Zrzutowisko Jaskółka

NA TROPIE ZRZUTOWISK
ARMII KRAJOWEJ

społeczny projekt badawczo – edukacyjny

Zobacz najnowszą wersję bazy danych nt. zrzutów:
BAZA ZRZUTÓW DLA ARMII KRAJOWEJ

Handley Page Halifax II

Od lutego 2023 realizujemy społeczny projekt badawczo – edukacyjny „Na tropie zrzutowisk Armii Krajowej”. Informacje nt. Projektu, opinie wybitnych historyków, podstawowe informacje – są dostępne na tej stronie. Wciąż można się zgłaszać do uczestnictwa w Projekcie. Uzasadnienie naszych działań można przeczytać w artykule – Dlaczego tropimy?

Istotą Projektu jest aktualizacja oraz ustalenie precyzyjnych lokalizacji (współrzędnych GPS) kilkuset zrzutowisk Armii Krajowej, na których żołnierze podczas II wojny św. odbierali lotnicze zrzuty Cichociemnych, broni i zaopatrzenia dla AK.

Przy ustalaniu lokalizacji zrzutowisk bardzo ważna jest analiza dotychczasowych publikacji na ten temat oraz relacji uczestników odbioru zrzutów osobowych i materiałowych. Wciąż jest wiele do wytropienia, a ostatnie słowo wcale nie zostało powiedziane. Prezentujemy ustalenia dokonane w Projekcie oraz czekamy na kolejne, nowe odkrycia. Zachęcamy, aby zachować racjonalny krytycyzm wobec wszelkich źródeł informacji…

Placówka odbiorcza: JASKÓŁKA-1 140

GPS: N 49° 47′ 33″ E 21° 29′ 54″

W sezonie operacyjnym „Riposta”, w nocy z niedzieli na poniedziałek 9/10 kwietnia 1944, placówka odbiorcza zlokalizowana w rejonie miejscowości Bieździadka, ok. 7 km od Jasła, przyjęła zrzut materiałowy:

„Halifax” JP-223 „W” z kanadyjsko-brytyjską załogą 148 Dywizjonu RAF, start z lotniska Campo Casale, zrzut 12 zasobników i 12 paczek, od godz. 23.16, w trzech nalotach, z wysokości 1500 stóp.

Komendant Obwodu Jasło AK mjr Józef Modrzejewski wspominał: „(…) we wsi Bieździedza w odległości dwóch kilometrów od placówki odbiorczej „Jaskółka” kwateruje silny oddział niemiecki. (…) w pierwszy dzień Święta Wielkanocy, po wiadomościach polskich z Londynu o godzinie 19 odbieramy melodię „Podkóweczki dajcie ognia”. (…) Zdając sobie sprawę z tego, że szanse odbioru tak drogocennej broni w tych warunkach są małe, z ciężkim sercem decyduję się na podanie lotnikom sygnału „niebezpieczeństwo”. (…)

Nagle samolot zatacza duże koło (…) i kieruje się wprost na naszą placówkę. (…), czyżby nic zrozumiał naszego sygnału (…) obniża się do zrzutu! (…) nagle z kadłuba samolotu strzelają w dół ładunki na spadochronach. (…) Niektóre z nich spadły na szczyt wzgórza, a inne na zbocze od strony Bieździadki i Bieździedzy, skąd są dobrze widoczne. Oczekujemy w każdej chwili uderzenia Niemców, musimy działać szybko. (…) wysyłam „Gebelsa” i jednego z braci Sanakowskich dla zaalarmowania placówki (…) wspólnie z „Bukiem” (…) rzucamy się na nadęte powietrzem spadochrony i zduszamy je (…). Z paczkami idzie nam łatwo (…) o wiele gorzej jest z zasobnikami (…). Musimy je toczyć po błotnistej ziemi (…).

O godz. 3.30 przybywa zaalarmowany oddział odbiorczy. Praca teraz przybiera szybsze tempo. (…) Pierwszy transport przewozimy do lasu tylko kilkaset metrów i zakopujemy go, maskując następnie stosem drzewa. Drugi transport zabieramy z sobą kilka kilometrów w głąb lasu. Z tym transportem maszerujemy drogą leśną już o świcie. (…) Jesteśmy piekielnie zmęczeni, zabłoceni, ale weseli, (…) wieziemy ze sobą upragnioną broń (…)”.

Andrzej Borcz – Kryptonim „Jaskółka”
Kulisy dramatycznego odbioru zrzutu lotniczego w Bieździadce (cz.1)
w: Biuletyn informacyjny AK nr 05 (397) maj 2023, s. 51-58

Miejsce zrzutu wg K. Mroczkowskiego

Według ustaleń dr Andrzeja Borcza oraz Waldemara Natońskiego przygotowano dwie palcówki odbiorcze: „Jaskółka 1” (odebrała zrzut) oraz zrzutowisko „Jaskółka 2” (placówka nieczuwająca).

dr Andrzej Borcz: Zrzut na „Jaskółkę 1” odbył się na oczach żołnierzy niemieckich kwaterujących w pobliskiej wsi Bieździadka (położona 900 m od miejsca zrzutu wg relacji Grzywacza – Świtalskiego). Po wóz posłano „Rafałka” do pobliskiego przysiółka Łazy (zrzutowisko typowane przez K. Mroczkowskiego to właśnie Łazy), skoro człowiek z wozem przybył z Łaz, to gdyby zrzut był przeprowadzony właśnie w Łazach to raczej autor relacji nie wspominałby o tym… Wspomniana przez Grzywacza-Świtalskiego ekipa z Sieklówki przybyła zapewne nie główną drogą Lubla – Kołaczyce, bo w Bieżdziadce był Wehrmacht, ale duktami leśnymi (Las Warzycki).

Miejsce zrzutu wg. W. Natońskiego

Wg relacji Grzywacza – Świtalskiego kwaterowanie Wehrmachtu w Bieździadce stanowiło element bardzo dokuczliwy dla pobliskiego pola zrzutowego. próbowano nawet zbrojnie wypłoszyć stamtąd Niemców…, gdyby pole zrzutowe znajdowało się w Łazach (typowanie K. Mroczkowskiego) raczej nie byłoby to potrzebne, z powodu znacznego oddalenia od miejscowości i ustronności.

Miejsce typowane przez Krzysztofa Mroczkowskiego to dość ustronna polana łącząca się z resztą przysiółka Łazy i Bieździadką jedną śródleśną drogą, może 100-200 m od Łaz, są tam obecnie w pobliżu już przy polanie nieliczne zabudowania, jednak polana ta jest niewielka, zdecydowanie dogodniejszym miejscem jest punkt typowany przez Waldemara Natońskiego – przyleśny, choć jednak mocno odsłonięty od strony wsi Bieżdziadka i drogi Frysztak – Kołaczyce.

Andrzej Borcz – Kryptonim „Jaskółka”
Kulisy dramatycznego odbioru zrzutu lotniczego w Bieździadce (cz.2)
w: Biuletyn informacyjny AK nr 06 (398) czerwiec 2023, s. 34-41

Andrzej Borcz – Kryptonim „Jaskółka”
Kulisy dramatycznego odbioru zrzutu lotniczego w Bieździadce (cz.3)
w: Biuletyn informacyjny AK nr 07 (399) lipiec 2023, s. 32-38

Grzegorz Ostasz – Alianckie wsparcie lotnicze w podokręgu AK Rzeszów
w: Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszowskiej, Ekonomia i Nauki Humanistyczne
2005, nr 224, zeszyt 15, s. 113-131

więcej info:

Bibliografia:

Kajetan Bieniecki – Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Warszawa 2005
Andrzej Paweł Przemyski – Z pomocą żołnierzom Podziemia, Warszawa 1991
Józef Modrzejewski – Akowcy na Podkarpaciu, Londyn 1973
Grzegorz Ostasz – Alianckie wsparcie lotnicze w podokręgu AK Rzeszów, Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszowskiej, Ekonomia i Nauki Humanistyczne, 2005, nr 224, zeszyt 15, s. 113-131
Krzysztof Mroczkowski – Placówki nasze czynne… – Lotnicze wsparcie oddziałów ZWZ-AK oraz funkcjonowanie terenów odbioru zrzutów Podokręgu AK Rzeszów i Okręgu AK Lwów okresie II wojny światowej, Przemyśl 2019
Wiesław Hap – Obwód ZWZ-AK Jasło, Jasło 1997
Cz. Nowak – Kpt. Władysław Niemczyk (Korwin, Erwin), Biuletyn Informacyjno-Historyczny, Nr 1/43/2006, s. 23-32
Lech Dzikiewicz – Kapitan Holik mówi. Relacja oficera broni pancernej i szefa dywersji Inspektoratu AK Podkarpacie oraz Notatki 1939-1945 por. Antoniego Zawadzkiego szefa dywersji Obwodu AK Jasło, Warszawa-Krosno-Jasło 2002
Łukasz Grzywacz-Świtalski – Z walk na Podkarpaciu, Warszawa 1971
Józef Modrzejewski – Akowcy na Podkarpaciu, Brzozów 1990

Zrzutowisko Jaskółka