Byli i tacy cichociemni spadochroniarze Armii Krajowej, których pamiętamy z zażenowaniem, bowiem splamili się, z różnych powodów, niegodnymi czynami. Na szczęście byli wyjątkiem.
Z akt IPN wynika, że niektórzy z cichociemnych, kierowani różnymi motywami, mogli podjąć współpracę z komunistycznymi służbami specjalnymi „Polski Ludowej” – m.in. UB, SB, IW, GZI, lub WSW czy wywiadem PRL.
Niektórzy dokonali własnego wyboru, innych złamano szantażem i groźbami. Bez znajomości wszystkich towarzyszących temu okoliczności (kontekstu osobistego i społecznego) łatwo dzisiaj wystawiać oceny moralne, zapominając że wówczas Cichociemni obawiali się o życie własne oraz swoich bliskich. Rzeczywistość tamtych lat jest bardzo skomplikowana, nie sposób jej zrozumieć, posługujac się wyłącznie czarno – białymi okularami…
Na ile to możliwe, warto wnikliwie spojrzeć na życiorysy kontrowersyjnych cichociemnych. Nie po to, aby usprawiedliwiać, ale po to, aby zrozumieć, dla niektórych bardzo trudne, czasem wymuszone decyzje o podjęciu współpracy, bardzo często wynikające wprost z obawy o własne życie… Warto także zauważyć, że niektórzy podejmowali swoistą grę z bezpieką – zobowiązując się do współpracy, ale nie przekazując żadnych informacji albo przekazując informacje bezwartościowe. Niestety, niektórzy historycy w pogoni za sensacją naciągają fakty albo interpretują je w sposób sprzeczny ze zdrowym rozsądkiem.. Wiadomo także, że wiarygodność zapisów w rejestrach służb nie jest nadmiernie wysoka – np. powszechnym procederem było umieszczanie w dokumentacji i rejestrach rzekomych współpracowników w celu wyłudzenia pieniędzy z budżetu służb, rzekomo przekazywanych tym „współpracownikom”…
UWAGA – dane osobowe CC mających współpracować ze służbami specjalnymi „Polski Ludowej”
pochodzą z mało rzetelnej publikacji dr Krzysztofa A. Tochmana (patrz poniżej)
nie sposób ich zweryfikować (autor tylko w kilku przypadkach podał bliższe dane)
brak podanego kontekstu społecznego i osobistego ewentualnego podjęcia takiej współpracy
ponadto rzetelność tego autora może budzić uzasadnione wątpliwości:
patrz Rocznica pełna błędów, Odpowiedź na artykuł Krzysztofa Tochmana
Podane osoby mogą być bezpodstawnie wskazane jako współpracownicy służb…
„Lista Tochmana” – Cichociemnych posądzonych
o współpracę ze służbami „Polski Ludowej”:
(Kliknięcie w nazwisko prowadzi do strony z biogramem)
UWAGA! – lista w trakcie weryfikacji, niektóre dane mogą być błędne…
Bardziej szczegółowe dane znajdują się na stronach z biogramem
Stopień | Nazwisko imię | Pseudonim TW |
---|---|---|
gen. bryg. | Bałuk Stefan | TW Jerzy |
por. | Buyno Jerzy | TW Mieczysławski |
kpt. | Fijałka Michał | TW Osiecki |
kpt. piech. | Fortuna Ludwik | TW Snarski |
por. łączn. | Fuhrman Kazimierz | TW Kazik Marek Lachowicz |
ppor. | Gołuński Norbert | TW Jan |
ppor. | Heczko Kalinowski Gustaw | TW Powada |
por. piech. | Kiwer Edward | TW Ksawery |
por. | Klocek Niewęgłowski Włodzimierz | właściciel lokalu kontaktowego SB o kryptonimie „Lipa” |
ppor. piech. | Konstanty Ignacy | TW Wiśniewski |
por. łączn. lot. | Kowalik Edward | TW Bil, Bill |
mjr | Krzymowski Stanisław | TW wywiadu PRL |
kpt. piech. | Lipiński Wojciech | TW Set, Heros |
ppłk. | Majorkiewicz Felicjan | TW Jaworski |
ppor. łączn. | Makagonow Makagon Aleksander | TW Janek |
kpt. | Nowacki Józef | TW Walewski |
ppor. kaw. | Nowobilski Tadeusz | TW Dzwon |
ppłk. | Paczkowski Alfred | TW Jan |
kpt. piech. | Piotrowski Julian | TW Rewera, Wanda |
rtm. kaw. | Prądzyński Janusz | TW Wanda |
rotm. | Prus Bogusławski Andrzej | TW Andrzej Bogusławski |
mjr | Pukacki Franciszek | TW Cichy |
por. piech. | Rydzewski Lech | TW Kret |
por. piech. | Sikorski Zenon | TW Tadeusz Ciekański, Zen KO Pilot |
kpt. art. | Smolski Kazimierz | TW WUBP Szczecin |
ppłk. | Szymański Jerzy | TW Pucz, Bober KO Konarski |
ppor. | Żelechowski Tadeusz | TW Ptak |
Wg. mało wiarygodnej publikacji Krzysztofa A. Tochmana, od 16 lutego 1956 do 14 grudnia 1965 Cichociemny Michał Fijałka miał współpracować jako tajny informator ps. Osiecki ze Służbą Bezpieczeństwa. Autor tej publikacji skompromitował się rażącą nierzetelnością m.in. w publikacji pt. Cichociemni 1941 – 1945. W 80 rocznicę pierwszego skoku bojowego do Polski, IPN Oddział w Rzeszowie, Rzeszów 2021 – patrz Rocznica pełna błędów.
Grzegorz Fijałka – Odpowiedź na artykuł Krzysztofa Tochmana
Michał Fijałka (1915-1983), tajny współpracownik UB-SB o pseudonimie „Osiecki”,
w: Aparat represji w Polsce Ludowej 1944 – 1989, Warszawa 2020, nr 1 (18)/2020 – pdf do pobrania
Krzysztof A. Tochman – Michał Fijałka (1915-1983), cichociemny, żołnierz AK,
tajny współpracownik UB-SB o pseudonimie „Osiecki”
w: IPN, Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989 /1(7), s. 483-493
Krzysztof A. Tochman – Rozpracowanie cichociemnych przez komunistyczny aparat represji
w: Biuletyn informacyjny AK nr 11 (295) listopad 2014, s. 60 – 72
Filip Musiał – Trudna prawda
w: Biuletyn informacyjny AK nr 11 (295) listopad 2014, s. 54 – 59
Krzysztof A. Tochman – Rozpracowanie żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie
przez komunistyczny aparat represji na wybranych przykładach cichociemnych
w: Politycznie obcy!, IPN Szczecin, 2016, s. 131 – 157
Zdarzały się także inne, związane z Cichociemnymi, zdecydowanie niehonorowe sytuacje:
Bartłomiej Szyprowski – Kradzież pieniędzy cichociemnych z placówki „Pole” pod Wyszkowem.
Wyrok Wojskowego Sądu Specjalnego na Władysława Wysockiego
w: Rocznik Wołomiński t. VII, 2011, s. 211 – 227
Bartłomiej Szyprowski – Sprawa kradzieży pieniędzy cichociemnych z placówki „Trawa”
i rozwiązanie jej przez podziemny wymiar sprawiedliwości
w: Przegląd Historyczno – Wojskowy nr 16 (67)1 (351), 2015, s. 158 – 178
Bartłomiej Szyprowski – Kradzież pieniędzy zrzutowych z placówki „Kopyto”.
Sprawa karna pchor. Tadeusza Szatkowskiego przed Wojskowym Sądem Specjalnym
Komendy Głównej Armii Krajowej
w: Dzieje Najnowsze, Instytut Historii PAN, nr 2/2018, s. 21 – 47
Niektórzy badacze problematyki Cichociemnych kwestionują liczbę 316 Cichociemnych jako nieprawidłową. Np. dr Waldemar Grabowski podnosi, że:
Dr Waldemar Grabowski wymyślił sobie trzy różne definicje Cichociemnych i krytykuje fakty, że do niej nie pasują. Sam się zaplątał w te definicje, bowiem wywodzi np. „w przypadku przyjęcia definicji CC jako żołnierza PSZ zaprzysiężonego na rotę przysięgi ZWZ-AK i zrzuconego na spadochronie w Polsce” – „czy jako CC nie należałoby również uznać spadochroniarzy zrzuconych w Polsce, ale wysłanych przez MSW, a także spadochroniarzy zrzuconych zarówno przez MON, jaki i MSW w innych krajach europejskich (Francja, Albania, Jugosławia, Włochy, Niemcy i Austria). Byli Oni w dużej mierze zaprzysięgani na rotę przysięgi ZWZ-AK”.
Jego wywody są więc wewnętrznie sprzeczne, bowiem:
Najistotniejsza jest jednak kwestia fundamentalna – dr Grabowski nie jest przez nikogo upoważniony do decydowania o tym, kto był – a kto nie był Cichociemnym. Jego wewnętrznie sprzeczne spekulacje nie mają znaczenia w świetle faktów historycznych.
Listę 316 Cichociemnych spisano wprawdzie dopiero po wojnie – jako listę skoczków odznaczonych „Znakiem [Spadochronowym] dla Skoczków do Kraju” – ale uczynił to Kierownik Ministerstwa Obrony Narodowej zarządzeniem z 7 lutego 1954.
Przeciwko kształtowi tej listy nie protestował nikt, w tym żaden z kilkudziesięciu żyjących wtedy Cichociemnych. Wtedy nie było kontrowersji – te tworzone obecnie przez dr Grabowskiego można śmiało wyrzucić do kosza.
Rzekomy problem z liczbą Cichociemnych polega na tym, że dr Grabowski (i paru innych) wymyślają sobie różne definicje „cichociemnego” a potem liczą spadochroniarzy, którzy im pasują do wymyślonej przez nich definicji.
Faktycznie zaś Oddział VI (Specjalny) Sztabu Naczelnego Wodza w porozumieniu z SOE wysłał do Polski 316 spadochroniarzy, których z czasem nazwano „cichociemnymi”…
Ryszard M. Zając
Polscy spadochroniarze do zadań specjalnych:
Zobacz także:
zobacz – Okradanie Cichociemnych
Stanisław Kostka Krzymowski vel Stefan Zaporski, vel Karol Chudzicki, vel Przedpełski
Zwykły Znak Spadochronowy nr 0001, Bojowy Znak Spadochronowy nr 1962
po wojnie wg. Tochmana tajny współpracownik wywiadu PRL
mjr Stanisław Krzymowski
źródło: NAC
Od 1910 uczył się w rosyjskim gimnazjum, od 1912 w Gimnazjum Polskim (późniejszym Państwowym Gimnazjum im. S. Staszica) w Lublinie. W 1916 zrezygnował ze szkoły, 15 lutego wstąpił do Legionów Polskich, przydzielony do 5 Pułku Piechoty 2 Brygady Legionów Polskich, następnie do lipca 1917 w 2 Pułku Ułanów. Po kryzysie przysięgowym od września 1917 w Polskiej Organizacji Wojskowej (okręg lubelski, obwód krasnostawski). Od 1 listopada 1918 jako sekcyjny w 3 szwadronie 7 Pułku Ułanów Lubelskich. Uczestniczył w wojnie polsko – bolszewickiej, dowódca plutonu, od stycznia 1921 podchorąży. Trzykrotnie odznaczony Krzyżem Walecznych.
Od marca 1921 do marca 1922 uczestnik dokształcających kursów maturalnych przy Państwowym Gimnazjum im. S. Staszica w Lublinie, w 1922 zdał egzamin dojrzałości. Po ukończeniu 28 maja 1923 Kursu Doszkolenia dla chorążych i podchorążych Kawalerii i Wojsk Taborowych w Gnieźnie awansowany na stopień podporucznika 1 stycznia 1923, przydzielony do 27 Pułku Ułanów w Nieświeżu, następnie do 7 Pułku Ułanów Lubelskich w Mińsku Mazowieckim. Awansowany na stopień porucznika 13 lutego 1925 ze starszeństwem od 1 stycznia 1925.
Od września 1925 w Szkole Pilotów w Bydgoszczy, po jej ukończeniu od 11 czerwca 1927 przydzielony jako dowódca plutonu łączności do 4 Pułku Lotniczego w Toruniu. Od grudnia 1928 pilot 43 Eskadry Towarzyszącej. Awansowany na stopień kapitana 12 marca 1933, ze starszeństwem od 1 stycznia 1933. Dowódca eskadry treningowej 4 Pułku Lotniczego, dowódca 43 Eskadry Towarzyszącej, od 1939 dowódca 1 dywizjonu liniowego, następnie ponownie dowódca eskadry treningowej. Od 18 lutego 1939 w 3 Pułku Lotniczym w Poznaniu, następnie urlopowany, przeniesiony w stan spoczynku.
W kampanii wrześniowej 1939 zmobilizowany 30 sierpnia 1939, przydzielony do eskadry zapasowej 3 Pułku Lotniczego. 30 września 1939 przez Przełęcz Tatarską przekroczył granicę z Węgrami, internowany do 3 października w obozie Eger. Uciekł, po otrzymaniu paszportu w Budapeszcie 10 października wyruszył do Aten (Grecja), z Pierusu przez Morze Śródziemne statkiem m/s Pułaski dopłynął 23 października do Maryslii (Francja). Przydzielony do bazy Polskich Sił Powietrznych w Lyonie, od 5 marca w vazie Cazaux.
Po upadku Francji ewakuowany, od 23 czerwca w Wielkiej Brytanii, przydzielony do bazy w Blackpool. Od 27 października do 2 listopada uczestnik kursu spadochronowego, do 9 grudnia ponownie w bazie w Blackpool.
Maciej Szczurowski – Geneza formowania Armii Polskiej we Francji 1939 – 1940
w: Piotrkowskie Zeszyty Historyczne, 2002, nr 4 s. 115 – 143
Monika Bielak – Ewakuacja żołnierzy polskich z Francji do Wielkiej Brytanii
i Afryki Północnej w latach 1940-1941
w: IPN, Polska 1918-1989 – Od niepodległości do niepodległości. Historia Polski 1918-1989
Zgłosił się do służby w Kraju. Zaprzysiężony na rotę ZWZ-AK 13 grudnia 1940 w Londynie, awansowany na stopień majora ze starszeństwem od 15 lutego 1941.
Skoczył ze spadochronem do okupowanej Polski podczas pierwszego zrzutu Cichociemnych, będącego pierwszym zrzutem alianckich żołnierzy na teren Europy okupowanej przez Niemców. Zrzutu dokonano w nocy 15/16 lutego 1941 o godz. 00.30 w próbnym sezonie operacyjnym, w operacji lotniczej „Adolphus” (dowódca operacji: F/L F. Keast, ekipa skoczków nr: 0), z samolotu Armstrong Whitworth Whitley Z-6473 (załoga: pilot – F/L F. Keast, pilot – F/O Baker / nawigator – P/O McMurdie / radiotelegrafista – Sgt. Davies D.W. / strzelec – Sgt. Bernard D.H. / despatcher – Cpt. Cameron A.). Informacje (on-line) nt. personelu Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii (1940-1947) – zobacz: Lista Krzystka
Start o godz. 18.20 z lotniska 419 Eskadry do Zadań Specjalnych RAF w Newmarket, zrzut poza wyznaczoną placówką (7,5 km od Włoszczowy). Na skutek błędu brytyjskiego nawigatora zrzut nastąpił ok. 130 km od planowanej placówki odbiorczej, w okolicach wsi Dębowiec, 10 km od Cieszyna, na terenach przyłączonych do Rzeszy. Razem z nim skoczyli: rtm. Józef Zabielski ps. Żbik oraz kurier MSZ bomb. Czesław Raczkowski ps. Orkan. Samolot szczęśliwie powrócił do Wielkiej Brytanii po locie trwającym jedenaście godzin 45 minut, po wylądowaniu miał zaledwie 50 litrów paliwa, na ok. 10-15 minut lotu…
24 lutego 1941 dotarł do Warszawy, zameldował się na punkcie kontaktowym przy ul. Nowy Świat 45. Po skoku aklimatyzacja do realiów okupacyjnych, od marca 1941 przydzielony jako dowódca Oddziału VII Lotniczego Komendy Okręgu ZWZ Kielce – Radom, odpowiedzialny m.in. za przyjmowanie skoczków oraz zrzutów, a także prowadzenie wywiadu lotniczego.
W „Dzienniku czynności” mjr Jan Jaźwiński, oficer wywiadu z Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza, organizator lotniczych przerzutów do Polski odnotował:
„Start do 1-go lotu łącznikowego nastąpił dn. 15.II g. 18.20 (…) Traa lotu: przez Harlem – Breslau – Częstochowę – punkt pod Włoszczową.
Samolot powrócił dnia 16.II godz. 6.05, lot trwał 11 godz 45 min. D-ca samolotu oświadczył, że skoczków wyrzucił dnia 16.II godz. 0.30 prawdopodobnie w rej. 15 mil. na płnc.-wsch. od Krakowa. Dopiero27.II.41 r. nadeszła depesza „Kal.45c” donosząca, że kurierzy przybyli i że wyskoczyli z samolotu koło Cieszyna. Poczta dostarczona.Containery wpadły w ręce niemieckie. Samolot zbłądził więc b. poważnie – odchylił trasę lotu na południe i zamiast przez Breslau – Częstochowę, poleciał przez Morawską Ostrawę – Cieszyn. Naprawienie błędu nyło niemożliwe, gdyż brakło benzyny, samolot po wylądowaniu w Anglii miał benzyny zaledwie na ok. 15 minut lotu. Ponadto okazało się, że załoga brytyjska z trudem orientuje się na polskiej mapie i nie zna terenów polskich i w Rzeszy Wschodniej.” (s. 4)
Katarzyna Ziętara-Majewska – Operacja „Adolphus”
w: Kombatant – biuletyn UdSKiOR, luty 2014 r. nr 2 (278) s. 10 – 13
Od lipca do października 1944 poza konspiracją, podejrzany o udział w napadzie rabunkowym, pod pozorem zdobycia pieniędzy dla AK. Według komendanta Okręgu płk. Stanisława Dworzaka ps. Przemysław miał także uczestniczyć w wymuszaniu okupu od Żydów w Okręgu Radom – Kielce. Wyrokiem Wojskowego Sądu Specjalnego skazany na śmierć, wyrok zatwierdzony przez gen. Tadeusza Komorowskiego ps. Bór, wyroku nie wykonano.
Od 5 października 1944, po spotkaniu z Cichociemnym płk. Romanem Rudkowskim ps. Rudy, szef Wydziału Lotnictwa Komendy Głównej AK, referent lotniczy, kierownik odbioru zrzutów Podokręgu Piotrków AK. Od 1 stycznia 1945 kierownik komórki materiałowej w referacie przerzutów powietrznych „Syrena” Wydziału Lotnictwa Komendy Głównej AK w Częstochowie. Od lutego 1945 w Piotrkowie Trybunalskim, od końca marca w Łodzi.
Pozostał w konspiracji. 24 kwietnia 1945 ok. godz. 9 aresztowany przez UB w Łodzi przy ul. Piotrkowskiej 82, gdzie miał spotkać się z Cichociemnym Adamem Trybusem ps. Gaj lub kpt. Hilarym Moraczewskim ps. Morus. Osadzony w areszcie UB przy ul. Śródmieście, następnie w siedzibie NKWD przy ul. Kilińskiego. W celi nr 6 wraz z nim osadzono także Cichociemnych: mjr Edwarda Piotrowskiego ps. Orlik oraz mjr Jerzego Emir-Hassana ps. Turek. Przesłuchiwany w ciężkim śledztwie, bity, ujawnił NKWD schowek z 10 tys. dolarów w Skarżysku.
Od połowy maja 1945 wraz z innymi oficerami, w tym Cichociemnymi: płk Wacławem Kobylińskim ps. Dziad, mjr Jerzym Emir-Hassanem ps. Turek przeniesiony do dawnego więzienia gestapo, potem więzienia WUBP w Łodzi przy ul. Andstata (cela 6 i 7). Osadzono w nim w tym czasie także Cichociemnych: ppor. Mariana Pokładeckiego ps. Zoll, ppor. Władysława Hauptmanna ps. Gapa, por. Edwarda Kowalika ps. Edward. Od 10 sierpnia wraz z nimi w więzieniu w Łodzi przy ul. Kopernika 29.
kartka wielkanocna, upamiętniająca operację „Adolphus”, skan: Fundacja dla Demokracji, źródło: JW GROM
24 sierpnia 1945 przez Wojskowy Sąd Okręgu Łódzkiego w Łodzi skazany na sześć lat więzienia i dwa lata pozbawienia praw obywatelskich m.in. za przynależność do związku mającego na celu obalenie ustroju demokratycznego Polski – organizacji AK – biorąc w związku tym czynny udział i udzielając mu innej pomocy. Po amnestii z 2 sierpnia 1946 wyrok złagodzono do roku więzienia, zawieszając jego wykonanie na dwa lata. Według dokumentów procesowych zwolniony 31 października 1945, wg. własnej relacji 5 grudnia 1945. 12 grudnia 1945 ujawnił się w Warszawie.
12 stycznia 1946 wyjechał do Krakowa, Katowic, Chorzowa i Zabrza, rozpoznając możliwość nielegalnego wyjazdu z Polski. 30 stycznia 1946 aresztowany w Skarżysku, osadzony w więzieniu UB w Kielcach przy ul. Kościuszki, oskarżony o uchylanie się od służby wojskowej oraz prowadzenie działalności konspiracyjnej. Dzięki pomocy strażnika, byłego partyzanta, 1 kwietnia uciekł z więzienia, ukrywał się w rejonie Skarżyska, następnie w Lublinie.
Pod fałszywą tożsamością od 25 kwietnia do 7 lipca podjął pracę jako kierowca w Polskim Monopolu Spirytusowym. Od 19 lipca w Świnoujściu, 27 lipca uniknął aresztowania przez UB, po przypadkowym rozpoznaniu. W nocy 30/31 lipca przekroczył granicę w rejonie Świnoujścia, od 1 sierpnia w Berlinie, następnie w Eilsleben, potem pieszo w stronę angielskiej strefy okupacyjnej. Po drodze napadnięty i okradziony przez Rosjan.
W nocy 13/14 sierpnia przekroczył w rejonie Vilpke – Schoningen granicę pomiędzy sowiecką a angielską strefą okupacyjną. 3 września zameldował się w sztabie 1 Dywizji Pancernej, po otrzymaniu dokumentów 10 września zameldował się w Komisji Likwidacyjnej Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza.
Od 17 sierpnia 1946 w Centrum Wyszkolenia Piechoty 1 Korpusu Polskiego, po odmowie przyjęcia do RAF 16 maja 1947 zdemobilizowany, do 16 maja 1949 w Polskim Korpusie Rozmieszczenia i Przysposobienia. Pozostał na emigracji w Wielkiej Brytanii, podjął pracę w firmie handlowej Cyclomat Ltd, następnie w fabryce urządzeń radarowych i telewizyjnych.
Od lat 50-tych w agenturalnym rozpracowaniu Departamentu VII MBP, m.in. w związku z utrzymywaniem kontaktu z przyjaciółką i byłą łączniczką AK Adelą Jarosz (1912-1996) ps. Klara. 12 grudnia 1949 aresztowana wraz z córką podczas nielegalnego przekraczania granicy PRL, skazana na rok i 3 miesiące więzienia. W 1951 zwerbowana przez UBP we Wrocławiu, przyjęła ps. Ewa, na polecenie UB nawiązała z nim kontakt. W zamian za możliwość jej wyjazdu z Polski zaoferował UB współpracę.
Przeprowadzono rozmowę werbunkową 17 stycznia 1954 w Londynie, przyjął pseudonim Pegaz. Odbył co najmniej 15 spotkań z kadrowym pracownikiem wywiadu PRL, pracującym pod przykrywką pracownika konsulatu PRL w Londynie, otrzymywał co miesiąc 50 funtów. W połowie 1956 wywiad PRL zrezygnował ze wspólpracy, z powodu małej wartości przekazywanych informacji.
Od drugiej połowy 1956 wyjechał do Kanady, zamieszkał w Montrealu, podjął pracę jako salowy w szpitalu miejskim oraz pracownik fizyczny w magazynie. Po kilku latach ukończył kurs pielęgniarski, wraz z żoną otworzył pensjonat dla emerytów, pracował w nim do końca życia. Zmarł 7 sierpnia 1969 w Motrealu (Kanada), pochowany na cmentarzu weteranów w alei zasłużonych (Field of Honour) w Pointe-Claire – sektor P kw. a-6, P-7.
Syn Ludwika, pisarza gminnego i dzierżawcy majątku oraz Julii z domu Stagińskiej. W 1928 zawarł związek małżeński z Marią z domu Chomenko (ur. 1911), urzędniczkę. Mieli córkę Krystynę (1930-2015).
W 1952 zawarł związek małżeński w Wielkiej Brytanii. Na początku lat 60-tych zawarł związek małżeński w Kanadzie z Marceliną z domu Sokołow.
Leon Bazała (1918-1920) | Jacek Bętkowski (1920) | Jan Biały (1918-1920) | Niemir Bidziński (1920) | Romuald Bielski (1919-1920) | Adolf Gałacki (1918-1920) | Stanisław Gilowski (1918-1920) | Jan Górski (1919-1920) | Antoni Iglewski (1915-1920) | Kazimierz Iranek-Osmecki (1913, 1916, 1920) | Wacław Kobyliński (1918-1920) | Bolesław Kontrym (1917-1918) | Franciszek Koprowski (1919-1920) | Tadeusz Kossakowski (1909-1920) | Julian Kozłowski (1918-1919) | Henryk Krajewski (1918-1920) | Leopold Krizar (1918-1920) | Stanisław Krzymowski (1914-1920) | Adolf Łojkiewicz (1918-1920) | Narcyz Łopianowski (1918-1920) | Zygmunt Milewicz (1918-1920) | Przemysław Nakoniecznikoff-Klukowski (1913-1921) | Leopold Okulicki (1914-1920) | Mieczysław Pękala-Górski (1918-1920) | Edward Piotrowski (1918-1920) | Jan Różycki (1917-1920) | Roman Rudkowski (1914-1920) | Tadeusz Runge (1917-1920) | Józef Spychalski (1916-1920) | Tadeusz Starzyński (1920) | Tadeusz Stocki (1920) | Aleksander Stpiczyński (1917-1920) | Witold Strumpf (1920) | Adam Szydłowski (1918-1920) | Wincenty Ściegienny (1918-1920) | Witold Uklański (1917-1921) | Józef Zabielski (1920) | Józef Zając (1920) | Wiktor Zarembiński (1920) | Bronisław Żelkowski (1920)
Projekt realizowany w ramach obchodów stulecia odzyskania niepodległości oraz odbudowy polskiej państwowości
W 1989 w Wąwolnicy na pomniku weteranów II wojny światowej na miejscowym cmentarzu, poświęcono mu tabliczkę pamiątkową.
W1991 we wsi Dębowiec postawiono głaz upamiętniający operację „Adolphus”.
W 1989 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni” (scenariusz i reżyseria Marek Widarski).
15 maja 2005 odsłonięto na terenie jednostki specjalnej – Jednostki Wojskowej GROM w Warszawie pomnik poświęcony cichociemnym spadochroniarzom AK. Znaczna część ekspozycji Sali Tradycji jednostki GROM poświęcona jest Cichociemnym.
Od 4 sierpnia 1995 roku jednostka nosi nazwę – Jednostka Wojskowa GROM im. Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej
W 2008 roku powstał film dokumentalny „My cichociemni. Głos żyjących” (scenariusz i reżyseria Paweł Kędzierski).
7 października 2013 roku w Warszawie przy ul. Matejki, naprzeciwko Sejmu R.P. odsłonięto Pomnik Cichociemnych Spadochroniarzy AK.
W 2013 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni. Wywalcz wolność lub zgiń” (scenariusz i reżyseria Dariusz Walusiak).
W 2016 roku Sejm R.P. ustanowił rok 2016 Rokiem Cichociemnych. NBP wyemitował srebrną kolekcjonerską monetę o nominale 10 zł upamiętniającą 75. rocznicę pierwszego zrzutu Cichociemnych.
W 2017 roku PLL LOT umieścił znak spadochronowy oraz podpis upamiętniający Cichociemnych na kadłubie Boeinga 787 (SP-LRG).
Cichociemni są patronem wielu szczepów, drużyn oraz organizacji harcerskich. Opublikowano wiele książek i artykułów o Cichociemnych.
Na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie znajdują się groby kilkudziesięciu Cichociemnych oraz poświęcony Im pomnik „TOBIE OJCZYZNO”
Zobacz także