Tag Archives: abwehra

Cichociemni w obozach koncentracyjnych

 

Cichociemni byli żołnierzami Armii Krajowej w służbie specjalnej

 

---

Spis treści:

• Wstęp
• Cichociemni w niemieckich obozach koncentracyjnych
  • KL Auschwitz
  • KL Bergen-Belsen
  • KL Buchenwald
  • KL Dachau
  • KL Flosenburg
  • KL Gross-Rosen
  • KL Mauthausen-Gusen
  • KL Mittelbau-Dora
  • KL Sachsenhausen
  • Miranda de Ebro
• Cichociemni osadzeni w obozach koncentracyjnych, więzieniach, obozach jenieckich

---

 

Organy represji Niemiec (III Rzeszy), głównie gestapo i abwehra, aresztowały 129 Cichociemnych, 43 straciło życie, w tym 8 zażyło truciznę. 31 więziono w obozach koncentracyjnych (w tym 25 w niemieckich, 6 we frankistowskim Miranda de Ebro). W obozach koncentracyjnych zamordowano 11 (lub 13) Cichociemnych.

Spośród 316 Cichociemnych spadochroniarzy Armii Krajowej niemieckie organy represji: gestapo, Abwehra, SD, żandarmeria, Kriminalpolizei i in. pozbawiły wolności aresztując lub osadzając w swoich katowniach, obozach i więzieniach aż 129 Cichociemnych (w tym 44 CC w obozach jenieckich). 

 

W niemieckich obozach koncentracyjnych (KL Auschwitz, KL Gross-Rosen, KL Buchenwald, KL Bergen-Belsen, KL Mittelbau-Dora, KL Dachau, KL Flossenbürg, KL Sachsenhausen) pozbawiono wolności co najmniej 25 (lub 26) Cichociemnych, kolejni 5 późniejsi Cichociemni: Jerzy Buyno, Franciszek Cieplik, Kazmierz Osuchowski, Kazimierz Rzepka (uciekł), Kazimierz Szternal zostali uwięzieni we frankistowskim obozie koncentracyjnym Miranda de Ebro w Hiszpanii, prowadzonym przy wsparciu SS i gestapo (jego komendantem był gestapowiec). We francuskim obozie koncentracyjnym Argeles-sur-Mer w 1941 uwięziono Cichociemnego Ryszarda Nuszkiewicza, na szczęście po niespełna sześciu tygodniach uciekł.

Życie straciło 43 Cichociemnych, w tym 20 zamordowało gestapo i Abwehra, co najmniej 11 CC (być może 13, prawdopodobnie także Ryszarda Chmielocha oraz Stanisława Kazimierczaka) zamordowano w obozach koncentracyjnych, 8 popełniło samobójstwo. W obozie koncentracyjnym KL Flossenbürg w nieustalonych okolicznościach zamordowano współtwórcę Cichociemnych – Jana Górskiego ps. Chomik. Cichociemny Jerzy Sokołowski uciekł po aresztowaniu przez gestapo, uciekł także z obozu koncentracyjnego KL Auschwitz, niestety został schwytany. Cichociemny Janusz Jarosz uciekł z kolumny pieszej więźniów ewakuowanych z obozu koncentracyjnego KL Buchenwald. Cichociemny Aleksander Stpiczyński uciekł z transportu do obozu koncentracyjnego KL Compiegne we Francji.

Cichociemny Stefan Jasieński nawiązał kontakt z obozową komórką konspiracyjną założoną w 1941 w KL Auschwitz przez rtm. Witolda Pileckiego, kierowaną przez Józefa Cyrankiewicza (patrz grypsy na stronie z biogramem). Rozpoznawał możliwość uratowania więźniów KL Auschwitz poprzez atak AK na obóz koncentracyjny. Postrzelony w zasadzce, schwytany, osadzony w KL Auschwitz, torturowany przez gestapo, zamordowany w bloku śmierci…

 

Tajna niemiecka policja – Gestapo aresztowała 51 Cichociemnych, zamordowała 16, uciekło 9 CC (w tym Cichociemny Adam Boryczka uciekł przy próbie aresztowania); 4 Cichociemnych odbili żołnierze AK, 3 wykupiono z łap gestapo. Funkcjonariusze niemieckiego wywiadu i kontrwywiadu – Abwehry aresztowali 5 Cichociemnych, zamordowali 4, piątego zamordowano w obozie koncentracyjnym. Funkcjonariusze SD (Sicherheitsdienst des Reichsführers SS), służby bezpieczeństwa SS aresztowali 1 Cichociemnego. Niemiecka żandarmeria aresztowała 4 Cichociemnych, dwóch z Nich uciekło: Jan Piwnik oraz Jan Rogowski. Kriminalpolizei aresztowała  4 Cichociemnych, milicja białoruska oraz litewska aresztowały i przekazały gestapo 2 Cichociemnych. Cichociemny Stanisław Jagielski został aresztowany podczas pacyfikacji wsi Ługowo, gdzie przebywał na leczeniu, torturowany i zamordowany przez gestapo w śledztwie, nikogo nie wydał. Cichociemny Wiktor Wiącek, aresztowany na stacji kolejowej uciekł po przewiezieniu do obozu, 1 aresztowany przez SS, uciekł.

W trakcie Powstania Warszawskiego Cichociemnego  Antoniego Żychiewicza schwytano i uwięziono w obozie koncentracyjnym KL Sachsenhausen. Po upadku Powstania Warszawskiego 44 Cichociemnych osadzono w obozach jenieckich, uciekło 6. Nazwa obozu czasem miała niewielkie znaczenie – Stalag XI B Bergen-Belsen przylegał bezpośrednio do obozu koncentracyjnego KL Bergen-Belsen (jego teren wydzielono z terenu obozu koncentracyjnego). W obozach cywilnych uwięziono 2 Cichociemnych, uciekł 1.

Podczas kampanii wrześniowej 1939 roku 12 przyszłych Cichociemnych osadzono w niemieckiej niewoli, 7 z Nich uciekło. Cichociemny Henryk Kożuchowski w 1939 dwukrotnie uciekł z niemieckiej niewoli, w grudniu 1942 aresztowany przez gestapo, w czerwcu 1943 także uciekł, tym razem z więzienia. Niestety, wskutek podejrzeń o sfingowanie ucieczki oraz zdradę w lipcu 1943 został rozstrzelany po wyroku Wojskowego Sądu Specjalnego Państwa Podziemnego. Zrehabilitowany dopiero 19 stycznia 1980. Cichociemny Józef Zając (mój Dziadek) był dwukrotnie więźniem Niemców, osadzonym aż w 8 obozach jenieckich.

 

 

Cichociemni w niemieckich obozach koncentracyjnych:

 

---

Konzentrationslager Auschwitz:

1. Stefan Jasieński ps. Alfa (1944-1945), zamordowany
2. Janusz Jarosz ps. Szermierz (1943-1944), uciekł z KL Buchenwald
3. Wincenty Michalczewski ps. Mir (1943)
   
4. Kazimierz Smolski ps. Sosna (1943-1944)
   
5. Jerzy Sokołowski ps. Mira (1943-1944), uciekł z KL Auschwitz, schwytany
6. Tadeusz Stocki ps. Ćma (1943-1944)
   
7. Tadeusz Śmigielski ps. Ślad (1943)
   

---

Konzentrationslager Bergen-Belsen:

1. Bohdan Kwiatkowski ps. Lewar (1945)
   
2. Jerzy Sokołowski ps. Mira (1945), uciekł z KL Auschwitz, schwytany
3. Tadeusz Śmigielski ps. Ślad (1945)
   

 

 

---

Konzentrationslager Buchenwald:

1. Tadeusz Benedyk ps. Zahata (1944-1945), zamordowany
2. Janusz Jarosz ps. Szermierz (1944), uciekł
3. Tadeusz Jaworski ps. Gont (1944-1945), zmordowany
4. Jerzy Sokołowski ps. Mira (1944), uciekł z KL Auschwitz, schwytany
5. Tadeusz Stocki ps. Ćma (1944-1945)
   
6. Tadeusz Śmigielski ps. Ślad (1943)
   

 

---

Konzentrationslager Dachau:

1. Ryszard Chmieloch ps. Błyskawica (1944),  zamordowany
2. Jarosław Poliszuk ps. Arab (1944-1945)
   
3. Ryszard Zyga ps. Lelum (1944-1945)
   

 

 

---

Konzentrationslager Flossenbürg:

1. Jan Górski ps. Chomik (1944-1945), zamordowany
2. Jarosław Poliszuk ps. Arab (1944)
   
3. Ryszard Zyga ps. Lelum (1944)
   

 

 

---

Konzentrationslager Gross-Rosen:

1. Andrzej Czaykowski ps. Garda (1944-1945)
   
2. Oskar Farenholc ps. Sum (1944), zamordowany
3. Tadeusz Jaworski ps. Gont (1943-1944), zmordowany w KL Buchenwald
4. Bohdan Kwiatkowski ps. Lewar (1945)
   
5. Hieronim Łagoda ps. Lak (1944-1945), zamordowany
6. Benon Łastowski ps. Łobuz (1944-1945)
   
7. Zbigniew Piasecki ps. Orlik (1944-1945), zamordowany w KL Mittelbau-Dora
8. Jarosław Poliszuk ps. Arab (1944)
   
9. Adam Riedl ps. Rodak (1944), zamordowany
10. Jan Rostworowski ps. Mat (1943-1944), zamordowany
11. Józef Spychalski ps. Grudzień (1944), zamordowany (KL Sachsenhausen, Mathausen?)
12. Aleksander Stpiczyński ps. Klara (1945)
    
13. Witold Strumpf ps. Sud (1944-1945), zamordowany
14. Ryszard Zyga ps. Lelum (1944)
    

---

Konzentrationslager Mauthausen-Gusen:

1. Wincenty Michalczewski ps. Mir (1943-1945)
   
2. Kazimierz Smolski ps. Sosna (1944-1945)
   
3. Józef Spychalski ps. Grudzień (1944), zamordowany (KL Sachsenhausen, Mathausen?)
4. Aleksander Stpiczyński ps. Klara (1945)
   

 

 

---

Konzentrationslager Mittelbau-Dora:

1. Andrzej Czaykowski ps. Garda (1945)
   
2. Bohdan Kwiatkowski ps. Lewar (1945)
   
3. Zbigniew Piasecki ps. Orlik (1945), zamordowany
4. Jerzy Sokołowski ps. Mira (1944), uciekł z KL Auschwitz, schwytany
5. Aleksander Stpiczyński ps. Klara (1945)
   
6. Tadeusz Śmigielski ps. Ślad (1944)
   

---

Konzentrationslager Sachsenhausen:

1. Janusz Jarosz ps. Szermierz (1944), uciekł z KL Buchenwald
2. Józef Spychalski ps. Grudzień (1944), zamordowany (KL Sachsenhausen, Mathausen?)
3. Aleksander Stpiczyński ps. Klara (1945)
   
4. Antoni Żychiewicz ps. Przerwa (1944-1945)
   

 

---

Campos de concentración Miranda de Ebro:

1. Jerzy Buyno ps. Gżegżółka (1940-1942, 1942-1943)
2. Franciszek Cieplik ps. Hatrak (1941-1942)
   
3. Kazimierz Osuchowski ps. Rosomak (1940-1942, 1942-1943)
   
4. Kazimierz Rzepka ps. Ognik (1941-1943)
   
5. Kazimierz Szternal ps. Zryw (1940-1943)
   
6. Adam Szydłowski ps. Poleszuk (1941-1942)
   

---

Weryfikacji w/w danych dot. Cichociemnych dokonano poprzez analizę Ich biogramów, opublikowanych wspomnień oraz danych z innych źródeł. Poniżej lista Cichociemnych ? aresztowanych przez gestapo, Abwehrę, SD i in., osadzonych w obozach koncentracyjnych, więzieniach, obozach jenieckich.

 

 

 

Cichociemni aresztowani przez gestapo, Abwehrę, SD i in.
osadzeni w obozach koncentracyjnych, więzieniach, obozach jenieckich:

UWAGA! tabela ma więcej niż jedną stronę, wyświetla po 15 wierszy na stronie
(Kliknij wybraną kolumnę, aby posortować / kliknij w nazwisko, aby przejść do biogramu / wpisz, aby wyszukać)
Tabelę można przeszukiwać, wpisując dowolny ciąg znaków

Autor wykazu ? Ryszard M. Zając, wnuk por. cc. Józefa Zająca

Na urządzeniach mobilnych aby zobaczyć całość należy przewinąć w poziomie

Weryfikacji w/w danych nt. Cichociemnych dokonano poprzez analizę Ich biogramów, opublikowanych wspomnień oraz danych z innych źródeł. Źródła danych dotyczących każdego Cichociemnego wskazano na stronie z Jego biogramem.

 

Cichociemni aresztowani przez gestapo, Abwehrę, SD i in.
osadzeni w obozach koncentracyjnych, więzieniach, obozach jenieckich:

 

Adrian Florian ps. Liberator | Stefan Bałuk ps. Starba | Zbigniew Bąkiewicz ps. Zabawka | Tadeusz Benedyk ps. Zahata | Jacek Bętkowski ps. Topór 2 | Kazimierz Bilski ps. Rum | Adam Boryczka ps. Brona | Tadeusz Burdziński ps. Malina | Michał Busłowicz ps. Bociek | Jerzy Buyno ps. Gżegżółka | Ryszard Chmieloch ps. Błyskawica | Eugeniusz Chyliński ps. Frez | Franciszek Cieplik ps. Hatrak | Andrzej Czaykowski ps. Garda | Kazimierz Człapka ps. Pionek | Jerzy Czuma ps. Skryty | Mieczysław Eckhardt ps. Bocian | Oskar Farenholc ps. Sum | Adolf Gałacki ps. Maszop | Norbert Gołuński ps. Bombram | Jan Górski ps. Chomik | Zygmunt Gromnicki ps. Gula | Władysław Hauptman ps. Gapa | Teodor Hoffman ps. Bugaj | Jan Hörl ps. Frog | Wiesław Ipohorski-Lenkiewicz ps. Zagroda | Kazimierz Iranek-Osmecki ps. Heller | Henryk Jachciński ps. Kret | Stanisław Jagielski ps. Gacek | Stanisław Jankowski ps. Agaton | Janusz Jarosz ps. Szermierz | Stefan Jasieński ps. Alfa | Tadeusz Jaworski ps. Gont | Tadeusz Stanisław Jaworski ps. Bławat | Longin Jurkiewicz ps. Mysz | Stanisław Kazimierczak ps. Ksiądz | Władysław Klimowicz ps. Tama | Tadeusz Klimowski ps. Klon | Włodzimierz Klocek-Niewęgłowski ps. Garłuch | Jan Kochański ps. Jarema | Stanisław Kolasiński ps. Śmiga | Ignacy Konstanty ps. Szmaragd | Bolesław Kontrym ps. Żmudzin | Franciszek Koprowski ps. Dąb | Tadeusz Kossakowski ps. Krystynek | Tomasz Kostuch ps. Bryła | Ryszard Kowalski ps. Benga | Henryk Kożuchowski ps. Hora | Marian Kuczyński ps. Zwrotnica | Bohdan Kwiatkowski ps. Lewar | Jan Lech ps. Granit | Artur Linowski ps. Karp | Wojciech Lipiński ps. Lawina | Hieronim Łagoda ps. Lak | Benon Łastowski ps. Łobuz | Adolf Łojkiewicz ps. Ryś  | Narcyz Łopianowski ps. Sarna | Stefan Majewicz ps. Hruby | Felicjan Majorkiewicz ps. Iron | Anatol Makarenko ps. Tłok | Franciszek Malik ps. Piorun 2 | Jan Marek ps. Walka | Edmund Marynowski ps. Sejm | Janusz Messing ps. Bekas | Stefan Mich ps. Jeż | Wincenty Michalczewski ps. Mir | Zygmunt Milewicz ps. Róg | Zbigniew Mrazek ps. Aminius | Piotr Nowak ps. Oko | Stanisław Ossowski ps. Jastrzębiec 2 | Kazimierz Osuchowski ps. Rosomak | Alfred Paczkowski ps. Wania | Zdzisław Peszke ps. Kaszmir | Zbigniew Piasecki ps. Orlik | Bohdan Piątkowski ps. Mak | Wacław Pijanowski ps. Dym | Julian Piotrowski ps. Rewera 2 | Jan Piwnik ps. Ponury | Alfred Pokultinis ps. Fon | Jarosław Poliszuk ps. Arab | Jan Poznański ps. Pływak | Stefan Przybylik ps. Gruch | Adam Riedl ps. Rodak | Jan Rogowski ps. Czarka | Roman Romaszkan ps. Tatar | Jan Rostek ps. Dan | Jan Rostworowski ps. Mat |  Jan Różycki ps. Busik | Tadeusz Runge ps. Osa | Franciszek Rybka ps. Kula | Kazimierz Rzepka ps. Ognik | Edwin Scheller-Czarny ps. Fordon | Kazimierz Smolski ps. Sosna | Jerzy Sokołowski ps. Mira | Tadeusz Sokołowski ps. Trop | Stanisław Sołtys ps. Sowa | Józef Spychalski ps. Grudzień | Leszek Starzyński ps. Malewa | Tadeusz Stocki ps. Ćma | Olgierd Stołyhwo ps. Stewa | Aleksander Stpiczyński ps. Klara | Witold Strumpf ps. Sud | Kazimierz Szternal ps. Zryw | Władysław Szubiński ps. Dach | Jerzy Szymański ps. Boga | Władysław Śmietanko ps. Cypr | Tadeusz Śmigielski ps. Ślad | Czesław Trojanowski ps. Litwos | Zygmunt Ulm ps. Szybki | Wiktor Wiącek ps. Kanarek | Tomasz Wierzejski ps. Zgoda 2 | Zbigniew Wilczkiewicz ps. Kij | Zdzisław Winiarski ps. Przemytnik | Otton Wiszniewski ps. Topola | Roman Wiszniowski ps. Harcerz | Władysław Wiśniewski ps. Wróbel | Ludwik Witkowski ps. Kosa | Bogusław Wolniak ps. Mięta | Lech Zabierek ps. Wulkan |  Józef Zając ps. Kolanko  | Janusz Zalewski ps. Chinek | Wacław Zaorski ps. Ryba | Stanisław Zapotoczny ps. Płomień | Wiktor Zarembiński ps. Zrąb | Alfred Zawadzki ps. Kos | Ryszard Zyga ps. Lelum | Franciszek Żaak ps. Mamka | Bronisław Żelkowski ps. Dąbrowa | Bogusław Żórawski ps. Mistral | Antoni Żychiewicz ps. Przerwa

 

 

Niemieckie obozy i sowieckie łagry
w: Biuletyn IPN, kwiecień 2009, nr 4 (99)

 

zobacz:

• Cichociemni w łagrach
• Cichociemni w niewoli władz „Polski Ludowej”
• Cichociemni wielu wrogów

 

 

 

Źródła:

• informacje własne
• Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. I. FKM Oleśnica, ISBN 83-902499-0-1
• Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. II. ABRES Rzeszów, ISBN 83-902499-5-2
• Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. III. OS Ostoja, Zwierzyniec – Rzeszów, ISBN 83-910535-4-7
• Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. IV. OS Ostoja, Zwierzyniec – Rzeszów, 978-83-933857-0-6