W nocy z poniedziałku na wtorek 16/17 października 1944, w sezonie operacyjnym „Odwet”, w operacji lotniczej „Wacek 1” do okupowanej Polski skoczyło sześciu Cichociemnych – żołnierzy Armii Krajowej w służbie specjalnej. Tej nocy przeprowadzono także operację „Poldek 1”.
Od początku, tj. od końca sierpnia 1940 do 30 sierpnia 1944 zrzuty organizował oficer wywiadu mjr / ppłk. dypl. Jan Jaźwiński, najpierw jako szef Samodzielnego Referatu „S”, od 4 maja 1942 do stycznia 1944 jako szef Wydziału Specjalnego (S) w Oddziale VI (Specjalnym) Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie, od stycznia do 30 sierpnia 1944 jako komendant Głównej Bazy Przerzutowej „Jutrzenka” w Latiano nieopodal Brindisi (Włochy). Po jego odejściu przeprowadzono tylko siedem operacji.
Operacje zrzutowe planowano w ścisłej współpracy z Komendą Główną Armii Krajowej (która organizowała odbiór zrzutów w okupowanej Polsce) oraz brytyjską organizacją rządową Special Operations Executive (SOE, Kierownictwo Operacji Specjalnych) – która użyczała Polakom samolotów (głównie „polskich”, tj. brytyjskich przydzielonych Polakom oraz brytyjskich).
Oddział VI (Specjalny) zajmował się organizacją zrzutów, ich przyjmowanie odbywało się wg. ustalonego „Planu czuwania”. Zrzuty skoczków oraz zaopatrzenia przyjmowało ok. 642 placówek odbiorczych (część z nich to te same placówki o innych kryptonimach). Przed rozpoczęciem sezonu operacyjnego Wydział S (Specjalny) w Oddziale VI Sztabu Naczelnego Wodza przekazywał do zajmującej się zrzutami w Komendzie Głównej Armii Krajowej komórki „Syrena” dane o aktualnych zasięgach samolotów. W oparciu o te dane sporządzano dwutygodniowy „Plan czuwania” placówek odbiorczych (zrzutowisk) na terenie Kraju. W każdym rejonie czuwały kolejno po cztery serie placówek przez cztery dni. Wydział S informował „Syrenę” o planowanych operacjach lotniczych, liczbie skoczków oraz zaopatrzenia (zasobniki, paczki oraz niekiedy tzw. bagażniki, czyli zaopatrzenie zabierane bezpośrednio przez skoczków, w specjalnych doczepianych do nich workach).
Zrzuty organizowano w czterech tzw. sezonach operacyjnych: próbnym (od 15 lutego 1941 do 30 kwietnia 1942), „Intonacja” (od 1 sierpnia 1942 do 30 kwietnia 1943), „Riposta” (od 1 sierpnia 1943 do 31 lipca 1944) oraz „Odwet” (od 1 sierpnia do 31 grudnia 1944).
Zobacz najnowszą wersję bazy danych nt. zrzutów:
BAZA ZRZUTÓW DLA ARMII KRAJOWEJ
zobacz – WYKAZ SKOKÓW CICHOCIEMNYCH
81 operacji przerzutowych 316 Cichociemnych (alfabetycznie):
ADOLPHUS (2 CC) | ATTIC (2 CC) | BEAM (3 CC) | BELT (5 CC) | BOOT (5 CC) | BRACE (3 CC) | BRICK (4 CC) | CHICKENPOX (5 CC) | CHISEL (4 CC) | CELLAR (2 CC) | COLLAR (6 CC) | CRAVAT (6 CC) | DOOR (3 CC) | FILE (4 CC) | FLOOR (4 CC) | FRESTON (1 CC) | GAUGE (4 CC) | GIMLET (6 CC) | HAMMER (3 CC) | JACEK 1 (6 CC) | JACKET (4 CC) | KAZIK 1 (6 CC) | KAZIK 2 (1 CC) | LATHE (3 CC) | LEGGING (5 CC) | MEASLES (6 CC) | MOST 1 (Wildhorn I) (2 CC) | MOST 2 (Wildhorn II) (2 CC) | MOST 3 (Wildhorn III) (4 CC) | NEON 1 (2 CC) | NEON 2 (3 CC) | NEON 3 (2 CC) | NEON 4 (3 CC) | NEON 5 (3 CC) | NEON 6 (3 CC) | NEON 7 (3 CC) | NEON 8 (3 CC) | NEON 9 (poległo 3 CC) NEON 10 (3 CC) | OXYGEN 8 (2 CC) | PLIERS (poległo 3 CC) | POLDEK 1 (6 CC, poległ 1) | PRZEMEK 1 (6 CC) | RASP (3 CC) | RHEUMATISM (4 CC) | RIVET (4 CC) | RUCTION (2 CC) | SAW (4 CC, poległ 1) | SCREWDRIVER (3 CC) | SHIRT (5 CC) | SMALLPOX (6 CC) | SPOKESHAVE (3 CC) | STASZEK 2 (6 CC) | STEP (3 CC) | STOCK (4 CC) | TILE (4 CC) | WACEK 1 (6 CC) | WALL (4 CC) | WELLER 1 (4 CC) | WELLER 2 (3 CC) | WELLER 3 (4 CC) | WELLER 4 (4 CC) | WELLER 5 (4 CC) | WELLER 6 (4 CC) | WELLER 7 (3 CC) | WELLER 10 (4 CC) | WELLER 11 (4 CC) | WELLER 12 (4 CC) | WELLER 14 (3 CC) | WELLER 15 (4 CC) | WELLER 16 (4 CC) | WELLER 17 (6 CC) | WELLER 18 (5 CC, poległ 1) | WELLER 21 (4 CC) | WELLER 23 (5 CC) | WELLER 26 (6 CC) | WELLER 27 (5 CC) | WELLER 29 (6 CC) | WELLER 30 (6 CC) | WILDHORN I (Most 1) (2 CC) | WILDHORN II (Most 2) (2 CC) | WILDHORN III (Most 3) (4 CC) | WINDOW (4 CC) | VICE (4 CC) | (6 CC poległo w drodze do Polski, 3 CC podczas skoku, 1 CC skakał dwukrotnie)
Przeprowadzono także operacje zrzutowe materiałowe (z zaopatrzeniem dla AK) oraz operację zrzutu Retingera „Salamander”
1941 – 3 operacje / 8 CC: luty – 1 (2 CC), listopad – 1 (2 CC), grudzień – 1 (4 CC) | 1942 – 15 operacji / 72 CC: styczeń – 1 (5 CC), marzec – 4 (21 CC), kwiecień – 1 (6 CC), wrzesień – 4 (21 CC), październik – 5 (19 CC) | 1943 – 31 operacji / 99 CC: styczeń – 3 (10 CC), luty – 8 (30 CC), marzec – 9 (29 CC), wrzesień – 10 (28 CC), październik – 1 (2 CC) | 1944 – 33 operacje / 138 CC: kwiecień – 16 (55 CC), maj – 8 (41 CC), lipiec – 2 (10 CC), wrzesień – 1 (6 CC), październik – 2 (12 CC), listopad – 2 (7 CC), grudzień – 2 (7 CC) | (uwaga: po odejściu mjr / ppłk dypl. Jana Jaźwińskiego przeprowadzono tylko 7 operacji)
sezon: „Odwet”, operacja: „Wacek 1”
Do okupowanej Polski skoczyli Cichociemni – żołnierze Armii Krajowej w służbie specjalnej:
płk dypl. cc Wacław Kobyliński ps. „Dziad”, „Piekarz”, vel Stanisław Ograbek, vel Robczyński, vel Rabczyński, vel Robaczyński, Zwykły Znak Spadochronowy nr 0240, ur. 3 września 1896 w Gamratce (powiat miński), zm. 11 lipca 1987 w Butler (USA) – pułkownik dyplomowany, uczestnik walk o niepodległość Polski (1918-1920), harcerz, podoficer Polskiej Siły Zbrojnej, oficer Wojska Polskiego, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, Armii Krajowej, więzień NKWD, UB (Warszawa, 1955-1956), szykanowany, uczestnik wojny polsko – bolszewickiej, kampanii norweskiej, bitwy o Narvik, cichociemny
Znajomość języków: rosyjski, francuski, niemiecki; szkolenia (kursy): m.in. Wyższa Szkoła Wojenna, broni pancernej, dywersyjno – strzelecki (STS 25, Inverlochy), STS 33, łączności lotnik – ziemia: Eureka-Rebeka (STS 40, Howbury Hall), spadochronowy i in. W dniu wybuchu wojny miał 42 lata; w dacie skoku do Polski 48 lat
mjr cc Mieczysław Michał Pękala po wojnie Michał Górski-Penkala, ps. „Bosak”, „Ząb 2”, vel Mieczysław Penkala, vel Michał Górski, Zwykły Znak Spadochronowy nr 4540, ur. 26 lipca 1898 w Nowym Sączu, zm. 24 listopada 1967 w Warszawie – major saperów, uczestnik walk o niepodległość Polski (1918-1920), podoficer Armii Austro-Węgier, oficer Wojska Polskiego, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, wywiadu Armii Krajowej, szef wywiadu Okręgu Łódź AK, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, kampanii norweskiej, więzień UB (Warszawa, Rawicz, 1948-1954), cichociemny
Znajomość języków: niemiecki, szwedzki, czeski; szkolenia (kursy): m.in. saperski (Centrum Wyszkolenia Saperów), spadochronowy (Largo House, 1 SBS), strzelecki, wywiadu (Oficerski Kurs Doskonalący Administracji Wojskowej, Glasgow), odprawowy (Ośrodek Wyszkolenia nr 10, Ostuni). W dniu wybuchu wojny miał 41 lat; w dacie skoku do Polski 46 lat. Syn palacza w PKP
kpt. mjr cc Teodor Wojciech Karol Hoffman ps. „Bugaj”, vel Wojciech Kosiński, Zwykły Znak Spadochronowy nr 0066, ur. 9 kwietnia 1913 w Krakowie, zm. 14 stycznia 1975 w Londynie (Wielka Brytania) – architekt, major łączności, oficer Wojska Polskiego, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, Oddziału Radio Sztabu Naczelnego Wodza, Armii Krajowej, Komendy Okręgu Łódź AK, instruktor łączności STS 43 (Audley End), torturowany przez gestapo, odbity przez AK (1944), łącznościowiec, cichociemny
Znajomość języków: niemiecki, angielski, francuski; szkolenia (kursy): m.in. dywersyjno – strzelecki (STS 25, Inverlochy), dowódców drużyn dywersyjnych, łączności (Dundee), oficerów łączności (Glasgow), łączności (Catterick Camp), spadochronowy, instruktor łączności (STS 43, Audley End), i in. W dniu wybuchu wojny miał 26 lat; w dacie skoku do Polski 31 lat. Syn podpułkownika Wojska Polskiego, adwokata
rtm. / mjr cc Jan Benedykt Różycki ps. „Busik”, „Rola”, vel Jan Rzepecki, Zwykły Znak Spadochronowy nr 0239, Bojowy Znak Spadochronowy nr 1602, ur. 21 marca 1901 w Klimkiewiczowie (obecnie Ostrowiec Świętokrzyski), zm. 6 września 1991 we Wrocławiu – major kawalerii, uczestnik walk o niepodległość Polski (1917-1920), harcerz, inżynier dróg i mostów, prof. nadzwyczajny, oficer Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, Armii Krajowej, Podokręgu Piotrków AK, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, kampanii litewskiej, III Powstania Śląskiego, więzień UB (1949-1953), cichociemny
Znajomość języków obcych: niemiecki, francuski, rosyjski, hiszpański, angielski, łacina, greka; szkolenia (kursy): m.in. dywersyjno – strzelecki (STS 25, Garramour), szturmowy (1 DG, Stirling), sabotażu przemysłowego (STS 17, Brickendonbury Manor), podstaw wywiadu (STS 33, Bealieu), łączności lotnik-ziemia: „Eureka-Rebeka” (STS 40, Howbury Hall), motorowy, spadochronowy (STS 51, Ringway), walki konspiracyjnej, odprawowy (STS 43, Audley End), i in. Syn urzędnika
sierż. / ppor cc Władysław Flont ps. „Grandziarz”, „Grandziarzon”, „Klawiszon”, Zwykły Znak Spadochronowy nr 2640, Bojowy Znak Spadochronowy nr 1985, ur. 3 stycznia 1915 w Radomiu, zm. 1 lutego 1988 w Jedlni-Letnisku – podporucznik łączności, podoficer Wojska Polskiego, oficer Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, Sztabu Naczelnego Wodza, Armii Krajowej, radiotelegrafista Komendy Okręgu Łódź AK, uczestnik kampanii francuskiej, więzień UB (Łódź 1945), łącznościowiec, cichociemny
Znajomość języków: francuski; szkolenia (kursy): m.in. łączności (Ośrodek Wyszkoleniowy Sekcji Dyspozycyjnej Sztabu Naczelnego Wodza), spadochronowy, walki konspiracyjnej, odprawowy (STS 43, Audley End), i in. W dniu wybuchu wojny miał 24 lata; w dacie skoku do Polski 29 lat. Syn stolarza
ppor. cc Władysław Godzik ps. „Skrzat”, „Ptasznik”, Zwykły Znak Spadochronowy nr 2656, Bojowy Znak Spadochronowy nr 1976, ur. 11 lutego 1920 w Niwce (powiat tarnowski), zm. 30 października 1976 w Piotrkowie Trybunalskim – podporucznik, żołnierz Armii Polskiej gen Andersa, oficer Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, Armii Krajowej, dowódca plutonu radiołączności Podokręgu Piotrków AK, więzień sowieckich łagrów: Teguldat, Syberia (1940-1942), cichociemny
Znajomość języków: niemiecki, rosyjski; szkolenia (kursy): m.in. łączności (Ośrodek Wyszkoleniowy Sekcji Dyspozycyjnej Sztabu Naczelnego Wodza), spadochronowy, walki konspiracyjnej, odprawowy (STS 43, Audley End), i in. W dniu wybuchu wojny miał 19 lat; w dacie skoku do Polski 24 lata. Syn nauczyciela
Samolot Liberator KG-994 „R” (1586 Eskadra PAF, załoga: pilot – F/L Edmund Ladro, pilot – Sgt. Zenon Przybylak / nawigator – F/L Roman Chmiel / radiotelegrafista – W/O Edward Gągała / mechanik pokładowy – Sgt. Henryk Zientek / strzelec – W/O Antoni Lewkonowicz / despatcher – W/O Stanisław Zieliński) wystartował o godz. 16.45 z lotniska Campo Casale nieopodal Brindisi we Włoszech, gdzie stacjonowała polska 1586 Eskadra Specjalnego Przeznaczenia. Dowódca operacji: F/L Roman Chmiel, ekipa skoczków nr: LX.
Zrzut na placówkę odbiorczą „Newa” 611 (kryptonim polski, brytyjskie oznaczenie numerowe pinpoints), w okolicach miejscowości Tomawa, Żerechowa Kolonia, 19 km od Piotrkowa Trybunalskiego. Był to drugi lot tej ekipy, w poprzednim (7/8 października) nie można było wykonać zadania. Podczas skoku Cichociemny Wacław Kobyliński doznał urazu stopy, ewakuowany na leczenie do miejscowości Straszów (gmina Rozprza).
Skoczkowie przerzucili 544,8 tys. dolarów w banknotach oraz 7,2 tys. dolarów w złocie na potrzeby AK. Zrzucono także 12 zasobników oraz 3 paczki. Zrzutu dokonano w pięciu nalotach na placówkę, w godz. 21-50 – 22.00: najpierw sprzęt, potem skoczkowie.
Zobacz: Oddział VI (Specjalny) – Zawartość zasobników i paczek
Kazimierz Stępień – Cichociemni na Ziemi Piotrkowskiej
w: Biuletyn informacyjny AK nr 10 (198) październik 2006, s. 39 – 43
Początkowo Cichociemnych przerzucano z brytyjskich lotnisk RAF: Foulsham (2), Linton-on-Ouse (2), Leakenheath (9), Newmarket (2), Stradishall (6). Kilku Cichociemnych prawdopodobnie przerzucono z lotniska RAF Grottaglie. Od 27 marca 1942 do 21 września 1943 samoloty startowały z lotniska RAF Tempsford – w 43 operacjach lotniczych SOE przerzuciły do okupowanej Polski 158 Cichociemnych oraz w kilkudziesięciu operacjach lotniczych zaopatrzenie dla Armii Krajowej (zrzuty materiałowe). Od 22 grudnia 1943 do końca 1944 samoloty startowały z lotniska Campo Casale k. Brindisi – w operacjach SOE przerzuciły do okupowanej Polski 133 Cichociemnych oraz w kilkudziesięciu operacjach lotniczych zaopatrzenie dla Armii Krajowej (zrzuty materiałowe).
Niestety, w tych operacjach byliśmy uzależnieni od brytyjskiego SOE, które użyczało nam samolotów oraz stale ograniczało loty ze zrzutami do Polski. Brytyjską politykę można zasadnie zdefiniować jako „kroplówka zrzutowa” dla Armii Krajowej… Należy zauważyć, że Brytyjczycy nie dotrzymywali własnych ustaleń z Oddziałem VI (Specjalnym) ws. lotów ze zrzutami do Polski. W sezonie operacyjnym 1941/42 zaplanowano 30 lotów do Polski, wykonano tylko 11. W sezonie 1942/43 zaplanowano 100, wykonano zaledwie 46. W sezonie 1943/44 zaplanowano 300, wykonano tylko 172. Ogółem na 430 zaplanowanych (uzgodnionych z SOE) lotów do Polski wykonano tylko 229, czyli trochę ponad połowę. Zasadne jest zatem założenie, że wielkość zrzutów do Polski mogłaby być dwukrotnie większa, gdyby Brytyjczycy dotrzymywali słowa…
Ponadto polskie załogi zdecydowaną większość lotów w operacjach specjalnych wykonywały do innych krajów. W 1944 roku na 1282 wykonane loty Polacy polecieli tylko w 339 lotach do Polski…
Według moich obliczeń cała pomoc zaopatrzeniowa SOE dla Armii Krajowej zmieściłaby się w jednym pociągu towarowym. Byliśmy zależni od użyczanych nam samolotów SOE. Brytyjczycy nie dotrzymywali swoich ustaleń z Oddziałem VI (Specjalnym), stale ograniczali loty do Polski, realizowali paskudną politykę „kroplówki zrzutowej” dla Armii Krajowej.
Do Polski zrzucono ledwo 670 ton zaopatrzenia (4802 zasobniki, 2971 paczek, 58 bagażników), z czego odebrano 443 tony. W tym samym czasie SOE zdecydowało o zrzuceniu do Jugosławii ponad sto dziesięć razy więcej, tj. 76117 ton zaopatrzenia, do Francji 10485 ton, a do Grecji 5796 ton…
Całe wsparcie finansowe Brytyjczyków dla Polski stanowiło zaledwie ok. 2/3 wydatków Wielkiej Brytanii na wojnę, poniesionych (statystycznie) JEDNEGO dnia. Po wojnie wystawili Polsce „fakturę”, m.in. zabierając część polskiego złota. Przerzucono do Polski 316 Cichociemnych, choć przeszkoliliśmy do zadań specjalnych 533 spadochroniarzy. Tak bardzo Brytyjczycy wspierali Polaków oraz pomagali Polsce…
Operacje przerzutowe do Kraju – sprawozdania (wszystkie sezony operacyjne)
w: Sprawozdanie z działalności Wydziału „S” Oddz. Specj. N.W. 1942-1944
Centralne Archiwum Wojskowe sygn. CAW II.52.353
Informacje nt. personelu Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii – Lista Krzystka
Teodor Wojciech Karol Hoffman vel. Wojciech Kosiński
Zwykły Znak Spadochronowy nr 0066
mjr cc Teodor Hoffman
Fotografia z dokumentu urzędowego
edytowana cyfrowo, mojego autorstwa,
przekazana do domeny publicznej
© CC BY elitadywersji.org
Od 1922 uczył się w Gimnazjum Męskim Towarzystwa Szkoły Mazowieckiej w Warszawie, w 1931 zdał egzamin dojrzałości. Od 17 sierpnia 1931 w Szkole Podchorążych Rezerwy Łączności w Zegrzu, po jej ukończeniu 25 czerwca 1932 awansowany na stopień kaprala podchorążego, przydzielony do Pułku Radiotelegraficznego w Warszawie. Awansowany na stopień podporucznika ze starszeństwem od 1 stycznia 1934.
W 1932 podjął studia na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej, studiował do 1939 (nie uzyskał dyplomu). Podczas studiów działał jako prezes Związku Studentów Politechniki, w Bratniej Pomocy oraz w ONR. Uczestnik ćwiczeń rezerwy w Pułku Radiotelegraficznym w Warszawie, jako dowódca plutonu, zastępca dowódcy kompanii. Awansowany na stopień porucznika ze starszeństwem od 1 stycznia 1938. Pracował w Zarządzie Miejskim Krakowa.
31 sierpnia 1939 zmobilizowany, przydzielony do sztabu 39 Dywizji Piechoty jako zastępca dowódcy łączności dywizji.Uczestnik kampanii wrześniowej na szlaku Łuniniec – Dobromil – Salina – Balice Dwór – Sądowa Wisznia – Mosberg – Zimna Woda – Lwów. Do 30 listopada we Lwowie, później w Kołomyi.
1 grudnia 1939 w rejonie miejscowości Kniaże przekroczył granicę z Rumunią, internowany w Czerniowcach. Uciekł, od 3 do 7 w Buzau, następnie do 18 grudnia w Bukareszcie. Przez Belgrad i Split (Jugosławia) 2 stycznia 1940 dotarł do Marsylii (Francja). Do 5 stycznia w obozie Carpiagne, 6 stycznia w Bessieres wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem francuskim. Przydzielony do Centrum Wyszkolenia Oficerów Łączności, uczestnik szkolenia w rezerwowym obozie wyszkolenia oficerów w Luçon.
Maciej Szczurowski – Geneza formowania Armii Polskiej we Francji 1939 – 1940
w: Piotrkowskie Zeszyty Historyczne, 2002, nr 4 s. 115 – 143
Po upadku Francji ewakuowany 22 czerwca 1940 z portu Le verdon-sur-Mer, 24 czerwca 1940 dotarł do Liverpoolu (Wielka Brytania). Wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem brytyjskim, przydzielony jako dowódca plutonu radiołączności 3 kompanii łączności 3 Brygady Kadrowej Strzelców.
Monika Bielak – Ewakuacja żołnierzy polskich z Francji do Wielkiej Brytanii
i Afryki Północnej w latach 1940-1941
w: IPN, Polska 1918-1989 – Od niepodległości do niepodległości. Historia Polski 1918-1989
Zbigniew S. Siemaszko – Ośrodek Cichociemnych Łącznościowców
Anstruther – Auchtertool – Polmont
maszynopis w zbiorach Centrum Szkolenia Łączności i Informatyki w Zegrzu
Wielomiesięczny (nawet ponad roczny) proces szkolenia kandydatów na Cichociemnych składał się z czterech grup szkoleń, w każdej po kilka – kilkanaście kursów. Kandydatów szkolili w ok. 30 specjalnościach w większości polscy instruktorzy, w ok. 50 tajnych ośrodkach SOE oraz polskich. Oczywiście nie było Cichociemnego, który ukończyłby wszystkie możliwe kursy. Trzy największe grupy wyszkolonych i przerzuconych do Polski to Cichociemni ze specjalnością w dywersji (169), łączności (50) oraz wywiadzie (37). Przeszkolono i przerzucono także oficerów sztabowych (24), lotników (22), pancerniaków (11) oraz kilku specjalistów „legalizacji” (czyli fałszowania dokumentów).
Uproszczony diagram rekrutacji i szkolenia Cichociemnych (CAW sygn. II.52.359.29) UWAGA – diagram nie obejmuje wszystkich kursów ani ośrodków
Instruktor kursu odprawowego, późniejszy Cichociemny i szef wywiadu Armii Krajowej mjr / płk dypl. Kazimierz Iranek-Osmecki wspominał – „Kraj żądał przeszkolonych instruktorów, obeznanych z nowoczesnym sprzętem, jaki miał być dostarczony z Zachodu. Ponadto mieli oni być przygotowani pod względem technicznym i taktycznym do wykonywania i kierowania akcją sabotażową, dywersyjną i partyzancką. Żądano też przysłania mechaników i instruktorów radiotelegrafii, jak również oficerów wywiadowczych ze znajomością różnych działów niemieckiego wojska, lotnictwa i marynarki wojennej, ponadto oficerów sztabowych na stanowiska dowódcze. Szkolenie spadochroniarzy musiało więc się odbywać w bardzo rozległym wachlarzu rzemiosła żołnierskiego.
Przystąpiono do werbowania ochotników i wszechstronnego ich szkolenia na najrozmaitszych kursach, zależnie od przeznaczenia kandydata do danej specjalności. Każdy z ochotników musiał oczywiście ukończyć kurs spadochronowy. Ostatecznym oszlifowaniem był tzw. kurs odprawowy. Zaznajamiano na nim z warunkami panującymi w kraju, rodzajami niemieckich służb bezpieczeństwa i zasadami życia konspiracyjnego. (…)” (Kazimierz Iranek-Osmecki, Emisariusz Antoni, Editions Spotkania, Paryż 1985, s. 159-160)
1 czerwca 1941 zgłosił się do służby w Kraju. Przeszkolony ze specjalnością w dywersji oraz łączności radiowej, m.in. na kursie strzeleckim w Fort William, kursie „korzonkowym” (przetrwania) na STS 18, kursie łączności w Dundee oraz łączności specjalnej w Glasgow. Instruktor łączności na kursie w Dundee, następnie przydzielony jako instruktor łączności STS 43 Audley End, później instruktor wyszkolenia w Ośrodku Wyszkoleniowym Sekcji Dyspozycyjnej Oddziału Specjalnego Sztabu Naczelnego Wodza w Polmont. Zaprzysiężony na rotę ZWZ/AK 12 stycznia 1942 w Londynie, przydzielony do Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza. Awansowany na stopień kapitana ze starszeństwem od 10 października 1943, przerzucony na stację wyczekiwania Głównej Bazy Przerzutowej „Jutrzenka” w Latiano nieopodal Brindisi (Włochy).
Skoczył ze spadochronem do okupowanej Polski w nocy 16/17 października 1944 w sezonie operacyjnym „Odwet”, w operacji lotniczej „Wacek 1” (dowódca operacji: F/L Roman Chmiel, ekipa skoczków nr: LX), z samolotu Liberator KG-994 „R” (1586 Eskadra PAF, załoga: pilot – F/L Edmund Ladro, pilot – Sgt. Zenon Przybylak / nawigator – F/L Roman Chmiel / radiotelegrafista – W/O Edward Gągała / mechanik pokładowy – Sgt. Henryk Zientek / strzelec – W/O Antoni Lewkonowicz / despatcher – W/O Stanisław Zieliński). Informacje (on-line) nt. personelu Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii (1940-1947) – zobacz: Lista Krzystka
Radiostacja AP-4 inż. Tadeusza Heftmana, źródło: ABW
Start o godz. 16.45 z lotniska Campo Casale nieopodal Brindisi, zrzut na placówkę odbiorczą „Newa” 611 (kryptonim polski, brytyjskie oznaczenie numerowe pinpoints), w okolicach miejscowości Tomawa, Żerechowa Kolonia, 19 km od Piotrkowa Trybunalskiego. Razem z nim skoczyli: ppor. Władysław Godzik ps. Skrzat, sierż. Władysław Flont ps. Grandziarz, płk. dypl. Wacław Kobyliński ps. Dziad, mjr Mieczysław Pękala ps. Bosak, rtm. Jan Różycki ps. Busik. Był to drugi lot tej ekipy, w poprzednim (7/8 października) nie można było wykonać zadania.
Skoczkowie przerzucili 544,8 tys. dolarów w banknotach oraz 7,2 tys. dolarów w złocie na potrzeby AK. Zrzucono także 12 zasobników oraz 3 paczki. Zrzutu dokonano w pięciu nalotach na placówkę, w godz. 21-50 – 22.00: najpierw sprzęt, potem skoczkowie.
Zobacz: Oddział VI (Specjalny) – Zawartość zasobników i paczek
Po skoku aklimatyzacja do realiów okupacyjnych, od października 1944 przydzielony jako oficer radiołączności Oddziału V (łączności) Komendy Okręgu Łódź AK. 25 listopada 1944 przypadkowo aresztowany pod fałszywą tożsamością Wojciech Kosiński przez żandarmerię niemiecką w Piotrkowie Trybunalskim. Powalił żandarma jednym ciosem, ale podczas ucieczki postrzelony w nogę i ujęty. Torturowany przez gestapo przez 48 godzin, m.in. bity w ranną nogę, wskutek tego rozwinęła się zgorzel gazowa. Nikogo nie wydał, nogę amputowano powyżej kolana w szpitalu św. Trójcy w Piotrkowie.
6 grudnia 1944 odbity ze szpitala przez patrol AK Jana Starostka ps. Mokry, leczony w Kisielach, Kacprowie oraz szpitalach PCK i Łazarza w Krakowie. Przez kilka miesięcy przerzucany z meliny na melinę.
Zbigniew S. Siemaszko – Cichociemni Łącznościowcy
maszynopis w zbiorach Centrum Szkolenia Łączności i Informatyki w Zegrzu
Kazimierz Stępień – Cichociemni na Ziemi Piotrkowskiej
w: Biuletyn informacyjny AK nr 10 (198) październik 2006, s. 39 – 43
W kwietniu 1945 operowany w Szpitalu Miejskim w Zakopanym (skrócenie podudzia prawej nogi). 15 października 1945 ujawnił się przed Komisją AK ds. ujawnienia, 27 grudnia zweryfikowany przez MON w stopniu majora, uznany za inwalidę wojennego. Od 1 grudnia 1945 projektant przy opracowywaniu planów zagospodarowania miasta w Zarządzie Miejskim Krakowa, m.in. autor projektu centrum sportów wodnych.
Od 1945 w zainteresowaniu MBP, rozpracowywany przez UB i SB m.in. z udziałem byłego cichociemnego Alfreda Paczkowskiego TW Jan, do 1963 wielokrotnie nakłaniany do współpracy jako tajny współpracownik SB, wielokrotnie odmawiał.
W 1946 podjął studia na Wydziale Architektury Akademii Górniczo – Hutniczej w Krakowie, 17 lutego 1948 obronił dyplom inżyniera architekta. Od 1948 zamieszkał w Warszawie, pracował Państwowej Pracowni Architektonicznej w Warszawie, od 1 lipca 1953 jako starszy projektant w Centralnym Biurze Studiów i Projektów Budownictwa Wodnego „Hydroprojekt” w Warszawie, później m.in. w Biurze projektów Urbanistycznych GLC w Warszawie.
Konsultant ambasadora Wielkiej Brytanii w sprawie budowy ambasady brytyjskiej. W 1957 wyjeżdżał do Berlina Zachodniego, w 1959 do Włoch. potem kilkakrotnie odmawiano Mu paszportu, m.in. w grudniu 1959 na wyjazd do USA, Wielkiej Brytanii, Szwajcarii, w związku z otrzymanym stypendium Forda, w 1961 do Wielkiej Brytanii, w sierpniu 1962 do Brazylii na II Międzynarodowe Seminarium Architektury Przemysłowej. W kwietniu 1965 wyemigrował do Wielkiej Brytanii, podjął pracę jako architekt w Dzielnicowym Biurze Projektów oraz magistracie Londynu. Zmarł 14 stycznia 1975 w Londynie, pochowany na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie – kw. 299b rz. 3 gr. 8.
Krzysztof A. Tochman – Rozpracowanie cichociemnych przez komunistyczny aparat represji
w: Biuletyn informacyjny AK nr 11 (295) listopad 2014, s. 60 – 72
Syn Romualda, podpułkownika Wojska Polskiego, adwokata oraz Janiny z domu Tarchalskiej. W 1948 zawarł związek małżeński z Haliną Marią z domu Kruszewską (primo voto Biernacką), artystką grafikiem. Nie mieli dzieci.
W 1989 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni” (scenariusz i reżyseria Marek Widarski).
15 maja 2005 odsłonięto na terenie jednostki specjalnej – Jednostki Wojskowej GROM w Warszawie pomnik poświęcony cichociemnym spadochroniarzom AK. Znaczna część ekspozycji Sali Tradycji jednostki GROM poświęcona jest Cichociemnym.
Od 4 sierpnia 1995 roku jednostka nosi nazwę – Jednostka Wojskowa GROM im. Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej
W 2008 roku powstał film dokumentalny „My cichociemni. Głos żyjących” (scenariusz i reżyseria Paweł Kędzierski).
7 października 2013 roku w Warszawie przy ul. Matejki, naprzeciwko Sejmu R.P. odsłonięto Pomnik Cichociemnych Spadochroniarzy AK.
W 2013 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni. Wywalcz wolność lub zgiń” (scenariusz i reżyseria Dariusz Walusiak).
W 2016 roku Sejm R.P. ustanowił rok 2016 Rokiem Cichociemnych. NBP wyemitował srebrną kolekcjonerską monetę o nominale 10 zł upamiętniającą 75. rocznicę pierwszego zrzutu Cichociemnych.
W 2017 roku PLL LOT umieścił znak spadochronowy oraz podpis upamiętniający Cichociemnych na kadłubie Boeinga 787 (SP-LRG).
Cichociemni są patronem wielu szczepów, drużyn oraz organizacji harcerskich. Opublikowano wiele książek i artykułów o Cichociemnych.
Na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie znajdują się groby kilkudziesięciu Cichociemnych oraz poświęcony Im pomnik „TOBIE OJCZYZNO”