Tag Archives: placówki odbiorcze

Dlaczego tropimy?

 

Społeczny projekt badawczo – edukacyjny „NA TROPIE ZRZUTOWISK ARMII KRAJOWEJ”, zainicjowany przez Panów: Andrzeja Borcza (historyk), Waldemara Natońskiego (samorządowiec) i przeze mnie (wnuk Cichociemnego), wywołał dość spore zainteresowanie.

Oto moja próba uzasadnienia potrzeby takiego Projektu.

 

Przypomnę, że istotą Projektu jest aktualizacja oraz ustalenie precyzyjnych lokalizacji (współrzędnych GPS) kilkuset zrzutowisk Armii Krajowej, na których żołnierze podczas II wojny św. odbierali lotnicze zrzuty Cichociemnych, broni i zaopatrzenia dla AK.

Mamy już dwie bardzo pozytywne opinie historyków, specjalizujących się w problematyce Polskiego Państwa Podziemnego: prof dr hab. Grzegorza Mazura oraz prof. dr hab. Grzegorza Ostasza. Warto zauważyć, na co zwrócili uwagę nasi „recenzenci”.

 

grzegorz-mazur-184x250 Dlaczego tropimy?Pan Profesor Grzegorz Mazur trafnie podkreślił – „Jest to wbrew pozorom sprawa do tej pory mało znana, z której najlepiej znane są zrzuty cichociemnych, a która powinna zostać ukazana w pełni dla wszystkich zainteresowanych dziejami Polskiego Państwa Podziemnego.”

grzegorz-ostasz-184x250 Dlaczego tropimy?

 

Pan Profesor Grzegorz Ostasz celnie zauważył – „Jestem przekonany, że projekt „Na tropie zrzutowisk Armii Krajowej” przyniesie nie tylko nowe spojrzenie i szczegóły związane z akcjami zrzutowymi, ale również pozwoli w praktyczny sposób zweryfikować dotychczasowe ustalenia, a w rezultacie odtworzyć kompletną listę oraz lokalizację akowskich placówek odbiorczych i bastionów.”

 

Pojawił się jednak pojedynczy głos powątpiewania (nazwisko znane inicjatorom Projektu) – po co badać coś, co już zostało zbadane? Przecież lokalizacja zrzutowisk została już ustalona. No właśnie – czy rzeczywiście wszystko już zostało zbadane, a lokalizacje ustalone? Czyżby nic już nie pozostało do odkrycia?

1994-lotnicze-wsparcie-AK-209x300 Dlaczego tropimy?W dotychczasowych ustaleniach lokalizacji placówek odbiorczych opierano się głównie na fundamentalnej pracy Kajetana Bienieckiego „Lotnicze wsparcie Armii Krajowej”, a także na publikacjach innych autorów. Kajetan Bieniecki podaje nawet w swojej książce współrzędne geograficzne zrzutowisk, choć tylko w odniesieniu do (niewielkiej) części placówek odbiorczych.

Warto zaznaczyć, że dane lokalizacyjne i współrzędne placówek odbiorczych w publikacji Bienieckiego – to dane zawarte w rozmaitych archiwalnych dokumentach, wyszperanych przez niego w archiwach brytyjskich, amerykańskich, południowoafrykańskich (ci piloci też latali niekiedy do Polski) oraz polskich. Źródłem ustaleń były również: „Dziennik czynności” organizatora zrzutów lotniczych dla AK mjr / ppłk. dypl. Jana Jaźwińskiego, dziennik 1586 Eskadry Specjalnego przeznaczenia, Log Booki oraz relacje polskich pilotów.

Niestety – co podkreślę ze smutkiem – niemała część archiwalnych dokumentów brytyjskich wciąż ma klauzulę „tajne” i ma szansę na odtajnienie dopiero po upływie stu lat (!!!) po wojnie – oczywiście o ile klauzula tajności nie zostanie przedłużona. Brytyjczycy zachowywali się wobec Polaków wyjątkowo paskudnie, więc w mojej ocenie te archiwalne dokumenty (zwłaszcza dotyczące np. pomocy brytyjskiej agendy rządowej Special Operations Executive dla zrzutów sowieckich agentów NKWD na teren Polski) długo jeszcze pozostaną tajne.

 
Mapa zrzutowisk

zrzutowisko-sygnaly-300x148 Dlaczego tropimy?Marzy mi się ustalenie lokalizacji wszystkich zrzutowisk w Polsce, nie tylko tych dla zrzutów organizowanych przez Oddział VI (Specjalny) Sztabu Naczelnego Wodza. Bez wątpienia pełna ich mapa byłaby nader istotną informacją dla badaczy dziejów Polskiego Państwa Podziemnego. Ale to wciąż odległe marzenie; na razie należy ustalić choćby tylko lokalizację wszystkich zrzutowisk Armii Krajowej.

Do listy „dokumentowych” źródeł pomocnych w ustaleniu lokalizacji zrzutowisk AK niewątpliwie należy dopisać zwłaszcza publikację Studium Polski Podziemnej „Organizacja wysyłki i odbioru zrzutów materiałowych dla Armii Krajowej” (Londyn 2001) oraz wyszperany przeze mnie w Centralnym Archiwum Wojskowym, w zespole akt Oddziału VI (Specjalnego) „Wykaz placówek” (plik pdf), do którego nie mógł mieć dostępu Kajetan Bieniecki, gdyż wówczas akta te znajdowały się w łapach bezpieki „Polski ludowej”.

7 lutego 2023, w poście na Fb  upubliczniłem wyszperany przez siebie wykaz (także w pliku pdf do pobrania) oraz napisałem – „Ale dość gadania, w fotach cały wykaz, trochę uporządkowany wg. kolejności stron. Może wspólnie nad nim popracujemy? 🙂 Może ustalimy dokładną lokalizację każdej placówki odbiorczej w Polsce? 🙂”

Z tego „zaproszenia” w pierwszej kolejności skorzystali: dr Andrzej Borcz oraz Waldemar Natoński. Pan Waldemar dokonał niezbędnych czynności: zdekodował dane z „wykazu placówek” oraz – co niezwykle istotne – skonfrontował je z relacjami bezpośrednich uczestników odbioru zrzutów, dzięki czemu dokonał odkrycia precyzyjnej lokalizacji zrzutowiska „Paszkot 2” – o którego istnieniu nikt dotąd nie wiedział. Pięć dni później zainicjowaliśmy w trójkę nasz Projekt.

Okazało się w praktyce, że nie wszystko zostało ustalone, że istnieje realna możliwość kolejnych odkryć 🙂

 
Szanse na odkrycia

projekt-mapa-zrzutow-300x172 Dlaczego tropimy?Szanse na nowe odkrycia istnieją i są całkiem spore. Rzecz w tym, że dotychczasowe ustalenia lokalizacyjne opierały się w olbrzymiej większości na danych z archiwalnych dokumentów, rzadziej (głównie w przypadku zrzutów osobowych) na relacjach świadków tamtych wydarzeń.

Wnuczka Cichociemnego kpt. cc Bolesława Polończyka ps. Kryształ – dr Agnieszka Polończyk swoja pracą aktywnie zaprzecza twierdzeniu, jakoby w sprawie zrzutowisk AK wszystko zostało już zbadane i ustalone. Otóż od 2019 roku kieruje projektem naukowym (zespół: Agnieszka Polończyk, Michał Lupa, Andrzej Leśniak), wspieranym też przez dr Krzysztofa Mroczkowskiego z krakowskiego Muzeum Lotnictwa, pt. „GIS w historii. Możliwości wykorzystania i popularyzacji współczesnych narzędzi geoinformatycznych w naukach humanistycznych na przykładzie czynu zbrojnego cichociemnych”. Projekt jest na ukończeniu, jego pierwsze efekty zwizualizowano na interaktywnej mapie wybranych zrzutowisk Cichociemnych.

Jak informują badacze – „na mapie podano dokładne lokalizacje 19 placówek odbiorczych. Określano je na podstawie informacji opisowych pochodzących z kart ewidencyjnych zrzutowisk, przygotowywanych przez Sztab Naczelnego Wodza w Londynie. Podane informacje o lokalizacji placówki nanoszono na skalibrowane i zwektoryzowane za pomocą systemu klasy GIS mapy Wojskowego Instytutu Geograficznego w skali 1:300 000, a następnie na bardziej szczegółowe mapy w skali 1: 100 000. Tym samym, możliwe było wskazanie dokładnych współrzędnych geograficznych zrzutowisk, odnalezienie ich w terenie i sfotografowanie.”

mapa-projekt-Polonczyk-292x250 Dlaczego tropimy?Projekt jest niezwykle cenny, choć dotyczy zaledwie kilkunastu (z kilkuset) zrzutowisk. Ale jest jednym z wielu wstępnych kroków do uzyskania pełnej wiedzy nt. zrzutowisk AK w Polsce. Warto bowiem zauważyć, że kalibracja i wektoryzacja z pomocą systemu klasy GIS nie może być nadmiernie pomocna w ustaleniu lokalizacji danego zrzutowiska, skoro dane „wejściowe” pochodzą z danych naniesionych na mapę o skali 1:300 000, co musi być źródłem – niestety – nieścisłości.

Nawet ten projekt naukowy – podobnie jak wszystkie dotychczasowe ustalenia – nie da pełnej oraz precyzyjnej odpowiedzi na pytanie o lokalizację, nawet tylko tych kilkunastu zrzutowisk (objętych projektem). Dlaczego? Po pierwsze, opiera się tylko na dokumentach (np. mapy schematyczne K. Bienieckiego czy „Wykaz placówek” ze współrzędnymi prostokątnymi na mapie WIG), w których zawarte dane mogą generować błąd lokalizacyjny rzędu kilku kilometrów. W rzeczywistym terenie to całkiem sporo.

Po drugie, uzyskane „dane lokalizacyjne” z map koniecznie należy zweryfikować i zaktualizować (poprawić) w oparciu o relacje uczestników zrzutów. Należy jednak mieć na uwadze, że pamięć ludzka jest zawodna, stąd też relacje świadków – zapewne wbrew ich woli – także mogą być obarczone błędami. Warto więc nie tylko rozmawiać z ludźmi w terenie, ale także dokonać kwerendy publikacji dotyczących obszaru poszukiwań, odnajdując możliwie najwcześniejsze (teoretycznie najmniej przekłamane) relacje.

Po trzecie, uzyskane z map dane, zweryfikowane relacjami świadków, należy dodatkowo zweryfikować poprzez rzetelną wizję lokalną w terenie, z mapami z tamtego okresu „pod ręką”. Trzeba przy tym pamiętać, że obecny stan danego terenu może być odmienny niż w dacie zrzutu – należy więc także i tę okoliczność sprawdzić i zweryfikować.

 

zasobnik-rakszawa-300x199 Dlaczego tropimy?Tylko te trzy kroki, wykonane rzetelnie, dogłębnie, możliwie wszechstronnie – dają szansę na ustalenie najbardziej prawdopodobnego miejsca danego zrzutu. Oczywiście „złotym potwierdzeniem” byłoby odnalezienie w pobliżu zrzutowiska jakiegoś artefaktu z tamtych czasów: np. klamry od spadochronu czy… zasobnika zrzutowego. Niedowiarkom przypomnę że kilka miesięcy temu, w czerwcu 2022 odnaleziono zasobnik zrzutowy w pobliżu „nieodkrytego” wówczas zrzutowiska Paszko 2 w rejonie Żołyni. Pisałem o tym w poście na Fb.

 

Pan Waldemar Natoński, autor odkrycia lokalizacji zrzutowiska „Paszkot 2” w wewnątrzprojektowej dyskusji w gronie inicjatorów podkreślał właśnie – „Przykład zrzutowiska „Paszkot2” pokazuje, że nawet współrzędne prostokątne z „Wykazu” to za mało do precyzyjnego określenia lokalizacji. Gdyby nie relacje akowców świadków zdarzenia, relacje współczesnych, znajomość terenu i wizja lokalna w miejscu zrzutu, analiza mapy 1:100 000 z czasów wojny oraz odkrycie w pobliżu polany zrzutowej zasobnika zrzutowego, nie byłoby możliwe dokładne określenie lokalizacji zrzutowiska, a w naszym przypadku dodatkowo jeszcze wyprostowanie błędu powielanego w literaturze przedmiotu u takich autorów jak Kajetan Bieniecki, Krzysztof Mroczkowski (…)”.

 

Tropiciele do tropienia!

zasobnik-1-225x300 Dlaczego tropimy?Powtórzę – nawet staranne wyznaczenie potencjalnej lokalizacji zrzutowiska na mapie to stanowczo za mało, aby mówić o ustaleniu lokalizacji danej placówki odbiorczej. W wyniku takiego działania otrzymujemy zaledwie przybliżoną sugestię o prawdopodobnym miejscu zrzutu. Dopiero analiza wszelkich innych źródeł, w tym relacji świadków plus mądra, rzetelna wizja lokalna w terenie – mogą być źródłem naprawdę wartościowego odkrycia.

Rzecz w tym, że planowane miejsce danego zrzutowiska – wskazywane w rozmaitych dokumentach, pochodzących od organizatora zrzutów mjr / ppłk. dypl. Jana Jaźwińskiego, innych oficerów Oddziału VI (Specjalnego), pilotów samolotów w lotach specjalnych SOE, w depeszach „kwitujących” AK, itp. – nawet po w miarę precyzyjnym ustaleniu jego lokalizacji (choćby z pomocą kalibracji i wektoryzacji systemem GIS) – nie musi być, często nie jest, miejscem rzeczywistego zrzutu.

 

zrzutowisko-paszkot2-300x206 Dlaczego tropimy?

Lokalizacja placówki odbiorczej „Paszkot 2” – pierwszej odkrytej w naszym Projekcie

O faktycznym – a nie planowanym – miejscu danego zrzutu decydowały rozmaite czynniki: wyszkolenie pilota, warunki pogodowe podczas skoku / zrzutu, różne metody podejścia samolotu, jego prędkość, wysokość itp. Na faktyczne miejsce zrzutu w ogromnym stopniu miał wpływ także sposób i miejsce rozmieszczenia świateł sygnalizacyjnych, a nawet siła wiatru w chwili zrzutu. Warto zauważyć, że choć Cichociemni skakali w tej samej ekipie, nie zawsze każdy z Nich lądował w tym samym miejscu, czasem miejsca lądowań były oddalone o więcej niż kilkaset metrów, niekiedy była pomiędzy nimi odległość powyżej kilometra. Zasobniki zrzutowe i paczki nie potrafią mówić; jeśli nie zostały odnalezione przez obsługę zrzutowiska (były takie przypadki), być może wciąż są do odnalezienia w nieodkrytym wciąż miejscu…

Warto zauważyć, że czasem, z różnych powodów (np. nieoczekiwane pojawienie się niemieckich jednostek w pobliżu) rzeczywiste miejsce zrzutu było „korygowane” przez obsługę zrzutowiska wystawieniem świateł sygnalizacyjnych w lokalizacji nieco innej niż planowana. Z „góry” odległość kilku kilometrów nie ma aż tak istotnego znaczenia; „na dole”, czyli w terenie – ma znaczenie zasadnicze. Były także przypadki, że zrzuty materiałowe „zbierano” z miejsca „dzikich zrzutów”, tzn. zrzutów dokonanych przez pilotów nad miejscami, które zmyleni np. światłami błędnie uznali za zrzutowisko.

Dlatego przy ustalaniu lokalizacji zrzutowisk tak ważna jest analiza relacji uczestników odbioru zrzutów osobowych i materiałowych. Wciąż jest wiele do wytropienia, a ostatnie słowo wcale nie zostało powiedziane. Czekamy zatem na nowe odkrycia.

 
Baza zrzutowisk
B-24-Liberator-zaladunek-zasobnikow-250x164 Dlaczego tropimy?

Załadunek zasobników do Liberatora

Zamierzonym, finalnym efektem Projektu, ma stać się interaktywna mapa zrzutowisk, w późniejszym czasie wzbogacona o inne miejsca związane z historią Cichociemnych. Nie podjąłem się dotąd nawet próby wykonania takiej mapy, właśnie dlatego, że dotychczasowe ustalenia ws. lokalizacji zrzutowisk Armii Krajowej – jak bardzo trafnie zauważył prof dr hab. Grzegorz Ostaszwymagają praktycznego zweryfikowania, co pozwoli „odtworzyć kompletną listę oraz lokalizację akowskich placówek odbiorczych i bastionów”. Jak bardzo celnie podkreśla prof dr hab. Grzegorz Mazur, znawca problematyki Polskiego Państwa Podziemnego – „Jest to wbrew pozorom sprawa do tej pory mało znana, z której najlepiej znane są zrzuty cichociemnych, a która powinna zostać ukazana w pełni dla wszystkich zainteresowanych dziejami Polskiego Państwa Podziemnego”.

Dr Krzysztof Mroczkowski, który początkowo niechętnie zareagował na nasz Projekt, zapewne ucieszy się z faktu, iż już po pierwszym odkryciu w naszym Projekcie można poprawić błąd w jego własnej publikacji. Dotąd sądzono, że zrzutowisko „Paszkot 2” (w rejonie Żołyni, wtedy miejsce nieznane), wytropione przez Pana Waldemara Natońskiego było zrzutowiskiem „nieczynnym”, a zrzuty przyjęto na zrzutowisko „Paszkot 1” w rejonie pobliskiej Rakszawy. Okazało się jednak, że to właśnie placówka odbiorcza „Paszkot 2” przyjęła dwa zrzuty: materiałowe oraz sześciu Cichociemnych, podczas gdy na „Paszkot 1” nie było zrzutów!

 

zasobniki-pakowalnia-02-250x191 Dlaczego tropimy?Kilka lat temu, w oparciu o dostępne źródła „dokumentowe” – podkreślając, że wymaga dalszej weryfikacji – ustaliłem w miarę wiarygodny wykaz zrzutów Cichociemnych. Pracując nad zagadnieniem zrzutów dla AK zauważyłem, że różne źródła archiwalne oraz różne publikacje podają rozmaite lokalizacje placówek odbiorczych; czasem podają inne nazwy, w wielu publikacjach podawane są też błędne nazwy miejscowości a nawet błędne nazwy operacji lotniczych oraz błędne nazwy placówek odbiorczych. Dzięki krzyżowej kwerendzie i analizie danych z różnych źródeł, udało się niektóre sporne informacje zweryfikować. W lutym 2018 opublikowałem kompletną bazę zrzutów osobowych i materiałowych Niespełna miesiąc później – bazę placówek odbiorczych Armii Krajowej.

Choć starałem się uniknąć błędów, jest dla mnie oczywiste, że te dwie fundamentalne bazy – wykaz zrzutów oraz wykaz zrzutowisk nie wyczerpują zagadnienia, nie zawierają kompletu istotnych informacji, w tym zwłaszcza dotyczących lokalizacji zrzutowisk Armii Krajowej.

41_cc-Tobie-Ojczyzno-grupa-250x139 Dlaczego tropimy?Dlatego społeczny projekt badawczo – edukacyjny „NA TROPIE ZRZUTOWISK ARMII KRAJOWEJ” jest niezwykle istotny, bowiem może przynieść ważne odpowiedzi na pytanie o aktywność Armii Krajowej w konkretnych środowiskach lokalnych. Dotychczas istniejące „białe plamy” mamy szansę zastąpić źródłowymi ustaleniami, wydatnie wzbogacającymi naszą wiedzę historyczną. Trzeba „tylko” wykonać porządnie zadanie Tropiciela: ustalić lokalizację zrzutowiska planowaną na mapie, przeprowadzić kwerendę publikacji oraz relacji świadków (jeśli ich brak, należy je zebrać), wreszcie dokonać rzetelnej wizji lokalnej w terenie oraz ustalić rzeczywistą lokalizację danego zrzutu – która może się znacznie różnić od tej planowanej. Do wykonania jest więc solidna praca intelektualna, połączona z eksploracją w terenie oraz poszukiwaniem świadków tamtych dni.

 

zasobnik-37-578-16-300x192 Dlaczego tropimy?Nasza pamięć o Cichociemnych jest wciąż bardzo dziurawa. Wciąż nie doczekaliśmy się porządnej monografii tego zagadnienia, choć napisano już kilka bardzo wartościowych publikacji, niekiedy starających się objąć całość tematyki, ale wciąż przyczynkarskich. Dobrym wstępem do zgłębiania tajników Cichociemnych może być bardzo wartościowa monografia polskiej sekcji brytyjskiego Kierownictwa Operacji Specjalnych (Special Operations Executive, SOE) – prof dr hab. Jacek Tebinka oraz dr hab. Anna Zapalec „Polska w brytyjskiej strategii wspierania ruchu oporu. Historia Sekcji Polskiej Kierownictwa Operacji Specjalnych (SOE)”. Ale historia Armii Krajowej bez porządnie zbadanej historii Cichociemnych – elity AK, w tym bez porządnie zbadanej problematyki lotniczego wsparcia dla Armii Krajowej – nadal pozostanie dziurawa. Dlatego właśnie tropimy wydarzenia tamtych lat, dlatego stąpamy po śladach Historii. Wciąż są szanse na nowe i cenne odkrycia…

 

Zapraszamy do społecznego Projektu badawczo – edukacyjnego: 

NA TROPIE ZRZUTOWISK
ARMII KRAJOWEJ

zobacz stronę Projektu

 

NA TROPIE ZRZUTOWISK ARMII KRAJOWEJ

 

NA TROPIE ZRZUTOWISK
ARMII KRAJOWEJ

społeczny projekt badawczo – edukacyjny

 


 

biuletyn-ak-300x128 NA TROPIE ZRZUTOWISK ARMII KRAJOWEJPatronat:   Biuletyn Informacyjny Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej

Redakcja „Biuletynu Informacyjnego” wspiera i patronuje medialnie temu wspaniałemu i niecodziennemu projektowi. Mamy rzadką okazję uczestniczyć w odkrywaniu historii wprost na naszych oczach!

 


grzegorz-mazur-184x250 NA TROPIE ZRZUTOWISK ARMII KRAJOWEJ     Popieram realizację projektu „Na tropie zrzutowisk Armii Krajowej”, jako ważnego projektu, który zainteresowanej społeczności zaprezentuje obraz zrzutów sprzętu wojskowego dla podziemia wojskowego w kraju. Jest to wbrew pozorom sprawa do tej pory mało znana, z której najlepiej znane są zrzuty cichociemnych, a która powinna zostać ukazana w pełni dla wszystkich zainteresowanych dziejami Polskiego Państwa Podziemnego.

Prof. dr hab. Grzegorz Mazur


 

Społeczny projekt badawczo-edukacyjny „Na tropie zrzutowisk Armii Krajowej”, to bardzo wartościowa, w zasadzie bezprecedensowa inicjatywa dla najnowszej historii Polski.

grzegorz-ostasz-184x250 NA TROPIE ZRZUTOWISK ARMII KRAJOWEJ     Pomysłodawcy projektu – dr Andrzej Borcz oraz Ryszard M. Zając – mają spore, udokumentowane doświadczenie w badaniach nad dziejami Polskiego Państwa Podziemnego. Jestem przekonany, że projekt „Na tropie zrzutowisk Armii Krajowej” przyniesie nie tylko nowe spojrzenie i szczegóły związane z akcjami zrzutowymi, ale również pozwoli w praktyczny sposób zweryfikować dotychczasowe ustalenia, a w rezultacie odtworzyć kompletną listę oraz lokalizację akowskich placówek odbiorczych i bastionów.

Prof. dr hab. Grzegrz Ostasz


 

PASZKOT2-LOKLIZACJA-300x175 NA TROPIE ZRZUTOWISK ARMII KRAJOWEJ

Lokalizacja zrzutowiska”Paszkot 2″, ustalona przez Panów Andrzeja Borcza oraz Waldemara Natońskiego – pierwsze odkrycie w Projekcie

W przeddzień rocznicy utworzenia Armii Krajowej oraz pierwszego skoku Cichociemnych do Polski rozpoczynamy realizację unikalnego, społecznego projektu badawczo – edukacyjnego pt. „Na tropie zrzutowisk Armii Krajowej”. Tropicielem obiektywnej prawdy historycznej może zostać każdy, kto chce stąpać po śladach tajnych operacji specjalnych w Polsce.

 

Istotą Projektu jest aktualizacja oraz ustalenie precyzyjnych lokalizacji (współrzędnych GPS) kilkuset zrzutowisk Armii Krajowej, na których żołnierze podczas II wojny św. odbierali lotnicze zrzuty Cichociemnych, broni i zaopatrzenia dla AK.

Zrzuty te organizował Oddział VI (Specjalny) Sztabu Naczelnego w Londynie (zobacz płk dypl. Jan Jaźwiński), w ścisłej współpracy z Komendą Główną Armii Krajowej oraz brytyjską organizacją rządową Special Operations Executive (SOE, Kierownictwo Operacji Specjalnych).

 

12_zrzut-pojemnikow-belgia-300x218 NA TROPIE ZRZUTOWISK ARMII KRAJOWEJ

Zrzut zasobników z zaopatrzeniem

W wielu przypadkach, dzięki archiwalnym dokumentom i relacjom świadków udało się ustalić dość dobrze miejsce danej placówki odbiorczej. Ale wciąż można istotnie doprecyzować dotychczasowe lokalizacje konspiracyjnych zrzutowisk. Doceniamy i szanujemy dotychczasowe starania i dokonania badaczy, przede wszystkim Kajetana Bienieckiego oraz Krzysztofa Mroczkowskiego, a także Grzegorza Ostasza. Chcemy Ich pracę uzupełnić w oparciu o wiarygodne historyczne źródło – częściowo zakodowany „Wykaz placówek” – wyszperany niedawno w Centralnym Archiwum Wojskowym, w zespole akt Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza.

 


wojciech-krawczuk2-184x250 NA TROPIE ZRZUTOWISK ARMII KRAJOWEJ

     Projekt „na tropie zrzutowisk Armii Krajowej” jest świadectwem troski o miejsca ważne dla Polskiego Podziemia w dobie II wojny światowej. Często są to dziś tereny zapomniane i nieodkryte, a jednak są świadectwem niezwykłych, czasem krwawych wydarzeń.

Utrwalenie pamięci o zrzutowiskach i ludziach, którzy tam walczyli o wolność jest naszym obowiązkiem.

Prof. dr hab. Wojciech Krawczuk


Ryszard M. Zając – Społeczny projekt badawczo – edukacyjny
„Na tropie zrzutowisk Armii Krajowej”
w: Biuletyn informacyjny AK nr 03 (395) marzec 2023, s. 1, 90, 43-45

 

PASZKOT2-WSPOLRZEDNE-300x235 NA TROPIE ZRZUTOWISK ARMII KRAJOWEJ

Współrzędne zrzutowiska”Paszkot 2″
ustalone przez Panów: Andrzeja Borcza oraz Waldemara Natońskiego

Działania w naszym Projekcie mają pionierski charakter. Mogą im towarzyszyć silne emocje oraz zaskakujące odkrycia, mogą więc stać się znakomitą zabawą oraz świetną grą terenową.

Udział w Projekcie będzie jednak autentycznym poszukiwaniem obiektywnej prawdy historycznej. Każdy Tropiciel, który zgłosi się do Projektu, ma szansę zapisać się złotymi zgłoskami w historii.

 

Nasz społeczny projekt badawczo – edukacyjny, czyli fascynujące oraz emocjonujące poszukiwanie prawdy historycznej może być dla nas wszystkich także ważnym doświadczeniem intelektualnym oraz edukacyjnym. Armia Krajowa była największą oraz najbardziej sprawną konspiracyjną organizacją zbrojną okupowanej Europy. Cichociemni – żołnierze w służbie specjalnej – byli elitą Armii Krajowej, pionierami działań specjalnych w okupowanej Polsce. Bez wątpienia stąpanie po śladach tajnych operacji specjalnych w Polsce może być nie tylko emocjonujące, ale także wartościowe poznawczo.

 


 

Rafal_Wnuk-210x250 NA TROPIE ZRZUTOWISK ARMII KRAJOWEJ

   Tajne zrzutowiska, alianckie samoloty, partyzanci, cichociemni – czy może być lepszy punkt wyjścia do opowieści o Polskim Państwie Podziemnym i jego Armii Krajowej?

Projekt „Na tropie zrzutowisk AK” to połączenie dobrze przemyślanej edukacji z wiedzą ekspercką które razem tworzą atrakcyjną trasę edukacji historycznej. Tak właśnie powinna wyglądać promocja historii w sferze publicznej.

Prof. dr hab. Rafał Wnuk

 


 

zasobnik-37-578-16-300x192 NA TROPIE ZRZUTOWISK ARMII KRAJOWEJProjekt narodził się spontanicznie, na początku lutego 2023, z aktualnej, pilnej potrzeby badawczej. Przede wszystkim z naszych indywidualnych pasji: historycznej i edukacyjnej. Zachęcamy do uczestnictwa Pasjonatów, dla których ważna jest historia Polski, szacunek dla ogromnego wysiłku Armii Krajowej oraz właściwie pojmowana pamięć narodowa. Zapraszamy szczególnie młodzież – indywidualnie i zespołowo – do fascynującego tropienia lokalnej oraz ponadlokalnej historii. Zapraszamy do współpracy wszystkie Osoby oraz Instytucje, które mogłyby pomóc w realizacji Projektu.

 

Inicjatorzy Projektu:

  • dr Andrzej Borcz – wnuk żołnierza AK, pasjonat historii lokalnej i regionalnej, autor m.im. monografii historycznej „Obwód Łańcut SZP-ZWZ-AK w latach 1939-1945”, znawca problematyki konspiracji wojskowej, w tym odbioru zrzutów lotniczych, należy do Stowarzyszenia Historyków Wojskowości oraz do Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, współautor precyzyjnego określenia lokalizacji pola zrzutowego „Paszkot 2”,
  • Waldemar Natoński od przeszło 20 lat samorządowiec, współautor precyzyjnego określenia lokalizacji pola zrzutowego „Paszkot 2”, podczas którego „odkrył” na nowo dekodowanie współrzędnych z „Wykazu placówek”,
  • Ryszard M. Zając – wnuk Cichociemnego oraz pasjonat Cichociemnych, twórca portalu elitadywersji.org, autor odnalezienia w zasobach Centralnego Archiwum Wojskowego  „Wykazu placówek”  (patrz poniżej) Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza

 

Zobacz wyjaśnienie – Dlaczego tropimy?

 

Wykaz placówek odbiorczych

Zobacz zrzutowiska:  Jerzyk | Paszkot |

Wykaz placówek odbiorczych, sporządzony w Oddziale VI (Specjalnym)
Lokalizacja zrzutowisk „zaszyfrowana” współrzędnymi map
Źródło: Centralne Archiwum Wojskowe, sygn. II.52.242

POBIERZ  – WYKAZ PLACÓWEK   (pdf)

 

Instrukcja-dekodowania-1-192x250 NA TROPIE ZRZUTOWISK ARMII KRAJOWEJWaldemar Natoński – Instrukcja dekodowania
współrzędnych miejsc zrzutu z „Wykazu placówek” CAW

POBIERZ – INSTRUKCJA DEKODOWANIA  (większa rozdzielczość, png)

 


 

Szczegóły projektu „Na tropie zrzutowisk Armii Krajowej”:

 

zrzutowisko-sygnaly-300x148 NA TROPIE ZRZUTOWISK ARMII KRAJOWEJCelem Projektu jest ustalenie precyzyjnych lokalizacji (współrzędnych GPS) kilkuset zrzutowisk Armii Krajowej. Pomoże w tym archiwalny „Wykaz placówek”, sporządzony przez oficerów Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza. Pomocna będzie również „Instrukcja dekodowania”, sporządzona przez Pana Waldemara Natońskiego, który ustalił już nieznaną dotąd lokalizację placówki odbiorczej „Paszkot 2”

Będziemy publikować wszystkie wskazówki na tej stronie Projektu. Będziemy również dzielić się doświadczeniami w grupie na portalu społecznościowym.

 

Zadaniem każdego Tropiciela jest podjęcie pionierskich działań:

1/ Wybranie (jednej lub kilku) konkretnej placówki odbiorczej (zrzutowiska) z „Wykazu placówek” Oddziału Specjalnego, w oparciu o zawarte w nim jawne, przybliżone dane lokalizacyjne. Najlepiej wybrać zrzutowisko w nieodległym rejonie, który możemy później eksplorować w terenie, 

2/ Podjęcie do zdekodowania współrzędnych lokalizacyjnych tej placówki (placówek) zakodowanych w treści archiwalnego „Wykazu placówek”, sporządzonego przez oficerów Oddziału VI (Specjalnego),

3/ Odnalezienie odpowiedniej dla wybranego terenu arkusza przedwojennej mapy Wojskowego Instytutu Geograficznego,

4/ Zdekodowanie z pomocą „Instrukcji dekodowania” współrzędnych danej placówki odbiorczej poprzez naniesienie ich na mapę 1:300 000 oraz zestawienie z mapą 1:100 000, którą w terenie posługiwali się zwiadowcy – żołnierze AK,

5/ Weryfikacja uzyskanych współrzędnych lokalizacyjnych, poprzez analizę warunków, jakie musiała spełniać każda placówka odbiorcza Armii Krajowej,

skoczek-250x186 NA TROPIE ZRZUTOWISK ARMII KRAJOWEJ6/ Zebranie wszelkich dostępnych źródeł wiedzy nt. wybranego zrzutowiska, w tym wskazówek i map. Istotne będzie ponadto zebranie dostępnych publikacji nt. danego zrzutowiska, relacji świadków, i in.,

7/ Weryfikacja źródłowa uzyskanych współrzędnych lokalizacyjnych, poprzez analizę zebranych informacji nt. wszelkich okoliczności związanych z danym zrzutowiskiem, w szczególności miejsca jego lokalizacji. Doprecyzowanie dotychczasowych ustaleń lokalizacyjnych oraz historycznych,

8/ Weryfikacja terenowa zdekodowanych i zweryfikowanych współrzędnych lokalizacyjnych oraz zebranych i przeanalizowanych źródłowych informacji historycznych. Ustalenie współrzędnych GPS zrzutowiska oraz wysłanie ich do Projektu za pomocą pinezki w Google Maps,

9/ Udokumentowanie aktywności Tropiciela w Projekcie, w szczególności działań prowadzących do zdekodowania współrzędnych lokalizacyjnych wybranej placówki odbiorczej Armii Krajowej,

10/ Przygotowanie w atrakcyjnej formie (np. multimedialnej) prezentacji swojego odkrycia oraz związanych z nim danych lokalizacyjnych i historycznych.

 

Na każdym etapie realizacji Projektu będziemy starali się pomagać Tropicielom, będziemy także udostępniać pomocne informacje w grupie na portalu społecznościowym. „Wytropione” lokalizacje chcielibyśmy uzupełnić o lokalną dokumentację konkretnych zrzutowisk: zdjęcia, mapy, szkice, relacje historyczne, wskazanie publikacji dotyczących zrzutów na tym konkretnym „koszu” itp.  Uczestników Projektu zapraszamy do grupy na Facebooku

 

Waldemar Natoński – wszelkie dane z terenu, z relacji uczestników akcji, powinno się weryfikować ze współrzędnymi z „Wykazu placówek”.  Archiwalne mapy WIG w skali 1:300 000 i 1:100 000 można pobrać na tej stronie

Sposób określania współrzędnych podaliśmy w instrukcji. Zdaję sobie jednak sprawę, że nie jest to jednak łatwe do wykonania dla osób, które nie mają papierowej wersji mapy, a nie za bardzo poruszają się w obsłudze programów graficznych i jeszcze nie „czują”, że drukowanie z komputera lub praca na ekranie przy różnych powiększeniach, to praca na różnych skalach mapy i konieczność przeliczeń.

Wypracowałem metodę bardzo prostą. Bazuje na wykorzystaniu podziałki liniowej znajdującej się przy każdej mapie. Dzięki temu podejściu nawet jak powiększamy widok mapy, czy zmieniają się jej rozmiary przy drukowaniu, to zawsze jesteśmy „w skali”, bo ta podziałka liniowa zmienia się proporcjonalnie wraz z mapą. Najpierw mm z „Wykazu” przeliczam na km/m a następnie odmierzam je na trzysetce wykorzystując do tego kilometraż odmierzony na podziałce liniowej.

W programach graficznych można wyprowadzić prostokątne linie pomocnicze i na ich przecięciu lokalizować zrzutowiska. Później można podjąć próbę zestawienia tego z mapą 1:100 000, na której lepiej możemy czytać teren i np. lekko przesunąć typowanie jeśli wyszło w środku lasu. Przy pomocy takiego podejścia, opracowanie jednego zrzutowiska to ok. 15-20 min pracy, łącznie z próbą przeniesienia typowania trzysetki na setkę.

Zauważyłem, że mapy udostępnione w powyższym linku, mają czasem delikatnie zniekształconą perspektywę, więc przy korzystaniu ze zbiorów zdygitalizowanych może występować błąd, jakiego nie robilibyśmy mierząc na oryginalnej mapie papierowej. Niemniej porównanie tych kilku sztuk, które zweryfikowałem z tym, co w swoim opracowaniu pokazał K. Mroczkowski, pokazuje, że bazowanie na skanach przynosi zadowalające efekty. Typowania są identyczne, bądź zbliżone.

Uważam, że warto sięgnąć do „Wykazu” jak już ktoś robi coś w terenie. Przykłady:  1/ bastionu Paszkot, 2/ ustaleń odnośnie Pardwy, 3/ najnowsze „odkrycie” wynikające z analizy zrzutowisk podjasielskich  – placówka odbiorcza „Jaskółka 2”, która nie funkcjonuje w opracowaniu K. Mroczkowskiego – pokazują, że jest jeszcze sporo do uściślenia, a czasem takie ustalenie z wykazu może być impulsem do wyjścia w teren, podpytania ludzi i odkrycia, że zrzut miał miejsce w innej lokalizacji niż opisywana w literaturze przedmiotu.

 

Zapraszamy do tropienia śladów operacji specjalnych w Polsce
zachęcamy do wytropienia zrzutowisk Armii Krajowej.

Tajemnice operacji specjalnych czekają na odkrycie!

Grupa na Facebooku dla Uczestników Projektu

kontakt: zrzutowiska (at) elitadywersji.org

 

Zobacz:

 

 

Zarejestruj się w Projekcie (formularz Google):

(Uwaga: można się rejestrować w Projekcie bez logowania do Google)

 

 

 

 

Zrzuty – sezony operacyjne, placówki odbiorcze

 

Cichociemni byli żołnierzami Armii Krajowej w służbie specjalnej

 


41_cc-Tobie-Ojczyzno-grupa-250x139 Zrzuty - sezony operacyjne, placówki odbiorczeSpis treści:


 

 

37-578-14-150x150 Zrzuty - sezony operacyjne, placówki odbiorcze

Skoki ćwiczebne: Largo House i Ringway
w zbiorach NAC

button-zrzuty_200-150x150 Zrzuty - sezony operacyjne, placówki odbiorczeW czterech sezonach operacyjnych wykonano łącznie 868 lotów  (załogi polskie 439, brytyjskie i południowoafrykańskie 319, amerykańskie 110). Zrzucono do Polski 316 Cichociemnych oraz 28 kurierów  (jeden CC oraz jeden kurier skoczyli dwukrotnie), Węgra – radiotelegrafistę, a także 4 Anglików oraz 1 CC (operacja Freston).

Zrzuty skoczków oraz zaopatrzenia przyjmowało ok. 642 placówek odbiorczych (część z nich to te same placówki o innych kryptonimach).. 

Ponadto zrzucono 670 ton zaopatrzenia (4802 zasobniki, 2971 paczek, 58 bagażników), z czego odebrano 443 tony. W tym samym czasie SOE zdecydowało o zrzuceniu do Jugosławii 76117 ton zaopatrzenia, do Francji 10485 ton, a do Grecji 5796 ton…

 

zobacz – wykaz zrzutów

zobacz – zrzuty

 

B-24-Liberator-zaladunek-zasobnikow-250x164 Zrzuty - sezony operacyjne, placówki odbiorcze

Załadunek zasobników do Liberatora

Sezony operacyjne:

  • od lutego 1941 do kwietnia 1942 – Okres próbny 
  • od sierpnia 1942 do kwietnia 1943 – Intonacja
  • od sierpnia 1943 do lipca 1944Riposta
  • od sierpnia do grudnia 1944Odwet

 

 

Ewakuacja ludzi i sprzętu ze zrzutowisk:

Grzegorz Rutkowski – Ewakuacja ludzi i sprzętu ze zrzutowisk
w: Biuletyn informacyjny AK nr 01 (309) styczeń 2016, s. 13 – 19

 

 

Wykaz placówek odbiorczych

Wykaz placówek odbiorczych, sporządzony w Oddziale VI (Specjalnym)
Lokalizacja zrzutowisk „zaszyfrowana” współrzędnymi map
Źródło: Centralne Archiwum Wojskowe, sygn. II.52.242

 

Tabela poniżej zawiera wykaz placówek odbiorczych, opracowany w oparciu o dane zebrane z wielu źródeł. Dzięki temu udało się ustalić brakujące informacje oraz zweryfikować niektóre błędne dane dotyczące zrzutów. Opierałem się na zachowanych dokumentach oraz danych podawanych w wiarygodnych publikacjach. W wykazie nie uwzględniłem placówek, na które z różnych powodów nie zrzucono skoczków albo zaopatrzenia (nie wykonano zadania). Nie zostały także uwzględnione zrzuty „na dziko” oraz część zrzutów bezpośrednio na Warszawę (podczas Powstania Warszawskiego) gdy zrzutów nie dokonywano na placówki odbiorcze, ale na lokalizacje w mieście, nie mające kryptonimów) – te dane można wyszukać w wykazie operacji lotniczych.

UWAGA – wykaz zostanie zaktualizowany o dane z oryginalnego wykazu Oddziału VI (patrz powyżej)
po rozszyfrowaniu współrzędnych lokalizacyjnych z map

 

Zrzuty-trasy-strefy-227x300 Zrzuty - sezony operacyjne, placówki odbiorcze

Mapa Oddziału VI (Specjalnego) SNW – Trasy i zasięgi zrzutów

Bastion” oznacza placówkę zdolną do przyjęcia zrzutu jednocześnie z więcej niż z jednego samolotu. Wszystkie operacje zrzutowe Cichociemnych mają swój kryptonim, od lutego 1944 zaniechano nadawania kryptonimów operacjom zrzutowym zaopatrzenia.

Od jesieni 1943 „znormalizowano” nadawanie kryptonimów placówkom odbiorczym:

  • Obszar Warszawa AK – domowe przedmioty gospodarcze (Chochla, Tasak)
  • Okręg Radom – Kielce AK – rośliny (Klon, Mirt)
  • Okręg Łódź AK – rzeki (Nida, Wisła)
  • Okręg Poznań AK – zboża (Proso, Żyto)
  • Okręg Kraków AK – ptaki (Kanarek, Wilga)
  • Okręg Lublin AK – zwierzęta (Baran, Hipopotam)
  • Obszar Białystok AK – imiona (Bogusław, Wacław)
  • Obszar Lwów AK – uzbrojenie (Browning, Ładownica)
  • Okręg Wołyń AK – minerały (Krzem, Topaz)
  • Okręg Wilno AK – gady, płazy (Jaszczurka, Żaba)

 

Przy tworzeniu wykazu za najbardziej wiarygodne uznałem dane z opartych m.in. na dokumentach SOE oraz AK (w tym depeszach z placówek) publikacji:  Kajetana Bienieckiego „Lotnicze wsparcie Armii Krajowej”, Andrzeja Pawła Przemyskiego „Z pomocą żołnierzom Podziemia”. Różne źródła podają rozmaite lokalizacje placówek odbiorczych, wykaz zawiera lokalizacje zweryfikowane; różne źródła podają czasem inne nazwy, w wielu publikacjach podawane są też błędne nazwy miejscowości a nawet błędne nazwy operacji lotniczych oraz błędne nazwy placówek odbiorczych. Żmudna kwerenda danych z wielu żródeł pozwoliła wyeliminować prawie wszystkie błędy.

 

Uwaga: tabelę można przeszukiwać oraz sortować, klikając wybraną kolumnę.
Tabelę można przeszukiwać, wpisując dowolny ciąg znaków

Autor wykazu – Ryszard M. Zając, wnuk por. cc. Józefa Zająca

 

Na urządzeniach mobilnych aby zobaczyć całość należy przewinąć w poziomie

Placówka odbiorczaLokalizacja placówkiData operacjiOperacjaUwagi
Balia 122Mordy (28 km)1944-04-03/04zrzut materiałowy
Baran 511
Baran 147
Radlin
Nałęczów (28 km)
1943-10-09/10
1944-04-03/04
Cottage 7zrzut materiałowy
Bagnet 106
Bagnet 229
(bastion)
Pnikut
Mościska (12 km) UKR
1944-07-03/04
1944-07-09/10
zrzut materiałowy
Bat 610Książenice
Grodzisk Maz. (7 km)
1943-03-14/15Stepzrzut CC
Bąk
(bastion)
Matczyn
Lublin (35 km)
1944-04-15/16Wildhorn I (Most 1)lądowisko
przerzut CC
Błoto (poza)Podstoliska
Tłuszcz (3,4 km)
1942-03-30/31Beltzrzut CC
Bocian 104
(bastion)
Stara Wieś
Krosno (20 km)
1944-05-30/31zrzut materiałowy
Borówka 110
Borówka 208
(bastion)
Rędziny
Włoszczowa (30 km)
1944-04-08/09
1944-09-18/19
zrzut materiałowy
Bór 205Głosków
Garwolin (6,5 km)
1942-10-01/02Hammerzrzut CC
Browning 228
(bastion)
Rudki
Gródek Jagielloński (18 km)
UKR
1944-05-04/05
1944-07-03/04
1944-07-09/10
zrzut materiałowy
Brzoza 217Lipowczyce
Radomsko (16 km)
1944-05-12/13zrzut materiałowy
Buk 201Orzechów
Radomsko (9 km)
1944-09-16/17zrzut materiałowy
Byk 142Zawieprzyce
Lubartów (15 km)
1944-04-03/04zrzut materiałowy
Cekinia 202
(bastion)
Gracuch
Końskie (7 km)
1944-09-16/17zrzut materiałowy
Chmiel 103obok szosy Warszawa - Radom
Białobrzegi (13 km)
1943-01-25/26Bracezrzut CC
Chochla 507
(bastion)
Łubiec
Warszawa (27 km)
(Puszcza Kampinoska)
1943-10-20/21
1944-08-23/24
1944-08-24/25
1944-08-25/26
Cottage 10
(pozostałe zrzuty
w operacjach
bez kryptonimu)
zrzut materiałowy
Chochla-2 702 Z
(bastion)
Truskawka
(Puszcza Kampinoska)
1944-09-01/02zrzut materiałowy
Chochla 703
(bastion)
Ławy
(Puszcza Kampinoska)
1944-08-15/16
1944-08-16/17
1944-08-20/21
1944-08-23/24
1944-08-24/25
1944-08-25/26
1944-09-10/11
zrzut materiałowy
Colt 101
Colt 230
Nadyby
Sambor (13 km) UKR
1944-07-03/04zrzut materiałowy
Czajnik 204Mokra Wieś
Tłuszcz (8 km)
1943-09-14/15Neon 8zrzut CC
Czyżyk
(bastion)
Budy
Rzeszów (13 km)
1944-07-07/08zrzut CC
ĆmaPuławy (9 km)1943-03-08/09Daisyzrzut materiałowy
Dracena 217Grabowiec
Radom (40 km)
1944-08-01/02zrzut materiałowy
Dywan 200Łowicz (14 km)1943-09-14/15Neon 10zrzut CC
Fasola 802Jarocin (17 km)1943-10-15/16Cottage 56zrzut materiałowy
Foka 243Marianpol
Biała Podlaska (14 km)
1944-04-14/15zrzut materiałowy
Garnek 103widły Narwi i Bugu
Wyszków (8 km)
1943-09-16/17Neon 1zrzut CC
Georginia 214
Georginia 410
Chrapanów
Zawichost (9 km)
1944-05-21/22zrzut materiałowy
Gęś 953Chaśno
Łowicz (11 km)
1943-03-24/25Doriczrzut materiałowy
Głuszec 301
(bastion)
Zembrza
Rzeszów (22 km)
1944-07-07/08zrzut materiałowy
Goździk 108
Goździk 405
(bastion)
Teofilów
Ćmielów (9 km)
1944-05-21/22
1944-07-21/22
zrzut materiałowy
Grab 306
Grab 312
(bastion)
Mieczysławów
Ostrowiec (26 km)
1944-02-24/25
1944-05-28/29
zrzut materiałowy
Groch-1 401Kalisz (19 km)
1943-09-14/15Flat 24zrzut materiałowy
Grot 205Gańczary
Lwów (18 km) UKR
1944-07-07/08zrzut materiałowy
Gruszka 307
Gruszka 120
(bastion)
Wszachów
Łagów (6 km)
1944-07-27/28
1944-07-30/31
zrzut materiałowy
Hamak 702
Hamak-2 705
(bastion)
Truskaw
(Puszcza Kampinoska)
1944-08-09/10
1944-08-15/16
1944-08-16/17
1944-08-23/24
1944-08-24/25
1944-09-01/02
1944-09-21/22
zrzut materiałowy
Hiena 603Chełm (11 km)
1943-03-14/15Yardzrzut materiałowy
Hipopotam 318
Hipopotam 319
(bastion)
Zwierzyniec
Zamość (25 km)
1944-04-23/24
1944-05-04/05
1944-05-12/13
1944-05-19/20
1944-05-24/25
zrzut materiałowy
IgłaMariew (Kampinos)
Ożarów Maz. (13 km)
1942-09-01/02Chickenpoxzrzut CC
ImbrykDąbrówka
Tłuszcz (15 km)
1944-04-09/10Weller 2zrzut CC
Jarząb 112
Jarząb 404
Mierzączka
Zwoleń (7 km)
1944-05-10/11
1944-05-21/22
zrzut materiałowy
Jaskółka 140Bieździatka
Jasło (7 km)
1944-04-09/10zrzut materiałowy
Jastrząb 105
(bastion)
Zarzecze
Jasło (7 km)
1944-05-30/31zrzut materiałowy
Jaśmin 302Bronowice, Opatkowice
Puławy (9 km)
1944-05-19/20Weller 18zrzut CC
Jawor 952
Jawor 314
Łoje
Pionki (19 km)
1943-03-19/20
1943-03-24/25
1944-04-16/17
Key
Basin
zrzut materiałowy
Jemioła 116
(bastion)
Męciszów
Zwoleń (8 km)
1944-05-10/11zrzut materiałowy
Jesion 204Czarna
Pionki (8 km)
1944-05-12/13zrzut materiałowy
Jerzyk 303
(bastion)
Sieklówka
Jasło (10 km)
1944-07-07/08zrzut materiałowy
zobacz - Jerzyk
Jodła 134Paprotnia, Łękawica
widły Pilicy i Wisły
Dobieszyn (12 km)
1944-04-08/09Weller 7zrzut CC
Kabłąk-2 103
(bastion)
Biłka Szlachecka
Lwów (20 km) UKR
1944-07-03/04
1944-07-09/10
zrzut materiałowy
Kaczka 612
Kaczka 127
Książ Mały
Miechów (18 km)
1943-03-16/17
1944-04-03/04
Lockzrzut materiałowy
Kanapa 303Baniocha
ok. Góra Kalwaria
1944-04-16/17Weller 12zrzut CC
Kanarek 122
Kanarek 211
(bastion)
Przysieka
Miechów (13 km)
1944-05-10/11
1944-08-04/05
zrzut materiałowy
Kangur 220
(bastion)
Wólka Koniaszycka
Opole (10 km)
1944-05-28/29zrzut materiałowy
Karabela 310
(bastion)
Daszawa
Stryj (14 km) UKR
1944-05-24/25
1944-05-29/30
zrzut materiałowy
Kawka 308Wiśniowa
Kraków (32 km)
1944-04-16/17zrzut materiałowy
Kilim 110Łowicz (8 km)1943-09-09/10Flat 1zrzut materiałowy
Klacz 901
(bastion)
Franciszków
Opole (7 km)
1944-04-27/28zrzut materiałowy
Klamka 610Skierniewice (8 km)1943-10-14/15Cottage 28zrzut materiałowy
Klon 311Skierniewice (8 km)1944-04-23/24zrzut materiałowy
Klosz 102Przybyszew
Grójec (23 km)
1944-04-30/05-01Weller 16zrzut CC
Kobuz 212
Kobuz 204
Kobuz 312
(bastion)
Janowice
Miechów (15 km)
1944-08-04/05
1944-09-21/22
1944-12-28/29
zrzut materiałowy
Koc-1 202
Koc-1 117
Nieporęt
Radzymin (9 km)
1943-09-14/15
1944-04-09/10
Neon 6
Weller 1
zrzut CC
zrzut CC
KociołCegłów, Stefanówka
Mińsk Mazowiecki (11 km)
Shirtzrzut CC
Kogut 412
(bastion)
Koszyce (2 km)1944-05-21/22zrzut materiałowy
Koliber-2 305
Koliber 306
(bastion)
Zabierzów Bocheński
Bochnia (11 km)
1944-05-24/25Weller 23zrzut CC
Koniczyna 107Podgórki
Radom (16 km)
1944-04-09/10zrzut materiałowy
Konopie 104Bród
Jedlińsk (5 km)
1944-05-10/11zrzut materiałowy
Konwalia 126
Konwalia 406
Gębarzew
Radom (10 km)
1944-12-27/28zrzut materiałowy
Koń 102Włodzimierzów, widły Luciąży i Piicy
Piotrków (13 km)
1943-02-16/17Sawzrzut CC
KopytoBarycze
Końskie (8 km)
Legging
Belt (poza)
zrzut CC
Kord 108Doliniany
Gródek Jagielloński (5 km)
UKR
1944-05-30/31zrzut materiałowy
Kos 407
Kos 309
(bastion)
Wierzbno k. Proszowic
Kraków (24 km)
1944-05-21/22Weller 29zrzut CC
zrzut materiałowy
Kosz 305Wyszków (21 km)1944-04-16/17zrzut materiałowy
Kot 611Celinów
Mogielnica (11 km)
1943-03-13/14Areazrzut materiałowy
Koza 420Bychawka, Bystrzyca
Lublin (18 km)
1944-04-27/28
1944-04-27/28
Weller 21
zrzut CC
zrzut materiałowy
Koza 608Celestynów
Mińsk Mazowiecki (11 km)
1943-03-13/14Stock (poza)zrzut CC
Kra 602Zwoleń (9 km)1943-03-13/14Doorzrzut CC
Kruk 310Drwinia
Bochnia (12 km)
1943-03-08/09Asterzrzut materiałowy
Krzak 106Łowicz (16 km)1943-01-25/26Screwdriverzrzut CC
Kufel 138Helenów
Siedlce (21 km)
1944-04-03/04zrzut materiałowy
Kufer 208Ruda
Ostrów Mazowiecka (11 km)
1943-09-14/15Flat 12
Flat 12 A
zrzut materiałowy
Kura-1 230Koniusze k. Proszowic
Kraków (17 km)
1944-04-14/15Weller 11zrzut CC
Latarnia-2 102Warka nad Pilicą (23 km)1943-09-18/19Flat 20zrzut materiałowy
Lewkonia 603Przyłęk
Koniecpol (23 km)
1944-10-21/22zrzut materiałowy
Lichtarz 101
Lichtarz 223
Duża Machnatka
Grójec (14 km)
1943-09-09/10
1944-04-12/13
Flat 2
Weller 10
zrzut materiałowy
tylko zrzut materiałowy
Lilia 707Kampinos
Mińsk Mazowiecki (12 km)
1943-02-16/17Vicezrzut CC
LisCegłów, Zgiechów
Mińsk Mazowiecki (14 km)
1943-02-17/18Wallzrzut CC
Lustro 201Mistów
Mińsk Mazowiecki (9km)
1943-09-21/22Neon 5zrzut CC
Ładownica 132Balice
Przemyśl (17 km)
1944-05-10/11zrzut materiałowy
ŁąkaDrzewicz
Łowicz (10 km)
Cravatzrzut CC
Mewa 222
(bastion)
Dalechowice, Bobin
Skalbmierz (15 km)
1944-05-04/05
1944-05-04/05
Weller 17zrzut CC
zrzut materiałowy
Mewa 958Odrowąż, Wielka Dabrówka
Opoczno (12 km)
1943-03-19/20Beamzrzut CC
Mirt-1 136
Mirt-1 130
(bastion)
Cisów, Czarna
k. Kielc
1944-04-08/09
1944-05-10/11
Weller 4zrzut CC
zrzut materiałowy
Mirt-2 218Kielce (15 km)1944-08-04/05zrzut materiałowy
MotylWał Ruda, Jadowniki Mokre
Tarnów (18 km)
1944-05-29/30
1944-07-25/26
Wildhorn II (Most 2)
Wildhorn III (Most 3)
lądowisko
przerzut CC
Mysz 242Bełżyce
Lublin (13 km)
1944-04-12/13Weller 14zrzut CC
Nagan 109
Nagan 204
(bastion)
Chłopy
Rudki (11 km) UKR
1944-05-30/31
1944-07-03/04
1944-07-07/08
zrzut materiałowy
Narcyz 961Łakoć
Puawy (18 km)
1943-03-19/20Knobzrzut materiałowy
Newa 504
Newa 611
(bastion)
Tomawa, Żerechowa – Kolonia
Piotrków Trybunalski (19 km)
1944-10-16/17
1944-08-18/19
1944-10-16/17
Poldek 1
Wacek 1
zrzut CC
zrzut CC
zrzut materiałowy
Nida 225
Nida 504
(bastion)
Górale
Piotrków (28 km)
1944-08-01/02
1944-08-16/17
zrzut materiałowy
Niecka 224Strachowka
Tłuszcz (14 km)
1944-04-15/16zrzut materiałowy
Nietoperz 305
(bastion)
Baranów n/Wisłą
Tarnobrzeg (11 km)
1944-07-25/26zrzut materiałowy
Nil 2 123
(bastion)
Żerechowa
Piotrków Trybunalski (19 km)
1944-05-10/11
1944-05-10/11
Weller 27zrzut CC
zrzut materiałowy
Noteć 117
(bastion)
widły Luciąży i Pilicy
Łazy Duże
Piotrków (10 km)
1944-07-30/31zrzut materiałowy
Obraz 108
Obraz 318
(bastion)
Krawcowizna, Kąty – Borucza
ujście Bugu i Narwi
Tłuszcz (12 km)
1943-09-16/17
1944-04-16/17
Neon 3
Weller 15
zrzut CC
zrzut CC
Obrus 506Nieborów
Łowicz (12 km)
1943-10-18/19Oxygen 8zrzut CC
Odra 218Swolszowice Duże
Piotrków (18 km)
1944-05-04/05zrzut materiałowy
Ogier 421
(bastion)
Niedźwiada
Opole (8 km)
1944-04-27/28zrzut materiałowy
Ognicha 102Koniecpol (15 km)1944-11-22/23zrzut materiałowy
Ogórek 303
Ogórek 606
Ogórek 208
(bastion)
Bystrzanowice, Żarki
Częstochowa (31 km)
1944-10-16/17Frestonbrytyjska misja wojskowa
(zrzut 1 CC)
zrzut materiałowy
Oka 303Lubochnia
Piotrków (33 km)
1944-09-18/19zrzut materiałowy
OkońOkoń, Nakło
Koniecpol (11 km)
1943-02-20/21Rivetzrzut CC
Olcha 606Kielce (9 km)1943-03-13/14Tilezrzut CC
Oleander 108Mykanów
Częstochowa (14 km)
1944-05-10/11zrzut materiałowy
Osa 207
(później Wanna 139)
Mokobody
Siedlce (15 km)
1942-10-02/03Lathezrzut CC
Oset 107Okręcie
Częstochowa (15 km)
1944-07-30/31zrzut materiałowy
Osika 216Częstochowa (22 km)1944-05-04/05zrzut materiałowy
Owca 117
Owca 312
(bastion)
Niezabitów
Opole (17 km)
1944-05-10/11
1944-05-19/20
zrzut materiałowy
Palma 112
Palma 402
(bastion)
ujście Wisłoki
Osiek (11 km)
1944-04-08/09
1944-05-28/29
zrzut materiałowy
Palma DwaOsiek (7 km)1944-05-24/25zrzut materiałowy
Pardwa 110
(bastion)
Przeworsk (15 km)1944-01-05/06Florida 23
Florida 24
zrzut materiałowy
Paszkot 1
Paszkot 239
(bastion)
Rakszawa
Żołynia
Łańcut (7 km)
1944-05-30/31
1944-04-15/16
1944-05-30/31
Weller 30zrzut CC
zrzut materiałowy
oba na Paszkot 2
zobacz - Paszkot
Papuga 114
Papuga 226
(bastion)
Jastrząbka Stara
Tarnów (20 km)
1944-07-30/31zrzut materiałowy
Perkoz 103
(bastion)
Wola Żarczyńska
Rzeszów (31 km)
1944-05-30/31zrzut materiałowy
Pierzyna 137
Pierzyna 206
Malcanów
Mińsk Mazowiecki (10 km)
1944-04-03/04
1943-09-14/15
Weller 5
Neon 9
zrzut CC
zrzut CC
Pies 712Radzice
Odrzywół (9 km)
1943-02-19/20Spokeshavezrzut CC
Pietruszka 311Połaniec (2 km)1944-04-16/17zrzut materiałowy
Pinia 423
Pinia 215
Piekary
Klimontów (9 km)
1944-04-27/28zrzut materiałowy
Pokrywa 109Kolno
Wołomin (8 km)
1943-09-09/10Flat 8zrzut materiałowy
Polana 250Władynopol
Luboml (17 km) UKR
1944-04-08/09
1944-04-14/15
zrzut materiałowy
PoleŁosinno
widły Bugu i Narwi
Wyszków (9 km)
Collarzrzut CC
Proso-2 402Środa (11 km)1943-09-14/15Flat 23zrzut materiałowy
Przetak 307Wyszków (6 km)1944-04-16/17zrzut materiałowy
Przycisk 317
Przycisk 103
Kazimierzów
Sochaczew (7 km)
1944-04-16/17
1944-12-27/28
Weller 10zrzut CC
zrzut materiałowy
Puchacz 710Łepki, Mordy
Siedlce (17 km)
1943-02-17/18Floorzrzut CC
Rak 206Łupiny
Siedlce (11 km)
Chiselzrzut CC
Raróg 422
(bastion)
Bachórz
Przemyśl (32 km)
1944-04-27/28zrzut materiałowy
Raszka 107
(bastion)
Niedźwiada, Nawsie
Jasło (26 km)
1944-05-30/31zrzut materiałowy
Robot 509
(bastion)
Kielkce (17 km)1944-09-01/02zrzut materiałowy
RogiBogatki
Grójec (16 km)
Smallpoxzrzut CC
Rozmaryn 213
(bastion)
Czaryż, Bieganów
Secemin (6 km)
1944-09-21/22Przemek 1zrzut CC
Ryba 601ujście rzeki Liwiec
Wyszków (7 km)
1943-03-03/04Tulipzrzut materiałowy
Rybitwa-1 16
Rybitwa 141
Barycz
Krosno (25 km)
1943-12-18/19
1944-04-03/04
Ohio 3zrzut materiałowy
Rybitwa-1 16
Rybitwa 141
Barycz
Krosno (25 km)
1943-12-18/19
1944-04-03/04
Ohio 3zrzut materiałowy
San 215
(bastion)
Żurawka
Skierniewice (27 km)
1944-08-01/02
1944-08-04/05
1944-08-16/17
zrzut materiałowy
Sałata 303Bieliny
Zwoleń (8 km)
1944-07-25/26zrzut materiałowy
Sito 119Kręgi
Wyszków (10 km)
1944-04-08/09zrzut materiałowy
Słonecznik 304
Słonecznik 305
(bastion)
Górnowola
Wiślica (15 km)
1944-05-24/25zrzut materiałowy
SłońKotlice, Borszowice
Chęciny (20 km), Pińczów (12 km)
1943-02-20/21Filezrzut CC
Smok 962Wola Wodyńska, Helenów
Siedlce (23 km)
1943-03-24/25Cellarzrzut CC
Smrek 401ujście Nidy do Wisły
Wiślica (2 km)
1944-05-28/29zrzut materiałowy
Sokół 956Zadybie Stare
Garwolin (25 km)
1943-03-20/21Glasszrzut materiałowy
Solnica 107
(bastion)
Osowiec
Grodzisk Mazowiecki (7 km)
1943-09-09/10
1944-07-30/31
1944-11-18/19
Neon 4
Jacek 1
Kazik 2
zrzut CC
zrzut CC
zrzut CC
Sosna 218Wiśniówki
Wiślica (5 km)
1944-04-15/16zrzut materiałowy
Sójka 401
(bastion)
Zalesie
Mszana Dolna (19 km)
1944-07-09/10zrzut materiałowy
Spodek 209Mariańskie Porzecze, Łucznica
Garwolin (8 km)
1943-09-14/15Neon 7zrzut CC
Stokłosa 106
(bastion)
Dobrów
Szydłów (6 km)
1944-07-21/22zrzut materiałowy
Stokrotka 101
Stokrotka 301
Rataje nad Wosłą
Wiślica (25 km)
1944-05-31/06-01zrzut materiałowy
Sucha 908Dziecinów
Góra Kalwaria (6 km)
1943-03-03/04Rosezrzut materiałowy
Sum 711Machory, Maleniec
Końskie (14 km)
1943-02-16/17Raspzrzut CC
Szczur 221
(Szczur 244)
(bastion)
Wola Gałęzowska
k. Bychawy
Janów Lubelski (31 km)
1944-05-04/05
1944-05-04/05
Weller 26zrzut CC
zrzut materiałowy
Szmata 231
(Szmata 237)
Gałki
Mińsk Mazowiecki (30 km)
1944-04-14/15zrzut materiałowy
Sztucer 102Zaszkowice
Rudki (12 km) UKR
1944-07-03/04zrzut materiałowy
Ścigacz 128
(bastion)
Stojańce
Przemyśl (34 km)
1944-04-03/04
1944-07-08/09
zrzut materiałowy
Śliwa 106
Śliwa 113
ujście Nidy do Wisły
Nowy Korczyn (5 km)
1944-05-10/11zrzut materiałowy
Tapir 408
(bastion)
Puszcza Solska
Zamość (21 km)
1944-05-21/22zrzut materiałowy
Tasak 124
Tasak 704
(bastion)
Izdebko Kościelne
Grodzisk (7 km)
1944-04-08/09
1944-08-15/16
zrzut materiałowy
Tchórz 143Osowo
Łuków (27 km)
1944-04-08/09zrzut materiałowy
Topaz 148Puzów
Włodzimierz Wołyński (11 km)
UKR
1944-04-14/15zrzut materiałowy
Topola 14
(bastion)
Tyniec
Jędrzejów (11 km)
1943-12-18/19Ohio 1zrzut materiałowy
Trawa
(bastion)
Przyrów
Częstochowa (34 km)
1942-03-27/28Bootzrzut CC
Trawa 204
(bastion)
nad Nidą
Pińczów (12 km)
1944-08-04/05zrzut materiałowy
Tuja 215Brzezinka
Jędrzejów (19 km)
1944-05-04/05zrzut materiałowy
Tukan-1 12Szczucin
Tarnów (31 km)
1943-12-18/19Ohio 2zrzut materiałowy
Tulipan 116Małogoszcz
Jędrzejów (16 km)
1944-04-09/10zrzut materiałowy
Tur 245Mościska
Zamość (28 km)
1944-04-14/15zrzut materiałowy
UgórCzatolin, Łyszkowice
Skierniewice (20 km)
Rheumatism
Ruction
zrzut CC
Wanna 139
(wcześniej Osa 207)
(bastion)
Mokobody
Siedlce (15 km)
1944-04-03/04zrzut materiałowy
Waza 403
Sobienie Kiełczewskie
Garwolin (14 km)
1944-04-27/28zrzut materiałowy
Wieszak 226
Wieszak 105
Zalesie, Mienia
Mińsk Mazowiecki (14 km)
1944-04-12/13
1943-09-16/17
Weller 3
Neon 2
zrzut CC
zrzut CC
Wiersze 705
Wiersze
(Puszcza Kampinoska)
1944-08-16/17
1944-08-20/21
1944-08-24/25
1944-08-25/26
zrzut materiałowy
Wilga 901
Wilga 311
(bastion)
Szczawa, Mogielnica
Nowy Targ (24 km)
1944-11-22/23
1944-12-26/27
1944-12-25/26
1944-12-27/28
1944-12-28/29
Kazik 1
Staszek 2
zrzut CC
zrzut CC
zrzut materiałowy
Wilk 144Piaski Szlacheckie
Krasnystaw (12 km)
1944-04-08/09zrzut materiałowy
Wisła 214
Wisła 102
(bastion)
ujście Czernej do Wisły
Przyłęk
Piotrków (28 km)
1944-08-01/02zrzut materiałowy
Wół 601Piła, Stara Kuźnica
Końskie (14 km)
1943-03-13/14Brickzrzut CC
Wrona 411Podlesie
Mielec (12 km)
1944-04-27/28zrzut materiałowy
Wydra 246Klonowica Wielka
Biała Podlaska (14 km)
1944-04-14/15zrzut materiałowy
Zamek 210Pawłowice, Życzyn
Dęblin (16 km)
Gimletzrzut CC
Zamek 311Głuchowice
Kwów (18 km) UKR
1944-02-24/25
1944-03-17/18
zrzut materiałowy
Zegar 120Warszawa (26 km) 1944-04-03/04Salamanderzrzut wysł. polit.
Zosia 703Raciąż (13 km)1943-10-14/15Cottage 44zrzut materiałowy
Zydel 121Kobylany Górne
Sokołów Podlaski (13 km)
1944-04-08/09
Żaba 609Stachlew
Łowicz 12 km)
1943-03-16/17Attic
Measles
zrzut CC
Żbik 605Lelów
Koniecpol (8 km)
1943-03-13/14Windowzrzut CC
Żubr 208Promnik
Kielce (14 km)
1943-01-26/27Gaugezrzut CC
Żyto-1 801Kalisz (14 km)1943-10-15/16Cottage 55zrzut materiałowy
Żywica 102Baczyn
Skawce (10 km)
1944-07-30/31zrzut materiałowy

 

Zobacz także:

 

 

 

Źródła:
  • informacje własne
  • Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. I. FKM Oleśnica, ISBN 83-902499-0-1
  • Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. II. ABRES Rzeszów, ISBN 83-902499-5-2
  • Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. III. OS Ostoja, Zwierzyniec – Rzeszów, ISBN 83-910535-4-7
  • Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. IV. OS Ostoja, Zwierzyniec – Rzeszów, 978-83-933857-0-6
  • Kajetan Bieniecki: Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Arcana Kraków 1994, ISBN 83-86225-10-6
  • Andrzej Paweł Przemyski – Z pomocą żołnierzom Podziemia, WKŁ Warszawa 1991, ISBN 83-206-0833-3
  • Andrzej Olejko, Krzysztof Mroczkowski – Szachownice nad okupowaną Europą, Libra, Rzeszów 2011, ISBN 978-83-89183-69-9
  • Iwan Rafał – Cichociemni – rekrutacja, szkolenie i przerzut do Polski, w: Koło Historii; materiały Koła Naukowego Historyków Studentów Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Tom 10 (2008) s. 77-106
  • Agnieszka Polończyk, Cichociemni – dzieje elity polskiej dywersji na kanwie życiorysu Bolesława Polończyka ps. „Kryształ”, w: Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka, nr 3/2016, s. 173 – 188, Kraków 2016, ISSN 1899-6264
  • Agnieszka Polończyk, Cichociemni – Zarys historii formacji, w: Wojska Specjalne Rzeczypospolitej Polskiej, Bieniek Mieczysław, Mazur Sławomir M. (red.), Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, 2016, s. 95-105, ISBN 978-83-65208-70-5

 

1