Tag Archives: Janusz Messing

Janusz Messing – Cichociemny

ps.: „Bekas”, „Zasiew”, „Basiński”

Janusz Henryk Leon Messing vel Mieczysław Szelągowski, vel Jan Osmólski, vel Edward Michalski

Zwykły Znak Spadochronowy nr 1698, Bojowy Znak Spadochronowy nr 2075

por. Janusz Messing
źródło: NAC

ur. 18 maja 1917 w Moskwie (Rosja), zm. 4 stycznia 2010 prawdopodobnie w Maidenhead (Wielka Brytania) – porucznik, inżynier rolnik, żołnierz Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, oficer wywiadu ofensywnego Armii Krajowej, Komendy Głównej AK, uczestnik Powstania Warszawskiego,  więzień niemieckich obozów jenieckich: Fallingbostel, Dorsten (1944-1945), cichociemny

Znajomość języków: niemiecki, rosyjski; szkolenia (kursy): m.in. Szkoła Podchorążych Piechoty (Dundee), prowadzenia pojazdów (1BS), wywiadu (Oficerski Kurs Doskonalący Administracji Wojskowej, Glasgow), spadochronowy, odprawowy (STS 43, Audley End), i in. W dniu wybuchu wojny miał 22 lata; w dacie skoku do Polski 25 lat

Spis treści:

• II wojna światowa
• Cichociemny
• Powstanie Warszawskie
• Po wojnie
• Awanse i odznaczenia
• Życie rodzinne

Janusz Messing, 1935
żródło: akta SGGW

W 1918 wraz z rodzicami powrócił z Rosji do Polski, zamieszkali początkowo w Warszawie, następnie w majątku Bystre w powiecie bielsko – podlaskim. Od 1926 uczył się w Gimnazjum Męskim Towarzystwa Szkoły Mazowieckiej w Warszawie, w maju 1935 zdał egzamin dojrzałości.

Od sierpnia 1935 studia na Wydziale Rolniczym Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, w sierpniu 1939 uzyskał absolutorium.

II wojna  światowa

żródło: akta SGGW

Camp Coetquidian

W kampanii wrześniowej 1939 nie zmobilizowany, wraz z ojcem Henrykiem (posłem na Sejm R.P. IV kadencji, 1935 – 1938) wyruszył z majątku na północny wschód z zamiarem dołączenia do oddziałów polskich. Po agresji ZSRR na Polskę, 18 września przekroczyli granicę z Łotwą, tam internowany. W grudniu 1939 zwolniony z obozu internowania, przez Szwecję, Amsterdam dotarł koleją do Paryża.

17 stycznia 1940 w Coëtquidan wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem francuskim, przydzielony jako strzelec z cenzusem do 5 kompanii II Bataliony 2 Pułku 1 Dywizji Grenadierów.

Po przeszkoleniu przydzielony do 2 kompanii II Batalionu 1 Półbrygady I Samodzielnej Brygady Strzelców Podhalańskich. Od maja 1940 w Norwegii, walczył w kampanii norweskiej, 18 maja na półwyspie Ankenes, tam ciężko ranny, ewakuowany na brytyjski statek szpitalny.

Maciej Szczurowski – Geneza formowania Armii Polskiej we Francji 1939 – 1940
w: Piotrkowskie Zeszyty Historyczne, 2002, nr 4 s. 115 – 143

Monika Bielak – Ewakuacja żołnierzy polskich z Francji do Wielkiej Brytanii
i Afryki Północnej w latach 1940-1941
w: IPN, Polska 1918-1989 – Od niepodległości do niepodległości. Historia Polski 1918-1989

Podanie ws. studiów
żródło: akta SGGW

26 maja 1940 dotarł do Liverpoolu (Wielka Brytania), pociągiem przetransportowany do szpitala wojskowego w Szkocji. Wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem brytyjskim. Od 8 lipca 1940 przydzielony do 2 kompanii 1 Batalionu Strzelców Podhalańskich 1 Samodzielnej Brygady Strzelców w Douglas Park. 21 lipca odznaczony przez Naczelnego Wodza Krzyżem Walecznych, podczas ceremonii dekoracji sztandaru Brygady.

Od 27 stycznia do 15 marca 1941 uczestnik kursu podoficerów młodszych, awansowany na stopień kaprala podchorążego. Od 1 maja do 31 sierpnia 1941 na kursie Szkoły Podchorążych w Dundee. Do 9 maja 1942 ponownie przydzielony do 2 kompanii 1 Batalionu Strzelców Podhalańskich 1 Samodzielnej Brygady Strzelców. Od listopada 1941 do lutego 1942 instruktor plutonu żołnierzy jugosłowiańskich, następnie przydzielony do obrony wybrzeży Szkocji oraz lotniska Luchars.

dr Andrzej Suchcitz – Wywiad Armii Krajowej
źródło: Koło Byłych Żołnierzy Armii Krajowej – Oddział Londyn
www.polishresistance-ak.org

Cichociemny

żródło: akta SGGW

Zgłosił się do służby w Kraju. Przeszkolony ze specjalnością w wywiadzie, od 17 maja 1942 do marca 1943 uczestnik Oficerskiego Kursu Doskonalącego Administracji Wojskowej w Glasgow (kamuflaż polskiej szkoły wywiadu, zwanej przez Cichociemnych „kursem gotowania na gazie”).

Zaprzysiężony na rotę ZWZ-AK 29 grudnia 1942 w Audley End, awansowany na stopień podporucznika ze starszeństwem od 13 marca 1943.

Stefan Mayer – relacja nt. szkolenia Cichociemnych oficerów wywiadu
źródło: Instytut Piłsudskiego w Londynie, Kolekcja akt Stefana Mayera, zespół nr 100, teczka nr 709/100/113

Handley Page Halifax

Skoczył ze spadochronem do okupowanej Polski w nocy 13/14 marca 1943 w sezonie operacyjnym „Intonacja”, w operacji lotniczej „Brick” (dowódca operacji: S/L Boxer A.H.C., ekipa skoczków nr: XXIV), z samolotu Halifax DT-627 „P” (138 Dywizjon RAF, załoga: pilot – S/L Boxer A.H.C. / i in.). Informacje (on-line) nt. personelu Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii (1940-1947) – zobacz:  Lista Krzystka

Lotnisko RAF, Tempsford

Start o godz. 19.oo z lotniska RAF Tempsford, zrzut na placówkę odbiorczą „Wół”, w rejonie miejscowości Piła, Stara Kuźnica, 14 km od miejscowości Końskie. Razem z nim skoczyli: ppor. Longin Jurkiewicz ps. Mysz, mjr Franciszek Koprowski ps. Dąb, ppor. Wojciech Lipiński ps. Lawina. Skoczkowie przerzucili 543 tys. dolarów w banknotach oraz 126 tys. marek na potrzeby AK. Zrzucono także sześć zasobników oraz 2 paczki. Samolot szczęśliwie powrócił do bazy po locie trwającym 13 godzin 15 minut.

W „Dzienniku czynności” mjr dypl. Jan Jaźwiński oficer wywiadu z Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza, Szef Wydziału Specjalnego (S), organizator lotniczych przerzutów do Polski odnotował:

„Dnia 13.III.43. uruchomiony został Plan Startu – wariant „osiem 2103” [zrzutów]; jak następuje: Lot Nr.: 36/47, ekipa BRICK, ludzi: Dąb plus 3 (…) placówka zasadn. Wół, zapas. Żaba, nawigator squ/ldr Boxer, załoga brytyjska, start godz. 18.40; Lot Nr.: 37/38, ekipa WINDOW, ludzi: Wołk plus 3 (…) placówka zasadn. Żbik, zapas. Hiena, nawigator kpt. obs. Kużnicki, załoga polska, start godz. 18.35; Lot Nr.: 38/49, ekipa TILE, ludzi: Sum plus 3 (…) placówka zasadn. Olcha, zapas. rej.3, nawigator por. obs. Gembik, załoga polska, start godz. 18.30; Lot Nr.: 39/50, ekipa STOCK, ludzi: Antoni plus 3 (…) placówka zasadn. Koza, zapas. Bratek, nawigator kpt. obs. Ławreńczuk, załoga polska, start godz. 18.50; Lot Nr.: 40/51, ekipa DOOR, ludzi: Ulewa plus 3 (…) placówka zasadn. Kra, zapas. Bat, nawigator F/Lt.. Austin, załoga brytyjska, start godz. 18.45; Lot Nr.: 41/52, SLATE, 6 paczek: M1, M2, M3, M4, PLT, R. (…) placówka zasadn. Wrona, nawigator F/o Wynne, załoga brytyjska, start godz. 19.05; Lot Nr.: 42/53, YARD, 6 paczek: 01, 02, 03, 04, 05, R. (…) placówka zasadn. Kaczka, nawigator F/o Foster, załoga brytyjska, start godz. 19.00; Lot Nr.: 43/54, AREA, 6 paczek: M1, M2, M3, M4, 05, R. (…) placówka zasadn. Kot, nawigator kpt. obs. Gryglewicz, załoga polska, start godz. 18.55;”.

Dn. 14.III. nawigatorzy zameldowali: – lot 36/47 wykonany na plac. odb. WÓŁ, zrzut jak plan. (543.000 dol. i 126.000 Rm), .- lot 37/48 wykonany na plac. odb. ŻBIK, zrzut jak plan. (744.000 dol.), – lot 38/49 wykonany na plac. odb. OLCHA, zrzut jak plan. (616.500 dol. i 547.000 Rm), – lot 39/50 wykonany na plac. odb. KOZA, zrzut jak plan. (450.000 dol. i 10.000 peset), – lot 40/51 wykonany na plac. odb. KRA, zrzut jak plan. (395.000 dol.), – lot 41/52 – nawalił dopływ benzyny – 20 min. od plac. – samolot zawrócił, – lot 42/53 – nawigator twierdzi, że plac. odb. nie dała 1944 [sygnałów świetlnych]. DZIĘKI CI WIELKI BOŻE! Wspaniała i szczęśliwa defilada – d l a   K r a j u !

Nastrój załóg, ekip i Wydz. „S”: w r e s z c i e    w y s t a r t o w a l i ś m y. Łacznie przerzucono, w sześciu wykonanych lotach – na placówki: 20 ludzi, 2.748.000 dol., 673.000 Rmk., 10.000 peset, trzy poczty (…) i 6 paczek mat. ” (s. 164)

Jerzy Straszak – „Szkoła szpiegów”
w: Zeszyty Historyczne nr 115, s. 122 – 144, Instytut Literacki, Paryż 1996

Podczas podróży pociągiem z Niekłania do Warszawy, w związku z kontrolą podróżnych, aresztowany pod fałszywym nazwiskiem przez gestapo na stacji Tomaszów Mazowiecki wraz z Cichociemnym ppor. Wojciechem Lipińskim ps. Lawina, osadzeni w tamtejszym więzieniu. Poprzez współwięźnia, członka AK nawiązali kontakt ze strukturami AK. Po przekupieniu szefa gestapo w Tomaszowie Mazowieckim, także w związku z epidemią tyfusu plamistego, na który ciężko zachorował ppor. „Lawina”, zwolnieni  7 maja 1943.

Początkowo w Skarżysku, następnie przetransportowany (pod pozorem eskorty więźnia) przez granatowego policjanta do Warszawy. Aklimatyzacja do realiów okupacyjnych w Warszawie u „ciotki” Michaliny Wieszeniewskiej, ps. Antosia, następnie w mieszkaniu przy ul. Brackiej. Zachorował na tyfus plamisty, leczony przez miesiąc. Od maja 1943 przydzielony jako oficer wywiadu do Referatu „Wschód” Oddział II (Informacyjno-Wywiadowczy) Komendy Głównej AK oraz referent w biurze studiów Oddziału II „Pralnia” – „Besta”, m.in. rozpracowywał armię niemiecką.

Halina Waszczuk-Bazylewska – Od WW-72 do „Liceum”
w: Niepodległość i Pamięć 1997 r., nr 4/1 (7) [1], s. 153-176

Powstanie Warszawskie

W Powstaniu Warszawskim, po jego wybuchu, nawiązał kontakt z dowództwem III batalionu pancernego „Golski”, następnie oficer do specjalnych poruczeń oraz adiutant kpt. Stefana Golędzinowskiego ps. Golski, dowódcy batalionu „Odwet 2” Zgrupowania „Golski”. Walczył w Śródmieściu Południowym, m.in. w gmachu Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej, na rogu ul. Lwowskiej oraz Piusa XI.

Po kapitulacji Powstania, od 5 października 1944 jako sierżant w niewoli niemieckiej: Stalag XI B Fallingbostel, następnie stalag Dorsten. Uwolniony 15 kwietnia 1945. Awansowany na stopień  porucznika ze starszeństwem od 1 stycznia 1945.

Maciej Żuczkowski – Wywiad Armii Krajowej
w: Pamięć.pl nr 4-5/2012, Instytut Pamięci Narodowej Warszawa, s. 44 – 49

Andrzej Pepłoński – Współdziałanie Oddziału II Sztabu Naczelnego Wodza
z Secret Intelligence Service w okresie II wojny światowej
w: Słupskie Studia Historyczne 2003 r. nr 10, s. 149-165

Po wojnie

Po zgłoszeniu się do władz alianckich przetransportowany samolotem do Londynu, 24 kwietnia 1945 zameldował się w Oddziale VI (Specjalnym) Sztabu Naczelnego Wodza. Od 1 czerwca 1945 przydzielony do 2 kompanii XXIV batalionu 3 Dywizji Piechoty w Tilicountry, Clackamannanshire (Szkocja), następnie dowódca plutonu. 

2 października 1945 zwolniony w celu kontynuowania studiów, zdemobilizowany 1 maja 1947, następnie w Polskim Korpusie Przysposobienia i Rozmieszczenia. Od 14 września 1946 wraz z żoną, która uciekła z PRL, zamieszkał w Borth k. Aberystwych. We wrześniu 1947 uzyskał licencjat na Uniwersytecie of Wales, 26 maja 1948   zwolniony z PKiR.

Ulotka PKPiR

Od  maja 1948 pracownik Stacji Doświadczalnej w Cheshunt (Hertfordshire), przekształconej w 1954 w Glasshause Crops Research Institute z siedzibą w Littlehampton. Od 1957 do grudnia 1959 na dwuletnim kontrakcie naukowym (badania nad uprawą ryżu) w Gujanie, po powrocie ponownie w Glasshause Crops Research Institute w Littlehampton. Autor wielu publikacji naukowych, w styczniu 1966 uzyskał tytuł inżyniera rolnictwa na SGGW.

Od 1966 główny chemik w laboratorium producentów bananów na wyspach Morza Karaibskiego (WINBAN) z siedzibą w Saint Lucia, uczestnik licznych międzynarodowych konferencji naukowych. Od 1983 na emeryturze, mieszkał na wyspie Saint Lucia, będącej państwem w Ameryce Środkowej na Morzu Karaibskim, od 1967 stowarzyszonym z Wielką Brytanią.

Od 1992 powrócił z żoną na stałe do Wielkiej Brytanii, namówiony przez syna Paula i jego żonę. Zamieszkali w Maidenhead. Prawdopodobnie tam zmarł 4 stycznia 2010.

Wkład polskiego wywiadu w 1945 ocenił oficer łącznikowy MI6 (1940-1946) komandor Wilfred Dunderdale:
„Spośród 45 770 raportów wywiadowczych z okupowanej Europy, które dotarły w czasie wojny do aliantów,
22 047, czyli 48 procent pochodziło ze źródeł polskich (…)
Wynika z tego, że w ciągu ostatnich pięciu lat polscy agenci w Europie pracowali bez przerwy
i że dostarczyli oni, mimo wielkiego zagrożenia dla siebie i swoich rodzin,
wielką ilość materiału wszelkiego rodzaju i obejmującego wiele tematów.”

W 2004 oraz w 2005 opublikowano obszerne ustalenia Polsko-Brytyjskiej Komisji Historycznej
pt. ”Polsko – brytyjska współpraca wywiadowcza podczas II wojny światowej”
(wyd. Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, Warszawa 2004, 2005 ISBN 83-89115-11-5 oraz ISBN 83-89115-37-9.

W 2005 roku brytyjski rząd oficjalnie potwierdził
że ok. połowa tajnych raportów dla aliantów z okupowanej Europy pochodziła od Polaków.
W wywiadzie AK pełniło służbę 37 Cichociemnych…

Awanse

• kapral  podchorąży – 15 marca 1941
• podporucznik – ze starszeństwem od 13 marca 1943
• porucznik – ze starszeństwem od 1 stycznia 1945

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Walecznych – czterokrotnie, 1 stycznia 1945
• King’s Medal for Courage in the Cause of Freedom (Wielka Brytania)
• Honorowe Odznaczenie za Odniesione Rany
• Zlatna Medalja za Revnosnu Službu (Jugosławia).

Życie rodzinne

Syn Henryka posła na Sejm w II RP, właściciela majątku Bystre, podczas wojny polsko – bolszewickiej adiutanta gen. Kazimierza Sosnkowskiego oraz Natalii z domu Bitny-Szlachty. Miał brata Henryka Leona oraz siostrę Marię (1920–2012). W 1944 zawarł związek małżeński z Zofią z domu Zaborowską (ur. 1924) nauczycielką, sanitariuszką AK, siostrą kuriera Delagatury Rządu na Kraj ppor. Stanisława Zaborowskiego ps. Grzegorz.

Mieli czterech synów: Huberta (ur. 1945), Aleksandra (ur. 1947), Paula (ur. 1948) oraz Juliana (ur. 1957). 

Upamiętnienie Cichociemnych

W 1989 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni” (scenariusz i reżyseria Marek Widarski).

15 maja 2005 odsłonięto na terenie jednostki specjalnej – Jednostki Wojskowej GROM w Warszawie pomnik poświęcony cichociemnym spadochroniarzom AK. Znaczna część ekspozycji Sali Tradycji jednostki GROM poświęcona jest Cichociemnym.

Od 4 sierpnia 1995 roku jednostka nosi nazwę – Jednostka Wojskowa GROM im. Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej

W 2008 roku powstał film dokumentalny „My cichociemni. Głos żyjących” (scenariusz i reżyseria Paweł Kędzierski).

Pomnik CC w Warszawie

7 października 2013 roku w Warszawie przy ul. Matejki, naprzeciwko Sejmu R.P. odsłonięto Pomnik Cichociemnych Spadochroniarzy AK.

W 2013 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni. Wywalcz wolność lub zgiń” (scenariusz i reżyseria Dariusz Walusiak).

W 2016 roku Sejm R.P. ustanowił rok 2016 Rokiem Cichociemnych. NBP wyemitował srebrną kolekcjonerską monetę o nominale 10 zł upamiętniającą 75. rocznicę pierwszego zrzutu Cichociemnych.

W 2017 roku PLL LOT umieścił znak spadochronowy oraz podpis upamiętniający Cichociemnych na kadłubie Boeinga 787 (SP-LRG).

Cichociemni są patronem wielu szczepów, drużyn oraz organizacji harcerskich. Opublikowano wiele książek i artykułów o Cichociemnych.

Na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie znajdują się groby kilkudziesięciu Cichociemnych oraz poświęcony Im pomnik „TOBIE OJCZYZNO”

Sala Tradycji Jednostki Wojskowej GROM

Źródła:

• informacje własne (archiwum portalu)
• teczka personalna – Oddział Specjalny Sztabu Naczelnego Wodza (Studium Polski Podziemnej, Kol.023.0170)
• Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 2. Rzeszów: Wydawnictwo „Abres”, 1996, s. 112 – 116, ISBN 83-902499-5-2.
• Kajetan Bieniecki: Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Arcana, Kraków 1994 r. ISBN 83-86225-10-6
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1984, s. 366. ISBN 8321105378.
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni 1941–1945 – Sylwetki spadochroniarzy. Wojskowy Instytut Historyczny, s. 139.

Zobacz także – biogram w Wikipedii