• cichociemni@elitadywersji.org

Tag Archives: Zenon Sikorski

Operacja Przemek 1

 

Operacja zrzutowa – Przemek 1

 

W nocy z czwartku na piątek 21/22 września 1944, w sezonie operacyjnym „Odwet”, w operacji lotniczej “Przemek 1” do okupowanej Polski skoczyło sześciu Cichociemnych – żołnierzy Armii Krajowej w służbie specjalnej.

 

ozn_Dziennik-czynnosci-mjr-Jazwinskiego_600px-300x161 Operacja Przemek 1

JAN-JAZWINSKI-foto-D-Jazwinska-Piotr-Hodyra-1-260x350 Operacja Przemek 1

mjr / ppłk dypl.
Jan Jaźwiński

Od początku, tj. od końca sierpnia 1940 do 30 sierpnia 1944 zrzuty organizował oficer wywiadu mjr / ppłk. dypl. Jan Jaźwiński, najpierw jako szef Samodzielnego Referatu „S”, od 4 maja 1942 do stycznia 1944 jako szef Wydziału Specjalnego (S) w Oddziale VI (Specjalnym) Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie, od stycznia do 30 sierpnia 1944 jako komendant Głównej Bazy Przerzutowej “Jutrzenka” w Latiano nieopodal Brindisi (Włochy). Po jego odejściu przeprowadzono tylko siedem operacji.

Operacje zrzutowe planowano w ścisłej współpracy z Komendą Główną Armii Krajowej (która organizowała odbiór zrzutów w okupowanej Polsce) oraz brytyjską organizacją rządową Special Operations Executive (SOE, Kierownictwo Operacji Specjalnych) – która użyczała Polakom samolotów (głównie “polskich”, tj. brytyjskich przydzielonych Polakom oraz brytyjskich).

Oddział VI (Specjalny) zajmował się organizacją zrzutów, ich przyjmowanie odbywało się wg. ustalonego “Planu czuwania”. Zrzuty skoczków oraz zaopatrzenia przyjmowało ok. 642 placówek odbiorczych (część z nich to te same placówki o innych kryptonimach). Przed rozpoczęciem sezonu operacyjnego Wydział S (Specjalny) w Oddziale VI Sztabu Naczelnego Wodza przekazywał do zajmującej się zrzutami w Komendzie Głównej Armii Krajowej komórki “Syrena” dane o aktualnych zasięgach samolotów. W oparciu o te dane sporządzano dwutygodniowy “Plan czuwania” placówek odbiorczych (zrzutowisk) na terenie Kraju. W każdym rejonie czuwały kolejno po cztery serie placówek przez cztery dni. Wydział S informował “Syrenę” o planowanych operacjach lotniczych, liczbie skoczków oraz zaopatrzenia (zasobniki, paczki oraz niekiedy tzw. bagażniki, czyli zaopatrzenie zabierane bezpośrednio przez skoczków, w specjalnych doczepianych do nich workach).

Zrzuty organizowano w czterech tzw. sezonach operacyjnych: próbnym (od 15 lutego 1941 do 30 kwietnia 1942), “Intonacja” (od 1 sierpnia 1942 do 30 kwietnia 1943), “Riposta” (od 1 sierpnia 1943 do 31 lipca 1944) oraz “Odwet” (od 1 sierpnia do 31 grudnia 1944).

Zobacz najnowszą wersję bazy danych nt. zrzutów:
BAZA ZRZUTÓW DLA ARMII KRAJOWEJ

zobacz – WYKAZ SKOKÓW CICHOCIEMNYCH

 

81 operacji przerzutowych 316 Cichociemnych (alfabetycznie):
ADOLPHUS (2 CC) | ATTIC (2 CC) | BEAM (3 CC) | BELT (5 CC) | BOOT (5 CC) | BRACE (3 CC) | BRICK (4 CC) | CHICKENPOX (5 CC) | CHISEL (4 CC) | CELLAR (2 CC) | COLLAR (6 CC) | CRAVAT (6 CC) | DOOR (3 CC) | FILE (4 CC) | FLOOR (4 CC) | FRESTON (1 CC) | GAUGE (4 CC) | GIMLET (6 CC) | HAMMER (3 CC) | JACEK 1 (6 CC) | JACKET  (4 CC) | KAZIK 1 (6 CC) | KAZIK 2 (1 CC) | LATHE (3 CC) | LEGGING (5 CC) | MEASLES (6 CC) | MOST 1 (Wildhorn I) (2 CC) | MOST 2 (Wildhorn II) (2 CC) | MOST 3 (Wildhorn III) (4 CC) | NEON 1 (2 CC) | NEON 2 (3 CC) | NEON 3 (2 CC) | NEON 4 (3 CC) | NEON 5 (3 CC) | NEON 6 (3 CC) | NEON 7 (3 CC) | NEON 8 (3 CC) | NEON 9 (poległo 3 CC) NEON 10 (3 CC) | OXYGEN 8 (2 CC) | PLIERS (poległo 3 CC) | POLDEK 1 (6 CC, poległ 1) | PRZEMEK 1 (6 CC) | RASP (3 CC) | RHEUMATISM (4 CC) | RIVET (4 CC) | RUCTION (2 CC) | SAW (4 CC, poległ 1) | SCREWDRIVER (3 CC) | SHIRT (5 CC) | SMALLPOX (6 CC) | SPOKESHAVE (3 CC) | STASZEK 2 (6 CC) | STEP (3 CC) | STOCK (4 CC) | TILE (4 CC) | WACEK 1 (6 CC) | WALL (4 CC) | WELLER 1 (4 CC) | WELLER 2 (3 CC) | WELLER 3 (4 CC) | WELLER 4 (4 CC) | WELLER 5 (4 CC) | WELLER 6 (4 CC) | WELLER 7 (3 CC) | WELLER 10 (4 CC) | WELLER 11 (4 CC) | WELLER 12 (4 CC) | WELLER 14 (3 CC) | WELLER 15 (4 CC) | WELLER 16 (4 CC) | WELLER 17 (6 CC) | WELLER 18 (5 CC, poległ 1) | WELLER 21 (4 CC) | WELLER 23 (5 CC) | WELLER 26 (6 CC) | WELLER 27 (5 CC) | WELLER 29 (6 CC) | WELLER 30 (6 CC) | WILDHORN I (Most 1) (2 CC) | WILDHORN II (Most 2) (2 CC) | WILDHORN III (Most 3) (4 CC) | WINDOW (4 CC) | VICE (4 CC) |  (6 CC poległo w drodze do Polski, 3 CC podczas skoku, 1 CC skakał dwukrotnie)
Przeprowadzono także operacje zrzutowe materiałowe (z zaopatrzeniem dla AK) oraz operację zrzutu Retingera “Salamander”

1941 – 3 operacje8 CCluty – 1 (2 CC), listopad – 1 (2 CC), grudzień – 1 (4 CC)  |  1942 – 15 operacji / 72 CCstyczeń – 1 (5 CC), marzec – 4 (21 CC), kwiecień – 1 (6 CC), wrzesień – 4 (21 CC), październik – 5 (19 CC)  |  1943 – 31 operacji / 99 CCstyczeń – 3 (10 CC), luty – 8 (30 CC), marzec – 9 (29 CC), wrzesień – 10 (28 CC), październik – 1 (2 CC)  |  1944 33 operacje / 138 CC: kwiecień – 16 (55 CC), maj – 8 (41 CC), lipiec – 2 (10 CC), wrzesień – 1 (6 CC), październik – 2 (12 CC), listopad – 2 (7 CC), grudzień – 2 (7 CC) |  (uwaga: po odejściu mjr / ppłk dypl. Jana Jaźwińskiego przeprowadzono tylko 7 operacji)

 


sezon: “Odwet”, operacja: “Przemek 1”


 

Do okupowanej Polski skoczyli Cichociemni – żołnierze Armii Krajowej w służbie specjalnej:

Nakoniecznikoff-Przemyslaw-KOL_023_0180-186x250 Operacja Przemek 1

płk cc Przemysław Nakoniecznikoff-Klukowski

AK-opaska-300x201 Operacja Przemek 1płk cc Przemysław Nakoniecznikofff-Klukowski ps. „Kruk 2”, „Garda”, „Czarny”, „Błyskawica 2”, Zwykły Znak Spadochronowy nr 4404, ur. 13 czerwca 1896 w Tbilisi (Gruzja), zm. 17 sierpnia 1957 w Krakowie – pułkownik piechoty, uczestnik walk o niepodległość Polski (1913-1921), oficer Wojska Polskiego, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, Armii Krajowej, DSZ, komendant Okręgu Kraków AK, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, kampanii wrześniowej, żołnierz wyklęty, więzień NKWD, sowieckich łagrów: Syberia (1945-1955), Cichociemny

Znajomość języków: brak danych; szkolenia (kursy): m.in. spadochronowy, odprawowy (Ośrodek Wyszkoleniowy nr 10, Ostuni), i in. W dniu wybuchu wojny miał 43 lata; w dacie skoku do Polski 48 lat. Pochodził z rodziny urzędniczej. Brat stryjeczny i cioteczny: działacza państwowego II RP Bronisława Nakoniecznikow – Klukowskiego, komendanta Narodowych Sił Zbrojnych Stanisława Nakoniecznikoff – Klukowskiego.

 

37-1152-286x400 Operacja Przemek 1

mjr cc Aleksander Stpiczyński

AK-opaska-300x201 Operacja Przemek 1mjr cc Aleksander Stpiczyński  herbu Abdank, ps. „Wilski”, „Klara”, vel Jerzy Wilski, vel Aleksander Starzyński, vel Feliks Cieszkowski, vel Jan Nowak, vel Arnold von Lückner, vel Andre Luckner, vel Jacques Fourdan, vel Jan Górski, vel Janusz Zalewski, Zwykły Znak Spadochronowy nr 0324, Bojowy Znak Spadochronowy nr 1593, ur. 7 kwietnia 1898 we Włocławku, zm. 21 września 1987 w Warszawie – major kawalerii, uczestnik walk o niepodległość Polski (1917-1920), oficer Wojska Polskiego, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, Armii Krajowej, Komendy Głównej AK, wywiadu ofensywnego Armii Krajowej, kurier Komendy Głównej AK (m.in. jako fałszywy baron), więziony i torturowany przez gestapo i Abwehrę, więzień obozów koncentracyjnych: KL Gross-Rosen, KL Mittelbau-Dora, KL Sachsenchausen, KL Mauthausen (1945), Cichociemny

Znajomość języków: niemiecki, francuski; szkolenia (kursy): m.in. radiowo – szyfrowy, informacyjny (wywiadu), unifikacyjny dla kapitanów, spadochronowy, odprawowy, i in. W dniu wybuchu wojny miał 41 lat; w dacie skoku do Polski 46 lat. Syn urzędnika kolei warszawsko – wiedeńskiej

 

37-1147-280x400 Operacja Przemek 1

por. cc Tadeusz Sokół

AK-opaska-300x201 Operacja Przemek 1por. cc Tadeusz Sokół  ps. „Bug 2”, „Irkus 2″, vel Tadeusz Charkowski, Zwykły Znak Spadochronowy nr 4380, ur. 15 czerwca 1914 w Maksymówce (powiat zbaraski, obecnie Ukraina), zm. 21 czerwca 1980 w Warszawie – porucznik piechoty, lekarz pediatra, pulmonolog, oficer Wojska Polskiego, Armii Polskiej gen. Andersa, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, Armii Krajowej, Okręgu Kielce AK, instruktor dywersji, więzień sowieckich łagrów: Jercewo, Mostowica, Onofrówka (1940-1941), więzień UB, skazany (1945-1947), Cichociemny

Znajomość języków: rosyjski; szkolenia (kursy): m.in. prowadzenia pojazdów (samochody osobowe i ciężarowe), przeciwpancerny, instruktor dywersji, spadochronowy, odprawowy (Ośrodek Wyszkolenia nr 10, Ostuni), i in. W dniu wybuchu wojny miał 25 lat; w dacie skoku do Polski 30 lat. Pochodził z rodziny chłopskiej

 

Sikorski-Zenon-KOL_023_0252-198x250 Operacja Przemek 1

por. cc Zenon Sikorski

AK-opaska-300x201 Operacja Przemek 1ppor. / por. cc Zenon Stanisław Sikorski ps. “Pożar”, „Spec”, „Poradowski”, „Poniatowski”, vel Tadeusz Ciekański, Zwykły Znak Spadochronowy nr 0142, ur. 25 stycznia 1915 w Łodzi, zm. 2 sierpnia 1981 w Pieszczanach (Słowacja) – porucznik piechoty, nauczyciel, wydawca, dziennikarz, żołnierz Wojska Polskiego, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej, oficer Armii Krajowej, Okręgu Radom-Kielce AK, Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj, uczestnik kampanii wrześniowej, żołnierz wyklęty, więzień UB, skazany (Katowice, Mysłowice, Wronki, 1945-1949), Cichociemny

Znajomość języków: niemiecki, angielski; szkolenia (kursy): m.in. dywersyjno – strzelecki (STS 25, Inverlochy), podstaw wywiadu (STS 31, Bealieu), instruktor dywersji (Baza nr 10, Ostuni), spadochronowy, odprawowy (STS 43, Audley End), i in. Pochodził z rodziny robotniczej, syn pracownika firmy „Norblin”

 

cc-Leskiewicz-Marian-193x250 Operacja Przemek 1

kpt. cc Marian Leśkiewicz

AK-opaska-300x201 Operacja Przemek 1ppor. / kpt. cc Marian Alfred Tadeusz Leśkiewicz ps. „Rachim”, „Wygoda”, „Rachiń”, „Dolina”,  vel Marian Petryk, Zwykły Znak Spadochronowy nr 3433, ur. 7 września 1923 w Dolinie (obecnie Ukraina), zm. 18 maja 1992 w Krakowie – kapitan łączności czasu wojny, żołnierz Armii Polskiej gen. Andersa, oficer Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, Armii Krajowej, radiotelegrafista sztabu 2 Dywizji Piechoty Okręgu Kielce AK, sztabu 2 Pułku Piechoty Legionów AK, więzień sowieckich łagrów: Biełaja Glinka, Kazachstan (1940-1941), łącznościowiec, Cichociemny

Znajomość języków: niemiecki; szkolenia (kursy): m.in. łączności (Ośrodek Wyszkoleniowy Sekcji Dyspozycyjnej Sztabu Naczelnego Wodza), spadochronowy, walki konspiracyjnej, odprawowy (STS 43, Audley End), i in. W dniu wybuchu wojny miał 15 lat; w dacie skoku do Polski 21 lat. Syn starszego przodownika policji

 

Sliwa-Kazimierz-KOL_023_0286-182x250 Operacja Przemek 1

mjr cc Kazimierz Śliwa

AK-opaska-300x201 Operacja Przemek 1plt. / mjr cc Kazimierz Śliwa ps. „Strażak 2”, „Łom 2”, „Ziuk”, vel Kazimierz Greczyk, vel Kazimierz Bystrzycki, Zwykły Znak Spadochronowy nr 4492, ur. 22 listopada 1925 w Katowicach, zm. 23 października 2015 w Gdańsku – major, żołnierz Armii Polskiej gen. Andersa, podoficer Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, Armii Krajowej, Okręgu Radom-Kielce AK, radiotelegrafista 2 Dywizji Piechoty Legionów AK, więzień sowieckich łagrów: Fiediakowo (1940), UB, skazany na śmierć (Kielce, 1945-1946), łącznościowiec, najmłodszy Cichociemny

Znajomość języków: brak danych; szkolenia (kursy): m.in. dywersyjny, łączności (Ośrodek Wyszkoleniowy Sekcji Dyspozycyjnej Sztabu Naczelnego Wodza, Auchtertol, Polmont), spadochronowy, odprawowy (Ośrodek Wyszkolenia nr 10, Ostuni), i in. W dniu wybuchu wojny miał 13 lat; w dacie skoku do Polski 18 lat. Syn urzędnika bankowego

 

  

Brindisi_1-300x199 Operacja Przemek 1

lotnisko w Brindisi (Włochy)

Samolot  Liberator KG-834 „U” (1586 Eskadra PAF, załoga: pilot – W/O Henryk Jastrzębski, pilot – W/O Jan Cholewa / nawigator – F/O Stanisław Kleybor / radiotelegrafista – P/O Zygmunt Nowicki / mechanik pokładowy – F/S Emil Szczerba / strzelec – F/S Antoni Imielski / despatcher – F/O Józef Bednarski) wystartował o godz. 18.50 z lotniska Campo Casale nieopodal Brindisi we Włoszech, gdzie stacjonowała polska 1586 Eskadra Specjalnego Przeznaczenia. Dowódca operacji:  F/O Stanisław Kleybor, ekipa skoczków nr: LIX.

Consolidated-B-24-Liberator-300x227 Operacja Przemek 1

Consolidated B-24 Liberator

Zrzut na placówkę odbiorczą “Rozmaryn” 213 (kryptonim polski, brytyjskie oznaczenie numerowe pinpoints),  w okolicach miejscowości Czaryż, 6 km od Secemina. Skoczkowie przerzucili 303 tys. dolarów w banknotach, 3,6 tys. dolarów w złocie oraz 3 miliony złotych na potrzeby AK. Zrzucono także dwanaście zasobników i dwie paczki, razem ze skoczkami w czterech nalotach na placówkę odbiorczą w godz. 00.12 – 00.25. Samolot szczęśliwie powrócił do bazy o godz. 05.50 po locie trwającym 11 godzin. Zrzut skoczków oraz broni przyjął oddział 1 batalionu 3 Pułku Piechoty Legionów AK, dowodzony przez kpt. Jerzego Niemcewicza ps. Kłos.

Zobacz:  Oddział VI (Specjalny) – Zawartość zasobników i paczek

 

Trasy lotów ze zrzutami Cichociemnych oraz materiałowymi:
trasy-przelotow Operacja Przemek 1

 


 

Początkowo Cichociemnych przerzucano z brytyjskich lotnisk RAF: Foulsham (2), Linton-on-Ouse (2), Leakenheath (9), Newmarket (2), Stradishall (6). Kilku Cichociemnych prawdopodobnie przerzucono z lotniska RAF Grottaglie. Od 27 marca 1942 do 21 września 1943 samoloty startowały z lotniska RAF Tempsford – w 43 operacjach lotniczych SOE przerzuciły do okupowanej Polski 158 Cichociemnych oraz w kilkudziesięciu operacjach lotniczych zaopatrzenie dla Armii Krajowej (zrzuty materiałowe). Od 22 grudnia 1943 do końca 1944 samoloty startowały z lotniska Campo Casale k. Brindisi – w operacjach SOE przerzuciły do okupowanej Polski 133 Cichociemnych oraz w kilkudziesięciu operacjach lotniczych zaopatrzenie dla Armii Krajowej (zrzuty materiałowe).

Niestety, w tych operacjach byliśmy uzależnieni od brytyjskiego SOE, które użyczało nam samolotów oraz stale ograniczało loty ze zrzutami do Polski. Brytyjską politykę można zasadnie zdefiniować jako „kroplówka zrzutowa” dla Armii Krajowej… Należy zauważyć, że Brytyjczycy nie dotrzymywali własnych ustaleń z Oddziałem VI (Specjalnym) ws. lotów ze zrzutami do Polski. W sezonie operacyjnym 1941/42 zaplanowano 30 lotów do Polski, wykonano tylko 11. W sezonie 1942/43 zaplanowano 100, wykonano zaledwie 46. W sezonie 1943/44 zaplanowano 300, wykonano tylko 172. Ogółem na 430 zaplanowanych (uzgodnionych z SOE) lotów do Polski wykonano tylko 229, czyli trochę ponad połowę. Zasadne jest zatem założenie, że wielkość zrzutów do Polski mogłaby być dwukrotnie większa, gdyby Brytyjczycy dotrzymywali słowa…

Ponadto polskie załogi zdecydowaną większość lotów w operacjach specjalnych wykonywały do innych krajów. W 1944 roku na 1282 wykonane loty Polacy polecieli tylko w 339 lotach do Polski…

 

cc-bagaznik2_ozn-145x250 Operacja Przemek 1

“Bagażnik” skoczka

Według moich obliczeń cała pomoc zaopatrzeniowa SOE dla Armii Krajowej zmieściłaby się w jednym pociągu towarowym. Byliśmy zależni od użyczanych nam samolotów SOE. Brytyjczycy nie dotrzymywali swoich ustaleń z Oddziałem VI (Specjalnym), stale ograniczali loty do Polski, realizowali paskudną politykę “kroplówki zrzutowej” dla Armii Krajowej.

Do Polski zrzucono ledwo 670 ton zaopatrzenia (4802 zasobniki, 2971 paczek, 58 bagażników), z czego odebrano 443 tony. W tym samym czasie SOE zdecydowało o zrzuceniu do Jugosławii ponad sto dziesięć razy więcej, tj. 76117 ton zaopatrzenia, do Francji 10485 ton, a do Grecji 5796 ton…

Całe wsparcie finansowe Brytyjczyków dla Polski stanowiło zaledwie ok. 2/3 wydatków Wielkiej Brytanii na wojnę, poniesionych (statystycznie) JEDNEGO dnia. Po wojnie wystawili Polsce “fakturę”, m.in. zabierając część polskiego złota. Przerzucono do Polski 316 Cichociemnych, choć przeszkoliliśmy do zadań specjalnych 533 spadochroniarzy. Tak bardzo Brytyjczycy wspierali Polaków oraz pomagali Polsce…

 

Operacje przerzutowe do Kraju – sprawozdania (wszystkie sezony operacyjne)
w: Sprawozdanie z działalności Wydziału “S” Oddz. Specj. N.W. 1942-1944
Centralne Archiwum Wojskowe sygn. CAW II.52.353

 

 

Zobacz także:

Informacje nt. personelu Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii – Lista Krzystka

 

Źródła:
  • Informacje własne (archiwum portalu)
  • Kajetan Bieniecki – Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Arcana, Kraków 1994, ISBN 83-86225-10-6
  • Jan Jaźwiński – Dziennik czynności, SPP sygn. SK 16.9, Centralne Archiwum Wojskowe sygn. CAW – 1769/89
  • Jan Jaźwiński –  Dramat dowódcy. Pamiętnik oficera sztabu oddziału wywiadowczego i specjalnego (przygotowanie do druku: Piotr Hodyra i Kajetan Bieniecki), tom I i II, Polski Instytut Naukowy w Kanadzie, Montreal 2012, ISBN 978-0-9868851-3-6
  • Zespół akt Oddziału VI Sztabu Głównego Naczelnego Wodza z lat 1940-1949 – Centralne Archiwum Wojskowe, sygn. II.52
  • Andrzej Paweł Przemyski – Z pomocą żołnierzom Podziemia, WKiŁ Warszawa 1991, ISBN 83-206-0833-3

 

 

Zenon Sikorski – Cichociemny

40_Znak-Spadochronowy-AK-187x300 Zenon Sikorski - Cichociemnyps.: “Pożar”, “Spec”, “Poradowski”, “Poniatowski”

Zenon Stanisław Sikorski  vel Tadeusz Ciekański

Zwykły Znak Spadochronowy nr 0142

 

Sikorski-Zenon-elitadywersji-org-188x250 Zenon Sikorski - Cichociemny

por. cc Zenon Sikorski
Fotografia z dokumentu urzędowego
edytowana cyfrowo, mojego autorstwa,
przekazana do domeny publicznej

© CC BY elitadywersji.org

AK-opaska-300x201 Zenon Sikorski - Cichociemnyur. 25 stycznia 1915 w Łodzi, zm. 2 sierpnia 1981 w Pieszczanach (Słowacja) – porucznik piechoty, nauczyciel, wydawca, dziennikarz, żołnierz Wojska Polskiego, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej, oficer Armii Krajowej, Okręgu Radom-Kielce AK, Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj, uczestnik kampanii wrześniowej, żołnierz wyklęty, więzień UB, skazany (Katowice, Mysłowice, Wronki, 1945-1949), Cichociemny
Znajomość języków: niemiecki, angielski; szkolenia – kursy specjalne: m.in. zasadnicze:  dywersyjno – strzelecki (STS 25, Inverlochy),  instruktor dywersji (Baza nr 10, Ostuni), spadochronowy,  odprawowy (STS 43, Audley End); uzupełniający: podstaw wywiadu (STS 31, Bealieu), i in. W dniu wybuchu wojny miał 24 lata 7 miesięcy; w dacie skoku do Polski 29 lat 7 miesięcy. Pochodził z rodziny robotniczej, syn pracownika firmy “Norblin”

po wojnie wg. Tochmana tajny współpracownik SB, TW Tadeusz Ciekański, Zen, KO Pilot


41_cc-Tobie-Ojczyzno-grupa-250x139 Zenon Sikorski - CichociemnySpis treści:


 

Od 1921 uczył się w szkole powszechnej w Warszawie, od 1926 w Państwowym Gimnazjum im. S. Staszica. W 1936 zdał egzamin dojrzałości w Gimnazjum Prywatnym Wojciecha Górskiego w Warszawie. Od 1936 działał w Organizacji Młodzieży Pracującej.

Sikorski-Zenon-2-155x250 Zenon Sikorski - Cichociemny

Archiwum Uniwersytetu Warszawskiego, sygn. RP 58616

Od 25 września 1935 do 20 września 1937 w Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty przy 82 Pułku Piechoty im. Tadeusza Kościuszki w Brześciu 30 Dywizji Piechoty. W 1937 podjął studia biologiczne na Wydziale Matematyczno – Przyrodniczym oraz na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego, następnie w Akademii Nauk Politycznych w Warszawie. Pracował jako kierownik Zakładów Wydawniczych “Omnia”.

 

 

II wojna światowa

odznaka-82-pp-250x250 Zenon Sikorski - Cichociemny30 sierpnia 1939 zmobilizowany, przydzielony do 82 Pułku Piechoty im. Tadeusza Kościuszki w Brześciu, w składzie Samodzielnej Grupy Operacyjnej “Polesie”. Lekko ranny w bitwie pod Kockiem, w niewoli niemieckiej, uciekł 1 listopada z transportu w rejonie Częstochowy.

20 grudnia 1939 wraz z dwoma kolegami przekroczył w Muszynie granicę ze Słowacją. Przez Węgry, Jugosławię 15 lutego 1940 dotarł do Francji. Wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem francuskim, przydzielony do 7 Pułku Piechoty 3 Dywizji Piechoty.

Maciej Szczurowski – Geneza formowania Armii Polskiej we Francji 1939 – 1940
w: Piotrkowskie Zeszyty Historyczne, 2002, nr 4 s. 115 – 143

1-SBS-papet-spadoch--190x250 Zenon Sikorski - Cichociemny

Po upadku Francji ewakuowany 20 czerwca 1940 do Wielkiej Brytanii. Wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem brytyjskim, przydzielony do 3 batalionu 1 Brygady Strzelców, później do 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej.

Monika Bielak – Ewakuacja żołnierzy polskich z Francji do Wielkiej Brytanii
i Afryki Północnej w latach 1940-1941
w: IPN, Polska 1918-1989 – Od niepodległości do niepodległości. Historia Polski 1918-1989

 

 

Cichociemny
Brindisi_1-300x199 Zenon Sikorski - Cichociemny

lotnisko w Brindisi (Włochy)

button-zrzuty_200-150x150 Zenon Sikorski - CichociemnyWielomiesięczny (nawet ponad roczny) proces szkolenia kandydatów na Cichociemnych składał się z czterech grup szkoleń, w każdej po kilka – kilkanaście kursów. Kandydatów szkolili w ok. 30 specjalnościach w większości polscy instruktorzy, w ok. 50 tajnych ośrodkach SOE oraz polskich. Oczywiście nie było Cichociemnego, który ukończyłby wszystkie możliwe kursy. Trzy największe grupy wyszkolonych i przerzuconych do Polski to Cichociemni ze specjalnością w dywersji (169), łączności (50) oraz wywiadzie (37). Przeszkolono i przerzucono także oficerów sztabowych (24), lotników (22), pancerniaków (11) oraz kilku specjalistów “legalizacji” (czyli fałszowania dokumentów). 

 

SZKOLENIA__20220602_115242_kolor_ozn_1000px-2-300x238 Zenon Sikorski - Cichociemny

Uproszczony diagram rekrutacji i szkolenia Cichociemnych  (CAW sygn. II.52.359.29) UWAGA – diagram nie obejmuje wszystkich kursów ani ośrodków

Instruktor kursu odprawowego, późniejszy Cichociemny i szef wywiadu Armii Krajowej mjr / płk dypl. Kazimierz Iranek-Osmecki wspominał – “Kraj żądał przeszkolonych instruktorów, obeznanych z nowoczesnym sprzętem, jaki miał być dostarczony z Zachodu. Ponadto mieli oni być przygotowani pod względem technicznym i taktycznym do wykonywania i kierowania akcją sabotażową, dywersyjną i partyzancką. Żądano też przysłania mechaników i instruktorów radiotelegrafii, jak również oficerów wywiadowczych ze znajomością różnych działów niemieckiego wojska, lotnictwa i marynarki wojennej, ponadto oficerów sztabowych na stanowiska dowódcze. Szkolenie spadochroniarzy musiało więc się odbywać w bardzo rozległym wachlarzu rzemiosła żołnierskiego.

Przystąpiono do werbowania ochotników i wszechstronnego ich szkolenia na najrozmaitszych kursach, zależnie od przeznaczenia kandydata do danej specjalności. Każdy z ochotników musiał oczywiście ukończyć kurs spadochronowy. Ostatecznym oszlifowaniem był tzw. kurs odprawowy. Zaznajamiano na nim z warunkami panującymi w kraju, rodzajami niemieckich służb bezpieczeństwa i zasadami życia konspiracyjnego. (…)”  (Kazimierz Iranek-Osmecki, Emisariusz Antoni, Editions Spotkania, Paryż 1985, s. 159-160)

 

Zgłosił się do służby w Kraju. Przeszkolony ze specjalnością w dywersji, zaprzysiężony na rotę ZWZ/AK 4 marca 1943 w Audley End przez szefa Oddziału VI (Specjalnego), ppłk dypl. Michała Protasewicza ps. Rawa. Po zaprzysiężeniu instruktor dywersji i ćwiczeń terenowych w Bazie nr 10 w Ostuni (Włochy). Awansowany na stopień podporucznika ze starszeństwem od 10 października 1943. Od 27 marca 1944 na stacji wyczekiwania “A”, od 15 września 1944 na stacji wyczekiwania “B” Głównej Bazy Przerzutowej “Jutrzenka” w Latiano nieopodal Brindisi.

Consolidated-B-24-Liberator-300x227 Zenon Sikorski - Cichociemny

Consolidated B-24 Liberator

Skoczył ze spadochronem do okupowanej Polski w nocy 21/22 września 1944 w sezonie operacyjnym “Odwet”, w operacji lotniczej “Przemek 1” (dowódca operacji: F/O Stanisław Kleybor, ekipa skoczków nr: LIX), z samolotu Liberator KG-834 “U” (1586 Eskadra PAF, załoga: pilot – W/O Henryk Jastrzębski, pilot – W/O Jan Cholewa / nawigator – F/O Stanisław Kleybor / radiotelegrafista – P/O Zygmunt Nowicki / mechanik pokładowy – F/S Emil Szczerba / strzelec – F/S Antoni Imielski / despatcher – F/O Józef Bednarski). Informacje (on-line) nt. personelu Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii (1940-1947) – zobacz:  Lista Krzystka

Start o godz. 18.50 z lotniska Campo Casale nieopodal Brindisi, zrzut na placówkę odbiorczą “Rozmaryn” 213 (kryptonim polski, brytyjskie oznaczenie numerowe pinpoints), w okolicach miejscowości Czaryż, 6 km od Secemina. Razem z nim skoczyli: ppor. Marian Leśkiewicz ps. Wygoda, płk. Przemysław Nakoniecznikoff-Klukowski ps. Kruk 2, por. Tadeusz Sokół ps. Bug 2, mjr Aleksander Stpiczyński ps. Klara, plt. Kazimierz Śliwa ps. Strażak. Skoczkowie przerzucili 303 tys. dolarów w banknotach, 3,6 tys. dolarów w złocie oraz 3 miliony złotych na potrzeby AK. Zrzucono także dwanaście zasobników i dwie paczki, razem ze skoczkami w czterech nalotach na placówkę odbiorczą w godz. 00.12 – 00.25. Samolot szczęśliwie powrócił do bazy o godz. 05.50 po locie trwającym 11 godzin. Zrzut skoczków oraz broni przyjął oddział 1 batalionu 3 Pułku Piechoty Legionów AK, dowodzony przez kpt. Jerzego Niemcewicza ps. Kłos.

Zobacz:  Oddział VI (Specjalny) – Zawartość zasobników i paczek

 

AK-opaska-300x201 Zenon Sikorski - CichociemnyPo skoku przydzielony do Okręgu Radom-Kielce AK, do 2 Dywizji Piechoty Legionów AK “Pogoń”, następnie od 8 października w 2 Pułku Piechoty Legionów AK. Od 25 października 1944 do stycznia 1945 w konspiracji w Ostrowcu Świętokrzyskim.

 

 

Po wojnie

Delegatura_SZ_1945-300x317 Zenon Sikorski - CichociemnyOd lutego 1945 kierownik zaopatrzenia Zjednoczenia Przemysłu Węglowego w Chorzowie.  Od kwietnia 1945 inspektor Okręgu Górny Śląsk Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj (komórka “Z”). 20 sierpnia 1945 aresztowany przez UB, 26 stycznia 1946 skazany przez Wojskowy Sąd Okręgu Wojskowego w Katowicach na osiem lat więzienia. Osadzony w więzieniu w Katowicach, następnie w Mysłowicach i Wronkach. Po amnestii z 28 marca 1947 wyrok zmniejszono do czterech lat więzienia. 20 sierpnia 1949 zwolniony z więzienia we Wronkach.

Sikorski-Zenon-1-160x250 Zenon Sikorski - Cichociemny

Archiwum Uniwersytetu Warszawskiego, sygn. RP 58616

Od 15 lutego 1950 do 30 października 1954 kierownik zaopatrzenia w bielskim oddziale Katowickiego Przedsiębiorstwa Budownictwa Wodno – Inżynieryjnego “Hydrobudowa”. Od 1 grudnia 1954 do 31 maja 1959 dyspozytor w Katowickim Przedsiębiorstwie Robót Inżynieryjnych.

14 maja 1958  (wg. Krzysztofa Tochmana od 1956) zwerbowany do współpracy z SB w Bielsku – Białej, jako tajny współpracownik ps. Zen, następnie jako kontakt operacyjny ps. Pilot. 15 czerwca 1964 zaniechano współpracy.

W 1971 obronił dyplom magistra administracji na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Założyciel, od 30 czerwca 1971 prezes Bielskiej Spółdzielni Mieszkaniowej “Metalowiec” w Bielsku – Białej. Od września 1971 nauczyciel języka angielskiego w Liceum Ogólnokształcącym im. M. Kopernika, lektor języka angielskiego w bielskiej filii Uniwersytetu Śląskiego w Bielsku – Białej, tłumacz przysięgły języka angielskiego. Od września 1976 na emeryturze, pracował na pół etatu jako nauczyciel języka angielskiego w Liceum Ogólnokształcącym im. M. Kopernika w Bielsku – Białej.

W 1978, w związku z utrzymywanym kontaktem z Cichociemnym Marianem Gołębiewskim, w zainteresowaniu Wydziału III KW MO w Bielsku – Białej, przekazał SB w Bielsku – Białej wiele informacji. 6 września 1978  podjął ponownie współpracę z SB jako kontakt operacyjny. Uczestniczył w rozpracowywaniu przez SB środowisk emigracyjnych oraz środowiska Cichociemnych w Polsce. Zmarł 2 sierpnia 1981 w Pieszczanach (Słowacja).

Filip Musiał – Trudna prawda
w: Biuletyn informacyjny AK nr 11 (295) listopad 2014, s. 54 – 59

 

Krzysztof Tochman – Rozpracowanie cichociemnych przez komunistyczny aparat represji
w: Biuletyn informacyjny AK nr 11 (295) listopad 2014, s. 60 – 72

 

 

Awanse

 

 

Ordery i odznaczenia

 

 

Życie rodzinne

Syn Stanisława, pracownika firmy “Norblin” (Towarzystwo Akcyjne Fabryk Metalowych “Norblin, Bracia Buch i T. Werner”) w Warszawie oraz Władysławy z domu Grzelak. W 1938 zawarł związek małżeński z Heleną z domu Cichy (ur. 1919). Dzieci nie mieli.

 

 

Upamiętnienie Cichociemnych

jw-grom-pomnik-cc-4-300x248 Zenon Sikorski - Cichociemnyjw-grom-pomnik-cc-3-300x238 Zenon Sikorski - CichociemnyW 1989 powstał film dokumentalny “Cichociemni” (scenariusz i reżyseria Marek Widarski).

15 maja 2005 odsłonięto na terenie jednostki specjalnej – Jednostki Wojskowej GROM w Warszawie pomnik poświęcony cichociemnym spadochroniarzom AK. Znaczna część ekspozycji Sali Tradycji jednostki GROM poświęcona jest Cichociemnym.

Od 4 sierpnia 1995 roku jednostka nosi nazwę – Jednostka Wojskowa GROM im. Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej

W 2008 roku powstał film dokumentalny “My cichociemni. Głos żyjących” (scenariusz i reżyseria Paweł Kędzierski).

pomnik-cc-warszawa-761x642-300x253 Zenon Sikorski - Cichociemny

Pomnik CC w Warszawie

7 października 2013 roku w Warszawie przy ul. Matejki, naprzeciwko Sejmu R.P. odsłonięto Pomnik Cichociemnych Spadochroniarzy AK.

cc-boening-300x199 Zenon Sikorski - CichociemnyW 2013 roku powstał film dokumentalny “Cichociemni. Wywalcz wolność lub zgiń” (scenariusz i reżyseria Dariusz Walusiak).

W 2016 roku Sejm R.P. ustanowił rok 2016 Rokiem Cichociemnych. NBP wyemitował srebrną kolekcjonerską monetę o nominale 10 zł upamiętniającą 75. rocznicę pierwszego zrzutu Cichociemnych.

cc-monety-300x157 Zenon Sikorski - Cichociemnycc-pomnik-powazki--300x213 Zenon Sikorski - CichociemnyW 2017 roku PLL LOT umieścił znak spadochronowy oraz podpis upamiętniający Cichociemnych na kadłubie Boeinga 787 (SP-LRG).

Cichociemni są patronem wielu szczepów, drużyn oraz organizacji harcerskich. Opublikowano wiele książek i artykułów o Cichociemnych.

Na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie znajdują się groby kilkudziesięciu Cichociemnych oraz poświęcony Im pomnik “TOBIE OJCZYZNO”

sala-tradycji-grom Zenon Sikorski - Cichociemny

Sala Tradycji Jednostki Wojskowej GROM

button-publikacje_200-300x101 Zenon Sikorski - Cichociemny

 

 

Źródła:
  • informacje własne (archiwum portalu)
  • Teka personalna – Oddział Specjalny Sztabu Naczelnego Wodza, w zbiorach Studium Polski Podziemnej w Londynie, sygn. Kol.023.0252
  • Krzysztof Tochman – Słownik biograficzny cichociemnych, t. 1, s. 120-121, Oleśnica 1994, Kasperowicz Meble, ISBN 83-902499-0-1
  • Kajetan Bieniecki – Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Arcana, Kraków 1994, ISBN 83-86225-10-6
  • Jędrzej Tucholski – Cichociemni, Warszawa, Instytut Wydawniczy Pax, 1984, s. 406, ISBN 8321105378
  • Jędrzej Tucholski – Cichociemni 1941-1945. Sylwetki spadochroniarzy, Wojskowy Instytut Historyczny, s. 250
  • Krzysztof Tochman – Rozpracowanie cichociemnych przez komunistyczny aparat represji w: Biuletyn informacyjny AK nr 11 (295) listopad 2014, s. 60-72
  • Krzysztof Tochman – Rozpracowanie żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie przez komunistyczny aparat represji na wybranych przykładach cichociemnych  w: Politycznie obcy!, IPN Szczecin, 2016, s. 131-157 

 

Zobacz także biogram w Wikipedii

 

1