Lans na kłamstwach i po trupach
Feministyczna pisarka Clare Mulley oraz Fundacja Generał Zawackiej mają konkretny cel – książka Mulley pod nieprawdziwym tytułem „Agent Zo” ma osiągnąć poczytność „jak Harry Potter”. Czyli potrzeba im jakieś pół miliarda Czytelników. W dążeniu do tego komercyjnego celu – jak można zauważyć – sięga się po kłamstwa oraz bezcześci groby bohaterów Powstania Warszawskiego oraz Armii Krajowej…
Clare Mulley
Od sierpnia 2023 trwa festiwal coraz głupszych postów, głównie w mediach społecznościowych, ale nie tylko, usilnie promujących rzekomo rewelacyjną książkę feministycznej aktywistki Clare Mulley, która zapewne z założenia uważa, że faceci mogą być tylko podnóżkiem kobiet, będących jak wiadomo mistrzami świata i okolic. Współczesna poprawność polityczna nakazuje propagowanie kłamliwej tezy, jakoby kobiety np. podczas II wojny światowej odegrały rolę jeśli nie przełomową, to przynajmniej wiodącą. To, że we wszystkich ówczesnych armiach kobiety odgrywały role pomocnicze jest jednak faktem – smutnym, ale prawdziwym. Oczywiście zdarzały się też kobiety, których rola była bardziej znacząca niż pozostałych. Warto jednak opisując ich losy trzymać się ściśle historycznych realiów.
Książki Clare Mulley nikt jeszcze nie czytał, na razie możemy sobie jedynie polizać okładkę, zawierającą nieprawdziwy tytuł. Pisałem o tym w artykule Elżbieta Zawacka – cichociemna czy agent? Jak można mniemać, z wypowiedzi samej autorki oraz rozmaitych enuncjacji promocyjnych, żwawo nakręca ona zainteresowanie swym towarem, nie zważając zbędnie na coś takiego jak prawda historyczna. Np. świadomie kłamie w tytule książki, jakoby Elżbieta Zawacka była czyjąkolwiek „agentką”. Do tego kłamstwa autorka bez żenady przyznała się w rozmowie ze mną – patrz artykuł. Jak jest z treścią książki – nie wiadomo, ale z tego co wypisuje Mulley i jej bezmyślni akolici, może być równie „rzetelnie”. Pisałem o tym w artykule „Ogniska ignorancji”.
Sławni „po znajomości”
Fundacja Generał Zawackiej istnieje od 2001, są w niej przedstawiciele lokalnej, toruńskiej elity. Rok w rok obraca setkami tysięcy złotych. Pieniądze pozyskuje z dotacji władz gminy Toruń, starostwa powiatowego, zarządu województwa kujawsko – pomorskiego oraz z innych źródeł. Z pewnością nie należy to tych organizacji pozarządowych, które mają problem z utrzymaniem się, ostatnio zatrudniała 3 osoby na umowę o pracę i 14 osób na umowę o dzieło / zlecenie. W sprawozdaniu czytamy, że sekretariat fundacji w 2022 (nowszego sprawozdania nie ma) odebrał średnio statystycznie ok. 9 maili dziennie. Dla porównania – odbieram prawie tyle samo maili, choć nikt mnie nie dotuje, a całą pracę związaną z upamiętnianiem 316 Cichociemnych wykonuję samotnie, za własne (bardzo skromne) prywatne pieniądze (obecnie już emeryta z maleńką emeryturką).
Nie zazdroszczę ani niczego nie wytykam Fundacji, tylko zwracam uwagę na bezsporny fakt, że od blisko ćwierć wieku buduje ona wielkość Elżbiety Zawackiej która z rzeczywistej roli kurierki KG AK awansowała do roli „jedynej Cichociemnej”, a być może nawet „najlepszej Cichociemnej”. Kiedyś sama Elżbieta Zawacka przyznała – „Cichociemną nie byłam, wykonałam tylko skok”, manifestując przez całe swe życie rzekomą wyższość kurierów nad Cichociemnymi – żołnierzami Armii Krajowej w służbie specjalnej. Dopiero gdy okazało się, że opinia publiczna wyżej ceni sobie Cichociemnych niż kurierów – Elżbieta Zawacka przyjęła zdecydowanie korzystniejszą dla siebie wersję co do „bycia cichociemną”.
Radiostacja AP-4 źródło: ABW
Podobną postawę wydaje się prezentować obecnie Fundacja imienia „jedynej Cichociemnej”, która raczej nie wykazuje minimum szacunku wobec Cichociemnych, ostatnio – w poście na Fb z 24 stycznia 2024 – kłamiąc w żywe oczy na temat radiostacji konstrukcji Tadeusza Heftmana oraz produkcji Polskich Wojskowych Warsztatów Radiotechnicznych w Stanmore pod Londynem. Za to rażące kłamstwo, przypisujące polskie zasługi Brytyjczykom, będę zmuszony wpisać fundację na listę fałszerzy historii.
To bardzo smutne, że najlepsza podczas II wojny światowej radiostacja do pracy konspiracyjnej – nazywana „polish spy radio” – skonstruowana i wyprodukowana przez Polaków, używana przez Cichociemnych łącznościowców oraz służby specjalne: brytyjskie, amerykańskie, francuskie – od lat jest niezauważona przez IPN, a polskie zasługi przypisywane są kłamliwie Brytyjczykom…
W artykule Najlepszy Cichociemny pisałem, że „sława” niektórych bardzo znanych Cichociemnych czasem wynika bardziej ze splotu różnych okoliczności, nawet „układów” czy „znajomości” Ich krewnych niż – obiektywnie na to patrząc – z Ich rzeczywistych zasług. Nie chcę tu podawać nazwisk, aby nie wzniecać świętego oburzenia. Życie jest jednak rażąco niesprawiedliwe. Są Cichociemni, którzy mają „swoją” ulicę, albo „swoją” tablicę pamiątkową – bo krewni są lub byli znajomymi lokalnych władz albo byli z „właściwej” opcji politycznej. Nie twierdzę, że ta ulica czy tablica Im się nie należy. Ale przykro zauważyć, że obok Nich są też „zapomniani” Cichociemni – nawet tacy, którzy zapłacili własnym życiem za swoje bohaterstwo – a ulic, tablic, pomników nie mają, nawet są mało znani…
Lans na kłamstwach
Życie jest rażąco niesprawiedliwe, ale każdy może lansować kogo zechce, a jeśli znajduje na to duże pieniądze, to należy mu się podziw za sprawne działanie. Jest jednak jeden fundamentalny warunek – nie wolno kłamać! W procesie natrętnego lansowania Elżbiety Zawackiej właśnie przekraczana jest ta ostatnia czerwona linia. Otóż wmawia się wszystkim, że Elżbieta Zawacka pojechała w maju 1943 do Wielkiej Brytanii po to, aby „wstąpić do elitarnych oddziałów Cichociemnych”. To pierwsze kłamstwo.
Cichociemni nie byli oddziałem wojskowym i nie można było do nich „wstąpić”. Do elitarnego grona 316 Cichociemnych rekrutował, a później Ich w długim procesie szkolił Oddział VI (Specjalny) Sztabu Naczelnego Wodza, który potem ekspediował żołnierzy do służby specjalnej w Armii Krajowej. Podczas wojny nikt Elżbiety Zawackiej nie traktował jako „cichociemnej” – bowiem była kurierką – Oddział VI (Specjalny) jej nie zrekrutował, ani nie przeszkolił na kursach specjalnych dla kandydatów na Cichociemnych, ani nie przydzielił żadnych zadań. Została tylko przeszkolona na kursie spadochronowym oraz wykonała tylko skok razem z Cichociemnymi. Dopiero po wojnie uznano ją za Cichociemną – w uznaniu Jej zasług kurierskich – ponieważ po wojnie Cichociemni przyjęli Ją do swego grona.
Clare Mulley już w tytule swej książki bezczelnie kłamie, jakoby Elżbieta Zawacka była „agentką”. Kłamstwom tym nie zaprzecza Fundacja Generał Zawackiej. Katarzyna Minczykowska z tejże fundacji, autorka książki o Zawackiej, nawet wspiera to kłamstwo Mulley, dodając własne, jakoby Zawacka rzekomo „w Audley End doskonaliła się właśnie w kwestiach wywiadowczych, nie dla Brytyjczyków (bo – jak mawiała – za Anglików nie chciała umierać), ale na potrzeby KG AK” – patrz artykuł. To drugie kłamstwo.
Elżbieta Zawacka nie była niczyją „agentką”, a takie twierdzenie nawet ubliża pamięci o Niej, gdyż sugeruje że zdradziła własną Ojczyznę. Fundacja Generał Zawackiej gładko przełyka to kłamstwo i produkuje własne, wspierające je, bo przecież „najważniejsze, że powstaje opowieść o gen. Zawackiej, adresowana nie tylko do polskiego czytelnika. I tym się zachwycamy.” Otóż nie – w pierwszej kolejności najważniejsza jest prawda historyczna. Opowieści o Zawackiej jako „agentce” – to echo brytyjskiego fałszowania historii, w myśl której „Enigmę” złamali Brytyjczycy, a cały europejski ruch oporu rzekomo był wynikiem działań brytyjskiego Special Operations Executive (SOE). Tego, że SOE uczyło się od Polaków i zostało zmajstrowane w oparciu o polskie wzorce – zadufani Brytyjczycy nigdy nie przyznają. Oczywiście naturalną konsekwencją tego rażącego łgarstwa Brytyjczyków jest kłamstwo, iż Cichociemni byli „agentami SOE” oraz rzekomo działali pod brytyjskie dyktando, będąc właśnie agentami obcych (brytyjskich) służb specjalnych.
Bezrozumnie rozpowszechniający tę brednię zwolennicy Zawackiej nie potrafią jednak zrozumieć, iż bezczelnie kłamliwe twierdzenie jakoby Cichociemni – w tym Elżbieta Zawacka, która faktycznie nawet nie była Cichociemną (była kurierką) – byli rzekomo agentami, urąga obiektywnej prawdzie historycznej, także w przykry sposób urąga pamięci o 316 Cichociemnych Spadochroniarzach Armii Krajowej.
Lans po trupach…
Oryginalna flaga z Powstania…
Spoceni w pogoni za pół miliardem potencjalnych czytelników Clare Mulley oraz różni, dla Brytyjczyków „pożyteczni idioci” (jak choćby były pupil PiS, Arkady Rzegocki, ambasador R.P. w Irlandii), wspierający feministyczno – ideologiczne opowieści o Elżbiecie Zawackiej przekroczyli już także granice absurdu. Otóż lansuje się obecnie brednię, jakoby Elżbieta Zawacka… „odegrała wiodącą rolę w Powstaniu Warszawskim i wyzwoleniu Polski”. To trzecie i czwarte kłamstwo oraz haniebny lans „po trupach” na grobach poległych Bohaterów.
Przyszywana Cichociemna, agentka brytyjskiego SOE, zwyciężczyni Powstania Warszawskiego oraz wyzwolicielka Polski – to stek bzdur, którymi uwłacza się pamięci poległych i zmarłych Bohaterów Powstania Warszawskiego oraz Armii Krajowej.
Oprócz Powstańców Warszawskich i cywilnej ludności Warszawy NIKT nie odegrał „wiodącej roli w Powstaniu Warszawskim”. Każdy, kto usiłuje się lansować na tragedii Powstania Warszawskiego, na grobach zmarłych i poległych – ubliża pamięci rzeczywistym Bohaterom.
Rzekomo „wiodącą rolę” Elżbiety Zawackiej w Powstaniu Warszawskim – na podstawie jej własnych relacji – opisuje Katarzyna Minczykowska w wydanej przez wspomnianą wcześniej fundację książce pt. „CICHOCIEMNA. Generał Elżbieta Zawacka „Zo” – „Powstanie wybuchło niespodziewanie, także dla „Zo”, do której nie dotarł wyczekiwany rozkaz o zameldowaniu się w umówionym wcześniej punkcie zbornym przy ul. Senatorskiej. Trwało 63 dni. W tym czasie Elżbieta Zawacka (…) oczekiwała na konkretne zadania. W trakcie powstania kilkakrotnie też stawała do „raportu o przydział frontowy”. Niestety, bezskutecznie (…) Początkowo załatwiała „jakieś sprawy w siedzibie KG w gmachu PKO, później przyjmowała ludzi wychodzących z kanałów, dokonywała inspekcji kuchni powstańczych , punktów sanitarnych, szpitali. Aby być jak najbliżej walki, przenosiła też powstańcze granaty (…)
Mimo czynnego udziału w powstaniu warszawskim, swój udział w nim Elżbieta Zawacka nazwała incydentalnym, co najprawdopodobniej wynikało z tego, że „Zo”, mimo jednak przyjętego przydziału do Szefostwa WSK [Wojskowej Służby Kobiet], była jednak niezadowolona z otrzymanych zadań (…)”.
Absurd wywodu, jakoby Elżbieta Zawacka „odegrała wiodącą rolę w wyzwoleniu Polski” jest oczywisty dla każdego Polaka. Przecież II wojna światowa nie zakończyła się zwycięstwem Polski – co gorsza, nasza Ojczyzna nie została w 1945 roku „wyzwolona”. Taka jest jednak rażąco nieprawdziwa brytyjska narracja historyczna. Już 2 sierpnia 1944 brytyjski premier Winston Churchill bredził w brytyjskim parlamencie – „Armie rosyjskie stoją obecnie u wrót Warszawy. Przynoszą one za sobą oswobodzenie Polski. Ofiarują Polakom wolność, suwerenność, niepodległość.” W takich realiach historycznych, jeśli Elżbieta Zawacka miałaby odegrać jakąkolwiek (już nawet nie wiodącą) rolę w tego rodzaju „wyzwoleniu Polski” – musiałaby być agentem NKWD… 🙁
Pismo do wydawcy
Sprawdziłem, kto zamierza wydać drukiem kłamliwe rewelacje Clare Mulley, ochoczo wspierane przez Fundację Generał Zawackiej. Napisałem do wydawcy maila oraz list polecony, właśnie otrzymałem potwierdzenie, że mój list dotarł i jest analizowany. Oto jego treść:
Szanowni Państwo,
Jestem wnukiem jednego z 316 Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej, twórcą portalu elitadywersji.org, fanpage Cichociemni Spadochroniarze Armii Krajowej oraz jednym z redaktorów polskiej Wikipedii. Piszę do Państwa w związku z przygotowywaną na maj 2024 publikacją książki: Clare Mulley pt. „Agent ZO. The Untold Story of Fearles WW2 Resistance Fighter Elżbieta Zawacka”, wyd. Weidenfeld & Nicolson.
Rzecz w tym, że tytuł tej książki jest nieprawdziwy, sądząc po tym, co podaje Clare Mulley, także treść książki może być rażąco nierzetelna i niezgodna z prawdą historyczną.
Przede wszystkim Elżbieta Zawacka nie była agentem, nie była też Cichociemną. Sformułowanie „agent” odnosi się zapewne do rażąco błędnego przekonania, iż Cichociemni rzekomo byli agentami SOE. Otóż – jako jedyni – NIE BYLI, byli żołnierzami Armii Krajowej w służbie specjalnej, byli rekrutowani, szkoleni oraz ekspediowani do okupowanej Polski przez Oddział VI (Specjalny) Sztabu Naczelnego Wodza. Ani przez chwilę nie podlegali SOE.
Proponuję skontaktować się np. z dr Andrew Hann z English Heritage, który rok temu po mojej interwencji był uprzejmy sprostować nieprawdziwą informację dot. Audley End, jakoby Cichociemni byli „agentami SOE”.
Elżbieta Zawacka podczas wojny nie była jedną z Cichociemnych, była kurierką, którą dopiero po wojnie, w uznaniu jej zasług, Cichociemni grzecznościowo uznali ją, podobnie jak kuriera Jana Nowaka Jeziorańskiego, za „cichociemną”. Faktycznie nie została zrekrutowana, wyszkolona i przerzucona do Polski przez Oddział VI (Specjalny). Jedyny jej „związek” z Cichociemnymi polegał na tym, że uczestniczyła w jednym kursie spadochronowym oraz skoczyła ze spadochronem do Polski wraz z grupą Cichociemnych. Po skoku nadal pełniła służbę jako kurierka – nie była ani cichociemną, ani niczyim agentem.
Niestety, Clare Mulley, jak można sądzić, historii Cichociemnych oraz skojarzeń z wywiadem używa w celu wzbudzenia zainteresowania swą książką, choć jest to rażąco niezgodne z prawdą historyczną. Nie jest prawdą twierdzenie Mulley, jakoby Zawacka „w Wielkiej Brytanii dołączyła do elitarnych polskich sił specjalnych” (Cichociemnych). Nie „dołączyła”, w ogóle nikt nie mógł sam „dołączyć” – o tym decydował Oddział VI (Specjalny) Sztabu Naczelnego Wodza.
Oprócz tego podstawowego kłamstwa, zawartego w tytule, jakoby Elżbieta Zawacka była czyimś „agentem”, rozpowszechniane są jeszcze bardziej niedorzeczne tezy, m.in. jakoby Zawacka „odegrała wiodącą rolę w Powstaniu Warszawskim i wyzwoleniu Polski”. Jest to nieprawda. Po pierwsze, Polska nie została, jak się uważa na Zachodzie, „wyzwolona” w 1945 roku. Zostaliśmy uwolnieni od Niemców, ale zniewoleni przez Rosjan, którzy na długie lata narzucili nam rządy moskiewskich marionetek.
W tym kontekście niedorzeczne twierdzenie Mulley, jakoby Zawacka „odegrała wiodącą rolę w wyzwoleniu Polski” jest nie tylko nieprawdziwe, ale nawet absurdalne. Niestety, za sprawą zachodnich „sojuszników”, w tym polityki Wielkiej Brytanii, walka polskiej Armii Krajowej zakończyła się przegraną, a Polska została oddana przez Churchilla do sowieckiej strefy wpływów.
Niezgodne z prawdą jest też niedorzeczne twierdzenie Mulley, jakoby Elżbieta Zawacka „odegrała wiodącą rolę w Powstaniu Warszawskim”. W tym Powstaniu wiodącą rolę odegrali bohaterscy żołnierze Armii Krajowej oraz innych formacji wojskowych, w tym Narodowych Sił Zbrojnych. Podczas Powstania Elżbieta Zawacka była jedną z kilku referentek w sztabie Wojskowej Służby Kobiet. Była to pomocnicza formacja, głównie dla łączniczek i sanitariuszek. Ogółem kobiety stanowiły ok. 20 proc. walczących Powstańców. Odegrały znaczącą rolę w Powstaniu, ale kłamstwem jest twierdzenie, iż ich rola była bardziej „wiodąca” od żołnierzy walczących z bronią w ręku.
Rola Elżbiety Zawackiej w Powstaniu Warszawskim jest jeszcze bardziej skromna. Jak wynika z biografii napisanej przez dr Katarzynę Minczykowską – przebywała w mieszkaniu przy ul. Gęstej, później Szczygła, gdzie „oczekiwała na konkretne zadania”. Potem „przyjmowała ludzi wychodzących z kanałów, kontrolowała kuchnie i punkty sanitarne dla powstańców, przenosiła granaty”. Kluczowa jest opinia samej Zawackiej nt. swojego udziału w Powstaniu – „swój udział w nim Elżbieta Zawacka nazywała incydentalnym” (Cichociemna generał Elżbieta Zawacka Zo, OW Rytm 2014, s. 153-155) Obecnie Clare Mulley kłamie w żywe oczy, jakoby Elżbieta Zawacka „odegrała wiodącą rolę w Powstaniu Warszawskim”.
W 1990 roku powstała Fundacja Generał Zawackiej, kierowana przez jej krewną. Od tego czasu, dzięki ogromnym publicznym środkom finansowym fundacja ta dokumentuje i upamiętnia m.in. kobiety działające w polskiej konspiracji, w tym także dba o szczególne upamiętnienie gen. Zawackiej. Jak można przypuszczać, nie jest to dbałość szczególnie rzetelna historycznie, skoro obecnie fundacja ta popiera niedorzeczne kłamstwa Clare Mulley, a nawet przypisuje polskie zasługi w skonstruowaniu „polish spy radio” Brytyjczykom.
Szacunek dla walczących o wolność Polski żołnierzy Armii Krajowej, w tym Cichociemnych – elity AK – nakazuje, aby wszelkie publikacje odnoszące się do Ich historii, były zgodne z obiektywną prawdą.
Bardzo Państwa proszę o usunięcie słowa „agent” z tytułu książki Clare Mulley oraz o zweryfikowanie treści zawartych w tej książce, m.in. w porozumieniu np. z Instytutem Polskim i Muzeum im. Sikorskiego w Londynie. Chętnie także włączę się w takie działania weryfikujące. Zasługi Elżbiety Zawackiej są zbyt duże, aby jeszcze propagandowo dopisywać jej cudze dokonania. Proszę także o zapoznanie się z moją argumentacją, zawartą w artykule – Elżbieta Zawacka – cichociemna czy agent?
z wyrazami szacunku
Ryszard M. Zając
Czekamy na odpowiedź. W 2024 roku przypada 80 rocznica Powstania Warszawskiego. Uczestniczył w nim także mój Dziadek – Cichociemny. Nie tylko w tę rocznicę niepotrzebne jest publikowanie niedorzecznych kłamstw, jakoby zwycięzcą Powstania Warszawskiego była rzekoma agentka brytyjskiego Special Operations Executive, rzekoma wyzwolicielka Polski Elżbieta Zawacka…
Trzeba zatrzymać haniebne lansowanie Zawackiej na kłamstwach i po trupach rzeczywistych Bohaterów…
PS.
Wśród udających książki popularnonaukowe śmieci pseudohistorycznych mamy już – wpisaną na listę fałszerzy historii – wydaną przez nierzetelne, krakowskie wydawnictwo „ZNAK” książkę pseudohistoryka Kacpra Śledzińskiego pt. „Cichociemni. Elita polskiej dywersji” zawierającą co najmniej 246 błędów i nieścisłości na 417 stronach.
Więcej info:
- Errata do książki Śledzińskiego i Znaku (plik pdf)
- Wykaz błędów i nieścisłości – na stronie dr Bartłomieja Szyprowskiego
- Bartłomiej Szyprowski – O konieczności weryfikacji źródeł historycznych. Recenzja książki Kacpra Śledzińskiego. Cichociemni. Elita polskiej dywersji. Kraków 2022, w: Glaukopis nr 40/2023, s. 452-484 (plik pdf, za zgodą Autora).
Wydawnictwo „ZNAK” wciąż zarabia pieniądze na sprzedaży kłamstw Kacpra Śledzińskiego. Niektóre wydawnictwa z chciwości są gotowe do naprawdę wielkich poświęceń, w tym także do poświęcenia prawdy
Główna Baza Przerzutowa
Cichociemni byli żołnierzami Armii Krajowej w służbie specjalnej
Spis treści:
- Wstęp
- Struktura organizacyjna G.B.P.
- Rozkaz organizacyjny i instrukcja specjalna dla dowódcy G.B.P.
- Infrastruktura Oddziału VI (Specjalnego) we Włoszech
- Operacje przerzutowe do Kraju
- Konflikt z prosowieckim gen. Tatarem
- Gasnący blask „Jutrzenki”
- Likwidacja G.B.P.
- Podsumowanie
Główna Baza Przerzutowa „Jutrzenka”
Główna Baza Przerzutowa „Jutrzenka”, określana także jako Baza nr 11 (brytyjski kryptonim „Torment”) zlokalizowana była w Latiano, 20 km od Campo Casale nieopodal Brindisi (Włochy), skąd startowały m.in. samoloty 1586 Eskadry Specjalnego Przeznaczenia z polskimi załogami oraz 138 Dywizjonu Specjalnego Przeznaczenia RAF, w lotach specjalnych SOE (zrzuty cichociemnych oraz zaopatrzenia dla Armii Krajowej) do okupowanej Polski.
Komendantem G.B.P. od chwili jej powstania (od stycznia 1944) był mjr / ppłk dypl. Jan Jaźwiński, oficer wywiadu Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza, od początku organizujący lotniczy przerzut Cichociemnych oraz zaopatrzenia dla Armii Krajowej. O jego mianowaniu Naczelny Wódz gen. Kazimierz Sosnkowski powiadomił listem z 24 stycznia 1944 gen. Henry M. Wilson’a, dowódcę wojsk alianckich w tym obszarze. Mjr dypl. Jan Jaźwiński zrezygnował z funkcji komendanta G.B.P. 1 września 1944, po konflikcie z prosowieckim gen. Stanisławem Tatarem.
Struktura organizacyjna polskich ośrodków wokół Brindisi (Włochy)
po 26 czerwca 1944
Komendantowi G.B.P. podlegało kilkuset oficerów oraz ok. tysiąca żołnierzy przygotowujących zrzuty ludzi (spadochroniarzy) oraz zaopatrzenia (zasobniki, paczki i in.) dla Armii Krajowej. Baza miała własne magazyny, kolumny transportowe, własną sieć łączności, w tym radiostację do łączności z Polską. Komendant G.B.P., w porozumieniu z brytyjskim SOE, planował loty specjalne do Polski samolotów 1586 Eskadry Specjalnego Przeznaczenia.
Baza łączności „Mewa”
Organizację Głównej Bazy Przerzutowej „Jutrzenka”, określanej w terminologii brytyjskiej jako SOP-1 (Polish Operations Section of Airborn Troops), rozpoczęto 25 października 1943. Początkowo etat GBP przewidywał 3 oficerów sztabowych, 26 oficerów starszych i młodszych, 74 podoficerów i 18 szeregowych. Cel istnienia G.B.P. zdefiniowano jako wysunięty eszelon Oddziału VI (Specjalnego) do przeprowadzania operacji przerzutowych do Kraju, a miejsce postoju jako „Włochy Południowe, a następnie zależnie od wytworzonej sytuacji politycznej i wojennej Sprzymierzonych”. W praktyce oznaczało to bezpośrednie sąsiedztwo lotniska z którego wykonywano operacje przerzutowe w lotach specjalnych SOE do Polski, organizowane przez Polaków.
Środkiem realizacji celu istnienia G.B.P. miała być polska 1586 Eskadra Specjalnego Przeznaczenia oraz „samoloty uzyskane przez Naczelnego Wodza u wojskowych władz anglo-amerykańskich” (poza przydzielonymi do 1586 ESP innych nie uzyskano). Zaopatrzenie dla Armii Krajowej, czyli „materiały wojenne i ekwipunek skoczków” także „materiał specjalny zapotrzebowany przez D-cę AK” miały być przekazywane przez Brytyjczyków, a w przypadkach pilnych lub niemożliwych do zrealizowania przez Brytyjczyków – zakupione przez Szefa Oddziału Specjalnego lub Dowódcę G.B.P.
mjr dypl. Jan Jaźwiński
Źródło: archiwum rodzinne Danuty Borowiec z d. JaźwińskiejRozkaz organizacyjny i Instrukcja Specjalna dla Dowódcy Głównej Bazy Przerzutowej do Kraju zawierał istotne zastrzeżenie:
„wszystkie sprawy związane z całokształtem akcji przerzutowej są zachowane do wyłącznej decyzji dowódcy G.B.P. Tylko i wyłącznie D-ca G.B.P. jest uprawniony do określenia zakresu wglądu w pracę G.B.P. dla władz polskich i Sprzymierzonych. Wgląd ten może mieć miejsce o ile D-ca G.B.P. uzna, że jest to konieczne dla ułatwienia pracy G.B.P.”Dowódca Głównej Bazy Przerzutowej miał także uprawnienie uznania danego kandydata na Cichociemnego (przeszkolonego i zaprzysiężonego) za „nieprzydatnego do przerzutu do Kraju”. Jeśli także uznał danego kandydata za „nieprzydatnego do użycia w pracy G.B.P.” o przydziale (byłego) kandydata na cichociemnego decydował Szef Oddziału VI (Specjalnego).
(źródło: Rozkaz organizacyjny i Instrukcja Specjalna dla Dowódcy Głównej Bazy Przerzutowej do Kraju, w: Jan Jaźwiński, Dziennik czynności mjr Jana Jaźwińskiego, sygn. SK 16.9, Centralne Archiwum Wojskowe sygn. CAW – 1769/89, s. 268/271/290 – 269/272/291, 21 stycznia 1944)
Pismo szefa sztabu Naczelnego Wodza do szefa Oddziału VI (Specjalnego) ws. utworzenia GBP, Londyn, 3 listopada 1943
Kajetan Bieniecki podkreśla – „W styczniu 1944 Główną Bazę Przerzutową (GBP) pod Brindisi objął mjr dypl. Jan Jaźwiński „Sopja”. Władał on językiem angielskim, był twardy i konsekwentny w stosunku do Anglików z SOE i pracował w Oddziale VI Sztabu N.W. już od czerwca 1940 roku jako szef Referatu „S” (*Specjalny), który został przeorganizowany później na Wydział „S”, zajmujący się przerzutem lotniczym i kompletowaniem sprzętu dla Armii Krajowej.
Był on niewątpliwie pionierem i spiritus movens przerzutu lotniczego do Kraju. Po objęciu dowództwa GBP mjr Jaźwiński podlegał wprawdzie szefowi Oddziału VI w Londynie (był nim wtedy ppłk dypl. Protasewicz), ale sam podpisywał depesze do gen. Bora – Komorowskiego i miał swobodę w organizowaniu przerzutu lotniczego do Kraju. (…) O tej nominacji mjr Jaźwińskiego gen. Sosnkowski listem z 24 stycznia 1944 powiadomił dowódcę wojsk alianckich na obszarze Morza Śródziemnego gen. Henry M. Wilsona”. (Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, s. 107-108)
W ściśle tajnym meldunku z 15 sierpnia 1943, do Szefa Sztabu Naczelnego Wodza, mjr dypl. Jaźwiński podkreślił – „Najwyższą i najmilszą dla mnie nagrodą i zachętą są depesze Dcy Armii w Kraju. (…) Największym celem mego życia jest aby akcja przerzutu lotniczego dała Armii w Kraju niezbędne środki walki” („Dziennik czynności mjr Jaźwińskiego, s. 184 D, 184 F)
Mapa obiektów w rejonie Brindisi
Rozkaz organizacyjny i Instrukcja Specjalna dla Dowódcy Głównej Bazy Przerzutowej do Kraju wskazywał jako zadania dowódcy G.B.P. m.in.:
> opracowanie i realizacja Planu Przerzutu z G.B.P. do Kraju, na podstawie wytycznych Dowódcy Armii Krajowej i Szefa Oddziału Specjalnego, oraz wyników współpracy z władzami brytyjskimi lub amerykańskimi,
> zapewnienie ochrony G.B.P. przed wglądem w jej pracę osób i władz nieupoważnionych
> utrzymanie żywej współpracy z władzami Sprzymierzonych
Pamiątkowa tablica, Campo Casale, Brindisi
Dowódca Głównej Bazy Przerzutowej był uprawniony m.in. do „otrzymywania wiadomości dotyczących sytuacji w Kraju, potrzebnych dla prowadzenia przez D-cę G.B.P. aktualnego obrazu warunków wykonywania operacyj przerzutowych (…) wiadomości wywiadowczych od Dowódcy A.K. i Oddz. Wyw. Sztabu N.W. w zakresie potrzebnym dla prowadzenia operacji”.
Miał zapewnioną stałą łączność operacyjną, radiową (co godzinę) oraz kurierską z Oddziałem VI (Specjalnym), a także stałą łączność radiową z dowództwem (komendantem) Armii Krajowej. Dowódcy G.B.P. podporządkowano także „placówki Oddz. Spec. korzystające z radiostacji lub innej pomocy Bazy”.
Struktura organizacyjna G.B.P.:
- Dowództwo, kancelaria, szef Bazy:
Dowódca G.B.P., dwóch oficerów lotnictwa, oficer do zleceń i tłumacz, oficer bezpieczeństwa i wywiadu; kancelaria: 1 oficer, 4 podoficerów, 3 szeregowych; ponadto patrol żandarmerii (6 podoficerów, 12 szeregowców)
Plan Głównej Bazy Przerzutowej w Latiano z zaznaczonymi rejonami i obiektami (oznaczenia własne), źródło: archiwum portalu, niepublikowane
- Wydział Operacyjny:
szef, 5 oficerów operacyjnych i stacyjnych, 6 oficerów sekcji szyfrów - Wydział łączności:
szef, 2 oficerów technicznych, 7 oficerów, 36 podoficerów, 12 szeregowych – radio, patrole specjalne, warsztat łączności - Kwatermistrzostwo Materiałów Wojennych dla Kraju:
kwatermistrz, 3 oficerów, 2 podoficerów, - Pakowalnia (zasobników, bagażników, paczek, pasów pieniężnych):
2 oficerów, 10 podoficerów, 40 szeregowców,
- Warsztat mechaniczny, rusznikarski, stolarski:
1 oficer, 10 podoficerów, 13 szeregowych - Sekcja transportowa, magazyn centralny:
1 oficer, 8 podoficerów, 6 szeregowych; magazyn – 2 oficerów, 4 podoficerów
- Wydział Finansowo – Gospodarczy:
szef, oficer gospodarczy, materiałowy, płatnik, podoficer żywnościowy - Lekarz i patrol sanitarny:
2 oficerów, 4 podoficerów, 4 szeregowych
Mapa Brindisi, CAW – sygn. II.52.396
Struktura organizacyjna G.B.P. została ustalona wydanym przez szefa sztabu Naczelnego Wodza gen. Stanisława Kopańskiego „Rozkazem organizacyjnym i Instrukcją Specjalną dla Dowódcy Głównej Bazy Przerzutowej do Kraju”. Rozkaz przewidywał, że „w miarę aktualnych potrzeb” dowódca G.B.P. mógł zarządzić zmiany w organizacji i obsadzie bazy.
Jak wynika z niepublikowanego dotąd planu G.B.P. (w archiwum portalu, patrz powyżej po prawej), obiekty bazy zlokalizowane były w pięciu rejonach.
W najważniejszym rejonie I, zlokalizowanym najbliżej miejscowości Latiano, znajdowało się dowództwo bazy, adiutantura dowódcy, warsztaty, rusznikarze, izba chorych, żandarmeria, kuchnia, kasyno, oficer bezpieczeństwa, referent oświatowy, kwatermistrzostwo, magazyn odprawowy oraz pluton wartowniczy. W tym rejonie zlokalizowane były także mieszkania oficerów SOE oraz „klub brytyjski”.
W rejonie II, zlokalizowanym w pobliżu Latiano, znajdowały się mieszkania oficerów i szefa materiałowego. W rejonie III, zlokalizowanym w pobliżu Latiano, w kierunku na Mesagne, znajdowała się kolumna transportowa i mieszkania, zapewne żołnierzy sekcji transportowej.
Stacja Wyczekiwania Bazy nr 11 w Latiano
lipiec – sierpień 1944, od lewej Kazimierz Śliwa, w środku Przemysław Bystrzycki, skan: własny, w zbiorach JW GROM
W rejonie IV, zlokalizowanym pomiędzy Latiano a Mesagne (między rejonami: I i III), znajdowały się dwie stacje wyczekiwania dla kandydatów na Cichociemnych oczekujących na przerzut do Polski – STA „A” oraz STA „B”, prawdopodobnie o pojemności ok. 30 skoczków każda. W tym rejonie znajdowały się także mieszkania łącznościowców oraz baza łączności „Mewa”. W pobliżu znajdował się także dom „fanek” (nr 3 na mapie obiektów w rejonie Brindisi), czyli funkcjonariuszek brytyjskiej organizacji charytatywnej F.A.N.Y. (First Aid Nursing Yeomanry, pol. Korpus Pielęgniarek Pierwszej Pomocy), asystentek SOE wspierających szkolenie oraz przerzut Cichociemnych.
W rejonie V, zlokalizowanym pomiędzy Latiano a Mesagne (obok rejonów: I i III), znajdowała się (polska) pakowalnia (zasobników, paczek itp.) oraz magazyn centralny Bazy. Nieopodal, w rejonie III znajdowała się kolumna transportowa Bazy. Niezależnie od pakowalni G.B.P., w pobliżu – w oddalonym ok. 70 km od Bazy Monopoli – funkcjonowała brytyjska Stacja Pakowania SOE, przygotowująca zasobniki dla operacji przerzutowych do innych krajów.
„Na stacjach wyczekiwania przebywali skoczkowie całkowicie już przygotowani, nie przeprowadzano więc żadnych specjalnych ćwiczeń. Trochę porannej gimnastyki, trochę spacerów, czasem biegów, powtarzanie szczegółów nowej osobowości i strzelanie z pistoletów. To ostatnie zajęcie pochłaniało najwięcej czasu i uwagi. Każdy z młodych ochotników gromadził wokół siebie tyle broni, ile tylko potrafił zdobyć, nawet nielegalnymi sposobami. Był to rodzaj kolekcjonerstwa, który przerodził się w manię i współzawodnictwo. Byli tacy, którzy posiadali po kilka pistoletów rozmaitych typów i uganiali się za trudną do zdobycia amunicją.
Pistolet Parabellum
Codziennie, gdy tylko dopisywała pogoda, na zaimprowizowanej w parku i obłożonej workami z piaskiem strzelnicy, odbywały się wielogodzinne kanonady. Przestrzeliwano posiadaną broń, sprawdzano celność, próbowano najwygodniejszego uchwytu.
Któryś z pistoletów okazywał się po wielu próbach najlepszy, najbardziej niezawodny i ten zyskiwał sobie specjalną opiekę i przyjaźń właściciela. Był zawsze dokładnie oczyszczony, posiadał znaczną ilość pocisków, lśnił ciemnią oksydowanej stali. W nocy drzemał spokojnie pod poduszką obok głowy swego pana, w dzień zaczajał się tuż pod ręką, w prawej kieszeni spodni.”
(Józef Garliński, Politycy i żołnierze, Polska Fundacja Kulturalna, Londyn 1968, s.71)
Rozkaz organizacyjny i instrukcja specjalna dla dowódcy G.B.P.
Rozkaz organizacyjny i instrukcja specjalna
dla dowódcy Głównej Bazy Przerzutowej do Kraju
w: Dziennik czynności mjr Jana Jaźwińskiego, SPP sygn. SK 16.9
Centralne Archiwum Wojskowe sygn. CAW – 1769/89
s.268/272/290 – 270/274/292, niepublikowane (archiwum portalu)
Infrastruktura Oddziału VI (Specjalnego) we Włoszech
Główna Baza Przerzutowa „Jutrzenka” była kluczowym elementem infrastruktury Oddziału VI (Specjalnego) we Włoszech. W składzie tej infrastruktury specjalnej znajdowały się następujące bazy, ośrodki i placówki:
Baza nr 11 w Latiano (ok. 25 km od lotniska Campo Casale) – Główna Baza Przerzutowa „Jutrzenka” (brytyjski kryptonim „Torment”), dowodzona przez komendanta z uprawnieniami dowódcy pułku, mjr dypl. Jana Jaźwińskiego – organizująca przerzut Cichociemnych i zaopatrzenia dla Armii Krajowej. Podlegała gen. Leopoldowi Okulickiemu tylko pod względem garnizonowym. Oznaczona (w przybliżeniu) jako nr 4 na „mapie obiektów w rejonie Brindisi”.
- Baza nr 10 w Ostuni – Ośrodek Wyszkoleniowy Cichociemnych, od stycznia 1944 organizowano w nim dla kandydatów na Cichociemnych kursy: zaprawowy, walki konspiracyjnej, spadochronowy, odprawowy. Organizatorem oraz komendantem ośrodka od 1 października 1943 był gen. Leopold Okulicki.
- Placówka „Capri” w Bari (na schemacie „Struktura organizacyjna polskich ośrodków wokół Brindisi” błędnie opisana jako „baza”) – placówka organizująca przerzut Polaków do 2 Korpusu oraz wytyczająca trasy przerzutu z brzegów Adriatyku przez Jugosławię i Węgry do Polski.
- Centrala łączności „Mewa” w Mesagne (ok. 5 km od Latiano, 3 km od Mesagne) – obsługiwała m.in. łączność G.B.P. związaną ze zrzutami Cichociemnych oraz zaopatrzenia dla Armii Krajowej. Oznaczona jako nr 1 na „mapie obiektów w rejonie Brindisi”.
- 1596 Eskadra Specjalnego Przeznaczenia – polska eskadra lotnicza wykonująca loty specjalne SOE, w tym ze zrzutami do Polski, dysponująca 6 samolotami: trzema „Halifaxami” oraz trzema „Liberatorami”. W zakresie dotyczącym zrzutów do Polski podlegała polskiemu komendantowi G.B.P. Wchodziła w skład 334 Skrzydła Specjalnego Przeznaczenia (334 Wing) RAF.
- dowództwo „Elba” – zbędna struktura dowódcza, utworzona 26 czerwca 1944 rozkazem prosowieckiego gen. Stanisława Tatara, w celu podporządkowania infrastruktury włoskiej Oddziału VI ppłk Dorotycz – Malewiczowi ps. Roch, Hańcza.
Załadunek zasobników do Liberatora
Elementami tej infrastruktury specjalnej były także ośrodki i placówki, współpracujące z G.B.P., podległe brytyjskiemu SOE:
- Lotnisko Reggia Aeronautica w Campo Casale nieopodal Brindisi (ok. 25 km od G.B.P. w Latiano) – miejsce stacjonowania m.in. polskiej 1586 Eskadry Specjalnego Przeznaczenia, wykonującej loty specjalne SOE, w tym do Polski. Loty te wykonywały także, w porozumieniu z komendantem G.B.P., brytyjskie samoloty 138 Dywizjonu Specjalnego Przeznaczenia RAF.
- Stacja Pakowania w Monopoli (ok. 70 km od G.B.P. w Latiano) – placówka SOE przygotowująca (pakująca) zasobniki zrzutowe z zaopatrzeniem.
- Placówka F.A.N.Y. w pobliżu Latiano – dom „fanek”, czyli funkcjonariuszek brytyjskiej organizacji charytatywnej F.A.N.Y. (First Aid Nursing Yeomanry, pol. Korpus Pielęgniarek Pierwszej Pomocy), asystentek SOE wspierających przerzut Cichociemnych.
Operacje przerzutowe do Kraju
Operacje przerzutowe do Kraju – sprawozdania (wszystkie sezony operacyjne)
w: Sprawozdanie z działalności Wydziału „S” Oddz. Specj. N.W. 1942-1944
Centralne Archiwum Wojskowe sygn. CAW II.52.353
W czerwcu 1944 pracę Głównej Bazy Przerzutowej „Jutrzenka” w Latiano pod Brindisi, w depeszy L.dz.942 (Law.066) ocenił dowódca Armii Krajowej – „Stworzenie Jutrzenki było celowe. Z naszego punktu widzenia zdała egzamin. Loty są częste, łączność radiowa sprawna, pojemność transportów dwukrotnie wzrosła, przesyłany sprzęt niemiecki bardzo przydatny. Znaczne zaopatrzenie nas w ostatnich trzech miesiącach zawdzięczamy niewyczerpanej i wszechstronnej inicjatywie Sopji [mjr dypl. Janowi Jaźwińskiemu] oraz wielkiej ofiarności załóg samolotów. Kraj i Armia są im głęboko wdzięczne.” („Dziennik czynności” mjr Jana Jaźwińskiego, Studium Polski Podziemnej sygn. SK 16.9, Centralne Archiwum Wojskowe sygn. CAW – 1769/89, s. 298/302/320)
Konflikt z prosowieckim gen Tatarem
Żadna relacja o Polsce skrzywdzonej w II wojnie światowej, o zrzutach do Polski Cichociemnych i zaopatrzenia dla Armii Krajowej nie może pominąć destrukcyjnej, szkodliwej, zdradzieckiej roli gen. Stanisława Tatara. Odpowiedzialny za organizację zrzutów do Kraju oficer wywiadu z Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza – mjr / ppłk dypl. Jan Jaźwiński w swych relacjach („Dziennik czynności” oraz „Pamiętnik”) wielokrotnie przytacza przykłady poczynań Tatara, których skutkiem było blokowanie ilości zrzutów oraz zwiększania ilości polskich załóg samolotów wykonujących loty specjalne SOE. To były jednak „tylko” szkody o charakterze raczej „taktycznym” – znacznie większe znaczenie miały poczynione przez Tatara szkody „strategiczne”.
Pierwsze „starcie” miało miejsce już w dniu przylotu Tatara do Wielkiej Brytanii, tj. 16 kwietnia 1944 (przyleciał w pierwszej operacji „Most”). Zadufany w sobie Tatar arogancko i bezpardonowo oświadczył zdumionemu mjr / ppłk dypl. Janowi Jaźwińskiemu – Nie jestem zainteresowany ani Bazą Jutrzenka, ani też możliwościami przerzutu lotniczego w ogóle. Przybywam z misją.
Niestety, Tatar został zastępcą szefa sztabu Naczelnego Wodza ds. krajowych i objął nadzór nad Oddziałem VI (Specjalnym). Po objęciu przezeń tej funkcji nastąpiło faktyczne blokowanie przerzutu lotniczego dla Armii Krajowej. Miało to istotne znaczenie dla zaopatrzenia AK także podczas Powstania Warszawskiego. Tatar podżegał do Powstania, ale zrzuty dla Armii Krajowej uważał za zbędne…
26 czerwca 1944 Tatar utworzył we Włoszech zbędne „dowództwo „Elba”, mianując jego szefem ppłk Dorotycz – Malewicza ps. Roch, Hańcza. Podporządkował mu włoskie placówki Oddziału VI (Specjalnego): ośrodek szkoleniowy Cichociemnych – bazę nr 10 w Ostuni, placówkę „Capri” oraz Główną Bazę Przerzutową „Jutrzenka” (bazę nr 11) w Latiano nieopodal Brindisi.
17 lipca 1944 dowódca Armii Krajowej, w związku z rozważaną decyzją o rozpoczęciu Powstania Warszawskiego wysłał do mjr Jaźwińskiego, komendanta G.B.P. depeszę L.dz. 1333 – Sopja podajcie na jaki wysiłek Jutrzenki możemy liczyć w decydującej chwili podjęcia silnej akcji, co może nastąpić w początkach sierpnia. Zgodnie z prawdą mjr / ppłk dypl. Jan Jaźwiński odpowiedział m.in. Jutrzenka nie ma środków, aby zapewnić przerzut dla Waszej silnej akcji, ani w sierpniu, ani we wrześniu b.r. W reakcji na tę depeszę, tego samego dnia gen. Stanisław Tatar odebrał mjr dypl. Janowi Jaźwińskiemu realną możliwość kierowania przerzutem lotniczym do Polski, zabronił mu bowiem utrzymywania łączności operacyjnej z dowódcą AK oraz z Brytyjczykami z SOE, które użyczało Polakom samolotów do przerzutu…
22 lipca 1944 Tatar zarządził, że tylko Hańcza ma prawo kontaktowania się z Brytyjczykami (SOE) i dowódcą AK. Następnego dnia zakazał mjr dypl Janowi Jaźwińskiemu wysyłania depesz do Polski (KG AK) i do Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie. Komendant Głównej Bazy Przerzutowej, który od początku organizował zrzuty do Polski nagle stracił realną możliwość działania. W tej sytuacji, 25 lipca 1944 mjr dypl. Jan Jaźwiński napisał do Naczelnego Wodza prośbę o zwolnienie go z funkcji dowódcy Bazy nr 11.
Więcej informacji o okolicznościach tego konfliktu – na stronie z biogramem mjr / ppłk dypl. Jana Jaźwińskiego
A propos funkcjonowania bazy „Jutrzenka” po odejściu mjr dypl. Jana Jaźwińskiego – fragment wymownej depeszy dowódcy Armii Krajowej: (nr 65/R2/XXX/999) – „Zaopatrywanie nas przez Jutrzenkę wygląda na sabotaż. W zapowiedzianych terminach [zrzuty] nie przychodzą, placówki zrzutowe się dekonspirują przez ciągłe i bezskuteczne czuwanie. W ostatnich dwu miesiącach były tylko cztery pojedyńcze zrzuty dzikie bez zapowiedzi w odległości do 35 km od placówek. Częściowo odebrano sprzęt od chłopów, część zrzucono na sygnały żandarmów na torach kolejowych. Interwencje w Jutrzence o przyspieszenie nakazanych przez KG zrzutów nie skutkują.”
Gasnący blask „Jutrzenki”
Ryszard M. Zając – Gasnący blask „Jutrzenki”
w: Biuletyn Informacyjny AK nr 2 (406) luty 2024, s. 21-31
Likwidacja G.B.P.
Po odejściu mjr / ppłk dypl. Jana Jaźwińskiego – organizatora przerzutu lotniczego dla Armii Krajowej – z funkcji komendanta G.B.P., nieudolny ppłk Dorotycz – Malewicz ps. Hańcza przeprowadził jeszcze tylko kilka operacji zrzutowych do Polski. W styczniu 1945, w związku ze zbliżającym się zakończeniem wojny, rozpoczęto likwidację Głównej Bazy Przerzutowej.
W trakcie likwidacji G.B.P. gen. Stanisław Tatar doprowadził do przejęcia m.in. 6 mln. 451 tys. dolarów, pozostałych z dotacji prezydenta USA Roosevelta na wsparcie konspiracji w Polsce. Pieniądze te zostały w znacznej części zdefraudowane przez Tatara oraz jego podwładnych: Mariana Utnika i Stanisława Nowickiego. Uczestniczący w tym procederze ppłk Dorotycz – Malewicz ps. Hańcza, który został przyłapany na złodziejstwie – popełnił samobójstwo, zostawiając dwa listy pożegnalne.
W końcu maja 1947 r. gen. bryg. Stanisław Tatar i jego wspólnicy – płk dypl. Stanisław Nowicki oraz ppłk dypl. Marian Utnik – zdecydowali się jawnie na współpracę z komunistycznym wywiadem wojskowym. Pod płaszczykiem szczytnych celów, za zdefraudowane pieniądze z funduszu „Drawa” oraz złoto Funduszu Obrony Narodowej, należące do polskiego rządu na emigracji, kupowali sobie faktycznie lepszą przyszłość w Polsce Ludowej. Tak przynajmniej sądzili, gdyż nieodległa przyszłość brutalnie zweryfikowała ich przypuszczenia. (…) Działania Komitetu, noszące wszelkie znamiona defraudacji majątku należącego do Skarbu Państwa, zawsze zmierzały w jednym kierunku: powrotu do Polski i wykorzystania zawłaszczonego majątku w celu zabezpieczenia własnej przyszłości. Oczywiście dążenia te na zewnątrz starannie maskowano troską o odbudowę kraju. Daniel Koreś – U źródeł afery TUN: generał Stanisław Tatar, rozpad Komitetu Trzech i przekazanie komunistycznemu wywiadowi wojskowemu funduszu „Drawa” 1947-1949, Przegląd Historyczno – Wojskowy (1/2021), Warszawa 2021, s. 66-104.
Więcej informacji – na stronie Stanisław Tatar – generał zdrajca
Historię bohaterstwa Armii Krajowej kończą:
- zdrada aliantów oddających Polskę do rosyjskiej „strefy wpływów”,
- zaakceptowany przez świat niezgodny z prawem międzynarodowym „proces szesnastu” przywódców Polski Podziemnej,
- morderstwo w celi moskiewskiego więzienia na Łubiance ostatniego dowódcy AK Cichociemnego gen. Leopolda Okulickiego,
- nawet zdrada we własnych szeregach – żądnego władzy, prosowieckiego, chciwego megalomana bez zasad moralnych gen. Stanisława Tatara – który doprowadził do samobójczej „akcji Burza”, podjudzał do tragicznie zakończonego Powstania Warszawskiego oraz sparaliżował powojenną walkę o wolną Polskę m.in. organizując fałszywą „centralę konspiracyjną Hel”, defraudując państwowe pieniądze funduszu „Drawa” oraz przekazując władzom „Polski Ludowej” ok. 3 tys. teczek personalnych i dokumentów Oddziału VI (Specjalnego)…
Podsumowanie
Halifax z zasobnikami zrzutowymi
Do 31 lipca 1944 – dzięki wysiłkom mjr dypl. Jana Jaźwińskiego – wystartowało z lotniska Campo Casale nieopodal Brindisi (Włochy) do Polski 340 samolotów (179 polskich i 161 brytyjskie), wykonało zadanie 178 załóg (104 polskie i 74 brytyjskie). Podczas Powstania Warszawskiego, od 1 do 22 sierpnia 1944 wystartowało stamtąd 146 samolotów (59 polskich, 87 brytyjskich i południowoafrykańskich), wykonało zadanie 69 (33 polskich i 36 brytyjskich oraz południowoafrykańskich).
Ogółem „Jutrzenka” zorganizowała start 486 samolotów (238 polskich oraz 248 brytyjskich i południowoafrykańskich), wykonało zadanie 247 załóg (137 polskich oraz 110 brytyjskich i południowoafrykańskich), stracono 32 samoloty (7 polskich oraz 25 brytyjskich i południowoafrykańskich).
lotnisko w Brindisi (Włochy)
Niestety, w zaopatrzeniu Armii Krajowej byliśmy mocno uzależnieni od Brytyjczyków, którzy użyczali Polakom samolotów na potrzeby operacji zrzutowych oraz stale ograniczali loty ze zrzutami do Polski. Brytyjską politykę można zasadnie zdefiniować jako „kroplówka zrzutowa” dla Armii Krajowej… Polskie załogi zdecydowaną większość lotów w operacjach specjalnych wykonywały do innych krajów. W 1944 roku na 1282 wykonane loty Polacy polecieli tylko w 339 lotach do Polski…
Brytyjczycy nie dotrzymywali własnych ustaleń z Oddziałem VI (Specjalnym) ws. lotów ze zrzutami do Polski. W sezonie operacyjnym 1941/42 zaplanowano 30 lotów do Polski, wykonano tylko 11. W sezonie 1942/43 zaplanowano 100, wykonano zaledwie 46. W sezonie 1943/44 zaplanowano 300, wykonano tylko 172. Ogółem na 430 zaplanowanych (uzgodnionych z SOE) lotów do Polski wykonano tylko 229, czyli trochę ponad połowę. Zasadne jest zatem założenie, że wielkość zrzutów do Polski mogłaby być dwukrotnie większa, gdyby Brytyjczycy dotrzymywali słowa…
„Bagażnik” skoczka
Według moich obliczeń cała pomoc zaopatrzeniowa SOE dla Armii Krajowej zmieściłaby się w jednym pociągu towarowym. Byliśmy zależni od użyczanych nam samolotów SOE. Brytyjczycy nie dotrzymywali swoich ustaleń z Oddziałem VI (Specjalnym), stale ograniczali loty do Polski, realizowali paskudną politykę „kroplówki zrzutowej” dla Armii Krajowej.
Do Polski zrzucono ledwo 670 ton zaopatrzenia (4802 zasobniki, 2971 paczek, 58 bagażników), z czego odebrano 443 tony. W tym samym czasie SOE zdecydowało o zrzuceniu do Jugosławii ponad sto dziesięć razy więcej, tj. 76117 ton zaopatrzenia, do Francji 10485 ton, a do Grecji 5796 ton.
Całe wsparcie finansowe Brytyjczyków dla Polski stanowiło zaledwie ok. 2/3 wydatków Wielkiej Brytanii na wojnę, poniesionych (statystycznie) JEDNEGO dnia. Po wojnie wystawili Polsce „fakturę”, m.in. zabierając część polskiego złota. Przerzucono do Polski 316 Cichociemnych, choć przeszkoliliśmy do zadań specjalnych 533 spadochroniarzy. Tak bardzo Brytyjczycy wspierali Polaków oraz pomagali Polsce…
Źródła:
- informacje własne (archiwum portalu)
- Zespół akt Oddziału VI Sztabu Głównego Naczelnego Wodza z lat 1940-1949 – Centralne Archiwum Wojskowe, sygn. II.52
- Jan Jaźwiński – Dziennik czynności, SPP sygn. SK 16.9, Centralne Archiwum Wojskowe sygn. CAW – 1769/89, s. 204/222, 216/234, 233/251, 241/242/260, 245/263, 250/268, 253/271, 255/274, 266/268/286, 271/275/293, 279/283/301, 280/284/302, 281/285/303, 282/286/304, 297/301/319, 301/306/342, 307/312/330
- Jan Jaźwiński – Dramat dowódcy. Pamiętnik oficera sztabu oddziału wywiadowczego i specjalnego (przygotowanie do druku: Piotr Hodyra i Kajetan Bieniecki), tom I, Polski Instytut Naukowy w Kanadzie, Montreal 2012, ISBN 978-0-9868851-3-6, s. 436, 442, 451, 466, 467, 487, 492-494, 503, 505, 512, 515, 519, 521, 532
- Jan Jaźwiński – Dramat dowódcy. Pamiętnik oficera sztabu oddziału wywiadowczego i specjalnego (przygotowanie do druku: Piotr Hodyra i Kajetan Bieniecki), tom II, Polski Instytut Naukowy w Kanadzie, Montreal 2012, ISBN 978-0-9868851-3-6, s. 5, 9, 17-19, 24, 29, 37, 40, 44, 49, 58, 65, 88, 91, 95, 96, 112, 125, 136, 138, 173, 176, 180, 198, 220, 339, 349
- Kajetan Bieniecki – Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Arcana Kraków 1994, ISBN 83-86225-10-6
- Tebinka Jacek, Zapalec Anna – Polska w brytyjskiej strategii wspierania ruchu oporu. Historia Sekcji Polskiej Kierownictwa Operacji Specjalnych (SOE) Neriton, Warszawa 2021, s. 346, 419, 512
- Jędrzej Tucholski – Cichociemni, IW Pax, 1984, s. 16, 20, 261, 262
- Jędrzej Tucholski – Spadochroniarze, IW Pax 1991, ISBN 83-211-1057-6, s. 93, 94, 103, 127, 129, 130, 132, 226, 152
- Zbigniew S. Siemaszko – Działalność generała Tatara, Norbertinum, Lublin 2004, ISBN 83-7222-192-8, s. 4, 85, 100, 107, 109, 110, 129, 180, 182
Zobacz także:
- Zrzuty
- Wykaz zrzutów Cichociemnych
- Wykaz operacji lotniczych (zrzuty Cichociemnych i materiałowe)
- Special Operations Executive
- Polska w brytyjskiej strategii wspierania ruchu oporu. Historia Sekcji Polskiej Kierownictwa Operacji Specjalnych (SOE) – recenzja
- Współpraca Polaków z SOE
- SOE
- Bajki o SOE
- Oddzial VI (Specjalny) Sztabu Naczelnego Wodza
- Jan Jaźwiński
- Akcja Kontynentalna
- Polacy i SOE – rekord rozczarowań (recenzja)
- Stanisław Kłosowski
- Informacje (on-line) nt. personelu Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii (1940-1947) – Lista Krzystka
- Stanisław Tatar – generał zdrajca
Armia Krajowa – plusy i minusy statusu
Kilka czy może kilkanaście dni temu (wrzesień 2023) postawiono mi pytanie o plusy i minusy statusu prawnego – czyli w pewnym sensie, rzeczywistego położenia – Armii Krajowej.
Zanim odpowiem na to pytanie, konieczne jest niezbędne wprowadzenie.
Fakty nt. statusu AK oraz PSZ
Wbrew temu, co obecnie opowiadają różni „historycy” (czytaj: propagandyści, panegirycy, hagiografowie) Armia Krajowa nie była częścią Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie – była natomiast częścią Sił Zbrojnych R.P., co jest istotną różnicą. Z tego, że nie była częścią PSZ wynika, iż organizacyjnie (i pod każdym innym względem) nie była włączona w struktury PSZ i oczywiście nie była pod dowództwem brytyjskim.
Wszystkim, którzy bajdurzą, jakoby AK była rzekomo „częścią PSZ” przypomnieć należy podstawowe fakty:
Armia Krajowa
- status prawny Armii Krajowej definiował dekret Prezydenta RP z 1 września 1942 ?O tymczasowej organizacji władz na ziemiach Rzeczpospolitej? (powtórzony ze zmianami 26 kwietnia 1944). Art. 12 ust. 1 tego dekretu stanowił: ?Na czas nieobecności Naczelnego Wodza dowództwo Sił Zbrojnych na ziemiach Rzeczpospolitej sprawuje wyznaczony przez Naczelnego Wodza i podległy jemu bezpośrednio Komendant Sił Zbrojnych w Kraju?.
- z tego dekretu jasno wynika, że polscy żołnierze w okupowanej Polsce byli żołnierzami Armii Krajowej, a nie żołnierzami PSZ; podlegali dowódcy AK. Z dekretu nie wynika, aby AK była częścią PSZ, natomiast wynika, że Dowódca AK podlegał Naczelnemu Wodzowi w Londynie (nota bene, był przezeń wyznaczony).
- Armia Krajowa była wojskową strukturą Polskiego Państwa Podziemnego, nie była natomiast wojskową strukturą Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem brytyjskim. Armia Krajowa nie była podporządkowana ani dowództwu brytyjskiemu, ani Naczelnemu Wodzowi w Londynie.
- Dowódca Armii Krajowej był podporządkowany Naczelnemu Wodzowi (który go wyznaczał), ale miał bardzo dużą autonomię w dowodzeniu Armią Krajową. W praktyce dowodził AK samodzielnie, choć wykonywał rozkazy Naczelnego Wodza. Jak zauważa prof. Marek Ney-Krwawicz, na podstawie art. 13 Dekretu Prezydenta R.P. z 27 maja 1942 „O organizacji najwyższych władz wojskowych” dowódca AK dowodził Siłami Zbrojnymi w Kraju i kierował całością operacji wojskowych w Kraju.” (Armia Krajowa – podziemne Wojsko Polskie, w: Zeszyt Naukowy Muzeum Wojska 1989, nr 3 s. 120-121)
- ?Autonomia? dowódcy Armii Krajowej była głównie efektem realistycznego podejścia, tj. ówczesnej technicznej niemożliwości bezpośredniego dowodzenia z zagranicy konspiracyjnymi strukturami w okupowanym kraju. Niekiedy nawet dowodził AK wbrew woli Naczelnego Wodza, np. rozpoczynając Powstanie Warszawskie.
- Pośrednio autonomię dowódcy Armii Krajowej podkreślał także status Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie, który był niejako ?ambasadą AK? w sztabie Naczelnego Wodza. Był on bowiem INSTYTUCJĄ ŁĄCZNIKOWĄ pomiędzy Naczelnym Wodzem a Dowódcą Armii Krajowej. Warto w tym kontekście zauważyć, że początkowo nawet nosił nazwę ?Samodzielny Wydział Krajowy?.
Jak podkreśla jeden z jego szefów płk dypl Marian Utnik: ?W stosunku do konspiracyjnych organizacji wojskowych w Polsce gen. Sosnkowski był komendantem głównym ZWZ, a w kraju byli jego podkomendni (?) Oddział VI spełniał więc rolę sztabu operacyjnego komendanta głównego ZWZ?. Po agresji Niemiec na ZSRR zasadniczo zmieniły się ?rola i zadanie Oddziału VI, który z organu dowodzenia stał się w zasadzie organem łącznikowym komendanta głównego AK przy naczelnym wodzu w Londynie (?) Jako łącznik między konspiracją wojskową w Polsce a Sztabem NW w Londynie Oddział VI wykonywał wiele prac, z których jedne cechuje charakter stały, a inne okresowy lub tylko jednorazowy.” (Marian Utnik ? Oddział łącznikowy Komendanta Głównego AK przy Naczelnym Wodzu na emigracji (VI Oddział Sztabu Naczelnego Wodza) część I, w: Wojskowy Przegląd Historyczny, Warszawa 1981, nr 3 s. 130 ? 158)
Prof Marek Ney Krwawicz zauważa – „Armia Krajowa była podziemnym Wojskiem Polskim, była częścią Sił Zbrojnych RP podległych konstytucyjnym władzom państwowym działającym na obczyźnie. Poprzez swojego Komendanta ZWZ podlegał Naczelnemu Wodzowi Polskich Sił Zbrojnych.” (Polskie Państwo Podziemne. Aspekty wojskowe, s. 123) Owszem, Armia Krajowa była częścią Sił Zbrojnych RP – ale nie częścią PSZ na Zachodzie. Owszem, pośrednio podlegała Naczelnemu Wodzowi – w tym sensie, że podlegał mu bezpośrednio dowódca Armii Krajowej, który (zazwyczaj) wykonywał rozkazy NW, choć nie zawsze.
Prof dr hab. Józef Smoliński, całkiem trafnie mówi o „współpracy” pomiędzy Naczelnym Wodzem a Polskim Państwem Podziemnym, w tym Armią Krajową. Zauważa, że „Oddział VI (…) [Sztabu Naczelnego Wodza – RMZ] opracowywał instrukcje i rozkazy w zakresie współpracy pomiędzy Naczelnym Wodzem i ruchem oporu w walczącym kraju.” (Polskie władze wojskowe na uchodźstwie 1939-19460, Warszawa 2017, Rytm, ISBN 978-83-73-99751-6, s.79)
Naczelny Wódz dopiero 3 września 1941 (po dwóch latach okupacji) w depeszy do ZWZ oraz Delegata Rządu Na Kraj stwierdził, że UWAŻA organizację wojskową w Kraju za część dowodzonych przez siebie Polskich Sił Zbrojnych. Z formalnoprawnego punktu widzenia depesza NW nie może być uznana za źródło prawa, nawet w ówczesnej wojennej sytuacji. Z jej treści wynika, iż Naczelny Wódz wyraził tylko osobisty pogląd.
Pośrednio odrębność Armii Krajowej od Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie stwierdza sam Naczelny Wódz. W grudniu 1942 gen. Władysław Sikorski podczas oficjalnej wizyty w USA, w rozmowie z gen. Hayesem Kronerem (wiceszef Oddziału II Sztabu Generalnego USA) powiedział: „Dowodzę (…) dwiema armiami. Jedna składa się z Polskich Sił Zbrojnych w Zjednoczonym Królestwie i Afryce wraz z Polskim Lotnictwem i Marynarką Wojenną. Druga zaś, ilościowo znacznie silniejsza, jest to Polska Tajna Organizacja Wojskowa rozrzucona po całym obszarze terytorialnym Rzeczypospolitej.”
Dopiero przed przystąpieniem AK do realizacji Akcji Burza, dowódca AK wystąpił do Naczelnego Wodza, aby alianci uznali Armię Krajową za część składową sił sprzymierzonych. Pomimo sprzeciwu ZSRR zachodni alianci: USA oraz Wielka Brytania zareagowali przychylnie – ale nieformalnie.
W deklaracji brytyjskiej z 29 sierpnia 1944, ogłoszonej na antenie radiowej BBC, stwierdzono, że ?Polska Armia Krajowa obecnie zmobilizowana stanowi siłę kombatancką, będącą integralną częścią Polskich Sił Zbrojnych?. Polityczne deklaracje na antenie radiowej państw obcych, choć sojuszniczych, nie mogą być jednak uznane za źródło polskiego prawa, nawet w wojennej rzeczywistości. Statusu AK jako części PSZ nie uznawali: ZSRR oraz Niemcy, którzy jednak wyjątkowo respektowali go jedynie wobec części żołnierzy AK idących do niewoli po kapitulacji Powstania Warszawskiego. Częściowo respektowali – z obawy o traktowanie przez aliantów ich (niemieckich) jeńców wojennych?
Polskie Siły Zbrojne pod dowództwem brytyjskim
- status prawny Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie definiowała umowa pomiędzy rządami Wielkiej Brytanii oraz R.P., z 5 sierpnia 1940. Art. 1 umowy stwierdzał jednoznacznie, że Polskie Siły Zbrojne (składające się z sił lądowych, morskich i powietrznych) zostaną zorganizowane pod dowództwem brytyjskim jako siły sprzymierzone. W tej umowie nie ma słowa o Armii Krajowej. Poza przywołanym wcześniej dekretem Prezydenta R.P. ? określającym rzeczywisty status prawny Armii Krajowej ? nie istnieje żaden akt prawny, który miałby sytuować Armię Krajową jako ?część PSZ?.
- Zauważyć należy, że jeśli ktoś uznaje Armię Krajową za „część” Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie – to powinien także uznawać, że Armia Krajowa znajdywała się – tak jak PSZ na Zachodzie – pod dowództwem brytyjskim. Teza o AK jako rzekomej ?części? PSZ formowana była (nadal jest) na użytek polityczny i jest oczywistym prawnym nonsensem. Owszem, Armia Krajowa była częścią Sił Zbrojnych (ale nie częścią PSZ) podległych Naczelnemu Wodzowi (podlegała NW pośrednio, poprzez podległość dowódcy AK).
Reasumując, konspiracyjna organizacja wojskowa w okupowanej Polsce ? Armia Krajowa ? była strukturą podległą Dowódcy AK, zaś dowódca AK miał wobec niej uprawnienia Naczelnego Wodza, choć sam jemu podlegał. Z treści dekretu Prezydenta RP z 27 maja 1942 ?O organizacji najwyższych władz wojskowych? – także statusu prawnego Oddziału VI (Specjalnego), ustanowionego przecież legalnym rozkazem Naczelnego Wodza – jasno wynika, że Armia Krajowa była strukturą wojskową odrębną od Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie (choć przez Sztab Naczelnego Wodza wspieraną) oraz podlegała jedynie swojemu Dowódcy. Z art. 13 tego dekretu jednoznacznie wynika, że dowódca AK dowodził Siłami Zbrojnymi w Kraju i kierował całością operacji wojskowych w Kraju.? (Marek Ney-Krwawicz, Armia Krajowa ? podziemne Wojsko Polskie, w: Zeszyt Naukowy Muzeum Wojska 1989, nr 3 s. 120-121)
Naczelny Wódz mógł wygłaszać na ten temat różne opinie, podobnie różne (polityczne) deklaracje mogli składać przedstawiciele rządów obcych państw. Jednak ani deklaracje Naczelnego Wodza, ani deklaracje przedstawicieli jakichkolwiek obcych rządów nie były i nie mogą być uznane za źródło polskiego prawa (za podstawę prawną), nawet w realiach wojennych?
Preferuję obiektywne, precyzyjne spojrzenie na fakty z historii Polski. Nie interesuje mnie hagiograficzna, panegiryczna czy „uproszczona” wersja historii Polski, lansowana przez niektórych propagandystów (niestety, niekiedy także z IPN).
Plusy i minusy statusu AK
W pierwszej kolejności należy podkreślić, że status prawny Armii Krajowej podczas II wojny św. wynikał z obiektywnych realiów, a nie ze świadomego, nieskrępowanego wyboru ówczesnych władz R.P. przebywających na emigracji. W ówczesnych realiach nie sposób było z Wielkiej Brytanii faktycznie dowodzić – zwłaszcza na poziomie operacyjnym – konspiracyjnymi strukturami wojskowymi w okupowanej przed dwóch agresorów Polsce.
Współcześnie, w teorii dowodzenia, wyróżnia się pięć podstawowych relacji dowodzenia (zakresu uprawnień i odpowiedzialności dowódcy):
- dowodzenie pełne, całkowite (full commmand),
- dowodzenie operacyjne (OPCOM, współcześnie tylko jeden dowódca w NATO ma takie uprawnienie),
- kontrola operacyjna (dowodzenie OPCOM ograniczone w funkcji, czasie lub miejscu),
- dowodzenie taktyczne (realizacja określonych zadań, misji),
- kontrola taktyczna (TACON, odpowiednik władzy dowódcy jednostki rodzajów wojsk, np. dowódcy baterii rozmieszczonej na obszarze działania dywizji).
Należy zauważyć, że według współczesnej terminologii Naczelny Wódz nie wykonywał wobec AK żadnej z form dowodzenia. Dla każdego, kto ma minimalne pojęcie o funkcjonowaniu wojska jest oczywiste, iż Naczelny Wódz nie dowodził Armią Krajową na poziomie operacyjnym. Był natomiast „dowódcą” AK na poziomie strategicznym – ale bardziej w znaczeniu „przywódcy politycznego” niż „dowódcy wojskowego”.
Według słownika terminów i definicji NATO [AAP-6(2014)] także w anglojęzycznej literaturze, termin „dowodzenie” rozumiany jest jako command oraz control. Termin pierwszy odpowiada polskiemu dowodzeniu, obejmuje kierowanie, koordynację i kontrolę. Termin drugi to ?władza sprawowana przez dowódcę nad częścią działań podległej organizacji lub innych organizacji normalnie nie będących pod jego dowództwem, obejmująca odpowiedzialność za realizację rozkazów lub dyrektyw”.
Tym drugim terminem można byłoby – z istotnymi zastrzeżeniami – określić „dowodzenie” Armią Krajową w Polsce przez Naczelnego Wodza w Londynie. Na czym polegają moje „zastrzeżenia„?
- Po pierwsze na tym, że władza Naczelnego Wodza nad działaniami AK – które mu formalnie nie podlegało, bo podlegało dowódcy AK – była dość iluzoryczna w świetle bardzo szerokiej, ale rzeczywistej autonomii Armii Krajowej.
- Po drugie na tym, że nie obejmowała ona odpowiedzialności „za realizację rozkazów i dyrektyw”. Czy ktoś słyszał o czyjejś odpowiedzialności z KG AK za np. rozpoczęcie Powstania Warszawskiego wbrew woli Naczelnego Wodza? Albo o realizacji „Burzy” wbrew zasadniczej dyrektywy „Instrukcji dla Kraju”? Pytania te są oczywiście retoryczne.
- Po trzecie, dowodzenie Armią Krajową, rozumiane jako władza, tj. prawo do wydawania rozkazów – zgodnie z dekretem Prezydenta R.P. z 27 maja 1942 ?O organizacji najwyższych władz wojskowych? – miał dowódca Armii Krajowej, a nie NW.
- Po czwarte wreszcie, dowodzenie rozumiane jako proces, obejmujący planowanie, organizowanie, kierowanie i koordynacja, także kontrola podległych sił zbrojnych – także było domeną dowódcy Armii Krajowej. Nie wyłączną, bowiem w części elementy tego procesu – zwykle dotyczące planowania – były „konsultowane” z Naczelnym Wodzem. Co charakterystyczne, dość często stanowisko KG AK było w tym procesie rozstrzygające, które NW akceptował.
Po tych teoretycznych rozważaniach czas przejść do – nader uproszczonego – wyspecyfikowania domniemanych „plusów” i „minusów” statusu prawnego Armii Krajowej, czyli swoistej, raczej dychotomicznej „analizy SWOT” dla AK. Wymieniłem najważniejsze w mojej ocenie czynniki przemawiające za dodatnim (plusy) lub ujemnym (minusy) aspektem rzeczywistego statusu Armii Krajowej.
Plusy statusu AK:
- Dowodzenie Armią Krajową przez Komendę Główną AK, czyli strukturę krajową, znacznie lepiej znającą realia Polski pod dwiema okupacjami niż Sztab Naczelnego Wodza w Londynie
- Realne dowodzenie Armią Krajową przez dowódcę AK oraz KG AK, w pełnym znaczeniu pojęcia „dowodzenie”, nieznacznie ograniczone przez instrukcje i dyrektywy Naczelnego Wodza (z reguły konsultowane, a nie narzucane).
- Usytuowanie AK jako wojskowej części Polskiego Państwa Podziemnego, w praktyce dominującej nad działającą w okupowanej Polsce strukturą cywilną tj. Delegaturą Rządu na Kraj
- Względna samodzielność działania Armii Krajowej, częściowo ograniczana przez brytyjskie żądania (operacja „Big Scheme” tj. „Wachlarz”, nakłanianie do współpracy z Armią Czerwoną itp.)
Minusy statusu AK:
- Faktycznie polityczne – a nie wojskowe „dowodzenie” Armią Krajową przez Naczelnego Wodza oraz wynikający z tego m.in. brak spójnej strategii działania na rzecz „sprawy polskiej” emigracyjnych władz R.P., łączącej cele wojskowo – polityczne do realizacji w okupowanej Polsce oraz na emigracji
- Faktyczna drugorzędność spraw Kraju w działaniach Naczelnego Wodza w Londynie, pomimo deklarowanej ich rzekomej nadrzędności nad wszystkimi działaniami emigracyjnego rządu R.P., rażąca nieumiejętność skoordynowania z działaniami emigracyjnego rządu oraz zdyskontowania działań AK (zwłaszcza wywiadowczych, np. V-1 i V-2) wobec aliantów (zwłaszcza Brytyjczyków
- Podstawowe błędy w bieżącej komunikacji (wymianie informacji, instrukcji itp.) między dowódcą AK a Naczelnym Wodzem (przykładem np. „nieporozumienia” co do nierealności: wywołania w Polsce powstania powszechnego wspartego desantami aliantów, drugiego frontu na Bałkanach itp.)
- Brak pełnej świadomości KG AK nt. realnej, coraz bardziej słabnącej pozycji Polski wśród „aliantów”, zwłaszcza po agresji Niemiec na ZSRR oraz podporządkowanej rządowi Wielkiej Brytanii usłużnej roli Naczelnego Wodza, w znikomym stopniu faktycznie uwzględniającego rzeczywisty interes Polski
- Ewidentne trwanie w nieświadomości KG AK co do rzeczywistych możliwości – w tym faktycznego braku samodzielności – Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, ich wielkości, wartości bojowej itp. wynikające m.in. z propagandowych informacji i depesz kierowanych do Kraju
- Nadmierna zależność od mizernej ilości i jakości zaopatrzenia, dostarczanego w ramach „kroplówki zrzutowej” za pomocą lotów specjalnych SOE organizowanych przez Oddział VI (Specjalny) Sztabu Naczelnego Wodza, wynikająca z rażącej nieumiejętności Naczelnego Wodza w uzyskaniu względnej samodzielności w zaopatrzeniu AK, w tym tzw. polskiego „flightu”…
- Brak rozsądnej, spójnej strategii działania polskich władz wobec ZSRR, przejawiającej się z jednej strony np. narzuceniem przez SOE do realizacji przez AK operacji „Big Scheme” (w Polsce nazwanej „Wachlarzem” i prezentowanej jako rzekoma inicjatywa własna AK), z drugiej np. narzuceniem AK przez Naczelnego Wodza fundamentalnie wadliwych założeń akcji „Burza” – nakazujących ujawnianie się dowódców i oddziałów AK dowódcom oddziałów sowieckich – co skutkowało dewastacją Armii Krajowej, morderstwami i zsyłkami do łagrów
- Niezrozumiałe lekceważenie przez Naczelnego Wodza haniebnych działań ludowców (m.in. Kot, Mikołajczyk) przeciwko własnemu państwu (z wykorzystaniem brytyjskiego SOE, prominentnych Brytyjczyków np. ministra Daltona, syna Churchilla, kosmopolity Józefa Retingera itp.) dążących do przejęcia pełnej kontroli nad Armią Krajową w Polsce (czyli jej faktycznym unicestwieniem), zahamowaniem zrzutów dla AK oraz przekierowaniem ich dla Batalionów Chłopskich, a także w istocie częściowego „wyłączenia” struktur bojowych BCh w okupowanej Polsce z procesu scalania z Armią Krajową.
- Nieumiejętność osiągnięcia wewnętrznego kompromisu Naczelnego Wodza z istotną częścią emigracyjnego rządu, tj. ludowcami, którzy mieli całkowicie odmienną wizję powojennej Polski (miała być tak „ludowa” jak w planach PPR, tylko bez prześladowania Kościoła) oraz od początku nieudolnie grali na zbliżenie (czytaj: podporządkowanie) Polski z ZSRR, w tym także mianowanie ambasadorem R.P. w Moskwie nieudolnego Stanisława Kota, który zaognił już napięte relacje ze stalinowskim państwem.
- Niezrozumiałe lekceważenie przez KG AK roli Sztabu Naczelnego Wodza, w tym zwłaszcza Oddziału VI (Specjalnego) w utrzymaniu sprawności funkcjonowania AK. Najtragiczniejszym tego przykładem było „oddelegowanie za karę” przez KG AK do Londynu prosowieckiego gen. Stanisława Tatara, który po przerzucie do Wielkiej Brytanii i objęciu funkcji zastępcy szefa Sztabu Naczelnego Wodza ds. krajowych przejął w istocie kontrolę nad AK ze strony Naczelnego Wodza oraz zdewastował AK swoimi decyzjami (ograniczenie zrzutów, akcja „Burza” w wersji dekonspiracyjnej, podżeganie do Powstania Warszawskiego, manipulowanie decyzjami Naczelnego Wodza itd.), a w okresie powojennym dopuścił się zdrady stanu, defraudując rządowe środki finansowe i współpracując (także wywiadowczo) z komunistycznymi władzami „Polski Ludowej, pomagając zniszczyć tzw. drugą konspirację w okupowanej Polsce.
Siedziba Naczelnego Wodza – hotel Rubens, Londyn
Dodam dla jasności, że pkt. 2 „minusów” wynika z mojej oceny faktycznie prowadzonej polityki polskich władz, a nie z działań, które pozornie podtrzymywały propagandową tezę, iż sprawy Kraju są dla emigracyjnego rządu najważniejsze.
Działania te ostatecznie nie miały faktycznego znaczenia, np. Stanisław Kopański, od sierpnia 1943 (po katastrofie gibraltarskiej) szef sztabu Naczelnego Wodza wspominał – „Oddział specjalny [Oddział VI (Specjalny) Sztabu Naczelnego Wodza – RMZ] zajmował oddzielny budynek poza Sztabem [Sztab ulokowany był w hotelu „Rubens”, natomiast Oddział VI w nieodległym budynku przy 13 Upper Belgrave Street – RMZ]. Jeździłem tam codziennie wieczorem, po zakończeniu pracy w Sztabie. Gen. Sosnkowski (…) przyjmował codziennie przed południem referat szefa oddziału specjalnego w mojej obecności.” (Wspomnienia wojenne 1939-1946, Warszawa 1990, Bellona, ISBN 83-11-07819-X, s.339) Tyle, że nic z tego konkretnego nie wynikało…
Dla kontrastu opinia organizatora lotniczego przerzutu Cichociemnych oraz zaopatrzenia dla Armii Krajowej mjr. dypl. Jana Jaźwińskiego, nt. rzeczywistego ?zainteresowania? głównego polityka ?polskiego Londynu? przerzutem lotniczym do Kraju – „Przeszło dwuletnia już praktyka wskazuje niezbicie, że Premier i N.W. w jednej osobie nie jest rozwiązaniem korzystnym dla SPRAWY. Przede wszystkim okazało się bardzo niekorzystnym dla naszej działalności wojskowej. W większości wypadków, dotyczących zagadnień wojskowych, a prawie zawsze jeżeli chodzi o przerzut lotniczy do Kraju, istniała przewaga zainteresowań politycznych nad zainteresowaniami Naczelnego Wodza. Nawet ?podwórkowej? wagi zagadnienia polityczne ?wypierały? na drugi plan zagadnienia wojskowe.” (Dziennik czynności mjr Jana Jaźwińskiego, sygn. SK 16.9, Centralne Archiwum Wojskowe sygn. CAW ? 1769/89, str. 146/148)
Pomimo dość pobieżnego wyspecyfikowania „plusów” i „minusów” statusu Armii Krajowej nie pozwoliłem sobie na nakreślenie „historii alternatywnej, tj. stanu jak powinno być i co mogłoby z tego dla interesów Polski wyniknąć. Po pierwsze, nie wszystkie elementy (minusy) tej uproszczonej „analizy SWOT” mogłyby zostać „naprawione” – niektóre byłyby nadal takie same, ze względu na ówczesne realia, głównie polityczne, na poziomie (błędnej) strategii aliantów, którzy dali się ograć Stalinowi. Po drugie, nawet gdyby część „minusów” udało się zmienić na „plusy”, nie jest możliwe ustalenie, jaki rzeczywisty wpływ miałoby to na realną, powojenną sytuację Polski i Polaków.
Jedno jest pewne – zmarnowano za dużo szans i zbyt wiele możliwości; mając sporo atutów w ręce (choćby siła polskiego wywiadu, sukcesy „Enigmy”, V-1 i V-2 itp.) mogliśmy wygrać znacznie więcej. Staliśmy się jednak największym przegranym II wojny światowej, i to na długie powojenne lata – aż do dzisiaj (wciąż aktualna sprawa reparacji).
Refleksja końcowa
Siedziba Oddziału VI (Specjalnego)
Na zakończenie przytoczę konstatację, z którą się prawie w całości zgadzam. Otóż wybitny historyk, prof. Stanisław Salmonowicz gorzko konstatuje – „Polskie władze w kraju i na obczyźnie nie miały w toku wojny żadnych alternatywnych rozwiązań, które dawałyby szanse na sukces. Walka, którą naród podjął z obu okupantami, została generalnie przez nich wymuszona zbrodniami. Potem, gdy Stalin stał się sojusznikiem naszych aliantów, znaleźliśmy się znów w sytuacji bez wyjścia. Żądania, byśmy w toku wojny, podjętej dla obrony naszej suwerenności, zrezygnowali z 1/3 terytorium bez żadnych gwarancji dla milionów Polaków poza linią Curzona oraz problem ustosunkowania się do wkraczającej do Polski Armii Czerwonej były nie do rozwiązania.
?Burza? i Powstanie Warszawskie były próbami daremnymi zatrzymania biegu wydarzeń. PP po 5 latach walki i oczekiwania na zwycięstwo było jednak niezdolne do kapitulacji bez walki wobec żądań sowieckich. Państwo Podziemne poniosło klęskę, jego dorobek w sporej mierze został zmarnowany. Nie negując pewnych własnych błędów, trzeba powiedzieć, że przyczyny działań ryzykownych leżały w sytuacjach, które były poza zasięgiem naszych możliwości, były skutkami ubocznymi fatalnej polityki aliantów wobec Związku Radzieckiego, której największą ofiarą stała się właśnie Polska, przechodząc po 6 latach zbrodniczych okupacji pod rządy stalinowskie odrywające kraj na długie lata od ewolucji pozytywnych, których ? wraz z pokonanymi Niemcami ? doczekała się Europa Zachodnia.” (Dylematy Polskiego Państwa Podziemnego (1939?1945) w: Studia Iuridica Lublinensia vol. XXV, 3, 2016, s. 830)
Polska sekcja SOE – „agencja transportowa”
Najnowsza publikacja IPN – „Polacy i Brytyjczycy w obliczu wybuchu drugiej wojny światowej” ma nieprzesadną wartość poznawczą. Ale można w niej natrafić na interesujące, a nawet – w świetle tego co dotąd publikowano – dość odkrywcze elementy…
Instytut Pamięci Narodowej wydał właśnie (w formie książkowej) zbiór artykułów pt. Polacy i Brytyjczycy w obliczu wybuchu drugiej wojny światowej (Red. Waldemar Grabowski, IPN, Warszawa 2023, ISBN 978-83-8229-797-3). Publikację wydano w ramach Centralnego Projektu Badawczego: II wojna światowa i okupacje ziem polskich 1939-1944/45. Książka jest plonem międzynarodowej konferencji pod tym właśnie tytułem, która miała miejsce 27 i 28 września 2019 (sic!) – cztery lata temu – w Londynie. Publikacja ukazała się pod redakcją dr Waldemara Grabowskiego. Nie wiem, czy w IPN proces wydawniczy trwa tak długo, czy też dr Grabowski tak wnikliwie czytał jedenaście tekstów, że potrzebował czterech lat. Redaktor tej publikacji dodał do zbioru (nt. Gubbinsa), swój – jak wyjaśnił „nieznacznie zmieniony tekst przygotowany w 2013 r. na konferencję w Londynie, która jednak się nie odbyła” (czyli sprzed dziesięciu lat)…
Jeśli komuś wydawało się, że Instytut Pamięci Narodowej pod śmiałym tytułem opublikował dość stare, ale jednak fundamentalne i ponadczasowe teksty – zapewne może być rozczarowany. Ja trochę byłem. Dostaliśmy bowiem „odgrzewane kotlety” o nieprzesadnej wartości poznawczej. Do zagadnienia „Polacy i Brytyjczycy w obliczu wybuchu II wojny” Pan Redaktor Grabowski zaliczył też artykuły zupełnie nie związane z tym tematem – np. „zdobywanie informacji przez Gestapo na ziemiach polskich”, „zwalczanie Polski podziemnej na Pomorzu” czy też „komórka legalizacji w Wilnie”. Domyślam się, że trzeba było zapewne wspomóc kolegów w potrzebie…
Niemniej najnowsza (z tekstami sprzed czterech lat) publikacja IPN zawiera – choć w raczej skromnym stopniu – interesujące elementy. Żałuję jednak, że o łączności lotniczej z okupowaną Polską nie napisał nic jakiś porządny fachowiec „lotniczy”. Wbrew pozorom, wciąż nie wszystko zostało na ten fundamentalny przecież temat powiedziane…
W tym zbiorze zwróciły moją uwagę cztery teksty:
- Waldemar Grabowski – Gubbins a Polska. SOE a Polacy
- Declan O’Reilly – Zarząd Operacji Specjalnych, polski rząd emigracyjny i Armia Krajowa – logistyka i finanse w polskiej tajnej wojnie 1940-1945
- Andrzej Chmielarz – Sprawa uruchomienia łączności lotniczej z krajem (październik 1939 – maj 1940)
- Waldemar Grabowski – Stracona szansa – LOT w początkowym okresie II wojny światowej
Kilka dni temu opublikowałem recenzję tekstu pierwszego, bowiem dla tego zbioru wydaje się być kluczowy. W tej recenzji skupię się na drugim, bo także wydaje się być niezwykle istotny, może nawet fundamentalny. Kolejne recenzje wkrótce.
Znikome wsparcie SOE
w tym budynku w Londynie mieściła się w latach 1940 – 46 centrala SOE
Doktor Declan O’Reilly z King’s College London (jeden z dziesięciu najlepszych uniwersytetów brytyjskich) był łaskaw napisać artykuł pt. Zarząd Operacji Specjalnych, polski rząd emigracyjny i Armia Krajowa – logistyka i finanse w polskiej tajnej wojnie 1940-1945. Autor jest historykiem politycznym i gospodarczym specjalizującym się m.in. w historii międzynarodowej, jednak zakres jego zainteresowań jest niezwykle szeroki. Ostrzyłem sobie zęby na ten akurat artykuł i prawie się nie zawiodłem, choć niektóre zagadnienia zostały potraktowane – niestety – dość powierzchownie.
W zasadzie powinienem zacząć od razu od podziękowań, bowiem brytyjski Autor już na wstępie daje mi oręż do ręki pisząc prawdę – nieznaną różnym polskim pseudohistorykom i pseudodziennikarzom – że „polska” (tylko z nazwy), ledwo kilkuosobowa sekcja SOE niczego w Polsce nie organizowała. Autor zauważa w pierwszym akapicie – „W przeciwieństwie do działań, jakie SOE podejmowało w innych miejscach w okupowanej Europie, jego współpraca z Polską dotyczyła logistyki raczej niż wspierania ruchu oporu (…)”. Dodaje także obiektywnie – „Polacy, od samego początku wojny aktywnie walczący z Niemcami, oczekiwali większego wsparcia ze strony Wielkiej Brytanii, ta nie chciała jednak lub nie była w stanie sprostać ich oczekiwaniom.”
W tej samej publikacji, kilkanaście stronic wcześniej dr Waldemar Grabowski (IPN) twierdzi, że istniała „rozbieżność pomiędzy polskimi oczekiwaniami a możliwościami aliantów (…)” – w istocie zakłamując historię. Po pierwsze, nieprawdziwe jest twierdzenie, że polskie oczekiwania jakoby osiągnęły próg „możliwości aliantów”. Te „możliwości” w większym stopniu były ograniczane przez polityków niż przez obiektywne przeszkody. Po drugie, polskie „oczekiwania” adresowane były nie do wszystkich „aliantów”, lecz głównie do Wielkiej Brytanii (przez krótki czas także do USA). Dobrze że choć brytyjski historyk – skoro polski badacz „pamięci narodowej” nie potrafi – publicznie przyznał, że „Wielka Brytania nie chciała jednak lub nie była w stanie sprostać” polskim oczekiwaniom.
Autor trafnie wskazuje, że „polskie interesy stanowiły tylko jeden z licznych aspektów” dla Wielkiej Brytanii, choć zapomina dodać, że tylko Polska została aż tak dramatycznie skrzywdzona, również przez angielskich polityków – spośród wielu ofiar tej wojny szukających pomocy na „wyspie ostatniej nadziei”, jak nazywano wówczas Wielką Brytanię. Declan O’Reilly, w kontekście zrzucenia do Polski przez pięć lat wojny zaledwie 600 ton zaopatrzenia (dla Armii Krajowej), zasadnie przyznaje, że „nie był to duży tonaż”. Według moich obliczeń była to zawartość jednego (niedużego) pociągu towarowego. Ale nie ujawnia, że pod tym eufemizmem kryje się bardzo smutny dla Polaków fakt – to było ponad STO DZIESIĘĆ RAZY MNIEJ niż zrzucono np. do Jugosławii.
Pieniądze „brytyjskie” – czyli polskie
O’Reilly dopowiada zaraz ochoczo, że – „Polska otrzymała jednak znaczne fundusze – ponad 34,8 mln dolarów (w gotówce i złocie), 18 mln prawdopodobnie sfałszowanych marek (do użytku na ziemiach polskich włączonych do Rzeszy po 1939 r.) oraz 40,5 mln złotych okupacyjnych” (tzw. młynarek). Nie jest mi znany powód, dla którego Autor wskazane środki finansowe traktuje jak prezent Wielkiej Brytanii (SOE) dla Polski. Przecież po wojnie Polska musiała Wielkiej Brytanii zwrócić znaczną kwotę pieniędzy (także złota) za to, że Polacy pomagali wojskowo Anglikom. Tylko (niewielka) część pieniędzy (np. kwartalne dotacje na wywiad, łącznie ok. 3 mln dolarów) była brytyjską dotacją, większość stanowiły przecież kredyty…
Do dzisiaj, kilkadziesiąt lat po wojnie (sic!!!), nie doczekaliśmy się rzetelnej publikacji o brytyjsko – polskich finansach: kredytach, dotacjach i ich spłacie, a także rachunku zysków i strat po obu stronach: Wielkiej Brytanii i Polski. Samo złamanie przez Polaków „Enigmy” czy rozszyfrowanie sekretów tajnej „broni odwetowej” Hitlera (V-1 i V-2) były zdecydowanie wielokrotnie więcej warte niż suma brytyjsko – amerykańskiej „pomocy dla Polski”, nawet gdyby nieprawdziwie założyć, że były to prezenty, a nie kredyty – za które Polska po wojnie słono zapłaciła. Przypomnę jeszcze tylko, że prawie połowa wszystkich raportów wywiadowczych, jakie dotarły do aliantów podczas wojny pochodziła od Polaków (dopiero w 2005 roku przyznał to oficjalnie brytyjski rząd).
Czy ktoś choćby próbował policzyć, ile zarobiła (oraz nie straciła) Wielka Brytania – także alianci (również Sowieci korzystali np. ze złamania „Enigmy”) – dzięki polskiemu „wkładowi” w II wojnę światową? Nie pytam tylko o polskie lotnictwo w bitwie o Anglię czy o polskie dywizje krwawiące na prawie wszystkich frontach. Czy ktoś próbował policzyć, ile podczas wojny oraz po wojnie zarobiła Wielka Brytania dzięki np. przejętym za darmo polskim wynalazkom? Opowieści o tym, że Polska dostała mało zrzutów zaopatrzenia dla Armii Krajowej, ale za to dużo pieniędzy są po prostu wierutnym kłamstwem. Mało kto w to uwierzy, ale grubo ponad połowa środków finansowych wydanych na konspirację w okupowanej Polsce pochodziła nie od Brytyjczyków, ale ze środków własnych rządu R.,P. (napiszę niebawem tekst o finansach). Nie wiadomo więc dlaczego, Pan Doktor O’Reilly uważa całość środków finansowych przerzuconych do Polski za pieniądze z „brytyjskiej pomocy”. Poza tym – nie była to żadna „pomoc” tylko pożyczka, w interesie Wielkiej Brytanii…
Ponoć mamy „Instytut Pamięci Narodowej” – czy kiedykolwiek, ktokolwiek podjął się zbadania tych zagadnień, w imię choćby właśnie „pamięci narodowej”? Pytanie retoryczne, bo naukowcy z IPN wolą opowiadać bajki o tym, jak to rzekomo Anglicy organizowali Polakom zrzuty dla Armii Krajowej, jak to rzekomo szkolono Cichociemnych na jednym kursie (pewnie dwudniowym) albo jak to rzekomo Cichociemni skakali do innych krajów i realizowali jakieś „misje”….
Trochę mnie poniosło w powyższym wywodzie, oddaliłem się nieco od treści artykułu, ale ileż można słuchać (także czytać) o nadzwyczajnym dobrodziejstwie Brytyjczyków oraz polskie (sic!) kłamstwa jakoby to Polacy mieli wygórowane oczekiwania, a Brytyjczycy bardzo, ale to bardzo chcieli pomóc, ale nie mogli… W tego rodzaju kłamliwą narrację wpisuje się nie tylko dr Waldemar Grabowski (co mnie nie dziwi). Także Pan Declan O’Reilly który wywodzi np. że „przystąpienie ZSRS i Stanów Zjednoczonych do wojny skomplikowało politykę brytyjską” ale ani słówkiem nie pisnął o nadzwyczajnej miłości brytyjskiego Foreign Office do Józefa Stalina czy na temat umowy o współpracy podpisanej przez SOE z sowieckim NKWD. Kilkadziesiąt lat po wojnie warto byłoby też przestawać udawać, że na decyzje brytyjskie oraz amerykańskie rzekomo nie mieli wpływu sowieccy agenci, usytuowani w najwyższych kręgach władzy (choćby piątka z Cambridge z Kimem Phlilbym czy sowieccy „doradcy” (czytaj: sowieccy agenci) u boku prezydenta USA. Wspomniałem o tym w artykule pt. Cichociemni w operacjach specjalnych SIS/CIA.
SOE – agencja transportu i niemożliwości
Autor całkiem trafnie zauważa, że „(…) Brytyjczycy nigdy nie kontrolowali polskiej polityki wywiadowczej. Polska sekcja SOE stała się agencją transportową współpracującą z RAF, który miał jedynie ograniczoną liczbę przestarzałych samolotów do operacji specjalnych, mogących dostarczać agentów [określenie błędne, polscy Cichociemni i kurierzy nie byli niczyimi „agentami” – RMZ] i zaopatrzenie do miejsc wskazanych przez Oddział VI” (s. 123)
Autor trafnie przytacza tezy z brytyjskiej historii SOE – „Polityka ograniczonego zaangażowania SOE, nakładająca wyłączną odpowiedzialność za działania wojskowe w Polsce na rząd RP na uchodźstwie i AK, sprawiała, że zadanie jego sekcji polskiej sprowadzało się właściwie do przekazywania dalej decyzji podjętych przez inne organy. SOE skwapliwie przyznało, że Armia Krajowa była najskuteczniejsza w Europie, lecz źle wykorzystywana, trudno sobie jednak wyobrazić, by mogło być inaczej (Historia sekcji polskiej SOE, 1945, s. 70, TNA, HS 7/183)
Declan O’Reilly – który wcześniej, w tym samym artykule, przyznał, że Wielka Brytania mogła nie chcieć sprostać „polskim oczekiwaniom” – po kilkunastu akapitach wywodzi już inaczej – „Polacy oczekiwali masowego uzbrojenia AK tysiącami ton sprzętu, co przy brytyjskich zasobach nie było możliwe. Szczupłe siły powietrzne Wielkiej Brytanii były też potrzebne gdzie indziej, przede wszystkim do bombardowań Niemiec i bitwy o Atlantyk. Biorąc pod uwagę jej uzbrojenie, akcje sabotażowe AK biły wszelkie rekordy, osiągnięcie niemożliwe bez wcześniejszej czteroletniej pomocy SOE. Polska otrzymywała tak małą w porównaniu z innymi krajami pomoc materialną z powodu położenia geograficznego i ograniczeń techniki lat czterdziestych.” (s. 146)
Zrzut zasobników z zaopatrzeniem
Całkowicie nie zgadzam się z wywodem, jakoby Wielka Brytania nie miała możliwości przerzutu większej ilości zaopatrzenia do Polski, a wynikać to miało jakoby z „położenia geograficznego i ograniczeń techniki”. Owszem, te czynniki miały istotny wpływ na realność zwiększenia przerzutu do Polski, istotnie go ograniczając. Ale nie tylko położenie i technika były winne – głównym ogranicznikiem była naiwna (częściowo sterowana z Moskwy przez agentów wpływu) prosowiecka polityka anglo – amerykańska.
Na każdej skali, pomiędzy minimum a maksimum, istnieje przestrzeń pośrednia. Zgoda, polskie oczekiwania od pewnego pułapu były niemożliwe do zrealizowania. Ale jeśli SOE uzgadnia z Oddziałem VI (Specjalnym) określoną ilość lotów i tonaż zrzutów (nieduży), to ten realny poziom dostaw, te polsko-brytyjskie ustalenia powinny być respektowane. Niestety, Anglicy nie dotrzymywali słowa. Dwustronne ustalenia nie były respektowane NIGDY, w żadnym sezonie operacyjnym (zrzutowym); w najlepszym 1943/44 na zaplanowanych 300 lotów wykonano tylko 172. Szacunkowa liczba żołnierzy Armii Krajowej w Polsce wynosiła w szczytowym momencie ok. 390 tys. żołnierzy, tylko kilkadziesiąt tysięcy z Nich miało broń. Czy rzeczywiście nic więcej nie dało się zrobić? Czy decydujące były obawy, formułowane wyraźnie zwłaszcza pod koniec wojny, że żołnierze AK skierują swoją broń przeciwko Sowietom? Pytanie w mojej ocenie retoryczne…
Polskie (czytaj: Brytyjskie) Siły Zbrojne
W rozdziale „Finansowanie polskich operacji wojskowych i wywiadowczych dr Declan O’Reilly przyznaje wreszcie – choć pokrętnie i nieprecyzyjnie – że „Londyn udzielał pożyczek umożliwiających funkcjonowanie rządom emigracyjnym różnych państw, zwykle za obietnicę spłaty po wojnie.” W przypadku Polski nie były to pieniądze tylko na „funkcjonowanie rządu”, choć polscy dygnitarze rządowi w Londynie podczas wojny nie byli – niestety – nadmiernie oszczędni (temat na osobny artykuł). Były to głownie pieniądze na Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie pod dowództwem brytyjskim.
Warto w tym miejscu zauważyć, że ten istotny aspekt – pod czyim dowództwem były PSZ – jest wciąż w polskiej narracji historycznej wstydliwie (i kłamliwie) pomijany. Tworzy się nawet piramidalnie idiotyczną narrację (m.in. dr Krzysztof Tochman), jakoby istniało coś takiego jak „PSZ/AK”. W istocie Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie był czymś w rodzaju „wydzierżawionych (aliantom) wojsk”, przy czym za ową „dzierżawę” zapłacili nie ci, którzy odnieśli z tego korzyść – ale Polacy! Rodzimi historycy jakoś omijają ten temat, więc przytoczę może dr O’Reilly’ego, który bez żenady (choć tylko cząstkowo dostrzegając zagadnienie) pisze wprost – „W lutym 1941 r. podpisano angielsko – polską umowę finansową, która zapewniła środki na opłacenie ponad 24 tys. Polaków służących w brytyjskich siłach wojskowych. Żołnierze ci zdążyli się już wyróżnić, zwłaszcza lotnicy w bitwie o Anglię.” Czyli trochę jak w starym dowcipie o powojennej „wymianie handlowej z Sowietami” – „my im dajemy węgiel i w zamian za to oni nam zabierają zboże…” Tak na marginesie – Wielka Brytania ma długą tradycję polityki kolonialnej, także wyciągania kasztanów z ognia cudzymi rękami…
Autor artykułu, powołując się na W. Rogalskiego (Divided Loyalty, London 2017, s. 188), szacuje, że „rządowi RP na uchodźstwie pożyczono 120 mln funtów”. Polska badaczka, dr Magdalena Hułas z Instytutu Historii PAN przedstawia nieco bardziej precyzyjne rachunki – „120,5 mln funtów, z czego 47,5 mln to koszty utrzymania armii, uposażenia itp., a 73 mln to koszty uzbrojenia i innych materiałów natury wojskowej”, wskazując publikację K. Sword, Norman Davies, Jan Ciechanowski (The Formation of the Polish Community in Great Britain. 1939-1950, London 1090, s. 30-31 i 460-461). Wbrew zapowiedzi zawartej w tytule, z artykułu niewiele dowiemy się jednak o finansowaniu działań Armii Krajowej, czy emigracyjnego rządu. Sporo jest natomiast – dość chaotycznie zaprezentowanych – informacji o finansach Akcji Kontynentalnej, która była prawie wyłączną domeną działań ludowców (prof. Kot, Mikołajczyk, Librach i in.)
Oczekiwania, możliwości, kompromitacja
Doktor Declan O’Reilly przywołuje także, podobnie jak dr Grabowski, fatalny okres przerzutu lotniczego do Polski w ostatnim kwartale 1943 – „Stosunki między Polakami a rządem brytyjskim były bardzo napięte. W październiku 1943 r. mjr Jan Jaźwiński sporządził raport o współpracy z SOE. Podkreślił, że w poprzednich dwóch latach obiecano 430 ton sprzętu, a dostarczono tylko 60 ton. Winę ponosiło według niego SOE, które blokowało bezpośredni kontakt polskich przedstawicieli z Ministerstwem Lotnictwa [które decydowało każdorazowo o locie do Polski – RMZ]. Jaźwiński proponował zrezygnowanie z SOE jako pośrednika w kontaktach z Komitetem Szefów Sztabu (Chiefs of Staff, COS). (Notatka dot. współpracy z SOE ws. przerzutu lotniczego, SPP, A 101.24)
W odróżnieniu od dr Grabowskiego, który wskazywał rzekomą „różnicę między oczekiwaniami (polskimi) a możliwościami („aliantów”) – O’Reilly podaje niespotykany w polskiej narracji powód ograniczenia ilości lotów przez SOE do Polski, pod koniec 1943. W artykule czytamy – „W grudniu 1943 r. minister wojny ekonomicznej Roundell Palmer, Lord Selborne, chwaląc AK za rozległe akcje sabotażowe wymierzone w niemiecką sieć kolejową, poinformował Churchilla, że trudności „operacyjne” związane ze spóźnionym wykryciem operacji „Englandspiel” (niemiecka penetracja holenderskich sieci SOE) spowodowały odwołanie wszystkich lotów do Polski”. Jako źródło tej informacji O’Reilly wskazuje kwartalne raporty SOE dla brytyjskiego premiera, z okresu październik – grudzień 1943 (TNA, PREM 3/408/1. s. 56). Niestety nie mam możliwości wglądu w te raporty, więc nie mogę tego sprawdzić. Ale informacja wydaje się prawdopodobna. Oznaczałoby to jednak, że (uznawane dotąd za powód ograniczenia wtedy zrzutów do Polski) nasilenie aktywności niemieckiej artylerii przeciwlotniczej i związane z tym straty samolotów – były tylko pretekstem.
Można zrozumieć Brytyjczyków, że nie chcieli wtedy (także później) przyznać się do gigantycznej kompromitacji SOE, eufemistycznie określanej przez dr. O’Reilly’ego jako „niemiecka penetracja”. To było znacznie więcej niż normalna szpiegowska penetracja, Otóż przez ponad półtora roku, od marca 1942 do grudnia 1943, niemiecki kontrwywiad – Abwehra – prowadził operację pod kryptonimem Der Englandspiel (Angielska Gra). W jej trakcie przejął zupełną i całkowitą (sic!) kontrolę nad siatką SOE w Holandii, w tym wszystkie radiostacje i placówki odbierające zrzuty, pół miliona holenderskich guldenów, setki ton dywersyjnego zaopatrzenia. Wskutek nieudolności SOE, Niemcy mieli całą holenderską „konspirację” w garści. Aresztowali 54 holenderskich agentów – skoczków SOE (47 zamordowali), byłego premiera Koos’a Vorrink’a oraz ok. 150 liderów tamtejszego ruchu oporu. Jakby tego było mało, niemieckie myśliwce zestrzeliły aż 12 samolotów RAF wracających po zrzutach nad Holandią. Pisałem o tym w haśle Wikipedii, w sporej części mojego autorstwa – Special Operations Executive. Tak właśnie wyglądał w praktyce „profesjonalizm” brytyjskiego SOE oraz jego ponoć najwyższe „standardy”, o których bredził pseudohistoryk Kacper Śledziński…
Brytyjskie rachunki…
Start rakiety V-2
W kontekście wcześniejszych uwag dotyczących finansów, warto podkreślić, jak Autor ocenił sukces polskiego wywiadu w zakresie rozpracowania rakiet V-1 i V-2 – „Z brytyjskiej perspektywy operacja „Wildhorn III”, w połączeniu z polskimi działaniami wywiadowczymi dotyczącymi rakiety V-1, warta była wszystkich inwestycji SOE w sprawę polską w latach 1942-1945″ (s.138-139). Dodać jednak należy, że była to osobliwa (albo rzekoma) „inwestycja” – przecież „sprawę polską” finansowała Polska, tyle że z brytyjskich pożyczek i kredytów (które po wojnie spłaciła, raczej z nawiązką).
W odróżnieniu od polskiego „historyka”, dr Waldemara Grabowskiego (z IPN, sic!) który po prostu mija się z prawdą, iż Polacy osiągnęli rzekomo szczyt brytyjskich możliwości w zaspokajaniu zrzutowych potrzeb Armii Krajowej, oficjalny historyk SOE William Mackenzie (którego opinię przytacza O’Reilly) przyznaje – „Polska otrzymała bardzo niewiele – poza pieniędzmi – jak na swoje ówczesne potrzeby” (The Secret History of SOE, s. 314). Ale znów – nieprawdziwie – tworzy się wrażenie, jakoby te pieniądze były brytyjskim prezentem, a nie pożyczką, spłaconą po wojnie…
Jeśli ktoś sądzi, że moje poglądy mają charakter skrajny, a ocena działań SOE jest zbyt radykalna, mocno przesadzona, temu rekomenduję lekturę np. artykułu E.D.R. Harrisona z University of Salford (Manchester) pt. The British Special Operations Executive and Poland (Brytyjskie Kierownictwo Operacji Specjalnych i Polska). Harrison pisze wprost – „(…) poziom dostaw zrzucanych przez RAF dla polskiego ruchu oporu był rozczarowujący. Szefowie sztabu zepchnęli polski ruch oporu do drugorzędnej roli sabotażu i dywersji (…) Gubbins gorzko przewidywał, że Wielka Brytania porzuci Polskę po wojnie. Ogólnie rzecz biorąc, wkład SOE w polski ruch oporu przyniósł więcej szkody niż pożytku” (The Historical Journal, 43, 4 (2000), str. 1071-1091, wyd. 2000, Cambridge University Press). To oczywiście brytyjska perspektywa i ocena brytyjskiego naukowca. Moja ocena nie byłaby aż tak surowa, SOE ma spore zasługi dla „sprawy polskiej” – choć bardzo niewystarczające i o wiele mniejsze niż mogłaby realnie mieć. Oczywiście po konfrontacji z E.D.R. Harrisonem zupełnie inaczej odbieramy ugrzeczniono – konformistyczne wywody dr Waldemara Grabowskiego, jakoby SOE zrobiła wszystko co mogła, tylko Polacy mieli wygórowane oczekiwania…
„Natychmiastowa pomoc”
Handley Page Halifax
W kontekście decyzji AK o rozpoczęciu Powstania Warszawskiego dr Declan O’Reilly zauważa – „Według oficjalnych danych gen. Tadeusz Komorowski „Bór” do 1 sierpnia zebrał 25 tys. żołnierzy. Trzy dni wcześniej wystąpił do Londynu z szeregiem żądań: obszarowego zbombardowania Warszawy, przylotu polskich pilotów do Warszawy i włączenia ich do walki, natychmiastowego przetransportowania do stolicy polskiej samodzielnej brygady spadochronowej i wreszcie olbrzymiego zwiększenia dostaw broni. Armia Krajowa w Warszawie dysponowała tylko 6 tys. pistoletów oraz około 2,5 tys. pistoletów maszynowych Sten i MP 40. Co gorsza, miała tez niewiele amunicji – nie więcej niż na trzy, cztery dni walki. Garnizon niemiecki pod dowództwem generała SS Ericha von dem Bacha-Zelewskiego liczył 16 tys. żołnierzy, głównie batalionów SS i policji.” (s.140)
Niestety, Autor nieco mija się z prawdą wywodząc, że „Gdy wybuchło powstanie SOE natychmiast wysłało AK wszystkie dostępne samoloty”. SOE wysłało natychmiast nie samoloty, lecz… depeszę do swej placówki we Włoszech (baza Campo Casale, nieopodal Brindisi). Nakazywała ona ?zrzucanie ładunku na czuwające placówki nawet wtedy, gdy Rosjanie przekroczą Wisłę. (?) Bądźcie przygotowani, w każdej chwili, na użycie waszych wszystkich zapasów (?) Polacy oceniają potrzebę zaopatrzenia 50 batalionów po 10 ton na każdy (?)? (Kajetan Bieniecki, Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, s.220). Owszem, 1 sierpnia 1944 wystartowało do Polski 11 samolotów – ale tylko dwa ze zrzutami dla Obszaru Warszawa AK – były to loty zaplanowane dużo wcześniej.Żaden zrzut do Powstańców nie dotarł.
W sporządzonej przeze mnie bazie wszystkich zrzutów dla Armii Krajowej podczas wojny, próżno szukać udanych zrzutów dla Warszawy w pierwszych dniach Powstania. Kajetan Bieniecki, w swej fundamentalnej pracy „Lotnicze wsparcie Armii Krajowej” przytacza treść kolejnych, dramatycznych depesz dowództwa AK z wołaniem o zrzuty. Częściowo winna była fatalna pogoda, ale nie tylko. 4 sierpnia 1944 brytyjski marszałek lotnictwa John Slessor? zakazał zrzutów na Warszawę! (Bieniecki, 227 i nast.). Pomimo tego zakazu, cztery samoloty ze zrzutami dla Powstańców (trzy Halifaxy i jeden Liberator) poleciały w tajemnicy przed Anglikami, bo wysłał je organizator zrzutów do Polski mjr dypl. Jan Jaźwiński. Opowieści o „natychmiastowym wysłaniu przez SOE wszystkich dostępnych samolotów ze zrzutami dla Powstańców” można włożyć pomiędzy kiepskiej jakości brytyjskie bajki. Niestety, te bajki wzmacnia np. kłamstwo Polskiej Agencji Prasowej o „pomocy dla Powstania”.
Pisałem o kluczowym znaczeniu pierwszych zrzutów – których NIE BYŁO – m.in. w kontekście sporu o Powstanie Warszawskie. Warto tu dodać interesującą, choć smutną informację dotyczącą – niestety ZA DŁUGO ODWLEKANEGO – masowego zrzutu w amerykańskiej operacji FRANTIC VII. Declan O’Rally zauważa – „Lecąca z Anglii 8. Armia Powietrzna USA wysłała 108 bombowców B-17, które z 3048 metrów zrzuciły sto z planowanych 130 ton zaopatrzenia (1284 paczki z lekką bronią, żywnością i lekarstwami) – tylko po to, by 85 proc. z nich zostało zniesionych na teren okupowany przez Niemców” (J. Radziłowski, J. Szcześniak, Frantic 7: The American Effort to Aid the Warsaw Uprising and the Origins of the Col War, 1944, Philadelphia – Oxford 2017, s. 61; M.J. Conversino, Fighting With the Soviets: The Failure of Operation Frantic, 1944-45, Lawrence 1997, s. 151). Nawet przy zrzucie jednego zasobnika na sekundę z ok. 150 metrów SOE szacowało rozrzut na ok. 900 metrów (TNA, HS 4/177, AL do MP, Rozrzut zasobników, 28.05.1943).
Konkluzja – jednak finanse
W zakończeniu artykułu Autor znów powraca do finansowych (po)rachunków. Przytacza opinię szefa SOE – „Mimo porażki w Warszawie [czytaj: upadku Powstania Warszawskiego – RMZ] Gubbins bardzo podkreślał osiągnięcia Armii Krajowej w stosunku do kosztów jej utrzymania, wskazując że całe wsparcie dla AK kosztowało Wielką Brytanię mniej niż jeden polski dywizjon.” W zdaniu tym zawarto jednak dwa fundamentalne kłamstwa – koszty utrzymania Armii Krajowej oraz koszty utrzymania dywizjonu w Wielkiej Brytanii poniosła Polska – a nie Wielka Brytania!!! Zagadnienie rachunków brytyjsko – polskich wciąż wymaga rzeczowego. kompleksowego i pogłębionego zbadania…
Autor dość enigmatycznie oraz nie do końca zgodnie z prawdą obiektywną wspomina o defraudacji przez gen. Tatara milionów dolarów, będących własnością polskiego rządu – „Pełny zakres planów polskiej armii dotyczących kontynuowania walki po zakończeniu wojny poznano dopiero w 1952 r., kiedy śledztwo ujawniło, że dowódcy wojskowi wykorzystali fundusze przyznane podczas wojny na działania „niesankcjonowane” przez żadnego z przywódców politycznych na emigracji. Latem 1945 r. ok. 6 mln dolarów zniknęło z polskiej szkoły sygnalizacyjnej w Rzymie, której komendant popełnił samobójstwo w tajemniczych okolicznościach.” W tym jednym zdaniu mnóstwo niedomówień i nieścisłości. O defraudacji przez gen. Tatara rządowych pieniędzy na walkę o niepodległość Polski pisałem już sporo w artykule Stanisław Tatar – generał zdrajca, więc nie będę dodatkowo strzępił języka.
Generalnie, artykuł Declana O’Reilly’ego ma zauważalny walor poznawczy, wyzwala też wiele cennych refleksji wobec istotnych kwestii w ówczesnych relacjach polsko – brytyjskich. Szkoda jednak, że Autor, pisząc ponoć o „logistyce i finansach”, przyjął w niektórych miejscach swojej publikacji styl „opowieści przy kominku”. Zgoda, jego rozważania są o niebo bardziej uporządkowane niż chaotyczny tekst dr Grabowskiego z IPN. Ale brakuje choćby wyraźnego wyspecyfikowania istotnych elementów (po obu stronach: brytyjskiej i polskiej) zarządzania procesem planowania, realizowania oraz kontrolowania przerzutu „wsparcia dla Armii Krajowej”.
Autor w tytule artykułu – Zarząd Operacji Specjalnych, polski rząd emigracyjny i Armia Krajowa – logistyka i finanse w polskiej tajnej wojnie 1940-1945 zawarł bardzo wiele jednak niespełnionych tym tytułem obietnic poznawczych. Temat zatem nadal czeka na historyka, który zechce go zaprezentować w sposób bardziej pogłębiony, rzetelny i uporządkowany.
Ryszard M. Zając
Declan O’Reilly, Zarząd Operacji Specjalnych, polski rząd emigracyjny i Armia Krajowa – logistyka i finanse w polskiej tajnej wojnie 1940-1945. w: (red. Waldemar Grabowski) Polacy i Brytyjczycy w obliczu wybuchu drugiej wojny światowej, Warszawa, IPN, s. 119-147 ISBN 978-83-8229-797-3
Zobacz:
- Polacy i SOE – rekord rozczarowań (recenzja)
Zobacz także:
- Zrzuty
- Wykaz zrzutów Cichociemnych
- Wykaz operacji lotniczych (zrzuty Cichociemnych i materiałowe)
- Special Operations Executive
- ?Polska w brytyjskiej strategii wspierania ruchu oporu. Historia Sekcji Polskiej Kierownictwa Operacji Specjalnych (SOE)? ? recenzja
- Współpraca Polaków z SOE
- SOE
- Bajki o SOE
- Oddzial VI (Specjalny) Sztabu Naczelnego Wodza
- Jan Jaźwiński
- Akcja Kontynentalna
- Polacy i SOE ? rekord rozczarowań (recenzja)
- Stanisław Kłosowski
- Informacje (on-line) nt. personelu Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii (1940-1947) ? Lista Krzystka
- Stanisław Tatar ? generał zdrajca
Zasobnik pełen złota…
O tym nie przeczytacie w publikacjach historycznych… W styczniu 1942, po zaledwie trzeciej operacji zrzutowej do Polski, w relacjach pomiędzy Polakami z Oddziału VI (Specjalnego) a Brytyjczykami ze Special Operations Executive (Kierownictwo Operacji Specjalnych, SOE) pojawił się dość istotny temat – zasobnik zrzutowy pełen złota…
Dodam w tym w miejscu, że średnia waga zasobnika zrzutowego (zasobnik C.L.E. Mark I) wynosiła: zasobnika pustego – ok. 103,5 funta, z maksymalnym obciążeniem 350 funtów. Czyli zawartość mogła ważyć (350-103,5) ok. 240-250 funtów, tj. ok. 108 – 113 kg. Przyjmijmy w uproszczeniu 110 kg. Wartość złota tej wagi w 1942 to ok. 125 tys. dolarów. Obecnie kg złota kosztuje ok. 258 tys. zł, czyli 110 kg złota warte byłoby współcześnie (szacunkowo) ponad 28 mln złotych.
Przy okazji – załączona fota jest oczywiście fantazją, nie wysyłano sztabek złota, lecz złote monety. Były one pakowane w parciane (brezentowe) pasy z impregnowanego gorącym woskiem płótna, o długości ok. 120 cm i szerokości ok. 18 cm, z sześcioma kieszeniami. Do tych kieszeni wkładano zwykle po trzy paczki banknotów lub rulony monet. Paczki banknotów były opieczętowane, kieszenie przeszywano grubą, mocną, jedwabną nicią, której końce plombowano. Każdy pas posiadał numer; jeśli zawierał banknoty 10-dolarowe, jego wartość wynosiła 18 tys.; jeśli 20-dolarowe ? 36 tys. USD. Jeśli w pasie były złote monety 10-dolarowe, mieścił 2,4 tys. USD; jeśli złote monety 20-dolarowe ? 3,6 tys. USD.
Dywersja Mikołajczyka
Oficer wywiadu z Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza, mjr dypl. Jan Jaźwiński, organizator zrzutów Cichociemnych i zaopatrzenia dla Armii Krajowej, w swoim „Dzienniku czynności” pod datą „2 stycznia 1942” zanotował:
mjr dypl. Jan Jaźwiński
Źródło: archiwum rodzinne Danuty Borowiec z d. Jaźwińskiej
„UWAGA: Minister Spraw Wewnętrznych – Mikołajczyk wszedł w sprawy wewnętrzne Armii interweniując w sprawach personalnych – składu ekip O.VI. Szt. N.W. [Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza – przyp RMZ] wysyłanych do Kraju – L.dz. 20/VI i 21/VI.
Kier. Ref. „S” [ Kierownik Referatu „S” w Oddziale VI, mjr. dypl. Jan Jaźwiński – RMZ] nie ma żadnego wpływu na dobór kandydatów [na Cichociemnych – RMZ]. Kandydaci dobierani są na podstawie opinii dowódców, sprawdzanych w Oddz. V. Szt.N.W., Biurze Rejestracji (gen. Modelski) i na podstawie danych kontrwywiadowczych. Procedura ta ma miejsce przed powołaniem kandydatów na kurs „0” [w tym przypadku był to pierwszy kurs dywersyjno – strzelecki – RMZ]. Zastrzeżenia min. Mikołajczyka – bez podania powodów zrobiona została [pisownia oryginału] w stosunku do dwóch kandydatów O.VI.Szt.N.W., którzy ukończyli kurs „0” z wynikiem „bdb” i zgłosili chęć do pracy w Kraju bez zastrzeżeń.
SOE, STA XVII – stacja wyczekiwania skoczków, Brickendonbury Manor, Brickendon, Hertford, Hertfordshire, Wielka Brytania
Interwencja Min. Mikołajczyka ujawniona została na st. XVII [stacji wyczekiwania przed odlotem do Polski – RMZ] tak ze strony zainteresowanych – zatrzymanych [Cichociemnych – RMZ] jak i ze strony emisariuszy min. Mikołajczyka [kurierów politycznych – RMZ]. Wywołało to oburzenie wśród pozostałych oficerów – kandydatów do Kraju.
Interwencja min. Mikołajczyka została wycofana w stosunku do jednego z zatrzymanych i ten poleciał do Kraju w dniu 27.XII. [1941 – RMZ] Drugi oficer – zatrzymany został w dn. 3.I. [1942 – RMZ] wycofany został do Londynu. Naprężenie trwające na st. XVII rozgorzało na nowo.
Poza nastrojami ekip, wypadek interwencji politycznej w wewnętrzne sprawy wojska postawił nas w przykrej sytuacji wobec władz angielskich. Brig. Gubbins [Colin Gubbins, wówczas dyrektor ds. operacyjnych i szkoleniowych, później szef SOE] zaprotestował przeciw zmianie kmdta ekipy „w ostatniej minucie” – L.dz. 22/VI. Taki wypadek odbija się szkodliwie na i tak bardzo trudnej pracy”. (Jan Jaźwiński, „Dziennik czynności”, niepublikowany, Studium Polski Podziemnej, sygn. SK 16.9, Centralne Archiwum Wojskowe sygn. CAW ? 1769/89, s.32)
Fragment sprawozdania kpt. Podoskiego, CAW II-52.356
W tym miejscu niezbędne są trzy istotne wyjaśnienia:
- Nie wszyscy mają świadomość, że polityczne afiliacje rozmaitych organizacji i środowisk miały bardzo silny wpływ na funkcjonowanie ?polskiego Londynu? oraz krajowej konspiracji. Najostrzejsze spory stale wywoływali ludowcy ? w tym Kot i Mikołajczyk, którzy mieli zasadniczy wpływ na cywilne struktury łączności z Krajem. Podczas wojny podejmowano nie tylko walkę z okupantem ? toczyła się również ostra wewnętrzna walka ? głównie ludowców ? o polityczne wpływy. Wplątano w nią Oddział VI (Specjalny) oraz lotnicze wsparcie AK, okradano Armię Krajową? Pisałem o tym m.in. w artykule pt. „Chytre chłopy z partii ludowej”.
- „Zastrzeżenia” Mikołajczyka, czyli odwołanie z lotu do Polski już wyszkolonych oficerów, dotyczyło kpt. Tadeusza Runge oraz… współtwórcy Cichociemnych, mjr Macieja Kalenkiewicza. Obaj dosłużyli się później stopnia podpułkownika, co dobrze świadczy o Ich bojowych umiejętnościach.
- Współpraca polsko – brytyjska, jak to zwykle bywa wśród oficerów wywiadu, miała charakter wzajemnego świadczenia sobie usług. Wszelkie uzgodnienia pomiędzy polskim Oddziałem VI (Specjalnym) a brytyjskim SOE dokonywane były na dwustronnych konferencjach lub w rozmowach pomiędzy oficerami (Brytyjczykami i Polakami), co potem potwierdzano w formie pisemnej. W toku dwustronnych ustaleń, już na samym początku współpracy ustalono, że to Polacy z Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza – a nie Anglicy z SOE – są odpowiedzialni za organizowanie zrzutów Cichociemnych oraz zaopatrzenia dla Armii Krajowej.
Fragment sprawozdania kpt. Podoskiego, CAW II-52.356
Po stronie polskiej były wszystkie związane z tym kwestie, w tym selekcja i wyszkolenie kandydatów na Cichociemnych, a także planowanie lotów oraz organizowanie odbioru zrzutów w okupowanej Polsce.
Po stronie angielskiej były kwestie związane z udostępnieniem samolotów – bowiem Polacy przez całą wojnę nie dysponowali samolotami o takim zasięgu. Nawet te samoloty w późniejszej „polskiej” 1586 Eskadrze Specjalnego Przeznaczenia – to były samoloty brytyjskie, użyczone Polakom przez SOE.
„Agenci antyrządowi”
Maciej Kalenkiewicz
W swoim pamiętniku (Dramat dowódcy: pamiętnik oficera sztabu oddziału wywiadowczego i specjalnego. Tom I i II, Polski Instytut Naukowy w Kanadzie, ISBN 978-09-868-8513-6), organizator zrzutów do Polski, mjr dypl. Jan Jaźwiński podaje więcej szczegółów politycznej akcji Mikołajczyka:
2 stycznia 1942 roku ppłk Rudnicki [ppłk dypl. Tadeusz Rudnicki, od 15 grudnia 1941 do 27 marca 1942 szef Oddziału VI (Specjalnego) – RMZ] wręczył mnie swoją notatkę z rozmowy z ppłk. Wilkinsonem [z SOE – RMZ]:
„(…) 4. Wilkinson zakomunikował, że bryg. Gubbins jest zaniepokojony odwołaniem kpt. Runge z ekipy do Polski, gdyż nie jest dopuszczalne, aby dowódca ekipy był zmieniany w przeddzień lotu. Wyjaśniłem, że tą sprawą zajmuję się osobiście i przesunąłem kpt. Runge do innej ekipy, aby wyjaśnić i zlikwidować tę sprawę. (…)
6. Wspomniałem Wilkinsonowi, że skoro broń dywersyjna nie może być dostarczona przerzutem, potrzebne jest pół miliona funtów, zmienione na dolary, aby tę broń zakupić u Niemców, co jest możliwe. Również powiedziałem, że Kraj żąda złotych monet i mam możność zakupienia tej ilości złota w Portugalii. Podkreśliłem, że chcę wysłać jak najszybciej container złota.” (s. 329-330)
Tadeusz Runge
Na szczęście mjr dypl. Jan Jaźwiński nie był naiwniakiem i posiadał notatkę SOE z tej samej rozmowy – po porównaniu treści obu notatek wydało się, że ppłk Rudnicki go okłamał! W notatce SOE tak zapisano bowiem wyjaśnienia Rudnickiego dot. odwołania z lotu Cichociemnych:
„Ad. 4 i 5. Rudnicki oświadczył: Odwołanie kpt. Runge i Kalenkiewicza zarządziłem sam, na żądanie ministra Mikołajczyka, aby nie dopuścić do Kraju ,,agentów antyrządowych?. Wilkinson podkreślił, że bryg. Gubbins zastrzega się na przyszłość zmianie dowódcy ekipy w zbyt krótkim czasie przed odlotem.” (s. 330)
Mjr dypl. Jan Jaźwiński zauważył, „Z porównania tych dwóch notatek wynika: (…)
b/ propozycja Rudnickiego odnośnie container-a złota, budzi poważne znaki zapytania. Słyszałem już parę niedomówień odnośnie czarnego rynku w Lizbonie.
c/ notatka Rudnickiego dla szefa Sztabu jest wyraźnie sfałszowana. Rudnicki nie miał kompetencji, ani uprawnień do zmiany decyzji NW, aby decydować o bezwarunkowym oddaniu polskiej eskadry na cele obce. Czy container złota jest zapłatą na którą liczy. Wiadomo dla najgłupszego, że zrzut container-a nie może być kontrolowany, praktycznie przez nikogo.” (s. 331)
Złoto dla zuchwałego?
Bardzo interesująca jest treść następnych wpisów mjr dypl. Jana Jaźwińskiego w jego pamiętniku:
kpt. Harold Perkins, SOE
„4 stycznia przyjechał do mnie mjr Perkins [kpt. Harold Perkins, szef sekcji „polskiej” SOE – RMZ]: Jaz, niech mi pan wyjaśni sprawę złota i jak pan myśli przesłać to złoto do Kraju. Mam wątpliwości co do tranzakcji złotem w Portugalii? Popatrzyłem na niego i zapytałem: Harold, jakie złoto, dla kogo i co ma to wspólnego z Portugalią?
Perkins: Rudnicki sugeruje, że dowódca ZWZ potrzebuje złota na zakup materiałów dywersyjnych, że chce wysłać jak najprędzej to złoto container-em. Chce wymienić funty brytyjskie na monety złote na czarnym rynku w Portugalii w Lizbonie.
Powiedziałem: Dotąd nie miałem zapotrzebowania dowódcy ZWZ na monety złote. Trzeba go o to zapytać. Jeśli tak to przerzut złota nie może mieć miejsca containerem. Myślę, że taka wymiana powinna być dokonana przez Bank of England, chyba, że SOE ma w tym jakiś cel. Myślę, że taka rola dla O.VI jest nie właściwa i bardzo ryzykowna. Dodałem: Jeśli dowódca ZWZ zapotrzebuje złoto jako niezbędne dla skutecznej wymiany z personelem niemieckim broń za złoto, to obmyślimy sposób zapakowania. W każdym razie nie będzie to container. Kto może kontrolować taką pocztę?
Perkins: Ja też tak myślę. Powiem panu otwarcie. Rudnicki jest bardzo zainteresowany tranzakcją w Lizbonie, rzadko jest w O.VI, ma jakieś kontakty, prowadzi bardzo kosztowne życie w najdroższych lokalach Londynu w towarzystwie kosztownych kobiet. Wątpię, aby gaża nawet brytyjskiego generała pozwoliła na takie wydatki. Moja gaża jest większa, ale stać mnie tylko na jeden, dwa drinki w pubie lub w klubie, gdzie jest stosunkowo tanio. (…)
Żegnając się dodałem:Trzeba mieć otwarte oczy na Rudnickiego i jego protektora. Perkins: Tak, już nad tym pracuję.” (s. 331)
Nota bene, ta ostatnia wypowiedź Perkinsa świadczy o tym, że brytyjski kontrwywiad dobrze wykonywał swoją robotę, prowadząc dyskretną obserwację szefa Oddziału VI (Specjalnego)…
Dalej czytamy w pamiętniku mjr Jaźwińskiego – „W ciągu najbliższych dwóch tygodni Rudnicki nadal przychodzi do O.VI w różnych porach dnia na 1-2 godziny tygodniowo. O ruchach Rudnickiego wiem dość dużo. Często siedzi w MSWewn. z Siudakiem [sekretarz Mikołajczyka – RMZ], Librachem [m.in. inicjator „Akcji Kontynentalnej” – RMZ], Ulmanem [wszyscy ludowcy z partii Mikołajczyka – przyp. RMZ] ? to znaczy w Biurze Krajowym i wywiadu Mikołajczyka. (…)
gen. Tadeusz Klimecki
W połowie stycznia Rudnicki sprowadził do O.VI sekretarkę – maszynistkę. Przedstawił ją jako bardzo dobrą siłę fachową dodając: Udało mi się uzyskać tą panią od mego przyjaciela Libracha. Zaostrzyłem uwagę mego personelu i kwatermistrza O.VI, człowieka pewnego. W zakresie Ref. ,,S? wszelki dostęp do korespondencji i depesz jest ograniczony do trzech pewnych oficerów. Każdy z nich używa sam maszyny do pisania. (s. 332)
Dzięki czujności mjr Jaźwińskiego nie powiodła się infiltracja działań dotyczących zrzutów przez podstawioną sekretarkę – wtyczkę Mikołajczyka. Wkrótce nastąpił frontalny atak – Jaźwiński rzekomo był pilnie potrzebny ambasadorowi Kotowi w Moskwie. Gdyby miał tam wyjechać, oznaczałoby to, że przestałby organizować zrzuty do Polski. Sprzeciwił się gen. Tadeusz Klimecki, który stwierdził wprost – „Ta machlojka się im nie uda.”
Zatrzymać zrzuty dla Armii Krajowej!
Zrzut zasobników z zaopatrzeniem
Potem były kolejne działania. Mjr Jaźwiński wspomina:
„Wieczorem, kiedy wracałem z biura do domu, dołączył do mnie ppłk dypl. Iranek-Osmecki, obecnie w O.IV Sztabu NW. Zagaił: Modelski zdecydował, że pan jest niezbędnie potrzebny gen. Andersowi, który zaproponował pana drogą przez ambasadora Kota?
Powiedziałem: Jedno jest tylko pewne, że tzw. ambasador Polski w Moskwie szuka wszelkich pozorów, aby ułatwić Mikołajczykowi robotę przeciw ZWZ.
Iranek: Tak, łobuzy chcą zniszczyć przerzut dla ZWZ.” (s.333)
Jan Jaźwiński
W pamiętniku mjr Jaźwiński odnotował:
„W związku z pogarszaniem stosunku Air Ministry do przerzutu do Kraju zachodzi konieczność wprowadzenia gen. Klimeckiego do aktualnych, faktycznych warunków mojej pracy. Przygotowałem teczkę dokumentów: (…)
2. Przebieg dywersji Mikołajczyka w SOE. Stwierdzone fakty fabrykacji depesz Mikołajczyk – jego agent w Kraju, i definitywna likwidacja dywersji Mikołajczyka przez bryg. Gubbinsa. [Mikołajczyk zlecał wysyłanie depesz z przygotowaną przez siebie treścią, które potem przedstawiał jako rzekome „żądania Kraju” – RMZ]
3. Dalsze usiłowania Mikołajczyka celem likwidacji O.VI Sztabu NW, celem objęcia przerzutu do kraju przez Biuro Krajowe Mikołajczyka. Rola i poczynania Rudnickiego. Dokumenty: fałszywy meldunek Rudnickiego dla szefa Sztabu, oddanie bezprawne i bezwarunkowe polskiej eskadry do dyspozycji SOE oraz kryminalna sprawa poczynań Rudnickiego w użyciu pieniędzy ZWZ dla malwersacji na czarnej giełdzie.Podkreśliłem, że SOE wszczęła już obserwacje kontrwywiadu brytyjskiego, odnośnie pieniędzy, przeznaczonych dla ZWZ na drogach ich przerzutu oraz podejrzanych kontaktów Rudnickiego i jego życia nocnego. Liczyć się trzeba z interwencją brytyjską w stosunku do oficera Sztabu NW.” (s. 334)
Jaźwiński spotkał się z gen. Klimeckim prywatnie w jego mieszkaniu, tam wręczył mu teczkę z dokumentami. Zanotował w pamiętniku – „Dodałem: Nie użyję telefonu, gdyż mogę być podsłuchiwany. Generał: Tak i ja muszę na to zwrócić uwagę. Skończyliśmy kieliszkiem wina. Rozmowa trwała około trzy godziny.” (s.334).
Z przykrością trzeba podkreślić, że polityczne intrygi Mikołajczyka miały miejsce akurat wtedy, gdy Anglicy coraz bardziej „zaprzyjaźniali się” ze Stalinem. Jaźwiński odnotowuje w pamiętniku – „W okresie od drugiego lotu do Polski w nocy z 7/8 listopada przejawia się coraz bardziej niechęć Air Ministry, aby wykonać program lotów do Kraju. (…) 20 grudnia Perkins powiedział: Bryg. Gubbins uważa dalsze interwencje za nie celowe. Sprawa lotów do Polski jest bardzo delikatna w okresie rozmowy Sikorski-Stalin. Dalsze loty ruszą jeśli Foreign Office zmieni stanowisko.” (s. 334)
Colin Gubbins
Szef Oddziału VI – „kompletny dureń”…
Choć to jednak bardzo przykre, pamiętnik mjr Jaźwińskiego czyta się jak scenariusz sensacyjnego filmu:
„26 stycznia Air Ministry zapowiedziało jeden lot do Polski. Udałem się z Perkinsem z pocztą, pieniędzmi na stację wyczekiwania. Tuż po naszym przybyciu Rudnicki zadzwonił: Niech pan poda mjr Perkinsowi mój rozkaz: Odwołuję loty do Polski. List do bryg. Gubbinsa jest w opracowaniu.
Perkins zadzwonił do bryg. Gubbinsa. Gubbins powiedział spokojnie: kontynuować odprawę skoczków. Wilkinson jedzie do Rudnickiego.
O godz. 13.00 Rudnicki dzwoni: Odwołuję moją decyzję wstrzymania lotów. Niech pan pozostanie na stacji wyczekiwania aż do odwołania. Odparłem: Wrócę kiedy tu zrobię wszystko co do mnie należy. Położyłem słuchawkę, wyłączając telefon. Kompletny dureń. Dotychczas nic nie wie co trzeba zrobić dalej aż do odlotu samolotu.
O godz. 16.00 mój oficer dyżurny Ref. ,,S? dzwoni i melduje: Dzwonię z innej linii, gdyż telefon Ref. ,,S? jest włączony na podsłuch. Rudnicki jest u Mikołajczyka. (…) O godz. 17.00 zadzwonił do Perkinsa dowódca lotniska, że Air Ministry odwołało dzisiejszy lot. O godz. 17.30 zadzwonił ppłk Rudnicki: Lot został odwołany bez podania powodów.” (s. 337)
Potem była wykwintna kolacja, wydana przez Rudnickiego dla oficerów SOE: Gubbinsa i Wilkinsona, w której uczestniczyli oficerowie Oddziału VI: Jaźwiński, Rudkowski i Zubrzycki. Oficerowie SOE potraktowali Rudnickiego chłodno i szybko wyszli, zaraz potem wyszli oficerowie O.VI.
Jaźwiński odnotował w swym pamiętniku – „Rudnicki został z nie dokończoną kolacją. Wyszedłem z Rudkowskim, tuż po wyjściu Anglików. Zapytałem Rudkowskiego: Co pan myśli?
Rudkowski: Rudnicki jest zbyt głupi, aby zrozumieć, że Gubbins uważa go durnia!
Dodałem: Jak pan ocenia, czy wstrzymanie lotu 26 stycznia było ukartowane przez Air Ministry przy pomocy Rudnickiego?
Rudkowski: Tak, na pewno inaczej Air Ministry miałoby argument, że my nie wykorzystujemy naszych lotów. Tu chodzi o nacisk Mikołajczyka, aby loty dla ZWZ wstrzymać lub ograniczyć do kilku lotów, potrzebnych dla Mikołajczyka.” (s.338)
Józef Retinger
Stanisław Mikołajczyk
W partyjnej grze ludowców o kontrolę nad łącznością z okupowaną Polską, w tym szczególnie nad zrzutami do Kraju, ludowcy bez żenady wykorzystywali swoje kontakty z Anglikami. Major Jaźwiński odnotował – „30 stycznia wieczorem przyszedł Rudnicki do mego biura mówiąc: Retinger [Józef Retinger, działający w interesie Anglików doradca gen. Sikorskiego, zwany „kuzynkiem diabła” – RMZ] rozmawiał w sprawie przerzutu do Kraju z synem Churchilla i uzyskał jego zainteresowanie się tą sprawą.” (.s 339)
Tak właśnie, przy pomocy intryg, również z wykorzystaniem Brytyjczyków, prowadzona była antypolska partyjna gra ludowców Mikołajczyka przeciwko zrzutom dla Armii Krajowej. Mikołajczyk i Kot chcieli zrzutów dla swoich „Batalionów Chłopskich”. Nie obchodził ich interes Polski – dbali o interes swojej partii.
Złoto nadal w grze…
Stanisław Kot
Z pamiętnika mjr Jaźwińskiego – „7 lutego [1942 – RMZ] Rudnicki przyszedł do mnie: Niech pan przeprowadzi lot bez księżyca na rejon na ,,dziko?. Jak pan ustali rejon, dam ekipie hasło i adresy kontaktowe. Samolot uzyskam sam od Air Ministry. Pomyślałem: Czyje to będą adresy kontaktowe?” (s. 339)
Siedziba Oddziału VI
Wskutek kreciej roboty ppłk Tadeusza Rudnickiego – będącego na usługach ministra Stanisława Mikołajczyka – ograniczano loty do Polski w okresie jego szefowania Oddziałowi VI (Specjalnemu). Realizowano zaledwie ok. 5-10 proc. potrzeb zgłaszanych przez dowódcę Armii Krajowej. Oddział VI nie tylko nie starał się o przydzielenie dodatkowych samolotów – do Polski latały tylko trzy Halifaxy – al;e nawet zgodził się, aby te trzy samoloty latały ze zrzutami także do innych krajów!
Mjr dypl. Jan Jaźwiński w tym czasie zgłaszał, że plan przerzutu może być zrealizowany polskim dywizjonem w składzie 12+4 Liberatorów… (s. 344). Jak to ujął w swoim „Dzienniku czynności” – ppłk. dypl. Tadeusz Rudnicki ?był przykro posłuszny Anglikom i interesował się głównie spelunkami Londynu. W wyniku tego utraciliśmy wyłączność na używanie przydzielonych nam trzech samolotów? („Dziennik czynności”, s. 126/128-136/138)
W marcu 1942, po fatalnym dla Polski przebiegu konferencji przedstawicieli O.VI z SOE, zdenerwowany sytuacją ppłk Roman Rudkowski (późniejszy Cichociemny) zdecydował się złożyć meldunek wprost do szefa sztabu Naczelnego Wodza. Wcześniej uzgodnił jego treść z mjr. dypl. Janem Jaźwińskim. Raporty obu oficerów przeczytał gen. Tadeusz Klimecki.
Jaźwiński odnotował: „Generał przestudiował i powiedział: Niech pan utrzyma w tajemnicy ten raport i fakt złożenia mnie obu raportów. Wielki czas, aby zlikwidować tę dywersję. (…)
Wieczorem jadłem kolację z płk. Spychalskim. Powiedział mnie: Rozmawiałem dziś po południu z płk. Mitkiewiczem. Ma już raport kontrwywiadu o życiu nocnym Rudnickiego. Rozmawiałem też z Mikołajczykiem. Jest on przeciwny rozbudowie AK i wysyłaniu z Londynu wszelkiej pomocy dla AK. [podkreślenie RMZ] Dodał: Pana ocena afery Mikołajczyk – Rudnicki jest całkowicie uzasadniona. Hańbą jest, aby minister rządu RP używał pomocy obcego państwa przeciw własnej Ojczyźnie. [podkreślenie RMZ]
Żegnając się powiedział: Jutro rano przyjdę do pana, aby opracować mój raport dla gen. Sikorskiego. (…) O godz. 11.30 raport był gotowy ? bez osłonek. W raporcie tym znalazł też wyraz meldunek kwatermistrza O.VI dotyczący tzw. funduszu reprezentacyjnego szefa O.VI oraz ciągłych nacisków, aby Rudnicki mógł użyć monety złote, przeznaczone do Kraju, dla manipulacji na czarnym rynku. Płk Spychalski doręczył ten raport szefowi Sztabu.” (s. 345-346)
gen. Władysław Sikorski
Zanim Naczelny Wódz gen. Władysław Sikorski podjął konieczną decyzję, „kompletny dureń”, czyli ppłk Tadeusz Rudnicki (wciąż jeszcze szef Oddziału VI) wydał 17 marca 1942 „rozkaz reorganizacyjny” który odbierał mjr. Jaźwińskiemu prawo kontaktów z dowódcą AK oraz SOE, oraz dzielił jego referat na trzy części.
W reakcji na ten rozkaz, Jaźwiński złożył meldunek do szefa sztabu Naczelnego Wodza, podkreślając m.in.
„Melduję, że nie wezmę udziału w dalszym niszczeniu akcji przerzutowej do Kraju. Kontynuowanie tej akcji wymaga ściśle określonego mego zakresu pracy w formie czy Wydziału ,,S? czy też Samodzielnego Referatu ,,S?. Droga służbowa do Pana Generała musi być skrócona, gdyż w operacjach tych decydującym jest czynnik czasu.” (Pamiętnik, s. 346)
W bezpośredniej rozmowie z Rudnickim Jaźwiński dodał, że „opóźnianie decyzji i depesz jest po prostu zbrodnią!”.
18 marca 1942 o godz. 10 brytyjskie SOE powiadomiło kwatermistrza Oddziału VI, że przekazywanie pieniędzy dla Oddziału VI zostało wstrzymane. Zaraz potem kpt. Harold Perkins w osobistej rozmowie zapytał Jaźwińskiego – „Czy pan może dać osobistą gwarancję, że pieniądze te dojdą do dowódcy AK w Polsce?” Mjr Jaźwiński odparł – „Moją osobistą gwarancję dam, jeśli pieniądze dla AK wyślę drogą lotniczą na placówki odbiorcze AK. Nie gwarantuję, jeśli przerzut będzie wykonany na dziko (…) Perkins: Myślę, że taka gwarancja będzie przyjęta przez SOE.” (Pamiętnik, s. 347)
Tego samego dnia wieczorem Roman Rudkowski przekazał Jaźwińskiemu, że na kolacji z Perkinsem dowiedział się, że „bryg. Gubbins uznał, że dalsza współpraca z Rudnickim nie jest możliwa. Gubbins czeka na powrót szefa Sztabu ze Szkocji.” (Pamiętnik, s. 347)
Następnego dnia brytyjski kwatermistrz SOE oraz polski kwatermistrz Oddziału VI (Specjalnego) dokonali analizy pieniędzy przekazywanych przez SOE i wysyłanych do okupowanej Polski. Znaleźli wątpliwą transakcję – przerzut pieniędzy na placówkę O.VI w Sztokholmie, w koronach szwedzkich, na osobiste polecenie ppłk. Rudnickiego – ponoć dla dowódcy AK.
Także w marcu pojawiły się kontrowersje w związku z akcją dywersyjną „Wachlarza” – według Mikołajczyka oraz… ambasady sowieckiej, zadania „Wachlarza” sprawniej od Armii Krajowej miałaby przeprowadzić „inna organizacja zbrojna w okupowanej Polsce” (czytaj: Bataliony Chłopskie).
Mjr dypl. Jan Jaźwiński zanotował w pamiętniku – „26 marca o godz. 08.30 doręczyłem Spychalskiemu notatkę dla szefa Sztabu. Podałem dane o ostatniej interwencji SOE w sprawie pieniędzy do Kraju o manipulacji dolarami w Sztokholmie oraz sugestie Mikołajczyka przez Foreign Office podważające możliwość wykonanie Wachlarza przez AK.” (s. 350)
Nazajutrz ppłk Tadeusz Rudnicki został wreszcie odwołany z funkcji szefa Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza. Szef sztabu N.W. polecił mjr Jaźwińskiemu, aby przygotował reorganizację swojego referatu zgodnie z potrzebami przerzutu do Polski oraz wytyczne „dla reszty O.VI w zakresie współpracy z Sam. Ref. „S””. (s.351).
Dzień wcześniej obradował brytyjski Gabinet Wojenny pod przewodnictwem premiera Wielkiej Brytanii Winstona Churchilla. Tym razem zachował się wobec Polaków w miarę przyzwoicie. Zapewne pod wpływem treści nieznanego nam raportu SOE o zrzutach do Polski, Churchill powiedział podczas posiedzenia – „lepiej jest zrzucić 5 ton materiału dywersyjnego w Polsce, aniżeli 10 ton bomb w Reich-u”.
Brytyjczycy zdecydowali o zwiększeniu z trzech do pięciu Halifaxów wykonujących loty do Polski oraz o przesunięciu ich na lotnisko położone bliżej Polski. SOE zmieniło też swój limit finansowy dla Oddziału VI – kwotę 200 tys. dolarów do przerzucenia w jednej operacji przerzutowej do Polski zwiększono do pół miliona USD. Wbrew pozorom, nie skończyły się jednak problemy ze zrzutami do Polski. Do końca wojny nadal torpedowali je zgodnie zwłaszcza Brytyjczycy z Foreign Office oraz Air Ministry oraz… Polacy z „ekipy antypolskiej”: Modelski, Kot, Mikołajczyk. Później zyskali nowego sojusznika – zdrajcę polskiej racji stanu, generała Stanisława Tatara…
A zasobnik ze złotem? W mojej ocenie była to nieudolna próba „skoku ludowców na kasę”, której próbowała dokonać ekipa dowodzona przez Kota i Mikołajczyka. Nie udała się, bo nie mieli pojęcia o organizacji zrzutów. Ich człowiek, ppłk Rudnicki chętnie uczestniczył w tej intrydze, licząc zapewne na możliwość „uszczknięcia” jakiejś części złota na własne potrzeby. Życie nocne w Londynie, także podczas wojny, bywa nader kosztowne…
Ryszard M. Zając
PS.
Niezupełnie na marginesie – kłamliwe historycznie wywody dr Krzysztofa Tochmana oraz dr Waldemara Grabowskiego, jakoby „cichociemnymi” (cudzysłów użyty świadomie) byli także… spadochroniarze do innych krajów – zwłaszcza wysyłani z inicjatywy prof. Kota (w rządach: Sikorskiego i Mikołajczyka) do Europy spadochroniarze „Akcji Kontynentalnej” – należy uznać za współczesny „ciąg dalszy” antypolskiej dywersji partyjnej Kot – Mikołajczyk.
Nie jest w najmniejszym stopniu uzasadnione utożsamianie partyjnej gry ludowców z działaniami w interesie Polski. Nie ma i nie może być żadnego uzasadnienia dla fałszywego historycznie utożsamiania Cichociemnych – żołnierzy Armii Krajowej w służbie specjalnej – z polskimi spadochroniarzami oddanymi (jako ich agenci) do dyspozycji brytyjskiego SOE (Akcja Kontynentalna) oraz amerykańskiego OSS (Project Eagle). Dlatego Krzysztof Tochman i Waldemar Grabowski są na niechlubnej”czarnej liście” FAŁSZERZY HISTORII.
Zobacz także – Chytre chłopy z partii ludowej
Źródła:
- Jan Jaźwiński – Dziennik czynności mjr Jana Jaźwińskiego, niepublikowany, Studium Polski Podziemnej, sygn. SK 16.9, Centralne Archiwum Wojskowe sygn. CAW ? 1769/89, kopia cyfrowa w zbiorach portalu
- Jan Jaźwiński – Dramat dowódcy: pamiętnik oficera sztabu oddziału wywiadowczego i specjalnego. Tom I i II, Polski Instytut Naukowy w Kanadzie, ISBN 978-09-868-8513-6
- Jan Jaźwiński – notatka dla Naczelnego Wodza na rozmowę z W. Churchillem z 19 stycznia 1943 dotycząca przerzutu lotniczego do Polski w sezonie 1942/43
w: Dziennik czynności mjr Jana Jaźwińskiego, Studium Polski Podziemnej, sygn. SK 16.9,Centralne Archiwum Wojskowe sygn. CAW ? 1769/89, s. 126/128 ? 136/138 - Jan Podoski ? ?Sprawozdanie z działalności Wydziału ?S? Oddziału Spec. Sztabu N.W. za okres 1941 r. ? 1945 r.?, Londyn 28 lutego 1946, Centralne Archiwum Wojskowe sygn. CAW II-52.356
- Operacje przerzutowe do Kraju ? sprawozdania (wszystkie sezony operacyjne), w: Sprawozdanie z działalności Wydziału ?S? Oddz. Specj. N.W. 1942-1944
Centralne Archiwum Wojskowe sygn. CAW II.52.353 - Oddział VI (Specjalny) Sztabu Naczelnego Wodza ? Plan czuwania w: Sprawozdanie z działalności Wydziału ?S? Oddz. Specj. N.W. 1942-1944 Wojskowe Biuro Historyczne ? Centralne Archiwum Wojskowe sygn. CAW II.52.353
- Marian Utnik ? Oddział łącznikowy Komendanta Głównego AK przy Naczelnym Wodzu na emigracji (VI Oddział Sztabu Naczelnego Wodza) część III,
w: Wojskowy Przegląd Historyczny, Warszawa 1982, nr 1 s. 188 ? 210
BAZA ZRZUTÓW
Spis treści:
- Wprowadzenie
- Dotychczasowa „wiedza zrzutowa”
- Oddział VI (Specjalny) – Plan czuwania
- Społeczny projekt badawczo – edukacyjny „NA TROPIE ZRZUTOWISK AK”
- BAZA ZRZUTÓW DLA ARMII KRAJOWEJ
- Objaśnienia do bazy zrzutów
- Źródła
ELEKTRONICZNA BAZA ZRZUTÓW
DLA ARMII KRAJOWEJ
PLACÓWEK ODBIORCZYCH (ZRZUTOWISK)
SKOKÓW CICHOCIEMNYCH, ZRZUTÓW
ORAZ LOTÓW SPECJALNYCH SOE DO POLSKI
(baza danych zaktualizowana, wersja 4.5 finalna – 14 grudnia 2023)
81 operacji przerzutowych 316 Cichociemnych (alfabetycznie):
ADOLPHUS (2 CC) | ATTIC (2 CC) | BEAM (3 CC) | BELT (5 CC) | BOOT (5 CC) | BRACE (3 CC) | BRICK (4 CC) | CHICKENPOX (5 CC) | CHISEL (4 CC) | CELLAR (2 CC) | COLLAR (6 CC) | CRAVAT (6 CC) | DOOR (3 CC) | FILE (4 CC) | FLOOR (4 CC) | FRESTON (1 CC) | GAUGE (4 CC) | GIMLET (6 CC) | HAMMER (3 CC) | JACEK 1 (6 CC) | JACKET (4 CC) | KAZIK 1 (6 CC) | KAZIK 2 (1 CC) | LATHE (3 CC) | LEGGING (5 CC) | MEASLES (6 CC) | MOST 1 (Wildhorn I) (2 CC) | MOST 2 (Wildhorn II) (2 CC) | MOST 3 (Wildhorn III) (4 CC) | NEON 1 (2 CC) | NEON 2 (3 CC) | NEON 3 (2 CC) | NEON 4 (3 CC) | NEON 5 (3 CC) | NEON 6 (3 CC) | NEON 7 (3 CC) | NEON 8 (3 CC) | NEON 9 (poległo 3 CC) NEON 10 (3 CC) | OXYGEN 8 (2 CC) | PLIERS (poległo 3 CC) | POLDEK 1 (6 CC, poległ 1) | PRZEMEK 1 (6 CC) | RASP (3 CC) | RHEUMATISM (4 CC) | RIVET (4 CC) | RUCTION (2 CC) | SAW (4 CC, poległ 1) | SCREWDRIVER (3 CC) | SHIRT (5 CC) | SMALLPOX (6 CC) | SPOKESHAVE (3 CC) | STASZEK 2 (6 CC) | STEP (3 CC) | STOCK (4 CC) | TILE (4 CC) | WACEK 1 (6 CC) | WALL (4 CC) | WELLER 1 (4 CC) | WELLER 2 (3 CC) | WELLER 3 (4 CC) | WELLER 4 (4 CC) | WELLER 5 (4 CC) | WELLER 6 (4 CC) | WELLER 7 (3 CC) | WELLER 10 (4 CC) | WELLER 11 (4 CC) | WELLER 12 (4 CC) | WELLER 14 (3 CC) | WELLER 15 (4 CC) | WELLER 16 (4 CC) | WELLER 17 (6 CC) | WELLER 18 (5 CC, poległ 1) | WELLER 21 (4 CC) | WELLER 23 (5 CC) | WELLER 26 (6 CC) | WELLER 27 (5 CC) | WELLER 29 (6 CC) | WELLER 30 (6 CC) | WILDHORN I (Most 1) (2 CC) | WILDHORN II (Most 2) (2 CC) | WILDHORN III (Most 3) (4 CC) | WINDOW (4 CC) | VICE (4 CC) | (6 CC poległo w drodze do Polski, 3 CC podczas skoku, 1 CC skakał dwukrotnie)
Przeprowadzono także operacje zrzutowe materiałowe (z zaopatrzeniem dla AK) oraz operację zrzutu Retingera „Salamander”
1941 – 3 operacje / 8 CC: luty – 1 (2 CC), listopad – 1 (2 CC), grudzień – 1 (4 CC) | 1942 – 15 operacji / 72 CC: styczeń – 1 (5 CC), marzec – 4 (21 CC), kwiecień – 1 (6 CC), wrzesień – 4 (21 CC), październik – 5 (19 CC) | 1943 – 31 operacji / 99 CC: styczeń – 3 (10 CC), luty – 8 (30 CC), marzec – 9 (29 CC), wrzesień – 10 (28 CC), październik – 1 (2 CC) | 1944 – 33 operacje / 138 CC: kwiecień – 16 (55 CC), maj – 8 (41 CC), lipiec – 2 (10 CC), wrzesień – 1 (6 CC), październik – 2 (12 CC), listopad – 2 (7 CC), grudzień – 2 (7 CC) | (uwaga: po odejściu mjr / ppłk dypl. Jana Jaźwińskiego przeprowadzono tylko 7 operacji)
plik NAC
Ponad jedenaście tysięcy (11440 rekordów w finalnej wersji bazy 4.5 z 14 grudnia 2023) – oto baza danych nt. kilkuset placówek odbiorczych, skoków i przerzutu Cichociemnych, zrzutach dla Armii Krajowej (w tym podczas Powstania Warszawskiego), samolotach oraz ponad tysiąca stu lotach specjalnych SOE do Polski.
12 sierpnia 2023 utworzyłem 35 unikalną bazę danych, która została zaktualizowana oraz zweryfikowana 14 grudnia 2023. Są w niej informacje nt. skoków Cichociemnych, zrzutów zaopatrzenia dla AK, placówek odbiorczych (zrzutowisk) Armii Krajowej także lotów specjalnych SOE do Polski ze zrzutami Cichociemnych oraz zaopatrzenia dla AK – organizowanych przez Oddział VI (Specjalny) Sztabu Naczelnego Wodza. W tej bazie są także dane nt. nieudanych lotów do Polski, które z różnych przyczyn nie zakończyły się pomyślnym skokiem i/lub zrzutem materiałowym.
Od początku, tj. od końca sierpnia 1940 do 30 sierpnia 1944 zrzuty organizował oficer wywiadu mjr / ppłk. dypl. Jan Jaźwiński, najpierw jako szef Samodzielnego Referatu „S”, od 4 maja 1942 do stycznia 1944 jako szef Wydziału Specjalnego (S) w Oddziale VI (Specjalnym) Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie, od stycznia do 30 sierpnia 1944 jako komendant Głównej Bazy Przerzutowej „Jutrzenka” w Latiano nieopodal Brindisi (Włochy). Po jego odejściu przeprowadzono tylko 7 operacji zrzutowych, w większości fatalnie.
Zrzuty były możliwe dzięki zaangażowaniu w Kraju przy organizacji odbioru zrzutów komórki Oddziału V Komendy Głównej AK (ZWZ), działającej pod kryptonimami: Syrena, Import, MII – Grad, oficerów zrzutowych w obszarach, okręgach i podokręgach Armii Krajowej oraz ok. 5 – 19 tys. żołnierzy obsługujących i zabezpieczających ok. 640 placówek odbiorczych (zrzutowisk).
Niestety, w tych operacjach byliśmy uzależnieni od brytyjskiego SOE, które użyczało nam samolotów oraz stale ograniczało loty ze zrzutami do Polski. Brytyjską politykę można zasadnie zdefiniować jako „kroplówka zrzutowa” dla Armii Krajowej… Należy zauważyć, że Brytyjczycy nie dotrzymywali własnych ustaleń z Oddziałem VI (Specjalnym) ws. lotów ze zrzutami do Polski. W sezonie operacyjnym 1941/42 zaplanowano 30 lotów do Polski, wykonano tylko 11. W sezonie 1942/43 zaplanowano 100, wykonano zaledwie 46. W sezonie 1943/44 zaplanowano 300, wykonano tylko 172. Ogółem na 430 zaplanowanych (uzgodnionych z SOE) lotów do Polski wykonano tylko 229, czyli trochę ponad połowę. Zasadne jest zatem założenie, że wielkość zrzutów do Polski mogłaby być dwukrotnie większa, gdyby Brytyjczycy dotrzymywali słowa…
Ponadto polskie załogi zdecydowaną większość lotów w operacjach specjalnych wykonywały do innych krajów. W 1944 roku na 1282 wykonane loty Polacy polecieli tylko w 339 lotach do Polski…
Uff… Aby utworzyć tą unikalną – jedyną istniejącą, najbardziej kompleksową bazę informacji o zrzutach dla Armii Krajowej – wziąłem sobie „wolne” i pracując (z przerwami na sen i posiłki) przez dwadzieścia dni zagrzebałem się „po uszy” we wszelkiej dostępnej „literaturze zrzutowej”. Było mi trochę łatwiej dzięki temu, że skorzystałem z wcześniej już opracowanych przez siebie baz danych (kolejność chronologiczna):
- Wykaz skoków (zrzutów) Cichociemnych
- Wykaz operacji lotniczych (zrzuty osobowe i materiałowe)
- Wykaz (aktywnych) placówek odbiorczych (opracowany głównie na podstawie pracy K. Bienieckiego)
- „Wykaz placówek” Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza (z 1945 roku)
Aktualizacja i weryfikacja danych zawartych w bazie trwała od sierpnia aż do 14 grudnia 2023…
Tajne zrzutowiska, alianckie samoloty, partyzanci, cichociemni – czy może być lepszy punkt wyjścia do opowieści o Polskim Państwie Podziemnym i jego Armii Krajowej?
Prof. dr hab. Rafał Wnuk
Przez kilkadziesiąt powojennych lat nikt nie sporządził dotąd takiej bazy danych, do tego dostępnej publicznie! To może wydawać się niewiarygodne, ale właśnie opracowana przeze mnie elektroniczna baza zrzutów dla AK jest rzeczywiście unikalną, najbardziej kompleksową bazą danych o lotniczym wsparciu Armii Krajowej. Można ją przeszukiwać, sortować itp. Jeśli ktoś chce zgłosić jakieś uzupełnienie lub poprawkę, bardzo proszę o kontakt.
Od teraz baza zrzutów dla AK jest dostępna publicznie – dla wszystkich 🙂
Baza powstała w ramach społecznego projektu badawczo – edukacyjnego „NA TROPIE ZRZUTOWISK ARMII KRAJOWEJ”. Bez żadnego wsparcia jakiejkolwiek instytucji zajmującej się badaniem historii AK czy w ogóle jakiegoś wsparcia kogokolwiek (niestety). To smutny fakt, ilustrujący sposób podejścia do badania i popularyzowania naszej historii przez podmioty, które mają takie właśnie zadania (nawet ustawowe).
Dotychczasowa „wiedza zrzutowa”
Placówki odbiorcze (zrzutowiska) były konspiracyjnymi miejscami na terenie okupowanej Polski, na których żołnierze Armii Krajowej przyjmowali zrzuty z samolotów w lotach specjalnych SOE. Do Polski skakali na spadochronach Cichociemni – żołnierze AK w służbie specjalnej oraz cywilni kurierzy – łącznicy Delegatury Rządu na Kraj. Zrzucano także na spadochronach zaopatrzenie dla AK.
Zrzuty te organizował Oddział VI (Specjalny) Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie (szczególnie mjr / płk dypl. Jan Jaźwiński), w ścisłej współpracy z Komendą Główną Armii Krajowej oraz brytyjską organizacją rządową Special Operations Executive (SOE, Kierownictwo Operacji Specjalnych) – która użyczała samolotów.
„Bagażnik” skoczka
Całkiem spora – choć wciąż niekompletna – wiedza na temat zrzutów została zgromadzona w kilkudziesięciu publikacjach (patrz źródła na dole strony). Najbardziej fundamentalna jest praca Kajetana Bienieckiego – „Lotnicze wsparcie Armii Krajowej”. Lokalizację placówek (oraz inne dane nt. zrzutów) Autor podawał w niej w oparciu o dokumenty do których dotarł w archiwach brytyjskich, amerykańskich, południowo afrykańskich (ci piloci też latali niekiedy do Polski) oraz polskich.
Wśród źródeł polskich Kajetan Bieniecki wymienia m.in. dziennik polskiej 1586 Eskadry Specjalnego Przeznaczenia, Log Booki oraz relacje polskich pilotów, także „Dziennik czynności” mjr dypl. Jana Jaźwińskiego – organizatora zrzutów do Polski.
Wśród innych polskich źródeł K. Bieniecki nie wymienia dokumentów najbardziej źródłowych, czyli akt Oddziału VI (Specjalnego). Pan Piotr Hodyra – m.in. redaktor cennej „Listy Krzystka” (bazy danych o polskim personelu lotniczym PSP w Wielkiej Brytanii) – wspólnie z Kajetanem Bienieckim przygotował bardzo istotną dla „wiedzy zrzutowej” publikację: Jan Jaźwiński, Dramat dowódcy. Pamiętnik oficera sztabu oddziału wywiadowczego i specjalnego (przygotowanie do druku: Piotr Hodyra i Kajetan Bieniecki, Polski Instytut Naukowy w Kanadzie, Montreal 2012, ISBN 978-0-9868851-3-6).
W kontekście odnalezionego przeze mnie w aktach Oddziału VI (Specjalnego) „Wykazu placówek”, Pan Piotr Hodyra trafnie podkreśla:
„Bieniecki nie mógł mieć dostępu do dokumentów, których jedyna kopia została wywieziona przez Tatara [gen. Stanisław Tatar – przyp. RMZ] do Polski (paradoksalnie więcej papierów Oddz. VI Sztabu N.W. jest w Rembertowie niż w Londynie. Na palcach jednej ręki można policzyć historyków, którzy w ciągu ostatnich 25 lat się nimi zainteresowali). Archiwa Oddz. VI Sztabu N.W. trafiły do CAW dopiero w latach 90 ubiegłego wieku, gdy Bieniecki już napisał swoje książki.”
Zrzut zasobników z zaopatrzeniem
Dodać też należy, że wprawdzie Kajetan Bieniecki podaje (s. 8) że „Oprócz tego dziennika [mjr dypl. Jana Jaźwińskiego – RMZ] ze Studium Polski Podziemnej wykorzystałem dokumenty, odnoszące się do operacji przerzutowych (…)” – ale nie jest jasne, czy pisząc o „dokumentach” miał na myśli „karty placówek” z SPP, bo ich wyraźnie jako źródła nie wskazał. Tymczasem „Karty placówek” są kolejnym, bardzo istotnym źródłem wiedzy o placówkach odbiorczych (zrzutowiskach).
W wielu przypadkach, dzięki archiwalnym dokumentom i relacjom świadków udało się ustalić dość dobrze miejsce danej placówki odbiorczej oraz wszelkie okoliczności związane ze zrzutem (zwłaszcza dotyczących skoków Cichociemnych). Ale wciąż można istotnie doprecyzować dotychczasowe lokalizacje konspiracyjnych zrzutowisk, szczególnie tych, na których odbierano zrzuty materiałowe.
Tak naprawdę do dzisiaj nie ma jednak pełnej wiedzy nt. placówek odbiorczych, w tym ich lokalizacji.
W niemałym stopniu wynika to także z faktu, że opublikowana fundamentalna praca Kajetana Bienieckiego – oraz inne publikacje „zrzutowe” – nie uwzględniają danych z „Wykazu placówek” Oddziału VI (Specjalnego). Znaczna część z nich nie została także skonfrontowana z danymi zawartymi w „Kartach placówek”, znajdujących się w Studium Polski Podziemnej w Londynie. Wciąż także wiele danych o zrzutach, w tym lokalizacje placówek, nie zostało krytycznie skonfrontowanych z relacjami bezpośrednich uczestników tamtych wydarzeń – co pozwala na weryfikację danych, m.in. z publikacji K. Bienieckiego..
W tym kontekście prof. dr hab. Grzegorz Ostasz trafnie wyraża przekonanie – „projekt „Na tropie zrzutowisk Armii Krajowej” przyniesie nie tylko nowe spojrzenie i szczegóły związane z akcjami zrzutowymi, ale również pozwoli w praktyczny sposób zweryfikować dotychczasowe ustalenia, a w rezultacie odtworzyć kompletną listę oraz lokalizację akowskich placówek odbiorczych i bastionów”. To właśnie robimy 🙂
Wydawać by się mogło, że akurat o zrzutach lotniczych dla AK nic nowego nie sposób powiedzieć – a jednak wciąż jest wiele do odkrycia. Ledwo Projekt został rozpoczęty, a już odkryto faktyczne miejsce zrzutowiska „Paszkot” – poprawiając błąd w publikacji jedynego naukowca (dr Krzysztofa Mroczkowskiego), który początkowo był niechętny Projektowi ;P Taka ironia losu…
Nadal działamy, wraz z grupą entuzjastów ustaliśmy już dane lokalizacyjne kilku innych zrzutowisk. W ramach projektu ukazało się kilka publikacji. Opracowana przeze mnie baza zrzutów dla AK będzie pomocna w dalszych działaniach projektowych oraz ma szansę stać się kopalnią wiedzy o zrzutach dla wszystkich 🙂 Wkrótce kolejne bazy danych oraz – zapewne – nowe odkrycia 🙂
Gorąco i chętnie popieram inicjatywę „Na tropie zrzutowisk AK”.
Prof. Norman Davies
zobacz – oficjalna strona
Popieram realizację projektu „Na tropie zrzutowisk Armii Krajowej”, jako ważnego projektu, który zainteresowanej społeczności zaprezentuje obraz zrzutów sprzętu wojskowego dla podziemia wojskowego w kraju. Jest to wbrew pozorom sprawa do tej pory mało znana, z której najlepiej znane są zrzuty cichociemnych, a która powinna zostać ukazana w pełni dla wszystkich zainteresowanych dziejami Polskiego Państwa Podziemnego.
Prof. dr hab. Grzegorz Mazur
Społeczny projekt badawczo-edukacyjny „Na tropie zrzutowisk Armii Krajowej”, to bardzo wartościowa, w zasadzie bezprecedensowa inicjatywa dla najnowszej historii Polski.
Pomysłodawcy projektu – dr Andrzej Borcz oraz Ryszard M. Zając – mają spore, udokumentowane doświadczenie w badaniach nad dziejami Polskiego Państwa Podziemnego.
Jestem przekonany, że projekt „Na tropie zrzutowisk Armii Krajowej” przyniesie nie tylko nowe spojrzenie i szczegóły związane z akcjami zrzutowymi, ale również pozwoli w praktyczny sposób zweryfikować dotychczasowe ustalenia, a w rezultacie odtworzyć kompletną listę oraz lokalizację akowskich placówek odbiorczych i bastionów.
Prof. dr hab. Grzegrz Ostasz
Oddział VI (Specjalny) – Plan czuwania
Oddział VI (Specjalny) Sztabu Naczelnego Wodza – Plan czuwania
w: Sprawozdanie z działalności Wydziału „S” Oddz. Specj. N.W. 1942-1944
Wojskowe Biuro Historyczne – Centralne Archiwum Wojskowe sygn. CAW II.52.353
Społeczny projekt badawczo – edukacyjny „Na tropie zrzutowisk Armii Krajowej”
Od lutego 2023 realizujemy społeczny projekt badawczo – edukacyjny Na tropie zrzutowisk Armii Krajowej. Wciąż można się zgłaszać do uczestnictwa w Projekcie – ZAPRASZAMY 🙂👍
Projekt pozytywnie zaopiniowali wybitni historycy (alfabetycznie): prof. Norman Davies, prof. dr hab. Maciej Franz, Wojciech Königsberg, prof. dr hab. Wojciech Krawczuk, prof. dr hab. Grzegorz Mazur, ks. dr Marcin Nabożny, prof. dr hab. Grzegorz Ostasz, prof. dr hab. Rafał Wnuk.
Projekt został objęty patronatem medialnym Biuletynu Informacyjnego Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej 🙂
Informacje nt. Projektu, opinie wybitnych historyków, podstawowe informacje – są dostępne na stronie Projektu
Uzasadnienie działań w Projekcie można przeczytać w moim artykule: Dlaczego tropimy?
Istotą Projektu jest aktualizacja wiedzy o zrzutach oraz ustalenie precyzyjnych lokalizacji (współrzędnych GPS) kilkuset zrzutowisk Armii Krajowej, na których żołnierze podczas II wojny św. odbierali lotnicze zrzuty Cichociemnych, broni i zaopatrzenia dla AK. „Przy okazji” zbieramy i weryfikujemy wszelkie dane dotyczące lotniczego wsparcia Armii Krajowej.
Zanim uruchomiłem Projekt, podczas moich prywatnych „wakacji w archiwum” w Centralnym Archiwum Wojskowym (Wojskowe Biuro Historyczne) wyszperałem unikalny dokument (sygn. CAW II.52.242) z akt Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza – sporządzony w 1945 roku „Wykaz placówek” odbiorczych (zrzutowych).
Natrafiłem na niego niespodziewanie, bo jest ukryty w zespole akt o objętości 21,3 m.b. akt, tj. wśród 502 teczek, zawierających po kilkadziesiąt (niekiedy kilkaset) dokumentów w każdej z tych teczek. Na dodatek teczka jest opisana tak, że trudno się domyśleć iż może zawierać wykaz placówek odbiorczych („Raport Komisji z załącznikami dot. dochodzenia w sprawie zaginionych pasów D.R. [Delegatury Rządu – RMZ] z I połowy 1944 r. itd. 1944-1945″). „Wykaz placówek” nie był dotąd nigdzie publikowany, nikt też w dotychczasowej literaturze zrzutowej (także Kajetan Bieniecki) na ten dokument nie wskazywał. 🙂👍😎
Wyjaśnienie w związku z nieścisłościami w kilku publikacjach – Autorem bazy zrzutów jest autor portalu, baza powstała w ramach projektu „Na tropie zrzutowisk Armii Krajowej”. Projekt został zainicjowany przez autora portalu 7 lutego 2023, postem na Facebooku. Samodzielnym autorem koncepcji oraz założeń Projektu „Na tropie zrzutowisk Armii Krajowej” (tzw. manifestu programowego, w tym: informacje o projekcie, szczegóły projektu, prezentacja itp.) oraz treści na stronach Projektu także jest Ryszard M. Zając, który zaprosił do grona inicjatorów Projektu Andrzeja Borcza oraz Waldemara Natońskiego.
Publikując „Wykaz” 7 lutego 2023 zaprosiłem wszystkich do wspólnego poszukiwania informacji nt. placówek odbiorczych AK oraz „odkodowywania” ich lokalizacji, „zaszyfrowanej” w „Wykazie” Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza.
„Wykaz placówek” Oddziału VI SNW nie jest kompletny, bo odzwierciedla stan z 1945 roku, zawiera więc tylko 546 placówek. Ale właśnie dzięki informacji z tego „Wykazu” oraz pracy w terenie, analizie relacji świadków tamtych wydarzeń, Andrzej Borcz i Waldemar Natoński „odkryli” prawidłową lokalizację zrzutowiska PASZKOT-2 (brytyjskie oznaczenie 239).
Dotąd sądzono, że całkowicie pomijane w literaturze przedmiotu zrzutowisko „Paszkot 2” było nieczynne, a wszystkie zrzuty przyjęło zrzutowisko „Paszkot-1” (brytyjskie oznaczenie 106). Tak twierdził w swoich publikacjach m.in. dr Krzysztof Mroczkowski (który początkowo krytykował Projekt). Dzięki Projektowi wiadomo obecnie, że placówka „Paszkot 1” była początkowo placówką czuwającą – ale zrzuty zostały ostatecznie przyjęte na placówkę odbiorczą „Paszkot 2”.
BAZA ZRZUTÓW DLA ARMII KRAJOWEJ
Załadunek zasobników do Liberatora
Opracowana przez mnie unikalna, najbardziej kompleksowa baza danych o zrzutach dla Armii Krajowej jest istotnym krokiem na drodze do pełnego zweryfikowania wszelkich informacji dotyczących lotniczego wsparcia AK oraz ustalenia lokalizacji GPS placówek – co jest głównym celem Projektu NA TROPIE ZRZUTOWISK ARMII KRAJOWEJ.
Pomimo ogromu wykonanej pracy – jest bazą wstępną, której dane wymagają skrupulatnej weryfikacji – zwłaszcza w terenie oraz w konfrontacji z relacjami świadków tamtych wydarzeń, a także konfrontacji z danymi pochodzącymi z wszelkich innych źródeł. Stąpanie po śladach tajnych operacji specjalnych w Polsce może być nie tylko emocjonujące, ale także wartościowe poznawczo.
Halifax z zasobnikami zrzutowymi
Wartość bazy już jest tego rodzaju, że dzięki jej informacjom odkryłem kilka (drobnych) pomyłek w fundamentalnej pracy Kajetana Bienieckiego „Lotnicze wsparcie Armii Krajowej” (sic!). Udało mi się ustalić również bardzo prawdopodobne położenie placówki dwukrotnie odbierającej zrzuty podczas Powstania Warszawskiego.
Fragment brytyjskiego wykazu polskich placówek odbiorczych (zrzutowisk)
Ze zdziwieniem odkryłem także nieznany fakt historyczny, iż w pobliżu mojej miejscowości (Sosnowiec) miał miejsce zrzut zasobników z zaopatrzeniem. Był to zrzut „na dziko”, nie wiadomo czy ktoś go odebrał i co się stało z zasobnikami; wkrótce po zrzucie teren był już zajęty przez nacierającą Armię Czerwoną. Kolejna zagadka do rozwiązania 🙂
Zachęcam do przyłączenia się do Projektu i samodzielnego „dekodowania” danych z zaszyfrowanego „Wykazu”, wykorzystania informacji z najnowszej bazy oraz do ustalania wszelkich istotnych danych na temat zrzutów, w tym lokalizacji GPS placówek odbiorczych (zrzutowisk) Armii Krajowej 👍👍👍😎
Przed nami kolejne działania, zmierzające do zaktualizowania naszej wiedzy o zrzutach oraz kompleksowego ustalenia wszystkich zrzutowisk Armii Krajowej na terenie Polski 🙂👍 Trochę to potrwa, bo pracy jest bardzo dużo.
Baza zrzutów
dla Armii Krajowej
Uwaga: tabelę można przeszukiwać oraz sortować, klikając wybraną kolumnę
Tabelę można przeszukiwać, wpisując dowolny ciąg znaków
Autor wykazu – Ryszard M. Zając, wnuk por. cc Józefa Zająca
Na urządzeniach mobilnych aby zobaczyć całość należy przewinąć w poziomie
| Kryptonim | Mapa WIG | Współrzędne | Lokalizacja | Miejscowość | Miejsce | Data operacji | Operacja | Samolot / Załoga | Uwagi |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| AGAT | Kowel | lew. 134, dół 14 | 24 km płd-wsch | Kowel | II | ||||
| Agawa | Radom | lew. 75, gór. 36 | 12 km płd-wsch | Mszczonów | |||||
| Agrest | Radom | lew. 95, gór. 5 | 6 km zach | Tarczyn | |||||
| Akacja | Radom | lew. 53, gór 64 | 6 km pnc-wsch | Biała | |||||
| AMETYST | Łuck | lew. 189, gór 98 | 14 km zach | Łuck | II | ||||
| Ananas | Radom | lew. 40, gór. 123 | 7 km pnc-zach | Nowe Miasto | |||||
| Arnika | Radom | lew. 145, gór. 5 | 9 km wsch | Tarczyn | |||||
| Aster | Radom | lew. 84, gór. 89 | 10 km pnc-zach | Goszczyn | |||||
| BAGNET 229 | Lwów | lew. 183, gór 111 | 13 km płd-zach | st. Mościska | Pnikut UKR | 1944-05-04/05 | Halifax JD-362 "L" / PL | NIEUDANY zrzut, nie wystartował, defekt | |
| BAGNET 106 | Lwów | lew. 183, gór 111 | 13 km płd-zach | st. Mościska | Pnikut UKR | 1944-07-03/04 | Halifax JP-254 "D" / GB | zrzut 12/z, 12/p | |
| BAGNET 106 | Lwów | lew. 183, gór 111 | 13 km płd-zach | st. Mościska | Pnikut UKR | 1944-07-03/04 | Halifax JP-248 "H" / GB | zrzut 12/z, 12/p | |
| BAGNET 106 | Lwów | lew. 183, gór 111 | 13 km płd-zach | st. Mościska | Pnikut UKR | 1944-07-03/04 | Halifax JP-247 "E" / GB | NIEUDANY zrzut, zestrzelony | |
| BAGNET 106 | Lwów | lew. 183, gór 111 | 13 km płd-zach | st. Mościska | Pnikut UKR | 1944-07-09/10 | Halifax JP-248 "H" / GB | zrzut 12/z, 12/p | |
| BAGNET 106 | Lwów | lew. 183, gór 111 | 13 km płd-zach | st. Mościska | Pnikut UKR | 1944-07-09/10 | Halifax JP-239 "C" / GB | zrzut 12/z, 12/p | |
| BAGNET 106 | Lwów | lew. 183, gór 111 | 13 km płd-zach | st. Mościska | Pnikut UKR | 1944-07-09/10 | Liberator KG-890 „S” / PL | NIEUDANY zrzut mater., poleciał na "Colt" | |
| BAGNET 106 | Lwów | lew. 183, gór 111 | 13 km płd-zach | st. Mościska | Pnikut UKR | 1944-07-09/10 | Liberator KG-827 „U” / PL | plac. zapas., NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| BALDÓWKA | Łódź | pr. 183, gór 95 | 3 km płd | Widzew | |||||
| Balia 122 | Brześć | lew. 129, dół 80 | 28 km wsch | st. Mordy | 1944-04-03/04 | Liberator BZ-860 "U" / PL | zrzut 12/z, 12/p | ||
| Bambus 301 | 24 km płnc | st. Koniecpol | Huta Drewniana | 1944-12-28/29 | Liberator KG-994 "R" / PL | NIEUDANY zrzut mater., poleciał na "Wilga" | |||
| Bambus 301 | 24 km płnc | st. Koniecpol | Huta Drewniana | 1944-12-28/29 | Liberator KH-151 "S" / PL | NIEUDANY zrzut mater., poleciał na "Wilga" | |||
| Bambus 301 | 24 km płnc | st. Koniecpol | Huta Drewniana | 1944-12-28/29 | Halifax JP-252 "L" / PL | NIEUDANY zrzut mater., poleciał na "Wilga" | |||
| Bambus | Kraków | gór. 4, pr. 157 | 12 km | Krzelów | wypada 14 km | ||||
| Banan 213 | Łódź | lew. 324, dół 20 | 20 km wsch | Radomsko | 9 km od "Brzozy" | 1944-05-12/13 | Halifax JP-180 „V” / PL | NIEUDANY zrzut mater., poleciał na "Brzoza" | |
| Baobab | Łódź | lew. 200, dół 5 | 18 km płd-zach | Radomsko | |||||
| BARAN 511 | Radom | pr. 27, dół 27 | 28 km płd | Nałęczów | Radlin | 1943-10-09/10 | Cottage 7 | Liberator BZ-858 "F" / PL | II, zrzut 6/z, po zrzucie ostrzelany |
| BARAN 147 | Radom | pr. 27, dół 27 | 28 km płd | Nałęczów | Radlin | 1944-04-03/04 | Halifax BB-438 "S" / GB | II, zrzut 9/z, 12/p | |
| BARAN 147 | Radom | pr. 27, dół 27 | 28 km płd | Nałęczów | Radlin | 1944-04-03/04 | Halifax JP-223 "W" / CA | II, zrzut 9/z, 12/p | |
| Barwinek | Kraków | gór. 16, pr. 176 | 5 km płd-zach | Żytno | |||||
| Bat 610 | 7 km | Grodzisk Mazowiecki | Książenice | 1943-03-14/15 | Step | Halifax DT-543 "G" / PL | skok 3 CC, zrzut 6/z, 2/p, po zrzucie ostrzelany | ||
| Bażant | Nowy Sącz | pr. 5, gór 82 | 27 km pnc-wsch | Krosno | |||||
| BĄK (lądowisko) | 35 km | Lublin | Matczyn | 1944-04-15/16 | MOST 1, WILDHORN I | Dakota FD-919 "I" / GB-PL | przerzut 2 CC, materiałowy | ||
| BĄK 203 | 25 km płn-wsch | st. Miechów | Przezwady | 1944-09-18/19 | Halifax JP-245 „C” / CA-GB | NIEUDANY zrzut materiałowy | |||
| BĄK 203 | 25 km płn-wsch | st. Miechów | Przezwady | 1944-09-18/19 | Halifax JP-223 „W” / GB | NIEUDANY zrzut materiałowy | |||
| Bekas | Nowy Sącz | pr. 92, gór. 51 | 26 km pnc-wsch | Krosno | |||||
| BIAŁA | Łódź | pr. 11, gór. 114 | płd-wsch | st. Koluszki | |||||
| Błoto (poza) | 3,4 km | Tłuszcz | Podstoliska | 1942-03-30/31 | Belt | Halifax L-9618 "W" / PL | skok 5 CC, 1 kurier, po zrzucie ostrzelany | ||
| BOBRZYNKA | Łódź | pr. 185, gór. 153 | 16 km płd-wsch | st. Pabianice | |||||
| BOCIAN 104 | Nowy Sącz | pr. 75, gór 100 | 20 km pnc-wsch | Krosno | 1944-05-30/31 | Halifax JD-172 „V” / GB | II, NIEUDANY zrzut , zestrzelony | ||
| BOCIAN 104 | Nowy Sącz | pr. 75, gór 100 | 20 km pnc-wsch | Krosno | Stara Wieś | 1944-05-30/31 | Halifax JP-237 „F” / GB | II, zrzut 12/z, 12/p | |
| BOGUSŁAW-1 232 | Brześć | pr. 204, dół 70 | 20 km pnc-zach | Brześć nad Bugiem | 1944-04-12/13 | Halifax BB-381 „Y” / CA | III, NIEUDANY zrzut, poleciał na "Goździk" | ||
| BOGUSŁAW-1 232 | Brześć | pr. 204, dół 70 | 20 km pnc-zach | Brześć nad Bugiem | 1944-04-13/14 | III, lot odwołany | |||
| BOGUSŁAW-1 232 | Brześć | pr. 204, dół 70 | 20 km pnc-zach | Brześć nad Bugiem | 1944-04-14/15 | Halifax BB-422 „O” / GB | III, NIEUDANY zrzut, poleciał na "Tur" | ||
| BOGUSŁAW 2 | Brześć | pr. 113, dół 88 | 18 km pnc-wsch | Brześć nad Bugiem | III | ||||
| Boj 11 | brak informacji | 1943-03-29/30 | Furze | Halifax DT-726 „H” / PL | NIEUDANY zrzut materiałowy | ||||
| Bomba | Tarnopol | lew. 227, gór. 74 | 28 km wsch | Złoczów | |||||
| BORÓWKA 110 | Kraków | pr. 163, gór. 14 | 30 km płnc-zach | Włoszczowa | Rędziny | 1944-04-08/09 | Halifax JP-226 „U” / AUS | NIEUDANY zrzut, poleciał na "Buk" | |
| BORÓWKA 208 | Kraków | pr. 163, gór. 14 | 4 km płd | Zyto | Rędziny | 1944-09-18/19 | Halifax EB-196 „E” / CA-GB | zrzut 9/z | |
| BORÓWKA 208 | Kraków | pr. 163, gór. 14 | 4 km płd | Zyto | Rędziny | 1944-09-18/19 | Halifax JP-277 „C” / GB | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| BORÓWKA 208 | Kraków | pr. 163, gór. 14 | 4 km płd | Zyto | Rędziny | 1944-09-21/22 | Halifax JP-222 „E” / PL | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| BORÓWKA 403 | Kraków | pr. 163, gór. 14 | 4 km płd | Zyto | Rędziny | 1944-09-16/17 | Liberator EW-192 „G” / GB | plac. zapas, zrzut 12/z | |
| BORSUK 241 | Lublin | lew. 57, gór. 42 | 15 km płd-zach | Łuków | Lipniaki | 1944-04-14/15 | Halifax BB-441 „Q” / GB | III, NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| Bóbr | Zamość | lew. 123, gór 69 | 28 płd-zach | Krasny Staw | |||||
| Bór 205 | 6,5 km pnc-wsch | Garwolin | Gościewicz, Głosków | 1942-10-01/02 | Hammer | Halifax W-1229 "A" / PL | skok 3 CC, 1 kurier, zrzut materiałowy | ||
| Bratek 415 | 7 km wsch | Radzymin | Pieczyska | 1942-10-29/30 | Brace | Halifax W-1229 "A" / PL | NIEUDANY skok CC, zrzut materiałowy | ||
| Bratek 607 | 1943-03-14/15 | Slate | Halifax DT-620 "T" / GB | plac. zapas., NIEUDANY zrzut mater,, zestrzelony | |||||
| Bratek II | Kraków | gór. 9, pr. 185 | 9 km pnc-zach | Żytno | |||||
| BRDA | Łódź | pr. 102, gór 60 | 12 km pnc | st. Koluszki | III | ||||
| BREN | Lwów | pr. 167, gór 157 | 23 km pld | Gródek Jagielloński | II | ||||
| BROWNING 104 | Lwów | pr. 97, gór. 127 | 21 km płd. | Lwów | Rudki, Gródek Jagielloński | 1944-05-04/05 | Liberator EV-978 "R" / PL | zrzut 12/z, 12/p, przes. 30 km zach | |
| BROWNING 104 | Lwów | pr. 97, gór. 127 | 21 km płd. | Lwów | Rudki, Gródek Jagielloński | 1944-07-03/04 | Halifax JP-222 „E” / PL | zrzut 12/z, 12/p, przes. 30 km zach | |
| BROWNING 104 | Lwów | pr. 97, gór. 127 | 21 km płd. | Lwów | Rudki, Gródek Jagielloński | 1944-07-03/04 | Halifax JP-283 "G" / PL | NIEUDANY zrzut materiałowy, ostrzelany | |
| BROWNING 228 | Lwów | pr. 97, gór. 127 | 21 km płd. | Lwów | Rudki, Gródek Jagielloński | 1944-07-09/10 | Halifax JP-281 "L" / PL | zrzut 12/z, 12/p, przes. 30 km zach | |
| BRYNICA | Łódź | pr. 114, gór. 29 | 13 km pnc | st. ROGÓW | |||||
| Brzoza 217 | Łódź | lew. 308, dół 46 | 16 km pnc-wsch | Radomsko | Lipowczyce | 1944-05-12/13 | Halifax JP-180 „V” / PL | zrzut 9/z, 12/p | |
| Brzoza 217 | Łódź | lew. 308, dół 46 | 16 km pnc-wsch | Radomsko | Lipowczyce | 1944-05-12/13 | Halifax JP-177 „P” / PL | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| BUG | Łódź | pr. 87, gór 84 | 9 km pnc-wsch | Koluszki | |||||
| BUK 109 | Łódź | lew. 281, dół 48 | 10 km pnc-wsch | Radomsko | Orzechów | 1944-04-08/09 | Halifax JP-226 "U" / AUS | plac. zapas., zrzut 9/z, 12/p | |
| BUK 109 | Łódź | lew. 281, dół 48 | 10 km pnc-wsch | Radomsko | Orzechów | 1944-04-08/09 | Halifax JP-161 "G" / GB | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| BUK 109 | Łódź | lew. 281, dół 48 | 10 km pnc-wsch | Radomsko | Orzechów | 1944-04-08/09 | Halifax BB-381 "Y" / CA | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| BUK 109 | Łódź | lew. 281, dół 48 | 10 km pnc-wsch | Radomsko | Orzechów | 1944-04-09/10 | Halifax LW-272 "D" / PL | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| BUK 107 | Łódź | lew. 281, dół 48 | 10 km pnc-wsch | Radomsko | Orzechów | 1944-05-10/11 | Halifax JP-249 „M” / PL | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| BUK 201 | Łódź | lew. 281, dół 48 | 10 km pnc-wsch | Radomsko | Orzechów | 1944-09-16/17 | Liberator EW-192 „G” / GB | NIEUDANY zrzut mater., poleciał na "Borówka" | |
| BUK 201 | Łódź | lew. 281, dół 48 | 10 km pnc-wsch | Radomsko | Orzechów | 1944-09-16/17 | Liberator KH-152 „F” / Afr. - GB | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| BUK 201 | Łódź | lew. 281, dół 48 | 10 km pnc-wsch | Radomsko | Orzechów | 1944-09-16/17 | Liberator EW-204 „J” / GB | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| BUK 201 | Łódź | lew. 281, dół 48 | 10 km pnc-wsch | Radomsko | Orzechów | 1944-09-16/17 | Liberator EW-194 „N” / GB | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| Burak | Łódź | gór. 96, pr. 196 | 5 km pnc-wsch | Janów | popr. | ||||
| Byk 142 | Lublin | lew. 104, dół 134 | 15 km płnc-wsch | Lubartów | Zawieprzyce | 1944-04-03/04 | Halifax BB-338 "M" / GB | popr., zrzut 9/z, 12/p | |
| Bzura | Łódź | pr. 92, gór 74 | 9 km pnc-wsch | Koluszki | |||||
| BZURA | Łódź | pr. 185, gór 69 | 6 km pnc-wsch | Łódź Fabryczna | |||||
| Ceber | Lublin | lew. 77, dół 116 | 18 km pnc-wsch | Mordy | |||||
| Cebula 1 | Radom | lew. 63, dół 109 | 16 km pnc-wsch | Końskie | |||||
| Cebula 2 | Radom | lew. 98, dół 104 | 25 km pnc-wsch | Końskie | |||||
| CEKINIA 219 | Radom | lew. 2, dół 86 | 7 km pnc-wsch | Końskie | Gracuch | 1944-08-04/05 | Halifax JP-220 „C” / PL | NIEUDANY, defekt silnika, zawrócił | |
| CEKINIA 202 | Radom | lew. 2, dół 86 | 7 km pnc-wsch | Końskie | Gracuch | 1944-09-16/17 | Liberator EW-145 „W” / AUS-GB | II, NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| CEKINIA 202 | Radom | lew. 2, dół 86 | 7 km pnc-wsch | Końskie | Gracuch | 1944-09-16/17 | Liberator EW-250 „L” / GB | II, NIEUDANY zrzut, zestrzelony | |
| CEKINIA 202 | Radom | lew. 2, dół 86 | 7 km pnc-wsch | Końskie | Gracuch | 1944-09-16/17 | Liberator EW-194 „N” / GB | II, NIEUDANY zrzut mater., poleciał na "Buk" | |
| CEKINIA 124 | Radom | lew. 2, dół 86 | 7 km pnc-wsch | Końskie | Gracuch | 1944-12-27/28 | Liberator KG-994 „R” / PL | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| CEKINIA 124 | Radom | lew. 2, dół 86 | 7 km pnc-wsch | Końskie | Gracuch | 1944-12-28/29 | Liberator KG-834 „U” / PL | NIEUDANY zrzut, poleciał na Wilga 311 | |
| CEKINIA 124 | Radom | lew. 2, dół 86 | 7 km pnc-wsch | Końskie | Gracuch | 1944-12-27/28 | Liberator KG-834 „U” / PL | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| CEKINIA 124 | Radom | lew. 2, dół 86 | 7 km pnc-wsch | Końskie | Gracuch | 1944-12-28/29 | Halifax JP-136 „D” / PL | NIEUDANY zrzut. poleciał na Wilga 311 | |
| CEKINIA 124 | Radom | lew. 2, dół 86 | 7 km pnc-wsch | Końskie | Gracuch | 1944-12-27/28 | Halifax JP-136 „D” / PL | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| CENTURIA | Radom | lew. 65, dół 105 | 19 km pnc-zach | Szydłowiec | II | ||||
| Chmiel 103 | 13 km wsch | Białobrzegi | obok szosy W-wa-Radom | 1943-01-25/26 | Brace | Halifax DT-727 "K" / PL | skok 3 CC, 1 kurier, zrzut ?/b | ||
| CHOCHLA 507 | Warszawa | lew. 67, dół 107,5 | 14 km | Błonie | Łubiec (Puszcza Kampinoska) | 1943-10-18/19 | Oxygen 1 | Halifax JD-319 "A" / PL | NIEUDANY skok CC, zrzut materiałowy |
| CHOCHLA 507 | Warszawa | lew. 67, dół 107,5 | 14 km | Błonie | Łubiec (Puszcza Kampinoska) | 1943-10-20/21 | Cottage 10 | Liberator BZ-860 "U" / PL | plac. zapas, zrzut 6/z |
| CHOCHLA 301 | Warszawa | lew. 67, dół 107,5 | 14 km | Błonie | Łubiec (Puszcza Kampinoska) | 1944-04-16/17 | Weller 10 | Halifax JP-222 "E" / PL | NIEUDANY skok CC, zrzut, poleciał na "Przycisk" |
| CHOCHLA 507 | Warszawa | lew. 67, dół 107,5 | 14 km | Błonie | Łubiec (Puszcza Kampinoska) | 1944-08-01/02 | Liberator KG-890 „S” / PL | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| CHOCHLA 207 | Warszawa | lew. 67, dół 107,5 | 14 km | Błonie | Łubiec (Puszcza Kampinoska) | 1944-08-01/02 | Jurek 1 | Liberator KG-890 „S” / PL | NIEUDANY skok CC, zrzut materiałowy |
| CHOCHLA 703 | Warszawa | lew. 67, dół 107,5 | 14 km | Błonie | Ławy (Puszcza Kampinoska) | 1944-08-15/16 | Halifax JP-295 „P” / GB | zrzut 9/z, 6/p | |
| CHOCHLA 703 | Warszawa | lew. 67, dół 107,5 | 14 km | Błonie | Ławy (Puszcza Kampinoska) | 1944-08-15/16 | Halifax JP-254 „D” / CA-GB | NIEUDANY zrzut mater. defekt silnika, zawrócił | |
| CHOCHLA 703 | Warszawa | lew. 67, dół 107,5 | 14 km | Błonie | Ławy (Puszcza Kampinoska) | 1944-08-15/16 | Halifax JD-319 „G” / GB | NIEUDANY zrzut mater. brak paliwa, zawrócił | |
| CHOCHLA 703 | Warszawa | lew. 67, dół 107,5 | 14 km | Błonie | Ławy (Puszcza Kampinoska) | 1944-08-16/17 | Liberator KG-874 „J” / GB | zrzut 12/z | |
| CHOCHLA 703 | Warszawa | lew. 67, dół 107,5 | 14 km | Błonie | Ławy (Puszcza Kampinoska) | 1944-08-16/17 | Liberator EV-941„Q” / GB | zrzut 12/z, po zrzucie zestrzelony ok. Luborzyca, Kocmyrzów | |
| CHOCHLA 703 | Warszawa | lew. 67, dół 107,5 | 14 km | Błonie | Ławy (Puszcza Kampinoska) | 1944-08-16/17 | Liberator EV-958 „R” / GB | zrzut 12/z, "dziki" - Borzęcin, "Hamak" - "Chochla" | |
| CHOCHLA 703 | Warszawa | lew. 67, dół 107,5 | 14 km | Błonie | Ławy (Puszcza Kampinoska) | 1944-08-20/21 | Halifax ? „G” / PL | plac. zapas. zrzut 9/z, 12/p | |
| CHOCHLA 703 | Warszawa | lew. 67, dół 107,5 | 14 km | Błonie | Ławy (Puszcza Kampinoska) | 1944-08-20/21 | Halifax JD-171 „B” / PL | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| CHOCHLA 703 | Warszawa | lew. 67, dół 107,5 | 14 km | Błonie | Ławy (Puszcza Kampinoska) | 1944-08-23/24 | Halifax JP-254 „D” / PL | zrzut 6/z, 12/p | |
| CHOCHLA 703 | Warszawa | lew. 67, dół 107,5 | 14 km | Błonie | Ławy (Puszcza Kampinoska) | 1944-08-24/25 | Halifax JP-254 „D” / PL | zrzut 9/z, 11/p | |
| CHOCHLA 703 | Warszawa | lew. 67, dół 107,5 | 14 km | Błonie | Łubiec (Puszcza Kampinoska) | 1944-08-25/26 | Halifax JP-295 „P” / PL | zrzut 6/z, 12/p | |
| CHOCHLA 703 | Warszawa | lew. 67, dół 107,5 | 14 km | Błonie | Łubiec (Puszcza Kampinoska) | 1944-08-25/26 | Halifax JP-362 „E” / PL | zrzut 9/z, 12/p | |
| CHOCHLA 703 | Warszawa | lew. 67, dół 107,5 | 14 km | Błonie | Łubiec (Puszcza Kampinoska) | 1944-08-25/26 | Halifax JP-251 „P” / PL | zrzut 9/z, 12/p | |
| CHOCHLA 703 | Warszawa | lew. 67, dół 107,5 | 14 km | Błonie | Ławy (Puszcza Kampinoska) | 1944-09-10/11 | Liberator KH-101 „R” / PL | zrzut 12/z, 2/p, odebrał "Hamak-2 705" | |
| CHOCHLA 2 702 Z | Warszawa | lew. 82, dół 120 | Truskaw (Puszcza Kampin.) | 1944-09-01/02 | Liberator KH-101 „R” / PL | zrzut 12/z, 2/p, | |||
| CHRZĄSTÓWKA | Kalisz - Wrocław | pr. 42, gór. 20 | 21 km pnc | Kalisz | |||||
| Colt 230 | Lwów | lew. 171, gór 167 | 13 km pnc-zach | st. Sambor | Nadyby | 1944-05-04/05 | Halifax JP-236 „A” / PL | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| Colt 101 | Lwów | lew. 171, gór 167 | 13 km pnc-zach | st. Sambor | Nadyby | 1944-07-03/04 | Halifax JP-179 "P" / AUS | zrzut 12/z, 12/p, po zrzucie zestrzelony | |
| Colt 101 | Lwów | lew. 171, gór 167 | 13 km pnc-zach | st. Sambor | Nadyby | 1944-07-09/10 | Liberator KG-827 „U” / PL | NIEUDANY zrzut mater. poleciał na "Bagnet 106" | |
| Colt 101 | Lwów | lew. 171, gór 167 | 13 km pnc-zach | st. Sambor | Nadyby | 1944-07-09/10 | Liberator KG-890 „S” / PL | plac. zapas. NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| CYKORIA 407 | Radom | lew. 48, dół 80 | 10 km pnc-wsch | st. Końskie | Stara Kuźnica | 1944-10-16/17 | Halifax LL-534 "M" / PL | II, jak Cynamon, NIEUDANY zrzut mater., ostrzelany | |
| CYNAMON 106 | 20 km płd | st. Opoczno | 1944-11-18/19 | Halifax BB-440 "G" / PL | NIEUDANY zrzut materiałowy | ||||
| CYNAMON 106 | 20 km płd | st. Opoczno | 1944-11-18/19 | Halifax LL-187 "H" / PL | NIEUDANY zrzut materiałowy | ||||
| Cynamon | Łódź | pr. 17, dół 73 | 10 km zach | Końskie | popr. | ||||
| CYPRYS-1 207 | Radom | lew. 100, dół 104 | 14 km zach | st. Jastrząb | Rzuców | 1944-04-12/13 | Weller 10 | Halifax JP-177 "P" / PL | III, pr., spalona, plac. zapas. NIEUDANY skok, zrzut |
| CYPRYS-1 207 | Radom | lew. 100, dół 104 | 14 km zach | st. Jastrząb | Rzuców | 1944-05-12/13 | Halifax HR-671 "R" / GB | III, pr., spalona, NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| CYPRYS 2 | Radom | lew. 64, dół 85 | 15 km pnc-wsch | Końskie | III, popr. | ||||
| CYPRYS 2A | Radom | dół 89, lew. 52 | |||||||
| CYPRYS 3 | Radom | lew. 53, dół 68 | 9 km wsch | Końskie | III | ||||
| Cyranka | Kielce | lew. 44, dół 69 | 5 km pnc-zach | Koszyce | |||||
| Czajnik 204 | Warszawa | pr. 185, gór.192 | 8 km pnc-wsch | Tłuszcz | Mokra Wieś | 1943-09-14/15 | Neon 8 | Halifax JD-156 "W" / PL | skok 3 CC, zrzut 6/z, 1/p |
| CZARNA | Łódź | pr. 105, gór 99 | 3 km pnc-wsch | st. Koluszki | |||||
| CZYŻYK 302 | Rzeszów | pr. 102, dół 52 | 13 km płd-zach | st. Rzeszów | Budy | 1944-07-07/08 | Halifax JP-230 „N” / PL | II, zrzut 12/z, 12/p | |
| CZYŻYK 302 | Rzeszów | pr. 102, dół 52 | 13 km płd-zach | st. Rzeszów | Budy | 1944-07-07/08 | Halifax JP-251 „P” / PL | II, NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| Ćma | 9 km | Puławy | 1943-03-08/09 | Daisy | Halifax DT-725 "J" / PL | zrzut 5/z, 4/p | |||
| DALIA | Radom | pr. 221, dół 104 | 18 km płd-zach | Zwoleń | II | ||||
| Dąb | Radom | lew. 208, dół 83 | 7 km pnc | Iłta | |||||
| DĄBRÓWKA | Radom | lew. 142, dół 13 | 8 km płd-wsch | Suchedniów | II | ||||
| Dębik 302 | Radom | pr. 147, dół 38 | 7 km płd-wsch | Lipsko | Słuszczyn | 1944-07-25/26 | Liberator KG-827 "L" / PL | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| Derkacz 103 | Nowy Sącz | pr. 146, gór. 49 | 6 km zach | Strzyżów | Markuszowa | 1944-07-21/22 | Halifax JP-294 "B" / GB | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| DIAMENT | Lublin | pr. 103, dół 89 | 30 km pnc-wsch | Chełm | II | ||||
| Dokrzynek | Radom | pr. 167, dół 17 | 10 km płd-wsch | Sienno | |||||
| DRACENA 217 | Radom | pr. 218, dół 23 | 3 km płd-wsch | Grabowiec | 1944-08-01/02 | Halifax EB-196 „E” / GB | II, zrzut 9/z, 6/p | ||
| DRZAZGA | Radom | pr. 295, dół 46 | 10 km pnc | Starachowice | III | ||||
| DUNAJ | Łódź | lew. 50, dół 123 | 10 km pnc | Wieluń | II, jak Wołga, dep. 8006/44, popr. | ||||
| DYMITR 1 | Brześć | pr. 133, dół 1 | 12 km płd-wsch | Brześć nad Bugiem | II | ||||
| DYMITR 2 | Brześć | pr. 93, dół 24 | 17 km płd-wsch | Brześć nad Bugiem | II | ||||
| Dynamit 522 | T-pol | lew. 14, dół 149 | 5 km wsch | st. Chodorów | |||||
| DYNIA 401 | Radom | pr. 306, dół 66 | 9 km płd-zach | Wierzbice | Zbijów | 1944-10-21/22 | Liberator KG-834 "U" / PL | III, NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| Dywan 200 | Łódź | pr. 107, gór. 3 | 14 km płd-zach | Łowicz | 1943-09-14/15 | Neon 10 | Halifax JD-319 "A" / PL | pl. zapas., skok 3 CC, zrzut 6/z, 1/p | |
| DZBAN | Warszawa | pr. 21, dół 24 | 10 km płd | Siedlce | III | ||||
| Dzida | Lwów | pr. 160, dół 105 | 11 km płd-wsch | Drohobycz | |||||
| Dziewanna 301 | Radom | pr. 154, dół 68 | 3 km płn-zach | Lipsko | Dąbrówka | 1944-07-25/26 | Liberator KG-890 "S" / PL | popr., NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| Dzik | Zamość | lew. 97, gór. 8 | 35 km płnc-zach | Zamość | |||||
| Dziurawiec 205 | Radom | pe. 223, dół 65 | 9 km pnc-wsch | Iłża | Ciecierówka | 1944-04-12/13 | Halifax JP-220 "K" / GB | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| Fasola 802 | Poznań | pr. 140, dół 15 | 17 km pnc-wsch | st. Jarocin | nad Prosą | 1943-10-15/16 | Cottage 56 | Halifax LW-281 "W" / PL | zrzut 6/p |
| Firanka | Płock | pr. 121, dół 26 | jezioro | Rydwan | |||||
| FOKA 243 | Brześć | lew. 170, dół 53 | 13 km pnc | Biała Podlaska | Marianpol | 1944-04-12/13 | Halifax JP-224 "A" / CA | II, NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| FOKA 243 | Brześć | lew. 170, dół 53 | 13 km pnc | Biała Podlaska | Marianpol | 1944-04-14/15 | Halifax JP-220 "K" / GB | II, NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| FOKA 243 | Brześć | lew. 170, dół 53 | 13 km pnc | Biała Podlaska | Marianpol | 1944-04-14/15 | Halifax BB-441 "Q" / GB | II, zrzut 9/z, 12/p | |
| Froterka 222 | Warszawa | pr. 50, dół 161 | 8 km zach | st. Sokołów | Jartypory | 1944-04-12/13 | Liberator BZ-965 "S" / PL | plac. zapas., NIEUDANY zrzut mater, ostrzelany | |
| Galasówka 211 | Kraków | pr. 110, gór. 124 | 16 km płd-wsch | st. Koniecpol | (18 km od Gałąź) | 1944-04-15/16 | Halifax BB-422 "O" / GB | plac. zapas., NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| Gałąź 210 | Kraków | pr. 170, gór. 103 | 9 km płd-zach | st. Koniecpol | 1944-04-15/16 | Halifax BB-422 "O" / GB | NIEUDANY zrzut, poleciał na "Galasówka" | ||
| Garnek 103 | Warszawa | pr. 223, góra 139 | 8 km płnc-zach | st. Wyszków | widły Narwi i Bugu | 1943-09-09/10 | Neon 1 | Halifax HX-161 "M" / PL | NIEUDANY skok CC, zrzut materiałowy |
| Garnek 103 | Warszawa | pr. 223, góra 139 | 8 km płnc-zach | st. Wyszków | widły Narwi i Bugu | 1943-09-16/17 | Neon 1 | Halifax BB-378 "D" / PL | skok 2 CC, 1 kurier, zrzut 8/z, 1/p |
| Garnek 307 | Warszawa | pr. 223, góra 139 | 8 km płnc-zach | st. Wyszków | widły Narwi i Bugu | 1944-02-24/25 | Liberator BZ-860 "U" / PL | NIEUDANY zrzut mater., nie wystartował | |
| Garnek 304 | Warszawa | pr. 223, góra 139 | 8 km płnc-zach | st. Wyszków | widły Narwi i Bugu | 1944-04-16/17 | Halifax JP-177 "P" / PL | NIEUDANY zrzut mater., poleciał na "Przetak" | |
| GAWEŁ 108 | Warszawa | pr. 49, góra 6 | 9 km zach | Zambrów | Czerwony Bór | 1944-01-05/06 | Liberator BZ-860 "U" / PL | III, plac. zapas., NIEUDANY zrzut, zawrócił | |
| Gawron | Lwów | lew. 25, gór. 31 | 32 km pnc-zach | Przemyśl | |||||
| Georginia 214 | Kielce | pr. 141, gór. 66 | 9 km zach | Zawichost | Chrapanów | 1944-04-12/13 | Halifax BB-431 "T" / GB | plac. zapas., NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| Georginia 214 | Kielce | pr. 141, gór. 66 | 9 km zach | Zawichost | Chrapanów | 1944-04-15/16 | Halifax JP-223 "W" / CA | plac. zapas., NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| Georginia 114 | Kielce | pr. 141, gór. 66 | 9 km zach | Zawichost | Chrapanów | 1944-05-10/11 | Halifax JD-362 "L" / PL | NIEUDANY zrzut, nie wystartował | |
| Georginia 410 | Kielce | pr. 141, gór. 66 | 9 km zach | Zawichost | Chrapanów | 1944-05-21/22 | Halifax JP-220 "K" / GB | zrzut 9/z, 12/p | |
| Gęś | Lwów | lew. 73, gór 51 | 15 km pnc-zach | Przemyśl | |||||
| Gęś 953 | 11 km pnc | st. Łowicz | Chąśno | 1943-03-20/21 | Halifax BB-340 "D" / PL | pl.. zapas., brak zrzutu | |||
| Gęś 953 | 11 km pnc | st. Łowicz | Chąśno | 1943-03-24/25 | Doric | Halifax DT-554 "G" / PL | zrzut 6/z, 6/p | ||
| Gil | Lwów | lew. 5, gór. 30 | 38 km pnc-zach | Przemyśl | |||||
| Gladiolus-1 213 | Kielce | pr. 192, gór. 62 | 6 km płd | st. Ćmielów | Rosochy | 1944-04-15/16 | Halifax JN-925 "X" / CA | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| Gladiolus 2 | Kielce | pr. 183, gór. 52 | 5 km płd-wsch | st. Ćmielów | Rosochy | ||||
| GŁÓG | Kraków | pr. 108, gór. 33 | 13 km pnc-zach | Włoszczowa | III | ||||
| GŁUSZEC 301 | Rzeszów | pr. 99, dół 86 | 21 km płd-zach | Rzeszów | Zembrza | 1944-07-07/08 | Halifax JP-229 „C” / PL | II, zrzut 12/z, 12/p | |
| GŁUSZEC 301 | Rzeszów | pr. 99, dół 86 | 21 km płd-zach | Rzeszów | Zembrza | 1944-07-07/08 | Halifax JP-283 "G" / PL | II, NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| GNIDA 306 | Płock | pr. 220, dół 6 | 29 km pnc | st. Łódź | 1944-09-18/19 | Halifax JP-252 "L" / PL | II, NIEUDANY zrzut materiałowy | ||
| GOŁĄB | Kraków | pr. 6, dół 98 | 17 km pln-wsch | Słomniki | II | ||||
| Gorczyca | Kielce | pr. 179, gór. 35 | 4 km pnc-wsch | Cmielów | |||||
| GORYL | Radom | pr. 157, gór 109 | 4 km płd-zach | Sobolew | II | ||||
| GOŹDZIK 212 | Kielce | pr. 170, gór.17 | 10 km pnc-wsch | st. Ćmielów | Teofilów | 1944-04-12/13 | Halifax BB-381 "Y" / CA | plac. zapas., NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| GOŹDZIK 212 | Kielce | pr. 170, gór.17 | 10 km pnc-wsch | st. Ćmielów | Teofilów | 1944-04-14/15 | Halifax JP-177 „P” / PL | plac. zapas., brak zrzutu | |
| GOŹDZIK 212 | Kielce | pr. 170, gór.17 | 10 km pnc-wsch | st. Ćmielów | Teofilów | 1944-04-15/16 | Halifax JP-223 „W” / CA | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| GOŹDZIK-2 405 | Kielce | pr. 170, gór.17 | 10 km pnc-wsch | st. Ćmielów | Teofilów | 1944-05-21/22 | Halifax JP-252 „D” / PL | zrzut 9/z, 12/p | |
| GOŹDZIK-2 405 | Kielce | pr. 170, gór.17 | 10 km pnc-wsch | st. Ćmielów | Teofilów | 1944-05-21/22 | Halifax JP-180 "V" / PL | zrzut 9/z, 12/p | |
| GOŹDZIK-1 108 | Kielce | pr. 177, góra 6 | 11 km pnc-wsch | st. Ćmielów | Teofilów | 1944-07-21/22 | Liberator KG-890 „S” / PL | zrzut 12/z, 12/p | |
| GOŹDZIK-1 108 | Kielce | pr. 177, góra 6 | 11 km pnc-wsch | st. Ćmielów | Teofilów | 1944-07-21/22 | Liberator KG-827 „U” / PL | zrzut 12/z, 12/p | |
| GOŹDZIK-1 108 | Kielce | pr. 177, góra 6 | 11 km pnc-wsch | st. Ćmielów | Teofilów | 1944-07-21/22 | Halifax JP-222 „E” / PL | NIEUDANY zrzut mater., defekt, zawrócił | |
| GRAB 306 | Kielce | pr. 136, gór. 20 | 26 km wsch | st. Ostrowiec | Mieczysławów | 1944-02-24/25 | Halifax BB-421 „C” / GB | zrzut 9/z, 12/p, na "dziko" k/Lublina | |
| GRAB 312 | Kielce | pr. 136, gór. 20 | 26 km wsch | st. Ostrowiec | Mieczysławów | 1944-04-16/17 | Halifax JP-226 "U" / CA | zrzut 9/z, 12/p | |
| GRAB 113 | Kielce | pr. 136, gór. 20 | 26 km wsch | st. Ostrowiec | Mieczysławów | 1944-05-10/11 | Halifax BB-441 "Q" / GB | NIEUDANY zrzut mater., zawrócił | |
| GRAB 409 | Kielce | pr. 136, gór. 20 | 26 km wsch | st. Ostrowiec | Mieczysławów | 1944-05-21/22 | Halifax JP-161 "G" / GB | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| GRAB 409 | Kielce | pr. 136, gór. 20 | 26 km wsch | st. Ostrowiec | Mieczysławów | 1944-05-21/22 | Halifax JP-226 "U" / AUS-GB | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| GRAB 409 | Kielce | pr. 136, gór. 20 | 26 km wsch | st. Ostrowiec | Mieczysławów | 1944-05-28/29 | Halifax JP-236 „A” / PL | zrzut 9/z, 12/p | |
| GRAB 409 | Kielce | pr. 136, gór. 20 | 26 km wsch | st. Ostrowiec | Mieczysławów | 1944-05-28/29 | Halifax JP-281 "L" / PL | zrzut 9/z, 12/p | |
| GRAB | Łódź | lew. 199, dół 116 | 53 km płd-zach | Łódź | II, wg. depeszy 45 km | ||||
| GRABIA | Łódź | lew. 199, dół 116 | 37 km płd-zach | Zduńska Wola | II, wg. depeszy 45 km, jak GRAB, popr. | ||||
| GRABIA (2) | Łódź | lew. 127, gór 141 | 5 km zach | Zduńska Wola | |||||
| Grafit | 12 km płd | st. Kowel | Zasmyki | ||||||
| Granatnik-1 312 | Lwów | pr. 152, gór. 48 | 21 km zach | st. Lwów Gł. | Zatoka | 1944-03-17/18 | Halifax JP-180 "V" / PL | NIEUDANY zrzut mater., zawrócił | |
| Granatnik 2 | Lwów | pr. 146, gór. 68 | 20 km zach | st. Lwów Gł. | Zatoka | ||||
| Groch-1 401 | Kalisz | pr. 87, gór. 41 | 19 km pnc-zach | Kalisz | 1943-09-14/15 | Flat 24 | Halifax JN-911 "Z" / PL | zrzut 6/z, 6/p | |
| Groch 2 | Poznań | pr. 137, dół 12 | 34 km płd-wsch | Września | |||||
| GRODKA | Łódź | pr. 243, gór 127 | 3 km zach | Pabianice | |||||
| GRONOSTAJ | Lublin | lew.18, gór. 69 | 14 km płd-wsch | Łuków | II | ||||
| Grot 205 | Lwów | pr. 34, gór. 93 | 18 km płd-wsch | st. Lwów | Gańczary | 1944-07-07/08 | Liberator EV-978 "R" / PL | zrzut 12/z, 12/p | |
| Grot 205 | Lwów | pr. 34, gór. 93 | 18 km płd-wsch | st. Lwów | Gańczary | 1944-07-08/09 | Halifax JP-222 "E" / PL | plac. zapas., NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| Grusza 1 | Kraków | pr. 137, gór. 120 | 12 km płd | Koniecpol | |||||
| Grusza 2 | Kraków | pr. 140, gór. 117 | 11 km płd | Koniecpol | |||||
| GRUSZKA 307 | Kielce | lew. 198, gór. 91 | 6 km płd-wsch | Łagów | Wszachów | 1944-07-27/28 | Halifax JP-230 „N” / PL | zrzut 12/z, 12/p | |
| GRUSZKA 120 | Kielce | lew. 198, gór. 91 | 6 km płd-wsch | Łagów | Wszachów | 1944-07-30/31 | Halifax JP-254 „D” / GB | II, zrzut 9/z, 6/p | |
| GRUSZKA 120 | Kielce | lew. 198, gór. 91 | 6 km płd-wsch | Łagów | Wszachów | 1944-07-30/31 | Halifax JP 181 „X” / GB | II, zrzut 9/z, 6/p | |
| Grzyb 33 | 1943-03-29/30 | Halifax BB 340 „D” / PL | NIEUDANY zrzut mater., zawrócił | ||||||
| Grzyb 33 | 1943-04-02/03 | Nettle | Halifax BB 340 „D” / PL | NIEUDANY skok 3 CC, zrzut mater., zawrócił | |||||
| Gryka 1 | Kalisz | pr. 31, dół 153 | 18 km pnc-wsch | Kępno | |||||
| Gryka 2 | Kalisz | pr. 40, dół 137 | 16 km pnc-wsch | Kępno | |||||
| Guzik 129 | Lwów | pr. 193, gór. 57 | 10 km pnc-zach | Gródek Jag. | Sądowa Wisznia, Mużyłowice | 1944-04-03/04 | Halifax LW 272 „D” / PL | popr. NIEUDANY, brak zrzutu, poleciał na "Ścigacz" | |
| Guzik 129 | Lwów | pr. 193, gór. 57 | 10 km pnc-zach | Gródek Jag. | Sądowa Wisznia, Mużyłowice | 1944-07-07/08 | Liberator KG-890 "S" / PL | NIEUDANY zrzut mater., błędne sygnały, odzew | |
| Guzik 202 | Lwów | pr. 193, gór. 57 | 10 km pnc-zach | Gródek Jag. | Sądowa Wisznia, Mużyłowice | 1944-07-08/09 | Liberator KG-890 "S" / PL | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| GZYMS | Warszawa | pr. 105, dół 20 | 25 km płd-wsch | Mińsk Mazowiecki | II | ||||
| HALINA | Kielce | lew. 153, gór. 105 | 7 km pnc | Raków | III | ||||
| HAMAK-1 702 | Warszawa | lew. 102, dół 115 | 15 km pnc-zach | Warszawa Zachodnia | Truskaw (Puszcza Kampinoska) | 1944-08-09/10 | Halifax JP-251 „P” / PL | II, popr., zrzut 9/z, 12/p | |
| HAMAK-1 702 | Warszawa | lew. 102, dół 115 | 15 km pnc-zach | Warszawa Zachodnia | Truskaw (Puszcza Kampinoska) | 1944-08-09/10 | Halifax JP-252 „L” / PL | II, popr., zrzut 9/z, 12/p | |
| HAMAK-1 702 | Warszawa | lew. 102, dół 115 | 15 km pnc-zach | Warszawa Zachodnia | Truskaw (Puszcza Kampinoska) | 1944-08-09/10 | Halifax JP-230 „N” / PL | II, popr., zrzut 9/z, 12/p | |
| HAMAK-1 702 | Warszawa | lew. 102, dół 115 | 15 km pnc-zach | Warszawa Zachodnia | Truskaw (Puszcza Kampinoska) | 1944-08-09/10 | Liberator KG-890 „S” / PL | II, popr., zrzut 12/z, 12/p | |
| HAMAK-1 702 | Warszawa | lew. 102, dół 115 | 15 km pnc-zach | Warszawa Zachodnia | Truskaw (Puszcza Kampinoska) | 1944-08-09/10 | Liberator EV-978 „R” / PL | II, popr., NIEUDANY, nie wystartował, defekt | |
| HAMAK-1 702 | Warszawa | lew. 102, dół 115 | 15 km pnc-zach | Warszawa Zachodnia | Truskaw (Puszcza Kampinoska) | 1944-08-15/16 | Liberator KG-938 „A” / GB | II, popr., zrzut 12/z | |
| HAMAK-1 702 | Warszawa | lew. 102, dół 115 | 15 km pnc-zach | Warszawa Zachodnia | Truskaw (Puszcza Kampinoska) | 1944-08-15/16 | Liberator KG-933 „P” / GB | II, popr., zrzut 12/z | |
| HAMAK-1 702 | Warszawa | lew. 102, dół 115 | 15 km pnc-zach | Warszawa Zachodnia | Truskaw (Puszcza Kampinoska) | 1944-08-15/16 | Liberator EW-233 „H” / GB | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| HAMAK-1 702 | Warszawa | lew. 102, dół 115 | 15 km pnc-zach | Warszawa Zachodnia | Truskaw (Puszcza Kampinoska) | 1944-08-16/17 | Liberator EW-278 „U” / PL | II, popr., zrzut 12/z, 12/p | |
| HAMAK-1 702 | Warszawa | lew. 102, dół 115 | 15 km pnc-zach | Warszawa Zachodnia | Truskaw (Puszcza Kampinoska) | 1944-08-16/17 | Halifax JP-180 „A” / PL | II, popr., zrzut 9/z, 12/p | |
| HAMAK-1 702 | Warszawa | lew. 102, dół 115 | 15 km pnc-zach | Warszawa Zachodnia | Truskaw (Puszcza Kampinoska) | 1944-08-16/17 | Liberator EV-838 „H” / GB | II, popr., zrzut 12/z | |
| HAMAK-1 702 | Warszawa | lew. 102, dół 115 | 15 km pnc-zach | Warszawa Zachodnia | Truskaw (Puszcza Kampinoska) | 1944-08-16/17 | Liberator EW-248 „P” / GB | NIEUDANY zrzut materiałowy, zestrzelony | |
| HAMAK-1 702 | Warszawa | lew. 102, dół 115 | 15 km pnc-zach | Warszawa Zachodnia | Truskaw (Puszcza Kampinoska) | 1944-08-16/17 | Liberator EW-275 „R” / GB | NIEUDANY zrzut materiałowy, zestrzelony, spadł ok. Olszyny, Banica | |
| HAMAK-1 702 | Warszawa | lew. 102, dół 115 | 15 km pnc-zach | Warszawa Zachodnia | Truskaw (Puszcza Kampinoska) | 1944-08-16/17 | Liberator EW-161 „M” / GB | NIEUDANY zrzut materiałowy, zestrzelony ok. Łysa Góra | |
| HAMAK-1 702 | Warszawa | lew. 102, dół 115 | 15 km pnc-zach | Warszawa Zachodnia | Truskaw (Puszcza Kampinoska) | 1944-08-16/17 | Halifax JP-220 „C” / PL | II, popr., zrzut 9/z, 12/p, po zrzucie zestrzelony | |
| HAMAK-1 702 | Warszawa | lew. 102, dół 115 | 15 km pnc-zach | Warszawa Zachodnia | Truskaw (Puszcza Kampinoska) | 1944-08-16/17 | Halifax JP-252 „L” / PL | II, popr., zrzut 9/z, 6/p "dziki" na Piotrków | |
| HAMAK-1 702 | Warszawa | lew. 102, dół 115 | 15 km pnc-zach | Warszawa Zachodnia | Truskaw (Puszcza Kampinoska) | 1944-08-16/17 | Halifax JP-220 „C” / PL | II, popr., rzut 9/z, 6/p "dziki", lądował awaryjnie ok. Dębina k/Okulic | |
| HAMAK-1 702 | Warszawa | lew. 102, dół 115 | 15 km pnc-zach | Warszawa Zachodnia | Truskaw (Puszcza Kampinoska) | 1944-08-23/24 | Halifax JD-171 „B” / PL | II, popr., zrzut 9/z, 12/p | |
| HAMAK-1 702 | Warszawa | lew. 102, dół 115 | 15 km pnc-zach | Warszawa Zachodnia | Truskaw (Puszcza Kampinoska) | 1944-08-24/25 | Halifax JD-171 „B” / PL | II, popr., zrzut 9/z, 12/p | |
| HAMAK-1 702 | Warszawa | lew. 102, dół 115 | 15 km pnc-zach | Warszawa Zachodnia | Truskaw (Puszcza Kampinoska) | 1944-08-24/25 | Halifax BB-412 „C” / PL | II, popr., zrzut 9/z, 12/p | |
| HAMAK-1 702 | Warszawa | lew. 102, dół 115 | 15 km pnc-zach | Warszawa Zachodnia | Truskaw (Puszcza Kampinoska) | 1944-08-24/25 | Halifax JD-362 „E” / PL | II, popr., zrzut 9/z, 12/p | |
| HAMAK-1 702 | Warszawa | lew. 102, dół 115 | 15 km pnc-zach | Warszawa Zachodnia | Truskaw (Puszcza Kampinoska) | 1944-08-24/25 | Halifax JP-251 „P” / PL | II, popr., zrzut 9/z, 12/p | |
| HAMAK-1 702 | Warszawa | lew. 102, dół 115 | 15 km pnc-zach | Warszawa Zachodnia | Truskaw (Puszcza Kampinoska) | 1944-08-25/26 | Halifax JP-161 „N” / PL | II, popr., zrzut 9/z, 8/p, także na "Wiersze" | |
| HAMAK-1 702 | Warszawa | lew. 102, dół 115 | 15 km pnc-zach | Warszawa Zachodnia | Truskaw (Puszcza Kampinoska) | 1944-09-01/02 | Liberator EW-278 „U” / PL | II, popr., zrzut 12/z, 12/p | |
| HAMAK-2 705 | Warszawa | lew. 70, dół 121 | 15 km pnc-zach | Warszawa Zachodnia | Truskaw (Puszcza Kampinoska) | 1944-09-10/11 | Liberator KH-101 „R” / PL | odebrał zrzut 12/z, 2/p na "Chochla 703" | |
| HAMAK-2 705 | Warszawa | lew. 70, dół 121 | 15 km pnc-zach | Warszawa Zachodnia | Truskaw (Puszcza Kampinoska) | 1944-09-21/22 | Liberator KG-874 „J” / Pd. Afr. | II, popr., zrzut 12/z | |
| Hełm | Lwów | pr.. 53, gór. 98 | 14 km płd-wsch | Lwów | |||||
| Herb 951 | 25 km wsch | Garwolin | (obok Jawor 952) | 1943-03-19/20 | Key | Halifax DT-627 "P" / PL | plac. zapas., 6/z, 6/p | ||
| Hiena 603 (Hijena) | Lublin | pr. 181, dół 86 | 11 km pnc-wsch | Chełm | 1943-03-14/15 | Yard | Halifax HR-666 "E" / PL | III, popr., zrzut 6/z, 6/p | |
| HIPOPOTAM 319 | Zamość | lew. 100, gór 91 | 34 km zach | Zamość | Zwierzyniec | 1944-04-23/24 | Liberator EV-978 "R" / PL | III, popr., zrzut 12/z, 12/p | |
| HIPOPOTAM 319 | Zamość | lew. 100, gór 91 | 34 km zach | Zamość | Zwierzyniec | 1944-04-23/24 | Halifax BB-431 "T" / GB | III, popr., NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| HIPOPOTAM 319 | Zamość | lew. 100, gór 91 | 34 km zach | Zamość | Zwierzyniec | 1944-04-23/24 | Halifax BB-438 "S" / GB | III, popr., zrzut 9/z, 12/p, Welbike | |
| HIPOPOTAM 319 | Zamość | lew. 100, gór 91 | 34 km zach | Zamość | Zwierzyniec | 1944-04-23/24 | Halifax BB-381"Y" / GB | III, popr., NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| HIPOPOTAM 319 | Zamość | lew. 100, gór 91 | 34 km zach | Zamość | Zwierzyniec | 1944-04-23/24 | Halifax BB-441 "Q" / GB | III, popr., NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| HIPOPOTAM 319 | Zamość | lew. 100, gór 91 | 34 km zach | Zamość | Zwierzyniec | 1944-04-23/24 | Halifax JP-223 "W" / GB | III, popr., NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| HIPOPOTAM 319 | Zamość | lew. 100, gór 91 | 34 km zach | Zamość | Zwierzyniec | 1944-04-23/24 | Halifax JP-226 "U" / GB | III, popr., zrzut 6/z, 6/p | |
| HIPOPOTAM 319 | Zamość | lew. 100, gór 91 | 34 km zach | Zamość | Zwierzyniec | 1944-05-04/05 | Halifax JP-161 "G" / GB | III, popr., zrzut 9/z, 12/p | |
| HIPOPOTAM 319 | Zamość | lew. 100, gór 91 | 34 km zach | Zamość | Zwierzyniec | 1944-05-04/05 | Halifax JP-162 "N" / GB | III, popr., zrzut 9/z, 12/p | |
| HIPOPOTAM 319 | Zamość | lew. 100, gór 91 | 34 km zach | Zamość | Zwierzyniec | 1944-05-04/05 | Halifax JP-226 "U" / GB | III, popr., zrzut 9/z, 12/p | |
| HIPOPOTAM 319 | Zamość | lew. 100, gór 91 | 34 km zach | Zamość | Zwierzyniec | 1944-05-04/05 | Halifax BB-438 "S" / GB | III, NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| HIPOPOTAM 319 | Zamość | lew. 100, gór 91 | 34 km zach | Zamość | Zwierzyniec | 1944-05-04/05 | Halifax BB-338 "M" / GB | III, NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| HIPOPOTAM 319 | Zamość | lew. 100, gór 91 | 34 km zach | Zamość | Zwierzyniec | 1944-05-04/05 | Halifax JN-925 "X" / GB | III, NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| HIPOPOTAM 319 | Zamość | lew. 100, gór 91 | 34 km zach | Zamość | Zwierzyniec | 1944-05-12/13 | Halifax JP-249 „M” / PL | III, popr., zrzut 9/z, 12/p | |
| HIPOPOTAM 319 | Zamość | lew. 100, gór 91 | 34 km zach | Zamość | Zwierzyniec | 1944-05-12/13 | Liberator BZ-860 "U" / PL | III, popr., zrzut 12/z, 12/p | |
| HIPOPOTAM 319 | Zamość | lew. 100, gór 91 | 34 km zach | Zamość | Zwierzyniec | 1944-05-12/13 | Halifax JP-229 „C” / PL | III, NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| HIPOPOTAM 319 | Zamość | lew. 100, gór 91 | 34 km zach | Zamość | Zwierzyniec | 1944-05-12/13 | Halifax JP-362 „L” / PL | III, NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| HIPOPOTAM 319 | Zamość | lew. 100, gór 91 | 34 km zach | Zamość | Zwierzyniec | 1944-05-12/13 | Halifax JN-925 "X" / GB | III, NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| HIPOPOTAM 319 | Zamość | lew. 100, gór 91 | 34 km zach | Zamość | Zwierzyniec | 1944-05-12/13 | Halifax BB-338 "M" / GB | III, NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| HIPOPOTAM 319 | Zamość | lew. 100, gór 91 | 34 km zach | Zamość | Zwierzyniec | 1944-05-12/13 | Halifax JP-161 "G" / GB | III, NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| HIPOPOTAM 319 | Zamość | lew. 100, gór 91 | 34 km zach | Zamość | Zwierzyniec | 1944-05-12/13 | Halifax JD-172 „V” / GB | III, popr., zrzut 9/z, 12/p | |
| HIPOPOTAM 319 | Zamość | lew. 100, gór 91 | 34 km zach | Zamość | Zwierzyniec | 1944-05-19/20 | Liberator BZ-860 "U" / PL | III, popr., zrzut 9/z, 12/p | |
| HIPOPOTAM 319 | Zamość | lew. 100, gór 91 | 34 km zach | Zamość | Zwierzyniec | 1944-05-19/20 | Halifax JP-180 "V" / PL | III, popr., zrzut 9/z, 12/p | |
| HIPOPOTAM 319 | Zamość | lew. 100, gór 91 | 34 km zach | Zamość | Zwierzyniec | 1944-05-19/20 | Halifax JP-226 "U" / GB | III, popr., zrzut 9/z, 12/p | |
| HIPOPOTAM 319 | Zamość | lew. 100, gór 91 | 34 km zach | Zamość | Zwierzyniec | 1944-05-19/20 | Halifax JP-162 "N" / GB | III, popr., zrzut 9/z, 12/p | |
| HIPOPOTAM 319 | Zamość | lew. 100, gór 91 | 34 km zach | Zamość | Zwierzyniec | 1944-05-19/20 | Halifax JP-161 "G" / GB | III, popr., zrzut 9/z, 12/p | |
| HIPOPOTAM 319 | Zamość | lew. 100, gór 91 | 34 km zach | Zamość | Zwierzyniec | 1944-05-24/25 | Halifax HR-680 "D" / CA-GB | III, popr., zrzut 9/z, 12/p | |
| HIPOPOTAM 319 | Zamość | lew. 100, gór 91 | 34 km zach | Zamość | Zwierzyniec | 1944-05-24/25 | Halifax JN-925 „X” / GB | III, popr., zrzut 9/z, 12/p | |
| HIPOPOTAM 319 | Zamość | lew. 100, gór 91 | 34 km zach | Zamość | Zwierzyniec | 1944-05-24/25 | Halifax JP-237 „F” / GB | III, popr., zrzut 9/z, 12/p | |
| HIPOPOTAM 319 | Zamość | lew. 100, gór 91 | 34 km zach | Zamość | Zwierzyniec | 1944-05-24/25 | Halifax JP-220 "K" / GB | III, popr., zrzut 9/z, 12/p | |
| HIPOPOTAM 319 | Zamość | lew. 100, gór 91 | 34 km zach | Zamość | Zwierzyniec | 1944-05-24/25 | Halifax JP-249 "M" / PL | III, popr., zrzut 9/z, 12/p | |
| Holownik | Tr-pol | lew. 139, gór. 36 | 65 km wsch | Lwów | |||||
| Igła | 13 km | Ożarów Mazowiecki | Mariew, Stanisławów | 1942-09-01/02 | Chickenpox | Halifax W-7775 "R" / PL- GB | skok 5 CC, ostrzelany | ||
| Igła | 13 km | Ożarów Mazowiecki | Mariew, Stanisławów | 1943-03-19/20 | Cellar | Halifax JB-802 "S" / PL | plac. zapas., NIEUDANY skok, zrzut | ||
| Igła | 13 km | Ożarów Mazowiecki | Mariew, Stanisławów | 1943-03-24/25 | Bath | Halifax DT-725 "J" / PL | plac. zapas. NIEUDANY zrzut, defekt silnika | ||
| Imbryk 118 | Warszawa | lew. 207, gór. 189 | 15 km pnc-zach | st. Tłuszcz | Dąbrówka | 1944-04-03/04 | Weller 3 | Liberator BZ-965 "S" / PL | plac. zapas., NIEUDANY skok 4 CC, zrzut 9/z, 6/p |
| Imbryk 118 | Warszawa | lew. 207, gór. 189 | 15 km pnc-zach | st. Tłuszcz | Dąbrówka, Kołaków | 1944-04-09/10 | Weller 2 | Liberator BZ-965 "S" / PL | skok 3 CC, 1 kurier, zrzut 12/z, 6/p |
| Indyk | Cieszyn | gór. 72, pr. 164 | 15 km płn-wsch | Wadowice | |||||
| IOTENA | Łódź | lew,. 96, gór 135 | 5 km pnc-wsch | Sieradz | |||||
| Irka | Warszawa | lew. 26, gór. 200 | 18 km zach | Modlin | |||||
| IWARZA | Łódź | lew. 75, gór. 154 | 5 km płd-zach | Sieradz | |||||
| Izba | Radom | pr. 92, dół 103 | 16 km płd | Puławy | |||||
| Jabłoń 116 | Radom | lew. 225, gór. 160 | 11 km płd-wsch | Dobieszyn | 1944-03-17/18 | Halifax JP-161 "G" / AUS | NIEUDANY zrzut mater., zawrócił | ||
| Jabłoń 111 | Radom | lew. 225, gór. 160 | 11 km płd-wsch | Dobieszyn | 1944-05-10/11 | Weller 18 | Liberator BZ-965 "S" / AUS | NIEUDANY skok 6 CC, zrzut 12/z, 6/p, awaria, zawrócił | |
| Jabłoń 105 | Radom | lew. 225, gór. 160 | 11 km płd-wsch | Dobieszyn | 1944-04-08/09 | Halifax BB-381 "Y" / CA | plac. zapas., NIEUDANY zrzut materiałowy | ||
| Jaguar | Lublin | pr. 152, dół 40 | 13 km płd-wsch | Chełm | |||||
| Jajo 957 | 8 km płnc | Rawa Mazowiecka | 1943-03-19/20 | Beam | Halifax BB-340 "D" / PL | plac. zapas., brak zrzutu | |||
| Jajo 957 | 8 km płnc | Rawa Mazowiecka | 1943-03-24/25 | Stone | Halifax DT-627 "P" / GB-PL | zrzut 6/z, 6/p | |||
| Jarząb 305 | Radom | pr. 155, dół 124 | 7 km płd-wsch | Zwoleń | Mierzączka | 1944-03-17/18 | Halifax JN-888 "E" / GB | NIEUDANY zrzut mater., zawrócił | |
| Jarząb 106 | Radom | pr. 155, dół 124 | 7 km płd-wsch | Zwoleń | Mierzączka | 1944-04-09/10 | Halifax BB-338 "M" / GB | NIEUDANY zrzut mater., nie wystartował | |
| Jarząb 112 | Radom | pr. 155, dół 124 | 7 km płd-wsch | Zwoleń | Mierzączka | 1944-05-10/11 | Halifax BB-338 "M" / GB | zrzut 9/z, 12/p | |
| Jarząb 404 | Radom | pr. 155, dół 124 | 7 km płd-wsch | Zwoleń | Mierzączka | 1944-05-21/22 | Liberator BZ-965 „S” / PL | zrzut 12/z, 12/p | |
| JASKÓŁKA-1 140 | Nowy Sącz | pr. 200, gór. 79 | 7 km pnc | Jasło | Bieździadka | 1944-04-08/09 | Halifax JP-223 "W" / CA | II, NIEUDANY zrzut mater., poleciał na "Śliwa" | |
| JASKÓŁKA-1 140 | Nowy Sącz | pr. 200, gór. 79 | 7 km pnc | Jasło | Bieździadka | 1944-04-08/09 | Halifax JP-224 "A" / GB | II, NIEUDANY zrzut mater., poleciał na "Palma 112" | |
| JASKÓŁKA-1 140 | Nowy Sącz | pr. 200, gór. 79 | 7 km pnc | Jasło | Bieździadka | 1944-04-09/10 | Halifax JP-223 „W” / CA | III, zrzut 12/z, 12/p, pomimo zagrożenia placówki | |
| JASKÓŁKA 2 | Nowy Sącz | pr. 206, gór. 62 | 12 km pnc | Jasło | III | ||||
| JASTRZĄB 105 | Nowy Sącz | pr. 199, gór. 121 | 7 km płd | Jasło | Zarzecze | 1944-05-30/31 | Halifax JP-251 „P” / PL | zrzut 12/z, 12/p | |
| JASTRZĄB 105 | Nowy Sącz | pr. 199, gór. 121 | 7 km płd | Jasło | Zarzecze | 1944-05-30/31 | Halifax JP-236 „A” / PL | zrzut 12/z, 12/p | |
| JASTRZĄB 401 | Nowy Sącz | pr. 199, gór. 121 | 7 km płd | Jasło | Zarzecze | 1944-08-18/19 | Halifax JP-226 „A” / CA-GB | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| JASTRZĄB 401 | Nowy Sącz | pr. 199, gór. 121 | 7 km płd | Jasło | Zarzecze | 1944-08-18/19 | Halifax JP-295 „P” / GB | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| JASTRZĄB 401 | Kraków | pr. 121, dół 297 | 10,5 km płd | Szczekociny | Małoszyce | 1944-08-18/19 | Halifax JP-226 „A” / GB | II, prawd. dół 197, NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| Jaszczurka 1 | Wilno | lew. 117, dół 93 | 15 km płd-wsch | St. Olkienniki | |||||
| Jaszczurka 2 | Wilno | lew. 106, dół 95 | 12 km płd-wsch | St. Olkienniki | |||||
| Jaśmin 415 | Radom | pr. 103, gór. 210 | 9 km pnc-zach | Puławy | Bronowice, Opatkowice | 1944-04-27/28 | Halifax BB-318 "F" / GB | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| Jaśmin 302 | Radom | pr. 103, gór. 210 | 9 km pnc-zach | Puławy | Bronowice, Opatkowice | 1944-05-19/20 | Weller 18 | Liberator BZ-965 „S” / PL | skok 5 CC, 1 kurier, zrzut 12/z, 6/p |
| Jawor 952 | Radom | pr. 142, gór. 166 | 19 km pnc-wsch | Pionki | Łoje | 1943-03-19/20 | Key | Halifax DT-627 "P" / GB | NIEUDANY zrzut mater., poleciał na "Herb" |
| Jawor 952 | Radom | pr. 142, gór. 166 | 19 km pnc-wsch | Pionki | Łoje | 1943-03-24/25 | Basin | Halifax BB-340 "D" / PL | zrzut 6/z, 6/p |
| Jawor 314 | Radom | pr. 142, gór. 166 | 19 km pnc-wsch | Pionki | Łoje | 1944-04-16/17 | Halifax JP-220 "K" / GB | zrzut 6/z, 12/p | |
| JEMIOŁA 135 | Radom | pr. 192, dół 152 | 8 km pnc-zach | Zwoleń | Męciszów | 1944-04-09/10 | Halifax BB-381 „Y” / GB | II, NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| JEMIOŁA 135 | Radom | pr. 192, dół 152 | 8 km pnc-zach | Zwoleń | Męciszów | 1944-04-09/10 | Halifax BB-381 „Y” / GB | II, NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| JEMIOŁA 116 | Radom | pr. 192, dół 152 | 8 km pnc-zach | Zwoleń | Męciszów | 1944-05-10/11 | Halifax JP-226 "U" / GB | II, zrzut 9/z, 12/p | |
| JEMIOŁA 116 | Radom | pr. 192, dół 152 | 8 km pnc-zach | Zwoleń | Męciszów | 1944-05-10/11 | Halifax JP-162 "N" / GB | II, NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| JERZY | Łomża | pr. 22, dół 55 | 11 km wsch | Łomża | IV | ||||
| JERZYK 303 | Nowy Sącz | pr. 184, gór. 70 | 11 km płd-wsch | Jasło | Sieklówka, Lubla | 1944-07-07/08 | Halifax EB-179 "Q" / GB | III, zrzut 12/z, 12/p | |
| JERZYK 303 | Nowy Sącz | pr. 184, gór. 70 | 11 km płd-wsch | Jasło | Sieklówka, Lubla | 1944-07-07/08 | Halifax JP-248 "H" / GB | III, zrzut 12/z, 12/p | |
| JERZYK 303 | Nowy Sącz | pr. 184, gór. 70 | 11 km płd-wsch | Jasło | Sieklówka, Lubla | 1944-07-07/08 | Halifax JN-897 "T" / GB | III, zrzut 12/z, 12/p | |
| Jeżyna 110 (Jerzyna) | Radom | pr. 203, gór. 120 | 13 km pnc-zach | Kozienice | Wilczkowice | 1944-02-24/25 | Halifax ? /GB | NIEUDANY zrzut, nie wystartował, defekt | |
| Jesion 1 | Radom | pr. 205, dół 155 | 8 km płd | Pionki | Czarna | ||||
| Jesion-2 204 | Radom | pr. 218, dół 162 | 7 km płd-zach | Pionki | Czarna | 1944-04-14/15 | Halifax JP-224 "A" / CA | plac. zapas., NIEUDANY zrzut mater. | |
| Jesion-2 204 | Radom | pr. 218, dół 162 | 7 km płd-zach | Pionki | Czarna | 1944-05-12/13 | Liberator BZ-965 „S” / PL | zrzut 12/z, 12/p | |
| Jodła-1 134 | Radom | lew. 223, gór. 110 | 12 km pnc-wsch | Dobieszyn | Paprotnia, Łękawica | 1944-04-08/09 | Weller 7 | Liberator BZ-965 "S" / PL | skok 3 CC, zrzut 12/z, 6/p |
| Jodła 2 | Radom | lew. 235, gór. 100 | 14 km płd-wsch | Warka | |||||
| Kabłąk 903 | T-pol | lew. 19, gór. 58 | 3o km wsch | Lwów | Połonice | 1944-04-23/24 | Halifax JP-222 „E” / PL | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| KABŁĄK-2 103 | Lwów | pr. 15, gór 67 | 20 km wsch | Lwów | Biłka Szlachecka | 1944-07-03/04 | Liberator EV-978 "R" / PL | II, zrzut 12/z, 12/p | |
| KABŁĄK-2 103 | Lwów | pr. 15, gór 67 | 20 km wsch | Lwów | Biłka Szlachecka | 1944-07-03/04 | Halifax JP-251 „P” / PL | II, NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| KABŁĄK-2 103 | Lwów | pr. 15, gór 67 | 20 km wsch | Lwów | Biłka Szlachecka | 1944-07-09/10 | Liberator EV-978 "R" / PL | II, zrzut 12/z, 12/p | |
| KABŁĄK-2 103 | Lwów | pr. 15, gór 67 | 20 km wsch | Lwów | Biłka Szlachecka | 1944-07-09/10 | Halifax JP-222 „E” / PL | II, zrzut 12/z, 12/p | |
| Kaczka-1 612 | Kraków | pr. 29, dół 174 | 18 km pnc-wsch | Miechów | Książ Mały | 1943-03-13/14 | Slate | Halifax ? / GB | NIEUDANY zrzut mater., zawrócił, defekt |
| Kaczka-1 612 | Kraków | pr. 29, dół 174 | 18 km pnc-wsch | Miechów | Książ Mały | 1943-03-14/15 | Pipe | Halifax DT-726 "H" / PL-GB | NIEUDANY zrzut materiałowy |
| Kaczka-1 612 | Kraków | pr. 29, dół 174 | 18 km pnc-wsch | Miechów | Książ Mały | 1943-03-16/17 | Lock | Halifax ? / PL | zrzut 6/z, 6/p |
| Kaczka-2 127 | Kraków | pr. 31, dół 161 | 16 km pnc | Miechów | Książ Mały | 1944-04-03/04 | Halifax JP-220 "K" / CA | plac. zapas. zrzut 9/z, 12/p | |
| Kaczka-2 127 | Kraków | pr. 31, dół 161 | 16 km pnc | Miechów | Książ Mały | 1944-04-09/10 | Weller 3 | Halifax JP-177 "P" / PL | NIEUDANY skok, zrzut materiałowy, poleciał na "Śliwa" |
| Kaczka-2 127 | Kraków | pr. 31, dół 161 | 16 km pnc | Miechów | Książ Mały | 1944-04-09/10 | Halifax JP-177 "P" / PL | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| Kaktus | Radom | lew. 218, dół 97 | |||||||
| KAMIEŃ | Łuck | pr. 170, gór 47 | 23 km pnc-wsch | Łuck | II | ||||
| KANAPA 302 | Warszawa | lew. 189, dół 9 | 26 km płd-wsch | Warszawa | Baniocha, Góra Kalwaria | 1944-02-24/25 | Weller 3 | Halifax JN-896 „L” / PL | II, NIEUDANY skok, zrzut, nie wystartował, defekt |
| KANAPA 303 | Warszawa | lew. 189, dół 9 | 26 km płd-wsch | Warszawa | Baniocha, Góra Kalwaria | 1944-04-16/17 | Weller 12 | Halifax JP-181 „C” / PL | II, skok 4 CC, zrzut 9/z, 6/p |
| KANAREK-1 122 | Kraków | pr. 88, gór. 198 | 14 km pnc-zach | Miechów | Przysieka | 1944-05-10/11 | Halifax JP-229 „C” / PL | III, zrzut 12/z, 12/p | |
| KANAREK-1 122 | Kraków | pr. 88, gór. 198 | 14 km pnc-zach | Miechów | Przysieka | 1944-08-01/02 | Halifax JP-230 „N” / GB | III, plac. zapas., NIEUDANY zrzut mater., poleciał na "Sekwana" | |
| KANAREK-1 122 | Kraków | pr. 88, gór. 198 | 14 km pnc-zach | Miechów | Przysieka | 1944-05-10/11 | Weller 28 | Halifax JP-177 „P” / PL | III, NIEUDANY skok, zrzut materiałowy |
| KANAREK-2 211 | Kraków | pr. 75, gór. 183 | 17 km pnc. | Miechów | Przysieka | 1944-08-04/05 | Halifax JP-162 „S” / GB | III, zrzut 9/z, 12/p, po zrzucie zestrzelony | |
| KANGUR 220 | Radom | pr. 51, dół 48 | 10 km płd | Opole | Wólka Koniaszycka | 1944-05-12/13 | Halifax JP-162 "N" / GB | II, wypada wsch., popr., NIEUDANY zrzut mater. | |
| KANGUR 220 | Radom | pr. 51, dół 48 | 10 km płd | Opole | Wólka Koniaszycka | 1944-05-12/13 | Halifax JP-220 "K" / GB | II, wypada wsch., popr., NIEUDANY zrzut mater. | |
| KANGUR 220 | Radom | pr. 51, dół 48 | 10 km płd | Opole | Wólka Koniaszycka | 1944-05-28/29 | Halifax JP-180 „V' / PL | II, wypada wsch., popr., zrzut 9/z, 12/p | |
| KANGUR 220 | Radom | pr. 51, dół 48 | 10 km płd | Opole | Wólka Koniaszycka | 1944-05-28/29 | Halifax JP-222 „E” / PL | II, wypada wsch., popr., NIEUDANY zrzut mater. | |
| Kanonierka | Tr-pol | lew. 56, gór. 105 | 43 km płd wsch | Lwów | |||||
| KARABELA 310 | Lwów | pr. 34, dół 89 | 18 km płd-wsch | Stryj | Daszawa | 1944-05-19/20 | Halifax JP-222 „E” / PL | II,popr., NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| KARABELA 310 | Lwów | pr. 34, dół 89 | 18 km płd-wsch | Stryj | Daszawa | 1944-05-19/20 | Liberator EV-978 "R" / PL | II, popr., zrzut 12/z, 12/p | |
| KARABELA 310 | Lwów | pr. 34, dół 89 | 18 km płd-wsch | Stryj | Daszawa | 1944-05-24/25 | Halifax JP-222 „E” / PL | II, popr., zrzut 9/z, 12/p | |
| KARABELA 310 | Lwów | pr. 34, dół 89 | 18 km płd-wsch | Stryj | Daszawa | 1944-05-24/25 | Liberator EV-978 "R" / PL | II,popr., NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| KARABELA 310 | Lwów | pr. 34, dół 89 | 18 km płd-wsch | Stryj | Daszawa | 1944-05-28/29 | Liberator BZ-965 „S” / PL | II,popr., NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| KARABELA 310 | Lwów | pr. 34, dół 89 | 18 km płd-wsch | Stryj | Daszawa | 1944-05-28/29 | Halifax JP-251 „P” / PL | II,popr., NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| KARABELA 310 | Lwów | pr. 34, dół 89 | 18 km płd-wsch | Stryj | Daszawa | 1944-05-29/30 | Liberator EV-978 "R" / PL | II, popr., zrzut 12/z, 12/p | |
| KARABELA 310 | Lwów | pr. 34, dół 89 | 18 km płd-wsch | Stryj | Daszawa | 1944-05-29/30 | Liberator BZ-965 „S” / PL | II, popr., zrzut 12/z, 12/p | |
| Karafka | Radom | praw. 128, gór.49 | 15 km płd-wsch | Garwolin | |||||
| KARP 706 | Warszawa | pnc skraj lasu Kabaty | 12 km płd | Warszawa | Las Kabacki | 1944-08-17/18 | brak zrzutu | ||
| Kawa | Kraków | lew. 148, gór 53 | 13 km pnc-zach | Częstochowa | |||||
| Kawka 308 | Cieszyn | pr. 90, góra 53 | 16 km płd-zach | Wieliczka | Wiśniowa | 1944-04-23/24 | Halifax LW-284 „T” / PL | dawniej bastion, NIEUDANY, zrzut 12/z, 12/p | |
| KAZIMIERZ | Białystok | lew. 138, dół 160 | 15 km płd-wsch | Goniądz | III | ||||
| Kiejstut | Nowogródek | lew. 161, gór. 42 | 15 km zach | Lida | |||||
| Kieliszek | Radom | lew. 70, gór. 16 | 21 km pnc-zach | Grójec | popr. | ||||
| KIERBASKA | Płock | lew. 34, dół 135 | 14 km pnc | st. Kramsk | |||||
| Kilim 110 | Płock | pr. 98, dół 60 | 8 km pnc | Łowicz | 1943-09-09/10 | Flat 1 | Halifax BB-309 "T" / PL | zrzut 6/z, 6/p | |
| Kilim 102 | Płock | pr. 98, dół 60 | 8 km pnc | Łowicz | 1944-12-26/27 | Liberator KG-834 „U” / PL | NIEUDANY zrzut materiałowy | ||
| Klacz | Radom | pr. 101, dół 86 | 23 km płd | Puławy | popr. | ||||
| KLACZ 901 | 7 km płd | Opole | Franciszków | 1944-04-23/24 | Halifax JP-220 "K" / GB | NIEUDANY zrzut materiałowy | |||
| KLACZ 901 | 7 km płd | Opole | Franciszków | 1944-04-23/24 | Halifax JP-224 "A" / GB | NIEUDANY zrzut materiałowy | |||
| KLACZ 901 | 7 km płd | Opole | Franciszków | 1944-04-27/28 | Liberator BZ-860 "U" / PL | zrzut 12/z, 12/p | |||
| KLAMKA 610 | Łódź | pr. 59, góra 28 | 8 km zach | Skierniewice | st. Skierniewice | 1943-10-14/15 | Cottage 28 | Liberator BZ-860 "U" / PL | II, zrzut 6/z, 6/p |
| Klon | Radom | pr. 114, dół 126 | 14 km płd-zach | Puławy | |||||
| Klon 311 | Radom | dół 111, lew. 187 | 8 km płd-zach | Rożki | Mała Ruda | 1944-04-23/24 | Halifax BB-422 "O" / GB | popr., zrzut 9/z, 12/p | |
| Klosz 102 | Radom | lew. 128, gór. 118 | 23 km płd | Grójec | Przybyszew, Helenów | 1944-04-30/05-01 | Weller 16 | Liberator BZ-965 "S" / PL | skok 4 CC, zrzut 12/z, 6/p |
| Klosz 108 | Radom | lew. 128, gór. 118 | 23 km płd | Grójec | Przybyszew, Helenów | 1944-07-30/31 | Staszek 1 | Liberator KG-827 „U” / PL | NIEUDANY skok 6 CC, zrzut 12/z, 7/p |
| Klucz | Płock | pr. 76, dół 00 | 12 km płd | Łowicz | |||||
| Klucz | Łódź | gór. 37, pr. 36 | 8 km płd-wsch | Skierniewice | |||||
| Kobuz 212 | 15 km pnc-wsch | Miechów | Janowice | 1944-08-04/05 | Halifax JP-181„X” / GB | zrzut 9/z,6/p, po zrzucie zestrzelony | |||
| Kobuz 204 | 15 km pnc-wsch | Miechów | Janowice | 1944-09-21/22 | Halifax JP-223 „W” / GB | zrzut 9/z, 2/p | |||
| Kobuz 312 | 15 km pnc-wsch | Miechów | Janowice | 1944-12-28/29 | Halifax LL-534 „M” / PL | NIEUDANY skok, zrzut materiałowy | |||
| Kobuz 312 | 15 km pnc-wsch | Miechów | Janowice | 1944-12-28/29 | Halifax LL-187 „H” / PL | zrzut 9/z, 12/p | |||
| Koc-1 202 | Warszawa | lew. 165, dół 151 | 9 km zach | Radzymin | Nieporęt | 1943-09-14/15 | Neon 6 | Halifax BB-309 "T" / PL | skok 3 CC, zrzut 6/z, 1/p |
| Koc-1 117 | Warszawa | lew. 165, dół 151 | 9 km zach | Radzymin | Nieporęt | 1944-04-03/04 | Weller 3 | Liberator BZ-965 "S" / PL | popr. 911/44, NIEUDANY skok 4 CC, zrzut 9/z, 6/p |
| Koc-1 117 | Warszawa | lew. 165, dół 151 | 9 km zach | Radzymin | Nieporęt | 1944-04-09/10 | Weller 1 | Halifax JP-180 „V” / PL | skok 4 CC, zrzut 9/z, 6/p |
| Koc 2 | Warszawa | lew. 167, gór 223 | 8 km płd-zach | Radzymin | |||||
| Kocioł | 7 km płd-wsch | Mińsk Mazowiecki | Cegłów, Stefanówka | 1942-01-06/07 | Shirt | Halifax L-9618 "W" / PL | skok 5 CC, 1 kurier, zrzut 3/z, na "dziko" | ||
| Kogut 412 | Kielce | lew. 62, dół 72 | 3 km pnc-wsch | Koszyce | 1944-05-21/22 | Halifax JP-281 "L" / PL | popr., zrzut 12/z, 12/p | ||
| Kogut 412 | Kielce | lew. 62, dół 72 | 3 km pnc-wsch | Koszyce | 1944-05-21/22 | Halifax HR-671 "R" / GB | popr., zrzut 12/z, 12/p | ||
| Kolano | Kielce | pr. 176, gór. 187 | 10 km płd-zach | Tarnobrzeg | rejon zapasowy, także tu bast. NIETOPERZ | ||||
| KOLBA | Zamość | pr. 148, dół 15 | 30 km pnc-zach | Lwów | II | ||||
| KOLIBER-1 306 | Kraków | pr. 10, dół 29 | 15 km pnc-zach | Bochnia | Zabierzów Bocheński | 1944-05-19/20 | Halifax JP-229 „C” / PL | II, NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| KOLIBER-1 306 | Kraków | pr. 10, dół 29 | 15 km pnc-zach | Bochnia | Zabierzów Bocheński | 1944-05-19/20 | Weller 28 | Halifax JP-177 „P” / PL | III, NIEUDANY skok, zrzut materiałowy |
| KOLIBER-2 305 | Kielce | lew.13, dół 26 | 11 km pnc | Bochnia | Zabierzów Bocheński | 1944-05-24/25 | Weller 23 | Halifax JP-180 „V' / PL | III, skok 5 CC, 1 kurier, zrzut 12/z, 4/p |
| KOLIBER-2 305 | Kielce | lew.13, dół 26 | 11 km pnc | Bochnia | Zabierzów Bocheński | 1944-05-24/25 | Halifax JP-229 „C” / PL | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| Kołczan 203 | Lwów | pr. 64, dół 114 | 18 km pnc-wsch | Stryj | Pokrowce | 1944-07-07/08 | Halifax BB-429 "V" / GB | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| Kołczan 203 | Lwów | pr. 64, dół 114 | 18 km pnc-wsch | Stryj | Pokrowce | 1944-07-08/09 | Halifax JP-222 "E" / PL | NIEUDANY zrzut 12/z, 12/p | |
| Kołdra | Warszawa | lew. 234, doł 56 | 22 km płd-wsch | Wwa Wschodnia | |||||
| Komin 402 | Radom | lew. 178, gór. 88 | 6 km płd-zach | Warka | Grzegorzewice | Halifax LW-284 "T" / PL | NIEUDANY zrzut mater., zawrócił | ||
| Komora | Lwów | pr. 73, gór. 102 | 13 km płd | Lwów | |||||
| Konewka | Lublin | lew. 42, dół 45 | 17 km wsch | Siedlce | |||||
| Koniczyna 107 | Radom | lew. 196, dół 90 | 7 km wsch | Wierzbica | Podgórki | 1944-04-09/10 | Halifax BB-318 „F” / GB | zrzut 9/z, 12/p | |
| Konopie 104 | Radom | lew. 165, gór 183 | 5 km zach | Jedlińsk | Bród | 1944-04-09/10 | Halifax BB-431 „T” / CA | popr., NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| Konopie 104 | Radom | lew. 165, gór 183 | 5 km zach | Jedlińsk | Bród | 1944-05-10/11 | Liberator BZ-860 "U" / PL | popr., zrzut 12/z, 12/p | |
| Konwalia 406 (poza) | Radom | lew. 200, dół 114 | 10 km płd-wsch | st. Radom | Gębarzew | 1944-10-17/18 | Liberator KG-994 „R” / PL | zrzut 12/z, 6/p, na "dziko" k. Koszyc | |
| Konwalia 126 | Radom | lew. 200, dół 114 | 10 km płd-wsch | st. Radom | Gębarzew | 1944-12-27/28 | Halifax LL-118 „C” / PL | zrzut 9/z, 12/p | |
| Koń 102 | 13 km płd-wsch | st. Piotrków | Włodzimierzów | 1943-01-25/26 | Spokeshave | Halifax DT-725 "K" / PL | NIEUDANY skok, zrzut materiałowy | ||
| Koń | 13 km płd-wsch | st. Piotrków | Włodzimierzów | 1943-02-16/17 | Saw | Halifax DT-725 "J" / PL | skok 4 CC, zrzut 6/z, 2/b | ||
| Koper | Radom | lew.33, dół 117 | 9 km płd-zach | Wolanów | popr | ||||
| Koper 206 | Radom | 20 km płd-zach | Zaborowie | 1944-04-14/15 | Halifax JP-177 "P" / PL | NIEUDANY, zrzut 9/z, 12/p., zawrócił | |||
| Koper 206 | Radom | 20 km płd-zach | Zaborowie | 1944-05-12/13 | Halifax JP-252 "D" / PL | NIEUDANY, zrzut 9/z, 12/p | |||
| Kopyto | 8 km płn-wsch | Końskie | 1942-02-27/28 | Collar | Halifax L-9618 "W" / PL | NIEUDANY skok, zrzut materiałowy | |||
| Kopyto (poza) | Barycze | 1942-03-30/31 | Legging | Halifax L-9613 "V" / PL | skok 5 CC, 1 kurier, poza placówkę | ||||
| Kord 108 | Lwów | pr. 175, gór. 93 | 5 km płd-zach | st. Gródek Jagielloński | Doliniany | 1944-05-30/31 | Liberator BZ-965 „S” / PL | zrzut 12/z, 12/p | |
| Korzeń | Kraków | pr. 114, gór. 89 | 12 km wsch | Koniecpol | |||||
| KOS 309 | Kraków | pr. 19, dół 55 | 24 km pnc-wsch | Kraków | Wierzbno | 1944-04-23/24 | Halifax JP-162 "N" / GB | popr. NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| KOS 309 | Kraków | pr. 19, dół 55 | 24 km pnc-wsch | Kraków | Wierzbno | 1944-04-23/24 | Halifax HR-680 "D" / GB | popr. NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| KOS 407 | Kraków | pr. 19, dół 55 | 24 km pnc-wsch | Kraków | Wierzbno, Proszowice | 1944-05-21/22 | Halifax JP-236 „A” / PL | II, zm. na bastion, zrzut 12/z, 12/p | |
| KOS 407 | Kraków | pr. 19, dół 55 | 24 km pnc-wsch | Kraków | Wierzbno, Proszowice | 1944-05-21/22 | Weller 29 | Halifax JP-222 „E” / PL | II, zm. na bastion, skok 6 CC, zrzut 12/z, 4/p |
| Kosz 305 | Warszawa | pr. 130, gór.156 | 20 km wsch | Wyszków | 1944-04-16/17 | Halifax BB-338 "M" / GB | II, zrzut 6/z, 12/p | ||
| KOT 611 | 11 km pnc-zach | Mogielnica | Celinów | 1943-03-13/14 | Area | Halifax DT-727 "K" / PL | zrzut 6/z, 2/p | ||
| KOT 320 | Lublin | lew. 107, dół 139 | 24 km pnc-wsch | Lublin | Wólka Kijańska | 1944-03-17/18 | Halifax BB-338 "M" / CA | III, błędnie KIJ, NIEUDANY zrzut mater. | |
| KOZA 608 (poza) | Karpiska, Celestynów, Pilawa | 1943-03-13/14 | Stock | Halifax DT-726 "H" / PL-GB | III, skok 4 CC, zrzut 6/z, 2/p | ||||
| KOZA 420 | Lublin | lew. 40, dół 25 | 18,5 km płd | Lublin | Bychawka, Bystrzyca | 1944-04-27/28 | Halifax JP-177 "P" / PL | III, zrzut 9/z, 12/p | |
| KOZA 420 | Lublin | lew. 40, dół 25 | 18,5 km płd | Lublin | Bychawka, Bystrzyca | 1944-04-27/28 | Weller 21 | Liberator EV-978 "R" / PL | III, skok 4 CC, zrzut 12/z, 6/p |
| Kra 602 | 9 km pn-zach | Zwoleń | Puszcza Kozienicka | 1943-03-13/14 | Door | Halifax BB-281 "O" / GB | skok 3 CC, 1 Węgier, zrzut 6/z, 2/p | ||
| KRAKOWA | Łódź | lew. 100, dół. 137 | 21 km pnc-wsch | Wieluń | |||||
| Krata 401 | Łódź | pr. 25, góra 76 | 4 km płd-wsch | Skierniewice | Rawiczów | 1944-04-27/28 | Liberator BZ-965 "S" / PL | popr., NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| Krata 206 | Łódź | pr. 25, góra 76 | 4 km płd-wsch | Skierniewice | Rawiczów | 1944-08-01/02 | Staszek 1 | Liberator KG-827 „U” / PL | popr., NIEUDANY skok, zrzut materiałowy |
| Krata 101 | Łódź | pr. 25, góra 76 | 4 km płd-wsch | Skierniewice | Rawiczów | 1944-12-25/26 | Liberator KH-151 „S” / PL | popr., NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| Krata 101 | Łódź | pr. 25, góra 76 | 4 km płd-wsch | Skierniewice | Rawiczów | 1944-12-26/27 | Liberator KH-151 „S” / PL | popr., NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| Krata 101 | Łódź | pr. 25, góra 76 | 4 km płd-wsch | Skierniewice | Rawiczów | 1944-12-27/28 | Liberator KG-834 „U” / PL | popr., NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| Krawat | Lwów | lew. 230, gór. 3 | 8 km pnc | Jaworów | |||||
| Kret | Zamość | lew. 95, gór. 39 | 32 km płd-zach | Krasnystaw | |||||
| KROWA | Lublin | lew. 10, dół 73 | 13 km płd-zach | Lublin | III | ||||
| Kruk | Kielce | lew. 23, dół 33 | 15 km pnc-wsch | Bochnia | Drwinia | 1943-03-08/09 | Aster | Halifax HR-666 "E" / PL | popr., zrzut 6/z, 4/p |
| Kruk | Cieszyn | pr. 55, gór. 79 | 14 km płd-wsch | Myślenice | |||||
| Krzak 106 | 16 km płd-wsch | Łowicz | 1943-01-25/26 | Screwdriver | Halifax DT-726 "H" / GB | skok 3 CC, 1 kurier, ?/b | |||
| KRZEM | Lublin | pr. 95, dół 68 | 30 km wsch | Chełm | II | ||||
| Kubek | Radom | pr. 224, gór 17 | 13 km zach | Pilawa | |||||
| Kufel 322 | Warszawa | pr. 65, dół 10 | 21 km płd-zach | Siedlce | Helenów | 1944-03-17/18 | Halifax JN-896 "L" / GB | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| Kufel 138 | Warszawa | pr. 65, dół 10 | 21 km płd-zach | Siedlce | Helenów | 1944-04-03/04 | Halifax HR-671 "R" / GB | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| Kufel 138 | Warszawa | pr. 65, dół 10 | 21 km płd-zach | Siedlce | Helenów | 1944-04-03/04 | Halifax JP-162 "N" / GB | zrzut 9/z, 12/p | |
| KUFER 208 | Warszawa | pr. 134, gór 75 | 11 płd-zach | Ostrów Mazowiecka | Ruda | 1943-09-14/15 | Flat 12A | Halifax JN-910 "K" / GB | II, NIEUDANY zrzut materiałowy, zestrzelony |
| KUFER 208 | Warszawa | pr. 134, gór 75 | 11 płd-zach | Ostrów Mazowiecka | Ruda | 1943-09-14/15 | Flat 12 | Halifax HR-666 "R" / GB | II, zrzut 6/z, 6/p, po zrzucie zestrzelony |
| KUFER 513 | Warszawa | pr. 134, gór 75 | 11 płd-zach | Ostrów Mazowiecka | Ruda | 1943-10-20/21 | Cottage 10 | Liberator BZ-860 „U” / PL | NIEUDANY zrzut mater., poleciał na "Chochla 507" |
| KUNA | Radom | pr. 38, dół 14 | 19 km płd-wsch | Opole | II | ||||
| Kura-1 301 | Kraków | pr. 10, dół 80 | 30 km pnc-wsch | Kraków | Proszowice | 1944-03-17/18 | Halifax JN-888 "E" / PL | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| Kura-1 301 | Kraków | pr. 10, dół 80 | 30 km pnc-wsch | Kraków | Proszowice | 1944-03-17/18 | Weller 6 | Halifax JP-207 "E" / PL | NIEUDANY, skok 4 CC, zrzut materiałowy 9/z, 6/p |
| Kura-2 230 | Kraków | pr. 5, dół 68 | 27 km pnc-wsch | Kraków | 1944-04-14/15 | Weller 11 | Halifax JP-180 „V” / PL | skok 4 CC, zrzut 12/z, 6/p | |
| Kwas | Kraków | lew. 186, dół 150 | 10 km płd-zach | Dąbrowa Górnicza | |||||
| LAMA | Radom | pr. 61, dół 7 | 10 km płd | Puławy | II, popr. | ||||
| Lampa | Radom | lew. 135, gór.8 | 13 km pnc. | Grójec | |||||
| Lampart | Radom | pr. 51, dół 78 | 23 km płd | Puławy | popr. | ||||
| Larwa | Radom | lew. 103, gór 2 | |||||||
| LASEK | Lublin | pr. 54, dół 13 | 21 km płd-wsch | Luboml | IV, popr. | ||||
| LASKA | Radom | pr. 51, dół 2 | 40 km płd. zach | Lublin | III | ||||
| Latarnia 1 | Radom | lew. 152, gór. 109 | 16 km płd-zach | Warka | |||||
| Latarnia-2 102 | Radom | lew. 124, gór. 105 | 23 km płd-zach | st. Warka | 1943-09-18/19 | Flat 20 | Halifax BB-378 „D” / PL | zrzut 6/z, 6/p | |
| LAWA | Kraków | pr. 158, dół 143 | 14 km pnc-wsch | Olkusz | III | ||||
| Lelek | Nowy Sącz | pr. 76, gór. 42 | 31 km pnc-wsch | Krosno | |||||
| LEN | Kraków | gór. 124, pr. 111 | 6 km pnc-wsch | Szczekociny | II ? | ||||
| LENA | Łódź | lew. 163, dół 157 | II, jak WISŁOKA, dep. 8006/44 | ||||||
| LEPNICA | Kraków | pr. 176, gór. 132 | 5 km pnc-wsch | Nelow | |||||
| LEW | Radom | pr. 122, gór. 134 | 2 km wsch | Życzyn | II | ||||
| LEWKONIA 603 | 11 km płd-wsch | Koniecpol | Przyłęk | 1944-10-21/22 | Halifax JP-231 „A” / PL | II, zrzut 6/z, 12/p | |||
| LEWKONIA 302 | Kraków | gór. 118, pr. 137 | 9 km pnc-zach | Szczekociny | Przyłęk | 1944-12-28/29 | Halifax LL-465 „J” / PL | II, NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| Lichtarz 101 | Radom | lew. 81, gór.54 | 14 km zach | Grójec | Duża Machnatka | 1943-09-09/10 | Flat 2 | Halifax JD-319 "A" / PL | zrzut 6/z, 6/p |
| Lichtarz 223 | Radom | lew. 81, gór.54 | 14 km zach | Grójec | Duża Machnatka | 1944-04-12/13 | Weller 10 | Halifax JP-177 "P" / PL | zrzut 6/z, NIEUDANY skok 4 CC, poleciał na "Cyprys" |
| Lilia 707 | 12 km płn-zach | st. Mińsk Mazowiecki | 1943-02-16/17 | Vice | Halifax DT-727 "K" / PL | skok 4 CC, zrzut 6/z, 2/b | |||
| Lilia II | Kraków | gór. 131, pr. 152 | 3 km płd-zach | Nakło | |||||
| LIMBA | Kraków | pr. 115, gór. 33 | 4 km pnc-zach | Kurzelów | II | ||||
| LIN 708 | Warszawa | wsch skraj lasu Kabaty | 12 km płd | Warszawa | |||||
| Liniowiec | Łuck | lew. 50, dół 40 | 14 km wsch | Kamionka Strumiłowa | |||||
| Linja | Warszawa | lew. 26, dół 102 | 5 km pnc-zach | Błonie | |||||
| Lipa | Kielce | pr. 133, gór. 34 | 27,5 km wsch | Ostrowiec | |||||
| Lis | 14 km płd-wsch | st. Mińsk Mazowiecki | 1943-02-16/17 | Spokeshave | Halifax DT-543 "G" / PL | NIEUDANY skok, zrzut materiałowy | |||
| Lis | 14 km płn-wach | st. Mińsk Mazowiecki | Cegłów, Zgiechów | 1943-02-17/18 | Wall | Halifax DT-725 "J" / PL | skok 4 CC, zrzut 6/z, 2/b | ||
| Lis | Lublin | lew. 128, dół 7 | 27 km płd-zach | Rejowiec | |||||
| LISWARTA | Łódź | lew. 105, dól 44 | 9 km zach | Działoszyn | |||||
| Liść | Kraków | pr. 67, gór. 12 | 4 km płd | Oleszno | |||||
| Lola | Łomża | lew. 178, dół 47 | 21 km pnc-wsch | Przasnysz | |||||
| Los | Warszawa | lew. 155, gór. 368 | |||||||
| Lotniskowiec 521 | Lwów | praw. 10, dół 121 | 9 km płd | st. Chodorów | |||||
| LUBCZYK | Kraków | gór. 108, pr. 170 | 10 km płd-zach | Koniecpol | II | ||||
| LUBIENIEC | Płock | pr. 228, dół 97 | 5 km pnc | Kutno | |||||
| LUBIENKA | Płock | pr. 195, dół 142 | 5 km płd | Gostynin | |||||
| Lucerna | Kraków | gór. 97, pr. 115 | 3 km pnc-zach | Secemin | |||||
| LUCIAZA | Łódź | lew. 112, dół 116 | 20 km pnc-wsch | Wieluń | |||||
| Lustro 201 | Warszawa | pr.161, dół 88 | 9 km pnc-wsch | Mińsk Mazowiecki | Mistów | 1943-09-21/22 | Neon 5 | Halifax LW-276 "E" / PL | skok 3 CC, zrzut 6/z, 1/p |
| Ładownica 132 | Lwów | lew. 164, gór. 82 | 17 km wsch | Przemyśl | Balice | 1944-05-10/11 | Halifax JP-171 „B” / PL | zrzut 9/z, 12/p | |
| Ława | Brześć | lew. 53, gór. 238 | 24 km. wsch | Sokołów | |||||
| Łąka | 10 km | Łowicz | Drzewicz, Guźnia | 1942-04-08/09 | Cravat | Halifax L-9618 "W" / PL | skok 6 CC, zrzut 1/p, nad jez. Okręt | ||
| Łuczywo | Radom | lew. 105, gór. 26 | 10 km pnc-zach | Grójec | |||||
| Łuk 309 | Lwów | pr. 81, dół 105 | 11 km płc-wsch | Stryj | Chodowice | 1942-05-19/20 | Halifax JP-252 "D" / PL | popr., NIEUDANY zrzut 9/z, 12/p | |
| ŁUŻYCA | Kalisz - Wrocław | pr. 25, dół 117 | 10 km pnc-zach | Czstary | |||||
| Maciej | Nowogródek | lew. 99, gór 83 | 36 km płd-zach | Lida | |||||
| Mahoń | Kielce | lew. 118, gór. 13 | 9 km pnc-zach | Bodzentyn | |||||
| Malwa | Radom | lew. 56, dół 12 | 7 km pnc-wsch | Mniów | |||||
| MALWA 105 | Radom | 20 km płd-wsch | Końskie | Rogowice | 1944-10-07/08 | Liberator KG-934 "U" / PL | NIEUDANY, zrzut, odwołanie z lotu | ||
| MALWA 105 | Radom | 20 km płd-wsch | Końskie | Rogowice | 1944-10-07/08 | Halifax JN-956 "C" / PL | NIEUDANY, zrzut, odwołanie z lotu | ||
| MAPA 225 | Warszawa | pr. 128, dół 126 | 25 km płd-wsch | Tłuszcz | Makowiec Mały | 1944-04-12/13 | Halifax BB-338 "M" / GB | II, pl. zapas., NIEUDANY zrzut mater. | |
| Maria | Warszawa | lew. 3, góra 36 | 17 km zach | Ciechanów | |||||
| MEWA 958 | 12 km płd-zach | Opoczno | Odrowąż, Wielka Dąbrówka | 1943-03-19/20 | Beam | Halifax BB-340 "D" / PL | skok 3 CC, zrzut 6/z, 2/p | ||
| MEWA-1 222 | Kielce | lew. 27, dół 68 | 15 km płd | Skalbmierz | Bobin | 1944-05-04/05 | Weller 17 | Halifax JP-177 „P” / PL | III, skok 6 CC, zrzut 12/z, 4/p |
| MEWA 2 | Kielce | lew. 30, dół 117 | 4 km płd-wsch | Skalbmierz | Bobin | 1944-05-04/05 | Halifax JP-252 „D” / PL | III, zrzut 12/z, 12/p | |
| MIAZGA | Łódź | pr. 156, gór 99 | 2 km wsch | st. Andrzejow | |||||
| MICHAŁ-1 231 | Białystok | lew. 96, dół. 18 | 27 km płd-zach | Białystok | Krzyżewo | 1944-04-12/13 | Liberator BZ-965 "S" / PL | III, NIEUDANY zrzut mater., poleciał na "Wacław" | |
| MICHAŁ 2 | Białystok | lew. 90, dół 12 | 29 km płd-zach | Białystok | III | ||||
| Miednica | Warszawa | pr. 65, dół 48 | 15 km płd-zach | Siedlce | |||||
| MIKA | Kowel | lew. 41, dół 50 | 16 km płd-zach | Kowel | II | ||||
| Miotła | Warszawa | pr. 111, dół 117 | 14 km płd-zach | Węgrów | |||||
| MIRT-1 136 | Kielce | lew.119, gór. 67 | 3 km płnc-zach | Daleszyce | Czarna, Cisów | 1944-04-08/09 | Weller 4 | Halifax LW-284 „T” / PL | II, popr., skok 4 CC, zrzut 9/z, 6/p |
| MIRT-1 130 | Kielce | lew.119, gór. 67 | 3 km płnc-zach | Daleszyce | Czarna, Cisów | 1944-05-10/11 | Halifax HR-671 "R" / GB | II, zrzut 9/z, 12/p | |
| MIRT-1 130 | Kielce | lew.119, gór. 67 | 3 km płnc-zach | Daleszyce | Czarna, Cisów | 1944-05-10/11 | Halifax JP-220 "K" / GB | II, zrzut 9/z, 12/p | |
| MIRT-2 218 | Kielce | lew. 108, gór. 67 | 14 km płd-wsch | Kielce | przesunieta 2,5 km płd-zach | 1944-08-04/05 | Halifax JP-252 „L” / PL | II, zrzut 9/z, 12/p | |
| MIRT-2 218 | Kielce | lew. 108, gór. 67 | 14 km płd-wsch | Kielce | przesunieta 2,5 km płd-zach | 1944-08-04/05 | Halifax JP-180 „A” / PL | II, zrzut 9/z, 12/p | |
| Miska | Warszawa | pr. 155, gór.166 | 14 km. wsch | Wyszków | |||||
| MODRZEW 1 | Radom | lew. 76, dół 5 | 14 km płd | Suchedniów | III | ||||
| MODRZEW 2 | Radom | lew. 55, dół 25 | 20 km zach | Suchedniów | III | ||||
| MORELA | Kielce | lew. 31, gór. 60 | 5 km pnc | Chęciny | |||||
| Morwa | Kielce | lew. 40, gór. 31 | 5 km pnc-wsch | Piekoszów | popr. | ||||
| MOSZCZENICA | Łódź | pr. 211, gór 42 | 5 km pnc | Zgierz | wypada pnc-wsch 6 km | ||||
| MOTYL (lądowisko) | 18 km | Tarnów | Wał Ruda, Jadowniki Mokre | 1944-05-29/30 | MOST 2, WILDHORN II | Dakota KG-477 „V” / PL | przerzut 2 CC, 964 funty zaopatrzenia | ||
| MOTYL (lądowisko) | 18 km | Tarnów | Wał Ruda, Jadowniki Mokre | 1944-07-25/26 | MOST 3, WILDHORN III | Dakota KG-477 „V” / PL-GB | przerzut 4 CC, 14 walizek, 5/p | ||
| MROGA | Łódź | pr. 94, gór 75 | 3 km pnc-wsch | Rogów | |||||
| Muszka 130 | Lwów | pr. 171, dół 154 | 9 km płd-wsch | Drohobycz | 1944-04-03/04 | Halifax JD-319 „A” / PL | NIEUDANY, zrzut 46 km od placówki, przejęty przez npla |
| ||
| MYJA | Łódź | lew. 122, gór. 160 | 8 km płd-zach | Zduńska Wola | |||||
| Mysz 242 | Lublin | lew. 10, dół 95 | 13 km zach | Lublin | Bełżyce | 1944-04-12/13 | Weller 14 | Halifax JW-272 „D” / PL | skok 3 CC, 1 kurier, zrzut 9/z, 6/p |
| Myśliwiec | Lwów | pr. 109, gór. 113 | 18 km płd | Lwów | |||||
| Nafta | Kraków | lew. 131, gór. 4 | 26 km pnc-zach | Częstochowa | |||||
| Nagan 109 | Lwów | pr. 165, gór. 140 | 11 km płd-wsch | st. Rudki | Chłopy | 1944-05-30/31 | Liberator EV-978 "R" / PL | zrzut 12/z, 12/p | |
| Nagan 204 | Lwów | pr. 165, gór. 140 | 11 km płd-wsch | st. Rudki | Chłopy | 1944-07-07/08 | Liberator KG-827 „U” / PL | zrzut 12/z, 12/p | |
| Nagan 204 | Lwów | pr. 165, gór. 140 | 11 km płd-wsch | st. Rudki | Chłopy | 1944-07-07/08 | Halifax JP-254 "P" / GB | zrzut 12/z, 12/p | |
| Narcyz 961 | 18 km wsch | st. Puławy | Łakoć | 1943-03-19/20 | Knob | Halifax DT-726 "H" / PL-GB | zrzut 6/z, 6/p | ||
| Naramiennik | Lwów | pr. 213, gór 28 | 4 km płd-zach | Jaworów | |||||
| nazwa nieodczytana | Łódź | gór 89, pr. 217 | 3 km zach | Łódź Kaliska | |||||
| NER | Łódź | pr. 198, dór 117 | 5 km płd-zach | st. Łódź Chojny | |||||
| NEWA 504 Z | Łódź | pr. 133, dół 89 | 19 km płd-wsch | st. Piotrków | Tomawa, Żerochowa Kolonia | 1944-08-18/19 | Halifax JD-171 „B” / PL | plac. zapas. NIEUDANY, awaria nawigacji, nie wystartował | |
| NEWA 504 Z | Łódź | pr. 133, dół 89 | 19 km płd-wsch | st. Piotrków | Tomawa, Żerochowa Kolonia | 1944-08-18/19 | Halifax JP-180 „A” / PL | plac. zapas. NIEUDANY, awaria silników, zawrócił | |
| NEWA 504 Z | Łódź | pr. 133, dół 89 | 19 km płd-wsch | st. Piotrków | Tomawa, Żerochowa Kolonia | 1944-08-18/19 | Halifax JP-252 „L” / PL | zrzut 6/z, 12/p, w tajemnicy przed SOE | |
| NEWA 110 | Łódź | pr. 133, dół 89 | 19 km płd-wsch | st. Piotrków | Tomawa, Żerochowa Kolonia | 1944-10-07/08 | Halifax JP-136 „D” / PL | NIEUDANY zrzut materiałowy, odwołany | |
| NEWA 110 | Łódź | pr. 133, dół 89 | 19 km płd-wsch | st. Piotrków | Tomawa, Żerochowa Kolonia | 1944-10-07/08 | Liberator KG-994 „R” / PL | NIEUDANY zrzut materiałowy, odwołany | |
| NEWA 110 | Łódź | pr. 133, dół 89 | 19 km płd-wsch | st. Piotrków | Tomawa, Żerochowa Kolonia | 1944-10-07/08 | Wacek 1 | Liberator KH-151 „S” / PL | NIEUDANY skok, zrzut materiałowy, odwołany |
| NEWA 611 | Łódź | pr. 133, dół 89 | 19 km płd-wsch | st. Piotrków | Tomawa, Żerochowa Kolonia | 1944-10-16/17 | Wacek 1 | Liberator KG-994 „R” / PL | skok 6 CC, zrzut 12/z, 3/p |
| NEWA 611 | Łódź | pr. 133, dół 89 | 19 km płd-wsch | st. Piotrków | Tomawa, Żerochowa Kolonia | 1944-10-16/17 | Poldek 1 | Liberator KH-151 „S” / PL | skok 6 CC, zrzut 12/z, 4/p |
| NEWA 611 | Łódź | pr. 133, dół 89 | 19 km płd-wsch | st. Piotrków | Tomawa, Żerochowa Kolonia | 1944-10-16/17 | Halifax JP-231 „A” / PL | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| Nida 225 | Łódź | pr. 123, dół 63 | 28 km płd-wsch | st. Piotrków | Górale | 1944-08-01/02 | Halifax JP-154 „D” / GB | zrzut 9/z, 6/p | |
| Nida 225 | Łódź | pr. 123, dół 63 | 28 km płd-wsch | st. Piotrków | Górale | 1944-08-01/02 | Halifax EB-147 „K” / GB | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| Nida 504 | Łódź | pr. 123, dół 63 | 28 km płd-wsch | st. Piotrków | Górale | 1944-08-18/19 | Halifax JD-171 "B" / PL | plac. zapas. NIEUDANY, awaria nawigacji, nie wystartował | |
| Nida 504 | Łódź | pr. 123, dół 63 | 28 km płd-wsch | st. Piotrków | Górale | 1944-08-18/19 | Halifax JP-180 "A" / PL | plac. zapas. NIEUDANY, awaria silników, zawrócił | |
| Nida 504 | Łódź | pr. 123, dół 63 | 28 km płd-wsch | st. Piotrków | Górale | 1944-08-16/17 | Liberator EW-275 "R" / PL | zrzut 12/z, po zrzucie zestrzelony | |
| Nida 504 | Łódź | pr. 123, dół 63 | 28 km płd-wsch | st. Piotrków | Górale | 1944-08-18/19 | Halifax JN-925 „X” / CA-GB | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| Nida 504 | Łódź | pr. 123, dół 63 | 28 km płd-wsch | st. Piotrków | Górale | 1944-08-18/19 | Halifax BB-412 „C” / GB | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| NIECIECZ | Łódź | lew. 144, dół 142 | 3 km płd-zach | Widawa | |||||
| Niecka 224 | Warszawa | pr. 154, gór. 210 | 14 km wsch | Tłuszcz | Strachówka | 1944-04-12/13 | Halifax BB-338 "M" / GB | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| Niecka 224 | Warszawa | pr. 154, gór. 210 | 14 km wsch | Tłuszcz | Strachówka | 1944-04-15/16 | Liberator BZ-965 "S" / PL | zrzut 12/z, 12/p | |
| NIETOPERZ 305 | Kielce | pr. 176, dół 187 | 11 km płd-zach | Tarnobrzeg | Baranów n/Wisłą | 1944-07-25/26 | Halifax JP-249 „M” / PL | III, rej. zapas Kolano, zrzut 12/z, 12/p | |
| NIETOPERZ 305 | Kielce | pr. 176, dół 187 | 11 km płd-zach | Tarnobrzeg | Baranów n/Wisłą | 1944-07-25/26 | Halifax JP-283 „G” / PL | III, rej. zapas Kolano, NIEUDANY zrzut mater. | |
| NIL-1 133 | Łódź | pr. 143, dół 110 | 4 km wsch | Rozprza | Zamożna Wola | 1944-04-08/09 | Weller 6 | Halifax JP-207 "E" / PL | II, skok 4 CC, zrzut 9/z, 4/p |
| NIL-1 133 | Łódź | pr. 143, dół 110 | 4 km wsch | Rozprza | Zamożna Wola | 1944-04-08/09 | Halifax BB-438 "S" / PL | II, zrzut 9/z, 12/p | |
| NIL-2 123 | Łódź | pr. 133, dół 90 | 19 km płd-wsch | Piotrków | przes. Ślepietnica | 1944-05-10/11 | Weller 27 | Liberator EV-978 "R" / PL | II, zm. 1383/44, skok 5 CC, 1 kurier, zrzut 12/z, 6/p |
| NIL-2 123 | Łódź | pr. 133, dół 90 | 19 km płd-wsch | Piotrków | przes. Ślepietnica | 1944-05-10/11 | Halifax JP-252 „D” / PL | II, zm. 1383/44 popr., zrzut 9/z, 6/p | |
| Noga | Warszawa | lew. 76, dół 83 | 6 km pnc-wsch | Błonie | rejon zapasowy | ||||
| NOGAT | Łódź | pr. 163, dół 125 | 10 km płd | Piotrków | |||||
| Nos | Warszawa | pr. 154, dół 113 | 17 km pnc-wsch | Mińsk Mazowiecki | rejon zapasowy | ||||
| NOTEĆ 117 | Łódź | pr. 136, dół 119 | 10 km pld-wsch | st. Piotrków | Łazy Duże | 1944-07-30/31 | Jurek 1 | Halifax JP-220 „C” / PL | II, NIEUDANY skok, zrzut materiałowy |
| NOTEĆ 117 | Łódź | pr. 136, dół 119 | 10 km pld-wsch | st. Piotrków | Łazy Duże | 1944-07-30/31 | Halifax JP-283 „G” / PL | II, zrzut 9/z 14/p | |
| NOTEĆ 502 | Łódź | pr. 136, dół 119 | 10 km pld-wsch | st. Piotrków | Łazy Duże | 1944-08-18/19 | Halifax JP-223 „W” / GB | II, zrzut 9/z, 6/p | |
| NOTEĆ (2) | Płock | lew. 36, dól 71 | 6 km płd | Kramsk | |||||
| NUREK 1 | Kielce | pr. 140, dół 190 | 17 km płd | Sandomierz | III | ||||
| NUREK 2 | Kielce | pr. 149, dół 192 | 17 km płd | Sandomierz | III | ||||
| OBRAZ 108 | Warszawa | pr. 177, dół 128 | 12 km płd-wsch | Tłuszcz | Kąty, Borucza | 1943-09-16/17 | Neon 3 | Halifax BB-309 „T” / PL | II, skok 2 CC, 1 kurier, zrzut 6/z, 1/p |
| OBRAZ 108 | Warszawa | pr. 177, dół 128 | 12 km płd-wsch | Tłuszcz | Kąty, Borucza | 1943-09-16/17 | Halifax JD-156 „W” / GB-AUS-CA | II, NIEUDANY zrzut materiałowy, zestrzelony | |
| OBRAZ 308 | Warszawa | pr. 177, dół 128 | 12 km płd-wsch | Tłuszcz | 1944-02-24/25 | Weller 2 | Halifax JN-911 „Z” / PL | II, NIEUDANY skok, zrzut materiałowy | |
| OBRAZ 318 | Warszawa | pr. 177, dół 128 | 12 km płd-wsch | Tłuszcz | Krawcowizna | 1944-04-16/17 | Weller 15 | Halifax JP-236 „A” / PL | II, skok 4 CC, zrzut 9/z, 6/p |
| OBRAZ 318 | Warszawa | pr. 177, dół 128 | 12 km płd-wsch | Tłuszcz | 1944-04-16/17 | Halifax BB-422 „O” / GB | II, NIEUDANY zrzut materiałowy | ||
| Obrus 506 | Płock | pr. 42, dół 19 | 14 km płd-wsch | Łowicz | Nieborów | 1943-10-18/19 | Oxygen 8 | Halifax JD-362 "L" / PL | skok 2 CC, 1 kurier, zrzut 6/z, 1/p |
| OCANIA | Kalisz - Wrocław | pr. 20, dół 288 | 18 km płd-wsch | Kalisz | wypada 13,5 pnc-wsch | ||||
| Ocelot | Zamość | pr. 177, gór. 22 | 22 km płd-wsch | Chełm | |||||
| Odra 218 | Łódź | praw. 91, dół 164 | 18 km wsch | Piotrków | Swolszowice Duże | 1944-05-04/05 | Halifax JP-222 „E” / PL | zrzut 9/z, 12/p | |
| ODWET | Kraków | pr. 99, dół 20 | 3 km płd-zach | Kraków | II | ||||
| OGIER 421 | Radom | pr. 108, dół 66 | 8 km pnc-zach | Opole | Niedźwiada | 1944-04-27/28 | Halifax BB-441 "Q" / GB | zrzut 9/z, 12/p | |
| OGIER 421 | Radom | pr. 108, dół 66 | 8 km pnc-zach | Opole | Niedźwiada | 1944-04-27/28 | Halifax HR-680 "D" / CA-GB | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| Ognicha 102 | Kraków | gór. 96, pr. 196 | 5 km pnc-wsch | Janów | 7 km od pl. Ogórek | 1944-11-22/23 | Liberator BZ-965 „V” / PL | prawd. Stare Ognichy, popr. zrzut 14/z, 12/p | |
| OGÓREK 209 | 31 km płd-wsch | Częstochowa | Bystrzanowice, Żarki | 1944-09-18/19 | Halifax JP-246 „B” / GB | NIEUDANY zrzut materiałowy | |||
| OGÓREK 209 | 31 km płd-wsch | Częstochowa | Bystrzanowice, Żarki | 1944-09-18/19 | Halifax EB-188 „R” / GB | NIEUDANY zrzut materiałowy | |||
| OGÓREK 209 | 31 km płd-wsch | Częstochowa | Bystrzanowice, Żarki | 1944-09-21/22 | Halifax JP-277 „C” / GB | NIEUDANY zrzut mater., zrzut 9/z, 2/p na Sosnowiec | |||
| OGÓREK 209 | 31 km płd-wsch | Częstochowa | Bystrzanowice, Żarki | 1944-09-21/22 | Halifax JD-319 „G” / GB | NIEUDANY zrzut materiałowy | |||
| OGÓREK 606 | 31 km płd-wsch | Częstochowa | Bystrzanowice, Żarki | 1944-10-16/17 | Liberator KG-834 „U” / PL | plac. zapas., NIEUDANY, zrzut /strong> | |||
| OGÓREK 606 | 31 km płd-wsch | Częstochowa | Bystrzanowice, Żarki | 1944-10-16/17 | Halifax BB-440 „G” / PL | zrzut 9/z, 12/p | |||
| OGÓREK 606 | 31 km płd-wsch | Częstochowa | Bystrzanowice, Żarki | 1944-10-21/22 | Freston | Liberator KH-151 „S” / PL | NIEUDANY skok, zrzut materiałowy | ||
| OGÓREK 606 | 31 km płd-wsch | Częstochowa | Bystrzanowice, Żarki | 1944-10-21/22 | Halifax JP-136 „D” / PL | NIEUDANY zrzut materiałowy | |||
| OGÓREK 301 | 31 km płd-wsch | Częstochowa | Bystrzanowice, Żarki | 1944-11-18/19 | Freston | Liberator BZ-965 „V” / PL | NIEUDANY skok, zrzut materiałowy | ||
| OGÓREK 301 | 31 km płd-wsch | Częstochowa | Bystrzanowice, Żarki | 1944-11-18/19 | Halifax JP-242 „E” / PL | NIEUDANY zrzut materiałowy | |||
| OGÓREK 301 | 31 km płd-wsch | Częstochowa | Bystrzanowice, Żarki | 1944-11-22/23 | Halifax LL-187 „H” / PL | NIEUDANY zrzut materiałowy | |||
| OGÓREK 303 | 31 km płd-wsch | Częstochowa | Bystrzanowice, Żarki | 1944-12-25/26 | Freston | Liberator KG-994 „R” / PL | NIEUDANY skok, zrzut materiałowy | ||
| OGÓREK 303 | 31 km płd-wsch | Częstochowa | Bystrzanowice, Żarki | 1944-12-25/26 | Liberator KG-834 „U” / PL | NIEUDANY zrzut materiałowy | |||
| OGÓREK 303 | 31 km płd-wsch | Częstochowa | Bystrzanowice, Żarki | 1944-12-26/27 | Freston | Liberator KG-994 „R” / PL | skok misji bryt., 1 CC, zrzut 15/z, 3/p | ||
| OGÓREK 303 | 31 km płd-wsch | Częstochowa | Bystrzanowice, Żarki | 1944-12-26/27 | Halifax LL-187 „H” / PL | NIEUDANY zrzut materiałowy | |||
| Ogórek | Kraków | pr. 188, gór. 118 | 8 km pnc-zach | Janów | |||||
| OKA 303 | Łódź | pr. 75, gór. 137 | 33 km pnc-wsch | Piotrków | Lubochnia | 1944-09-18/19 | Halifax JP-252 „L” / PL | III, zrzut 5/z, 6/p | |
| Oko | Warszawa | pr. 197, dół 46 | 9 km płd-zach | Mińsk Mazowiecki | rejon zapasowy | ||||
| Okoń | 11 km płd-wsch | Koniecpol | Okoń, Nakło | 1943-02-20/21 | Rivet | Halifax DT-620 "T" / PL | skok 4 CC, zrzut 6/z, 2/b | ||
| Olcha 606 | 9 km płd-wsch | Kielce | 1943-03-13/14 | Tile | Halifax DT-725 "J" / PL | skok 4 CC, zrzut 6/z, 2/p | |||
| Olcha 1 | Kraków | pr. 195, gór 78 | 15 km pnc-zach | Koniecpol | |||||
| Olcha 2 | Kraków | pr. 184, gór 82 | 12 km wsch | Koniecpol | |||||
| Oleander-1 108 | Kraków | lew. 264, gór 27 | 5 km zach | Borowno | Mykanów | 1944-04-09/10 | Halifax LW-272 „D” / PL | plac. zapas., NIEUDANY zrzut mater., zawrócił | |
| Oleander-1 108 | Kraków | lew. 264, gór 27 | 5 km zach | Borowno | Mykanów | 1944-05-10/11 | Halifax JP-236 „A” / PL | popr., zrzut 9/z, 12/p | |
| Oleander 2 | Kraków | lew. 218, gór. 22 | 19 km pnc-wsch | Częstochowa | Mykanów | ||||
| OLECHOWKA | Łódź | pr. 211, gór 68 | 6 km pnc | Łódź Kaliska | |||||
| Olej | Kraków | lew. 135, gór 72 | 15 km zach | Częstochowa | |||||
| OLEŚNICA | Łódź | lew. 65, dół 69 | 7 km płd-wsch | Wieluń | |||||
| OLIWKA | Kraków | gór. 106, pr. 230 | 6 km zach | Janów | II, wg. depeszy gór 186 | ||||
| Orzech 1 | Kraków | pr. 226, gór. 86 | 18 km płd-wsch | Częstochowa | |||||
| Orzech 2 | Kraków | pr. 222, gór 78 | 17 km wsch | Częstochowa | |||||
| Osa 207 | 15 km płnc-zach | Siedlce | Mokobody | 1942-10-02/03 | Lathe | Halifax W-7773 "S" / PL | skok 3 CC, zrzut materiałowy | ||
| Osa 954 | 15 km płnc-zach | Siedlce | Mokobody | 1943-03-19/20 | Cellar | Halifax JB-802 "S" / PL | NIEUDANY zrzut materiałowy | ||
| Osa 954 | 15 km płnc-zach | Siedlce | Mokobody | 1943-03-24/25 | Bath | Halifax DT-725 "J" / PL | NIEUDANY zrzut materiałowy | ||
| Oset-1 107 | Kraków | pr. 248, gór. 108 | 6 km płnc-wsch | Poraj | Okręcie | 1944-07-30/31 | Halifax JP-294 „B” / GB | popr., zrzut 9/z, 12/p | |
| Oset 2 | Kraków | lew. 232, gór. 102 | 9 km pnc-wsch | Poraj | |||||
| Osika 1 | Kraków | lew. 236, gór. 126 | 9 km wsch | Poraj | |||||
| Osika-2 216 | Kraków | lew. 225, gór. 100 | 9 km pnc-wsch | Poraj | 1944-05-04/05 | Liberator BZ-860 "U" / PL | zrzut 12/z, 12/p | ||
| Ostroga | Lwów | pr. 67, gór. 172 | 34 km płd | Lwów | popr | ||||
| OWCA 117 | Radom | pr. 48, dół 97 | 17 km pnc-wsch | Opole | Niezabitów | 1944-05-10/11 | Halifax JP-161 "G" / GB | zrzut 9/z, 12/p | |
| OWCA 117 | Radom | pr. 48, dół 97 | 17 km pnc-wsch | Opole | Niezabitów | 1944-05-10/11 | Halifax JN-897 "T" / GB | zrzut 9/z, 12/p | |
| OWCA 312 | Radom | pr. 48, dół 97 | 17 km pnc-wsch | Opole | Niezabitów | 1944-05-19/20 | Halifax JN-925 "X" / GB | zrzut 9/z, 12/p | |
| OWCA 312 | Radom | pr. 48, dół 97 | 17 km pnc-wsch | Opole | Niezabitów | 1944-05-19/20 | Halifax JP-220 "K" / GB | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| Owoc 10 | Kraków | gór. 75, pr. 152 | 2 km zach | Przyrów | 1943-03-29/30 | Balsam | Halifax DT-725 "J" / PL | popr., NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| Palec | Łódź | pr. 40, gór 62 | 15 km płd | Skierniewice | rejon zapasowy | ||||
| Palma 306 | Kielce | lew. 234, dół 172 | 11 km płd-zach | Osiek | 1944-03-17/18 | Halifax BB-431 "T" / GB | NIEUDANY zrzut materiałowy | ||
| Palma 112 | Kielce | lew. 234, dół 172 | 11 km płd-zach | Osiek | 1944-04-08/09 | Halifax JP-224 "A" / GB | zrzut 12/z, 12/p | ||
| Palma 133 | Kielce | lew. 234, dół 172 | 11 km płd-zach | Osiek | 1944-05-10/11 | Halifax JN-925 "X" / GB | NIEUDANY zrzut materiałowy | ||
| Palma 402 | Kielce | lew. 234, dół 172 | 11 km płd-zach | Osiek | 1944-05-21/22 | Halifax HR-680 "D" / CA | NIEUDANY zrzut materiałowy | ||
| Palma 402 | Kielce | lew. 234, dół 172 | 11 km płd-zach | Osiek | 1944-05-28/29 | Halifax JP-249 „M” / PL | zrzut 12/z, 12/p | ||
| Palma Dwa | Kielce | pr. 228, gór. 168 | 7 km płn-zach | Osiek | 1944-05-24/25 | Liberator BZ-860 "U" / PL | zrzut 12/z, 12/p | ||
| PAŁASZ | T-pol | lew. 24, gór. 108 | 34 km płd-wsch | Lwów | II | ||||
| Pancernik 520 | Lwów | pr. 33, dół 169 | 19 km płd | Bóbrka | |||||
| PANTERA | Radom | pr. 145, gór. 139 | 5 km płd-zach | Życzyn | III | ||||
| Paproć 1 | Kielce | pr. 181, gór. 147 | 2 km pnc-zach | Koprzywnica | |||||
| Paproć 2 | Kielce | pr. 192, gór. 141 | 6 km pnc-zach | Koprzywnica | |||||
| PAPUGA 114 | Kielce | lew. 110, dół 44 | 21 km pnc-wsch | Tarnów | Jastrząbka Stara | 1944-07-30/31 | Halifax JP-248 „H” / GB | III, zrzut 12/z, 12/p | |
| Papuga 226 | Kielce | lew. 110, dół 44 | 21 km pnc-wsch | Tarnów | Jastrząbka Stara | 1944-05-12/13 | Halifax JP-236 „A” / PL | NIEUDANY zrzut materiałowy, pl. zapas. | |
| Papuga 226 | Kielce | lew. 110, dół 44 | 21 km pnc-wsch | Tarnów | Jastrząbka Stara | 1944-05-12/13 | Liberator EV-978 „R” / PL | NIEUDANY zrzut materiałowy, pl. zapas. | |
| PARDWA-1 110 | Nowy Sącz | pr. 1, gór. 1 | 15 km płd-zach | Przeworsk | Lipnik, Sietesz, | 1944-01-05/06 | Florida 23 i 24 | Liberator BZ-859 "J" / PL | III, zrzut 12/z, 12/p |
| PARDWA 2 | Nowy Sącz | pr. 1, gór. 5 | 16 km płd-zach | Przeworsk | Chodakówka | III | |||
| Pas | Lwów | lew. 177, gór. 64 | 22 km pnc-wsch | Przemyśl | |||||
| PASZKOT-1 106 | Kielce | pr. 30, dół 55 | 7 km pnc | Łańcut | Rakszawa | III | |||
| PASZKOT-2 239 | Kielce | pr. 17 dół 57 | 8 km pnc | Łańcut | Żołynia | 1944-04-15/16 | Halifax JP-177 "P" / PL | III, zrzut 9/z, 10/p | |
| PASZKOT-2 239 | Kielce | pr. 17 dół 57 | 8 km pnc | Łańcut | Żołynia | 1944-04-15/16 | Halifax JP-162 "N" / GB | III, NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| PASZKOT-2 239 | Kielce | pr. 17 dół 57 | 8 km pnc | Łańcut | Żołynia | 1944-05-30/31 | Weller 30 | Halifax JP-222 „E” / PL | III, skok 6 CC, zrzut 12/z, 4/p |
| PASZKOT-2 239 | Kielce | pr. 17 dół 57 | 8 km pnc | Łańcut | Żołynia | 1944-05-30/31 | Halifax JP-283 "G" / PL | III, zrzut 6/z, 12/p | |
| PASZKOT | Warszawa | pr. 47, dół 107 | 15 km płd-zach | Sokołów | (dawna "Osa") | 1944-03-17/18 | Halifax HR-671 "R" / GB | plac. zapas. NIEUDANY zrzut materiałowy (lub na Pardwa, Raszka) | |
| PARDWA | Warszawa | pr. 47, dół 107 | 15 km płd-zach | Sokołów | (dawna "Osa") | 1944-03-17/18 | Halifax HR-671 "R" / GB | plac. zapas. NIEUDANY zrzut materiałowy (lub na Paszkot, Raszka) | |
| Patelnia | Warszawa | pr. 192, gór.176 | 9 km.płd | Wyszków | |||||
| Patera 1 | Radom | pr. 119, gór. 44 | 18 km wsch | Garwolin | |||||
| Patera 2 | Radom | pr. 128, gór. 25 | 15 km wsch | Garwolin | |||||
| PAW | Zamość | lew. 97, dół 35 | 10 km pnc-wsch | Jarosław | III | ||||
| Pelikan 102 | Lwów | lew. 92, gór. 48 | 10 km pnc-zach | Przemyśl | Kosienice | 1944-05-30/31 | Halifax JP-281 „L” / PL | NIEUDANA, zrzut 12/z, 12/p | |
| Pelikan 102 | Lwów | lew. 92, gór. 48 | 10 km pnc-zach | Przemyśl | Kosienice | 1944-05-31/06-01 | Halifax JP-252 „D” / PL | NIEUDANA, zrzut 12/z, 12/p | |
| PERKOZ 103 | Kielce | pr. 22, dół 98 | 31 km pnc-wsch | Rzeszów | Wola Żarczycka | 1944-05-30/31 | Halifax JP-249 „M” / PL | II, zrzut 12/z, 12/p | |
| PERKOZ 103 | Kielce | pr. 22, dół 98 | 31 km pnc-wsch | Rzeszów | Wola Żarczycka | 1944-05-30/31 | Halifax JP-248 „H” / PL | II, zrzut 12/z, 12/p | |
| PERKOZ 103 | Kielce | pr. 22, dół 98 | 31 km pnc-wsch | Rzeszów | Wola Żarczycka | 1944-05-30/31 | Halifax HR-671 „R” / CA | II, NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| PERLICZKA 1 | Lwów | lew. 4, gór. 2 | 8 km płd | Przeworsk | III | ||||
| PIASECZNO | Warszawa | lew. 171, dół 7 | 6 km płd-wsch | Piaseczno | 1944-08-21/22 | Halifax BB-388 "M" / PL | plac. zapas., zrzut 9/z, 12/p | ||
| PIASECZNO | Warszawa | lew. 171, dół 7 | 6 km płd-wsch | Piaseczno | 1944-08-22/23 | Halifax JP-251 "P" / PL | plac. zapas., zrzut 9/z, 12/p | ||
| Piec | Lublin | lew. 43, gór 193 | 19 km zach | Lubartów | popr. | ||||
| Piernik | Płock | dół 50, pr. 27 | 4 km płd-wsch | st. Leonów | |||||
| PIERZYNA 206 | Warszawa | pr. 213, dół 59 | 10 km płd-zach | Mińsk Mazowiecki | Malcanów | 1943-09-14/15 | Neon 9 | Halifax JD-269 "Q" / GB | NIEUDANY skok, zrzut, zestrzelony |
| PIERZYNA 206 | Warszawa | pr. 213, dół 59 | 10 km płd-zach | Mińsk Mazowiecki | Malcanów | 1943-09-14/15 | Flat 11 | Halifax HX-161 "M" / GB | NIEUDANY zrzut materiałowy |
| PIERZYNA 655 | Warszawa | pr. 213, dół 59 | 10 km płd-zach | Mińsk Mazowiecki | Malcanów | 1943-12-18/19 | Argon 4 | ? / GB | NIEUDANY skok, zrzut materiałowy |
| PIERZYNA 655 | Warszawa | pr. 213, dół 59 | 10 km płd-zach | Mińsk Mazowiecki | Malcanów | 1943-12-18/19 | Argon 6 | ? / GB | NIEUDANY skok, zrzut materiałowy |
| PIERZYNA 137 | Warszawa | pr. 213, dół 59 | 10 km płd-zach | Mińsk Mazowiecki | Malcanów | 1944-04-03/04 | Weller 5 | Halifax JP-207 "E" / PL | skok 4 CC, zrzut 9/z, 6/p |
| Pies 712 | 9 km płd-zach | Odrzywół | Radzice | 1943-02-17/18 | Rivet | Halifax DT-620 "T" / PL | NIEUDANY skok, zrzut materiałowy | ||
| Pies 712 | 9 km płd-zach | Odrzywół | Radzice | 1943-02-19/20 | Spokeshave | Halifax DT-620 "T" / PL | skok 3 CC, 1 kurier, zrzut 8/z, 2/b | ||
| PIES | Radom | pr. 7, dół 83 | 13 km płd-wsch | Nałęczów | III | ||||
| Pietruszka-1 311 | Kielce | lew. 228, dół 167 | 2 km pnc | Połaniec | 1944-04-16/17 | Halifax HR-680 "D" / GB | zrzut 8/p | ||
| Pietruszka 2 | Kielce | lew. 220, dół 185 | 8 km pnc-zach | Połaniec | |||||
| PILICA | Łódź | pr. 197 gór 52 | 4 km pnc-wsch | Zgierz | wypada wsch 6 km | ||||
| PINA 1 | Łódź | pr. 133, gór. 167 | 3km pnc-wsch | Baby | II | ||||
| PINA 2 | Łódź | pr. 135, gór. 181 | 12 km pnc | Piotrków | II | ||||
| PINGWIN | Zamość | lew. 27, dół 54 | 35 km pnc-wsch | Rzeszów | II | ||||
| Pinia (Pinja) 215 | Kielce | pr. 180, gór. 117 | 9 km pnc-wsch | Klimontów | Piekary | 1944-04-15/16 | Halifax JN-925 "X" / CA | plac. zapasowa, NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| Pinia (Pinja) 423 | Kielce | pr. 180, gór. 117 | 9 km pnc-wsch | Klimontów | Piekary | 1944-04-27/28 | Halifax BB-338 "M" / GB | zrzut 9/z, 12/p | |
| Pinia (Pinja) 102 | Kielce | pr. 180, gór. 117 | 9 km pnc-wsch | Klimontów | Piekary | 1944-07-21/22 | Halifax JP-236 "A" / PL | NIEUDANY zrzut materiałowy, defekt hydrauliki | |
| Piryt | Kowel | lew. 22, dół 53 | 21 km płd-zach | Kowel | |||||
| PISIA | Łódź | lew. 40, dół 30 | 18 km płd | Wieluń | |||||
| Plastic | Lwów | pr. 241, gór. 18 | 6 km zach | Jaworów | |||||
| Pochodnia | Radom | lew. 82, gór. 97 | 19 km płd zach | Grójec | |||||
| PODUSZKA | Warszawa | pr. 226, dół 18 | 8 km płd-wsch | Otwock | II | ||||
| Pokrywa 109 | Warszawa | pr. 218, dół 120 | 10 km płd-wsch | Wołomin | Kolno | 1943-09-09/10 | Flat 8 | Halifax HR-666 "E" / PL | zrzut 6/z, 6/p |
| POLANA 250 | Lublin | pr. 45, gór. 29 | 17 km płd-wsch | st. Luboml | Władynopol | 1944-04-08/09 | Halifax JP-180 "V" / PL | IV, zrzut materiałowy, w tajemnicy przed SOE | |
| POLANA 250 | Lublin | pr. 45, gór. 29 | 17 km płd-wsch | st. Luboml | Władynopol | 1944-04-14/15 | Liberator BZ-860 "U" / PL | IV, zrzut materiałowy, w tajemnicy przed SOE | |
| Pole | 9 km płn-zach | Wyszków | Łosinno, widły Bugu i Narwi | 1942-02-25/26 | Collar | Halifax L-9618 "W" / PL | NIEUDANY skok, zrzut materiałowy | ||
| Pole | 9 km płn-zach | Wyszków | Łosinno, widły Bugu i Narwi | 1942-03-03/04 | Collar | Halifax L-9618 "W" / PL | skok 6 CC | ||
| Pomidor 1 | Kielce | pr. 198, gór. 156 | 7 km zach | Koprzywnica | |||||
| Pomidor 2 | Kielce | pr. 188, gór. 168 | 6 km płd-zach | Koprzywnica | |||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | pl. Krasińskich | 1944-08-12/13 | Halifax JP-252 "L" / PL | zrzut 9/z, 12/p | ||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | Czerniaków | 1944-08-08/09 | Halifax JP-252 "L" / PL | zrzut 9/z, 9/p | ||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | Las Kabacki | 1944-08-17/18 | Liberator EW-278 "U" / PL | NIEUDANY, zrzut mater. | ||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | Las Kabacki | 1944-08-17/18 | Halifax JD-362 "E" / PL | zrzut 9/z, 12/p "na dziko" w rejonie Szczawnicy | ||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | Las Kabacki | 1944-08-17/18 | Halifax JP-252 "L" / PL | NIEUDANY, zrzut mater., defekt silnika, zawrócił | ||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | 1944-08-14/15 | Halifax JP-220 "C" / PL | NIEUDANY, zrzut mater., po ataku myśliwca zawrócił | |||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | 1944-08-14/15 | Halifax JD-362 "E" / PL | NIEUDANY, zrzut mater., defekt silnika, zawrócił | |||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | Puszcza Kampinoska | 1944-08-14/15 | Halifax JD-171 "B" / PL | zrzut 20/z, 24/p razem z Liberator EW-275 "R" / PL | ||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | Puszcza Kampinoska | 1944-08-14/15 | Liberator EW-278 "U" / PL | zrzut 20/z, 24/p razem z Halifax JD-171 "B" / PL | ||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | 1944-08-13/14 | Liberator EW-275 "R" / PL | NIEUDANY, zrzut 12/z, 12/p | |||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | 1944-08-12/13 | Liberator EW-275 "R" / PL | NIEUDANY, zrzut 12/z, 12/p | |||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | 1944-08-12/13 | Halifax JP-230 "N" / PL | zrzut 9/z, 12/p | |||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | 1944-08-12/13 | Halifax JP-180 "A" / PL | zrzut 9/z, 12/p | |||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | Czerniaków | 1944-08-08/09 | Halifax JP-252 "L" / PL | zrzut 9/z, 9/p | ||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | rejon ul. Czerniakowskiej | 1944-08-08/09 | Liberator KG-890 "S" / PL | zrzut 12/z, 9/p, lot bez drugiego pilota | ||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | rejon Stacji Pomp | 1944-08-12/13 | Liberator KG-890 "S" / PL | zrzut 12/z, 9/p | ||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | pl. Krasińskich | 1944-08-13/14 | Liberator KG-890 "S" / PL | zrzut 12/z, 12/p | ||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | pl. Krasińskich | 1944-08-13/14 | Halifax JD-362 "E" / PL | zrzut 9/z, 6/p | ||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | pl. Krasińskich | 1944-08-13/14 | Halifax JP-230 "N" / PL | zrzut 9/z, 6/p | ||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | pl. Napoleona | 1944-08-13/14 | Halifax JP-295 "P" / GB | zrzut 9/z, 6/p | ||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | pl. Napoleona | 1944-08-13/14 | Halifax JN-926 "O" / GB | zrzut 9/z, 6/p | ||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | pl. Krasińskich | 1944-08-13/14 | Liberator KG-836 "C" / Afr. | zrzut 12/z, 12/p | ||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | pl. Krasińskich | 1944-08-13/14 | Liberator EW-166 "Z" / Afr. | zrzut 12/z, 12/p | ||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | pl. Krasińskich | 1944-08-13/14 | Liberator EW-248 "P" / Afr. | zrzut 12/z, 12/p | ||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | pl. Krasińskich | (prawdopodobnie) | 1944-08-13/14 | Liberator KG-871 "F" / Afr. | zrzut 12/z, 12/p | |||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | pl. Krasińskich | (prawdopodobnie) | 1944-08-13/14 | Liberator KG-938 "A" / GB | zrzut 12/z, 12/p | |||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | pl. Krasińskich | (prawdopodobnie) | 1944-08-13/14 | Liberator EW-160 "B" / GB | zrzut 12/z, 12/p | |||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | pl. Krasińskich | (prawdopodobnie) | 1944-08-13/14 | Liberator KG-873 "Q" / GB | zrzut 12/z, 12/p | |||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | pl. Krasińskich | (prawdopodobnie) | 1944-08-13/14 | Liberator KG-933 "P" / GB | zrzut 12/z, 12/p | |||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | pl. Krasińskich | (prawdopodobnie) | 1944-08-13/14 | Liberator KG-838 "Y" / GB | zrzut 12/z, 12/p | |||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | 1944-08-13/14 | Liberator EV-961 "C" / GB | zrzut 12/z, 12/p, po zrzucie rozbił się | |||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | Stare Miasto | 1944-08-13/14 | Liberator EW-105 "G" / GB | zrzut 12/z, 12/p, po zrzucie zestrzelony | ||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | pl. Krasińskich | 1944-08-13/14 | Liberator EW-138 "K" / GB | zrzut 12/z, 12/p, po zrzucie rozbił się | ||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | ul. Krzemieniecka | 1944-08-04/05 | Liberator EV 978 "R" / PL | zrzut 12/z, 9/p | ||||
| POWSTANIE WARSZ. | Puszcza Kampinoska | 1944-08-26/27 | Halifax JD-319 "G" / PL | NIEUDANY zrzut, awaria silników, zawrócił | |||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | Puszcza Kampinoska | 1944-08-25/26 | Halifax JP-226 "A" / PL | NIEUDANY zrzut, awaria silników, zawrócił | ||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | Puszcza Kampinoska | 1944-08-25/26 | Halifax JD-319 "G" / PL | NIEUDANY zrzut, awaria silników, zawrócił | ||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | Puszcza Kampinoska | 1944-08-25/26 | Halifax HR-855 "B" / PL | NIEUDANY zrzut, awaria silników, zawrócił | ||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | cmentarz żydowski | 1944-08-04/05 | Liberator KG-890 "S" / PL | zrzut 12/z, 8/p | ||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | Puszcza Kampinoska | 1944-08-04/05 | Liberator KG-890 "S" / PL | zrzut 4/p | ||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | cmentarz żydowski | 1944-08-04/05 | Halifax JP-251 "P" / PL | zrzut 9/z, 12/p | ||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | 1944-08-14/15 | Liberator KG-890 "S" / PL | zrzut 12/z, 12/p, po zrzucie zestrzelony, spadł ok. Pogwizdów | |||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | pl. Napoleona | 1944-08-14/15 | Halifax JN-897 "T" / GB | zrzut 8/z, 6/p, ostrzelany | ||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | pl. Napoleona | 1944-08-14/15 | Halifax JP-254 "D" / GB | zrzut 9/z | ||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | pl. Napoleona | 1944-08-14/15 | Halifax JD-319 "G" / GB | zrzut 9/z, 6/p | ||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | 1944-08-14/15 | Halifax JN-895 "B" / GB | NIEUDANY zrzut mater., zawrócił | |||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | 1944-08-14/15 | Halifax EB-179 "Q" / GB | NIEUDANY zrzut mater., zawrócił | |||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | 1944-08-14/15 | Halifax JN-926 "O" / AUS | NIEUDANY zrzut mater., zestrzelony | |||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | pl. Krasińskich | 1944-08-14/15 | Liberator EW-941 "Q" / GB | zrzut 12/z, 12/p | ||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | pl. Napoleona | 1944-08-14/15 | Liberator EW-838 "H" / GB | zrzut 12/z, 12/p, ostrzelany | ||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | pl. Napoleona | 1944-08-14/15 | Liberator KG-875 "D" / GB | zrzut 12/z | ||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | Stare Miasto | 1944-08-14/15 | Liberator KG-872 "V" / GB | zrzut 12/z, ostrzelany | ||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | 1944-08-14/15 | Liberator EW-264 "X" / AUS | NIEUDANY zrzut, rozbił się na Miodowej | |||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | 1944-08-14/15 | Liberator KG-939 "A" / GB | NIEUDANY zrzut mater., rozbił się | |||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | 1944-08-14/15 | Liberator KG-871 "F" / GB | NIEUDANY zrzut mater., rozbił się | |||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | 1944-08-14/15 | Liberator KG-836 "C" / GB | NIEUDANY zrzut mater., zestrzelony | |||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | pl. Krasińskich | 1944-08-14/15 | Liberator EW-231 "N" / GB | zrzut 12/z | ||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | pl. Krasińskich | 1944-08-14/15 | Liberator KG-933 "P" / GB | zrzut 12/z | ||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | pl. Napoleona | 1944-08-14/15 | Liberator KG-938 "A" / GB | zrzut 12/z | ||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | pl. Krasińskich | (prawdopodobnie) | 1944-08-14/15 | Liberator EV-839 "J" / GB | zrzut 12/z | |||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | 1944-08-14/15 | Liberator EW-233 "H" / GB | NIEUDANY zrzut materiałowy | |||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | 1944-08-14/15 | Liberator KG-828 "F" / GB-Afr. | NIEUDANY zrzut, zestrzelony, spadł ok. Żdżary | |||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | 1944-08-14/15 | Liberator KG-873 "Q" / GB | NIEUDANY zrzut mater., zestrzelony | |||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | Las Kabacki | 1944-08-18/19 | Halifax JP-180 "A" / PL | NIEUDANY zrzut, awaria silników, zawrócił | ||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | Las Kabacki | 1944-08-17/18 | Halifax JP-180 "A" / PL | 9/z, 12/p | ||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | ul. Marszałkowska | 1944-08-20/21 | Halifax JP-180 "A" / PL | zrzut 6/z, 12/p | ||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | 1944-08-20/21 | Halifax ? "G" / PL | NIEUDANY zrzut mater., poleciał na Chochla 703 | |||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | 1944-08-20/21 | Halifax JD-171 "B" / PL | NIEUDANY zrzut mater., zawrócił | |||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | 1944-08-20/21 | Liberator EW-278 "U" / PL | NIEUDANY zrzut mater., poleciał na Wiersze 705 | |||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | ul. Marszałkowska | 1944-08-21/22 | Halifax JD-362 "E" / PL | zrzut 9/z, 12/p | ||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | 1944-08-21/22 | Halifax BB-388 "M" / PL | NIEUDANY, poleciał na Piaseczno | |||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | 1944-08-21/22 | Halifax JP-180 "A" / PL | NIEUDANY zrzut mater., poleciał na "Hamak 702" | |||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | 1944-08-21/22 | Halifax JD-171 "B" / PL | NIEUDANY zrzut mater., ostrzelany, zrzut "dziki" ok. Dąbrówka Szczepanowska | |||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | koszary Szwoleżerów | 1944-08-08/09 | Halifax JP-251 "P" / PL | zrzut 9/z, 9/p | ||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | 1944-08-22/23 | Halifax JP-251 "P" / PL | NIEUDANY, poleciał na Piaseczno | |||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | 1944-08-22/23 | Halifax JD-171 "B" / PL | NIEUDANY zrzut materiałowy | |||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | 1944-08-23/24 | Halifax JP-251 "P" / PL | NIEUDANY zrzut mater., zawrócił, defekt silnika | |||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | 1944-08-26/27 | Halifax JD-171 "B" / PL | NIEUDANY zrzut mater. | |||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | 1944-08-26/27 | Halifax JN-895 "B" / PL | NIEUDANY zrzut mater., zestrzelony | |||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | 1944-08-26/27 | Halifax JD-362 "E" / PL | NIEUDANY zrzut mater., zestrzelony | |||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | 1944-08-26/27 | Halifax JD-319 "G" / PL | NIEUDANY zrzut mater., zawrócił | |||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | 1944-08-26/27 | Halifax JP-2 ? (251 lub 295) "P" / PL | NIEUDANY zrzut materiałowy | |||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | 1944-08-26/27 | Halifax JP-161 "N" / PL | NIEUDANY zrzut mater., nie wystartował | |||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | Mokotów | 1944-08-27/28 | Liberator KG-927 "S" / PL | zrzut 12/z, 8/p, po zrzucie silnie ostrzelany, rozbił się | ||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | 1944-08-27/28 | Halifax JD-171 "B" / PL | NIEUDANY zrzut mater., zestrzelony | |||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | 1944-08-27/28 | Halifax JP-161 "N" / PL | NIEUDANY zrzut mater., zawrócił | |||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | 1944-08-27/28 | Halifax JP-295 "P" / PL | NIEUDANY zrzut mater., zestrzelony | |||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | 1944-09-10/11 | Halifax JP-252 „L” / PL | NIEUDANY zrzut materiałowy | |||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | 1944-09-10/11 | Halifax JP-288 „G” / PL | NIEUDANY zrzut mater., zestrzelony | |||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | 1944-09-10/11 | Halifax JP-161 „N” / PL | NIEUDANY zrzut mater., rozbił się | |||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | Mokotów | 1944-09-10/11 | Halifax JD-319 "G" / GB | zrzut 6/z | ||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | Mokotów | 1944-09-10/11 | Halifax JP-246 "B" / GB | zrzut 6/z | ||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | 1944-09-10/11 | Halifax JP-245 "P" / GB | NIEUDANY zrzut materiałowy | |||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | 1944-09-10/11 | Halifax BB-422 "T" / GB | NIEUDANY zrzut, prawdopod. zestrzelony | |||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | Śródmieście | 1944-09-10/11 | Liberator KG-934 "E" / GB | zrzut 12/z | ||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | 1944-09-10/11 | Liberator KG-928 "M" / GB | zrzut 12/z | |||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | 1944-09-10/11 | Liberator EW-233 "H" / GB | zrzut 12/z | |||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | 1944-09-10/11 | Liberator EW-265 "P" / GB | NIEUDANY zrzut materiałowy | |||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | 1944-09-10/11 | Liberator KG-996 "A" / Afr. | zrzut 12/z | |||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | 1944-09-10/11 | Liberator KG-874 "J" / Afr | zrzut 12/z | |||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | Puszcza Kampinoska | 1944-09-10/11 | Liberator KG-875 "D" / Afr. | zrzut 12/z | ||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | 1944-09-10/11 | Liberator KH-104 "F" / Afr. | NIEUDANY zrzut materiałowy | |||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | Piaseczno | 1944-09-10/11 | Liberator EW-195 "A" / Afr. | zrzut 12/z, na "dziko" | ||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | 1944-09-10/11 | Liberator KH-150 "R" / Afr. | NIEUDANY zrzut materiałowy | |||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | Śródmieście | 1944-09-10/11 | Liberator EW-278 "U" / PL | NIEUDANY zapalił się, spadł, Dwaj piloci i radiotelegrafista polegli, 4 lotników w niewoli | ||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | 1944-09-10/11 | Liberator EW-198 "C" / Afr. | NIEUDANY zrzut mater., rozbił się | |||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | Śródmieście | 1944-09-13/14 | Liberator KH-151 "S" / PL | zrzut 12/z, 4/p | ||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | 1944-09-13/14 | Liberator KH-101 "R" / PL | NIEUDANY zrzut mater., zestrzelony | |||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | rejon "A" | Mokotów | 1944-09-18 | FRANTIC VII | 18 samolotów Boening B-17 | 420/z (łącznie 1170/z) | ||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | rejon "C" | Żoliborz | 1944-09-18 | FRANTIC VII | 18 samolotów Boening B-17 | 362/z (łącznie 1170/z) | ||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | rejon "B" | Śródmieście | 1944-09-18 | FRANTIC VII | 72 samoloty Boening B-17 | 388/z (łącznie 1170/z) | ||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | 1944-09-18/19 | Liberator KG-993 "X" / Afr. | NIEUDANY zrzut mater., odwołany po starcie | |||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | 1944-09-18/19 | Liberator EW-207 "K" / Afr. | NIEUDANY zrzut mater., odwołany po starcie | |||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | 1944-09-18/19 | Liberator KG-936 "B" / Afr. | NIEUDANY zrzut mater., odwołany po starcie | |||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | 1944-09-18/19 | Liberator KH-150 "R" / Afr. | NIEUDANY zrzut mater., odwołany po starcie | |||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | 1944-09-18/19 | Liberator KH-152 "F" / Afr. | NIEUDANY zrzut mater., odwołany po starcie | |||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | 1944-09-10/11 | Liberator KH-151 "S" / PL | NIEUDANY, zrzut 12/z, 4/p, awaria, nie wystartował | |||||
| POWSTANIE WARSZ. | Warszawa | 20 km płd-wsch. | Piotrków | Lasy Lubień | 1944-08-04/05 | Liberator KG-827 "U" / Afr. | zrzut 12/z, 9/p "na dziko", po trafieniu przez JU-88 | ||
| Proch | Tr-pol | lew. 118, dół 144 | 12 km płd-zach | Brzeżany | |||||
| PROSNA | Kalisz - Wrocław | pr. 32, dól 274 | 4 km wsch | Kalisz | wypada 9 km | ||||
| Proso 1 | Poznań | pr. 235, dół 117 | 11 km pnc | Środa | |||||
| Proso-2 402 | Poznań | pr. 242, dół 117 | 11 km pnc | Środa | 1943-09-14/15 | Flat 23 | Halifax JD-172 "S" / GB | zrzut 6/z, 6/p | |
| PRZETAK 304 | Warszawa | pr. 180, gór. 153 | 6 km wsch | Wyszków | 1944-02-24/25 | Liberator AL-530 „Z” / GB | II, NIEUDANY zrzut materiałowy | ||
| PRZETAK 307 | Warszawa | pr. 180, gór. 153 | 6 km wsch | Wyszków | 1944-04-16/17 | Halifax JP-223 "W" / GB | II, zrzut 6/z, 12/p | ||
| Przycisk 317 | Płock | pr. 10, dół 57 | 7 km płd-wsch | Sochaczew | Kazimierzów | 1944-04-16/17 | Weller 10 | Halifax JP-222 „E” / PL | plac. zapasowa, skok 4 CC, zrzut 9/z, 6/p |
| Przycisk 103 | Płock | pr. 10, dół 57 | 7 km płd-wsch | Sochaczew | Kazimierzów | 1944-12-27/28 | Liberator BZ 965 „V” / PL | zrzut 14/z, 12/p | |
| PSZANA | Łódź | pr. 292 gór. 74 | 10 km pnc-wsch | Otok | |||||
| Puchacz 710 | 9 km płd-wsch | st. Mordy | Łepki | 1943-02-17/18 | Floor | Halifax DT-627 "P" / GB | skok 4 CC, zrzut 6/z, 2/b | ||
| PYSZNA | Łódź | lew. 73, dół 98 | 8 km pnc-wsch | Wieluń | |||||
| RAK 206 | Warszawa | zach skraj lasu Kabaty | 12 km płd | Warszawa | Łupiny | 1942-10-01/02 | Chisel | Halifax W-7776 "U" / PL | skok 4 CC, zrzut materiałowy |
| RAK 955 | Warszawa | zach skraj lasu Kabaty | 12 km płd | Warszawa | 1943-03-20/21 | Basin | Halifax DT-726 "H" / PL | NIEUDANY zrzut materiałowy , defekt silnika | |
| Rakieta 131 | Tr-pol | lew. 45, gór. 141 | 46 km płd-wsch | st. Lwów | Przemyślany | 1944-04-08/09 | Halifax LW-272 "D" / PL | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| Rama | Warszawa | pr.157, dół 13 | 17 km płd-wsch | Mińsk Mazowiecki | Starogród | ||||
| RARÓG 422 | Nowy Sącz | pr. 15, góra 64 | 37 km zach | Przemyśl | Bachórz | 1944-04-27/28 | Halifax JP-226 "U" / CA | III, zrzut 12/z, 12/p | |
| RARÓG 422 | Nowy Sącz | pr. 15, góra 64 | 37 km zach | Przemyśl | Bachórz | 1944-04-27/28 | Halifax BB-431 "T"/ CA | III, NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| RARÓG 422 | Nowy Sącz | pr. 15, góra 64 | 37 km zach | Przemyśl | Bachórz | 1944-04-27/28 | Halifax JP-161 "G" / CA | III, NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| RASZKA-2 107 | Nowy Sącz | pr. 157, gór. 18 | 28 km pnc-wsch | Jasło | Niedźwiada, Mała | 1944-05-30/31 | Weller 28 | Halifax JP-230 „N” / PL | III, NIEUDANY skok, zrzut mater., ostrzelany |
| RASZKA-2 107 | Nowy Sącz | pr. 157, gór. 18 | 28 km pnc-wsch | Jasło | Niedźwiada, Mała | 1944-05-30/31 | Halifax JP-252 „D” / PL | III, zrzut 12/z, 12/p, przes. 5 km | |
| RASZKA-2 107 | Nowy Sącz | pr. 157, gór. 18 | 28 km pnc-wsch | Jasło | Niedźwiada, Mała | 1944-05-30/31 | Halifax JP-229 „C” / PL | III, zrzut 12/z, 12/p, przes. 5 km | |
| RASZKA-1 | Nowy Sącz | pr. 190, gór. 9 | 28 km pnc | Jasło | Niedźwiada, Nawsie | III, popr. | |||
| RASZKA | Warszawa | pr. 47, dół 107 | 15 km płd-zach | Sokołów | (dawna "Osa") | 1944-03-17/18 | Halifax HR-671 "R" / GB | plac. zapas. NIEUDANY zrzut materiałowy (lub na Pardwa, Paszkot | |
| RAWKA | Łódź | pr. 89, gór 90 | 8 km pnc-wsch | Koluszki | |||||
| REJON BĄK | Kraków | przerwa między laskiem | w zagajniku Zaryszyn | ||||||
| REJON DWA | Radom | lew. 59, dół 22 | 11 km pnc-zach | Zagnańsk | |||||
| REZEDA | Kraków | pr. 52, gór 9 | 6 km pnc-wsch | Oleszno | |||||
| ROBOT-2 509 | Kielce | lew. 25, gór. 8 | 17 km pnc-zach | st. Kielce | 1944-09-01/02 | Halifax JP-161 „N” / PL | NIEUDANY zrzut materiałowy , defekt silnika | ||
| ROBOT-2 509 | Kielce | lew. 25, gór. 8 | 17 km pnc-zach | st. Kielce | 1944-09-01/02 | Halifax BB-389 „M” / PL | zrzut 9/z, 12/p, po zrzucie zestrzelony | ||
| ROBOT-2 509 | Kielce | lew. 25, gór. 8 | 17 km pnc-zach | st. Kielce | 1944-09-01/02 | Halifax JN-889 „P” / PL | zrzut 9/z, 12/p, po zrzucie zestrzelony | ||
| ROBOT 3 | Radom | lew. 6, dól 5 | 10 km zach. | Mniów | |||||
| Rogi | 16 km płnc-wsch | Grójec | Łoś, Bogatki | 1942-09-01/02 | Smallpox | Halifax W-7773 "S" / PL | skok 6 CC | ||
| Ropa | Cieszyn | lew. 85, gór. 5 | 3 km pnc-zach | Pawłowice | |||||
| ROSICZKA | Radom | lew 29, dól 24 | 6 km pnc-zach | Mniów | |||||
| ROZMARYN 203 | Kraków | pr. 103, gór. 100 | 6 km płd-wsch | Secemin | Bieganów | 1944-09-21/22 | Przemek 1 | Liberator KG-834 „U” / PL | skok 6 CC, zrzut 12/z, 2/p |
| ROZMARYN 203 | Kraków | pr. 103, gór. 100 | 6 km płd-wsch | Secemin | Bieganów | 1944-09-21/22 | Halifax JP-245 „P” / GB | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| ROZMARYN 203 | Kraków | pr. 103, gór. 100 | 6 km płd-wsch | Secemin | Bieganów | 1944-09-21/22 | Halifax EB-188 „R” / CA-GB | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| RÓŻA | Radom | lew. 18, dól 5 | 8 km zach | Mniów | |||||
| Rubin | Zamość | pr. 7, góra 30 | 9 km pnc-zach | Włodzimierz | |||||
| Rudawa | Łódź | lew. 83, dół 35 | 12 km zach | Działoszyn | |||||
| Ryba 801 | 7 km wsch | Wyszków | ujście Liwiec do Bugu | 1943-03-03/04 | Tulip | Halifax DT-727 "K" / GB | zrzut 6/z, 4/p | ||
| RYBITWA-1 16 | Nowy Sącz | pr. 34, gór. 62 | 25 km pnc-wsch | Krosno | Barycz | 1943-12-15/16 | Ohio 1 | Halifax JD-319 "A" / PL | III, NIEUDANY zrzut materiałowy |
| RYBITWA-1 16 | Nowy Sącz | pr. 34, gór. 62 | 25 km pnc-wsch | Krosno | Barycz | 1943-12-18/19 | Ohio 3 | Halifax JN-911 „Z” / PL | III, zrzut 6/z, 6/p |
| RYBITWA 141 | Nowy Sącz | pr. 34, gór. 62 | 25 km pnc-wsch | Krosno | Barycz | 1944-04-03/04 | Halifax JP-171 "B" / PL | III, plac. zapas., zrzut 9/z, 12/p | |
| RYBITWA 2 | Nowy Sącz | pr. 41, gór. 54 | 35 km pnc-wsch | Krosno | III | ||||
| RYGIEL 111 | Łódź | pr. 63, gór. 52 | 13 km płd-zach | Skierniewice | Byczki | 1943-09-09/10 | Flat 6 | Halifax BB-330 "C" / PL | II, NIEUDANY, zrzut materiałowy, przestrzelony zbiornik, zawrócił |
| RYGIEL 229 | Łódź | pr. 63, gór. 52 | 13 km płd-zach | Skierniewice | Byczki | 1944-04-14/15 | Halifax LW-272 "D" / PL | II, NIEUDANY, zrzut 9/z, 12/p | |
| RYGIEL 109 | Łódź | pr. 63, gór. 52 | 13 km płd-zach | Skierniewice | Byczki | 1944-07-30/31 | Liberator EV-978 "R" / PL | II, NIEUDANY, zrzut 12/z, 12/p, poleciał na Sosna-1 218 | |
| RZEPA | Kraków | pr. 75, gór 92 | 1o km pnc-zach | Naplawice | wypada 12 km od Nagłowice | ||||
| Sagan | Warszawa | pr. 234, dół 147 | 10 km zach | Tłuszcz | |||||
| Samowar | Warszawa | pr. 216, gór.234 | 8 km płd-zach | Tłuszcz | |||||
| SAN 215 | Radom | lew. 23, gór. 73 | 27 km płd-wsch | Skierniewice | Żurawka | 1944-08-01/02 | Liberator EV-978 "R" / PL | II, NIEUDANY zrzut mater., defekt silnika | |
| SAN 215 | Radom | lew. 23, gór. 73 | 27 km płd-wsch | Skierniewice | Żurawka | 1944-08-01/02 | Halifax JP-220 „C” / PL | II, NIEUDANY zrzut mater., defekt silnika | |
| SAN 215 | Radom | lew. 23, gór. 73 | 27 km płd-wsch | Skierniewice | Żurawka | 1944-08-01/02 | Halifax JP-283 „G” / PL | II, zrzut 9/z, 6/p, po zrzucie zestrzelony | |
| SAN 215 | Radom | lew. 23, gór. 73 | 27 km płd-wsch | Skierniewice | Żurawka | 1944-08-04/05 | Halifax JP-276 „A” / CA-GB | II, zrzut 9/z, 12/p, po zrzucie zestrzelony | |
| SAN 215 | Radom | lew. 23, gór. 73 | 27 km płd-wsch | Skierniewice | Żurawka | 1944-08-04/05 | Halifax EB-147 „K” / GB | II, zrzut 9/z, 12/p, po zrzucie zestrzelony | |
| SAN 505 | Radom | lew. 23, gór. 73 | 27 km płd-wsch | Skierniewice | Żurawka | 1944-08-16/17 | Liberator EW-233 „H” / GB | II, zrzut 12/z | |
| SAN 505 | Radom | lew. 23, gór. 73 | 27 km płd-wsch | Skierniewice | Żurawka | 1944-08-16/17 | Liberator KG-938 „A” / GB | II, NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| SAN | Łódź | pr. 213, gór 50 | 5 km pnc-zach | Zgierz | |||||
| SAŁATA 303 | Radom | pr.193, dół 151 | 8 km płnc-zach | Zwoleń | Bieliny | 1944-07-25/26 | Halifax JP-230 „N” / PL | II, zrzut 12/z, 12/p | |
| SARNA | Radom | pr. 79, dół 3 | 16 km płd-zach | Opole | II | ||||
| Sasanka 1 | Kielce | lew. 88, dół 99 | 9 km płd-wsch | Wiślica | |||||
| Sasanka 2 | Kielce | lew. 94, dół 86 | 1 km płd | Opatowiec | |||||
| Sasłata | Kielce | lew. 174, dół 232 | 7 km pnc-wsch | Szydłów | |||||
| Sekwana | Łódź | lew. 168, dół 112 | 6 km płd-wsch | Rusiec Łódzki | |||||
| SEKWANA B | Radom | lew. 19, gór 99 | 12 km płd-wsch | Rawa Mazowiecka | |||||
| Sekwana 201 | Radom | 46 km zach | Piotrków | Szczerców | 1944-08-01/02 | Halifax JP-230 „N” / GB | NIEUDANY, zrzut 9/z, 12/p | ||
| Seradela | Radom | pr. 235, gór. 106 | 6 km płd-zach | Magnuszew | |||||
| Serwetka | Płock | pr. 78, dół 60 | 6 km pnc | Łowicz | |||||
| Sęp | Nowy Sącz | lew. 51, gór. 55 | 18 km płd-wsch | Bochnia | |||||
| Siewka | Kraków | pr. 53, dół 179 | 16 km pnc-wsch | Miechów | |||||
| SIKORA 1 | Cieszyn | pr. 11, gór. 153 | 23 km pnc-wsch | Nowy Targ | III | ||||
| SIKORA 2 | Cieszyn | pr. 2, gór. 161 | 24 km pnc-wsch | Nowy Targ | III | ||||
| Siodło 313 | Zamość | pr. 69, dół 67 | 38 km pnc | Lwów | Derewnia | 1944-03-17/18 | Liberator NZ -860"U" / PL | NIEUDANY, awaria, zrzut 12/z, 12/p | |
| Sito 119 | Warszawa | pr. 227, gór 164 | 10 km płd-zach | Wyszków | Kręgi | 1944-04-08/09 | Halifax HR-671 "R" / GB | zrzut 6/z, 9/p | |
| Skawa | Łódź | pr. 7, gór. 116 | 33 km płd-wsch | Skierniewice | |||||
| SKOWRON | Kraków | pr. 36, dół 101 | 8 km płnc-wsch | Słomniki | II | ||||
| SKRWA | Płock | lew. 185, dół 32 | 6 km pnc-zach | Łęczyca | |||||
| SLUDNIA | Płock | lew. 85, dół 138 | 10 km pnc | Lipie Góry | |||||
| Słonecznik 304 | Kielce | lew. 127, dół 117 | 15 km wsch | Wiślica | Górnowola | 1944-02-24/25 | Halifax BB-422 „O” / GB | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| Słonecznik 304 | Kielce | lew. 127, dół 117 | 15 km wsch | Wiślica | Górnowola | 1944-02-24/25 | Halifax JP-252 „D” / PL | zrzut 12/z, 12/p | |
| Słonecznik 304 | Kielce | lew. 127, dół 117 | 15 km wsch | Wiślica | Górnowola | 1944-02-24/25 | Halifax JP-281 "L" / PL | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| Słoń | 12 km płnc-zach | Pińczów | Kotlice, Borszowice | 1943-02-20/21 | File | Halifax DT-726 "H" / PL | skok 4 CC, zrzut 6/z, 4/b | ||
| Smok 962 | 23 km płd-zach | Siedlce | Helenów, Wola Wodyńska | 1943-03-24/25 | Cellar | Halifax DT-727 "K" / PL | skok 2 CC, 1 kurier, zrzut 6/z, 2/p | ||
| Smrek 401 | Kielce | lew. 85. dół 125 | 2 km płd-wsch | Wiślica | 1944-05-21/22 | Halifax JP-162 "N" / GB | NIEUDANY zrzut materiałowy | ||
| Smrek 401 | Kielce | lew. 85. dół 125 | 2 km płd-wsch | Wiślica | 1944-05-28/29 | Halifax JP-283 "G" / PL | zrzut 9/z, 12/p | ||
| Sobol | Lublin | lew. 42, gór 86 | 21 km płd-wsch | Łuków | |||||
| Sok | Kraków | lew. 250, dół 89 | 11 km płn-zach | Trzebinia | popr. | ||||
| Sokół 956 | 25 km płd-wsch | Garwolin | Zadybie Stare | 1943-03-20/21 | Glass | Halifax BB-340 "D" / PL | zrzut 6/z, 6/p | ||
| Sokół 238 | Zamość | pr. 34, gór. 114 | 9 km wsch | Mszana Dolna | Gruszowiec | 1944-04-14/15 | Halifax HR-671 "R" / AUS | plac. zapas., brak zrzutu | |
| Solnica 107 | Warszawa | lew. 72, dół 17 | 7 km płd. | Grodzisk | Osowiec, Podkowa Leśna | 1943-09-09/10 | Neon 4 | Halifax JD-171 "P" / PL | skok 3 CC, zrzut 6/z, 1/p |
| Solnica 110 | Warszawa | lew. 72, dół 17 | 7 km płd. | Grodzisk | Osowiec, Podkowa Leśna | 1944-07-30/31 | Jacek 1 | Liberator KG-890 „S” / PL | skok 6 CC, zrzut 12/z, 8/p |
| Solnica 001 | Warszawa | lew. 72, dół 17 | 7 km płd. | Grodzisk | Osowiec, Podkowa Leśna | 1944-11-18/19 | Kazik 2 | Liberator KG-994 „R” / PL | skok 1 CC, 2 kurier zrzut 10/z, 6/p |
| Solnica 001 | Warszawa | lew. 72, dół 17 | 7 km płd. | Grodzisk | Osowiec, Podkowa Leśna | 1944-11-18/19 | Halifax LL-118 „C” / PL | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| SOŁA | Radom | lew. 13, gór. 119 | 14 km płd-wsch | Rawa Mazowiecka | |||||
| Sosna-1 218 | Kielce | lew. 81, dół 146 | 5 km pnc | Wiślica | Wiśniówka | 1944-04-14/15 | Halifax HR-671 "R" / AUS | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| Sosna-1 218 | Kielce | lew. 81, dół 146 | 5 km pnc | Wiślica | Wiśniówka | 1944-04-15/16 | Halifax JP-180 „V” / PL | plac. zapas., zrzut 9/z, 12/p | |
| Sosna 2 | Kielce | lew. 71, gór 180 | 8 km pnc-zach | Busko | |||||
| SOWA | Nowy Sącz | lew. 140, gór. 113 | 18 km pnc-wsch | Nowy Sącz | II | ||||
| SÓJKA 401 | Cieszyn | pr. 1, gór 130 | 18 km wsch | Mszana Dolna | Zalesie | 1944-07-03/04 | Halifax DG-396 "U" / GB | III, NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| SÓJKA 401 | Cieszyn | pr. 1, gór 130 | 18 km wsch | Mszana Dolna | Zalesie | 1944-07-03/04 | Halifax EB-179 "Q" / GB | III, NIEUDANY zrzut mater., defekt silnika | |
| SÓJKA 401 | Cieszyn | pr. 1, gór 130 | 18 km wsch | Mszana Dolna | Zalesie | 1944-07-03/04 | Halifax JP-292 "W" / GB | NIEUDANY zrzut materiałowy, zestrzelony | |
| SÓJKA 401 | Cieszyn | pr. 1, gór 130 | 18 km wsch | Mszana Dolna | Zalesie | 1944-07-09/10 | Halifax JP-254 "D" / GB | III, zrzut 12/z, 12/p | |
| SÓJKA 401 | Cieszyn | pr. 1, gór 130 | 18 km wsch | Mszana Dolna | Zalesie | 1944-07-09/10 | Halifax JP-295 "P" / GB | III, NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| Spodek 209 | Radom | pr. 201, gór. 25 | 8 km pnc-zach | Garwolin | Mariańskie Porzecze, Łucznica | 1943-09-14/15 | Neon 7 | Halifax JD-362 "L" / PL | skok 3 CC, zrzut 6/z, 1/p |
| SROKA 1 | Cieszyn | pr. 57, gór. 134 | 19 km pnc-wsch | Nowy Targ | III | ||||
| SROKA 2 | Cieszyn | pr. 55, gór 147 | 16 km pnc-wsch | Nowy Targ | III | ||||
| STOKŁOSA 106 | Kielce | lew. 167, dół 202 | 6 km płd-wsch | Szydłów | Dobrów | 1944-07-21/22 | Halifax JP-251 „P” / PL | II, zrzut 12/z, 12/p | |
| STOKŁOSA 106 | Kielce | lew. 167, dół 202 | 6 km płd-wsch | Szydłów | Dobrów | 1944-07-21/22 | Halifax JP-281 "L" / PL | II, NIEUDANY zrzut mater., ostrzelany | |
| Stokrotka 301 | Kielce | lew. 165, dół 124 | 25 km wsch | Wiślica | Rataje nad Wisłą | 1944-05-24/25 | Halifax JP-236 „A” / PL | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| Stokrotka 101 | Kielce | lew. 165, dół 124 | 25 km wsch | Wiślica | Rataje nad Wisłą | 1944-05-31/06-01 | Halifax JP-229 „C” / PL | zrzut 12/z, 12/p | |
| Stolik | Warszawa | pr. 82, gór.159 | 15 km płd-zach | Małkinia | |||||
STOLNICA 106| Warszawa | pr. 260, gór. 193 | 7 km pnc | Radzymin | Sokołówek | 1944-01-05/06 | Tupman 2, Florida 10 | Halifax JN-911 "Z" | II, NIEUDANY, skok 3 CC, zrzut materiałowy 12/z, 6/p |
|
| Storczyk 1 | Kielce | lew. 138, dół 138 | 13 km pnc-zach | Szczucin | |||||
| Storczyk 2 | Kielce | lew. 145, dół 149 | 4 km płd | Stopnica | |||||
| STRUŚ | Kraków | pr. 137, dół 104 | 13 km pnc-wsch | Olkusz | II | ||||
| STYR | Radom | lew. 65, gór. 90 | 40 km płd-wsch | Skierniewice | III | ||||
| Sucha 708 | 6 km wsch | Góra Kalwaria | Dziecinów | 1943-03-03/04 | Rose | Halifax DT-725 "J" / PL | zrzut 6/z, 4/p | ||
| Sum 104 | 26 km zach | st. Włoszczowa | Machory, Maleniec | 1943-01-25/26 | Vice | Halifax DT-627 "P" / GB | NIEUDANY skok, zrzut materiałowy | ||
| Sum 711 | 26 km zach | st. Włoszczowa | Machory, Maleniec | 1943-02-16/17 | Rasp | Halifax DT-726 "H" / GB | skok 3 CC, 1 kurie | ||
| SUM 707 | Warszawa | płd skraj lasu Kabaty | 12 km płd | Warszawa | Las Kabacki | 1944-08-17/18 | brak zrzutu | ||
| Suszka | Płock | pr. 40, dół 80 | 8 km zach | Sochaczew | |||||
| SUWAK 320 | Zamość | pr. 156, dół 15 | 31 km pnc-zach | Lwów | Wiszenia | 1944-04-23/24 | Halifax JP-236 "A" / PL | III, NIEUDANY, zrzut 9/z, 12/p | |
| SUWAK 320 | Zamość | pr. 156, dół 15 | 31 km pnc-zach | Lwów | Wiszenia | 1944-04-23/24 | Halifax JP-180 "V" / PL | III, NIEUDANY, zrzut 9/z, 12/p | |
| SUWAK 320 | Zamość | pr. 156, dół 15 | 31 km pnc-zach | Lwów | Wiszenia | 1944-04-23/24 | Halifax JP-181 lub JP-229 "C" / PL | III, NIEUDANY, zrzut 9/z, 12/p | |
| SWEDRNIA | Łódź | lew. 53, gór 222 | 22 km płd-zach | Sieradz | |||||
| Szafa | Brześć | lew. 3, gór. 145 | 23 km pnc | Sokołów | |||||
| SZAKAL | Lublin | lew. 230, dół 7 | 12 km pnc-wsch | Rejowiec | II | ||||
| Szczotka | Warszawa | pr. 104, dół 136 | 11 km zach | Węgrów | |||||
| SZCZUR 244 | Zamość | lew. 43, góra 9 | 31 km pnc | Janów Lubelski | Bychawa, Wola Gałęzowska | 1944-04-15/16 | Halifax LW-272 „D” / PL | II, NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| SZCZUR 244 | Zamość | lew. 43, góra 9 | 31 km pnc | Janów Lubelski | Bychawa, Wola Gałęzowska | 1944-04-15/16 | Halifax JP-220 „K” / GB | II, NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| SZCZUR 221 | Zamość | lew. 43, góra 9 | 31 km pnc | Janów Lubelski | Bychawa, Wola Gałęzowska | 1944-05-04/05 | Weller 26 | Liberator BZ-965 „S” / PL | II, skok 6 CC, zrzut 12/z, 6/p |
| SZCZUR 221 | Zamość | lew. 43, góra 9 | 31 km pnc | Janów Lubelski | Bychawa, Wola Gałęzowska | 1944-05-04/05 | Halifax JP-180 "V" / PL | II, zrzut 9/z, 12/p | |
| Szmata 237 | Warszawa | pr. 81, dół 88 | 30 km wsch | st. Mińsk Mazowiecki | Gałki | 1944-04-12/13 | Halifax BB-318 "F" / GB | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| Szmata 237 | Warszawa | pr. 81, dół 88 | 30 km wsch | st. Mińsk Mazowiecki | Gałki | 1944-04-12/13 | Halifax JP-220 "K" / CA | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| Szmata 231 | Warszawa | pr. 81, dół 88 | 30 km wsch | st. Mińsk Mazowiecki | Gałki | 1944-04-14/15 | Halifax JN-925 "X" / CA | zrzut 9/z, 12/p | |
| Szmata 231 | Warszawa | pr. 81, dół 88 | 30 km wsch | st. Mińsk Mazowiecki | Gałki | 1944-04-14/15 | Halifax JP-224 "A" / CA | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| SZPAK | Kraków | pr. 269, dół 195 | 19 km płd-wsch | Zawiercie | |||||
| Sztucer 102 | Lwów | pr. 162, gór. 124 | 12 km pnc. wsch | st. Rudki | 1944-07-03/04 | Liberator KG-827 „U” / PL | popr., zrzut 12/z, 12/p | ||
| Ścigacz 314 | Lwów | lew. 221, gór. 92 | 34 km wsch | st. Przemyśl | Stojańce | 1944-03-17/18 | Halifax JD-319 "A" / PL | popr., NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| Ścigacz 128 | Lwów | lew. 221, gór. 92 | 34 km wsch | st. Przemyśl | Stojańce | 1944-04-03/04 | Halifax LW-272 "D" / PL | popr., zrzut 9/z, 12/p | |
| Ścigacz 128 | Lwów | lew. 221, gór. 92 | 34 km wsch | st. Przemyśl | Stojańce | 1944-04-03/04 | Halifax JP-171 "B" / PL | popr., NIEUDANY zrzut materiałowy, poleciał na RYBITWA 141 | |
| Ścigacz 201 | Lwów | lew. 221, gór. 92 | 34 km wsch | st. Przemyśl | Stojańce | 1944-07-07/08 | Halifax DG-357 "O" / GB | popr., NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| Ścigacz 201 | Lwów | lew. 221, gór. 92 | 34 km wsch | st. Przemyśl | Stojańce | 1944-07-08/09 | Liberator KG-827 „U” / PL | popr., zrzut 12/z, 12/p | |
| Śliwa 113 | Kielce | lew. 98, dół 113 | 5 km zach | Nowy Korczyn | ujście Nidy do Wiśły | 1944-04-08/09 | Halifax JP-223 "W" / CA | plac. zapas., NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| Śliwa 113 | Kielce | lew. 98, dół 113 | 5 km zach | Nowy Korczyn | ujście Nidy do Wiśły | 1944-04-09/10 | Weller 3 | Halifax JP-177 "P" / PL | plac. zapas., NIEUDANY skok, zrzut materiałowy |
| Śliwa | Kielce | lew. 98, dół 113 | 5 km zach | Nowy Korczyn | ujście Nidy do Wiśły | 1944-05-10/11 | Halifax JD-172 "V" / GB | zrzut 12/z, 12/p | |
| Śnieżka 1 | Kielce | lew. 207, dół 145 | 39 km wsch | Wiślica | |||||
| Śnieżka 2 | Kielce | lew. 200, dół 163 | 8 km zach | Połaniec | |||||
| Świerk 1 | Kielce | lew. 63, dół 135 | 6 km pnc-zach | Wiślica | |||||
| Świerk 2 | Kielce | lew. 88, dół 86 | 12 km płd | Wiślica | |||||
| Taca | Radom | pr. 138, gór. 28 | 12 km wsch | Garwolin | |||||
| Talerz | Radom | pr. 206, gór. 73 | 14 km płd-zach | Garwolin | |||||
| Tapczan 410 | Warszawa | lew. 13, dół 26 | 7 km zach | Piaseczno | Władysławów | 1944-04-27/28 | Weller 16 | Halifax JP-180 "V" / PL | NIEUDANY, skok 4 CC, zrzut 9/z, 6/p |
| TAPIR 408 | Zamość | lew.170, gór. 102 | 25 km zach | Zamość | 5 km wsch od Hipopotama | 1944-05-21/22 | Halifax JP-229 „C” / PL | VI, popr., zrzut 9/z, 12/p | |
| TAPIR 408 | Zamość | lew.170, gór. 102 | 25 km zach | Zamość | 5 km wsch od Hipopotama | 1944-05-21/22 | Liberator EV-978 "R" / PL | VI, popr., zrzut 12/z, 12/p | |
| TAPIR 408 | Zamość | lew.170, gór. 102 | 25 km zach | Zamość | 5 km wsch od Hipopotama | 1944-05-21/22 | Halifax JD-172 "V" / GB | VI, popr., zrzut 9/z, 12/p | |
| TAPIR 408 | Zamość | lew.170, gór. 102 | 25 km zach | Zamość | 5 km wsch od Hipopotama | 1944-05-21/22 | Halifax JN-925 "X" / GB | VI, popr., zrzut 12/z, 12/p | |
| Tarka | Warszawa | lew. 56, dół 87 | 15 km pnc | Grodzisk | |||||
| Tarnina 1 | Kielce | lew. 38, gór. 123 | 9 km płd | Chęciny | |||||
| Tarnina 2 | Kielce | lew. 49, gór. 109 | 7 km płd -wsch | Chęciny | |||||
| Tarnina 110 | Kielce | 5 km płd -zach | Jędrzejów | 1944-05-10/11 | Weller 23 | Halifax JP-180 "V" / PL | NIEUDANY skok 6CC, zrzut 12/z, 6/p | ||
| Tasak 124 | Warszawa | lew. 45, dół 47 | 7 km pnc-zach | st. Grodzisk | Izdebko Kościelne | 1944-04-08/09 | Halifax BB-431 "T" / CA | zrzut 9/z, 12/p | |
| Tasak 704 | Warszawa | lew. 45, dół 47 | 7 km pnc-zach | st. Grodzisk | Izdebko Kościelne | 1944-08-15/16 | Halifax JP-220 „C” / PL | zrzut 9/z, 12/p | |
| Tasak 704 | Warszawa | lew. 45, dół 47 | 7 km pnc-zach | st. Grodzisk | Izdebko Kościelne | 1944-08-15/16 | Halifax JP-171 „B” / PL | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| Tasak 704 | Warszawa | lew. 45, dół 47 | 7 km pnc-zach | st. Grodzisk | Izdebko Kościelne | 1944-08-15/16 | Liberator EW-275 „R” / PL | zrzut 12/z, 12/p | |
| Tatarak 1 | Kraków | pr. 18, gór. 117 | 5 km pnc-zach | Jędrzejów | |||||
| Tatarak 2 | Kraków | pr. 43, gór. 137 | 4 km zach | Potok | |||||
| TCHÓRZ 143 | Lublin | lew. 32, gór. 110 | 27 km płd-wsch | st. Łuków | Ossowo | 1944-04-08/09 | Halifax BB-338 "M" / GB | III, popr., zrzut 12/z, 12/p | |
| TCHÓRZ 143 | Lublin | lew. 32, gór. 110 | 27 km płd-wsch | st. Łuków | Ossowo | 1944-04-08/09 | Halifax BB-318 "F" / CA | III, popr., NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| Teczka | Warszawa | pr. 152, gór. 47 | 17 km pnc-zach | Ostrów mazowiecki | |||||
| TELESZYN | Łódź | pr. 255 gór. 86 | 23 km pnc-wsch | Otok | |||||
| Topaz 148 | Zamość | pr. 20, gór. 24 | 18 km pnc-zach | st. Włodzimierz Wołyński | Puzów | 1944-04-09/10 | Halifax JN-911 "Z" / PL | popr. (przes. o 5 km), NIEUDANY zrzut | |
| Topaz 148 | Zamość | pr. 20, gór. 24 | 18 km pnc-zach | st. Włodzimierz Wołyński | Puzów | 1944-04-14/15 | Liberator BZ-965 "S" / PL | popr. (przes. o 5 km), zrzut 12/z, 12/p, taj.SOE | |
| TOPAZ | zm. baston | - patrz placówki | II | ||||||
| TOPOLA-1 14 | Kraków | pr. 35, gór 102 | 11 km pnc-zach | st. Jędrzejów | Tyniec | 1943-12-15/16 | Ohio 3 | Liberator BZ-860 "U" / PL | II, popr., NIEUDANY zrzut materiałowy |
| TOPOLA-1 14 | Kraków | pr. 35, gór 102 | 11 km pnc-zach | st. Jędrzejów | Tyniec | 1943-12-18/19 | Ohio 1 | Liberator BZ-860 "U" / PL | II, popr., zrzut 6/z, 6/p |
| TOPOLA 405 | Kraków | pr. 35, gór 102 | 11 km pnc-zach | st. Jędrzejów | Tyniec | 1944-10-16/17 | Halifax JP-136 „D” / PL | II, popr., NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| TOPOLA 405 | Kraków | pr. 35, gór 102 | 11 km pnc-zach | st. Jędrzejów | Tyniec | 1944-10-16/17 | Halifax JP-252 „L” / PL | II, popr., NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| TOPOLA 405 | Kraków | pr. 35, gór 102 | 11 km pnc-zach | st. Jędrzejów | Tyniec | 1944-10-17/18 | Liberator KH-151 „S” / PL | II, popr., NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| TOPOLA 405 | Kraków | pr. 35, gór 102 | 11 km pnc-zach | st. Jędrzejów | Tyniec | 1944-10-16/17 | Liberator KG-834 „U” / PL | II, popr., NIEUDANY zrzut materiałowy, poleciał na Ogórek 606 | |
| TOPOLA 103 | Kraków | pr. 35, gór 102 | 11 km pnc-zach | st. Jędrzejów | Tyniec | 1944-11-18/19 | Halifax LL-367 „P” / PL | II, popr., NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| TOPOLA 2 | Kraków | pr. 38, góra 84 | 16 km pnc-zach | Jędrzejów | II | ||||
| Tor (?) | Zamość | lew. 140, gór 61 | 24 km płd-zach | Krasnystaw | rejon zapasowy | ||||
| Torpeda | Tr-pol | lew. 199, gór. 36 | 24 km pnc-wsch | Złoczów | |||||
| Trawa | 26 km. wsch | Częstochowa | Przyrów | 1942-03-27/28 | Boot | Halifax L-9613 "V" / PL | skok 5 CC, 1 kurier | ||
| Granat | 7,5 km. pnc-wsch | Piotrków Trybunalski | Gazomka | 1942-02-27/28 | Boot | Halifax L-9613 "V" / GB | NIEUDANY, 5 CC, 1 kurier, zawrócił w rej. Bydgoszczy | ||
| TRAWA-1 204 | Kielce | lew. 35, gór. 140 | 12 km pnc-zach | Pińczów | nad Nidą | 1944-08-04/05 | Halifax JP-223 „W” / GB | popr., zrzut 9/z, 12/p | |
| TRAWA-1 204 | Kielce | lew. 35, gór. 140 | 12 km pnc-zach | Pińczów | nad Nidą | 1944-08-04/05 | Halifax JP-295 „P” / GB | popr., NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| Trawa 2 | Kielce | lew. 22, gór 128 | 9 km płd-wsch | Miąsowa | |||||
| Trotyl | Lwów | pr. 165, dół 232 | 18 km płd | Gródek Jagielloński | |||||
| TRUSKAWKA | Kraków | pr. 537 ?, gór 176 | 6 km wsch | Wodzisław | II, wypada 6 km zachpr 53 | ||||
| TRZNADEL 1 | Kielce | lew. 91, dół 66 | 27 km pnc-zach | Tarnów | III | ||||
| TRZNADEL 2 | Kielce | lew. 107, dół 50 | 20 km pnc-zach | Tarnów | III | ||||
| Tuja-1 219 | Kraków | pr. 12, dół 178 | 19 km płd | Jędrzejów | Brzezinka | 1944-04-15/16 | Halifax HR-680 „D” / GB | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| Tuja-1 219 | Kraków | pr. 12, dół 178 | 19 km płd | Jędrzejów | Brzezinka | 1944-05-04/05 | Halifax JN-897 "T" / GB | zrzut 12/z, 12/p | |
| Tuja 2 | Kraków | pr. 11, gór 154 | 7 km płd | Jędrzejów | |||||
| Tukan-1 12 | Kielce | lew. 166, dół 194 | 31 km pnc | st. Tarnów | Szczucin nad Wisłą | 1943-12-15/16 | Ohio 2 | Halifax JD-362 "L" / PL | NIEUDANY zrzut materiałowy |
| Tukan-1 12 | Kielce | lew. 166, dół 194 | 31 km pnc | st. Tarnów | Szczucin nad Wisłą | 1943-12-18/19 | Ohio 2 | Halifax JD-319 "A" / PL | zrzut 6/z, 6/p |
| Tukan 2 | Kielce | lew. 180, dół 102 | 32 km pnc | Tarnów | |||||
| Tulipan-1 308 | Kraków | pr. 21, gór 80 | 16 km pnc | st. Jędrzejów | Małogoszcz | 1944-03-17/18 | ? | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| Tulipan-1 308 | Kraków | pr. 21, gór 80 | 16 km pnc | st. Jędrzejów | Małogoszcz | 1944-04-08/09 | Halifax JP-161 "G" / GB | plac. zapas., NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| Tulipan-1 308 | Kraków | pr. 21, gór 80 | 16 km pnc | st. Jędrzejów | Małogoszcz | 1944-04-09/10 | Halifax JP-224 „A” / GB | zrzut 12/z, 12/p | |
| Tulipan 2 | Kraków | pr. 25, gór. 89 | 13 km pnc | Jędrzejów | |||||
| TUR | Zamość | lew. 142, gór. 45 | 20 km płd-zach | Krasnystaw | Mościska | 1944-04-14/15 | Halifax BB-422 "O" / GB | III, popr., plac. zapas., zrzut 9/z, 12/p | |
| Tygrys | Radom | pr. 74, gór. 190 | 9 km pnc | Puławy | |||||
| Ucho | Płock | pr. 63, dół 16 | 10 km płd-wsch | Łowicz | rejon zapasowy | ||||
| Ugór | 20 km | Skierniewice | Łyszkowice, Czatolin | 1941-11-7/8 | Ruction | Halifax L-9612 / PL | skok 2 CC, 1 kurier, zrzut 4 radio, 2 odbiorniki | ||
| 10 km | Cieszyn | Dębowiec | 1941-02-15/16 | Adolphus | Armstrong Whitworth Whitley Z-6473 / GB | poza placówkę, skok 2 CC, 1 kurier | |||
| 7,5 km | Włoszczowa | Kobyla Wieś | 1941-02-15/16 | Adolphus | Armstrong Whitworth Whitley Z-6473 / GB | NIEUDANY - zrzut rejon Dębowiec, skok 2 CC, 1 kurier | |||
| Ugór | 20 km | Skierniewice | Łyszkowice, Czatolin | 1942-09-01/02 | Rheumatism | Halifax W-7774 "T" / PL | NIEUDANY skok, zrzut materiałowy | ||
| Ugór | 20 km | Skierniewice | Łyszkowice, Czatolin | 1942-09-03/04 | Rheumatism | Halifax W-7774 "T" / PL | skok 4 CC, 2 kurier | ||
| UOLBORKA | Łódź | pr. 36, gór. 99 | 9 km pnc-zach | Pabianice | |||||
| UTRATA | Łódź | pr. 271, gór 158 | 5 km płd-wsch | Łask | |||||
| WACŁAW 240 | Warszawa | pr. 64, gór. 5 | 13 km zach | Zambrów | Kaczynek | 1944-04-12/13 | Liberator BZ-860 "U" / PL | IV, nieudany zrzut materiałowy, ostrzelany | |
| WACŁAW 240 | Warszawa | pr. 64, gór. 5 | 13 km zach | Zambrów | Kaczynek | 1944-04-12/13 | Liberator BZ-965 "S" / PL | IV, nieudany zrzut materi., poleciał na "Froterka" | |
| WALIZA | Warszawa | pr. 177, gór. 129 | 9 km pnc-wsch | Wyszków | II | ||||
| WANNA 207 | Warszawa | pr. 47, dół 107 | 15 km płd-zach | Sokołów | (dawna "Osa") | 1943-09-14/15 | Flat 14 | Halifax BB-378 "D" / GB | II, odwołany, defekt samolotu |
| WANNA 207 | Warszawa | pr. 47, dół 107 | 15 km płd-zach | Sokołów | (dawna "Osa") | 1943-09-14/15 | Neon 10 | Halifax JD-319 "A" / PL | II, NIEUDANY skok CC, zrzut, poleciał na "Dywan" |
| WANNA 321 | Warszawa | pr. 47, dół 107 | 15 km płd-zach | Sokołów | (dawna "Osa") | 1944-03-17/18 | Halifax HR-671 "R" / GB | II, NIEUDANY zrzut materiałowy, poleciał na Parda, Paszkot lub Raszka | |
| WANNA 321 | Warszawa | pr. 47, dół 107 | 15 km płd-zach | Sokołów | (dawna "Osa") | 1944-03-17/18 | Halifax BB-422 "O" / PL | II, NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| WANNA 139 | Warszawa | pr. 47, dół 107 | 15 km płd-zach | Sokołów | (dawna "Osa") | 1944-04-03/04 | Halifax BB-422 "O" / GB | II, zrzut 9/z, 12/p | |
| WAPIEŃ | Łuck | pr. 152, gór. 33 | 30 km pnc-wsch | Łuck | II | ||||
| Warta 224 | Łódź | pr. 61, dół 109 | 29km płd-wsch | Piotrków | Przyłęk | 1944-05-12/13 | Liberator EV-978 "R" / PL | popr., NIEUDANY zrzut 12/z, 12/p | |
| Warta 224 | Łódź | pr. 61, dół 109 | 29km płd-wsch | Piotrków | Przyłęk | 1944-05-12/13 | Halifax JP-236 "A" / PL | popr., NIEUDANY zrzut 9/z, 12/p | |
| Waza | Radom | pr. 223, gór. 48 | 14 km zach | st. Garwolin | Sobienie Kiełczewskie | 1944-02-24/25 | Halifax BB-388 „B” / GB | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| Waza 403 | Radom | pr. 223, gór. 48 | 14 km zach | st. Garwolin | Sobienie Kiełczewskie | 1944-04-27/28 | Halifax JP-236 „A” / PL | zrzut 9/z, 12/p | |
| WEZERA 211 | Łódź | pr. 33, dół 104 | 37 km płd-wsch | Piotrków | Żarnów | 1944-10-21/22 | Halifax JP-252 "L" / PL | II, NIEUDANY. zrzut | |
| WEZERA 211 | Łódź | pr. 33, dół 104 | 37 km płd-wsch | Piotrków | Żarnów | 1944-10-21/22 | Liberator KG-994 "R" / PL | II, NIEUDANY. zrzut | |
| WEZERA 321 | Łódź | pr. 33, dół 104 | 37 km płd-wsch | Piotrków | Żarnów | 1944-12-28/29 | Liberator BZ-965 "V" / PL | II, NIEUDANY. zrzut , zwaria, zawrócił | |
| WIDAWKA | Łódź | pr. 229, gór 142 | 4 km płc | Pabianice | nanies. na mapę gór 142 | ||||
| Widelec | Warszawa | lew. 42, dół 103 | 11 km pn-zach. | Błonie | |||||
| Wieprz | Łódź | pr. 41, dół 120 | 34 km płd-wsch | Piotrków | |||||
| WIERNICA | Łódź | lew. 47, dół 108 | 6 km pnc-zach | Wieluń | |||||
| Wieszak 105 | Warszawa | pr.145, dół 35 | 14 km płn-wsch | Mińsk Mazowiecki | Siodło, Mienia | 1943-09-16/17 | Neon 2 | Halifax JN-911 „Z” / PL | skok 3 CC, zrzut 6/z, 1/p |
| Wieszak 311 | Warszawa | pr.145, dół 35 | 14 km płn-wsch | Mińsk Mazowiecki | 1944-02-24/25 | Weller 5 | Halifax JN-956 „E” / PL | NIEUDANY skok, zrzut materiałowy | |
| Wieszak 311 | Warszawa | pr.145, dół 35 | 14 km płn-wsch | Mińsk Mazowiecki | 1944-02-24/25 | Weller 6 | Halifax JP-207 "E" / PL | NIEUDANY skok, zrzut materiałowy | |
| Wieszak 226 | Warszawa | pr.145, dół 35 | 14 km płn-wsch | Mińsk Mazowiecki | Zalesie | 1944-04-12/13 | Weller 3 | Halifax JP-180 „V” / PL | skok 4 CC, zrzut 9/z, 6/p |
| WIERSZE 705 | 7 km pnc-zach | Wiersze | (Puszcza Kampinoska) | 1944-08-16/17 | Halifax JD-319 „G” / GB | zrzut 9/z, 6/p, na "dziko" ok. Lipnica Wielka | |||
| WIERSZE 705 | 7 km pnc-zach | Wiersze | (Puszcza Kampinoska) | 1944-08-16/17 | Halifax JP-295 „P” / GB | zrzut 9/z, 8/p | |||
| WIERSZE 705 | 7 km pnc-zach | Wiersze | (Puszcza Kampinoska) | 1944-08-16/17 | Halifax BB-429 „V” / GB | zrzut 9/z, 8/p | |||
| WIERSZE 705 | 7 km pnc-zach | Wiersze | (Puszcza Kampinoska) | 1944-08-20/21 | Halifax JD-171 „B” / PL | NIEUDANY zrzut materiałowy | |||
| WIERSZE 705 | 7 km pnc-zach | Wiersze | (Puszcza Kampinoska) | 1944-08-20/21 | Liberator EW-278 „U” / PL | plac. zapas., zrzut 12/z, 12/p | |||
| WIERSZE 705 | 7 km pnc-zach | Wiersze | (Puszcza Kampinoska) | 1944-08-24/25 | Halifax JP-226 „A” / PL | zrzut 9/z, 12/p | |||
| WIERSZE 705 | 7 km pnc-zach | Wiersze | (Puszcza Kampinoska) | 1944-08-25/26 | Halifax JP-161 „N” / PL | zrzut 4/p, także na "Hamak" | |||
| WILGA 901 | Cieszyn | pr. 10, gór. 155 | 24 km pnc-wsch | Nowy Targ | Szczawa | 1944-11-18/19 | Kazik 1 | Liberator KG-834 „U” / PL | NIEUDANY skok, zrzut materiałowy |
| WILGA 901 | Cieszyn | pr. 10, gór. 155 | 24 km pnc-wsch | Nowy Targ | Szczawa | 1944-11-18/19 | Halifax JP-136 „D” / PL | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| WILGA 901 | Cieszyn | pr. 10, gór. 155 | 24 km pnc-wsch | Nowy Targ | Szczawa | 1944-11-18/19 | Halifax LL-534 „M” / PL | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| WILGA 901 | Cieszyn | pr. 10, gór. 155 | 24 km pnc-wsch | Nowy Targ | Szczawa | 1944-11-22/23 | Kazik 1 | Liberator KG-994 „R” / PL | skok 6 CC, zrzut 15/z, 3/p |
| WILGA 901 | Cieszyn | pr. 10, gór. 155 | 24 km pnc-wsch | Nowy Targ | Szczawa | 1944-11-22/23 | Staszek 2 | Liberator KG-834 „U” / PL | NIEUDANY skok, zrzut materiałowy |
| WILGA 901 | Cieszyn | pr. 10, gór. 155 | 24 km pnc-wsch | Nowy Targ | Szczawa | 1944-11-22/23 | Halifax JP-242 „E” / PL | zrzut 9/z, 12/p | |
| WILGA 311 | Cieszyn | pr. 10, gór. 155 | 24 km pnc-wsch | Nowy Targ | Szczawa | 1944-12-25/26 | Staszek 2 | Liberator BZ-965 „V” / PL | NIEUDANY skok, zrzut materiałowy |
| WILGA 311 | Cieszyn | pr. 10, gór. 155 | 24 km pnc-wsch | Nowy Targ | Szczawa | 1944-12-28/29 | Halifax JP-136 „D” / PL | plac. zapas., NIEUDANY zrzut | |
| WILGA 311 | Cieszyn | pr. 10, gór. 155 | 24 km pnc-wsch | Nowy Targ | Szczawa | 1944-12-28/29 | Liberator KG-834 „U” / PL | plac. zapas., NIEUDANY zrzut | |
| WILGA 311 | Cieszyn | pr. 10, gór. 155 | 24 km pnc-wsch | Nowy Targ | Szczawa | 1944-12-25/26 | Halifax JP-242 „E” / PL | zrzut 9/z, 6/p | |
| WILGA 311 | Cieszyn | pr. 10, gór. 155 | 24 km pnc-wsch | Nowy Targ | Szczawa | 1944-12-26/27 | Staszek 2 | Liberator BZ 965 „V” / PL | skok 6 CC, zrzut 15/z, 3/p |
| WILGA 311 | Cieszyn | pr. 10, gór. 155 | 24 km pnc-wsch | Nowy Targ | Szczawa | 1944-12-27/28 | Halifax JP-242 „E” / PL | zrzut 9/z, 12/p | |
| WILGA 311 | Cieszyn | pr. 10, gór. 155 | 24 km pnc-wsch | Nowy Targ | Szczawa | 1944-12-28/29 | Liberator KG-994 „R” / PL | zrzut 11/p, na "dziko" | |
| WILGA 311 | Cieszyn | pr. 10, gór. 155 | 24 km pnc-wsch | Nowy Targ | Szczawa | 1944-12-28/29 | Liberator KH-151 „S” / PL | zrzut 15/z, 5/p | |
| WILGA 311 | Cieszyn | pr. 10, gór. 155 | 24 km pnc-wsch | Nowy Targ | Szczawa | 1944-12-28/29 | Halifax JP-252 „L” / PL | zrzut 9/z, 10/p | |
| WILGA 311 | Cieszyn | pr. 10, gór. 155 | 24 km pnc-wsch | Nowy Targ | Szczawa | 1944-12-28/29 | Halifax LL-118 „C” / PL | zrzut 9/z, 16/p | |
| Wilk 144 | 12 km płd-zach | Krasnystaw | Piaski Szlacheckie | 1944-04-08/09 | Halifax JN-911 "Z" / PL | zrzut 8/z, 9/p, w tajemnicy przed SOE | |||
| Wis | Lwów | lew. 156, gór. 167 | 17 km pnc. zach | Sambor | |||||
| Wisła 102 | Łódź | praw. 61, dół 108 | 26 km płd-wsch | st. Piotrków | Przyłęk | 1944-04-09/10 | Liberator BZ-860 "U" / PL | popr., NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| Wisła 214 | Łódź | praw. 61, dół 108 | 26 km płd-wsch | st. Piotrków | Przyłęk | 1944-08-01/02 | Halifax JP-294 „B” / GB | popr., zrzut 9/z, 6/p | |
| Wisła 409 | Łódź | praw. 61, dół 108 | 26 km płd-wsch | st. Piotrków | Przyłęk | 1944-10-17/18 | Liberator KG-834 „U” / PL | popr., NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| WISŁOKA | Łódź | lew. 163, dół 157 | 45 km zach | Piotrków | II, wg. depeszy 36 km | ||||
| Woda | Kraków | lew. 250, dół 90 | 15 km płd-zach | Olkusz | |||||
| Wojciech | Nowogródek | lew. 77, gór. 86 | 42 km płd-zach | Lida | |||||
| WOLICA | Radom | lew. 42, dół 130 | 36 km pnc | st. Skarżysko | IV | ||||
| WOŁGA | Łódź | pr. 63, dół 59 | 26 km zach | Końskie | II, 10526/44, popr. | ||||
| WÓDKA | Cieszyn | lew. 231, gór 4 | 12 km pnc-wsch | Żywiec | III, nanies. na mapę 94 gór. | ||||
| Wół 601 | 15 km płnc-zach | st. Końskie | Piła, Stara Kuźnica | 1943-01-26/27 | Halifax DT-727 „K” / PL | plac. zapas., brak zrzutu | |||
| Wół 601 | 15 km płnc-zach | st. Końskie | Piła, Stara Kuźnica | 1943-03-13/14 | Brick | Halifax DT-627 "P" / GB | skok 4 CC, zrzut 6/z, 4/p | ||
| WRONA 614 | Kielce | lew. 232, dół 81 | 12 km płd-zach | Mielec | Podlesie | 1943-03-13/14 | Yard | ? F/O Wyne GB | NIEUDANY zrzut materiałowy |
| WRONA 614 | Kielce | lew. 232, dół 81 | 12 km płd-zach | Mielec | Podlesie | 1943-03-14/15 | Slate | Halifax DT-620 "T" / GB | NIEUDANY zrzut materiałowy, zestrzelony |
| WRONA 411 | Kielce | lew. 232, dół 81 | 12 km płd-zach | Mielec | Podlesie | 1944-04-27/28 | Halifax BB-438 "S" / GB | zrzut 12/z, 12/p | |
| Wróbel | Kielce | pr. 95, dół 85 | 21 km płd-zach | Rzeszów | |||||
| WYDRA 113 | Brześć | lew. 200, dół 50 | 14 km pnc-wsch | st. Biała Podlaska | Klonowica Wielka | 1944-01-05/06 | Florida 26 i 27 | Liberator BZ-949 "J" / PL | II, NIEUDANY zrzut materiałowy, rozbił się |
| WYDRA 246 | Brześć | lew. 200, dół 50 | 14 km pnc-wsch | st. Biała Podlaska | Klonowica Wielka | 1944-04-12/13 | Halifax JP-162 "N" / GB | II, NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| WYDRA 246 | Brześć | lew. 200, dół 50 | 14 km pnc-wsch | st. Biała Podlaska | Klonowica Wielka | 1944-04-12/13 | Halifax BB-431 "T" / CA | II, NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| WYDRA 246 | Brześć | lew. 200, dół 50 | 14 km pnc-wsch | st. Biała Podlaska | Klonowica Wielka | 1944-04-14/15 | Halifax JP-162 "N" / GB | II, zrzut 9/z, 12/p | |
| WYDRA 246 | Brześć | lew. 200, dół 50 | 14 km pnc-wsch | st. Biała Podlaska | Klonowica Wielka | 1944-04-14/15 | Halifax BB-431 "T" / GB | II, zrzut 6/z, 9/p | |
| Zamek 210 | 16 km płnc-zach | Dęblin | Życzyn | 1942-10-01/02 | Gimlet | Halifax W-7774 "T" / PL | skok 4 CC, zrzut z, b, 3 radio, 3 odbiorniki i in. | ||
| Zamek-2 311 | Lwów | pr. 46, gór. 88 | 14 km płd-wsch | Lwów | Głuchowice | 1944-02-24/25 | Liberator BZ-965 "S" / PL | zrzut 12/z, 12/p | |
| Zamek-2 311 | Lwów | pr. 46, gór. 88 | 14 km płd-wsch | Lwów | Głuchowice | 1944-03-17/18 | Liberator BZ-965 "S" / PL | zrzut 12/z, 12/p | |
| Zamek | Lwów | pr. 46, gór. 88 | 14 km płd-wsch | Lwów | Głuchowice | 1944-04-03/04 | Halifax JP-177 "P" / PL | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| ZAMEK 902 | Lwów | pr. 46, gór. 88 | 14 km płd-wsch | Lwów | Głuchowice | 1944-04-23/24 | Liberator BZ-965 "S" / PL | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| ZAMEK 902 | Lwów | pr. 46, gór. 88 | 14 km płd-wsch | Lwów | Głuchowice | 1944-04-23/24 | Halifax JD-362 "L" / PL | NIEUDANY zrzut materiałowy | |
| Zapadka | Lwów | pr. 52, gór 97 | 14 km płd-wsch | Lwów Gł. | |||||
| ZASKRONIEC 1 | Wilno | lew. 137, gór. 175 | 25 km płd-zach | Wilno | II | ||||
| ZASKRONIEC 2 | Wilno | lew. 147, gór 168 | 22 km płd-zach | Wilno | II | ||||
| Zasuwa | Łódź | pr. 37,m gór. 47 | 11 km płd | Skierniewice | |||||
| Zawiasa | Płock | pr. 31, dół 22 | 18 km płd-wsch | Łowicz | |||||
| ZEBRA | Radom | pr. 91, gór. 125 | 12 km wsch | Życzyn | III | ||||
| Zegar 120 | Warszawa | pr. 203, dół 90 | 26 km wsch | st. Wwa Główna | Olesin Duży | 1944-04-03/04 | Salamander | Halifax JP-180 "V" / PL | skok: Retinger, 1 kurier, zrzut 9/z, 9/p |
| Zenon 109 | 1944-01-05/06 | Florida 12, 13 | Liberator BZ-860 "U" / PL | III, plac. zapas., NIEUDANY zrzut, zawrócił | |||||
| ZENON | Brześć | lew. 98, góra 74 | 8 km pnc-zach | Brańsk | II, | ||||
| ZIELONA | Łódź | lew.9, dół 183 | 42 km płd-zach | Zduńska Wola | II | ||||
| Zosia 703 | Płock | pr.11, gór. 97 | 13 km płd-wsch | Rst. aciąż | 1943-10-14/15 | Cottage 44 | Halifax BB-378 "D" / PL | zrzut 6/z, 6/p | |
| ZYDEL 121 | Brześć | lew. 10, dół 126 | 13 km płd-wsch | st. Sokołów Podlaski | Kobylany Górne | 1944-04-08/09 | Liberator BZ-860 "U" / PL | II, zrzut 12/z, 12/p | |
| Żaba | 12 km płd | Łowicz | Stachlew | 1942-09-03/04 | Measles | Halifax W-7773 "S" / PL | skok 6 CC | ||
| Żaba 609 | 12 km płd | Łowicz | Stachlew | 1943-03-16/17 | Attic | Halifax DT-727 "K" / PL | skok 2 CC, 1 kurier, zrzut 6/z, 2/b | ||
| Żaba 1 | Wilno | pr. 201, dół 134 | 2 km płd-wsch | M. Soleczniki | |||||
| Żaba 2 | Wilno | pr. 193, dół 125 | 5 km pnc-wsch | Wlk. Soleczniki | |||||
| Żarówka | Radom | gór. 7, lew. 145 | 14 km pnc. zach | st. Chynów | |||||
| Żbik 605 | 8 km płd-zach | st. Koniecpol | Lelów, Bystrzanowice | 1943-03-13/14 | Window | Halifax HR-666 "E" / PL | skok 4 CC, zrzut 6/z, 2/p | ||
| Żubr 208 | 14 km płnc-zach | Kielce | Promnik, skraj lasu | 1943-01-26/27 | Gauge | Halifax DT-727 "K" / PL | skok 4 CC, defekt wyrzutników | ||
| Żyto-1 400 | Kalisz | pr. 61, gór. 140 | 14 km płd | Kalisz | 1943-09-14/15 | Flat 22 | Halifax JD-154 "V" / PL | NIEUDANY zrzut, rozbił się w Skalmierzycach | |
| Żyto-1 801 | Kalisz | pr. 61, gór. 140 | 14 km płd | Kalisz | 1943-10-15/16 | Cottage 55 | Halifax JD-171 "P" / PL | zrzut 6/z/, 6/p | |
| Żyto 2 | Kalisz | pr. 40, dół 144 | 10 km pnc | Podzamcze | |||||
| Żywica 102 | Cieszyn | pr. 144, gór. 72 | 15 km pnc-zach | Myślenice | Baczyn, Skawce | 1944-07-30/31 | Halifax JP-223 „W” / GB | zrzut 12/z, 12/p | |
| poza | Łowicz | 22 km | Brzozów Stary | las Paulinka - Załusków | 1941-12-27/28 | Jacket | Halifax L-9618 „W” / PL | skok 4 CC, 2 kurier, na "dziko" | |
| Kur 407 | 12 km pnc | Opole | Rogów | 1942-10-29/30 | Pliers | Halifax W-7773 „S” / PL | NIEUDANY, rozbił się o skałę Iljansbuknuten (N58°26′ E06°11′) między Helleren a Refsland (Norwegia), poległo 3 CC oraz załoga | ||
| Ptak | 1943-03-08/09 | Lily | Halifax DT-727 „K” / PL | NIEUDANY, zabłądził | |||||
| Tor 34 | 1943-04-02/03 | Flax | Halifax DT-725 „J” / PL | NIEUDANY, skok 3 CC, zawrócił | |||||
| ? 510 | Radom, Kielce | 1944-09-01/02 | Halifax DK-124 „C” / PL | NIEUDANY, w drodze powrotnej w rejonie Mohacz nad Dunajcem zestrzelony, poległ pilot, załoga w niewoli | |||||
| ? 511 | Radom, Kielce | 1944-09-01/02 | Halifax JP-180 „A” / PL | NIEUDANY, spadł w płomieniach ok. 50 km od Budapesztu, załoga poległa, pochowana na Brytyjskim Cmentarzu Wojennym w Solymar | |||||
| ŚWIETLIK (lądowisko) | Radom, Kielce | 12,5 km płd-wsch. | Most na Pilicy, Sulejów | Ciechomin, Rożenek | 1944-12-15/16 | MOST 4, WILDHORN IV | Dakota KG-446 „?” / PL | NIEUDANY, odwołanie z lotu |
O przeszłości wiemy tyle, ile o niej napisano, ile zdołano odkryć. Cała reszta umiera w ciszy niepamięci. Projekt poszukiwania i ostatecznie upamiętnienia miejsc zrzutów dla Armii Krajowej, to właśnie szansa na uratowanie fragmentu historii od niepamięci.
Cichociemni należeli do elity Wojska Polskiego. Pamięć o tych najlepszych z najlepszych, jest obowiązkiem następnych pokoleń. Z całego serca wspieram ten projekt
Prof. dr hab. Maciej Franz
Objaśnienia do bazy zrzutów
„Wykaz placówek” Oddziału VI (Specjalnego) zaktualizowałem o dotychczas ustalone dane oraz dodałem do niego wszystkie placówki do których kiedykolwiek skierowały się jakiekolwiek samoloty ze zrzutami.
Dodałem m.in. placówki (głównie przyjmujące Cichociemnych, ale nie tylko): Bambus 301, Bat, Bąk (placówka plus lądowisko Most 1), Bór, Chmiel, Igła, Kobuz, Kocioł, Koń, Kopyto, Kra, Krata, Lilia 707, Lis, Łąka, Mewa 958, Motyl (lądowisko), Narcyz 961, Newa, Okoń, Olcha 606, Osa, Pies, Pole, Puchacz, Rakieta, Rogi, Sałata, Słonecznik, Słoń, Sum, Ugór, Wół, Żbik, Żubr.
Ogółem baza zawiera obecnie 11440 rekordów (w finalnej wersji bazy 4.5) dotyczących zrzutów, samolotów, lotów specjalnych SOE oraz placówek odbiorczych.
Z uwagi na różny przebieg lotów specjalnych poszczególnych samolotów do Polski, przyjąłem zasadę, że każdy samolot ma „swój” odrębny wiersz w bazie zrzutów. Pozwala to precyzyjnie wskazać jego numer, narodowość załogi, datę i rodzaj operacji, a także opisać jej skutek oraz losy samolotu.
Dla większej przejrzystości placówki „czynne”, czyli takie na które zaplanowano zrzut (niezależnie od jego wyniku), oznaczone są boldem, tj. są „pogrubione”.
81 operacji zrzutowych (oraz przerzutowych) Cichociemnych omówiłem szerzej odrębnie, link do każdej z nich znajduje się m.in. na początku tej strony, na początku stron: Wykaz skoków (zrzutów) Cichociemnych, Zrzuty oraz na stronach każdej z tych operacji.
Pojęcie np. „nieudany zrzut materiałowy” może oznaczać m.in.: odwołanie lotu, zawrócenie po starcie, defekt maszyny, trudności ze znalezieniem placówki, rozbicie samolotu albo jego zestrzelenie (co też skutkuje rozbiciem, ale z innej przyczyny) itp. itd. Starałem się w „uwagach” podać jak najwięcej informacji o efekcie danej operacji lotniczej. Bez wyodrębnienia każdego samolotu w osobnym wierszu tej bazy danych byłoby to niemożliwe. Określenie „NIEUDANY” oznacza, że do zrzutu nie doszło, a podane ilości zaopatrzenia informują o składzie i wielkości planowanego zrzutu.
Jeśli więc np. na daną placówkę poleciało w trzech datach siedem samolotów, cztery z nich zrzuciły skoczków i/lub zasobniki z zaopatrzeniem, jeden z samolotów miał defekt silnika, a drugi został zestrzelony po zrzucie – dana placówka jest wymieniona w bazie w siedmiu wierszach; w każdym znajdują się odpowiednie informacje. Jeśli samolot danego dnia był nad dwiema (niekiedy nad trzema) placówkami, jest wymieniony w dwóch lub trzech wierszach, w każdym są właściwe informacje.
Zrzuty dla Powstania Warszawskiego – jeśli nie były planowane na konkretną placówkę, tylko zrzucane bezpośrednio na Warszawę – są pod zbiorczą nazwą POWSTANIE WARSZ. Oprócz nich zrzuty przyjmowały (nie wszystkie przyjęły) „okołowarszawskie” placówki odbiorcze: Chochla, Hamak, Karp, Lin, Newa, Nida, Piaseczno, Sum, Tasak, Wiersze. Nie zawsze było możliwe wskazanie w bazie konkretnych placówek które odebrały zrzut – z różnych powodów, m.in część zrzutów trafiała wprost do określonych rejonów Warszawy, dzielnic, ulic, ponadto samoloty leciały na daną placówkę, ale zrzutu dokonywały w innym miejscu itp. Zrzuty dla Powstania (na Warszawę) podczas amerykańskiej operacji FRANTIC VI (zrzut 1170 zasobników ze 101 samolotów) są ujęte zbiorczo, w trzech wierszach: zrzuty na rejon „A” (Mokotów), zrzuty na rejon „B” (Śródmieście) oraz zrzuty na rejon „C” (Żoliborz). Wyodrębniona z tej bazy – baza zrzutów dla Powstania Warszawskiego znajduje się na stronie Zrzuty dla Powstania Warszawskiego.
W przypadku trzech operacji „Most” podałem w „uwagach” tylko dane dot. przerzutu do Polski, komplet informacji znajduje się na tej stronie oraz na stronach: „Most 1”, „Most 2” oraz „Most 3”.
Dane nt. środków finansowych dla Armii Krajowej – przerzucanych do Polski przez Cichociemnych – znajdują się na stronach z Ich biogramami, w części odnoszącej się do zrzutu. Można je odszukać korzystając z Wykazu (zrzutów) skoków Cichociemnych. Odrębna baza z takimi danymi czeka na zrobienie.
Precyzyjną lokalizację GPS wszystkich placówek odbiorczych (zrzutowisk) dodam do bazy po ustaleniu tej lokalizacji oraz jej zweryfikowaniu.
Kryptonim
Kryptonimy placówek (nadawane przez Polaków), mają trzycyfrowy numer, stosowany w dokumentacji brytyjskiej (SOE), w której placówki nazywano „punktami” (pinpoints), każdy o określonym (indywidualnym) numerze. Jak wskazuje w swojej pracy Kajetan Bieniecki (s.6) „numery placówek zmieniano jednak okresowo i jedna i ta sama placówka mogła mieć więcej, aniżeli jeden numer. Numery tych placówek nie miały jednak żadnego związku z tzw. „kaczkami”, trzycyfrowymi numerami określającymi placówki, które podawano w komunikatach specjalnych po audycji radiowej BBC w języku polskim (…)”. Znajomość numerów placówek jest jednak niezbędna w kwerendach w archiwach brytyjskich, gdzie nie ma polskich kryptonimów.
Trzeba też mieć na uwadze, że nie zawsze placówki (bez numeru) o tej samej nazwie to są te same placówki – zwykle są to różne placówki, z różnych okręgów.
Ten galimatias uporządkowała decyzja podjęta jesienią 1943, kiedy „znormalizowano” nadawanie kryptonimów placówkom odbiorczym:
- Obszar Warszawa AK – domowe przedmioty gospodarcze (Chochla, Tasak)
- Okręg Radom – Kielce AK – rośliny (np. Klon, Mirt)
- Okręg Łódź AK – rzeki (np. Nida, Wisła)
- Okręg Poznań AK – zboża (np. Proso, Żyto)
- Okręg Kraków AK – ptaki (np. Kanarek, Wilga)
- Okręg Lublin AK – zwierzęta (np. Baran, Hipopotam)
- Obszar Białystok AK – imiona (np. Bogusław, Wacław)
- Obszar Lwów AK – uzbrojenie (np. Browning, Ładownica)
- Okręg Wołyń AK – minerały (np. Krzem, Topaz)
- Okręg Wilno AK – gady, płazy (np. Jaszczurka, Żaba)
Wersalikami (pogrubieniem) oznaczono bastiony, czyli placówki zdolne do przyjęcia zrzutu jednorazowo z więcej niż jednego samolotu. Podana w uwagach liczba rzymska oznacza prawdopodobnie informację nt. „pojemności” bastionu – patrz uwagi.
Mapa WIG
Nazwa arkusza przedwojennej mapy Wojskowego Instytutu Geograficznego, na którym można (po odkodowaniu według instrukcji) wyznaczyć w miarę precyzyjnie lokalizację danej placówki odbiorczej. Mapy są do pobrania na tej stronie.
Współrzędne
Podane w wyszperanym przeze mnie w CAW-WBH „Wykazie placówek” Oddziału VI (Specjalnego) współrzędne „dekodujące” położenie danej placówki odbiorczej. Korzystając z tych współrzędnych, mapy WIG oraz „Instrukcji dekodowania” Pana Waldemara Natońskiego można ustalić położenie danej placówki odbiorczej, zapisane w dokumentacji Oddziału VI.
Pamiętać trzeba, że ustalone w ten sposób zaplanowane położenie placówki odbiorczej nie musi oznaczać miejsca w którym dokonano zrzutu – czasem bowiem z rożnych przyczyn, np. obecność żołnierzy niemieckich w pobliżu, placówkę odbiorczą „przesuwano” o kilka kilometrów. Dla pilota „z góry” nie miało to większego znaczenia i nie wymagało nawet wcześniejszego powiadamiania. Dla osób „w terenie” miało to oczywiście znaczenie zasadnicze.
Jeśli rekord kolumny „mapa WIG” dla którejś placówki jest pusty, oznacza to, że placówka ta (zrzutowisko) nie znajdowała się w wyszperanym przeze mnie „Wykazie placówek Oddziału VI (nie jest on bowiem kompletny), dane nt. placówki w bazie pochodzą z innego źródła np. z fundamentalnej publikacji Kajetana Bienieckiego (lub innych), wspomnień lotników, skoczków, obsługi zrzutowisk itp.
Lokalizacja
Przybliżone dane lokalizacyjne, wskazujące odległość i kierunek od miejscowości podanej w następnej kolumnie.
Dane pochodzą głównie z „Wykazu placówek” Oddziału VI (Specjalnego) oraz z fundamentalnej publikacji Kajetana Bienieckiego „Lotnicze wsparcie Armii Krajowej”. Sporadycznie dane te pochodzą z innych źródeł, np. wspomnień lotników, skoczków, obsługi zrzutowisk itp.
Miejscowość
Z reguły największa miejscowość w pobliżu miejsca zrzutu. Jeśli poprzedza jej nazwę skrót „st.” oznacza stację kolejową o tej nazwie. Warto pamiętać, że nie zawsze w dokumentach znajduje się taki skrót, choć przeważnie podane miejscowości oznaczają właśnie stacje kolejowe o tej nazwie.
Dane pochodzą głównie z „Wykazu placówek” Oddziału VI (Specjalnego) oraz z fundamentalnej publikacji Kajetana Bienieckiego „Lotnicze wsparcie Armii Krajowej”. Sporadycznie dane te pochodzą z innych źródeł, np. wspomnień lotników, skoczków, obsługi zrzutowisk itp.
Miejsce
Z reguły miejscowość (wieś) najbliższa danemu zrzutowisku.
Dane pochodzą głównie z fundamentalnej publikacji Kajetana Bienieckiego „Lotnicze wsparcie Armii Krajowej” oraz wspomnień Cichociemnych, lotników, skoczków, obsługi zrzutowisk itp., a także z lokalnych publikacji nt. zrzutów na danym obszarze. Niekiedy dane wynikają z ustaleń naszego portalu lub Tropicieli działających w Projekcie. Jeśli w rekordzie tej kolumny nie ma żadnej nazwy może to oznaczać, że bezpośrednio w okolicy miejsca zrzutu nie ma żadnej miejscowości (wsi) albo też że jej jeszcze nie ustaliliśmy…
Przy ustalaniu faktycznego miejsca zrzutu najbardziej wiarygodne oraz pomocne są zazwyczaj relacje bezpośrednich uczestników akcji odbioru danego zrzutu. Dlatego doprecyzowanie dotychczasowych ustaleń powinno nastąpić w oparciu właśnie o takie relacje.
Data operacji
Dane pochodzą głównie z fundamentalnej publikacji Kajetana Bienieckiego „Lotnicze wsparcie Armii Krajowej”; w części zostały zweryfikowane także w oparciu o dane pochodzące z innych publikacji nt. zrzutów.
Operacja
Kryptonim danej operacji lotniczej (zrzutowej). Wszystkie operacje zrzutowe Cichociemnych mają swój kryptonim, natomiast od lutego 1944 zaniechano nadawania kryptonimów operacjom zrzutowym zaopatrzenia (zrzutom materiałowym).
Dane pochodzą głównie z fundamentalnej publikacji Kajetana Bienieckiego „Lotnicze wsparcie Armii Krajowej”; w części zostały zweryfikowane także w oparciu o dane pochodzące z innych publikacji nt. zrzutów.
Samolot / Załoga
Dane nt. samolotów i załóg są dość łatwe do odczytania, np. Halifax DT-725 „J” / PL oznacza samolot Handley Page Halifax o numerze DT-725 „J” z załogą polską; skrót np. CA-GB oznacza załogę kanadyjsko-brytyjską, skrót Afr.-GB załogę południowoafrykańsko-brytyjską, przy czym w pierwszej kolejności wziąłem pod uwagę narodowość pilota/pilotów (zwykle leciało dwóch pilotów plus ok. pięć osób załogi).
Dane pochodzą głównie z fundamentalnej publikacji Kajetana Bienieckiego „Lotnicze wsparcie Armii Krajowej”; w części zostały zweryfikowane także w oparciu o dane pochodzące z innych publikacji nt. zrzutów.
Składy poszczególnych załóg w lotach specjalnych zakończonych skokami Cichociemnych do Polski są na tej stronie Załogi w pozostałych lotach (zrzuty materiałowe) – baza dopiero do zrobienia, podobnie jak baza wszystkich polskich załóg w operacjach zrzutowych SOE. Warto byłoby zrobić bazę wszystkich polskich załóg w lotach specjalnych SOE (także do innych państw), ale ta baza też czeka w kolejce do zrobienia.
Polski personel lotniczy jest na stronie Lista Krzystka Ten projekt obecnie jest realizowany dzięki pracy głównie Pana Piotra Hodyry.
Uwagi
W tej kolumnie podano dane opisowe dotyczące danej operacji lotniczej, w odniesieniu do każdego samolotu.
„brak zrzutu” – placówka, która danego dnia czuwała, choć nie nadleciał nad nią żaden samolot.
cyfra rzymska w uwagach (np. II, III, IV) pochodzi z „Wykazu placówek” (plik pdf) Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza – prawdopodobnie oznacza „pojemność” bastionu, czyli liczbę samolotów z których może jednorazowo przyjąć zrzut.
„5/b” – 5 bagażników, tj. 5 specjalnych worków, z którymi skakali skoczkowie (z jednym, odpowiednio dostosowanym do zwiększonej wagi spadochronem)
„9/z” – 9 zasobników zrzutowych, niezależnie od ich rodzaju (baza zawartości zasobników w poszczególnych zrzutach czeka na zrobienie)
„12/p” – 12 paczek zrzucanych na osobnych spadochronach
„na dziko” – zrzut poza planowaną placówką, w jej pobliżu lub zupełnie gdzie indziej, czasem na placówkę, ale bez odbioru przez jej obsługę
„pl. zapas.” – placówka wyznaczona w danym dniu jako placówka zapasowa dla danego samolotu, jeśli zrzut na placówkę zasadniczą był niemożliwy
„popr.” – to adnotacja Oddziału VI (Specjalnego), wskazuje na fakt zmian dotyczących tej placówki
„przes.” – przesunięcie placówki w inne, ale nieodległe miejsce, zwykle jest informacja o ile km placówkę „przesunięto”
„rozbił się” – samolot który uległ zniszczeniu z innych przyczyn niż zestrzelenie
„Welbike” – jedyny w Polsce zrzut motocykla powietrznodesantowego „Welbike”
„zestrzelony” – samolot strącony przez artylerię przeciwlotniczą lub niemiecki myśliwiec
Inne dopiski – adnotacje Oddziału VI (Specjalnego)
Dodatkowe informacje można wyszukać w odrębnych bazach danych, np.:
- nt. udanych i nieudanych zrzutów, w tym: miejsce startu (nazwa lotniska), jednostkę, informację o liczbie skoczków oraz / lub zawartości zrzutu (ilość zasobników, paczek itp.) – Operacje lotnicze
- nt. skoków Cichociemnych – Wykaz zrzutów Cichociemnych
- nt. składu ekip Cichociemnych – Ekipy skoczków
- nt. składu polskich załóg samolotów – Załogi samolotów
- Wszystkie bazy danych
- Spis treści portalu
- Informacja o realizacji Projektu CICHOCIEMNI
Baza zrzutów jest jedyną, najbardziej kompleksową bazą danych o wsparciu lotniczym dla Armii Krajowej.
W najbardziej ostatecznej wersji cała baza zrzutów powinna zostać zweryfikowana w oparciu o dane zawarte w „kartach placówek”, znajdujące się w Studium Polski Podziemnej w Londynie. Z tym może być problem, bo nie mam dostępu do kompletu tych kart. Być może trzeba będzie pojechać na kilka dni do Londynu, ale na razie moje skromne środki finansowe na to nie pozwalają…
Najnowsze dane nt. placówek odbiorczych to właśnie zrobiona baza zrzutów dla Armii Krajowej oraz dane nt. niektórych placówek odbiorczych – dostępne są m.in. ze strony Projektu
„Bagażnik” skoczka
Według moich obliczeń cała pomoc zaopatrzeniowa SOE dla Armii Krajowej zmieściłaby się w jednym pociągu towarowym. Byliśmy zależni od użyczanych nam samolotów SOE. Brytyjczycy nie dotrzymywali swoich ustaleń z Oddziałem VI (Specjalnym), stale ograniczali loty do Polski, realizowali paskudną politykę „kroplówki zrzutowej” dla Armii Krajowej.
Do Polski zrzucono ledwo 670 ton zaopatrzenia (4802 zasobniki, 2971 paczek, 58 bagażników), z czego odebrano 443 tony. W tym samym czasie SOE zdecydowało o zrzuceniu do Jugosławii ponad sto dziesięć razy więcej, tj. 76117 ton zaopatrzenia, do Francji 10485 ton, a do Grecji 5796 ton…
Całe wsparcie finansowe Brytyjczyków dla Polski stanowiło zaledwie ok. 2/3 wydatków Wielkiej Brytanii na wojnę, poniesionych (statystycznie) JEDNEGO dnia. Po wojnie wystawili Polsce „fakturę”, m.in. zabierając część polskiego złota. Przerzucono do Polski 316 Cichociemnych, choć przeszkoliliśmy do zadań specjalnych 533 spadochroniarzy. Tak bardzo Brytyjczycy wspierali Polaków oraz pomagali Polsce…
Podkreślić należy, że żadna relacja o Polsce skrzywdzonej w II wojnie światowej, o zrzutach do Polski Cichociemnych i zaopatrzenia dla Armii Krajowej nie może pominąć destrukcyjnej, szkodliwej, zdradzieckiej roli gen. Stanisława Tatara. Powinna także uwzględnić szkodliwą rolę działaczy ludowych, w szczególności Stanisława Kota. Zobacz – Chytre chłopy z partii ludowej oraz Zasobnik pełen złota.
Źródła:
- Kajetan Bieniecki – Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Arcana Kraków, ISBN 83-86225-10-6
- Wykaz placówek odbiorczych, Oddział VI (Specjalny) Sztabu Naczelnego Wodza, Centralne Archiwum Wojskowe, sygn. II.52.242, tutaj wersja elektroniczna
- Kajetan Bieniecki – Wildhorn [operacje Most], w: Instytut Literacki Paryż, Zeszyty Historyczne 1989, nr 188, s. 81 – 100
- Kajetan Bieniecki – Jak rzeczywiście wyglądała pomoc z Zachodu dla Warszawy w pierwszych dniach Powstania, w: Zeszyty Historyczne, Instytut Literacki Paryż 1988, zeszyt 85, s. 47-67
- Kajetan Bieniecki – Frantic, w: Instytut Literacki Paryż, Zeszyty Historyczne 1990, nr 93, s. 61-76
- Kajetan Bieniecki – Współpraca SOE z NKWD i Polacy, w: Instytut Literacki Paryż, Zeszyty Historyczne 1997 nr 121, s. 23-30
- Andrzej Borcz – O ukrywaniu alianckich żołnierzy oraz cichociemnych na terenie Obwodu AK Łańcut, w: Biuletyn Informacyjny nr 4 (382), kwiecień 2022 s. 27-36
- Andrzej Borcz – Podziemie wojskowe w Kosinie i powiecie łańcuckim w czasie II wojny światowej we wspomnieniach Walentego Dąbka ps. „Dąbrowa”, w: Miejscowość i parafia Kosina. Studia z historii, oprac. zbiorowe, Przemyśl-Kosina 2020, s. 301-336
- Andrzej Borcz – Odnalezione unikalne artefakty Armii Krajowej na Podkarpaciu, Odkrywca Nr 11 (286), listopad 2022, s. 20-28
- Andrzej Borcz – Obwód SZP – ZWZ – AK Łańcut 1939 -1945 w relacjach żołnierzy podziemia – organizacja, działania dywersyjne i sabotażowe, Rocznik Przemyski, Historia Wojskowości, vol. t. 51, z. 1 (13) 2015, s 25-126
- Andrzej Borcz – Obwód Łańcut SZP-ZWZ-AK w latach 1939-1945, Kraków-Warszawa 2020
- Andrzej Borcz – Alianckie zrzuty lotnicze w Rakszawie w relacji oficera łączności Komendy Obwodu Łańcut AK, w: Biuletyn informacyjny AK nr 06 (384) czerwiec 2022, s. 49-53
- Andrzej Borcz – Odnalezione unikalne zasobniki zrzutowe z podkarpackich placówek odbiorczych AK, w: Biuletyn informacyjny AK nr 07 (385) lipiec 2022, s. 30-34
- Andrzej Borcz – Kryptonim „Jaskółka”. Kulisy dramatycznego odbioru zrzutu lotniczego w Bieździadce (cz.1), w: Biuletyn informacyjny AK nr 05 (397) maj 2023, s. 51-58
- Andrzej Borcz – Kryptonim „Jaskółka”. Kulisy dramatycznego odbioru zrzutu lotniczego w Bieździadce (cz.2), w: Biuletyn informacyjny AK nr 06 (398), czerwiec 2023, s. 34-41
- Andrzej Borcz – Kryptonim „Jaskółka”. Kulisy dramatycznego odbioru zrzutu lotniczego w Bieździadce (cz.3), w: Biuletyn informacyjny AK nr 07 (399), lipiec 2023, s. 32-38
- Andrzej Borcz – Kryptonim „Paszkot” – zagadka lokalizacji pola zrzutowego w Rakszawie, w: Biuletyn informacyjny AK nr 01 (393) styczeń 2023, s. 30-38
- Ludwika Borzymek – Zrzuty lotnicze cichociemnych w latach 1942-1943 na terenie Ośrodka III Wyszków Obwodu „Rajski Ptak”, w: „Spes in virtute salus in victoria’. Materiały z XI Ogólnopolskiej Konferencji Studentów Historyków Wojskowości, Lublin 8-10 grudnia 2011, Wydawnictwo inforteditions, Lublin – Zabrze 2014, s. 292 – 305
- Przemysław Bukowiec – Zrzuty aliantów zachodnich na ziemi limanowskiej, w: Almanach Ziemi Limanowskiej, lato – jesień 2012, nr 45/46, ISBN 978-83-8184-180-1
- Przemysław Bystrzycki -Posłowie do Wielkopolskiej karty „Riposty”, w: Biuletyn informacyjny ŚZŻAK Okręg Wielkopolska nr 4 (4/90), grudzień 1990 s. 17-19
- Stanisław Chojnowski – Operacje lotnicze – zrzuty cichociemnych w Obwodzie „Mewa – Kamień” podczas drugiej wojny światowej, Rocznik Mińsko-Mazowiecki 2012, nr 20 s. 59-75, ISSN 1232-633X
- Marcin Chorązki -Pomoc z nieba, w: Zagłada II Rzeczypospolitej, Z archiwów II wojny światowej, t. 2, Kraków 2015, s. 146-151, ISBN 978-83-64753-23-7
- H. Czarnocka, K. Iranek – Osmecki, J. Garliński – Armia Krajowa w dokumentach, t. I, Studium Polski Podziemnej, Londyn, ISBN 9501348-0-5
- H. Czarnocka, K. Iranek – Osmecki, J. Garliński – Armia Krajowa w dokumentach, t. II, Studium Polski Podziemnej, Londyn,ISBN 9501348-1-3
- H. Czarnocka, K. Iranek – Osmecki, J. Garliński – Armia Krajowa w dokumentach, t. III, Studium Polski Podziemnej, Londyn, ISBN 9501348-2-1
- H. Czarnocka, K. Iranek – Osmecki, J. Garliński – Armia Krajowa w dokumentach, t. IV, Studium Polski Podziemnej, Londyn, ISBN 0-9501348-3-X
- H. Czarnocka, K. Iranek – Osmecki, J. Garliński – Armia Krajowa w dokumentach, t. V, Studium Polski Podziemnej, Londyn, ISBN 0-9501348-4-8
- H. Czarnocka, K. Iranek – Osmecki, J. Garliński – Armia Krajowa w dokumentach, t. VI, Studium Polski Podziemnej, Londyn, ISBN 1-872286-00-3
- Walenty Dąbek – Wojenne i powojenne wspomnienia Walentego Dąbka – oficera łączności KO Armii Krajowej Łańcut, oprac. Z. Trześniowski, Kosina 2013
- Jarosław Durka – „Freston” Brytyjska misja wojskowa SOE w Polsce. Przygotowania – przebieg – fiasko, w: Instytut Literacki Paryż, 2007, Zeszyty Historyczne nr 161, s. 97 – 121
- Teodor Gąsiorowski – Obwód Przeworsk SZP-ZWZ-AK w latach 1939-1944/45, Kraków 2009, ISBN 9788389937513, s. 55-58
- Łukasz Grzywacz-Świtalski – Z walk na Podkarpaciu, Warszawa 1971
- Lech Dzikiewicz – Kapitan Holik mówi – Relacja oficera broni pancernej i szefa dywersji Inspektoratu AK Podkarpacie oraz Notatki 1939-1945 por. Antoniego Zawadzkiego szefa dywersji Obwodu AK Jasło, Warszawa-Krosno-Jasło 2002
- Dawid Golik – Alianccy lotnicy, cichociemni i „peżetki” z Krakowa, w: Biuletyn informacyjny AK nr 12 (320), grudzień 2016, s. 48-53
- Dawid Golik – Od „Sroki” do „Wilgi”. Zrzuty dla podhalańskiej Armii Krajowej, w: Biuletyn informacyjny AK nr 1 (309), styczeń 2016, s. 29-38
- Waldemar Grabowski – Niedoręczona poczta. Zrzuty lotnicze (finansowe i materiałowe) dla Delegatury Rządu na Kraj, w: Żołnierzowi Niepodległej. Księga dedykowana śp. gen. Mieczysławowi Huchli, red. T. Balbus i in., Rzeszów 2012
- Jan Jaźwiński – Dramat dowódcy. Pamiętnik oficera sztabu oddziału wywiadowczego i specjalnego, przygotowanie do druku: Piotr Hodyra i Kajetan Bieniecki, tom I, Polski Instytut Naukowy w Kanadzie, Montreal 2012, ISBN 978-0-9868851-3-6 s. 254-257
- Jan Jaźwiński – Dramat dowódcy. Pamiętnik oficera sztabu oddziału wywiadowczego i specjalnego, przygotowanie do druku: Piotr Hodyra i Kajetan Bieniecki, tom II, Polski Instytut Naukowy w Kanadzie, Montreal 2012, ISBN 978-0-9868851-3-6 s. 254-257
- Jan Jaźwiński – Dziennik czynności mjr Jana Jaźwińskiego, Studium Polski Podziemnej, sygn. SK 16.9, Centralne Archiwum Wojskowe sygn. CAW – 1769/89, s. 126/128 – 136/138
- Edmund Jakubek – Zrzuty spadochronowe w Tursku i Grabie, w: Biuletyn Informacyjny ŚZŻAK Okręg Wielkopolska nr 4 (39) grudzień 1999, s. 30-32, ISSN 1425-2600
- Grzegorz Jasiński – „Kaczki”, „Syrena” i „Ciotki”, w: Biuletyn informacyjny AK nr 1 (309), styczeń 2016, s. 1 – 5
- Aleksander Kabara – Zapalnik. Z walk AK i BCh na Płaskowyżu Tarnowskim w latach 1939-44, Warszawa 1997
- Hubert Królikowski – Zrzut na placówkę „Puchacz”. O zrzutach i placówkach odbiorczych w powiecie siedleckim podczas II wojny światowej, Siedleckie Towarzystwo Naukowe, Siedlce, 2006, w: Szkice Podlaskie 2006, z. 14 s. 71-90, ISSN 0208-8924
- Ks. Marcin Nabożny – Zrzut broni w Lubli z dnia 1 lipca 1944 roku, Resovia Sacra, Rzeszów 2019, r. 26, s. 285-295
- Konrad Kulig – Placówki zrzutowe Armii Krajowej na ziemi olkuskiej, w: Ilcusiana nr 28, maj 2023, s. 69-82 wyd. Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna w Olkuszu, ISSN 2080-9859
- Koło Cichociemnych Spadochroniarzy AK – Drogi Cichociemnych, Veritas Londyn, wyd. I, 1954
- Andrzej Kurc – Pomoc lotnicza dla Armii Krajowej, w: Przegląd Pruszkowski, 2009, nr 1, s. 119-131, ISSN 0867-423X
- A. Leśniak, M. Lupa, A. Polończyk – Analysis of the Polish home army drop zones during World War II, using geographic information systems (Analiza zrzutowisk armii krajowej w okresie II wojny światowej z wykorzystaniem systemów informacji geograficznej), „Geomatics, Landmanagement and Landscape”, R. 2017, no 3, s. 89-105
- Wojciech Lewicki – Wsparcie z nieba, w: „Kombatant”, październik 2013, nr 10 (274), s. 12-13, ISSN 0867-8952
- Jerzy Miecznikowski (opr.) – Zrzuty lotnicze na ziemi łowickiej 1941-1944, Komitet upamiętnienia zrzutów cichociemnych w Domaniewicach, 1985
- Franciszek Mojak – Zrzut broni w Lubli, Biuletyn Informacyjno-Historyczny, nr 2/14(1998), s. 8-12
- Krzysztof Mroczkowski – Powroty znad domu. 1586 Eskadra Specjalnego Przeznaczenia, Muzeum Lotnictwa Polskiego, Kraków 2013, ISBN 978-83-931259-7-5
- Krzysztof Mroczkowski – Operacje zrzutowe lotnictwa aliantów zachodnich i funkcjonowanie zrzutowisk AK na terenie dystryktu krakowskiego i galicyjskiego w latach 1941-1944, Uniwersytet Rzeszowski, Rzeszów 2007 (praca doktorska)
- Krzysztof Mroczkowski, Powiązania i pomiędzy genezą, lokalizacją a wartością historyczną i ochroną tradycji miejsca zrzutowisk i lądowisk Armii Krajowej z okresu lat 1941-1944 na terenie Polski Południowej,
- Krzysztof Mroczkowski – „Placówki nasze czynne”. Lotnicze wsparcie oddziałów ZWZ-AK oraz funkcjonowanie terenów odbioru zrzutów Podokręgu AK Rzeszów i Okręgu AK Lwów okresie II wojny światowej, Przemyśl 2019
- Krzysztof Mroczkowski – Mosty, które rozwiesiła noc… [operacje Wildhorn], w: Biuletyn informacyjny AK nr 1 (309), styczeń 2016, s. 39-44, ISSN 1233-8567
- Henryk Myśliński – Zrzuty lotnicze w Obwodzie Busko – „Borsuk”, Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej – Środowisko ,,Jodła”, Warszawa, 1995, ISBN 83-903698-0-X
- Henryk Myśliński „Mars” – Bazy przerzutów, w: Zeszyty Kombatanckie nr 32, czerwiec/lipiec 2002
- Waldemar Natoński – „Riposta” z Paszkot 2 – N 50° 09′ 55″ E 22°16′ 07″, w: Biuletyn informacyjny AK nr 03 (395), marzec 2023, s. 1, 90, 35-41
- Waldemar Natoński – Alianckie zrzuty i desant cichociemnych w Żołyni, w: Fakty i realia. Gazeta żołyńska, nr 02 (292) luty 2023, s. 11-13
- Oddział VI (Specjalny) – Sprawozdania z przerzutu do Kraju (wszystkie sezony operacyjne), niepublikowane, w: Sprawozdanie z działalności Wydziału „S” Oddz. Specj. N.W. 1942-1944, Centralne Archiwum Wojskowe, sygn. CAW II.52.353
- Andrzej Olejko, Krzysztof Mroczkowski – Mosty, które rozwiesiła noc. Armia Krajowa i lotnicy Polskich Sił Powietrznych w operacjach typu Wildhorn – Most. Dokumenty, wspomnienia, relacje, Piekary Śląskie 2011
- Krzysztof Oktabiński – Cichociemni z malcanowskiej „Pierzyny”, w: Rocznik Otwocki. 1429-4303, t. 13 (2014), s. 140-145
- Grzegorz Ostasz – Alianckie wsparcie lotnicze w Inspektoracie AK Rzeszów. Sprawozdanie ppor. Jana Łopuskiego, Studia rzeszowskie, Rzeszów 2002, tom IX, s.135-140
- Grzegorz Ostasz – Alianckie wsparcie lotnicze w podokręgu AK Rzeszów, w: Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszowskiej, Ekonomia i nauki humanistyczne, Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej, ISSN 1734-3584
- Grzegorz Ostasz – Podziemna armia. Podokręg AK Rzeszów, Rzeszów 2010
- Jan Podoski – Sprawozdanie z działalności Wydziału „S” Oddziału Spec. Sztabu N.W. za okres 1941 r. – 1945 r., Londyn, 28 lutego 1996, niepublikowane, Centralne Archiwum Wojskowe sygn. CAW II-52.356
- Antoni Pospieszalski – Operacja FRESTON. Misja Brytyjska w Polsce 1944/1945, w: Zeszyty Historyczne Stowarzyszenia Klub Kawalerów Orderu Wojennego Virtuti Militari, nr 4/2006, s. 3-14
- Stanisław Pasterz – Krzywdy dozwolone, Jasło-Lubla 2002
- Stanisław Pasterz – Bez tytułu. Wspomnienia, Strzyżów 1994
- Andrzej Paweł Przemyski – Amerykański zrzut lotniczy na powstańczą Warszawą 18 września 1944: kontrowersje – fakty, w: Rocznik Lubelski 1985-1986, nr 27-28, s. 177-187
- Andrzej Paweł Przemyski – Z pomocą żołnierzom Podziemia, WKiŁ,Warszawa, ISBN 83-206-0833
- Andrzej Przybyszewski – Skoczkowie spadochronowi – Cichociemni na terenie Krakowskiego Okręgu Armii Krajowej, w: Mars : problematyka i historia wojskowości: studia i materiały, Tom 14 (2003) s. 61-74
- Grzegorz Rutkowski – Udział Batalionów Chłopskich w odbiorze zrzutów lotniczych z Zachodu na terenie okupowanej Polski, w: Zimowa Szkoła Historii Najnowszej 2012. Referaty, IPN, Warszawa 2012, s. 15-25, ISBN 978-83-7629-394-3
- Grzegorz Rutkowski – Ewakuacja ludzi i sprzętu ze zrzutowisk, w: Biuletyn informacyjny AK nr 1 (309), styczeń 2016, s. 6-12, ISSN 1233-8567
- Grzegorz Rutkowski – Techniki przerzutu zaopatrzenia dla AK, w: Biuletyn informacyjny AK nr 1 (309), styczeń 2016, s. 13-19, ISSN 1233-8567
- Grzegorz Rutkowski – Środki pieniężne przerzucone drogą lotniczą dla Polskiego Państwa Podziemnego w: Dzieje Najnowsze, Instytut Historii PAN, 2018, nr 2, s. 5-20, ISSN 0419-8824
- Antoni Stańko – Gdzie Karpat progi? Armia Krajowa w powiecie dębickim, Warszawa 1990
- Elżbieta Skerska – Operacja „Neon 4”, w: Biuletyn Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej 2017 (nr 67), s. 86-91, ISSN 1732-1913, ISSN 2081-2752
- Kazimierz Stępień – Cichociemni na Ziemi Piotrkowskiej. Zrzuty w 1944 r. dla Armii Krajowej, w: Biuletyn informacyjny AK nr 10 (198), październik 2006, s. 39-43 ISSN 1233-8567
- K. Stoliński – Pomoc finansowa dla Armii Krajowej i Delegatury Rządu na Kraj (1940-1944), Mars 2004, t. XVI, s. 5-14.
- Halszka Szołdrska – Lotnictwo Armii Krajowej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań 1998, ISBN 83-232-0877-8
- Halszka Szołdrska – Lotnictwo Podziemia, czyli dzieje Wydziału Lotniczego KG AK, Warszawa 1986
- Halszka Szołdrska – Zrzuty, w: Biuletyn informacyjny AK nr 11 (295), listopad 2014, s. 44-49, ISSN 1233-8567
- Przemysław A. Szudek – Wspomnienia oficera do zadań specjalnych, ŚZŻAK, OW Rytm, Warszawa 2012, ISBN 978-83-7399-532-1
- Przemysław A. Szudek – Viva Italia!, w: Biuletyn Informacyjny Studium Polski Podziemnej, nr 7, Londyn 2013, s. 38-41 ISBN 978-0-9928030-0-1
- Barłomiej Szyprowski – Sprawy sądowe związane z mieniem zrzucanym dla Sił Zbrojnych w Kraju drogą lotniczą, „Zgrupowanie Radosław”, 2011, nr 5, s. 73-86.
- Bartłomiej Szyprowski – Porucznik cc. Witold Strumpf „Sud” przed sądem podziemia, Przegląd Historyczno-Wojskowy 2012, nr 2 (240), s. 207-218.
- Bartłomiej Szyprowski – Kradzież pieniędzy cichociemnych z placówki „Pole” pod Wyszkowem. Wyrok Wojskowego Sądu Specjalnego na Władysława Wysockiego. w: Rocznik Wołomiński t. VII, 2011, s. 211-227, ISSN 1734-7815
- Bartłomiej Szyprowski – Sprawa kradzieży pieniędzy cichociemnych z placówki „Trawa” i rozwiązanie jej przez podziemny wymiar sprawiedliwości, w: Przegląd Historyczno – Wojskowy 16 (67)/1, s. 158-178
- Bartłomiej P. Szyprowski – Kradzież pieniędzy zrzutowych z placówki „Kopyto”. Sprawa karna pchor. Tadeusza Szatkowskiego „Groma” przed Wojskowym Sądem Specjalnym Komendy Głównej Armii Krajowej, w: Dzieje Najnowsze, Instytut Historii PAN, nr 2/2018, s. 21-47, ISSN 0419-8824
- Jan Tarczyński – Organizacja zrzutów materiałowych dla Armii Krajowej, Studium Polski Podziemnej, Londyn, ISBN 0-9501348-8-0
- Jacek Tebinka, Anna Zapalec – Polska w brytyjskiej strategii wspierania ruchu oporu. Historia Sekcji Polskiej Kierownictwa Operacji Specjalnych (SOE), Neriton, Warszawa 2021, ISBN 978-83-66018-94-5 (druk), ISBN 978-83-66018-95-2 (e-book)
- Krzysztof Tochman – Słownik Biograficzny Cichociemnych, t. I, Kasperski Meble, Oleśnica, ISBN 83-902499-0-1
- Krzysztof Tochman – Słownik Biograficzny Cichociemnych, t. II, Abres, Rzeszów, ISBN 83-902499-5-2
- Krzysztof Tochman – Słownik Biograficzny Cichociemnych, t. III, Obywatelskie Stowarzyszenie Ostoja, Zwierzyniec, ISBN 83-910535-4-7
- Krzysztof Tochman – Słownik Biograficzny Cichociemnych, t. IV, Obywatelskie Stowarzyszenie Ostoja, Zwierzyniec, ISBN 978-83-933857-0-6
- Edward M. Tomczak – Zrzuty lotnicze i ich odbiór na terenie powiatu (obwodu ZWZ-AK) łowickiego (1941-1944), w: Mazowieckie Studia Humanistyczne 2001, nr 7/2 s. 63-122, ISSN 1234-5075
- Jędrzej Tucholski – Cichociemni, IW PAX, wyd. III, ISBN 83-211-0752-4
- Jędrzej Tucholski – Cichociemni 1941 – 1945, WIH Warszawa
- Jędrzej Tucholski – Powracali nocą, KiW, Warszawa 1988
- Jędrzej Tucholski – Spadochroniarze, IW PAX, ISBN 83-211-1057-6
- Jędrzej Tucholski – Cichociemni i spadochroniarze 1941 – 1956, OW Rytm, ISBN 978-83-7399-371-6
- Jędrzej Tucholski – Cichociemni. Historia legendarnych spadochroniarzy, Wydawnictwo Dolnośląskie, 2010
- Edmund Twardowski „Dąb” – Zrzut dla „Obroży”, w: Biuletyn informacyjny AK nr 1 (309), styczeń 2016, s. 45-47, ISSN 1233-8567
- Stanisław Urbaniak – Przyjęcie Cichociemnych w marcu 1943 (list do redakcji), w: Wojskowy Przegląd Historyczny 1967, nr 2 (42) s. 471-475
- Marian Woźniak – Wielkopolska karta „Riposty”. Materiałowe zrzuty lotnicze dla Poznańskiego Okręgu Armii Krajowej w roku 1943, w: Biuletyn informacyjny ŚZŻAK Okręg Wielkopolska, nr 4 (4/90), grudzień 1990, s. 2-17
- Andrzej Zagórski (oprac.) – Krakowski Okręg Armii Krajowej w dokumentach, t. I, Dział łączności konspiracyjnej zewnętrznej (1943-1945), Zbiory Adama Potyry, Kraków 1998
- Andrzej Zagórski (oprac.) – Krakowski Okręg Armii Krajowej w dokumentach, t. II, Dział Łączności Operacyjnej, Łączność radiowa, część 1, Kraków 1999
- Andrzej Zagórski (oprac.) – Krakowski Okręg Armii Krajowej w dokumentach, t. II, Dział Łączności Operacyjnej, Łączność radiowa, część 2, Kraków 1999
- Zieliński Zbigniew – Misja kryptonim „Freston” wylądowała pod Częstochową 26 grudnia 1944 roku. Czy wykonała zadanie?, w: Biuletyn informacyjny AK nr 12 (200), grudzień 2006, s. 31-36, ISSN 1233-8567
- Zbigniew Zieliński – Brytyjska Misja Wojskowa SOE FRESTON 1944, w: Niepodległość i Pamięć, 2007 nr 14/1 (25), s. 157-166, ISSN 1427-1443
- Katarzyna Zientara-Majewski – Operacja „Adolphus”, w: „Kombatant”, luty 2014, nr 2 (278), s. 10-13, ISSN 0867-8952
- Józef Żbik [Józef Zabielski] – Pierwszy skok, wyd autor, Polsko Angielska Drukarnia, Londyn 1946, wyd. I
