• cichociemni@elitadywersji.org

Tag Archives: Weller

Franciszek Cieplik – Cichociemny

40_Znak-Spadochronowy-AK-187x300 Franciszek Cieplik - Cichociemnyps. „Hatrak”, „Gumka”

Zwykły Znak Spadochronowy nr 3124

 

Cieplik-Franciszek-KOL_023_0032-183x250 Franciszek Cieplik - Cichociemny

kpt. Franciszek Cieplik

AK-opaska-300x201 Franciszek Cieplik - Cichociemnyur. 8 lutego 1908 w Sarajewie (Jugosławia, obecnie Bośnia i Hercegowina), poległ 21 sierpnia 1944  zamordowany przez Sowietów po bitwie pod Surkontami (obecnie Białoruś) – kapitan piechoty, oficer Policji Państwowej, Wojska Polskiego, Polskich Sił Zbrojnych na  Zachodzie, Armii Krajowej, Okręgu Nowogródek AK, uczestnik kampanii wrześniowej, więzień frankistowskiego obozu koncentracyjnego Miranda de Ebro (Hiszpania, 1941-1942), cichociemny
Znajomość języków: francuski, chorwacki, serbski; szkolenia (kursy): m.in. zaprawowy (STS 23A, Meoble Lodge, Inverness-shire), łączności lotnik-ziemia: Eureka-Rebecca (STS 40, Howbury Hall), spadochronowy (1 SBS, STS 51, Ringway), walki konspiracyjnej, odprawowy (STS 43, Audley End), i in. W dniu wybuchu wojny miał 31 lat; w dacie skoku do Polski 36 lat. Syn urzędnika sądowego

 


41_cc-Tobie-Ojczyzno-grupa-250x139 Franciszek Cieplik - CichociemnySpis treści:


 

orzel-policja-1927-235x250 Franciszek Cieplik - Cichociemny

Orzeł Policji Państwowej

Uczył się w szkole powszechnej, następnie w gimnazjum w Drohobyczu. Od 1925 w Trzyletniej Średniej Szkole Ogrodniczej. Przez trzy lata studiował na wydziale prawa Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie (obecnie Ukraina).

cc-Cieplik-1-213x300 Franciszek Cieplik - CichociemnyOd 1 września 1930 w Szkole Podchorążych Piechoty w Śremie, od 30 czerwca 1931 jako dowódca 3 plutonu przydzielony do 5 kompanii 1 batalionu 64 Pomorskiego Pułku Piechoty Strzelców Murmańskich 16 Dywizji Piechoty w Grudziądzu. Od lutego do lipca 1932 w Szkole Fachowej dla Szeregowych Policji Państwowej w Sosnowcu – Piaskach (obecnie dzielnica Czeladzi).

Cieplik-Franciszek-KOL_023_0032-3-300x183 Franciszek Cieplik - CichociemnyAwansowany na stopień podporucznika ze starszeństwem od 1 stycznia 1933. Od maja do sierpnia 1934 uczestnik kursu komendantów posterunków Policji Państwowej przy szkole dla oficerów w Warszawie. Od 2 marca 1937 w Wydziale Śledczym Komendy Policji Państwowej we Lwowie, następnie instruktor 10 Kompanii Rezerwy Policyjnej w Jarosławiu. Od 1 kwietnia 1939 awansowany na stopień przodownika PP.

 

 

II wojna światowa
1-DG-169x300 Franciszek Cieplik - Cichociemny

Odznaka 1 DG

Cieplik-Franciszek-KOL_023_0032-2-300x182 Franciszek Cieplik - CichociemnyZmobilizowany 22 sierpnia 1939, przydzielony do 1 plutonu 2 kompanii 1 batalionu 19 Pułku Piechoty Odsieczy Lwowa 5 Dywizji Piechoty. Walczył jako dowódca kompanii w obronie odcinka Wisły, 15 września ranny w czasie bitwy pod Gostyninem. Przewieziony do szpitala polowego nr 802 w Gostyninie, od 9 października w szpitalu w Sochaczewie, 14 października uciekł ze szpitala.

17 listopada przekroczył granicę z Węgrami, przez Jugosławię i Włochy dotarł  18 grudnia do Paryża (Francja). Od 18 grudnia 1939 przydzielony do 1 Dywizji Grenadierów, od 6 marca 1940 jako dowódca plutonu strzeleckiego 5 kompanii 2 batalionu  1 Dywizji Grenadierów. 12 maja 1940 awansowany na stopień porucznika, ze starszeństwem od 3 maja 1940,  uczestniczył w walkach z Niemcami w  Lotaryngii do rozwiązania dywizji 21 czerwca 1940.

Maciej Szczurowski – Geneza formowania Armii Polskiej we Francji 1939 – 1940
w: Piotrkowskie Zeszyty Historyczne, 2002, nr 4 s. 115 – 143

 

Miranda_de_Ebro_y_Campo_de_Concentracion-250x168 Franciszek Cieplik - Cichociemny

Obóz koncentracyjny Miranda de Ebro

Concentration-camp-miranda-del-ebro-px-300x167 Franciszek Cieplik - Cichociemny

Miranda de Ebro

Od 28 czerwca w niewoli niemieckiej, uciekł 8 lipca. Przekroczył granicę z Hiszpanią, następnie z Portugalią. 2 grudnia aresztowany, odesłany do Hiszpanii. Od 12 stycznia 1941 do 4 grudnia 1942 we frankistowskim obozie koncentracyjnym w Miranda de Ebro, prowadzonym przy wsparciu gestapo i SS (jego komendantem był gestapowiec Paul Winzer)..

Obóz otaczał dwumetrowy, kamienny mur z drutem kolczastym oraz budkami strażniczymi co 50 metrów. Wyżywienie było dramatycznie niewystarczające, zwykle składało się z wodnistej, rzadkiej zupy nazywanej przez więźniów pomyjami, oraz kawałka wyschniętej, starej ryby. Stale brakowało wody, w nieogrzewanych, brudnych i przeludnionych barakach roiło się od insektów. Szerzyły się choroby zakaźne, m.in. tyfus.

miranda-02-300x153 Franciszek Cieplik - Cichociemnymiranda-04-300x185 Franciszek Cieplik - CichociemnyW obozie dla ok. 1,2 tys. osób osadzono na przełomie 1942/43 aż 3,5 tys. więźniów. Polacy byli jedną z najliczniejszych grup narodowościowych. Więźniów traktowano jak przestępców, najmniejszy sprzeciw karano sadystycznym biciem i osadzaniem w izolatce. Podobnie karano za drobne przewinienia, np. wychylenie się z kolejki po posiłek. Codzienne apele trwały tak długo, że więźniowie mdleli z wyczerpania. Bicie i chłosta były codziennością. Więźniowie pracowali m.in. przy noszeniu kamieni z kamieniołomu do rzeki. 

4 września 1941 podjął nieudaną próbę ucieczki wraz z dwoma innymi żołnierzami, po schwytaniu osadzony w izolatce. Zwolniony z obozu 11 grudnia 1942. Przez Lizbonę i Gibraltar dotarł 7 stycznia 1943 do Wielkiej Brytanii. Wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem brytyjskim, przydzielony do 3 batalionu 1 Brygady Strzelców.

 

Dokumenty Rady Ministrów dot. osadzenia Polaków w obozie Miranda de Ebro
żródło: Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego, Archives Reference Nr PRM.81/3

 

 

Cichociemny
Brindisi_1-300x199 Franciszek Cieplik - Cichociemny

lotnisko w Brindisi (Włochy)

button-zrzuty_200-150x150 Franciszek Cieplik - CichociemnyWielomiesięczny (nawet ponad roczny) proces szkolenia kandydatów na Cichociemnych składał się z czterech grup szkoleń, w każdej po kilka – kilkanaście kursów. Kandydatów szkolili w ok. 30 specjalnościach w większości polscy instruktorzy, w ok. 50 tajnych ośrodkach SOE oraz polskich. Oczywiście nie było Cichociemnego, który ukończyłby wszystkie możliwe kursy. Trzy największe grupy wyszkolonych i przerzuconych do Polski to Cichociemni ze specjalnością w dywersji (169), łączności (50) oraz wywiadzie (37). Przeszkolono i przerzucono także oficerów sztabowych (24), lotników (22), pancerniaków (11) oraz kilku specjalistów „legalizacji” (czyli fałszowania dokumentów). 

 

SZKOLENIA__20220602_115242_kolor_ozn_1000px-2-300x238 Franciszek Cieplik - Cichociemny

Uproszczony diagram rekrutacji i szkolenia Cichociemnych  (CAW sygn. II.52.359.29) UWAGA – diagram nie obejmuje wszystkich kursów ani ośrodków

Instruktor kursu odprawowego, późniejszy Cichociemny i szef wywiadu Armii Krajowej mjr / płk dypl. Kazimierz Iranek-Osmecki wspominał – „Kraj żądał przeszkolonych instruktorów, obeznanych z nowoczesnym sprzętem, jaki miał być dostarczony z Zachodu. Ponadto mieli oni być przygotowani pod względem technicznym i taktycznym do wykonywania i kierowania akcją sabotażową, dywersyjną i partyzancką. Żądano też przysłania mechaników i instruktorów radiotelegrafii, jak również oficerów wywiadowczych ze znajomością różnych działów niemieckiego wojska, lotnictwa i marynarki wojennej, ponadto oficerów sztabowych na stanowiska dowódcze. Szkolenie spadochroniarzy musiało więc się odbywać w bardzo rozległym wachlarzu rzemiosła żołnierskiego.

Przystąpiono do werbowania ochotników i wszechstronnego ich szkolenia na najrozmaitszych kursach, zależnie od przeznaczenia kandydata do danej specjalności. Każdy z ochotników musiał oczywiście ukończyć kurs spadochronowy. Ostatecznym oszlifowaniem był tzw. kurs odprawowy. Zaznajamiano na nim z warunkami panującymi w kraju, rodzajami niemieckich służb bezpieczeństwa i zasadami życia konspiracyjnego. (…)”  (Kazimierz Iranek-Osmecki, Emisariusz Antoni, Editions Spotkania, Paryż 1985, s. 159-160)

 

Zgłosił się do służby w Kraju. Przeszkolony ze specjalnością w dywersji zaprzysiężony na rotę ZWZ/AK 29 września 1943 w Chicheley przez szefa Oddziału VI (Specjalnego), ppłk dypl. Michała Protasewicza ps. Rawa. Przydzielony do Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza, przerzucony na stację wyczekiwania Głównej Bazy Przerzutowej „Jutrzenka” w Latiano nieopodal Brindisi we Włoszech. 1 marca 1944 awansowany na stopień kapitana.

Consolidated-B-24-Liberator-300x227 Franciszek Cieplik - Cichociemny

Consolidated B-24 Liberator

Skoczył ze spadochronem do okupowanej Polski w nocy 30 kwietnia / 1 maja 1944  w sezonie operacyjnym „Riposta”, w operacji lotniczej „Weller 16” (dowódca operacji: F/L Kazimierz  Wünsche, ekipa skoczków nr:  XLVIII), z samolotu Liberator BZ-965 „S” (1586 Eskadra PAF, załoga: pilot – F/L Zbigniew Szostak, pilot – P/O Jacek Błocki / nawigator – F/L Kazimierz  Wünsche / radiotelegrafista – F/S Józef Witek / mechanik pokładowy – Sgt. Stanisław Wileniec / strzelec – F/S Stanisław Malczyk / despatcher – F/S Stanisław Jarecki). Informacje (on-line) nt. personelu Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii (1940-1947) – zobacz:  Lista Krzystka

Start o godz. 19.25 z lotniska Campo Casale nieopodal Brindisi, zrzut na placówkę odbiorczą „Klosz” 102 (kryptonim polski, brytyjskie oznaczenie numerowe pinpoints), w okolicach miejscowości Przybyszew, 23 km od Grójca. Razem z nim skoczyli: por. Kazimierz Osuchowski ps. Rosomak, rtm. Jan Skrochowski ps. Ostroga, mjr Kazimierz Szternal ps. Zryw. Był to drugi lot tej ekipy, w poprzednim (27/28 kwietnia) nie można było wykonać zadania. Skoczkowie przywieźli min. 270 tys. dolarów i 13 tys. dolarów w złocie na potrzeby AK. Zrzucono także dwanaście zasobników oraz sześć paczek. Samolot szczęśliwie powrócił do bazy o godz. 5.25, po locie trwającym dziewięć godzin.

 

Jan-Jazwinski-251x350 Franciszek Cieplik - CichociemnyW „Dzienniku czynności” mjr dypl. Jan Jaźwiński oficer wywiadu z Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza, komendant Głównej Bazy Przerzutowej „Jutrzenka” w Latiano nieopodal Brindisi, organizator lotniczych przerzutów do Polski odnotował:

ozn_Dziennik-czynnosci-mjr-Jazwinskiego_600px-300x161 Franciszek Cieplik - CichociemnyNa zakończenie operacyj w kwietniu 1944.r. Lawina [gen. Tadeusz Komorowski, dowódca Armii Krajowej] nadesłał do Sopja [mjr. dypl. Jaźwiński, komendant Głównej Bazy Przerzutowej pod Brindisi] następującą dep. (L.dz.679/GBP, nr. stac. 4723-S): – Gratuluję Wam i załodze wykonania 8079 [lot dwustronny, operacja Most 1, 15/16-04-1944]. Stwierdzam pomyślny rozwój akcji 2103 [zrzutów lotniczych] pod Waszym kierownictwem. Wszystkim załogom, które przyczyniły się do zaopatrzenia nas w sprzęt, wyrażam podziękowanie. (…) Lawina 732.25.IV.44.

KPT-F-CIEPLIK-201x300 Franciszek Cieplik - Cichociemny

kpt. Franciszek Cieplik ps. Hatrak, źródło: Biuro Historii i Tradycji Policji KGP

W depeszy 3114 (Spec-11-17.IV.44.r. (Nr. stac. 616.S) podano: Naczelny Wódz i Szef Sztabu polecili przekazać Panu Majorowi [mjr. dypl. Janowi Jaźwińskiemu], Eskadrze [polskiej 1586 Eskadrze Specjalnego Przeznaczenia] i Bazie [Główna Baza Przerzutowa w Latiano pod Brindisi] gratulacje”. (s. 290 (312)

Zobacz: Oddział VI (Specjalny) – Zawartość zasobników i paczek

 

cc-2Wozniak-4Cieplik-250x165 Franciszek Cieplik - CichociemnyPrzydzielony do Okręgu Nowogródek AK, jako zastępca dowódcy 3 kompanii IV batalionu 77 Pułku Piechoty AK  Zgrupowania „Nadniemieńskiego” – Cichociemnego mjr Macieja Kalenkiewicza ps. Kotwicz. W czasie operacji wileńskiej walczył w oddziale partyzanckim „Bustromiaka”, m.in.  19 sierpnia w walce z oddziałami sowieckimi w Poddubiczach.

Zamordowany bagnetami przez  Sowietów 21 sierpnia 1944, po bitwie w rejonie leśniczówki Surkonty, z 3 batalionem 32 zmotoryzowanego pułku Wojsk Wewnętrznych NKWD 3 Frontu Białoruskiego oraz Rejonowym Oddziałem NKWD w Raduniu. Polegli także Cichociemni: mjr Maciej Kalenkiewicz oraz rtm Jan Kanty-Skrochowski.

Henryk Świderski – Historie wojenne
w: Niepodległość i Pamięć 1995, t. 2 nr 3 (4), s. 221 – 244 

 

 

AwanseVirtuti-Militari-272x350 Franciszek Cieplik - Cichociemny

 

 

Odznaczenia

 

 

Życie rodzinne

Syn Wojciecha urzędnika sądowego oraz Marii z domu Purgarić. W 1928 zawarł związek małżeński z Katarzyną Sygnowską (1907-1988). Mieli dwoje dzieci: córkę Marię Teresę (ur. 1930) oraz syna Józefa (1935-1975).

 

 

Upamiętnienie

PL_Warsaw_st_Hyacinth_church_cichociemni_commemorative_plaque-229x300 Franciszek Cieplik - Cichociemny

Tablica w kościele św. Jacka w Warszawie, upamiętniająca poległych cichociemnych

CC-tablica-JW-GROM-204x300 Franciszek Cieplik - Cichociemny

tablica upamiętniająca poległych Cichociemnych
w Sali Tradycji JW GROM

 

W 1980 w lewej nawie kościoła św. Jacka przy ul. Freta w Warszawie odsłonięto tablicę Pamięci żołnierzy Armii Krajowej, cichociemnych spadochroniarzy, poległych za niepodległość Polski.

W 1986 nielegalna Kresowa Oficyna Podziemna wydała serię / bloczek znaczków o nominale 4 x 1 zł pt. Spadochroniarzom Armii Krajowej poległym w walce z Sowietami.

Znaczki upamiętniają ppłk Macieja Kalenkiewicza ps. Kotwicz, kpt. Franciszka Cieplika ps. Hatrak, rtm. Jana Skrochowskiego ps. Ostroga, ppor. Adama Krasińskiego ps. Szczur oraz gen. bryg. Leopolda Okulickiego ps. Niedźwiadek.

We wrześniu 1991 postawiono na cmentarzu wojennym pomnik upamiętniający poległych oraz zamordowanych żołnierzy AK w Surkontach.

W 1991 na elewacji Pałacu Mostowskich w Warszawie (obecnie siedziba Komendy Stołecznej Policji) odsłonięto tablicę ku czci Cichociemnych – oficerów i podoficerów Policji Państwowej.

poczta-polowa-cc-300x278 Franciszek Cieplik - Cichociemny

tablica-cc-Palac_Mostowskich-266x350 Franciszek Cieplik - Cichociemny

tablica – Pałac Mostowskich

Na tablicy upamiętniono: mjr cc Bolesława Kontryma ps. Żmudzin, mjr. cc Zygmunta Milewicza ps. Róg, mjr cc Jana Piwnika ps. Ponury, kpt. cc Franciszka Cieplika ps. Hatrak, kpt. cc Piotra Szewczyka ps. Czer, rtm. cc Józefa Zabielskiego ps. Żbik, por. cc Tadeusza Starzyńskiego ps. Ślepowron, ppor. cc Tadeusza Kobylińskiego ps. Hiena, plut. cc Michała Paradę ps. Mapa.

Cichociemny Zygmunt Milewicz nie był oficerem Policji Państwowej, ale w kampanii wrześniowej 1939 został przydzielony do Wojewódzkiej Komendy Policji Państwowej w Krakowie. Ponadto czterech Cichociemnych wywodziło się z rodzin policyjnych:  kpt. cc Marian Leśkiewicz, syn starszego przodownika policji, kpt. cc Michal Nowakowski, syn komisarza Policji Państwowej, kpt cc Stanisław Skowroński ps. Widelec, syn komendanta posterunku Policji oraz kpt. cc Henryk Zachmost ps. Zorza, syn policjanta.

 

 

 

Upamiętnienie Cichociemnych

jw-grom-pomnik-cc-4-300x248 Franciszek Cieplik - Cichociemnyjw-grom-pomnik-cc-3-300x238 Franciszek Cieplik - CichociemnyW 1989 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni” (scenariusz i reżyseria Marek Widarski).

15 maja 2005 odsłonięto na terenie jednostki specjalnej – Jednostki Wojskowej GROM w Warszawie pomnik poświęcony cichociemnym spadochroniarzom AK. Znaczna część ekspozycji Sali Tradycji jednostki GROM poświęcona jest Cichociemnym.

Od 4 sierpnia 1995 roku jednostka nosi nazwę – Jednostka Wojskowa GROM im. Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej

W 2008 roku powstał film dokumentalny „My cichociemni. Głos żyjących” (scenariusz i reżyseria Paweł Kędzierski).

pomnik-cc-warszawa-761x642-300x253 Franciszek Cieplik - Cichociemny

Pomnik CC w Warszawie

7 października 2013 roku w Warszawie przy ul. Matejki, naprzeciwko Sejmu R.P. odsłonięto Pomnik Cichociemnych Spadochroniarzy AK.

cc-boening-300x199 Franciszek Cieplik - CichociemnyW 2013 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni. Wywalcz wolność lub zgiń” (scenariusz i reżyseria Dariusz Walusiak).

W 2016 roku Sejm R.P. ustanowił rok 2016 Rokiem Cichociemnych. NBP wyemitował srebrną kolekcjonerską monetę o nominale 10 zł upamiętniającą 75. rocznicę pierwszego zrzutu Cichociemnych.

cc-monety-300x157 Franciszek Cieplik - Cichociemnycc-pomnik-powazki--300x213 Franciszek Cieplik - CichociemnyW 2017 roku PLL LOT umieścił znak spadochronowy oraz podpis upamiętniający Cichociemnych na kadłubie Boeinga 787 (SP-LRG).

Cichociemni są patronem wielu szczepów, drużyn oraz organizacji harcerskich. Opublikowano wiele książek i artykułów o Cichociemnych.

Na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie znajdują się groby kilkudziesięciu Cichociemnych oraz poświęcony Im pomnik „TOBIE OJCZYZNO”

sala-tradycji-grom Franciszek Cieplik - Cichociemny

Sala Tradycji Jednostki Wojskowej GROM

button-publikacje_200-300x101 Franciszek Cieplik - Cichociemny

 

Źródła:
  • informacje własne (archiwum portalu)
  • Teka personalna – Oddział Specjalny Sztabu Naczelnego Wodza, w zbiorach Studium Polski Podziemnej w Londynie, sygn. Kol.023.0032
  • Krzysztof Tochman – Słownik biograficzny cichociemnych, tT. 1, s. 31-32, Oleśnica, 1994, Kasperowicz Meble, ISBN 8390249901
  • Kajetan Bieniecki – Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Arcana, Kraków 1994, s. 151-152, 395-396, ISBN 83-86225-10-6
  • Jędrzej Tucholski – Cichociemni, Warszawa, Instytut Wydawniczy Pax, 1984, s. 302, ISBN 8321105378
  • Jędrzej Tucholski – Cichociemni 1941-1945. Sylwetki spadochroniarzy, Wojskowy Instytut Historyczny, s. 212

 

 

 

Jan Biały – Cichociemny

40_Znak-Spadochronowy-AK-187x300 Jan Biały - Cichociemnyps. „Kadłub”, „Pokrywka”

Zwykły Znak Spadochronowy nr 0189, Bojowy Znak Spadochronowy nr 1964

 

Bialy-Jan-KOL_023_0010-180x250 Jan Biały - Cichociemny

płk Jan Biały

AK-opaska-300x201 Jan Biały - Cichociemnyur. 16 czerwca 1897 w Krakowie, zm. 2 października 1984 w Bytomiu – pułkownik pilot, uczestnik walk o niepodległość Polski (1918-1920), oficer Armii Polskiej gen. Hallera, uczestnik wojno polsko-bolszewickiej, pułkownik pilot Wojska Polskiego, oficer Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, Armii Krajowej, szef służb lotniczych Wydziału Lotnictwa Oddziału III Komendy Głównej AK, dowódca 304 Dywizjonu Bombowego, uczestnik Powstania Warszawskiego, więzień NKWD (1945), UB (Bytom, Katowice, 1952-1953), cichociemny
Znajomość języków: niemiecki, ukraiński, angielski; szkolenia (kursy): m.in.  dywersyjno – strzelecki (STS 25, Garramour), podstaw wywiadu (STS 34, Bealieu), taktyczno – informacyjny (Londyn),  pilotaż i obsługa sprzętu niemieckiego (1426 Enemy Aircraft Flight), spadochronowy (STS 51, Ringway), odprawowy (STS 43, Audley End),  i in. W dniu wybuchu wojny miał 42 lata; w dacie skoku do Polski 46 lat. Pochodził z rodziny inteligenckiej.

 


41_cc-Tobie-Ojczyzno-grupa-250x139 Jan Biały - CichociemnySpis treści:


 

05_szachownica-lotnicza-250x250 Jan Biały - CichociemnyUczył się w I Gimnazjum św. Anny (Nowodworskiego) w Krakowie, w 1915 zdał egzamin dojrzałości. Od października 1915 w armii austriackiej, od 1 stycznia do 15 marca 1916 w szkole oficerskiej w Opawie, następnie przydzielony do 57 Pułku Piechoty. Od marca 1916 na froncie rosyjskim, od 10 października 1916 jako dowódca plutonu na froncie włoskim. Od 1 listopada przez dwa lata, do końca I wojny światowej, w niewoli włoskiej.

5 listopada 1918 wstąpił do Armii Polskiej gen. Józefa Hallera we Francji, od 5 stycznia 1919 przydzielony do 4, potem 6 Pułku Strzelców Polskich, przemianowanego na 6 Pułk Strzelców Pieszych, następnie na 48 Pułk Strzelców Kresowych. Awansowany na stopień podporucznika ze starszeństwem od 5 listopada 1918.

Od maja 1919 na froncie ukraińskim, od 15 czerwca 1919 na granicy śląskiej oraz na Pomorzu. Do lutego 1921 dowódca kompanii 48 Pułku Strzelców Kresowych 11 Dywizji Piechoty. Awansowany na stopień porucznika 20 marca 1920 ze starszeństwem od 1 czerwca 1919. Od 19 maja 1920 uczestnik wojny polsko – bolszewickiej.

fragmenty wspomnień Jana Białego

 

121-EM-250x225 Jan Biały - CichociemnyOd lutego do maja 1921 referent w Ministerstwie Spraw Wojskowych. Ukończył kurs doszkolenia w Szkole Podchorążych Piechoty w Warszawie oraz instruktorów w Grudziądzu. Od grudnia 1923 do kwietnia 1926 w sztabie dowódcy 11 Dywizji Piechoty w Stanisławowie.

W 1925 uczestnik kursu obserwatorów lotniczych dla oficerów innych broni. Od 20 marca 1926 na kursie aplikacyjnym (pilotażu) w 3 Pułku Lotniczym w Poznaniu. Od 13 listopada 1926 do 20 maja 1927 kurs pilotażu w Niższej Szkole Pilotów w Bydgoszczy, na samolotach Caudron i Hanriot.

Od 11 czerwca 1926 przydzielony jako oficer ewidencyjno – personalny 11 Pułku Myśliwskiego w Lidzie. Od 16 lipca dowódca 113 Eskadry Myśliwskiej, w związku z rozformowaniem pułku przeniesionej do Krakowa, przemianowanej na 121 Eskadrę Myśliwską. Od 8 lipca 1929 oficer nadzoru technicznego 2 Pułku Lotniczego, od 9 października dowódca parku pułkowego. Od 13 października 1930 ponownie dowódca 121 Eskadry Myśliwskiej. Od listopada do początku lutego 1930 uczestnik kursu dowódców eskadr w Centrum Wyszkolenia Oficerów Lotnictwa w Dęblinie.

1920-Pokazy_Katowice_121_eskadra-250x140 Jan Biały - Cichociemny

Pokazy w Katowicach 121 Eskadra Myśliwska

Od 22 maja 1930 po wypadku lotniczym w szpitalu w Katowicach, potem w Krakowie. Pomimo prawie trzyletniej rehabilitacji nie powrócił do lotnictwa myśliwskiego. 20 października 1934 przydzielony jako oficer taktyczny do 24 Eskadry Rozpoznawczej. Od 31 stycznia do 4 marca 1935 ponownie na kursie dowódców eskadr w CWOL w Dęblinie. Nocą z 6 na 7 sierpnia 1935 odniósł lekkie obrażenia w wypadku lotniczym, przez dziesięć dni w szpitalu w Krakowie.

Od 20 listopada 1935 dowódca 21 Eskadry Liniowej, od 3 listopada 1936 dowódca 26 Eskadry Towarzyszącej. Awansowany na stopień majora ze starszeństwem od 18 marca 1937. Od 15 października 1937 uczestnik kursu w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie. Od 3 listopada 1937 uczestnik II kursu Wyższej Szkoły Lotniczej w Warszawie. Od listopada 1938 dowódca 1 Dywizjonu Liniowego 2 Pułku Lotniczego, od lata 1939 przemianowanego na II Dywizjon Bombowy Lekki w składzie Brygady Bombowej.

 

 

II wojna światowa

jan_bialy_5-216x300 Jan Biały - CichociemnyW kampanii wrześniowej 1939 jako dowódca 2 Dywizjonu Bombowego Brygady Bombowej (lotniska: Sadków, Wsola k. Radomia, Marianów). uczestniczył w bombardowaniach niemieckich wojsk pancernych oraz bitwach powietrznych z niemieckimi myśliwcami Messerschmitt Bf 109. W wyniku dużych strat dywizjon 10 września rozwiązano, część samolotów przekazano VI Dywizjonowi Bombowemu.

304-Dywizjon-Bombowy-168x350 Jan Biały - Cichociemny

odznaka 304 DB

Wraz z personelem ewakuowany na wschód. Po agresji sowieckiej 17 września 1939 przekroczył granicę Rumunii, internowany w Tulcei. Uciekł, drogą morską przez Bejrut dotarł 30 października 1939 do Marsylii (Francja). Wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem francuskim, przydzielony do bazy lotniczej w Lyonie oraz Rennes. Od 4 marca 1940 dowódca grupy (131) polskich lotników. 3 maja 1940 awansowany na stopień podpułkownika.

Po upadku Francji wraz z grupą 18 podoficerów i szeregowych dotarł do Marsylii, następnie statkiem do Casablanki później do Glasgow (Wielka Brytania). Wstąpił do Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii, przydzielony do bazy w Blackpool i Bramcote, od 22 sierpnia 1940 dowódca 304 Dywizjonu Bombowego Ziemi Śląskiej im. Ks. Józefa Poniatowskiego.

Od 22 grudnia 1940 wskutek nieporozumień z doradcą RAF S/Ldr Williamem M. Grahamem, jako pilot w brytyjskiej stacji Millom, pilot w jednostce ferry, szkole strzelców pokładowych 2 BGS oraz szkole nawigatorów 2 AONS. Od 9 czerwca 1941  jako polski oficer łącznikowy przy 25 Flying Training Group. 29 stycznia 1943 przydzielony do 304 Dywizjonu Bombowego, jako drugi pilot uczestniczył w lotach bojowych w poszukiwaniu U-Bootów. 9 lutego 1943 jako drugi pilot w składzie załogi Wellingtona, uczestniczył w słynnej, 50 minutowej walce z czterema niemieckimi samolotami Junkers 88, ranny.

fragmenty wspomnień Jana Białego

 

 

Cichociemny
Brindisi_1-300x199 Jan Biały - Cichociemny

lotnisko w Brindisi (Włochy)

button-zrzuty_200-150x150 Jan Biały - CichociemnyWielomiesięczny (nawet ponad roczny) proces szkolenia kandydatów na Cichociemnych składał się z czterech grup szkoleń, w każdej po kilka – kilkanaście kursów. Kandydatów szkolili w ok. 30 specjalnościach w większości polscy instruktorzy, w ok. 50 tajnych ośrodkach SOE oraz polskich. Oczywiście nie było Cichociemnego, który ukończyłby wszystkie możliwe kursy. Trzy największe grupy wyszkolonych i przerzuconych do Polski to Cichociemni ze specjalnością w dywersji (169), łączności (50) oraz wywiadzie (37). Przeszkolono i przerzucono także oficerów sztabowych (24), lotników (22), pancerniaków (11) oraz kilku specjalistów „legalizacji” (czyli fałszowania dokumentów). 

 

SZKOLENIA__20220602_115242_kolor_ozn_1000px-2-300x238 Jan Biały - Cichociemny

Uproszczony diagram rekrutacji i szkolenia Cichociemnych  (CAW sygn. II.52.359.29) UWAGA – diagram nie obejmuje wszystkich kursów ani ośrodków

Instruktor kursu odprawowego, późniejszy Cichociemny i szef wywiadu Armii Krajowej mjr / płk dypl. Kazimierz Iranek-Osmecki wspominał – „Kraj żądał przeszkolonych instruktorów, obeznanych z nowoczesnym sprzętem, jaki miał być dostarczony z Zachodu. Ponadto mieli oni być przygotowani pod względem technicznym i taktycznym do wykonywania i kierowania akcją sabotażową, dywersyjną i partyzancką. Żądano też przysłania mechaników i instruktorów radiotelegrafii, jak również oficerów wywiadowczych ze znajomością różnych działów niemieckiego wojska, lotnictwa i marynarki wojennej, ponadto oficerów sztabowych na stanowiska dowódcze. Szkolenie spadochroniarzy musiało więc się odbywać w bardzo rozległym wachlarzu rzemiosła żołnierskiego.

Przystąpiono do werbowania ochotników i wszechstronnego ich szkolenia na najrozmaitszych kursach, zależnie od przeznaczenia kandydata do danej specjalności. Każdy z ochotników musiał oczywiście ukończyć kurs spadochronowy. Ostatecznym oszlifowaniem był tzw. kurs odprawowy. Zaznajamiano na nim z warunkami panującymi w kraju, rodzajami niemieckich służb bezpieczeństwa i zasadami życia konspiracyjnego. (…)”  (Kazimierz Iranek-Osmecki, Emisariusz Antoni, Editions Spotkania, Paryż 1985, s. 159-160)

 

W połowie 1943 zgłosił się do służby w Kraju.  Przeszkolony ze specjalnością w lotnictwie, w październiku 1943 w tajnej, specjalnej brytyjskiej jednostce 1426 Enemy Aircraft Flight przeszkolony w zakresie pilotażu i obsługi niemieckich samolotów He 111H, Bf 110C oraz Ju 88A.  5 listopada 1943 zaprzysiężony na rotę ZWZ/AK w Chicheley przez szefa Oddziału VI (Specjalnego), ppłk dypl. Michała Protasewicza ps. Rawa. Awansowany na stopień pułkownika 15 czerwca 1944, ze starszeństwem od 28 kwietnia 1944.

Consolidated-B-24-Liberator-300x227 Jan Biały - Cichociemny

Consolidated B-24 Liberator

Skoczył ze spadochronem do okupowanej Polski w nocy 27/28 kwietnia 1944 w sezonie operacyjnym „Riposta”, w operacji lotniczej „Weller 21” (Dowódca operacji: S/L Stanisław Król, ekipa skoczków: XLVII), z samolotu Liberator EV-978 „R” (1586 Eskadra PAF, załoga: pilot – W/O Stanisław Kłosowski, pilot – F/L Zygmunt Radecki / nawigator – S/L Stanisław Król / radiotelegrafista – W/O Henryk Ptasiewicz / mechanik pokładowy – Sgt. Stanisław Masłoń / strzelec – F/S Janusz Barcz / despatcher – W/O Józef Chodyra). Informacje (on-line) nt. personelu Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii (1940-1947) – zobacz:  Lista Krzystka

Start z lotniska Campo Casale nieopodal Brindisi, zrzut na placówkę odbiorczą „Koza” 420 (kryptonim polski, brytyjskie oznaczenie numerowe pinpoints), w okolicach miejscowości Bychawka, Bystrzyca, 18 km od Lublina. Razem z nim skoczyli: mjr Jerzy Iszkowski ps. Orczyk, mjr Bronisław Lewkowicz ps. Kurs, kpt. Edmund Marynowski ps. Sejm. Skoczkowie przerzucili m.in. 360 tys. dolarów oraz 10,8 tys. dolarów w złocie na potrzeby AK. Zrzucono także dwanaście zasobników oraz sześć paczek, wraz ze skoczkami w trzech nalotach na placówkę odbiorczą od godz. 01.15.

Dziesięć minut wcześniej z drugiego samolotu –  Halifaxa JP-171 „P”  zrzucono dziewięć zasobników oraz dwanaście paczek w trzech nalotach na placówkę odbiorczą, w godz. 00.57 – 01.05. Oba samoloty szczęśliwie powróciły do bazy, po locie trwającym (odpowiednio) dziewięć godzin i 40 minut oraz 9 godzin i 45 minut. Zrzut przyjmował oddział partyzancki ppor. Aleksandra Sarkisowa ps. Szaruga oraz oddział Batalionów Chłopskich z placówki terenowej Bychawka.

 

bialy-trzy-wojny-246x350 Jan Biały - CichociemnyJan Biały„Z końcem kwietnia 1944 r. zostałem zrzucony w nocy na teren Kraju w okolicy Lublina. Leciało nas czterech skoczków: mjr pil. Jerzy Iszkowski, mjr obs. Bronisław Lewkowicz (…), trzecim był kpt. służby technicznej lotnictwa Marynowski i ja jako czwarty. (…) Po kilkugodzinnym locie z Włoch do Polski każdy był trochę ogłuszony pracą silników, toteż po wyskoczeniu z samolotu absolutna cisza w powietrzu była nieco deprymująca i rozpraszała myśli. W pewnym momencie uświadomiłem sobie, że ziemia musi być bardzo blisko (zostaliśmy zrzuceni z wysokości 200 metrów), momentalnie więc podkurczyłem nogi, by ciężar ciała nie spoczywał na wyprostowanych nogach w chwili upadku. Podkurczone nogi pozwoliły na wykonanie kilku koziołków i bezpieczne lądowanie bez jakichkolwiek uszkodzeń cielesnych. (…)

Cały zrzut spadochronowy przejęła specjalnie przeszkolona na przyjęcie zrzutów placówka AK, którą stanowił oddział złożony z kilkunastu żołnierzy. Oddział ten prowadził nas pod osłoną nocy przez wsie i małe miasteczka do dosyć odległej miejscowości, której nazwy już nie pamiętam, jako pierwszego miejsca postoju, skąd mieliśmy wyjechać pociągiem do Warszawy. Przechodząc, względnie przejeżdżając chłopskim wózkiem prze te miejscowości, zauważyłem niektóre domy oświetlone oraz słyszałem niewyraźne głosy dochodzące z tych pomieszczeń. Ze względu na surowe zarządzenie niemieckie zaciemniania domów nocą, zapytałem dowódcę oddziału, co to za światła i czy zaciemnienie w nocy nie obowiązuje na tych terenach. Otrzymałem odpowiedź, że są to placówki niemieckie, jednak Niemcy widząc nawet i słysząc ruch na drogach, i wiedząc że są to ruchy oddziałów AK, nie ośmielają się wychodzić ze swych pomieszczeń. (…)”

Jan Biały. Trzy Wojny. Pamiętnik Cichociemnego. Militaria, Warszawa 2018, ISBN 9788394421694, s. 87-88

 

Tadeusz Wyrwa – Lotny Oddział AK „Szarugi” na Lubelszczyźnie
w: Zeszyty Literackie nr 113, s. 214-220, Instytut Literacki, Paryż, 1995

 

Jan-Jazwinski-251x350 Jan Biały - CichociemnyW „Dzienniku czynności” mjr dypl. Jan Jaźwiński oficer wywiadu z Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza, komendant Głównej Bazy Przerzutowej „Jutrzenka” w Latiano nieopodal Brindisi, organizator lotniczych przerzutów do Polski odnotował:

ozn_Dziennik-czynnosci-mjr-Jazwinskiego_600px-300x161 Jan Biały - CichociemnyNa zakończenie operacyj w kwietniu 1944.r. Lawina [gen. Tadeusz Komorowski, dowódca Armii Krajowej] nadesłał do Sopja [mjr. dypl. Jaźwiński, komendant Głównej Bazy Przerzutowej w Latiano nieopodal Brindisi] następującą dep. (L.dz.679/GBP, nr. stac. 4723-S): – Gratuluję Wam i załodze wykonania 8079 [lot dwustronny, operacja Most 1, 15/16-04-1944]. Stwierdzam pomyślny rozwój akcji 2103 [zrzutów lotniczych] pod Waszym kierownictwem. Wszystkim załogom, które przyczyniły się do zaopatrzenia nas w sprzęt, wyrażam podziękowanie. (…) Lawina 732.25.IV.44.

W depeszy 3114 (Spec-11-17.IV.44.r. (Nr. stac.616.S) podano: Naczelny Wódz i Szef Sztabu polecili przekazać Panu Majorowi [mjr. dypl. Jaźwińskiemu], Eskadrze [1586 Eskadrze Specjalnego Przeznaczenia] i Bazie [Główna Baza Przerzutowa w Latiano pod Brindisi] gratulacje”. (s. 290 (312)

Zobacz: Oddział VI (Specjalny) – Zawartość zasobników i paczek

 

Grzegorz Rutkowski – Udział Batalionów Chłopskich
w odbiorze zrzutów lotniczych z Zachodu na terenie okupowanej Polski
w: „Zimowa Szkoła Historii Najnowszej 2012. Referaty”, IPN, Warszawa 2012, s. 15 – 25

 

fragmenty wspomnień Jana Białego

 

AK-opaska-300x201 Jan Biały - CichociemnyPo aklimatyzacji do realiów okupacyjnych w Warszawie, przydzielony jako szef służb lotniczych Wydziału Lotnictwa „Bociany” Oddziału III Komendy Głównej Armii Krajowej. Od lipca 1944 dowódca warszawskiej „Bazy Lotniczej Okęcie”.

 

 

Powstanie Warszawskie

button-cc-pw__ Jan Biały - Cichociemny

1 sierpnia 1944 wraz z oddziałem próbował opanować lotnisko Okęcie, bezskutecznie. Niemcy zepchnęli oddział w kierunku Włoch, uniemożliwiając mu powrót do Warszawy. 

W październiku 1944, po nawiązaniu kontaktu z płk. Romanem Rudkowskim „Rudym” w Krakowie, mianowany zastępcą szefa Wydziału Lotnictwa Komendy Głównej AK.

 

 

Po wojnie

jan_bialy_1-300x292 Jan Biały - CichociemnyWyjechał do Miechowa, następnie powrócił do Krakowa. 2 lutego 1945 w Krakowie przy ul. Zybilkiewicza (u p. Hamerlaka) aresztowany przez NKWD. Osadzony w więzieniu w Krakowie przy ul. Montelupich, następnie w Częstochowie, Bytomiu, Łodzi, Poznaniu i Rawiczu. 5 października 1945 zwolniony.

Montelupich-300x203 Jan Biały - Cichociemny

dziedziniec więzienia Montelupich, 1941

W maju 1946 wyjechał przez zieloną granicę do Niemiec. Od 29 maja 1945 w Wielkiej Brytanii, ponownie wstąpił do Polskich Sił Powietrznych, przydzielony do bazy Dunholme Lodge, później Lincoln. Po demobilizacji ukończył kurs hotelarstwa oraz gastronomii.

10 czerwca 1948 wraz z żoną Zdzisławą oraz synem Januszem powrócił do Polski, osiadł w Bytomiu. Od 1949 jako inspektor BHP, następnie referent planowania w Centralnym Zarządzie Przemysłu Ceramiki Budowlanej Przemysłu Węglowego w Katowicach.

W październiku 1952 aresztowany przez UB i przez kilka miesięcy osadzony w więzieniach w Bytomiu i Katowicach. Zwolniony w marcu 1953. Podjął pracę jako inspektor planowania w Przedsiębiorstwie Materiałów Budowlanych Przemysłu Węglowego w Bytomiu. Dorabiał do pensji jako nauczyciel języka angielskiego. W 1961 przeszedł na emeryturę. Zmarł 2 października 1984, pochowany na cmentarzu parafialnym Mater Dolorosa w Bytomiu.

fragmenty wspomnień Jana Białego

 

 

Awanse
  • podporucznik – ze starszeństwem od 5 listopada 1918Virtuti-Militari-272x350 Jan Biały - Cichociemny
  • porucznik – 20 marca 1920, ze starszeństwem od 1 czerwca 1919
  • kapitan – 18 lutego 1930, ze starszeństwem od 1 stycznia 1930
  • major – ze starszeństwem od 18 marca 1937
  • podpułkownik – 3 maja 1940
  • pułkownik – 15 czerwca 1944, ze starszeństwem od 28 kwietnia 1944
  • oficer dyplomowany – 1 września 1944

 

 

Ordery i odznaczenia

 

 

Życie rodzinne

Syn Józefa adwokata i Jadwigi z domu Szymoniak z rodziny nauczycielskiej. W 1938 zawarł związek małżeński ze Zdzisławą z domu Szkonter (ur.  1915), łączniczką AK. Mieli syna Janusza (1939-1966), lekarza.

 

 

Upamiętnienie

Ulica_Pułkownika_Jana_Białego_-_otwarcie-200x300 Jan Biały - CichociemnyBialy-Jan-tablica-bytom-300x225 Jan Biały - Cichociemny2 marca 2013 na elewacji kamienicy przy bytomskiej ulicy Jagiellońskiej 19, w której mieszkał odsłonięto pamiątkową tablicę z napisem:

W tym domu w latach 1948-1984 mieszkał płk dypl. pilot Jan Biały ps. Kadłub (1897-1984). Żołnierz I wojny światowej, wojny polsko-bolszewickiej i II wojny światowej. Od 1918 roku oficer „Błękitnej Armii” gen. Józefa Hallera, następnie w 28. Pułku Piechoty Strzelców Kresowych. Od 1925 roku oficer Pułku Lotniczego w Krakowie.

bialy-trzy-wojny-106x150 Jan Biały - CichociemnyW czasie kampanii wrześniowej dowódca II Dywizjonu Bombowego Lekkiego Armii „Kraków”. Pierwszy dowódca 304. Dywizjonu Bombowego „Ziemi Śląskiej” im. ks. Józefa Poniatowskiego w Polskich Siłach Powietrznych w Wielkiej Brytanii.

Cichociemny, uczestnik Powstania Warszawskiego. Za męstwo na polu walki odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari V klasy, trzykrotnie Krzyżem Walecznych, Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami.

2-3 marca 2013 w ramach X Międzynarodowego Festiwalu Plastikowych Modeli Redukcyjnych Bytom 2013 rozegrano po raz pierwszy Memoriał płk. Jana Białego.

23 czerwca 2014 Rada Miejska w Bytomiu dotychczasową ul. Aleksandra Fredry przemianowała na ulicę Pułkownika Jana Białego. Odsłonięcie tablicy pamiątkowej odbyło się 10 listopada 2014.

W 2018 wydawnictwo „Militaria” opublikowało książkę Jana Białego pt. „Trzy wojny. Pamiętnik Cichociemnego”.

 

 

 


Spośród 316 Cichociemnych zrzuconych na spadochronie do okupowanej Polski
40 walczyło o niepodległość Polski w latach 1918 – 1921:

Leon Bazała (1918-1920) | Jacek Bętkowski (1920) | Jan Biały (1918-1920) | Niemir Bidziński (1920) | Romuald Bielski (1919-1920) | Adolf Gałacki (1918-1920) | Stanisław Gilowski (1918-1920) | Jan Górski (1919-1920) | Antoni Iglewski (1915-1920) | Kazimierz Iranek-Osmecki (1913, 1916, 1920) | Wacław Kobyliński (1918-1920) | Bolesław Kontrym (1917-1918) | Franciszek Koprowski (1919-1920) | Tadeusz Kossakowski (1909-1920) | Julian Kozłowski (1918-1919) | Henryk Krajewski (1918-1920) | Leopold Krizar (1918-1920) | Stanisław Krzymowski (1914-1920) | Adolf Łojkiewicz (1918-1920) | Narcyz Łopianowski (1918-1920) | Zygmunt Milewicz (1918-1920) | Przemysław Nakoniecznikoff-Klukowski (1913-1921) | Leopold Okulicki (1914-1920) | Mieczysław Pękala-Górski (1918-1920) | Edward Piotrowski (1918-1920) | Jan Różycki (1917-1920) | Roman Rudkowski (1914-1920) | Tadeusz Runge (1917-1920) | Józef Spychalski (1916-1920) | Tadeusz Starzyński (1920) | Tadeusz Stocki (1920) | Aleksander Stpiczyński (1917-1920) | Witold Strumpf (1920) | Adam Szydłowski (1918-1920) | Wincenty Ściegienny (1918-1920) | Witold Uklański (1917-1921) | Józef Zabielski (1920) | Józef Zając (1920) | Wiktor Zarembiński (1920) | Bronisław Żelkowski (1920)

 

logo_pl_negatyw_czerowny-300x89 Jan Biały - Cichociemny

 

Projekt realizowany w ramach obchodów stulecia odzyskania niepodległości oraz odbudowy polskiej państwowości


 

 

 
Upamiętnienie Cichociemnych

jw-grom-pomnik-cc-4-300x248 Jan Biały - Cichociemnyjw-grom-pomnik-cc-3-300x238 Jan Biały - CichociemnyW 1989 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni” (scenariusz i reżyseria Marek Widarski).

15 maja 2005 odsłonięto na terenie jednostki specjalnej – Jednostki Wojskowej GROM w Warszawie pomnik poświęcony cichociemnym spadochroniarzom AK. Znaczna część ekspozycji Sali Tradycji jednostki GROM poświęcona jest Cichociemnym.

Od 4 sierpnia 1995 roku jednostka nosi nazwę – Jednostka Wojskowa GROM im. Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej

W 2008 roku powstał film dokumentalny „My cichociemni. Głos żyjących” (scenariusz i reżyseria Paweł Kędzierski).

pomnik-cc-warszawa-761x642-300x253 Jan Biały - Cichociemny

Pomnik CC w Warszawie

7 października 2013 roku w Warszawie przy ul. Matejki, naprzeciwko Sejmu R.P. odsłonięto Pomnik Cichociemnych Spadochroniarzy AK.

cc-boening-300x199 Jan Biały - CichociemnyW 2013 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni. Wywalcz wolność lub zgiń” (scenariusz i reżyseria Dariusz Walusiak).

W 2016 roku Sejm R.P. ustanowił rok 2016 Rokiem Cichociemnych. NBP wyemitował srebrną kolekcjonerską monetę o nominale 10 zł upamiętniającą 75. rocznicę pierwszego zrzutu Cichociemnych.

cc-monety-300x157 Jan Biały - Cichociemnycc-pomnik-powazki--300x213 Jan Biały - CichociemnyW 2017 roku PLL LOT umieścił znak spadochronowy oraz podpis upamiętniający Cichociemnych na kadłubie Boeinga 787 (SP-LRG).

Cichociemni są patronem wielu szczepów, drużyn oraz organizacji harcerskich. Opublikowano wiele książek i artykułów o Cichociemnych.

Na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie znajdują się groby kilkudziesięciu Cichociemnych oraz poświęcony Im pomnik „TOBIE OJCZYZNO”

sala-tradycji-grom Jan Biały - Cichociemny

Sala Tradycji Jednostki Wojskowej GROM

button-publikacje_200-300x101 Jan Biały - Cichociemny

 

Źródła:
  • informacje własne (archiwum portalu)
  • Teka personalna – Oddział Specjalny Sztabu Naczelnego Wodza, w zbiorach Studium Polski Podziemnej w Londynie, sygn. Kol.023.0010
  • Krzysztof Tochman – Słownik biograficzny cichociemnych, t. 1, s. 21-22, Oleśnica 1994, Kasperowicz Meble, ISBN 8390249901
  • Kajetan Bieniecki – Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, s. 148-151, 394, Arcana, Kraków 1994, ISBN 83-86225-10-6
  • Jędrzej Tucholski – Cichociemni, s. 293, Warszawa 1984, Instytut Wydawniczy Pax, ISBN 8321105378
  • Jędrzej Tucholski – Cichociemni 1941-1945. Sylwetki spadochroniarzy, s. 209-210, Wojskowy Instytut Historyczny
  • biogram na stronie polishairforce.pl Jan Biały

 

 

 

1