Jan Rogowski – Cichociemny

Jan Rogowski – Cichociemny

ps.: „Czarka”, „Kacz”

vel Jan Szulak, vel Piotr Jaczyński, vel Julian Koba, vel Zbigniew Plecki, vel Piotr Pomerski, vel Stefan Zawidzki

Zwykły Znak Spadochronowy nr 0033

 

ur. 21 listopada 1913 w Warszawie, poległ zamordowany przez Niemców z gestapo 16 lutego 1944 w Radomiu – ziemianin, porucznik artylerii, oficer Wojska Polskiego, Polskich Sił Zbrojnych, Armii Krajowej, zastępca dowódcy II Odcinka „Wachlarza”, oficer Zgrupowań Partyzanckich AK Ponury, uczestnik kampanii wrześniowej, instruktor szkoły dywersji Kedywu „Zagajnik”, zastępca dowódcy akcji na więzienie w Pińsku, więziony i zamordowany przez gestapo (1944), Cichociemny

Znajomość języków obcych: francuski, białoruski; szkolenia – kursy specjalne: m.in. zasadnicze: dywersyjno – strzelecki (STS 25, Inverlochy), spadochronowy; uzupełniające: łączności dla oficerów 4 BKS (Ośrodek Wyszkolenia Łączności), prowadzenia pojazdów (samochód, motocykl, parowóz, łódź motorowa),  i in. W dniu wybuchu wojny miał 25 lat 9 miesięcy; w dacie skoku do Polski 28 lat 3 miesiące. Syn ziemianina, właściciela majątków: Hołyków, Łomańczyce, Ojdapol

 

---

Spis treści:

• II wojna światowa
• Cichociemny
• Awanse i odznaczenia
• Życie rodzinne

---

 

Był jednym z co najmniej osiemnastu Cichociemnych, wywodzących się z warstw najwyższych, nierzadko arystokratycznych. Byli to potomkowie: księżniczki katalońskiej i hiszpańskiego admirała, tureckiego emira, wojewody malborskiego, pomorskiego i kasztelana chełmińskiego, szambelana papieskiego, siostrzeńcy: premiera R.P. i generała; bratanek prezydenta Warszawy, także pochodzący z uznanych rodów szlacheckich, rodzin wielkich przedsiębiorców i naukowców: światowej sławy antropologa, córki Emila Wedla, wicedyrektora „Książnica-Atlas” S.A., posłów na Sejm R.P., itp.

Wychowywał się w majątku rodziców Łomańczyce (powiat nowouszycki) na Podolu. Po śmierci ojca 11 sierpnia 1916, wraz z matką zamieszkał w Kamieniu Podolskim. W związku z rewolucją bolszewicką od 1919 w Rumunii, następnie ponownie w Polsce, zamieszkali w Zakopanem. Uczył się od 1923 w gimnazjum humanistycznym w Zakopanem, od 1925 w Gimnazjum im. J. Zamoyskiego w Warszawie. Uprawiał narciarstwo.

Od czwartej klasy, od 1926 uczył się w Korpusie Kadetów nr 3 w Rawiczu, 19 maja 1932 zdał tam egzamin dojrzałości. Podjął studia na Wydziale Inżynierii Wodnej Politechniki Warszawskiej. Działał w Stronnictwie Narodowym oraz Obozie Wielkiej Polski, a także w Towarzystwie Bratniej Pomocy Studentów Politechniki Warszawskiej. Od 17 września 1933 w Szkole Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim, po jej ukończeniu od 30 czerwca 1934 na stażu w 1 baterii 13 Pułku Artylerii Lekkiej w Równem. 25 listopada 1936 awansowany na stopień podporucznika ze starszeństwem od 1 stycznia 1936.

W trakcie studiów w latach 1935-36 pracował m.in. w Państwowych Zakładach Inżynierii, Fabryce Samochodów w Ursusie.  W 1936 podjął studia na Wydziale Leśnym Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, przerwał je w kwietniu 1933. Do 1939 jako współwłaściciel administrował majątkiem Chinocze.

 

 

II wojna światowa

W kampanii wrześniowej 1939 zmobilizowany, przydzielony jako dowódca plutonu artylerii 50 Pułku Piechoty Strzelców Kresowych im. Francesco Nullo w Kowlu, do 11 września w grupie „Włodzimierz” gen. bryg. Kazimierza Sawickiego, osadzony w niewoli sowieckiej. Uciekł, następnie w oddziale partyzanckim mjr dypl. Leona Fudakowskiego.

19 listopada przekroczył granicę z Węgrami, w styczniu 1940 dotarł do Francji. Wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem francuskim, przydzielony jako oficer ogniowy 3 baterii 3 Pułku Artylerii Lekkiej 3 Dywizji Piechoty.

Maciej Szczurowski – Geneza formowania Armii Polskiej we Francji 1939 – 1940
w: Piotrkowskie Zeszyty Historyczne, 2002, nr 4 s. 115 – 143

Po upadku Francji od 17 lipca w Wielkiej Brytanii, Wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem brytyjskim, przydzielony od 21 lipca 1940  do 1 Dywizjonu Artylerii Lekkiej. Od 8 sierpnia do 19 września 1941 uczestnik III kursu łączności dla oficerów 4 Brygady Kadrowej Strzelców, 9 października przemianowanej na 1 Samodzielną Brygadę Spadochronową.

Monika Bielak – Ewakuacja żołnierzy polskich z Francji do Wielkiej Brytanii
i Afryki Północnej w latach 1940-1941
w: IPN, Polska 1918-1989 – Od niepodległości do niepodległości. Historia Polski 1918-1989

 

 

Cichociemny

Wielomiesięczny (nawet ponad roczny) proces szkolenia kandydatów na Cichociemnych składał się z czterech grup szkoleń, w każdej po kilka – kilkanaście kursów. Kandydatów szkolili w ok. 30 specjalnościach w większości polscy instruktorzy, w ok. 50 tajnych ośrodkach SOE oraz polskich. Oczywiście nie było Cichociemnego, który ukończyłby wszystkie możliwe kursy. Trzy największe grupy wyszkolonych i przerzuconych do Polski to Cichociemni ze specjalnością w dywersji (169), łączności (50) oraz wywiadzie (37). Przeszkolono i przerzucono także oficerów sztabowych (24), lotników (22), pancerniaków (11) oraz kilku specjalistów „legalizacji” (czyli fałszowania dokumentów). 

 

Uproszczony diagram rekrutacji i szkolenia Cichociemnych  (CAW sygn. II.52.359.29) UWAGA – diagram nie obejmuje wszystkich kursów ani ośrodków

Instruktor kursu odprawowego, późniejszy Cichociemny i szef wywiadu Armii Krajowej mjr / płk dypl. Kazimierz Iranek-Osmecki wspominał – „Kraj żądał przeszkolonych instruktorów, obeznanych z nowoczesnym sprzętem, jaki miał być dostarczony z Zachodu. Ponadto mieli oni być przygotowani pod względem technicznym i taktycznym do wykonywania i kierowania akcją sabotażową, dywersyjną i partyzancką. Żądano też przysłania mechaników i instruktorów radiotelegrafii, jak również oficerów wywiadowczych ze znajomością różnych działów niemieckiego wojska, lotnictwa i marynarki wojennej, ponadto oficerów sztabowych na stanowiska dowódcze. Szkolenie spadochroniarzy musiało więc się odbywać w bardzo rozległym wachlarzu rzemiosła żołnierskiego.

Przystąpiono do werbowania ochotników i wszechstronnego ich szkolenia na najrozmaitszych kursach, zależnie od przeznaczenia kandydata do danej specjalności. Każdy z ochotników musiał oczywiście ukończyć kurs spadochronowy. Ostatecznym oszlifowaniem był tzw. kurs odprawowy. Zaznajamiano na nim z warunkami panującymi w kraju, rodzajami niemieckich służb bezpieczeństwa i zasadami życia konspiracyjnego. (…)”  (Kazimierz Iranek-Osmecki, Emisariusz Antoni, Editions Spotkania, Paryż 1985, s. 159-160)

 

Zgłosił się do służby w Kraju. Przeszkolony ze specjalnością w dywersji,  m.in. w STS 25 (Inverlochy). Zaprzysiężony na rotę ZWZ/AK 28 listopada 1941 w Londynie. Awansowany na stopień porucznika ze starszeństwem od 3 marca 1942.

Skoczył ze spadochronem do okupowanej Polski w nocy 3/4 marca 1942 w operacji lotniczej „Collar” (dowódca operacji: F/O Mariusz Wodzicki, ekipa skoczków nr: IV), z samolotu Halifax L-9618 „W” (załoga: pilot – Sgt. Julian Pieniążek, pilot – Sgt. Stanisław Kłosowski / nawigator – F/O Mariusz Wodzicki, F/O Stanisław Król / radiotelegrafista – P/O Ignacy Bator / mechanik pokładowy – Sgt. Czesław Kozłowski / strzelec – Sgt. Zdzisław Nowiński, F/O Michał Tajchman / despatcher – F/S Tadeusz Madejski). Informacje (on-line) nt. personelu Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii (1940-1947) – zobacz:  Lista Krzystka

Start z lotniska RAF Stradishall, zrzut na placówkę odbiorczą „Pole”, w okolicach miejscowości Łosinno, 7 km od Wyszkowa. Samolot szczęśliwie powrócił do bazy po locie trwającym 12 godzin. Razem z nim skoczyli: por. Stanisław Jankowski ps. Agaton, por. Jan Kochański ps. Jarema, kpt. Zygmunt Milewicz ps. Róg, kpt. Bohdan Piątkowski ps. Mak, por. Franciszek Pukacki ps. Gzyms. Był to trzeci lot tej ekipy, poprzednio (25/26 oraz 27/28 lutego) zadanie nie mogło być wykonane.

 

 

W „Dzienniku czynności” mjr dypl. Jan Jaźwiński oficer wywiadu z Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza, szef samodzielnego Referatu „S”, organizator lotniczego wsparcia dla Armii Krajowej (zrzutów do Polski) odnotował:

„Dnia 3/4.III. – odbył się 8-my lot (5-ta ekspedycja). Według relacji nawigatora i strzelca ogonowego zrzut nastąpił wprost na plac. „Pole”. Pogoda wspaniała. Nawigator – por. Wodzicki i kpt. Król (jako doradca).

Noc z 3/4.III. była ożywiona. Na lotnisku Stradishall lądowało kilka Halifaxów biorących udział w bombardowaniu zakładów Renault w Paryżu. (…)

Nasz Halifax wrócił w dobrej formie. Kpt. Król (dublant i kontroler) wytrzymał i za czwartym okrążeniem zauważył sygnał placówki „Pole”.” (s. 47)

Zobacz:  Oddział VI (Specjalny) – Zawartość zasobników i paczek

 

Po skoku od marca 1942 przydzielony jako zastępca dowódcy II Odcinka organizacji dywersyjnej Wachlarz, obejmującego swym zasięgiem województwo wołyńskie oraz kierunek wschodni (Równe – Zwiahel – Żytomierz – Kijów), Cichociemnego por. Jana Piwnika ps. Ponury oraz jako dowódca patroli dywersyjnych.

Stanisław Urbaniak – Przyjęcie Cichociemnych w marcu 1943
w: Wojskowy Przegląd Historyczny 1967, nr 2 (42), s. 471-475

 

Bartłomiej Szyprowski – Kradzież pieniędzy cichociemnych z placówki „Pole” pod Wyszkowem.
Wyrok Wojskowego Sądu Specjalnego na Władysława Wysockiego
w: Rocznik Wołomiński t. VII, 2011, s. 211 – 227

 

W lipcu 1942 aresztowany przez żandarmerię niemiecką w Zwiahlu wraz ze swym dowódcą, Cichociemnym por. Janem Piwnikiem ps. Ponury. Uciekli po kilku tygodniach, skrajnie wyczerpani w końcu września dotarli do Warszawy.

1 stycznia 1943 mianowany zastępcą por. Jana Piwnika ps. Ponury – dowódcy akcji uwolnienia z więzienia w Pińsku żołnierzy Wachlarza, m.in. Cichociemnego kpt. Alfreda Paczkowskiego ps. Wania. Brawurową akcję przeprowadzono 18 stycznia 1943 o godz. 17.oo, zakończyła się sukcesem, po 15 minutach uwolniono ok. 40 więźniów. Uczestniczyli w niej także Cichociemni: Michał Fijałka ps. Kawa oraz Wacław Kopisto ps. Kra. Za jej przeprowadzenie, wraz z Janem Piwnikiem ps. Ponury, odznaczony Orderem Virtuti Militari, 13 lutego 1943 przez gen. Stefana Roweckiego ps. Grot, w mieszkaniu Danuty Chądzyńskiej w Warszawie, przy ul. Rakowieckiej 59A.

Wojciech Lewicki – Spisani na straty
w: Kombatant, biuletyn UdSKiOR, styczeń 2013 r. nr 1 (265) s. 20 – 22

 

Po rozwiązaniu „Wachlarza” od marca m.in. instruktor szkoły dywersji o kryptonimie „Zagajnik”, zorganizowanej przez Cichociemnego ppłk. Henryka Krajewskiego ps. Trzaska. Szkoła funkcjonowała do lipca 1944, przeszkolono w niej ok. 1200 żołnierzy AK. Oprócz Niego instruktorami byli także m.in. Cichociemni: rtm Jerzy Sokołowski ps. Mira, por. Stanisław Kotorowicz ps. Crown, por. Zbigniew Bąkiewicz ps. Zabawka, por. Jan Piwnik ps. Ponury, kpt. Alfred Paczkowski ps. Wania, por. Jan Marek ps. Walka, por. Ewaryst Jakubowski ps. Brat, por. Zbigniew Piasecki ps. Orlik.

Halina Czermińska-Żelaźniewicz ps. Urszula – Ludzie z „Zagajnika” 1942-1944
w: Fundacja Generał Elżbiety Zawackiej,
teczka 492/WSK: Czermińska-Żelaźniewicz Halina ps. Urszula, s. 11 – 40
Kujawsko – Pomorska Biblioteka Cyfrowa
(bardzo dziękujemy Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej za życzliwą zgodę na publikację):

 

Od 4 czerwca 1943 jego przyjaciel por. Jan Piwnik ps. Ponury został mianowany szefem Kedywu Okręgu Kielce AK oraz dowódcą „Zgrupowań Partyzanckich AK Ponury” o liczebności przeciętnie ok. 350 żołnierzy. Bazą wypadową Zgrupowania stała się tradycyjna baza partyzancka, ok. 35 ha trudnodostępnego terenu na wzniesieniu 326 w Puszczy Świętokrzyskiej – Wykus.

W skład Zgrupowań wchodziły:

• Zgrupowanie nr 1 pod dowództwem Cichociemnego – por. Eugeniusza Kaszyńskiego ps. Nurt
• Zgrupowanie nr 2 pod dowództwem Cichociemnego – por. Waldemara Szwieca ps. Robot
• Zgrupowanie nr 3 pod dowództwem por. Stanisława Pałaca ps. Mariański

Oficer sztabu „Zgrupowań Partyzanckich AK Ponury”, dowódca 1 plutonu „warszawskiego” w Zgrupowaniu nr 2 dowodzonym przez Cichociemnego – por. Waldemara Szwieca ps. Robot.

Wojciech Borzobohaty – Zgrupowanie Partyzanckie „Ponury” „Nurt”
w: Biuletyn informacyjny AK nr 08 (328) sierpień 2017, s. 21 – 31

 

Marek Jedynak – Środowisko Świętokrzyskich Zgrupowań Partyzanckich AK „Ponury” – „Nurt”
w: Biuletyn informacyjny AK nr 08 (328) sierpień 2017, s. 64 – 71

 

W nocy z 2 na 3 lipca wraz z żołnierzami Zgrupowania uczestniczył w akcji dywersyjnej między stacjami Suchedniów i Łączna na dwa niemieckie pociągi. 12 lipca, w odwecie za tą akcję, Niemcy spacyfikowali wieś Michniów. 

W odpowiedzi partyzanci zatrzymali w pobliżu Michniowa pociąg osobowy na trasie Skarżysko – Kielce oraz zabili prawie wszystkich jadących nim Niemców. Podczas tej akcji zostaje ciężko ranny, przeszyty serią z niemieckiego karabinu maszynowego. Leczony w obozie partyzanckim na Wykusie, następnie w Warszawie. Po tej akcji pozostaje Mu niedowład prawej ręki. W odwecie, 13 lipca Niemcy ponownie, jeszcze bardziej krwawo spacyfikowali Michniów – spalili wszystkie zabudowania oraz wymordowali aż 204 mieszkańców.

Waldemar Kowalski – Pacyfikacja Michniowa – symbol martyrologii wsi polskiej
w: Kombatant – biuletyn UdSKiOR, lipiec – sierpień 2018 r., nr 7-8 (331-332) s. 30 – 33

 

W związku z pozostałym po akcji niedowładem prawej ręki, od września 1943 przydzielony jako dowódca bazy kieleckiej o kryptonimie „Start IV”, zaopatrującej oddziały Zgrupowania por. Jana Piwnika ps. Ponury, współpracującej z kierowaną przez Cichociemnego ppłk. Henryka Krajewskiego ps. Trzaska Centralą Zaopatrzenia Terenu o kryptonimach – „Zegar”, „Stadion”, „Czata”, której zadaniem było wsparcie jednostek AK poprzez uzupełnienie ich w ludzi, broń, sprzęt, lekarstwa itp.  W tym okresie współpracował ze swym starszym bratem Jerzym ps. Wir.

4 stycznia 1944, wskutek zdrady aresztowany przez gestapo na drodze pomiędzy Radomiem a Białobrzegami, w zasadzce na moście rzeki Pilicy pod Białobrzegami, podczas transportowania z Warszawy w kierunku Opatowa pięciu ton zaopatrzenia dla Zgrupowania: mundurów, odzieży, bielizny, butów, skóry, noży kieszonkowych, lin konopnych, plecaków itp. Wraz z Nim aresztowano także ppor. Andrzeja Orwida Eljaszewicza ps. Ala, Waszkiewicz.

Osadzony w siedzibie gestapo w Radomiu, pomimo tortur nikogo nie wydał, 16 lutego 1944  rozstrzelany, śmierć orzekł sąd doraźny niemieckiej policji bezpieczeństwa Sicherheitspolizei (SiPo) w Radomiu (akta IV A 2-c Nr.10004/44).

Cichociemny Fryderyk Serafiński wspominał po wojnie: „Z por. Czarką, który był mym przełożonym, widziałem się ostatni raz w połowie grudnia 1943 r., gdy wyznaczył mnie i innym spotkanie po Bożym Narodzeniu 1943 r. w Warszawie. Mówił wtedy, że wyjeżdża służbowo w międzyczasie poza Warszawę. Gdy w umówiony dzień Czarka nie odprawę nie przyszedł i powtórzyło się to 3 dni po kolei, wtedy zrozumieliśmy, że coś mu się złego stało i zmieniliśmy „melinę”. W jakieś dwa tygodnie po tym ppor. Brat (ppor Jakubowski Ewaryst) powiedział mi, że por. Czarka został aresztowany przez Niemców przy przewożeniu samochodem ekwipunku dla AK.”

Według późniejszych ustaleń, za dwukrotną pacyfikację Michniowa, obławy na partyzantów Zgrupowania, atak na młyn, atak we Wsi Wielkiej, śmierć Cichociemnych: Waldemara Szwieca ps. Robot oraz Jana Rogowskiego ps. Czarka, wykrycie fabryki stenów w Suchedniowie oraz inne akcje Niemców odpowiedzialny jest zdrajca w szeregach AK. Był nim łącznik Zgrupowania „Ponurego” z KG AK, uczestnik akcji w Pińsku, szef transportu Zgrupowań AK Ponury – Nurt, ppor. Jerzy Wojnowski ps. Motor, od 14 lutego 1943 współpracujący z gestapo pod pseudonimami „Mercedes”, „Garibaldi”.

28 stycznia 1944 na polecenie kontrwywiadu KG AK, agent gestapo Jerzy Wojnowski został przez Cichociemnego Eugeniusza Kaszyńskiego  ps. Nurt na kwaterze w Milejowicach aresztowany i przesłuchany. Potem został wyprowadzony na drogę do Przełęczy Witosławskiej i tam zastrzelony przez jednego z najstarszych żołnierzy Zgrupowań chor. Tomasza Wagę ps. Szort. Ciało zdrajcy zakopano przy drodze twarzą do dołu…

kpt. Edward Paszkiel ps. „Pozew” – Ostatnie chwile „Motora”

 

 

Awanse

• podporucznik – 29 listopada 1936, ze starszeństwem od 1 stycznia 1936
• porucznik – ze starszeństwem od 3 marca 1942

 

 

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari – 3 lutego 1943
• Krzyż Walecznych

 

 

Życie rodzinne

Syn Bolesława, ziemianina, właściciela majątków: Hołykowa (powiat czehryński), Łomańczyce (powiat nowouszycki), Ojdapol pod Humaniem,  oraz Julii z domu Lipkowskiej.  Rodziny nie założył.

Miał brata Jerzego (1907-1995), ps. Wir, członka ZWZ, współpracownika „Wachlarza”, podporucznika AK, od października 1943 zastępcę dowódcy bazy kieleckiej AK.

 

 

Upamiętnienie

 

W lewej nawie kościoła św. Jacka przy ul. Freta w Warszawie odsłonięto w 1980 roku tablicę pamięci żołnierzy Armii Krajowej, cichociemnych spadochroniarzy, poległych za niepodległość Polski.

W Sali Tradycji Jednostki Wojskowej GROM znajduje się tablica upamiętniająca Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej, którzy oddali życie za Ojczyznę.

 

 

 

 

 

 

3 maja 1993 przed kościołem parafialnym św. Trójcy w Białobrzegach odsłonięto Głaz pamięci, na którym umieszczono tablicę. Monument upamiętnia Cichociemnego por. Jana Rogowskiego ps. Czarka oraz ppor. Andrzeja Orwida Eljaszewicza ps. Ala, Waszkiewicz.

 

 

 

Upamiętnienie Cichociemnych

W 1989 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni” (scenariusz i reżyseria Marek Widarski).

15 maja 2005 odsłonięto na terenie jednostki specjalnej – Jednostki Wojskowej GROM w Warszawie pomnik poświęcony cichociemnym spadochroniarzom AK. Znaczna część ekspozycji Sali Tradycji jednostki GROM poświęcona jest Cichociemnym.

Od 4 sierpnia 1995 roku jednostka nosi nazwę – Jednostka Wojskowa GROM im. Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej

W 2008 roku powstał film dokumentalny „My cichociemni. Głos żyjących” (scenariusz i reżyseria Paweł Kędzierski).

7 października 2013 roku w Warszawie przy ul. Matejki, naprzeciwko Sejmu R.P. odsłonięto Pomnik Cichociemnych Spadochroniarzy AK.

W 2013 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni. Wywalcz wolność lub zgiń” (scenariusz i reżyseria Dariusz Walusiak).

W 2016 roku Sejm R.P. ustanowił rok 2016 Rokiem Cichociemnych. NBP wyemitował srebrną kolekcjonerską monetę o nominale 10 zł upamiętniającą 75. rocznicę pierwszego zrzutu Cichociemnych.

W 2017 roku PLL LOT umieścił znak spadochronowy oraz podpis upamiętniający Cichociemnych na kadłubie Boeinga 787 (SP-LRG).

Cichociemni są patronem wielu szczepów, drużyn oraz organizacji harcerskich. Opublikowano wiele książek i artykułów o Cichociemnych.

Na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie znajdują się groby kilkudziesięciu Cichociemnych oraz poświęcony Im pomnik „TOBIE OJCZYZNO”

 

 

 

Źródła:

• informacje własne (archiwum portalu)
• Teka personalna – Oddział Specjalny Sztabu Naczelnego Wodza, w zbiorach Studium Polski Podziemnej w Londynie, sygn.Kol.023.0234
• Krzysztof  Tochman – Słownik biograficzny cichociemnych, t. 1, Oleśnica, Kasperowicz Meble, 1994, s. 112-113, ISBN 83-902499-0-1
• Kajetan Bieniecki – Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Arcana, Kraków 1994, ISBN 83-86225-10-6
• Jędrzej Tucholski – Cichociemni, Warszawa, Instytut Wydawniczy Pax, 1984, s. 397, ISBN 8321105378
• Jędrzej Tucholski – Cichociemni 1941-1945. Sylwetki spadochroniarzy, Wojskowy Instytut Historyczny, s. 54 – 55

 

Zobacz także 

• Jan M. Długosz. 70. rocznica brawurowej akcji polskiego podziemia

 

 

Posłuchaj relacji z archiwum Radia Wolna Europa (cykl Walki i prace Armii Krajowej):

• Zgrupowanie „Ponurego” i „Nurta”, cz. I
• Zgrupowanie „Ponurego” i „Nurta”, cz. II
• Zgrupowanie „Ponurego” i „Nurta”, cz. III
• Zgrupowanie „Ponurego” i „Nurta”, cz. IV
• Odbicie więzienia w Pińsku
• Śmierć Jana Piwnika (relacja 1)
• Śmierć Jana Piwnika (relacja 2)
• Przebieg uroczystości żałobnych Jana Piwnika