• cichociemni@elitadywersji.org

Tag Archives: Franciszek Koprowski

Operacja Brick

 

Operacja zrzutowa – Brick

 

JAN-JAZWINSKI-foto-D-Jazwinska-Piotr-Hodyra-1-260x350 Operacja Brick

mjr / ppłk dypl.
Jan Jaźwiński

W nocy z soboty na niedzielę 13/14 marca 1943, w sezonie operacyjnym “Intonacja”, w operacji lotniczej “Brick” do okupowanej Polski skoczyło czterech Cichociemnych – żołnierzy Armii Krajowej w służbie specjalnej. Tej nocy przeprowadzono także operacje: “Window”, “Tile”, “Stock” oraz “Door”.

 

ozn_Dziennik-czynnosci-mjr-Jazwinskiego_600px-300x161 Operacja BrickOd początku, tj. od końca sierpnia 1940 do 30 sierpnia 1944 zrzuty organizował oficer wywiadu mjr / ppłk. dypl. Jan Jaźwiński, najpierw jako szef Samodzielnego Referatu „S”, od 4 maja 1942 do stycznia 1944 jako szef Wydziału Specjalnego (S) w Oddziale VI (Specjalnym) Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie, od stycznia do 30 sierpnia 1944 jako komendant Głównej Bazy Przerzutowej “Jutrzenka” w Latiano nieopodal Brindisi (Włochy)

Operacje zrzutowe planowano w ścisłej współpracy z Komendą Główną Armii Krajowej (która organizowała odbiór zrzutów w okupowanej Polsce) oraz brytyjską organizacją rządową Special Operations Executive (SOE, Kierownictwo Operacji Specjalnych) – która użyczała Polakom samolotów (głównie “polskich”, tj. brytyjskich przydzielonych Polakom oraz brytyjskich).

Oddział VI (Specjalny) zajmował się organizacją zrzutów, ich przyjmowanie odbywało się wg. ustalonego “Planu czuwania”. Zrzuty skoczków oraz zaopatrzenia przyjmowało ok. 642 placówek odbiorczych (część z nich to te same placówki o innych kryptonimach). Przed rozpoczęciem sezonu operacyjnego Wydział S (Specjalny) w Oddziale VI Sztabu Naczelnego Wodza przekazywał do zajmującej się zrzutami w Komendzie Głównej Armii Krajowej komórki “Syrena” dane o aktualnych zasięgach samolotów. W oparciu o te dane sporządzano dwutygodniowy “Plan czuwania” placówek odbiorczych (zrzutowisk) na terenie Kraju. W każdym rejonie czuwały kolejno po cztery serie placówek przez cztery dni. Wydział S informował “Syrenę” o planowanych operacjach lotniczych, liczbie skoczków oraz zaopatrzenia (zasobniki, paczki oraz niekiedy tzw. bagażniki, czyli zaopatrzenie zabierane bezpośrednio przez skoczków, w specjalnych doczepianych do nich workach).

Zrzuty organizowano w czterech tzw. sezonach operacyjnych: próbnym (od 15 lutego 1941 do 30 kwietnia 1942), “Intonacja” (od 1 sierpnia 1942 do 30 kwietnia 1943), “Riposta” (od 1 sierpnia 1943 do 31 lipca 1944) oraz “Odwet” (od 1 sierpnia do 31 grudnia 1944).

Zobacz najnowszą wersję bazy danych nt. zrzutów:
BAZA ZRZUTÓW DLA ARMII KRAJOWEJ

zobacz – WYKAZ SKOKÓW CICHOCIEMNYCH

 

81 operacji przerzutowych 316 Cichociemnych (alfabetycznie):
ADOLPHUS (2 CC) | ATTIC (2 CC) | BEAM (3 CC) | BELT (5 CC) | BOOT (5 CC) | BRACE (3 CC) | BRICK (4 CC) | CHICKENPOX (5 CC) | CHISEL (4 CC) | CELLAR (2 CC) | COLLAR (6 CC) | CRAVAT (6 CC) | DOOR (3 CC) | FILE (4 CC) | FLOOR (4 CC) | FRESTON (1 CC) | GAUGE (4 CC) | GIMLET (6 CC) | HAMMER (3 CC) | JACEK 1 (6 CC) | JACKET  (4 CC) | KAZIK 1 (6 CC) | KAZIK 2 (1 CC) | LATHE (3 CC) | LEGGING (5 CC) | MEASLES (6 CC) | MOST 1 (Wildhorn I) (2 CC) | MOST 2 (Wildhorn II) (2 CC) | MOST 3 (Wildhorn III) (4 CC) | NEON 1 (2 CC) | NEON 2 (3 CC) | NEON 3 (2 CC) | NEON 4 (3 CC) | NEON 5 (3 CC) | NEON 6 (3 CC) | NEON 7 (3 CC) | NEON 8 (3 CC) | NEON 9 (poległo 3 CC) NEON 10 (3 CC) | OXYGEN 8 (2 CC) | PLIERS (poległo 3 CC) | POLDEK 1 (6 CC, poległ 1) | PRZEMEK 1 (6 CC) | RASP (3 CC) | RHEUMATISM (4 CC) | RIVET (4 CC) | RUCTION (2 CC) | SAW (4 CC, poległ 1) | SCREWDRIVER (3 CC) | SHIRT (5 CC) | SMALLPOX (6 CC) | SPOKESHAVE (3 CC) | STASZEK 2 (6 CC) | STEP (3 CC) | STOCK (4 CC) | TILE (4 CC) | WACEK 1 (6 CC) | WALL (4 CC) | WELLER 1 (4 CC) | WELLER 2 (3 CC) | WELLER 3 (4 CC) | WELLER 4 (4 CC) | WELLER 5 (4 CC) | WELLER 6 (4 CC) | WELLER 7 (3 CC) | WELLER 10 (4 CC) | WELLER 11 (4 CC) | WELLER 12 (4 CC) | WELLER 14 (3 CC) | WELLER 15 (4 CC) | WELLER 16 (4 CC) | WELLER 17 (6 CC) | WELLER 18 (5 CC, poległ 1) | WELLER 21 (4 CC) | WELLER 23 (5 CC) | WELLER 26 (6 CC) | WELLER 27 (5 CC) | WELLER 29 (6 CC) | WELLER 30 (6 CC) | WILDHORN I (Most 1) (2 CC) | WILDHORN II (Most 2) (2 CC) | WILDHORN III (Most 3) (4 CC) | WINDOW (4 CC) | VICE (4 CC) |  (6 CC poległo w drodze do Polski, 3 CC podczas skoku, 1 CC skakał dwukrotnie)
Przeprowadzono także operacje zrzutowe materiałowe (z zaopatrzeniem dla AK) oraz operację zrzutu Retingera “Salamander”

1941 – 3 operacje8 CCluty – 1 (2 CC), listopad – 1 (2 CC), grudzień – 1 (4 CC)  |  1942 – 15 operacji / 72 CCstyczeń – 1 (5 CC), marzec – 4 (21 CC), kwiecień – 1 (6 CC), wrzesień – 4 (21 CC), październik – 5 (19 CC)  |  1943 – 31 operacji / 99 CCstyczeń – 3 (10 CC), luty – 8 (30 CC), marzec – 9 (29 CC), wrzesień – 10 (28 CC), październik – 1 (2 CC)  |  1944 33 operacje / 138 CC: kwiecień – 16 (55 CC), maj – 8 (41 CC), lipiec – 2 (10 CC), wrzesień – 1 (6 CC), październik – 2 (12 CC), listopad – 2 (7 CC), grudzień – 2 (7 CC) |  (uwaga: po odejściu mjr / ppłk dypl. Jana Jaźwińskiego przeprowadzono tylko 7 operacji)

 


sezon “Intonacja”, operacja: “Brick”


 

Do okupowanej Polski skoczyli Cichociemni – żołnierze Armii Krajowej w służbie specjalnej:

Koprowski-Franciszek-KOL_023_0116-195x250 Operacja Brick

mjr Franciszek Koprowski

AK-opaska-300x201 Operacja Brickmjr cc Franciszek Koprowski ps. „Dąb”, „Konar”, vel Jan Zapolski, Zwykły Znak Spadochronowy nr 1718,  ur. 11 października 1895 w Brzezinkach (powiat brodnicki), zm. 2 czerwca 1967 w Warszawie – major, uczestnik walk o niepodległość Polski (1919-1920), oficer Wojska Polskiego, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, wywiadu Sztabu Głównego WP, wywiadu ofensywnego Armii Krajowej, Komendy Głównej AK, komendant STS 38, dowódca 6 Wileńskiej Brygady AK, uczestnik Powstania Wielkopolskiego, wojny polsko-bolszewickiej, mistrz Polski i olimpijczyk w pięcioboju nowoczesnym, więzień gestapo, NKWD, sowieckich łagrów: Morszańsk, Ostaszków (1944-1948), cichociemny

Znajomość języków: niemiecki, rosyjski, angielski; szkolenia (kursy): m.in. wywiadu (Oficerski Kurs Doskonalący Administracji Wojskowej, Glasgow), instruktor zaprawy fizycznej polskiej szkoły wywiadu (Oficerski Kurs Doskonalący Administracji Wojskowej), spadochronowy, odprawowy (STS 43, Audley End), i in. W dniu wybuchu wojny miał 43 lata; w dacie skoku do Polski 47 lat. Syn rzemieślnika

 

37-1040-283x400 Operacja Brick

kpt. Wojciech Lipiński

AK-opaska-300x201 Operacja Brickppor. / kpt. cc Wojciech Józef Lipiński ps. „Lawina”, „Bryk”, „Smerek”, „Kurzawa”, „Marcin”, „Wojtek”, „Kuba”, vel  Wojciech Kopczewski, vel Wojciech Przesiecki, Zwykły Znak Spadochronowy nr 1696, Bojowy Znak Spadochronowy nr 1639, ur. 12 listopada 1921 w Bliżynie (powiat skarżyski), zm. 5 października 2004 w Legionowie – kapitan piechoty, oficer Wojska Polskiego, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, wywiadu ofensywnego Armii Krajowej, Komendy Głównej AK, uczestnik kampanii norweskiej, bitwy o Narvik, żołnierz wyklęty, cichociemny

Znajomość języków: niemiecki, angielski; szkolenia (kursy): m.in. Szkoła Podchorążych Piechoty (Dundee), prowadzenia pojazdów (samochód, motocykl), wywiadu (Oficerski Kurs Doskonalący Administracji Wojskowej, Glasgow), spadochronowy, odprawowy (STS 43, Audley End), i in. W dniu wybuchu wojny miał 17 lat; w dacie skoku do Polski 21 lat. Syn kierownika Spółdzielni Spożywców w Skarżysku

 

37-991-280x400 Operacja Brick

ppor. Longin Jurkiewicz

AK-opaska-300x201 Operacja Brickppor. cc Longin Romuald Jurkiewicz ps. Mysz”, „Soból”, Zwykły Znak Spadochronowy nr 1697, Bojowy Znak Spadochronowy nr 1610, ur. 10 stycznia 1920 we Lwowie (obecnie Ukraina), poległ zamordowany przez Niemców z gestapo po listopadzie 1943 (prawdopodobnie w styczniu 1944) w Wilnie (obecnie Litwa) – podporucznik piechoty, podoficer Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, uczestnik kampanii norweskiej, bitwy o Narvik, oficer wywiadu ofensywnego Armii Krajowej, Komendy Głównej AK, więziony i zamordowany przez gestapo (1943-1944), łącznościowiec, cichociemny

Znajomość języków: niemiecki, rosyjski, francuski; szkolenia (kursy): m.in. łączności (Coëtquidan), samochodowy, szkoła wywiadu (Oficerski Kursa Doskonalący Administracji Wojskowej. Londyn), spadochronowy, odprawowy (STS 43, Audley End), i in. W dniu wybuchu wojny miał 19 lat; w dacie skoku do Polski 23 lata. Syn właściciela piekarni

 

37-1061-279x400 Operacja Brick

por. Janusz Messing

AK-opaska-300x201 Operacja Brickppor. / por. cc Janusz Henryk Leon Messing ps. Bekas”, „Zasiew”, „Basiński”, vel Mieczysław Szelągowski, vel Jan Osmólski, vel Edward Michalski, Zwykły Znak Spadochronowy nr 1698, Bojowy Znak Spadochronowy nr 2075, ur. 18 maja 1917 w Moskwie (Rosja), zm. 4 stycznia 2010 prawdopodobnie w Maidenhead (Wielka Brytania) – porucznik, inżynier rolnik, żołnierz Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, oficer wywiadu ofensywnego Armii Krajowej, Komendy Głównej AK, uczestnik Powstania Warszawskiego, więzień niemieckich obozów jenieckich: Fallingbostel, Dorsten (1944-1945), cichociemny

Znajomość języków: niemiecki, rosyjski; szkolenia (kursy): m.in. Szkoła Podchorążych Piechoty (Dundee), prowadzenia pojazdów (1BS), wywiadu (Oficerski Kurs Doskonalący Administracji Wojskowej, Glasgow), spadochronowy, odprawowy (STS 43, Audley End), i in. W dniu wybuchu wojny miał 22 lata; w dacie skoku do Polski 25 lat. Syn posła na Sejm, podczas wojny polsko – bolszewickiej adiutanta gen. Kazimierza Sosnkowskiego

 

 

Tempsford-300x222 Operacja Brick

Lotnisko RAF, Tempsford

Halifax_II_S_W7773-250x156 Operacja BrickSamolot  Halifax DT-627 „P”  (138 Dywizjon RAF, załoga: pilot – S/L Boxer A.H.C. / i in.) wystartował  o godz. 19.00 z lotniska RAF Tempsford. Dowódca operacji: S/L Boxer A.H.C., ekipa skoczków nr: XXIV

Zrzut poza planowaną placówkę odbiorczą Wół” 601 (kryptonim polski, brytyjskie oznaczenie numerowe pinpoints), w rejonie miejscowości Piła, Stara Kuźnica, 14 km od miejscowości Końskie. Skoczkowie przerzucili 543 tys. dolarów w banknotach oraz 126 tys. marek na potrzeby AK. Zrzucono także sześć zasobników i dwie paczki. Samolot szczęśliwie powrócił do bazy po locie trwającym 13 godzin 15 minut.

 

Jan-Jazwinski-251x350 Operacja BrickW “Dzienniku czynności” mjr dypl. Jan Jaźwiński oficer wywiadu z Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza, Szef Wydziału Specjalnego (S), organizator lotniczych przerzutów do Polski odnotował:

Dnia 13.III.43. uruchomiony został Plan Startu – wariant “osiem 2103” [zrzutów]; jak następuje: Lot Nr.: 36/47, ekipa BRICK, ludzi: Dąb plus 3 (…) placówka zasadn. Wół, zapas. Żaba, nawigator squ/ldr Boxer, załoga brytyjska, start godz. 18.40; Lot Nr.: 37/38, ekipa WINDOW, ludzi: Wołk plus 3 (…) placówka zasadn. Żbik, zapas. Hiena, nawigator kpt. obs. Kużnicki, załoga polska, start godz. 18.35; Lot Nr.: 38/49, ekipa TILE, ludzi: Sum plus 3 (…) placówka zasadn. Olcha, zapas. rej.3, nawigator por. obs. Gembik, załoga polska, start godz. 18.30; Lot Nr.: 39/50, ekipa STOCK, ludzi: Antoni plus 3 (…) placówka zasadn. Koza, zapas. Bratek, nawigator kpt. obs. Ławreńczuk, załoga polska, start godz. 18.50; Lot Nr.: 40/51, ekipa DOOR, ludzi: Ulewa plus 3 (…) placówka zasadn. Kra, zapas. Bat, nawigator F/Lt.. Austin, załoga brytyjska, start godz. 18.45; Lot Nr.: 41/52, SLATE, 6 paczek: M1, M2, M3, M4, PLT, R. (…) placówka zasadn. Wrona, nawigator F/o Wynne, załoga brytyjska, start godz. 19.05; Lot Nr.: 42/53, YARD, 6 paczek: 01, 02, 03, 04, 05, R. (…) placówka zasadn. Kaczka, nawigator F/o Foster, załoga brytyjska, start godz. 19.00; Lot Nr.: 43/54, AREA, 6 paczek: M1, M2, M3, M4, 05, R. (…) placówka zasadn. Kot, nawigator kpt. obs. Gryglewicz, załoga polska, start godz. 18.55;”.

ozn_Dziennik-czynnosci-mjr-Jazwinskiego_600px-300x161 Operacja BrickDn. 14.III. nawigatorzy zameldowali: – lot 36/47 wykonany na plac. odb. WÓŁ, zrzut jak plan. (543.000 dol. i 126.000 Rm), .- lot 37/48 wykonany na plac. odb. ŻBIK, zrzut jak plan. (744.000 dol.), – lot 38/49 wykonany na plac. odb. OLCHA, zrzut jak plan. (616.500 dol. i 547.000 Rm), – lot 39/50 wykonany na plac. odb. KOZA, zrzut jak plan. (450.000 dol. i 10.000 peset), – lot 40/51 wykonany na plac. odb. KRA, zrzut jak plan. (395.000 dol.), – lot 41/52 – nawalił dopływ benzyny – 20 min. od plac. – samolot zawrócił, – lot 42/53 – nawigator twierdzi, że plac. odb. nie dała 1944 [sygnałów świetlnych]. DZIĘKI CI WIELKI BOŻE! Wspaniała i szczęśliwa defilada – d l a   K r a j u !

Nastrój załóg, ekip i Wydz. “S”: w r e s z c i e    w y s t a r t o w a l i ś m y. Łacznie przerzucono, w sześciu wykonanych lotach – na placówki: 20 ludzi, 2.748.000 dol., 673.000 Rmk., 10.000 peset, trzy poczty (…) i 6 paczek mat. ” (s. 164)

Zobacz: Oddział VI (Specjalny) – Zawartość zasobników i paczek

 

Trasy lotów ze zrzutami Cichociemnych oraz materiałowymi:
trasy-przelotow Operacja Brick

 


 

Początkowo Cichociemnych przerzucano z brytyjskich lotnisk RAF: Foulsham (2), Linton-on-Ouse (2), Leakenheath (9), Newmarket (2), Stradishall (6). Kilku Cichociemnych prawdopodobnie przerzucono z lotniska RAF Grottaglie. Od 27 marca 1942 do 21 września 1943 samoloty startowały z lotniska RAF Tempsford – w 43 operacjach lotniczych SOE przerzuciły do okupowanej Polski 158 Cichociemnych oraz w kilkudziesięciu operacjach lotniczych zaopatrzenie dla Armii Krajowej (zrzuty materiałowe). Od 22 grudnia 1943 do końca 1944 samoloty startowały z lotniska Campo Casale k. Brindisi – w operacjach SOE przerzuciły do okupowanej Polski 133 Cichociemnych oraz w kilkudziesięciu operacjach lotniczych zaopatrzenie dla Armii Krajowej (zrzuty materiałowe).

Niestety, w tych operacjach byliśmy uzależnieni od brytyjskiego SOE, które użyczało nam samolotów oraz stale ograniczało loty ze zrzutami do Polski. Brytyjską politykę można zasadnie zdefiniować jako „kroplówka zrzutowa” dla Armii Krajowej… Należy zauważyć, że Brytyjczycy nie dotrzymywali własnych ustaleń z Oddziałem VI (Specjalnym) ws. lotów ze zrzutami do Polski. W sezonie operacyjnym 1941/42 zaplanowano 30 lotów do Polski, wykonano tylko 11. W sezonie 1942/43 zaplanowano 100, wykonano zaledwie 46. W sezonie 1943/44 zaplanowano 300, wykonano tylko 172. Ogółem na 430 zaplanowanych (uzgodnionych z SOE) lotów do Polski wykonano tylko 229, czyli trochę ponad połowę. Zasadne jest zatem założenie, że wielkość zrzutów do Polski mogłaby być dwukrotnie większa, gdyby Brytyjczycy dotrzymywali słowa…

Ponadto polskie załogi zdecydowaną większość lotów w operacjach specjalnych wykonywały do innych krajów. W 1944 roku na 1282 wykonane loty Polacy polecieli tylko w 339 lotach do Polski…

 

cc-bagaznik2_ozn-145x250 Operacja Brick

“Bagażnik” skoczka

Według moich obliczeń cała pomoc zaopatrzeniowa SOE dla Armii Krajowej zmieściłaby się w jednym pociągu towarowym. Byliśmy zależni od użyczanych nam samolotów SOE. Brytyjczycy nie dotrzymywali swoich ustaleń z Oddziałem VI (Specjalnym), stale ograniczali loty do Polski, realizowali paskudną politykę “kroplówki zrzutowej” dla Armii Krajowej.

Do Polski zrzucono ledwo 670 ton zaopatrzenia (4802 zasobniki, 2971 paczek, 58 bagażników), z czego odebrano 443 tony. W tym samym czasie SOE zdecydowało o zrzuceniu do Jugosławii ponad sto dziesięć razy więcej, tj. 76117 ton zaopatrzenia, do Francji 10485 ton, a do Grecji 5796 ton…

Całe wsparcie finansowe Brytyjczyków dla Polski stanowiło zaledwie ok. 2/3 wydatków Wielkiej Brytanii na wojnę, poniesionych (statystycznie) JEDNEGO dnia. Po wojnie wystawili Polsce “fakturę”, m.in. zabierając część polskiego złota. Przerzucono do Polski 316 Cichociemnych, choć przeszkoliliśmy do zadań specjalnych 533 spadochroniarzy. Tak bardzo Brytyjczycy wspierali Polaków oraz pomagali Polsce…

 

Operacje przerzutowe do Kraju – sprawozdania (wszystkie sezony operacyjne)
w: Sprawozdanie z działalności Wydziału “S” Oddz. Specj. N.W. 1942-1944
Centralne Archiwum Wojskowe sygn. CAW II.52.353

 

 

Zobacz także:

Informacje nt. personelu Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii – Lista Krzystka

 

Źródła:
  • Informacje własne (archiwum portalu)
  • Kajetan Bieniecki – Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Arcana, Kraków 1994, ISBN 83-86225-10-6
  • Jan Jaźwiński – Dziennik czynności, SPP sygn. SK 16.9, Centralne Archiwum Wojskowe sygn. CAW – 1769/89
  • Jan Jaźwiński –  Dramat dowódcy. Pamiętnik oficera sztabu oddziału wywiadowczego i specjalnego (przygotowanie do druku: Piotr Hodyra i Kajetan Bieniecki), tom I i II, Polski Instytut Naukowy w Kanadzie, Montreal 2012, ISBN 978-0-9868851-3-6
  • Zespół akt Oddziału VI Sztabu Głównego Naczelnego Wodza z lat 1940-1949 – Centralne Archiwum Wojskowe, sygn. II.52
  • Andrzej Paweł Przemyski – Z pomocą żołnierzom Podziemia, WKiŁ Warszawa 1991, ISBN 83-206-0833-3

 

 

Cichociemni – walczyli o niepodległość Polski

 

Cichociemni byli żołnierzami Armii Krajowej w służbie specjalnej

 


41_cc-Tobie-Ojczyzno-grupa-250x139 Cichociemni - walczyli o niepodległość PolskiSpis treści:


 

traktat-ryski-235x350 Cichociemni - walczyli o niepodległość Polski

ostatnia strona traktatu ryskiego…

14 lutego 1919 rozpoczęła się wojna polsko – bolszewicka, zakończona podpisaniem 18 października 1921 w Rydze traktatu pokojowego. Polska przeciwstawiła się bolszewickiej Rosji, która dążyła do podboju europejskich państw oraz przekształcenia ich w republiki sowieckie.

Swieto_Niepodleglosci-250x134 Cichociemni - walczyli o niepodległość PolskiW listopadzie 1918 Lenin zawarł tajne porozumienie z dowództwem wojsk niemieckich o przejmowaniu przez bolszewików terenów, z których wycofywały się wojska niemieckie. Odradzające się państwo polskie walczyło o przebieg granicy wschodniej. Przyjęto koncepcję federacyjną, autorstwa Józefa Piłsudskiego, dążącego do utworzenia na wschodzie skonfederowanych z Polską tzw. państw buforowych, oddzielających nas od Rosji, tj. państw narodowych: Litwy, Białorusi, Ukrainy.

Działania wojenne wojny polsko – bolszewickiej toczyły się na frontach: północno-wschodnim i południowo-wschodnim, rozdzielonych błotami poleskimi. Słaba liczebność armii po obu stronach, nadały wojnie charakter manewrowy. Za początek tej wojny uznaje się starcie Polaków z bolszewickim Frontem Zachodnim 14 lutego 1919, w rejonie białoruskiego miasteczka Mosty.

W marcu 1919 ruszyła ofensywa wojsk polskich, zajęto Słonim, Pińsk, dotarto w rejon Lidy. Na początku kwietnia ruszyła kolejna ofensywa, wojska gen. Stanisława Szeptyckiego zajęły Lidę, Baranowicze, Nowogródek i Wilno. Polacy zajęli następnie Mińsk, Bobrujsk, Borysów. W styczniu 1920 oddziały gen. Szeptyckiego zajęły Dyneburg, który przekazano Łotwie.

Już we wrześniu 1919 szyfry Armii Czerwonej zostały złamane przez por. Jana Kowalewskiego, dzięki czemu Polacy znali plany i rozkazy wroga. Rozstrzygające znaczenie w wojnie polsko – bolszewickiej miała stoczona w dniach 13-25 sierpnia 1920 Bitwa Warszawska, zwana “cudem nad Wisłą”. W jej wyniku Polacy pokonali bolszewików. Straty polskie wyniosły ok. 4,5 tys. poległych, 22 tys. rannych, 10 tys. zaginionych. Straty bolszewickie szacowane są na 25 tys. poległych, 60 tys. w polskiej niewoli, 45 tys. internowanych przez Niemców.

Istotne znaczenie militarne podczas wojny polsko – bolszewickiej miały także: wyprawa kijowska, kontruderzenie znad Wieprza, bitwa pod Komarowem oraz bitwa nad Niemnem.

Wschodnią granicę Polski ustalił traktat ryski. Bolszewicy do dzisiaj nie wywiązali się ze wszystkich swoich zobowiązań, w tym nie wypłacili Polsce rekompensaty – 30 mln rubli w złocie według cen z 1913 oraz nie zwrócili wszystkich zagrabnionych podczas zaborów dóbr kultury.

 

Spośród 316 Cichociemnych zrzuconych do okupowanej Polski
w latach 1918 – 1921  o niepodległość Polski walczyło 40 Cichociemnych:

(kliknij w zdjęcie, aby przejść do strony z biogramem)

 

BAZALA-Leon Cichociemni - walczyli o niepodległość PolskiLeon
Bazała

(1918 – 1920)

BETKOWSKI-Jacek Cichociemni - walczyli o niepodległość PolskiJacek
Bętkowski
(1920)
BIALY-Jan Cichociemni - walczyli o niepodległość PolskiJan
Biały
(1918 – 1920)
BIDZINSKI-Niemir Cichociemni - walczyli o niepodległość PolskiNiemir
Bidziński
(1920)
BIELSKI-Romuald Cichociemni - walczyli o niepodległość PolskiRomuald
Bielski
(1919 – 1920)
GALECKI-Adolf Cichociemni - walczyli o niepodległość PolskiAdolf
Gałacki

(1918 – 1920)
GILOWSKI-Stanislaw Cichociemni - walczyli o niepodległość PolskiStanisław
Gilowski

(1918 – 1920)
GORSKI-Jan Cichociemni - walczyli o niepodległość PolskiJan
Górski

(1919 – 1920)
IGLEWSKI-Antoni Cichociemni - walczyli o niepodległość PolskiAntoni
Iglewski

(1915 – 1920)
IRANEK-OSMECKI-Kazimierz Cichociemni - walczyli o niepodległość PolskiKazimierz
Iranek-Osmecki

(1913, 1916, 1920)
KOBYLINSKI-Waclaw Cichociemni - walczyli o niepodległość PolskiWacław
Kobyliński

(1918 – 1920)
KONTRYM-Bolesław Cichociemni - walczyli o niepodległość PolskiBolesław
Kontrym

(1917 – 1918)
KOPROWSKI-Franciszek Cichociemni - walczyli o niepodległość PolskiFranciszek
Koprowski

(1919 – 1921)
KOSSAKOWSKI-Tadeusz Cichociemni - walczyli o niepodległość PolskiTadeusz
Kossakowski

(1909 – 1920)
KOZLOWSKI-Julian Cichociemni - walczyli o niepodległość PolskiJulian
Kozłowski

(1918 – 1919)
KRAJEWSKI-Henryk Cichociemni - walczyli o niepodległość PolskiHenryk
Krajewski

(1918 – 1920)
KRIZAR-Leopold Cichociemni - walczyli o niepodległość PolskiLeopold
Krizar

(1918 – 1920)
KRZYMOWSKI-Stanislaw Cichociemni - walczyli o niepodległość PolskiStanisław
Krzymowski

(1914 – 1920)
LOJKIEWICZ-Adolf Cichociemni - walczyli o niepodległość PolskiAdolf
Łojkiewicz

(1918 – 1920)
LOPIANOWSKI-Narcyz Cichociemni - walczyli o niepodległość PolskiNarcyz
Łopianowski

(1918 – 1920)
MILEWICZ-Zygmunt Cichociemni - walczyli o niepodległość PolskiZygmunt
Milewicz

(1918 – 1920)
NAKONIECZNIKOFF-KLUKOWSKI-Przemyslaw Cichociemni - walczyli o niepodległość PolskiPrzemysław
Nakoniecznikoff-Klukowski

(1913 – 1921)
OKULICKI-Leopold Cichociemni - walczyli o niepodległość PolskiLeopold
Okulicki

(1914 – 1920)
PEKALA-Mieczyslaw Cichociemni - walczyli o niepodległość PolskiMieczysław
Pękala-Górski

(1918 – 1920)
PIOTROWSKI-Edward Cichociemni - walczyli o niepodległość PolskiEdward
Piotrowski

(1918 – 1920)
ROZYCKI-Jan Cichociemni - walczyli o niepodległość PolskiJan
Różycki

(1917 – 1920)
RUDKOWSKI-Roman Cichociemni - walczyli o niepodległość PolskiRoman
Rudkowski

(1914 – 1920)
RUNGE-Tadeusz Cichociemni - walczyli o niepodległość PolskiTadeusz
Runge

(1917 – 1920)
SPYCHALSKI-Jozef Cichociemni - walczyli o niepodległość PolskiJózef
Spychalski

(1916 – 1920)
STARZYNSKI-Tadeusz Cichociemni - walczyli o niepodległość PolskiTadeusz
Starzyński

(1920)
STOCKI-Tadeusz Cichociemni - walczyli o niepodległość PolskiTadeusz
Stocki

(1920)
STPICZYNSKI-Aleksander Cichociemni - walczyli o niepodległość PolskiAleksander
Stpiczyński

(1917 – 1920)
STRUMPF-Witold Cichociemni - walczyli o niepodległość PolskiWitold
Strumpf

(1920)
SZYDLOWSKI-Adam Cichociemni - walczyli o niepodległość PolskiAdam
Szydłowski

(1918 – 1920)
SCIEGIENNY-Wincenty Cichociemni - walczyli o niepodległość PolskiWincenty
Ściegienny

(1918 – 1920)
UKLANSKI-Witold Cichociemni - walczyli o niepodległość PolskiWitold
Uklański

(1917 – 1921)
ZABIELSKI-Jozef Cichociemni - walczyli o niepodległość PolskiJózef
Zabielski

(1920)
por-cc-Jozef-Zajac Cichociemni - walczyli o niepodległość PolskiJózef
Zając

(1920)
ZAREMBINSKI-Wiktor Cichociemni - walczyli o niepodległość PolskiWiktor
Zarembiński

(1920)
ZELKOWSKI-Bronislaw Cichociemni - walczyli o niepodległość PolskiBronisław
Żelkowski

(1920)
       

Weryfikacji w/w danych nt. Cichociemnych dokonano poprzez analizę Ich biogramów, opublikowanych wspomnień oraz danych z innych źródeł. Źródła danych dotyczących każdego Cichociemnego wskazano na stronie z Jego biogramem.

 

 

logo_pl_negatyw_czerowny-300x89 Cichociemni - walczyli o niepodległość Polski

 

Projekt realizowany w ramach obchodów stulecia odzyskania niepodległości oraz odbudowy polskiej państwowości


 

 

Źródła:
  • informacje własne
  • Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. I. FKM Oleśnica, ISBN 83-902499-0-1
  • Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. II. ABRES Rzeszów, ISBN 83-902499-5-2
  • Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. III. OS Ostoja, Zwierzyniec – Rzeszów, ISBN 83-910535-4-7
  • Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. IV. OS Ostoja, Zwierzyniec – Rzeszów, 978-83-933857-0-6

 

Franciszek Koprowski – Cichociemny

40_Znak-Spadochronowy-AK-187x300 Franciszek Koprowski - Cichociemnyps.: “Dąb”, “Konar”

vel Jan Zapolski

Zwykły Znak Spadochronowy nr 1718

 

Koprowski-Franciszek-elitadywersji-org-183x250 Franciszek Koprowski - Cichociemny

mjr cc Franciszek Koprowski
Fotografia z dokumentu urzędowego
edytowana cyfrowo, mojego autorstwa,
przekazana do domeny publicznej

© CC BY elitadywersji.org

AK-opaska-300x201 Franciszek Koprowski - Cichociemnyur. 11 października 1895 w Brzezinkach (powiat brodnicki), zm. 2 czerwca 1967 w Zerzeniu (obecnie Warszawa) – major, uczestnik walk o niepodległość Polski (1919-1920), uczestnik Powstania Wielkopolskiego, wojny polsko-bolszewickiej, mistrz Polski i olimpijczyk w pięcioboju nowoczesnym, oficer Wojska Polskiego, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, wywiadu Sztabu Głównego WP, wywiadu ofensywnego Armii Krajowej, Komendy Głównej AK, komendant STS 38, dowódca 6 Wileńskiej Brygady AK, więzień gestapo, NKWD, sowieckich łagrów: Morszańsk, Ostaszków (1944-1948), Cichociemny
Znajomość języków: niemiecki, rosyjski, angielski; szkolenia (kursy): m.in.  instruktor zaprawy fizycznej polskiej szkoły wywiadu (Oficerski Kurs Doskonalący Administracji Wojskowej, Glasgow), spadochronowy, odprawowy (STS 43, Audley End),  i in. W dniu wybuchu wojny miał 43 lata 10 miesięcy; w dacie skoku do Polski 47 lat 5 miesięcy. Syn rzemieślnika

 


41_cc-Tobie-Ojczyzno-grupa-250x139 Franciszek Koprowski - CichociemnySpis treści:


 

cc-Koprowski-znak-300x225 Franciszek Koprowski - Cichociemny

Znak Spadochronowy cc Franciszka Koprowskiego

Uczył się w szkole realnej w Brodnicy, po jej ukończeniu od 1911 w Szkole Ogrodniczej w Berlinie. W 1912 wyjechał do Baltimore (USA). Od 1 października 1913 w armii niemieckiej, przydzielony do podoficerskiej szkoły jazdy w Toruniu. Do kwietnia 1915 w składzie 176 Pułku Piechoty na froncie francuskim, od maja 1915 1 Pułku Ułanów Bawarskich z Bambergu, 16 lipca 1915 ranny, odznaczony Krzyżem Żelaznym II kl., następnie wraz z pułkiem do 15 marca 1917 na froncie rosyjskim. Po demobilizacji, od listopada 1918 w Brodnicy, zorganizował oddział powstańców wielkopolskich, wraz z nim jako kapral uczestniczył w walkach w rejonie Inowrocławia.

08_camp-Coetquidian-Francja-1939-241x300 Franciszek Koprowski - Cichociemny

Camp Coetquidian

Od 9 stycznia do marca 1919 w szkole podoficerskiej w Warszawie, awansowany na stopień plutonowego, przydzielony do 2 batalionu 21 Pułku Piechoty w Warszawie. Awansowany na stopień sierżanta, od 5 sierpnia na froncie bolszewickim. Od października 1920 dowódca plutonu 3 szwadronu 211 Pułku Ułanów w Wilnie. Odznaczony Krzyżem Walecznych (dwukrotnie) oraz Krzyżem Zasługi Wojsk Litwy Środkowej.

Od marca 1921 w Gimnazjum im. J. Lelewela w Wilnie, w 1922 zdał egzamin dojrzałości. Od grudnia 1922 dowódca plutonu ciężkich karabinów maszynowych 10 Pułku Ułanów Litewskich, od stycznia 1923 uczestnik rocznego kursu dowódców szwadronów w Grudziądzu. Awansowany na stopień podporucznika w październiku 1924. Od listopada 1924 do września 1927 dowódca plutonu i szwadronu Szkoły Podoficerskiej 10 Pułku Ułanów w Białymstoku.  Awansowany na stopień porucznika 24 maja 1925. Od 1926 do 1927  w Centralnym Instytucie Wychowania Fizycznego przy Uniwersytecie Poznańskim, następnie przydzielony jako kierownik WF do Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu. Doskonały jeździec, uprawiał zawodowo wioślarstwo, boks, pływanie, lekką atletykę, szermierkę oraz pięciobój nowoczesny.

 

Sukcesy sportowe
  • Koprowski-Franciszek-KOL_023_0116-2-300x203 Franciszek Koprowski - Cichociemny1925 – reprezentant Wojska Polskiego na międzynarodowych zawodach w Czechosłowacji
  • 1926, 1927  – III miejsce na Mistrzostwach Polski w pięcioboju nowoczesnym (dwukrotnie)
  • 1928 – wicemistrz Polski w pięcioboju nowoczesnym
  • 1928 – reprezentant Polski w pięcioboju nowoczesnym na IX Olimpiadzie w Amsterdamie
  • 1929 – wicemistrz Polski w pięcioboju nowoczesnym
  • 1930 – IV miejsce w pięcioboju nowoczesnym na międzynarodowych zawodach przedolimpijskich w Szwecji
  • 1931 – mistrzostwo armii (po raz trzeci) w pięcioboju nowoczesnym
  • 1936 – sędzia turnieju bokserskiego oraz zawodów pięcioboju nowoczesnego na XI Igrzyskach Olimpijskich w Berlinie

 

Awansowany na stopień rotmistrza 19 marca 1935, oficer  wywiadu (Niemcy) ekspozytury nr 3 (Bydgoszcz) Oddziału II (wywiad) Sztabu Głównego Wojska Polskiego.

 

 

II wojna światowa
08_camp-Coetquidian-Francja-1939-241x300 Franciszek Koprowski - Cichociemny

Camp Coetquidian

camp-Coetquidian-300x198 Franciszek Koprowski - CichociemnyW kampanii wrześniowej 1939 jako oficer wywiadu na placówce w Kopenhadze (studium armii niemieckiej).

Od listopada 1939 we Francji, wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem francuskim, przydzielony jako dowódca batalionu administracyjnego Camp de Coëtquidan.

 

Maciej Szczurowski – Geneza formowania Armii Polskiej we Francji 1939 – 1940
w: Piotrkowskie Zeszyty Historyczne, 2002, nr 4 s. 115 – 143

 

Po upadku Francji ewakuowany z St. Jean de Luz, dotarł do Wielkiej Brytanii. Wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem brytyjskim, od lipca 1940 dowódca 3 szwadronu 14 Pułku Ułanów 10 Brygady Kawalerii Pancernej.

Monika Bielak – Ewakuacja żołnierzy polskich z Francji do Wielkiej Brytanii
i Afryki Północnej w latach 1940-1941
w: IPN, Polska 1918-1989 – Od niepodległości do niepodległości. Historia Polski 1918-1989

 

 

Cichociemny
Glasgow-szkola-szpiegow-300x204 Franciszek Koprowski - Cichociemny

Prawdopodobna siedziba szkoły wywiadu w Glasgow

button-zrzuty_200-150x150 Franciszek Koprowski - CichociemnyWielomiesięczny (nawet ponad roczny) proces szkolenia kandydatów na Cichociemnych składał się z czterech grup szkoleń, w każdej po kilka – kilkanaście kursów. Kandydatów szkolili w ok. 30 specjalnościach w większości polscy instruktorzy, w ok. 50 tajnych ośrodkach SOE oraz polskich. Oczywiście nie było Cichociemnego, który ukończyłby wszystkie możliwe kursy. Trzy największe grupy wyszkolonych i przerzuconych do Polski to Cichociemni ze specjalnością w dywersji (169), łączności (50) oraz wywiadzie (37). Przeszkolono i przerzucono także oficerów sztabowych (24), lotników (22), pancerniaków (11) oraz kilku specjalistów “legalizacji” (czyli fałszowania dokumentów). 

 

SZKOLENIA__20220602_115242_kolor_ozn_1000px-2-300x238 Franciszek Koprowski - Cichociemny

Uproszczony diagram rekrutacji i szkolenia Cichociemnych  (CAW sygn. II.52.359.29) UWAGA – diagram nie obejmuje wszystkich kursów ani ośrodków

Instruktor kursu odprawowego, późniejszy Cichociemny i szef wywiadu Armii Krajowej mjr / płk dypl. Kazimierz Iranek-Osmecki wspominał – “Kraj żądał przeszkolonych instruktorów, obeznanych z nowoczesnym sprzętem, jaki miał być dostarczony z Zachodu. Ponadto mieli oni być przygotowani pod względem technicznym i taktycznym do wykonywania i kierowania akcją sabotażową, dywersyjną i partyzancką. Żądano też przysłania mechaników i instruktorów radiotelegrafii, jak również oficerów wywiadowczych ze znajomością różnych działów niemieckiego wojska, lotnictwa i marynarki wojennej, ponadto oficerów sztabowych na stanowiska dowódcze. Szkolenie spadochroniarzy musiało więc się odbywać w bardzo rozległym wachlarzu rzemiosła żołnierskiego.

Przystąpiono do werbowania ochotników i wszechstronnego ich szkolenia na najrozmaitszych kursach, zależnie od przeznaczenia kandydata do danej specjalności. Każdy z ochotników musiał oczywiście ukończyć kurs spadochronowy. Ostatecznym oszlifowaniem był tzw. kurs odprawowy. Zaznajamiano na nim z warunkami panującymi w kraju, rodzajami niemieckich służb bezpieczeństwa i zasadami życia konspiracyjnego. (…)”  (Kazimierz Iranek-Osmecki, Emisariusz Antoni, Editions Spotkania, Paryż 1985, s. 159-160)

 

Zgłosił się do służby w Kraju. Instruktor na kursach specjalnych dla kandydatów na Cichociemnych, pierwszy polski komendant kursu walki konspiracyjnej w Briggens (STS 38). Instruktor zaprawy fizycznej, strzelectwa, samoobrony, pływania i boksu “Oficerskiego Kursu Doskonalącego Administracji Wojskowej” (kamuflaż polskiej szkoły wywiadu, zwanej przez Cichociemnych “kursem gotowania na gazie”) w Glasgow. Zaprzysiężony na rotę ZWZ/AK 29 grudnia 1942 przez szefa Oddziału VI (Specjalnego), ppłk dypl. Michała Protasewicza ps. Rawa. Awansowany na stopień majora ze starszeństwem od 13 marca 1943.

Stefan Mayer – relacja nt. szkolenia Cichociemnych oficerów wywiadu
źródło: Instytut Piłsudskiego w Londynie, Kolekcja akt Stefana Mayera, zespół nr 100, teczka nr 709/100/113

 

Halifax-mk3-300x225 Franciszek Koprowski - Cichociemny

Handley Page Halifax

cc-Koprowski-Franciszek-znak-cc-1-300x328 Franciszek Koprowski - Cichociemny

Znak Spadochronowy cc Franciszka Koprowskiego

Skoczył ze spadochronem do okupowanej Polski w nocy 13/14 marca 1943 w sezonie operacyjnym “Intonacja”, w operacji lotniczej “Brick” (dowódca operacji: S/L Boxer A.H.C., ekipa skoczków nr: XXIV), z samolotu Halifax DT-627 “P” (138 Dywizjon RAF, załoga: pilot – S/L Boxer A.H.C. / i in.). Informacje (on-line) nt. personelu Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii (1940-1947) – zobacz:  Lista Krzystka

Start o godz. 19.oo z lotniska RAF Tempsford, zrzut na placówkę odbiorczą “Wół” 601 (kryptonim polski, brytyjskie oznaczenie numerowe pinpoints), w rejonie miejscowości Piła, Stara Kuźnica, 14 km od miejscowości Końskie. Razem z nim skoczyli: ppor. Longin Jurkiewicz ps. Mysz, ppor. Wojciech Lipiński ps. Lawina, ppor. Janusz Messing ps. Bekas. Skoczkowie przerzucili 543 tys. dolarów w banknotach oraz 126 tys. marek na potrzeby AK. Zrzucono także sześć zasobników i dwie paczki. Samolot szczęśliwie powrócił do bazy po locie trwającym 13 godzin 15 minut.

Jerzy Straszak – “Szkoła szpiegów”
w: Zeszyty Historyczne nr 115, s. 122 – 144, Instytut Literacki, Paryż 1996

 

Jan-Jazwinski-251x350 Franciszek Koprowski - CichociemnyW “Dzienniku czynności” mjr dypl. Jan Jaźwiński oficer wywiadu z Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza, Szef Wydziału Specjalnego (S), organizator lotniczych przerzutów do Polski odnotował:

Dnia 13.III.43. uruchomiony został Plan Startu – wariant “osiem 2103” [zrzutów]; jak następuje: Lot Nr.: 36/47, ekipa BRICK, ludzi: Dąb plus 3 (…) placówka zasadn. Wół, zapas. Żaba, nawigator squ/ldr Boxer, załoga brytyjska, start godz. 18.40; Lot Nr.: 37/38, ekipa WINDOW, ludzi: Wołk plus 3 (…) placówka zasadn. Żbik, zapas. Hiena, nawigator kpt. obs. Kużnicki, załoga polska, start godz. 18.35; Lot Nr.: 38/49, ekipa TILE, ludzi: Sum plus 3 (…) placówka zasadn. Olcha, zapas. rej.3, nawigator por. obs. Gembik, załoga polska, start godz. 18.30; Lot Nr.: 39/50, ekipa STOCK, ludzi: Antoni plus 3 (…) placówka zasadn. Koza, zapas. Bratek, nawigator kpt. obs. Ławreńczuk, załoga polska, start godz. 18.50; Lot Nr.: 40/51, ekipa DOOR, ludzi: Ulewa plus 3 (…) placówka zasadn. Kra, zapas. Bat, nawigator F/Lt.. Austin, załoga brytyjska, start godz. 18.45; Lot Nr.: 41/52, SLATE, 6 paczek: M1, M2, M3, M4, PLT, R. (…) placówka zasadn. Wrona, nawigator F/o Wynne, załoga brytyjska, start godz. 19.05; Lot Nr.: 42/53, YARD, 6 paczek: 01, 02, 03, 04, 05, R. (…) placówka zasadn. Kaczka, nawigator F/o Foster, załoga brytyjska, start godz. 19.00; Lot Nr.: 43/54, AREA, 6 paczek: M1, M2, M3, M4, 05, R. (…) placówka zasadn. Kot, nawigator kpt. obs. Gryglewicz, załoga polska, start godz. 18.55;”.

ozn_Dziennik-czynnosci-mjr-Jazwinskiego_600px-300x161 Franciszek Koprowski - CichociemnyDn. 14.III. nawigatorzy zameldowali: – lot 36/47 wykonany na plac. odb. WÓŁ, zrzut jak plan. (543.000 dol. i 126.000 Rm), .- lot 37/48 wykonany na plac. odb. ŻBIK, zrzut jak plan. (744.000 dol.), – lot 38/49 wykonany na plac. odb. OLCHA, zrzut jak plan. (616.500 dol. i 547.000 Rm), – lot 39/50 wykonany na plac. odb. KOZA, zrzut jak plan. (450.000 dol. i 10.000 peset), – lot 40/51 wykonany na plac. odb. KRA, zrzut jak plan. (395.000 dol.), – lot 41/52 – nawalił dopływ benzyny – 20 min. od plac. – samolot zawrócił, – lot 42/53 – nawigator twierdzi, że plac. odb. nie dała 1944 [sygnałów świetlnych]. DZIĘKI CI WIELKI BOŻE! Wspaniała i szczęśliwa defilada – d l a   K r a j u !

Tempsford-300x222 Franciszek Koprowski - Cichociemny

Lotnisko RAF, Tempsford

Nastrój załóg, ekip i Wydz. “S”: w r e s z c i e   w y s t a r t o w a l i ś m y. Łacznie przerzucono, w sześciu wykonanych lotach – na placówki: 20 ludzi, 2.748.000 dol., 673.000 Rmk., 10.000 peset, trzy poczty (…) i 6 paczek mat. ” (s. 164)

Zobacz:  Oddział VI (Specjalny) – Zawartość zasobników i paczek

 

AK-opaska-300x201 Franciszek Koprowski - CichociemnyPo skoku aklimatyzacja do realiów okupacyjnych w Warszawie. Od kwietnia 1943 przydzielony do Oddziału II Komendy Głównej AK jako kierownik ośrodka wywiadowczego (kryptonim “3CW” i “53KK”) Referat “Wschód”, Odcinek III w Wilnie. W zainteresowaniu ośrodka wywiadowczego “3CW” (po zmianie kryptonimu “53KK”) pozostawały: Wileńszczyzna, Łotwa, Litwa i Białoruś. 8 listopada 1943 aresztowany przez gestapo, załamał się w śledztwie. Aresztowanie miało mieć związek z “wsypą”, spowodowaną przez agenta gestapo w szeregach AK Ludwika Kalksteina.

Jednak z zeznań z 9 sierpnia 1949 (złożonych w sowieckim więzieniu), szefa placówki Abwehry w Wilnie mjr dr Juliusza Christiansena, znajdujących się w archiwum Instytutu Pamięci Narodowej (BU 0259/436/4, karty 135-137), wynika iż pierwotną przyczyną aresztowań był donos w sierpniu 1943 informatorki Abwehry ps. Natasza” o regularnych spotkaniach polskich oficerów w Wilnie, w domu przy ul. Daukazastrasse (Subocz) nr 4. Według tych zeznań, “w połowie listopada 1943 zostali aresztowani przez SD zebrani w mieszkaniu (…) członkowie “AK”. Wśród aresztowanych znajdowali się: Zapolski Jan [Cichociemny Franciszek Koprowski – przyp. RMZ] – naczelnik wywiadu “Ośrodka P”, sekretarz Zapolskiego Polak, nazwiska nie pamiętam [Cichociemny Longin Jurkiewicz – przyp. RMZ] (…).” W treści swych zeznań mjr dr Christiansen podał, że “po dwóch miesiącach pobytu w więzieniu “Misz” [Cichociemny Longin Jurkiewicz – przyp. RMZ] podczas ucieczki został zastrzelony.”

Bardzo dziękuję dr Bartłomiejowi Szyprowskiemu za życzliwe udostępnienie kopii protokołu przesłuchania szefa placówki Abwehry w Wilnie mjr dr Juliusza Christiansena.

Halina Waszczuk-Bazylewska – Od WW-72 do “Liceum”
w: Niepodległość i Pamięć 1997, nr 4/1 (7) [1], s. 153-176

 

dr Andrzej Suchcitz – Wywiad Armii Krajowej
źródło: Koło Byłych Żołnierzy Armii Krajowej – Oddział Londyn
www.polishresistance-ak.org

 

odznaka-6-WBAK-206x200 Franciszek Koprowski - Cichociemny12 listopada, prowadzony z przesłuchania, brawurowo uciekł. Od lutego 1944 na stażu partyzanckim w 3 Brygadzie por. Gracjana Fróga ps. Szczerbiec, od 19 marca 1944 jako dowódca 6 Brygady Partyzanckiej AK (zwanej także Wileńską, Dyspozycyjną), dowodzonej dotąd przez Cichociemnego por. Adama Boryczkę ps. Tońko. W maju 1944 wraz z Brygadą uczestnik operacji “Roma”, której celem było przerwanie na 48 godzin drogi odwrotu wycofujących się żołnierzy niemieckich.

Wraz z brygadą uczestnik wielu walk, m.in. zdobycia Kiemieliszek (26 marca), Ostrowca Szumskiego (w nocy 31 marca/1 kwietnia), pod Wornianami (7 oraz 23 kwietnia), zdobycia Koleśnik (7 maja), pod Koniawą (8 maja).

represje-sowieckie-wobec-Polakow-300x213 Franciszek Koprowski - Cichociemny

Represje sowieckie wobec Polaków, źródło: pamiec.pl

miejsca-zeslan-Polakow-300x172 Franciszek Koprowski - Cichociemny

GUŁ-ag – mapa zesłań, pracy i straceń Polaków

Przeprowadził udaną zasadzkę na kolumnę niemiecko – litewską (21 maja), wraz z żołnierzami Brygady zdobył umocniony punkt niemieckiego oporu w Kaszetach (16 czerwca). Po wyzwoleniu Wilna planowany na dowódcę brygady kawalerii.

17 lipca 1944 w Bogiszach aresztowany przez NKWD na tzw. “odprawie” dla oficerów AK. Więziony w Wilnie, zesłany do łagru w Morszańsku, następnie do Ostaszkowa.  Był tam polskim komendantem obozu.

Maciej Żuczkowski – Wywiad Armii Krajowej
w: Pamięć.pl nr 4-5/2012, Instytut Pamięci Narodowej Warszawa, s. 44 – 49

 

 

Po wojnie

Powrócił do Polski 27 lipca 1948. Od września 1948 nauczyciel WF w Państwowej Szkole Przemysłu Drzewnego w Cieplicach Śląskich, od 1950 trener szermierki w Wojskowym Klubie Sportowym “Legia” w Warszawie.

Od 1959 w Zerzniu (obecnie osiedle w dzielnicy Wawer w Warszawie), prowadził kilkuhektarowe gospodarstwo rolne. Działał społecznie jako koordynator Rady Głównej Związku Zawodowego Pracowników Kolejowych PRL, w Radzie Głównej Zrzeszania Sportowego “Kolejarz”. Zmarł 2 czerwca 1967 w Zerzeniu (obecnie Warszawa).

Andrzej Pepłoński – Współdziałanie Oddziału II Sztabu Naczelnego Wodza
z Secret Intelligence Service w okresie II wojny światowej
w: Słupskie Studia Historyczne 2003, nr 10, s. 149-165

 

 

Wkład polskiego wywiadu w 1945 ocenił oficer łącznikowy MI6 (1940-1946) komandor Wilfred Dunderdale:
“Spośród 45 770 raportów wywiadowczych z okupowanej Europy, które dotarły w czasie wojny do aliantów,
22 047, czyli 48 procent pochodziło ze źródeł polskich (…)
Wynika z tego, że w ciągu ostatnich pięciu lat polscy agenci w Europie pracowali bez przerwy
i że dostarczyli oni, mimo wielkiego zagrożenia dla siebie i swoich rodzin,
wielką ilość materiału wszelkiego rodzaju i obejmującego wiele tematów.”
W 2004 oraz w 2005 opublikowano obszerne ustalenia Polsko-Brytyjskiej Komisji Historycznej
pt. Polsko – brytyjska współpraca wywiadowcza podczas II wojny światowej
(wyd. Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, Warszawa 2004, 2005 ISBN 83-89115-11-5 oraz ISBN 83-89115-37-9.

W 2005 roku brytyjski rząd oficjalnie potwierdził
że ok. połowa tajnych raportów dla aliantów z okupowanej Europy pochodziła od Polaków.
W wywiadzie AK pełniło służbę 37 Cichociemnych
 

 

 

AwanseVirtuti-Militari-272x350 Franciszek Koprowski - Cichociemny

 

 

Ordery i odznaczenia

 

 

Życie rodzinne

Syn Jana, rzemieślnika wiejskiego oraz Józefy z domu Rykaczewskiej. W 1931 zawarł związek małzeński z Anną z domu Kaub. Mieli córkę Krystynę (ur. 1932) oraz syna Janusza (ur. 1934).

W 1950 zawarł związek małzeński z Jadwigą z domu Rudowską. Po jej śmierci w 1955, w 1958 zawarł związek małzeński z Haliną z domu Gołębiowską (ur. 1913) secundo voto Błażyńską.

 

 

 


Spośród 316 Cichociemnych zrzuconych na spadochronie do okupowanej Polski
40 walczyło o niepodległość Polski w latach 1918 – 1921:

Leon Bazała (1918-1920) | Jacek Bętkowski (1920) | Jan Biały (1918-1920) | Niemir Bidziński (1920) | Romuald Bielski (1919-1920) | Adolf Gałacki (1918-1920) | Stanisław Gilowski (1918-1920) | Jan Górski (1919-1920) | Antoni Iglewski (1915-1920) | Kazimierz Iranek-Osmecki (1913, 1916, 1920) | Wacław Kobyliński (1918-1920) | Bolesław Kontrym (1917-1918) | Franciszek Koprowski (1919-1920) | Tadeusz Kossakowski (1909-1920) | Julian Kozłowski (1918-1919) | Henryk Krajewski (1918-1920) | Leopold Krizar (1918-1920) | Stanisław Krzymowski (1914-1920) | Adolf Łojkiewicz (1918-1920) | Narcyz Łopianowski (1918-1920) | Zygmunt Milewicz (1918-1920) | Przemysław Nakoniecznikoff-Klukowski (1913-1921) | Leopold Okulicki (1914-1920) | Mieczysław Pękala-Górski (1918-1920) | Edward Piotrowski (1918-1920) | Jan Różycki (1917-1920) | Roman Rudkowski (1914-1920) | Tadeusz Runge (1917-1920) | Józef Spychalski (1916-1920) | Tadeusz Starzyński (1920) | Tadeusz Stocki (1920) | Aleksander Stpiczyński (1917-1920) | Witold Strumpf (1920) | Adam Szydłowski (1918-1920) | Wincenty Ściegienny (1918-1920) | Witold Uklański (1917-1921) | Józef Zabielski (1920) | Józef Zając (1920) | Wiktor Zarembiński (1920) | Bronisław Żelkowski (1920)

 

logo_pl_negatyw_czerowny-300x89 Franciszek Koprowski - Cichociemny

 

Projekt realizowany w ramach obchodów stulecia odzyskania niepodległości oraz odbudowy polskiej państwowości


 

 

Upamiętnienie Cichociemnych

jw-grom-pomnik-cc-4-300x248 Franciszek Koprowski - Cichociemnyjw-grom-pomnik-cc-3-300x238 Franciszek Koprowski - CichociemnyW 1989 roku powstał film dokumentalny “Cichociemni” (scenariusz i reżyseria Marek Widarski).

15 maja 2005 odsłonięto na terenie jednostki specjalnej – Jednostki Wojskowej GROM w Warszawie pomnik poświęcony cichociemnym spadochroniarzom AK. Znaczna część ekspozycji Sali Tradycji jednostki GROM poświęcona jest Cichociemnym.

Od 4 sierpnia 1995 roku jednostka nosi nazwę – Jednostka Wojskowa GROM im. Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej

W 2008 roku powstał film dokumentalny “My cichociemni. Głos żyjących” (scenariusz i reżyseria Paweł Kędzierski).

pomnik-cc-warszawa-761x642-300x253 Franciszek Koprowski - Cichociemny

Pomnik CC w Warszawie

7 października 2013 roku w Warszawie przy ul. Matejki, naprzeciwko Sejmu R.P. odsłonięto Pomnik Cichociemnych Spadochroniarzy AK.

cc-boening-300x199 Franciszek Koprowski - CichociemnyW 2013 roku powstał film dokumentalny “Cichociemni. Wywalcz wolność lub zgiń” (scenariusz i reżyseria Dariusz Walusiak).

W 2016 roku Sejm R.P. ustanowił rok 2016 Rokiem Cichociemnych. NBP wyemitował srebrną kolekcjonerską monetę o nominale 10 zł upamiętniającą 75. rocznicę pierwszego zrzutu Cichociemnych.

cc-monety-300x157 Franciszek Koprowski - Cichociemnycc-pomnik-powazki--300x213 Franciszek Koprowski - CichociemnyW 2017 roku PLL LOT umieścił znak spadochronowy oraz podpis upamiętniający Cichociemnych na kadłubie Boeinga 787 (SP-LRG).

Cichociemni są patronem wielu szczepów, drużyn oraz organizacji harcerskich. Opublikowano wiele książek i artykułów o Cichociemnych.

Na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie znajdują się groby kilkudziesięciu Cichociemnych oraz poświęcony Im pomnik “TOBIE OJCZYZNO”

sala-tradycji-grom Franciszek Koprowski - Cichociemny

Sala Tradycji Jednostki Wojskowej GROM

button-publikacje_200-300x101 Franciszek Koprowski - Cichociemny

 

 

Źródła:
  • informacje własne (archiwum portalu)
  • Teka personalna – Oddział Specjalny Sztabu Naczelnego Wodza, w zbiorach Studium Polski Podziemnej w Londynie, sygn. Kol.023.0116
  • Krzysztof Tochman – Słownik biograficzny cichociemnych, t. I, Oleśnica, Wydawnictwo Abres, ISBN 83-902499-0-1, s. 72-74
  • Kajetan Bieniecki – Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Arcana, Kraków 1994, ISBN 83-86225-10-6
  • Jędrzej Tucholski – Cichociemni, Warszawa, Instytut Wydawniczy Pax, 1984, ISBN 8321105378
  • Jędrzej Tucholski – Cichociemni 1941-1945. Sylwetki spadochroniarzy, Wojskowy Instytut Historyczny, s. 342
  • Paweł Maria Lisiewicz – Bezimienni. Z dziejów wywiadu Armii Krajowej, Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1987, ISBN 83-202-0478-X

 

Zobacz także biogram w Wikipedii

 

1