Tag Archives: Wacław Kobyliński

Wacław Kobyliński – Cichociemny

ps.: „Dziad”, „Piekarz”

vel Stanisław Ograbek, vel Robczyński, vel Rabczyński, vel Robaczyński

Zwykły Znak Spadochronowy nr 0240

 

ur. 3 września 1896 w Gamratce (powiat miński), zm. 11 lipca 1987 w Butler (USA) –  pułkownik dyplomowany, uczestnik walk o niepodległość Polski (1918-1920), harcerz, podoficer Polskiej Siły Zbrojnej, oficer Wojska Polskiego, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, Armii Krajowej, więzień NKWD, UB (Warszawa, 1955-1956), szykanowany, uczestnik wojny polsko – bolszewickiej, kampanii norweskiej, bitwy o Narvik, cichociemny

Znajomość języków: rosyjski, francuski, niemiecki; szkolenia (kursy): m.in. Wyższa Szkoła Wojenna, broni pancernej, dywersyjno – strzelecki (STS 25,  Inverlochy), STS 33, łączności lotnik – ziemia: Eureka-Rebeka (STS 40, Howbury Hall), spadochronowy i in. W dniu wybuchu wojny miał 42 lata; w dacie skoku do Polski 48 lat

 

---

Spis treści:

• II wojna światowa
• Cichociemny
• Po wojnie
• Awanse i odznaczenia
• Życie rodzinne

---

 

Od 1910 uczył się w Gimnazjum Państwowym E. Kopczyńskiego w Warszawie, w 1918 zdał egzamin dojrzałości. Od 1908 do 1918 działał w Związku Harcerstwa Polskiego.

21 sierpnia 1918 wstąpił do Polskiej Siły Zbrojnej, skierowany do Szkoły Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej, następnie w Warszawie. Awansowany na stopień kaprala podchorążego 1 stycznia 1919, po jej ukończeniu 1 czerwca 1919 awansowany na stopień podporucznika. Przydzielony jako dowódca plutonu oraz oficer kompanii technicznej 34 Pułku Piechoty w Białej Podlaskiej, następnie oficer 7, potem 2 kompanii, od 10 lutego 1920 dowódca kompanii 34 PP.

Od 15 września 1920 adiutant 1 batalionu 34 Pułku Piechoty. Uczestniczył w walkach z bolszewikami, dwukrotnie odznaczony Krzyżem Walecznych. Od marca do września 1922 dowódca plutonu łączności kompanii specjalnej, następnie dowódca kompanii, dowódca plutonu 1 kompanii, od stycznia do lutego 1923 dowódca plutonu łączności. Awansowany na stopień porucznika 17 lutego 1923. Od września 1923 do maja 1924 dowódca kompanii specjalnej, dowódca plutonu łączności, od września 1924 do stycznia 1925 dowódca plutonu łączności, następnie do lipca 1925 dowódca plutonu w szkole podoficerskiej. Na stażu przed Wyższą Szkołą Wojenną w 3 dywizjonie 3 Pułku Artylerii Ciężkiej.

Od listopada 1925 do października 1927 słuchacz Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, po jej ukończeniu (VI promocja) 28 października 1927 otrzymał tytuł oficera dyplomowanego. Przydzielony jako oficer sztabu do dowództwa 14 Dywizji Piechoty. Awansowany na stopień kapitana ze starszeństwem od 1 stycznia 1930, kierownik referatu planów mobilizacji w Dowództwie Okręgu Korpusu VII. Od listopada 1931 dowódca 9 kompanii 6 Pułku Legionów, od czerwca 1932 oficer ds. zleceń w sztabie 19 Dywizji Piechoty. Od kwietnia 1934 dowódca kompanii oraz dowódca batalionu 85 Pułku Piechoty Strzelców Wileńskich.

Od czerwca 1935 w Wydziale Studiów Departamentu Piechoty Ministerstwa Spraw Wojskowych. Awansowany na stopień majora ze starszeństwem od 19 marca 1939. Od 15 sierpnia przydzielony do sztabu Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Narew”, do 16 września 1939 szef Oddziału IV, następnie II, później III.

 

 

II wojna światowa

19 września 1939 przekroczył granicę z Rumunią, po otrzymaniu w polskiej ambasadzie w Bukareszcie paszportu, od 17 października 1939 we Francji. Wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, pod dowództwem francuskim, przydzielony jako dowódca 1 Batalionu Samodzielnej Brygady Strzelców Podhalańskich.

Wraz z jednostką uczestniczył w kampanii norweskiej oraz od 24 kwietnia do 15 czerwca 1940 w bitwie o Narvik. Pod jego dowództwem opanowano kluczowe wzgórza Skavtuva (650 m) oraz Hestefjellet (773 m), następnie miejscowość Beisfjord, co nie udało się wcześniej ani Legii Cudzoziemskiej, ani piechocie norweskiej. Po kampanii ponownie we Francji, w rejonie Brestu.

Po upadku Francji wraz z grupą ok. 80 żołnierzy dotarł do strefy nieokupowanej, w obozie de Carpiagne. Poznał tam późniejszych Cichociemnych: Adama Szydłowskiego, Jana Serafina, Ryszarda Nuszkiewicza. Awansowany na stopień podpułkownika ze starszeństwem od 1 lipca 1940.

Wiosną 1941 przeszedł Pireneje, otrzymał paszport w polskiej ambasadzie w Madrycie, przez Portugalię dotarł do Gibraltaru. Ewakuowany drogą morską, dotarł 5 stycznia 1942 do Liverpoolu (Wielka Brytania). Wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem brytyjskim, przydzielony jako szef wyszkolenia Brygady Szkolnej, następnie dowódca 1 Batalionu Strzelców Podhalańskich 1 Brygadzie Strzelców Podhalańskich. Od października 1942 wraz z batalionem w składzie 16 Brygady Pancernej 1 Dywizji Pancernej.

Maciej Szczurowski – Geneza formowania Armii Polskiej we Francji 1939 – 1940
w: Piotrkowskie Zeszyty Historyczne, 2002, nr 4 s. 115 – 143

 

Monika Bielak – Ewakuacja żołnierzy polskich z Francji do Wielkiej Brytanii
i Afryki Północnej w latach 1940-1941
w: IPN, Polska 1918-1989 – Od niepodległości do niepodległości. Historia Polski 1918-1989

 

 

Cichociemny

Wielomiesięczny (nawet ponad roczny) proces szkolenia kandydatów na Cichociemnych składał się z czterech grup szkoleń, w każdej po kilka – kilkanaście kursów. Kandydatów szkolili w ok. 30 specjalnościach w większości polscy instruktorzy, w ok. 50 tajnych ośrodkach SOE oraz polskich. Oczywiście nie było Cichociemnego, który ukończyłby wszystkie możliwe kursy. Trzy największe grupy wyszkolonych i przerzuconych do Polski to Cichociemni ze specjalnością w dywersji (169), łączności (50) oraz wywiadzie (37). Przeszkolono i przerzucono także oficerów sztabowych (24), lotników (22), pancerniaków (11) oraz kilku specjalistów „legalizacji” (czyli fałszowania dokumentów). 

Zgłosił się do służby w Kraju. Przeszkolony na kilku kursach, m.in. spadochronowym, wywiadu (STS 31, Bealieu), łączności samolot-ziemia: Eureka-Rebeka (STS 40) i in.. Zaprzysiężony na rotę ZWZ-AK 12 kwietnia 1942 w Audley End, awansowany na stopień pułkownika ze starszeństwem od 18 października 1944. Przerzucony do Głównej Bazy Przerzutowej (bazy 11) w Latiano nieopodal Brindisi (Włochy).

Skoczył ze spadochronem do okupowanej Polski, także jako emisariusza do Delegatury Rządu na Kraj, w nocy  16/17 października 1944 w sezonie operacyjnym „Odwet”, w operacji lotniczej „Wacek 1” (dowódca operacji: F/L Roman Chmiel, ekipa skoczków nr: LX), z samolotu Liberator KG-994 „R” (1586 Eskadra PAF, załoga: pilot – F/L Edmund Ladro, pilot – Sgt. Zenon Przybylak / nawigator – F/L Roman Chmiel / radiotelegrafista – W/O Edward Gągała / mechanik pokładowy – Sgt. Henryk Zientek / strzelec – W/O Antoni Lewkonowicz / despatcher – W/O Stanisław Zieliński). Informacje (on-line) nt. personelu Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii (1940-1947) – zobacz:  Lista Krzystka

Start o godz. 16.45 z lotniska Campo Casale niepodal Brindisi, zrzut na placówkę odbiorczą „Newa”, w okolicach miejscowości Tomawa, Żerechowa Kolonia, 19 km od Piotrkowa Trybunalskiego. Razem z nim skoczyli: sierż. Władysław Flont ps. Grandziarz, ppor. Władysław Godzik ps. Skrzat, kpt. Teodor Hoffman ps. Bugaj, mjr Mieczysław Pękala ps. Bosak, rtm. Jan Różycki ps. Busik. Był to drugi lot tej ekipy, w poprzednim (7/8 października) nie można było wykonać zadania. Podczas skoku doznał urazu stopy, ewakuowany na leczenie do miejscowości Straszów (gmina Rozprza).

Skoczkowie przerzucili 544,8 tys. dolarów w banknotach oraz 7,2 tys. dolarów w złocie na potrzeby AK. Zrzucono także 12 zasobników oraz 3 paczki. Zrzutu dokonano w pięciu nalotach na placówkę, w godz. 21-50 – 22.00: najpierw sprzęt, potem skoczkowie.

Zobacz:  Oddział VI (Specjalny) – Zawartość zasobników i paczek

 

Kazimierz Stępień – Cichociemni na Ziemi Piotrkowskiej
w: Biuletyn informacyjny AK nr 10 (198) październik 2006, s. 39 – 43

 

 

Po wojnie

Po wkroczeniu Sowietów, 10 kwietnia 1945 aresztowany, po ok. miesiącu przekazany UB, osadzony w dawnym więzieniu gestapo. potem WUBP w Łodzi przy ul. Andstata (cela 6 i 7). Osadzono w nim w tym czasie także Cichociemnych: mjr Jerzego Emir-Hassana ps. Turek, mjr Stanisława Krzymowskiego ps. Kostka, ppor. Mariana Pokładeckiego ps. Zoll, ppor. Władysława Hauptmanna ps. Gapa, por. Edwarda Kowalika ps. Edward. 3 września 1945 zwolniony z więzienia po amnestii.

5 października 1945 zweryfikowany jako pułkownik, od 16 października w LWP, przydzielony do gabinetu II wiceministra obrony narodowej jako oficer ds. szkolenia. Wiosną 1946 przeniesiony do rezerwy. Od października 1950 inwigilowany i rozpracowywany przez Informację Wojskową oraz UBP w Warszawie. W 1953 autor listu do Bolesława Bieruta protestującego przeciwko szykanom bezpieki, niestety list bezskuteczny. 21 października 1955 aresztowany, osadzony w więzieniu śledcznym Warszawa Mokotów, podejrzewany o założenie nielegalnej organizacji „Pogoń”.

Po załamaniu nerwowym, od 1 grudnia 1955 w Oddziale Psychiatrii Sądowej Panstwowego Instytutu Psychoneurologicznego w Pruszkowie. 8 marca 1956 Generalna Prokuratura nakazała zwolnienie z więzienia, 10 marca zwolniony, śledztwo umorzone.

W latach 1946 – 1950 pracował m.in. jako planista w Państwowym Zjednoczeniu Budownictwa Przemysłowego nr 4 w Warszawie, następnie kierownik sekcji panowania Elektrociepłowni na Żeraniu, później w przedsiębiorstwie „Beton – Stal” Warszawa. Od 1965 na rencie inwalidzkiej. W 1970 wyjeżdżał do USA, w 1979 do Francji, w maju 1982 wyemigrował do USA, zamieszkał na farmie u syna w rejonie Prospect (Pensylwania, USA).

Zmarł 11 lipca 1987 w Butler Memorial Hospital w Butler (PA, USA), pochowany na cmentarzu Crown Hill Cementary Prospect (hr. Butler, Pensylwania, USA).

Krzysztof A. Tochman – Rozpracowanie żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie
przez komunistyczny aparat represji na wybranych przykładach cichociemnych
w: Politycznie obcy!, IPN Szczecin, 2016, s. 131 – 157

 

 

Awanse

• kapral podchorąży – 1 stycznia 1919
• podporucznik – 1 czerwca 1919
• porucznik – 17 lutego 1923
• oficer dyplomowany – 28 października 1927
• kapitan dyplomowany – ze starszeństwem od 1 stycznia 1930
• major dyplomowany  – ze starszeństwem od 19 marca 1939
• podpułkownik dyplomowany – ze starszeństwem od 1 lipca 1940
• pułkownik dyplomowany – ze starszeństwem od 18 października 1944

 

 

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Virtuti Militari
• Krzyż Walecznych – dwukrotnie
• Srebrny Krzyż Zasługi
• Krzyż Wojenny I klasy (Norwegia)
• Krzyż Wojenny (Francja)

 

 

Życie rodzinne

Syn Stanisława oraz Klementyny z domu Sikorska. W 1927 zawarł związek małżeński z Janiną z domu Pulikowską (1897 – 1981). Mieli syna Tadeusza Piotra (ur. 1932), doktora nauk przyrodniczych, zamieszkałego w USA, pracownika Gulf Oil Co.

 

 

 

---

Spośród 316 Cichociemnych zrzuconych na spadochronie do okupowanej Polski
40 walczyło o niepodległość Polski w latach 1918 – 1921:

Leon Bazała (1918-1920) | Jacek Bętkowski (1920) | Jan Biały (1918-1920) | Niemir Bidziński (1920) | Romuald Bielski (1919-1920) | Adolf Gałacki (1918-1920) | Stanisław Gilowski (1918-1920) | Jan Górski (1919-1920) | Antoni Iglewski (1915-1920) | Kazimierz Iranek-Osmecki (1913, 1916, 1920) | Wacław Kobyliński (1918-1920) | Bolesław Kontrym (1917-1918) | Franciszek Koprowski (1919-1920) | Tadeusz Kossakowski (1909-1920) | Julian Kozłowski (1918-1919) | Henryk Krajewski (1918-1920) | Leopold Krizar (1918-1920) | Stanisław Krzymowski (1914-1920) | Adolf Łojkiewicz (1918-1920) | Narcyz Łopianowski (1918-1920) | Zygmunt Milewicz (1918-1920) | Przemysław Nakoniecznikoff-Klukowski (1913-1921) | Leopold Okulicki (1914-1920) | Mieczysław Pękala-Górski (1918-1920) | Edward Piotrowski (1918-1920) | Jan Różycki (1917-1920) | Roman Rudkowski (1914-1920) | Tadeusz Runge (1917-1920) | Józef Spychalski (1916-1920) | Tadeusz Starzyński (1920) | Tadeusz Stocki (1920) | Aleksander Stpiczyński (1917-1920) | Witold Strumpf (1920) | Adam Szydłowski (1918-1920) | Wincenty Ściegienny (1918-1920) | Witold Uklański (1917-1921) | Józef Zabielski (1920) | Józef Zając (1920) | Wiktor Zarembiński (1920) | Bronisław Żelkowski (1920)

 

 

Projekt realizowany w ramach obchodów stulecia odzyskania niepodległości oraz odbudowy polskiej państwowości

---

 

 

 

Upamiętnienie Cichociemnych

W 1989 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni” (scenariusz i reżyseria Marek Widarski).

15 maja 2005 odsłonięto na terenie jednostki specjalnej – Jednostki Wojskowej GROM w Warszawie pomnik poświęcony cichociemnym spadochroniarzom AK. Znaczna część ekspozycji Sali Tradycji jednostki GROM poświęcona jest Cichociemnym.

Od 4 sierpnia 1995 roku jednostka nosi nazwę – Jednostka Wojskowa GROM im. Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej

W 2008 roku powstał film dokumentalny „My cichociemni. Głos żyjących” (scenariusz i reżyseria Paweł Kędzierski).

7 października 2013 roku w Warszawie przy ul. Matejki, naprzeciwko Sejmu R.P. odsłonięto Pomnik Cichociemnych Spadochroniarzy AK.

W 2013 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni. Wywalcz wolność lub zgiń” (scenariusz i reżyseria Dariusz Walusiak).

W 2016 roku Sejm R.P. ustanowił rok 2016 Rokiem Cichociemnych. NBP wyemitował srebrną kolekcjonerską monetę o nominale 10 zł upamiętniającą 75. rocznicę pierwszego zrzutu Cichociemnych.

W 2017 roku PLL LOT umieścił znak spadochronowy oraz podpis upamiętniający Cichociemnych na kadłubie Boeinga 787 (SP-LRG).

Cichociemni są patronem wielu szczepów, drużyn oraz organizacji harcerskich. Opublikowano wiele książek i artykułów o Cichociemnych.

Na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie znajdują się groby kilkudziesięciu Cichociemnych oraz poświęcony Im pomnik „TOBIE OJCZYZNO”

 

 

Źródła:

• informacje własne (archiwum portalu)
• teczka personalna – Oddział Specjalny Sztabu Naczelnego Wodza (Studium Polski Podziemnej, Kol.023.0108)
• Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 4. Zwierzyniec – Rzeszów: Obywatelskie Stowarzyszenie „Ostoja”, 2011, s. 98–103. ISBN 978-83-933857-0-6.
• Kajetan Bieniecki: Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Arcana, Kraków 1994 r. ISBN 83-86225-10-6
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1984. ISBN 8321105378.
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni 1941–1945 – Sylwetki spadochroniarzy. Wojskowy Instytut Historyczny.

 

Zobacz także – biogram w Wikipedii