• cichociemni@elitadywersji.org

Zrzutowisko Pardwa

Zrzutowisko Pardwa

 

NA TROPIE ZRZUTOWISK
ARMII KRAJOWEJ

społeczny projekt badawczo – edukacyjny

zobacz – Dlaczego tropimy?


Zobacz najnowszą wersję bazy danych nt. zrzutów:
BAZA ZRZUTÓW DLA ARMII KRAJOWEJ

 

Consolidated-B-24-Liberator-300x227 Zrzutowisko Pardwa

Consolidated B-24 Liberator

Od lutego 2023 realizujemy społeczny projekt badawczo – edukacyjny “Na tropie zrzutowisk Armii Krajowej”. Informacje nt. Projektu, opinie wybitnych historyków, podstawowe informacje – są dostępne na tej stronie. Wciąż można się zgłaszać do uczestnictwa w Projekcie. Uzasadnienie naszych działań można przeczytać w artykule – Dlaczego tropimy?

Istotą Projektu jest aktualizacja oraz ustalenie precyzyjnych lokalizacji (współrzędnych GPS) kilkuset zrzutowisk Armii Krajowej, na których żołnierze podczas II wojny św. odbierali lotnicze zrzuty Cichociemnych, broni i zaopatrzenia dla AK.

Przy ustalaniu lokalizacji zrzutowisk bardzo ważna jest analiza dotychczasowych publikacji na ten temat oraz relacji uczestników odbioru zrzutów osobowych i materiałowych. Wciąż jest wiele do wytropienia, a ostatnie słowo wcale nie zostało powiedziane. Prezentujemy ustalenia dokonane w Projekcie oraz czekamy na kolejne, nowe odkrycia. Zachęcamy, aby zachować racjonalny krytycyzm wobec wszelkich źródeł informacji…

 

Placówka odbiorcza:    PARDWA-1 110, PARDWA-2

GPS:  N 49°59’22”  E 20°19’53”

 

Pardwa2023-190x250 Zrzutowisko PardwaW sezonie operacyjnym “Riposta”, w nocy 5/6 stycznia 1944, placówka odbiorcza “Pardwa 110”, położona ok. 15 km na południowy zachód od stacji kolejowej Przeworsk (w rejonie miejscowości: Lipnik, Sietesz, Chodakówka), woj. podkarpackie, powiat przeworski, gmina Kańczuga, przyjęła zrzut materiałowy:

  • “Liberator” BZ-185 “J” z polską załogą 1586 Eskadry Specjalnego Przeznaczenia, start z lotniska Campo Casale, operacja lotnicza “Florida 23 i 24”, zrzut 12 zasobników i 12 paczek (odebrano 10), ok. godz. 22-23, w dwóch nalotach. Zrzut przyjęli żołnierze Obwodu Przeworsk AK.

 

Według ustaleń Waldemara Natońskiego, w tym rejonie funkcjonowały dwie placówki zrzutowe: “Pardwa 1” w rejonie wsi Lipnik oraz “Pardwa 2” w rejonie wsi Chodakówka, obie w gminie Kańczuga. W jego ocenie zrzut ten inaugurował południową drogę z Campo Casale do Polski. Warto dodać, że przeprowadzone tego samego dnia trzy inne operacje zrzutowe na placówki lotnicze: “Zenon 108”, “Stolnica 106” oraz “Wydra 113” były nieudane.

Pardwa1938-192x250 Zrzutowisko PardwaW nocy ze środy na czwartek  5/6 stycznia 1944 “Liberator” BZ-185 “J” wykonał pomyślnie zrzut zaopatrzenia, jako jedyny z czterech startujących tego dnia do Polski.  Niestety, wg. Kajetana Bienieckiego: “po wykonaniu zadania dostał się pod ogień artylerii przeciwlotniczej w okolicy placówki i jeden z silników został trafiony. W drodze powrotnej leciano na trzech silnikach w bardzo złych warunkach atmosferycznych. W rejonie Brindisi F/L Bohuszewicz krążył przez godzinę. Na wołanie radiotelegrafisty F/S Taczalskiego lotnisko nic odpowiadało, wystrzelono więc rakietę i F/L Bohuszewicz próbował lądować. Podszedł do lądowania źle, więc dodał gazu i, przy skręcie na stronę jednego pracującego silnika, Liberator wpadł w porcie do morza. Wszyscy zginęli z wyjątkiem F/L Dobrowolskiego, którego uratowała wysłana łódź ratunkowa. Lot trwał 10.50 godzin. Z Kraju gen. Bór-Komorowski depeszą 60 potwierdził odbiór 12 zasobników i tylko 10 paczek”.

Depesza potwierdzająca odbiór 10 paczek może być nieścisła, bowiem wg. Teodora Gąsiorowskiego, następnego dnia po zrzucie znaleziono dwie paczki. Załogę samolotu pochowano na cmentarzu OO Kapucynów w Brindisi, po wojnie prochy ekshumowano i przeniesiono na Cmentarz Wojskowy w Casamassi k. Bari.

Wg. Teodora Gąsiorowskiego, przed zrzutem do ochrony zrzutowiska ściągnięto ok. 200 żołnierzy. Część z nich ubezpieczała pole zrzutowe w Żurawiczkach. Zapasowe zrzutowisko znajdowało się w Lipniku, 400 metrów od zabudowań majątku. Zaopatrzenie zrzutowe: m.in. ręczne karabiny maszynowe brem, pistolety maszynowe sten, pistolety colt, dwa granatniki przeciwpancerne FIAT, granaty, amunicję, materiały wybuchowe oraz wyposażenie polowego szpitala trafiły do Obwodu Przeworsk AK.

 

Według relacji Kajetana Bienieckiego (s. 116) placówka odbiorcza Pardwa była prawdopodobnie celem zrzutu materiałowego w nocy 17/18 marca 1944:

  • “Halifax” HR-671 “R” z brytyjską załogą 148 Dywizjonu RAF, start z lotniska Campo Casale. Samolot nie zrzucił 9 zasobników i 12 paczek na bastion WANNA, ok. godz. 23.32 nadleciał nad placówkę zapasową: Pardwa, Paszkot lub Raszka. Z powodu zachmurzenia oraz problemów z paliwem nie szukał już placówki, ale powrócił na macierzyste lotnisko, wylądował po ośmiu godzinach 55 minutach lotu.

 

Grzegorz Ostasz – Alianckie wsparcie lotnicze w podokręgu AK Rzeszów
w: Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszowskiej, Ekonomia i Nauki Humanistyczne
2005, nr 224, zeszyt 15, s. 113-131

 

Andrzej Borcz – Tragiczna misja “Liberatora”
w: Biuletyn Informacyjny AK, styczeń 2024
nr 01 (405), s. 19-21

 

 

więcej info:

 

Bibliografia:
  • Kajetan Bieniecki – Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Arcana Kraków 1994, ISBN 83-86225-10-6
  • Andrzej Paweł Przemyski – Z pomocą żołnierzom Podziemia, WKŁ Warszawa 1991, ISBN 83-206-0833-3
  • Grzegorz Ostasz – Alianckie wsparcie lotnicze w podokręgu AK Rzeszów, w: Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszowskiej, Ekonomia i Nauki Humanistyczne, 2005, nr 224, zeszyt 15, s. 113-131
  • Jan Tarczyński (oprac.) – Organizacja wysyłki i odbioru zrzutów materiałowych dla Armii Krajowej w wybranych dokumentach, Londyn 2001
  • Teodor Gąsiorowski – Obwód Przeworsk SZP-ZWZ-AK w latach 1939-1944/45, Kraków 2009, ISBN 9788389937513, s. 55-58
  • Andrzej Borcz – Obwód SZP – ZWZ – AK Łańcut 1939 -1945 w relacjach żołnierzy podziemia – organizacja, działania dywersyjne i sabotażowe, Rocznik Przemyski, Historia Wojskowości, vol. t. 51, nr z. 1 (13) 2015, s 25-126
  • Andrzej Borcz – Obwód Łańcut SZP-ZWZ-AK w latach 1939-1945, Kraków-Warszawa 2020
  • Krzysztof Mroczkowski – Lotnicze wsparcie oddziałów ZWZ-AK i funkcjonowanie terenów odbioru zrzutów w Małopolsce i na ziemi tarnowskiej w okresie II wojny światowej,
  • Krzysztof Mroczkowski – Powroty znad domu, Kraków 2013
  • Krzysztof Mroczkowski – Placówki nasze czynne… Lotnicze wsparcie oddziałów ZWZ-AK oraz funkcjonowanie terenów odbioru zrzutów Podokręgu AK Rzeszów i Okręgu AK Lwów okresie II wojny światowej, Przemyśl 2019
  • Jan Rudnicki – Sietesz od czasów dawnych do współczesności, Przeworsk 1998