowy. Zaznajamiano na nim z warunkami panującymi w kraju, rodzajami niemieckich służb bezpieczeństwa i zasadami życia konspiracyjnego. (…)” (Kazimierz Iranek-Osmecki, Emisariusz Antoni, Editions Spotkania, Paryż 1985, s. 159-160)

W czerwcu 1943 zgłosił gen. Władysławowi Sikorskiemu chęć służby w okupowanym Kraju. Od września 1943 zastępca dowódcy 2 Brygady Czołgów, następnie przerzucony na stację wyczekiwania Głównej Bazy Przerzutowej “Jutrzenka” w Latiano nieopodal Brindisi (Włochy). Od 17 grudnia 1943 w dyspozycji Sztabu Naczelnego Wodza. 4 stycznia 1944 podczas skoków spadochronowych złamał nogę, do marca w szpitalu.

Brindisi_1-300x199 Tadeusz Kossakowski - Cichociemny

lotnisko w Brindisi (Włochy)

Przerzucony do okupowanej Polski w nocy 29/30 maja 1944 w sezonie operacyjnym “Riposta”, w operacji lotniczej “Wildhorn II” (“Most 2”, dowódca operacji: F/O Władysław Krywda, ekipa Cichociemnych nr: LV). Samolot Douglas Dakota KG-477 “V” (1586 Eskadra PAF, załoga: pilot – F/L Michał Goszczyński, pilot – F/S Józef Bielicki / nawigator – F/O Władysław Krywda / radiotelegrafista – F/S Stanisław Karabanik / mechanik pokładowy – F/S Jerzy Neciuk / strzelec – W/O Zygmunt Skopiński, F/S Leon Basaj / despatcher – W/O Romuald Małachowski) lądował na polowym lądowisku “Motyl”, w okolicach wsi Wał – Ruda, 18 km od Tarnowa, nad rzeczką Kisieliną (położenie: N50°08′ E20°47′). Informacje (on-line) nt. personelu Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii (1940-1947) – zobacz: Lista Krzystka Razem z nim wylądował ppłk. Romuald Bielski ps. Bej.

Samolot został dodatkowo wyposażony w cztery zbiorniki paliwa, umożliwiające ok. 14 godzin lotu. Lot miał się odbyć najpierw 24, potem 27 maja, jednak w obu terminach go odwołano z powodu braku eskorty myśliwców, niezbędnej dla bezbronnej “Dakoty” przez ok. dwie godziny lotu, do zapadnięcia zmroku.

Po starcie o godz. 19.35, do zapadnięcia zmroku nieuzbrojoną “Dakotę” eskortowały dwa Liberatory z polskimi załogami. Nad Jugosławią samoloty ostrzelała niemiecka lekka artyleria przeciwlotnicza. Dakota uniknęła trafienia dzięki unikom i sprytowi pilota; wreszcie o godz. 00.07 wylądowała na łące porośniętej trawą do kolan. Samolotem dostarczono także 964 funty (ok. 487 kg) zaopatrzenia dla Armii Krajowej. Po trwającym 7 minut rozładunku samolotem odlecieli do Włoch: Cichociemny płk Roman Rudkowski ps. Rudy, mjr Zbigniew Sujkowski ps. Wyga, emisariusz Stronnictwa Ludowego Jan Domański ps. Bartnicki. Samolot szczęśliwie powrócił do bazy o godz. 04.08, po locie trwającym osiem godzin 33 minuty.

W “Dzienniku czynności” mjr dypl. Jan Jaźwiński oficer wywiadu z Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza, komendant Głównej Bazy Przerzutowej “Jutrzenka” w Latiano nieopodal Brindisi, organizator lotniczych przerzutów do Polski odnotował:

“Sprawa lotu dwustronnego (Wildhorn). – L.dz. 2937/Sp. – SOE powiadamia, że Air Ministry zgodziło się na wykonanie operacji dwustronnej w październiku br. (10.IV.43) – L.dz. 3285/Sp. Kryptonimy dla operacji dwustronnej. – L.dz. 3734/Sp. pismo HBP/PD/4313 z dn. 5.VII.43 – wyznaczenie terminów operacji na bajor [lądowisko] MUCHA (3) i MRÓWKA (4). Depesza do kraju z dn. 26.VII.43 (w załączeniu oryginalne foto bajorów MUCHA i MRÓWKA). – L.dz. 4008/Sp. – Law.1228 z 23.VII. – Położenie bajorów WAŻKA i BIEDRONKA. – L.dz. 4164/Sp. – Law. 1375 z 13.VIII. Potwierdzić terminy operacji – jak L.3734/Sp. – L.dz. 4930/SP. – z 14 IX.43 – do O.SP. – HBP/PD/4706 – czy strona polska wyraża zgodę na przeprowadzenie operacji w październiku i czy potrzebne przygotowania są poczynione.

– z 16.IX. – do SOE – szczegółowa charakterystyka bajorów MUCHA, MRÓWKA, WAŻKA i BIEDRONKA – Nr. 3, 4, 5, 6. i system sygnalizacji na bajorach i dla uruchomienia bajorów – jak L.dz. 4974/Sp. – L.dz. 5231/Sp. – z dn. 28.IX. – HBP/PD/4762 – komentarz Air Min. [brytyjskiego ministerstwa lotnictwa] o przydatności bajorów Nr. 3, 4, 5, 6 – wszystkie nieprzydatne. Fantastyczne żądanie aby lądowisko prowizoryczne miało podejścia z 6-ciu kierunków i długość do lądowania ok. 1000 m. (…) L.dz. 5587/Sp. – z dn. 15.X. – do Law. odwołanie operacji na BIEDRONKA – jak L.5423 – na podstawie telefonicznego oświadczenia ppłk. Perkinsa [SOE]. – z dni. 18.X. (w pierwszy dzień operacji) – HBP/PD/4833/Sp. odwołanie operacji aż do wiosny 1944 r. Mętne i bez zobowiązania wywody.W ten sposób jeszcze jedno zobowiązanie brytyjskie zostało niedotrzymane. (…) Za dwa dni będzie decyzja co do Wildhorn. (…) .” (s. 254, 273)

Lądowisko “Motyl”

W swoim pamiętniku mjr dypl. Jaźwiński odnotował: “29/30 maja wykonany został lot dwustronny z lądowaniem na bajor Motyl, położony na płn. zach. od Tarnowa. Wymiana ekip i poczty trwała 15 min. Przybyło dwóch oficerów z AK i jeden kurier polityczny. Odesłani byli do Londynu staraniem SOE. 30 kwietnia byłem z ppłk. Threfall w sztabie MAAF [Mediterranen Alied Air Force, Śródziemnomorskie Sojusznicze Siły Powietrzne] w Caserta, aby opracować wnioski dla marsz. Sleesora [minister lotnictwa] celem skrócenia przerwy letniej w lotach, w czerwcu i lipcu oraz nacisku na Air Ministry [Ministerstwo Lotnictwa] o załogi polskie”.

(Jan Jaźwiński – Dramat dowódcy. Pamiętnik oficera sztabu oddziału wywiadowczego i specjalnego (przygotowanie do druku: Piotr Hodyra i Kajetan Bieniecki), tom II, s, 65, Polski Instytut Naukowy w Kanadzie, Montreal 2012, ISBN 978-0-9868851-3-6)

Zobacz: Oddział VI (Specjalny) – Zawartość zasobników i paczek

Kajetan Bieniecki – Wildhorn
w: Zeszyty Historyczne nr 188, s. 81 – 100, Instytut Literacki, Paryż 1989 r.

Stanisław Chojnowski – Operacje lotnicze – zrzuty cichociemnych
w Obwodzie “Mewa-Kamień” podczas drugiej wojny światowej
w: Rocznik Mińsko-Mazowiecki 2012, nr 20 s. 59-75

Powstanie Warszawskie

W Powstaniu Warszawskim, początkowo 2 sierpnia 1944 budował wraz z innymi jako ochotnik barykadę na ul. Kruczej. Następnie do 15 sierpnia jako ochotnik w drużynie szturmowej, dowodzonej przez plut. pchor. “Bliznę”, w rejonie Śródmieścia Południowego, na odcinku rtm. Władysława Abramowicza ps. Litwin.

vis-300x206 Tadeusz Kossakowski - Cichociemny

Vis – polski pistolet samopowtarzalny wz.35

Rozpoznany przez przedwojennych techników, od 28 sierpnia wyznaczony do kierowania produkcją środków walki Komendy Podobwodu Śródmieście Południowe, następnie Komendy Okręgu Warszawa AK. Pod jego dowództwem pracowało ok. 800 osób, w warsztatach na ul. Wilczej, Kruczej, Kopernika, później ul. Chmielnej, pl. Napoleona, Mokotowskiej, Al. Ujazdowskich, Tamce, piwnicach Gebethnera i Wolfa, w zakładach Gerlacha. M.in. wyprodukowali ok. 35 tys. sztuk granatów, kilka dział szturmowych, miotacze płomieni, naprawiali karabiny, broń palną krótką i maszynową. Wśród jego współpracowników był m.in. Cichociemny kpt. Mirosław Kryszczukajtis ps. Szary. Od 8 września także dowódca Legii Oficerskiej.

Po kapitulacji Powstania wraz z grupą generałów w niemieckich oflagach i obozach: Ożarów, Kruglanken, Langwaser, od lutego 1945 Colditz, Koenigstein, Laufen, Tittmonning, Altenmarkt im Pongau. Uwolniony przez wojska amerykańskie 5 maja 1945.

Michał Mackiewicz – Konspiracyjne granaty
w: Biuletyn IPN Pamięć.pl nr 12/2013 s. 58 – 59

prof. dr hab. inż Jerzy Modrzewski – Służba uzbrojenia w konspiracji i w Powstaniu Warszawskim
w: Wojskowy Instytut Techniczny Uzbrojenia w Zielonce
Biuletyn Naukowy “Problemy Techniki Uzbrojenia” zeszyt 130 nr 2/2014, s. 7 – 24

Po wojnie

Oddzial-VI-Londyn_500px-300x253 Tadeusz Kossakowski - Cichociemny

Oddział VI SNW, Londyn

17 maja 1945 zameldował się w Oddziale VI (Specjalnym) Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie. Zadeklarował w ambasadzie “Polski Ludowej” gotowość powrotu, powrócił do kraju 17 grudnia 1945.

Tadeusz Kossakowski

12 stycznia 1946 przyjęty przez dowódcę LWP gen. Michała Żymierskiego, skierowany do pracy w przemyśle zbrojeniowym, jako pełniący obowiązki dyrektora administracyjno – handlowego Centralnego Zarządu Przemysłu Zbrojeniowego. Po likwidacji CZPZ pod koniec 1947, dyrektor finansowo – administracyjny w Biurze Projektów i Budowy Fabryk w Warszawie. Od 1 stycznia 1950 w warszawskim oddziale “Biprochemu” Gliwice. Od 17 października 1950 do 31 grudnia 1951 kierownik Działu Wydawniczego w Państwowym Osrodku Korespondencyjnego Szkolenia Zawodowego przy Ministerstwie Budownictwa Miast i Osiedli, także jako pracownik w Biurze Konstrukcyjno – Technologicznym Maszyn Budowlanych. Od 1952 do 1954 bez pracy, następnie w tym Biurze jako projektant, od 1956 kierownik zespołu, później wicedyrektor. W 1957 przeszedł na emeryturę wojskową, szykanowany przez komunistów. Zmarł 24 listopada 1965 w Warszawie, pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera A 2 rz. 3 m. 13).

Awanse

podporucznik – ze starszeństwem od 1 listopada 1918
porucznik
kapitan
major
podpułkownik – ze starszeństwem od 1 czerwca 1919
pułkownik – ze starszeństwem od 1 stycznia 1928
generał brygady – ze starszeństwem od 19 marca 1936
generał dywizji – 30 maja 1944

Ordery i odznaczenia

Krzyż Srebrny Virtuti Militari
Krzyż Niepodległości
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski – 1928
Krzyż Walecznych – czterokrotnie
Złoty Krzyż Zasługi – dwukrotnie: 1925, 1938
Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
Order Łaźni (Wielka Brytania)
Order Krzyża Orła – 1933 (Estonia)
Legia Honorowa (Francja)
Order Korony Rumunii
Order Gwiazdy Rumunii
Order Korony Włoch – 1933
Medal Zwycięstwa
Odznaka Oficerska Związków Strzeleckich

Życie rodzinne

Syn Władysława, lekarza oraz Anny z domu Zacharenko. Zawarł związek małżeński z Olgą z domu Izakow, nie mieli dzieci.

Po raz drugi zawarł związek małżeński z Janiną z domu Levittoux. Mieli dwóch synów: Władysława (ur. 1919) ekonomistę oraz Andrzeja (ur. 1928) lekarza medycyny.

Upamiętnienie

27 marca 2008 jedna z ulic dzielnicy Włostowice w Puławach otrzymała imię gen. dyw. Tadeusza Kossakowskiego.

W 2002 wydawnictwo Trio w Warszawie opublikowało książkę Artura Ossowskiego pt. “Tadeusz Kossakowski 1888-1965. Od piechura do czołgisty”.

Spośród 316 Cichociemnych zrzuconych na spadochronie do okupowanej Polski
40 walczyło o niepodległość Polski w latach 1918 – 1921:

Projekt realizowany w ramach obchodów stulecia odzyskania niepodległości oraz odbudowy polskiej państwowości

Upamiętnienie Cichociemnych

W 1989 roku powstał film dokumentalny “Cichociemni” (scenariusz i reżyseria Marek Widarski).

15 maja 2005 odsłonięto na terenie jednostki specjalnej – Jednostki Wojskowej GROM w Warszawie pomnik poświęcony cichociemnym spadochroniarzom AK. Znaczna część ekspozycji Sali Tradycji jednostki GROM poświęcona jest Cichociemnym.

Od 4 sierpnia 1995 roku jednostka nosi nazwę – Jednostka Wojskowa GROM im. Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej

W 2008 roku powstał film dokumentalny “My cichociemni. Głos żyjących” (scenariusz i reżyseria Paweł Kędzierski).

pomnik-cc-warszawa-761x642-300x253 Tadeusz Kossakowski - Cichociemny

Pomnik CC w Warszawie

7 października 2013 roku w Warszawie przy ul. Matejki, naprzeciwko Sejmu R.P. odsłonięto Pomnik Cichociemnych Spadochroniarzy AK.

W 2013 roku powstał film dokumentalny “Cichociemni. Wywalcz wolność lub zgiń” (scenariusz i reżyseria Dariusz Walusiak).

W 2016 roku Sejm R.P. ustanowił rok 2016 Rokiem Cichociemnych. NBP wyemitował srebrną kolekcjonerską monetę o nominale 10 zł upamiętniającą 75. rocznicę pierwszego zrzutu Cichociemnych.

W 2017 roku PLL LOT umieścił znak spadochronowy oraz podpis upamiętniający Cichociemnych na kadłubie Boeinga 787 (SP-LRG).

Cichociemni są patronem wielu szczepów, drużyn oraz organizacji harcerskich. Opublikowano wiele książek i artykułów o Cichociemnych.

Na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie znajdują się groby kilkudziesięciu Cichociemnych oraz poświęcony Im pomnik “TOBIE OJCZYZNO”

sala-tradycji-grom Tadeusz Kossakowski - Cichociemny

Sala Tradycji Jednostki Wojskowej GROM

Źródła:

informacje własne (archiwum portalu)
Krzysztof Tochman – Słownik biograficzny cichociemnych, t. 2, Rzeszów, Wydawnictwo Abres, 1996, s. 76-79, ISBN 83-902499-5-2.
Kajetan Bieniecki – Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Arcana, Kraków 1994, ISBN 83-86225-10-6
Jędrzej Tucholski – Cichociemni, Warszawa, Instytut Wydawniczy Pax, 1984, ISBN 8321105378
Jędrzej Tucholski – Cichociemni 1941-1945. Sylwetki spadochroniarzy, Wojskowy Instytut Historyczny

Zobacz także – biogram w Wikipedii

Tag Archives: Tadeusz Kossakowski

Z Polską w sercu…

Operacja Most 2

Operacja przerzutowa – Wildhorn II (Most 2)

Trasy lotów ze zrzutami Cichociemnych oraz materiałowymi:

Zobacz także:

Źródła:

Cichociemni – walczyli o niepodległość Polski

Cichociemni byli żołnierzami Armii Krajowej w służbie specjalnej

Źródła:

Cichociemni – w Powstaniu Warszawskim

Cichociemni byli żołnierzami Armii Krajowej w służbie specjalnej

WYKAZ CICHOCIEMNYCH W POWSTANIU WARSZAWSKIM

Lista Cichociemnych wraz z ich przydziałem w AK według stanu na koniec lipca 1944

Komenda Główna AK (I rzut):

Oddział łączności nr 39 / oddział osłonowy KG AK:

Komenda Główna AK (II rzut):

Zgrupowanie Radosław

Brygada Broda 53:

Batalion Parasol:

Batalion Czata 49:

Batalion “Pięść”:

Zgrupowanie “Leśnik”:

Stare Miasto

Sztab Grupy “Północ”:

Zgrupowanie “Róg”:

Śródmieście

Komenda Okręgu Warszawskiego:

Komenda Obszaru Warszawskiego:

Komenda Obwodu Śródmieście:

Zgrupowanie “Sosna”:

Zgrupowanie “Bartkiewicz”:

Zgrupowanie batalionu “Kiliński”:

Batalion “Rum”:

Śródmieście Południowe

Komenda Podobwodu Śródmieście Południowe:

Odcinek taktyczny “Topór”:

Zgrupowanie “Golski”:

Batalion “Piorun”:

Odcinek taktyczny “Sarna”:

Batalion KB “Sokół”:

Batalion “Ostoja”:

Odcinek taktyczny “Bogumił”:

Zgrupowanie “Kryska”:

Radiostacja Wydziału Lotnictwa KG AK (ul. Wilcza):

Wytwórnie środków walk (ul.: Krucza 13, Wilcza 9, Marszałkowska 79):

Ochota (Reduta “Kaliska”):

Mokotów

Komenda Obwodu Mokotów:

Pułk “Baszta”:

Pułk “Waligóra”:

Żoliborz:

Puszcza Kampinoska

Pułk “Palmiry-Młociny”:

Pozostali

Przydział nie ustalony:

Udziału w walkach nie wzięli:

Źródła:

Tadeusz Kossakowski – Cichociemny

Znajomość języków: brak danych; szkolenia – kursy specjalne: m.in. zasadniczy: spadochronowy, i in. W dniu wybuchu wojny miał 51 lat 7 miesięcy; w dacie przerzutu do Polski 56 lat 4 miesiące. Syn lekarza

II wojna światowa

Cichociemny

Powstanie Warszawskie

Po wojnie

Awanse

Ordery i odznaczenia

Życie rodzinne

Upamiętnienie

Spośród 316 Cichociemnych zrzuconych na spadochronie do okupowanej Polski 40 walczyło o niepodległość Polski w latach 1918 – 1921:

Upamiętnienie Cichociemnych

Źródła:

Szukaj w portalu:

WYKAZ CICHOCIEMNYCH
W POWSTANIU WARSZAWSKIM

Lista Cichociemnych wraz z ich przydziałem w AK
według stanu na koniec lipca 1944

Spośród 316 Cichociemnych zrzuconych na spadochronie do okupowanej Polski
40 walczyło o niepodległość Polski w latach 1918 – 1921: