Cichociemni – Żołnierze Wyklęci
Silent Unseen (pol. Cichociemni) were soldiers of the Home Army in special service
Pod koniec oraz po formalnym zakończeniu II wojny światowej co najmniej 18 Cichociemni (eng. Silent Unseen) pozostało w konspiracji w AK lub poza strukturami wojskowymi, m.in. zajmowali się przerzucaniem ludzi na Zachód albo ze wschodu do Polski centralnej i zachodniej. M.in. Cichociemni: kpt. Mieczysław Szczepański oraz ppor. Czesław Rossiński uczestniczyli w planowaniu (zaniechanego) zamachu na przewodniczącego KRN Bolesława Bieruta oraz przewodniczącego PKWN Edwarda Osóbkę-Morawskiego. Obaj Cichociemni zostali zamordowani 12 kwietnia 1945 r. po północy, na schodach podziemi Zamku w Lublinie.
56 Cichociemni (eng. Silent Unseen) jako żołnierze wyklęci walczyło w antykomunistycznych strukturach wojskowych, w działaniach zwanych powstaniem antykomunistycznym.
M.in. Cichociemny ppłk Jan Kamieński pod ps. Klimaszewski był inspektorem Inspektoratu Południowego Narodowych Sił Zbrojnych, do 6 sierpnia 1945 pod ps. Litwin komendantem Okręgu Kraków Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj. Cichociemny płk Marian Gołębiewski od czerwca 1945 był szefem sztabu oraz zastępcą komendanta Okręgu Lublin Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj; działał w opozycji antykomunistycznej aż do 1989. Cichociemny mjr Bogusław Wolniak był szefem łączności technicznej Komendy Głownej Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj w Warszawie.
43 Cichociemnych zaangażowało się w działalność Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj: rtm. Stefan Bałuk, płk Adam Boryczka, ppor. Przemysław Bystrzycki, por. Bronisław Czepczak-Górecki, por. Kazimierz Czerwiński, mjr. Hieronim Dekutowski, ppłk. Feliks Dzikielewski, Cpt. Adolf Gałacki, Cpt. Tadeusz Gaworski, płk Marian Gołębiewski, ppłk Antoni Iglewski, mjr Bolesław Jackiewicz, Cpt. Henryk Januszkiewicz, ppłk Jan Kamieński, mjr Eugeniusz Kaszyński, por. Tadeusz Kobyliński, por. Edward Kowalik, Cpt. Wojciech Lipiński, mjr Benon Łastowski, mjr Adam Mackus, por. Jan Matysko, ppor. Stanisław Mazur, Cpt. Jerzy Niemczycki, Cpt. Michał Nowakowski, plut. Jan Parczewski, por. Feliks Perekładowski, por. Marian Pokładecki, Cpt. Stefan Przybylik, mjr Kazimierz Raszplewicz, ppor. Edwin Scheller-Czarny, mjr Fryderyk Serafiński, ppłk Stanisław Sędziak, por. Zenon Sikorski, mjr Zdzisław Sroczyński, Cpt. Tadeusz Starzyński, mjr Piotr Szewczyk, mjr Adam Trybus, mjr Witold Uklański, Cpt. Bernard Wiechuła, Cpt. Otton Wiszniewski, mjr Bogusław Wolniak, por. Lech Zabierek, Cpt. Elżbieta Zawacka, ppor. Tadeusz Żelechowski.
Cichociemny mjr Hieronim Dekutowski ps. Zapora był dowódcą oddziału dywersyjnego DSZ, następnie WiN, przeprowadził wiele akcji bojowych w województwie lubelskim, rzeszowskim, kieleckim. Cichociemny płk Marian Gołębiewski był dowódcą oddziałow w sile ok. 4,5 tys. żołnierzy, szefem sztabu i zastępcą komendanta Okręgu Lublin DSZ, wydawał niepodległościową prasę („Wieści”, „Nowy Zew”), przeprowadzał wiele akcji bojowych, m.in. 21 lutego 1945 akcję na Komunalna Kasę Oszczędności. Cichociemny por. Zenon Sikorski był inspektorem Okręgu Górny Śląsk Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj. Cichociemny mjr Adam Trybus zwerbował do współpracy kilkunastu funkcjonariuszy PRL-owskiej bezpieki, 11 czerwca 1945 r. zorganizował akcję na areszt PUBP w Pabianicach, uwalniając bez żadnych strat 10 więzionych żołnierzy antykomunistycznej konspiracji.
25 Cichociemnych działało także w strukturach Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość„: rtm. Stefan Bałuk, płk Adam Boryczka, ppor. Bernard Bzdawka, mjr Antoni Chmielowski, por. Bronisław Czepczak-Górecki, mjr Hieronim Dekutowski, ppłk Feliks Dzikielewski, Cpt. Adolf Gałacki, płk Marian Gołębiewski, ppłk Antoni Iglewski, mjr Bolesław Jackiewicz, Cpt. Henryk Januszkiewicz, por. Edward Kiwer, por. Tadeusz Kobyliński, Cpt. Stanisław Kolasiński, Cpt. Mieczysław Kwarciński, mjr Benon Łastowski, por. Jan Matysko, ppor. Stanisław Mazur, płk. Bruno Nadolczak ps. Piast – był autorem raportu WiN o sowieckim ludobójstwie i zsyłkach Polaków, kpt. Michał Nowakowski, mjr Fryderyk Serafiński, ppłk Stanisław Sędziak, mjr Witold Uklański, por. Lech Zabierek.
Ponadto Cichociemni działali:
- w kadrowej organizacji „NIE” – mjr Antoni Chmielowski, ppłk Antoni Iglewski, Cpt. Jan Kamieński, por. Jerzy Kowalski, Cpt. Stefan Przybylik, Cpt. Michał Wilczewski – popełnił samobójstwo 14 lutego 1945 przy próbie aresztowania przez NKWD, por. Roman Wiszniowski,
- were Ruchu Oporu Armii Krajowej – mjr Wincenty Ściegienny, mjr Adam Trybus
- were Obywatelskiej Armii Krajowej – ppłk Stanisław Sędziak
Cichociemny płk Adam Boryczka działał w WiN od 1945 aż do 1952, kilkakrotnie przyjeżdżał do PRL jako kurier, następnie szef łączności Delegatury Zagranicznej WiN. Był rozpracowywany przez służby specjalne PRL, w ramach gry operacyjnej „Cezary”. Cichociemny mjr Benon Łastowski, działał w WiN od 1945 aż do 1952, prawdopodobnie od lat pięćdziesiątych związał się z amerykańskimi (CIA) lub brytyjskimi (SIS) służbami specjalnymi. Cichociemny mjr Zdzisław Sroczyński w 1946 został zrzucony do Polski w nieustalonych okolicznościach, prawdopodobnie w operacji amerykańskiego wywiadu, po wykonaniu zadania powrócił do Londynu. Wspieraną z Zachodu antykomunistyczną działalność WiN przerwano po ujawnieniu gry operacyjnej MBP i NKWD pod kryptonimem „Cezary”.
Cichociemny płk Marian Giołębiewski działał w Delegaturze Sił Zbrojnych na Kraj, potem w Zrzeszeniu „Wolność i Niezawisłość”, następnie aż do 1989 w opozycji demokratycznej PRL (m.in. współzałożyciel Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela)…
CICHOCIEMNI – ŻOŁNIERZE WYKLĘCI
Uwaga: tabelę można przeszukiwać oraz sortować, klikając wybraną kolumnę.
Można wybrać dowolną ilość wierszy, bez wpływu na wynik wyszukiwania.
Klikając w imię i nazwisko można przejść do biogramu na naszym portalu
Autor wykazu – Ryszard M. Zając, wnuk por. cc. Jozef Zajac
Na urządzeniach mobilnych aby zobaczyć całość należy przewinąć w poziomie
| Stopień | Foto | Nazwisko imię | Pseudonim | Organizacja |
|---|---|---|---|---|
| gen. bryg. |  | Bałuk Stefan | Starba | Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj (1945), Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość (1945) |
| płk. |  | Boryczka Adam | Brona | Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj (1945), Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość (1946-1954) |
| ppor. |  | Bystrzycki Przemysław | Grzbiet | Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj (1945) |
| ppor. łączn. |  | Bzdawka Bernard | Siekiera | Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość (1945) |
| mjr |  | Chmielowski Antoni | Wołk | Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość (1945), organizacja NIE (1945) |
| por. łączn. |  | Czepczak Górecki Bronisław | Zwijak | Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj (1945), Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość (1945) |
| por. br. panc. |  | Czerwiński Kazimierz | Bryzga | Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj (1945) |
| płk. |  | Dekutowski Hieronim | Zapora | dowódca oddziału, Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj (1945), Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość (1945-1947) |
| ppłk. łącz. |  | Dzikielewski Feliks | Oliw | Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj (1945), Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość (1945) |
| Capt. |  | Gałacki Adolf | Maszop | Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj (1945), Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość (1945) |
| Capt. |  | Gaworski Tadeusz | Lawa | Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj (1945) |
| płk. piech. |  | Gołębiewski Marian | Ster | dowódca oddziałów (ok. 4,5 tys. zołnierzy), szef sztabu, zastepca komendanta Okręgu Lublin DSZ, Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj (1945), Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość (1945-1946) |
| ppłk. |  | Iglewski Antoni | Ponar | Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj (1945), Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość (1945), organizacja NIE (1945) |
| rtm. kaw. |  | Ignaszak Stefan | Drozd | Pozostał w konspiracji |
| mjr pil. |  | Iszkowski Jerzy | Orczyk | Pozostał w konspiracji |
| mjr |  | Jackiewicz Bolesław | Łabędź | Szef Oddziału III Sztabu Obszaru Zachodniego Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj (1945), szef Wydziału Organizacyjnego Komendy Obszaru Zachodniego Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość (I Zarząd, 1945) |
| Capt. |  | Januszkiewicz Henryk | Spokojny | Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj (1945), Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość (1945) |
| ppłk. |  | Kamieński Jan | Cozas | komendant Obszaru Zachodniego organizacji NIE (1945), komendant Okręgu Kraków Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj (1945), Inspektor Inspektoratu Południowego Narodowych Sił Zbrojnych (1945) |
| mjr piech. |  | Kaszyński Eugeniusz | Nurt | Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj (krótko, 1945) |
| por. piech. |  | Kiwer Edward | Biegaj | Pozostał w konspiracji, Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość (1945) |
| por. |  | Kobyliński Tadeusz | Hiena | Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj (1945), Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość (1945) |
| mjr |  | Kolasiński Stanisław | Śmiga, Ulewa | Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość (1945) |
| por. łączn. lot. |  | Kowalik Edward | Ciupuś | Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj w Republice Federalnej Niemiec (1951-1953) |
| por. sap. |  | Kowalski Jerzy | Baba | Pozostał w konspiracji, organizacja NIE (1945) |
| ppłk. |  | Krajewski Henryk | Trzaska | Pozostał w konspiracji |
| mjr |  | Krzymowski Stanisław | Kostka | Pozostał w konspiracji |
| kpt. piech. |  | Kwarciński Mieczysław | Ziut | Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość (1945) |
| kpt. piech. |  | Lipiński Wojciech | Lawina | Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj (krótko, 1945) |
| mjr |  | Łastowski Benon | Łobuz | Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj (1945), Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość (1945-1952) |
| mjr br. panc. |  | Mackus Adam | Prosty | Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj (1945) |
| por. łączn. |  | Matysko Jan | Oskard | Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj (1945), Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość (1945) |
| ppor. łączn. |  | Mazur Stanisław | Limba | organizacja "NIE" (1945), Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj (1945), Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość (1945) |
| płk. piech. |  | Nadolczak Bruno | Piast | Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość (1945), autor raportu o sowieckim ludobójstwie i zsyłkach Polaków |
| płk. piech. |  | Nakoniecznikoff Klukowski Przemysław | Kruk 2 | Pozostał w konspiracji |
| kpt. piech. |  | Niemczycki Jerzy | Janczar | Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj (1945) |
| ppor. łączn. |  | Nowak Piotr | Oko | Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj (1945) |
| kpt. piech. |  | Nowakowski Michał | Harpun | Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj (1945), Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość (1945) |
| ppor. łączn. |  | Ostrowiński Henryk | Smyk | Pozostał w konspiracji |
| plut. |  | Parczewski Jan | Kraska | Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj (1945) |
| por. piech. |  | Perekładowski Feliks | Przyjaciel 2 | Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj (1945) |
| por |  | Pluta Wilhelm | Pion | Pozostał w konspiracji |
| por. lot. |  | Pokładecki Marian | Zoll | Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj (1945) |
| kpt. łączn. |  | Przybylik Stefan | Gruch | organizacja "NIE" (1945), Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj (1945) |
| mjr piech. |  | Raszplewicz Kazimierz | Tatar 2 | Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj (1945), organizacja "NIE" Okręg Śląski (1945) |
| ppor. |  | Rossiński Czesław | Kozioł | Pozostał w konspiracji |
| ppor. |  | Scheller Czarny Edwin | Fordon | dowódca oddziału dyspozycyjnego Delegaturu Sił Zbrojnych na Kraj (1945) |
| mjr |  | Serafiński Fryderyk | Drabina | Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj (1945), Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość (1945) |
| ppłk. |  | Sędziak Stanisław | Warta | Obywatelska Armia Krajowa (1945), Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj (1945), Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość (1945) |
| por. piech. |  | Sikorski Zenon | Pożar | Inspektor Okręgu Górny Śląsk Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj (1945) |
| mjr piech. sap. |  | Sroczyński Zdzisław | Kompresor | organizacja "NIE" (1945), Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj (1945), w 1946 ponownie zrzucony do Polski, prawdopodobnie w operacji CIA |
| kpt. piech. |  | Starzyński Tadeusz | Ślepowron | Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj (1945), Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość (1945) |
| kpt. art. |  | Szczepański Mieczysław | Dębina | Pozostał w konspiracji |
| mjr piech. |  | Szewczyk Piotr | Czer | Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj (1945), Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość (1945) |
| ppłk. dypl. |  | Ściegienny Wincenty | Las | Ruch Oporu Armii Krajowej (1944-1945) |
| sierż. łączn. |  | Śliwa Kazimierz | Strażak | Pozostał w konspiracji |
| mjr piech. |  | Trybus Adam | Gaj | Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj (1945), Ruch Oporu Armii Krajowej, 11 czerwca 1945 przeprowadził akcję na areszt PUBP w Pabianicach (uwolniono 10 osób) |
| mjr kaw. |  | Uklański Witold | Herold | Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj (1945), Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość (1945) |
| kpt. sap. |  | Walter Jan | Cyrkiel | Pozostał w konspiracji |
| kpt. piech. |  | Waruszyński Zbigniew | Dewajtis 2 | Pozostał w konspiracji |
| por. piech. |  | Wiącek Wiktor | Kanarek | Pozostał w konspiracji |
| kpt. sap. |  | Wiechuła Bernard | Maruda | Pozostał w konspiracji, Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj (1945), Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość (1945) |
| Capt. |  | Wilczewski Michał | Uszka | Pozostał w konspiracji, organizacja "NIE" (1944-1945), popełnił samobójstwo przy próbie aresztowania przez NkWD |
| kpt. piech. |  | Wiszniewski Otton | Topola | Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj (1945) |
| por. |  | Wiszniowski Roman | Harcerz | Pozostał w konspiracji, radiotelegrafista organizacji "NIE" (1945) |
| mjr |  | Wolniak Bogusław | Mięta | Szef łączności technicznej Komendy Głównej Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj (1945) |
| por. piech. |  | Zabierek Lech | Wulkan | Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj (1945), Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość (1945) |
| gen. bryg. |  | Zawacka Elżbieta | Zo | Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj (1945), Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość (1945-1946) |
| ppor. |  | Żelechowski Tadeusz | Ring | Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj (1945) |
Weryfikacji w/w danych nt. Cichociemnych dokonano poprzez analizę Ich biogramów, opublikowanych wspomnień oraz danych z innych źródeł. Źródła danych dotyczących każdego Cichociemnego wskazano na stronie z Jego biogramem.
Sources:
- Own sources
- Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. I. FKM Oleśnica, ISBN 83-902499-0-1
- Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. II. ABRES Rzeszów, ISBN 83-902499-5-2
- Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. III. OS Ostoja, Zwierzyniec – Rzeszów, ISBN 83-910535-4-7
- Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. IV. OS Ostoja, Zwierzyniec – Rzeszów, 978-83-933857-0-6
English (UK) 
Polski