walka z gestapo

walka z gestapo

 

Oto niektóre, ważniejsze zamachy z udziałem Cichociemnych:

• 7 września 1943 – Franz Bürkl, zastępca komendanta więzienia na Pawiaku: kpt. Adam Borys ps. Pług
• 24 września 1943 – August Kretschman, zastępca komendanta obozu karnego na terenie getta, tzw. Gęsiówki: kpt. Adam Borys ps. Pług
• października 1943 – Ernst Weffels, kierownik oddziału kobiecego więzienia na Pawiaku: kpt. Adam Borys ps. Pług
• 9/30 stycznia 1944 – Hans Frank, generalny gubernator, zwany przez Niemców „królem Polski”: płk Józef Spychalski ps. Luty, por. Ryszard Nuszkiewicz ps. Powolny, ppor. Henryk Januszkiewicz ps. Spokojny
• 1 lutego 1944 – generał SS i Policji Franz Kutschera, szef SS i Policji na tzw. dystrykt warszawski : kpt. Adam Borys ps. Pług
• 1 lipca 1944 – Wilhelm Koppe: kpt. Adam Borys ps. Pług

 

Gen Tadeusz Bór – Komorowski, dowódca Armii Krajowej pod koniec 1943 zdecydował o konieczności eliminowania, szczególnie wyróżniających się okrucieństwem, funkcjonariuszy niemieckiego aparatu terroru. Pierwsze wyroki rozpoczęto wykonywać już pod koniec 1943. Wywiad Armii Krajowej 20 lutego 1944 sporządził „czarną listę” ok. stu Niemców – funkcjonariuszy niemieckiej policji, gestapo, SS oraz innych służb – skazanych na śmierć przez sądy Polskiego Państwa Podziemnego. Operacja miała kryptonim „Akcja Główki”, nawiązujący do nazistowskiego symbolu „trupich głów”, Totenkopf.

Cichociemny kpt. Adam Borys ps. Pług, jako dowódca Oddziału Dyspozycyjnego Kedywu Komendy Głównej AK „Parasol”, odpowiadał za planowanie, rozpoznanie oraz wykonanie akcji bojowych przeprowadzonych w obszarze centrum działania sił niemieckich. Współdziałał z nim kierownik komórki wywiadu por. Aleksander Kunicki ps. Rayski.

 

Adam Borys – dowódca „Parasola” – specjalnego oddziału „Kedywu” AK
w: Zeszyty Historyczne Stowarzyszenia Klub Kawalerów Orderu Wojennego Virtuti Militari, nr 4/2006

 

Żołnierze Armii Krajowej wykonali wiele akcji bojowych, zamachów na dygnitarzy niemieckiej machiny terroru, m.in.:

• udany zamach na SS-Oberscharführera Franza Bürkla, zastępcę komendanta więzienia na Pawiaku – zastrzelony 7 września 1943 na ul. Litewskiej przy narożniku Marszałkowskiej. (Opis akcji – Wojskowy Przegląd Historyczny nr 4/61).
• udany zamach na SS-Hauptscharführera Augusta Kretschmanna, zastępcę komendanta obozu karnego na terenie getta, tzw. Gęsiówki – zastrzelony 21 września 1943 na ul. Dmochowskiego. (Opis akcji WPH nr 4/61)
• udany zamach na SS-Scharführera Ernsta Weffelsa, kierownika oddziału kobiecego więzienia na Pawiaku – zastrzelony 1 października 1943 przy zbiegu 6 Sierpnia, Al. Ujazdowskich i Al. Szucha. (Opis akcji WPH nr 4/61).
• udany zamach na SS-Hauptsturmführera Jacoba (Josefa) Lechnera, kierownika wydziału warszawskiego Gestapo – zastrzelony 5 października 1943 na Al. Szucha w pobliżu gmachu Gestapo.
• zamach na kierownika drukarń warszawskich, współpracownika gestapo  Antoniego Hergla – ranny 10 grudnia 1943 na terenie Leszna.
• zamach na SS-Oberscharführera Engelbertha Fruehwirtha z więzienia na Pawiaku – 25 października 1943 w Lesznie w pobliżu ul. Orlej zastrzelony gestapowiec Stefan Klein, mylnie rozpoznany jako Fruehwirth.
• zamach na członka NSDAP i SA Emila Brauna, kierownika Wohnungsamtu (Miejskiego Urzędu Kwaterunkowego), inicjatora planowanego wysiedlania mieszkańców Warszawy – zastrzelony 13 grudnia 1943 przed gmachem Zarządu Miejskiego przy ul. Daniłłowiczowskiej. (Opis akcji WPH nr 3/4, 1963).
• nieudany zamach na Ludwiga Fischera, gubernatora Warszawy – 8 stycznia 1944 uciekł, raniono 9 Niemców, w tym szefa Schupo.
• udany zamach na generała SS i Policji Franza Kutscherę, szefa SS i Policji na tzw. dystrykt warszawski – zastrzelony 1 lutego 1944 w Al. Ujazdowskich przed swoim urzędem. (Opis akcji WPH 4/59).
• zamach na Wilhelma Leitgebera, oficera Kripo walczącego z polskim podziemiem – 21 lutego 1944 uciekł, zastrzelony cztery miesiące później.
• udany zamach na pułkownika Schutzpolizei Groessera – zastrzelony 26 marca 1944 na ul. Chocimskiej.
• nieudany zamach na SS-Sturmbahnführera Waltera Stamma – 6 maja 1944 z 21 żołnierzy grupy szturmowej 8 zginęło, 3 rannych, w tym jeden ciężko.
• zamach na SS-Obergruppenführera Wilhelma Koppe, sekretarza stanu do spraw bezpieczeństwa Generalnego Gubernatorstwa,  zastępcę generalnego gubernatora Hansa Franka – 11 lipca 1944 w Krakowie ciężko ranny.

 

Akcja bojowa AK na gen. SS i policji Franza Kutscherę
w: Zeszyty Historyczne Stowarzyszenia Klub Kawalerów Orderu Wojennego Virtuti Militari, nr 5/2006