Silent Unseen - "Cursed Soldiers"

Silent Unseen - "Cursed Soldiers"

 

Cichociemni byli żołnierzami Armii Krajowej w służbie specjalnej

 

---

Table of Contents

• Introduction
• Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj
• Zrzeszenie „Wolność i Niezawisłość” (WiN)
• Inne formacje antykomunistyczne
• Cichociemni – żołnierze wyklęci

---

 

Pod koniec oraz po formalnym zakończeniu II wojny światowej co najmniej 18 Cichociemni (eng. Silent Unseen) pozostało w konspiracji w AK lub poza strukturami wojskowymi, m.in. zajmowali się przerzucaniem ludzi na Zachód albo ze wschodu do Polski centralnej i zachodniej. M.in. Cichociemni: kpt. Mieczysław Szczepański oraz ppor. Czesław Rossiński uczestniczyli w planowaniu (zaniechanego) zamachu na przewodniczącego KRN Bolesława Bieruta oraz przewodniczącego PKWN Edwarda Osóbkę-Morawskiego. Obaj Cichociemni zostali zamordowani 12 kwietnia 1945 r. po północy, na schodach podziemi Zamku w Lublinie.

56 Cichociemni (eng. Silent Unseen) jako żołnierze wyklęci walczyło w antykomunistycznych strukturach wojskowych, w działaniach zwanych powstaniem antykomunistycznym.

M.in. Cichociemny ppłk Jan Kamieński pod ps. Klimaszewski był inspektorem Inspektoratu Południowego Narodowych Sił Zbrojnych, do 6 sierpnia 1945 pod ps. Litwin komendantem Okręgu Kraków Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj. Cichociemny płk Marian Gołębiewski od czerwca 1945 był szefem sztabu oraz zastępcą komendanta Okręgu Lublin Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj; działał w opozycji antykomunistycznej aż do 1989. Cichociemny mjr Bogusław Wolniak był szefem łączności technicznej Komendy Głownej Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj w Warszawie.

 

Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj

43 Cichociemnych zaangażowało się w działalność Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj: rtm. Stefan Bałuk, płk Adam Boryczka, ppor. Przemysław Bystrzycki, por. Bronisław Czepczak-Górecki, por. Kazimierz Czerwiński, mjr. Hieronim Dekutowski, ppłk. Feliks Dzikielewski, Cpt. Adolf Gałacki, Cpt. Tadeusz Gaworski, płk Marian Gołębiewski, ppłk Antoni Iglewski, mjr Bolesław Jackiewicz, Cpt. Henryk Januszkiewicz, ppłk Jan Kamieński, mjr Eugeniusz Kaszyński, por. Tadeusz Kobyliński, por. Edward Kowalik, Cpt. Wojciech Lipiński, mjr Benon Łastowski, mjr Adam Mackus, por. Jan Matysko, ppor. Stanisław Mazur, Cpt. Jerzy Niemczycki, Cpt. Michał Nowakowski, plut. Jan Parczewski, por. Feliks Perekładowski, por. Marian Pokładecki, Cpt. Stefan Przybylik, mjr Kazimierz Raszplewicz, ppor. Edwin Scheller-Czarny, mjr Fryderyk Serafiński, ppłk Stanisław Sędziak, por. Zenon Sikorski, mjr Zdzisław Sroczyński, Cpt. Tadeusz Starzyński, mjr Piotr Szewczyk, mjr Adam Trybus, mjr Witold Uklański, Cpt. Bernard Wiechuła, Cpt. Otton Wiszniewski, mjr Bogusław Wolniak, por. Lech Zabierek, Cpt. Elżbieta Zawacka, ppor. Tadeusz Żelechowski.

Cichociemny mjr Hieronim Dekutowski ps. Zapora był dowódcą oddziału dywersyjnego DSZ, następnie WiN, przeprowadził wiele akcji bojowych w województwie lubelskim, rzeszowskim, kieleckim. Cichociemny płk Marian Gołębiewski był dowódcą oddziałow w sile ok. 4,5 tys. żołnierzy, szefem sztabu i zastępcą komendanta Okręgu Lublin DSZ, wydawał niepodległościową prasę („Wieści”, „Nowy Zew”), przeprowadzał wiele akcji bojowych, m.in. 21 lutego 1945 akcję na Komunalna Kasę Oszczędności. Cichociemny por. Zenon Sikorski był inspektorem Okręgu Górny Śląsk Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj. Cichociemny mjr Adam Trybus zwerbował do współpracy kilkunastu funkcjonariuszy PRL-owskiej bezpieki, 11 czerwca 1945 r. zorganizował akcję na areszt PUBP w Pabianicach, uwalniając bez żadnych strat 10 więzionych żołnierzy antykomunistycznej konspiracji.

 

Zrzeszenie „Wilność i Niezawisłość” (WiN)

25 Cichociemnych działało także w strukturach Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość„: rtm. Stefan Bałuk, płk Adam Boryczka, ppor. Bernard Bzdawka, mjr Antoni Chmielowski, por. Bronisław Czepczak-Górecki, mjr Hieronim Dekutowski, ppłk Feliks Dzikielewski, Cpt. Adolf Gałacki, płk Marian Gołębiewski, ppłk Antoni Iglewski,  mjr Bolesław Jackiewicz, Cpt. Henryk Januszkiewicz, por. Edward Kiwer, por. Tadeusz Kobyliński, Cpt. Stanisław Kolasiński, Cpt. Mieczysław Kwarciński, mjr Benon Łastowski, por. Jan Matysko, ppor. Stanisław Mazur, płk. Bruno Nadolczak ps. Piast – był autorem raportu WiN o sowieckim ludobójstwie i zsyłkach Polaków, kpt. Michał Nowakowski, mjr Fryderyk Serafiński, ppłk Stanisław Sędziak, mjr Witold Uklański, por. Lech Zabierek.

 

Inne formacje antykomunistyczne

Cichociemni działali także w innych formacjach antykomunistycznych:

• w kadrowej organizacji „NIE Organisation” – mjr Antoni Chmielowski, ppłk Antoni Iglewski, Cpt. Jan Kamieński, por. Jerzy Kowalski, Cpt. Stefan Przybylik, Cpt. Michał Wilczewski – popełnił samobójstwo 14 lutego 1945 przy próbie aresztowania przez NKWD, por. Roman Wiszniowski,
  
• in an Ruchu Oporu Armii Krajowej – mjr Wincenty Ściegienny, mjr Adam Trybus 
• in an Obywatelskiej Armii Krajowej – ppłk Stanisław Sędziak
  

 

Cichociemny płk Adam Boryczka działał w WiN od 1945 aż do 1952, kilkakrotnie przyjeżdżał do PRL jako kurier, następnie szef łączności Delegatury Zagranicznej WiN. Był rozpracowywany przez służby specjalne PRL, w ramach gry operacyjnej „Cezary”. Cichociemny mjr Benon Łastowski, działał w WiN od 1945 aż do 1952, prawdopodobnie od lat pięćdziesiątych związał się z amerykańskimi (CIA) lub brytyjskimi (SIS) służbami specjalnymi. Cichociemny mjr Zdzisław Sroczyński w 1946 został zrzucony do Polski w nieustalonych okolicznościach, prawdopodobnie w operacji amerykańskiego wywiadu, po wykonaniu zadania powrócił do Londynu. Wspieraną z Zachodu antykomunistyczną działalność WiN przerwano po ujawnieniu gry operacyjnej MBP i NKWD pod kryptonimem „Cezary”.

Cichociemny płk Marian Gołębiewski działał w Delegaturze Sił Zbrojnych na Kraj, potem w Zrzeszeniu „Wolność i Niezawisłość”, następnie aż do 1989 w opozycji demokratycznej PRL (m.in. współzałożyciel Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela)…

 

 

CICHOCIEMNI – ŻOŁNIERZE WYKLĘCI

Uwaga: tabelę można przeszukiwać oraz sortować, klikając wybraną kolumnę.
Można wybrać dowolną ilość wierszy, bez wpływu na wynik wyszukiwania.
Klikając w imię i nazwisko można przejść do biogramu na naszym portalu

Autor wykazu – Ryszard M. Zając, wnuk por. cc. Jozef Zajac

Na urządzeniach mobilnych aby zobaczyć całość należy przewinąć w poziomie

Weryfikacji w/w danych nt. Cichociemnych dokonano poprzez analizę Ich biogramów, opublikowanych wspomnień oraz danych z innych źródeł. Źródła danych dotyczących każdego Cichociemnego wskazano na stronie z Jego biogramem.

 

 

Sources:

• Own sources
• Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. I. FKM Oleśnica, ISBN 83-902499-0-1
• Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. II. ABRES Rzeszów, ISBN 83-902499-5-2
• Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. III. OS Ostoja, Zwierzyniec – Rzeszów, ISBN 83-910535-4-7
• Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. IV. OS Ostoja, Zwierzyniec – Rzeszów, 978-83-933857-0-6