ps.: „Gotur”, „Wojewoda”, „Limba”, „Sosna”, „Jar”
po wojnie Jan Michalski, Jan Tadeusz Gilowski, Jan Nowak
vel Jan Michalski, vel Jan Limbert
Zwykły Znak Spadochronowy nr 0058
Od 1908 mieszkał w Kołomyi (obecnie Ukraina), do 1917 uczył się w tamtejszej szkole powszechnej oraz gimnazjum, w 1919 zdał egzamin dojrzałości w Wilnie. W lutym 1918 powołany do armii austriackiej, przydzielony do 24 Pułku Piechoty w Kołomyi. Od kwietnia do czerwca 1918 uczestnik kursu austriackiej szkoły oficerskiej w Chełmie. Od 31 czerwca 1918 przydzielony do batalionu szturmowego na froncie włoskim, w październiku 1918 uciekł.
Uczestnik walk niepodległościowych, w listopadzie 1918 w Zamościu wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej, uczestniczył w obronie Zamościa przed bolszewikami (styczeń – marzec 1919). Od marca 1919 do lutego 1920 przydzielony do komendantury garnizonu w Kowlu, następnie do bazy zaopatrzenia w Zamościu, od czerwca 1920 szef aprowizacji w punkcie zbornym w Małkini Górnej. W 1920 mianowany podchorążym, do 1921 w 19 Pułku Ułanów Wołyńskich. Awansowany na stopień podporucznika 20 marca 1921, przydzielony do 2 Pułku Szwoleżerów.
Od 1921 w górnictwie naftowym w Borysławiu oraz szkole górniczej w Drohobyczu, pracował m.in. jako technik górniczy w Vacuum Oil Company. Od 1930 ponownie w Jaremczu, wybudował fabrykę ceramiczną, dwa pensjonaty oraz uruchomił kamieniołom w Jamnej. Od 1925 sekretarz gminy i uzdrowiska Jaremcze, od 1928 sekretarz magistratu Stolina nad Horyniem (woj. poleskie, obecnie Ukraina), w 1929 sekretarz sejmiku w Drohiczynie Poleskim. Działał społecznie, m.in. członek Rady Powiatu w Nadwórnej, Rady Gminnej w Jaremczu, Komitetu Powiatowego Związku Strzeleckiego, Związku Szlachty Zagrodowej. Od 1 września 1939 burmistrz Nadwórnej. Wg. Krzysztofa Tochmana prawdopodobnie współpracował z Oddziałem II (wywiad) Sztabu Generalnego (później Głównego) WP.
W kampanii wrześniowej 1939 nie zmobilizowany. 19 września przekroczył granicę z Węgrami, internowany od 22 września 1939 w Losoncs, od 5 października w Leanypol, od 16 grudnia 1 Kiskumbralas. 6 maja 1940 dotarł do polskiej placówki dyplomatycznej w Budapeszcie, po uzyskaniu dokumentów, przez Zagrzeb i Split (Jugosławia) drogą morską dotarł do Marsylii (Francja). 1 czerwca 1940 w Carpiagne wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem francuskim.
Maciej Szczurowski – Geneza formowania Armii Polskiej we Francji 1939 – 1940
w: Piotrkowskie Zeszyty Historyczne, 2002, nr 4 s. 115 – 143
Po upadku Francji ewakuowany 20 czerwca z St. Jean de Luz, 23 czerwca dotarł do Plymouth (Wielka Brytania). Wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem brytyjskim. Początkowo w obozie w Crawford, od września 1940 w Broughton, w październiku 1940 przydzielony jako oficer broni 7 Ośrodka Zapasowego 7 Brygady Kadrowej Strzelców w Dunfermline. Ukończył kurs, instruktor szkoleń strzeleckich Brygady. Od 1 czerwca 1941 przydzielony do 4 Brygady Kadrowej Strzelców, przemianowanej na 1 Samodzielną Brygadę Spadochronową.
Monika Bielak – Ewakuacja żołnierzy polskich z Francji do Wielkiej Brytanii
i Afryki Północnej w latach 1940-1941
w: IPN, Polska 1918-1989 – Od niepodległości do niepodległości. Historia Polski 1918-1989
Wielomiesięczny (nawet ponad roczny) proces szkolenia kandydatów na Cichociemnych składał się z czterech grup szkoleń, w każdej po kilka – kilkanaście kursów. Kandydatów szkolili w ok. 30 specjalnościach w większości polscy instruktorzy, w ok. 50 tajnych ośrodkach SOE oraz polskich. Oczywiście nie było Cichociemnego, który ukończyłby wszystkie możliwe kursy. Trzy największe grupy wyszkolonych i przerzuconych do Polski to Cichociemni ze specjalnością w dywersji (169), łączności (50) oraz wywiadzie (37). Przeszkolono i przerzucono także oficerów sztabowych (24), lotników (22), pancerniaków (11) oraz kilku specjalistów „legalizacji” (czyli fałszowania dokumentów).
Instruktor kursu odprawowego, późniejszy Cichociemny i szef wywiadu Armii Krajowej mjr / płk dypl. Kazimierz Iranek-Osmecki wspominał – „Kraj żądał przeszkolonych instruktorów, obeznanych z nowoczesnym sprzętem, jaki miał być dostarczony z Zachodu. Ponadto mieli oni być przygotowani pod względem technicznym i taktycznym do wykonywania i kierowania akcją sabotażową, dywersyjną i partyzancką. Żądano też przysłania mechaników i instruktorów radiotelegrafii, jak również oficerów wywiadowczych ze znajomością różnych działów niemieckiego wojska, lotnictwa i marynarki wojennej, ponadto oficerów sztabowych na stanowiska dowódcze. Szkolenie spadochroniarzy musiało więc się odbywać w bardzo rozległym wachlarzu rzemiosła żołnierskiego.
Przystąpiono do werbowania ochotników i wszechstronnego ich szkolenia na najrozmaitszych kursach, zależnie od przeznaczenia kandydata do danej specjalności. Każdy z ochotników musiał oczywiście ukończyć kurs spadochronowy. Ostatecznym oszlifowaniem był tzw. kurs odprawowy. Zaznajamiano na nim z warunkami panującymi w kraju, rodzajami niemieckich służb bezpieczeństwa i zasadami życia konspiracyjnego. (…)” (Kazimierz Iranek-Osmecki, Emisariusz Antoni, Editions Spotkania, Paryż 1985, s. 159-160)
Zgłosił się do służby w Kraju. Przeszkolony ze specjalnością w dywersji, zaprzysiężony na rotę ZWZ-AK 10 listopada 1941 w Londynie, przydzielony do Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza. Awansowany na stopień porucznika ze starszeństwem od 30 marca 1942.
Skoczył ze spadochronem do okupowanej Polski w nocy 30/31 marca 1942 w próbnym sezonie operacyjnym, w operacji lotniczej „Belt” (dowódca operacji: F/O Mariusz Wodzicki, ekipa skoczków nr: VII), z samolotu Halifax L-9618 „W” (załoga: pilot – Sgt. Julian Pieniążek, pilot – Sgt. Stanisław Kłosowski / nawigator – F/O Mariusz Wodzicki / radiotelegrafista – P/O Ignacy Bator / mechanik pokładowy – Sgt. Czesław Kozłowski / strzelec – Sgt. Rudolf Mol, F/S Zdzisław Nowiński / despatcher – F/S Tadeusz Madejski). Informacje (on-line) nt. personelu Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii (1940-1947) – zobacz: Lista Krzystka
Start o godz. 19.45 z lotniska RAF Tempsford, zrzut o godz. 01.55 poza planowaną placówką „Błoto”, w okolicach miejscowości Podstoliska (3,4 km od Tłuszcza), m.in. na jadący pociąg oraz zabudowania plebanii. Razem z nim skoczyli: por. Wiesław Ipohorski – Lenkiewicz ps. Zagroda, por. Aleksander Kułakowski ps. Rywal, płk. Józef Spychalski ps. Grudzień, por. Janusz Zalewski ps. Chinek oraz kurier Delegatury Rządu na Kraj st. uł. Stanisław Zaborowski ps. Grzegorz. Samolot szczęśliwie powrócił do Wielkiej Brytanii, po locie trwającym 11 godzin 50 minut.
W „Dzienniku czynności” mjr dypl. Jan Jaźwiński oficer wywiadu z Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza, organizator lotniczych przerzutów do Polski odnotował:
„Dnia 28.III. na st. XVIII [stacja wyczekiwania STA XVIII, na której skoczkowie oczekiwali na odlot do Kraju – przyp. RMZ] przybyła ekipa „Belt”. Pogotowie dla odlotu w dniu 29.III. – dla ekipy „Boot” .
Dnia 29.III. o godz. 12.oo Air Ministry zarządziło lot podwójny. Po przybyciu na stację wyczekiwania – o godz. 14.30, otrzymaliśmy nową decyzję – tylko lot pojedynczy. Po przybyciu na lotnisko o g. 17.30 okazało się, że komunikat met. [meteorologiczny – RMZ] jest niepomyślny dla lądowania powrotnego w dniu 30.III. Pogoda na trasie i w Polsce – dobra a w Anglii na wszystkich lotniskach ma być mgła. Po zbadaniu ryzyka lotu, lot został odwołany o godz. 19.30.
Dnia 30.III doszedł do skutku lot podwójny: 7-my i 8-my. Lot 7-my – ekipa „Boot” – start o godz. 19.50, zrzut na rejon Stanisławów, powrót o godz. 8.15.” (s. 57)
Zobacz: Oddział VI (Specjalny) – Zawartość zasobników i paczek
Po aklimatyzacji do realiów okupacyjnych przydzielony do organizacji dywersyjnej Wachlarz jako zastępca kierownika wyszkolenia dywersyjnego. Od 25 sierpnia 1942 przydzielony jako dowódca I Odcinka, nie rozpoczął działalności. Od 24 lutego 1943 zastępca szefa Kedywu Obszaru Lwów AK, dowódca dwóch oddziałów dyspozycyjnych (po około 20 żołnierzy).
24 marca 1943 mianowany szefem Kedywu Okręgu Tarnopol AK, nie objął funkcji. 10 grudnia 1943 przydzielony jako szef Kedywu Okręgu Stanisławów AK, ale funkcję objął Cichociemny kpt. Michał Wilczewski ps. Uszka. Od 18 grudnia 1943 ponownie zastępca szefa Kedywu Obszaru Lwów AK.
Po zajęciu Lwowa przez Sowietów ewakuował się, początkowo mieszkał w Brzegu, następnie w Bytomiu. Pracował pod fałszywym nazwiskiem Jan Nowak jako kierownik hurtowni mięsa. Od 1948 w Karpaczu, jako Jan Michalski zawarł związek małżeński, od stycznia 1954 w Wielbarku jako kierownik zielarni „Herbapolu”. Pod koniec 1956 zamieszkał w Świdrze, później w Otwocku i Brwinowie.
Działał m.in. w Zespole Historycznym Cichociemnych w Warszawie. Zmarł 17 czerwca 1974 w Warszawie.
Syn Józefa oraz Marii z domu Bieniasz. W 1952 zawarł związek małżeński z Wandą z domu Gorzynik (1919-1986), po mężu Michalską, ekonomistką, używającą także danych Irena z domu Gołdyra. Nie mieli dzieci.
Leon Bazała (1918-1920) | Jacek Bętkowski (1920) | Jan Biały (1918-1920) | Niemir Bidziński (1920) | Romuald Bielski (1919-1920) | Adolf Gałacki (1918-1920) | Stanisław Gilowski (1918-1920) | Jan Górski (1919-1920) | Antoni Iglewski (1915-1920) | Kazimierz Iranek-Osmecki (1913, 1916, 1920) | Wacław Kobyliński (1918-1920) | Bolesław Kontrym (1917-1918) | Franciszek Koprowski (1919-1920) | Tadeusz Kossakowski (1909-1920) | Julian Kozłowski (1918-1919) | Henryk Krajewski (1918-1920) | Leopold Krizar (1918-1920) | Stanisław Krzymowski (1914-1920) | Adolf Łojkiewicz (1918-1920) | Narcyz Łopianowski (1918-1920) | Zygmunt Milewicz (1918-1920) | Przemysław Nakoniecznikoff-Klukowski (1913-1921) | Leopold Okulicki (1914-1920) | Mieczysław Pękala-Górski (1918-1920) | Edward Piotrowski (1918-1920) | Jan Różycki (1917-1920) | Roman Rudkowski (1914-1920) | Tadeusz Runge (1917-1920) | Józef Spychalski (1916-1920) | Tadeusz Starzyński (1920) | Tadeusz Stocki (1920) | Aleksander Stpiczyński (1917-1920) | Witold Strumpf (1920) | Adam Szydłowski (1918-1920) | Wincenty Ściegienny (1918-1920) | Witold Uklański (1917-1921) | Józef Zabielski (1920) | Józef Zając (1920) | Wiktor Zarembiński (1920) | Bronisław Żelkowski (1920)
Projekt realizowany w ramach obchodów stulecia odzyskania niepodległości oraz odbudowy polskiej państwowości
W 1989 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni” (scenariusz i reżyseria Marek Widarski).
15 maja 2005 odsłonięto na terenie jednostki specjalnej – Jednostki Wojskowej GROM w Warszawie pomnik poświęcony cichociemnym spadochroniarzom AK. Znaczna część ekspozycji Sali Tradycji jednostki GROM poświęcona jest Cichociemnym.
Od 4 sierpnia 1995 roku jednostka nosi nazwę – Jednostka Wojskowa GROM im. Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej
W 2008 roku powstał film dokumentalny „My cichociemni. Głos żyjących” (scenariusz i reżyseria Paweł Kędzierski).
7 października 2013 roku w Warszawie przy ul. Matejki, naprzeciwko Sejmu R.P. odsłonięto Pomnik Cichociemnych Spadochroniarzy AK.
W 2013 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni. Wywalcz wolność lub zgiń” (scenariusz i reżyseria Dariusz Walusiak).
W 2016 roku Sejm R.P. ustanowił rok 2016 Rokiem Cichociemnych. NBP wyemitował srebrną kolekcjonerską monetę o nominale 10 zł upamiętniającą 75. rocznicę pierwszego zrzutu Cichociemnych.
W 2017 roku PLL LOT umieścił znak spadochronowy oraz podpis upamiętniający Cichociemnych na kadłubie Boeinga 787 (SP-LRG).
Cichociemni są patronem wielu szczepów, drużyn oraz organizacji harcerskich. Opublikowano wiele książek i artykułów o Cichociemnych.
Na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie znajdują się groby kilkudziesięciu Cichociemnych oraz poświęcony Im pomnik „TOBIE OJCZYZNO”
Zobacz także – biogram w Wikipedii