Zbigniew Specylak – Cichociemny

Zbigniew Specylak – Cichociemny

40_Znak-Spadochronowy-AK-187x300 Zbigniew Specylak - Cichociemnyps.: „Tur 2”, „Głaz 2”

Zbigniew Edward Specylak, po wojnie Specylak-Skrzypecki, vel Zbigniew Skrzypecki

Zwykły Znak Spadochronowy nr 4437

 

Specylak-Zbigniew-KOL_023_0266-201x250 Zbigniew Specylak - Cichociemny

kpt. Zbigniew Specylak

ur. 13 października 1912 we Lwowie (obecnie Ukraina), zm. 27 kwietnia 1978 we Wrocławiu – kapitan artylerii, inżynier, oficer Wojska Polskiego, Armii Polskiej gen. Andersa, Armii Krajowej, uczestnik Powstania Warszawskiego, więzień sowieckich łagrów nad rzeką Onega (1940-1942), więzień NKWD, UB (1948), cichociemny
Znajomość języków: francuski, ruski; szkolenia (kursy): m.in.  spadochronowy, odprawowy (Ośrodek Wyszkoleniowy nr 10, Ostuni),  i in. W dniu wybuchu wojny miał 26 lat; w dacie skoku do Polski 31 lat Syn kasjera

 


41_cc-Tobie-Ojczyzno-grupa-250x139 Zbigniew Specylak - CichociemnyTable of Contents


 

Od 1918 uczył się w szkole powszechnej we Lwowie, następnie w gimnazjum matematyczno – przyrodniczym, w 1931 zdał egzamin dojrzałości. W 1931 podjął studia na Wydziale Mechaniczno – Elektrycznym Politechniki Lwowskiej.

Od września 1933 uczestnik kursu Szkoły Podchorążych Rezerwy Wojsk Łączności w Zegrzu, po jej ukończeniu w lipcu 1934 przydzielony jako dowódca plutonu 3 kompanii telegraficznej 9 Pułku Piechoty Legionów w Zamościu. Od października 1934 słuchacz Oficerskiej Szkoły Artylerii w Toruniu, po jej ukończeniu awansowany na stopień podporucznika, ze starszeństwem od 17 października 1936. Przydzielony jako dowódca plutonu szkoły podoficerskiej, oficer ogniowy 1 baterii, pełniący obowiązki dowódcy 1 baterii 3 Pułku Artylerii Lekkiej Legionów w Zamościu.

 

 

World War II
represje-sowieckie-wobec-Polakow-300x213 Zbigniew Specylak - Cichociemny

Represje sowieckie wobec Polaków
Source: pamiec.pl

W kampanii wrześniowej 1939 dowódca 1 baterii 54 Dywizjonu Artylerii Lekkiej, walczył na szlaku Brześć nad Bugiem – Pińsk – Złoczów oraz w obronie Lwowa. 16 września ciężko ranny, postrzelony w kręgosłup, do 26 września w 101 Szpitalu Polowym we Lwowie, następnie z obawy przed aresztowaniem leczony poza szpitalem.

15 grudnia 1939 wstąpił do Związku Walki Zbrojnej (ZWZ-2)  ppłk. Jana Sokołowskiego ps. Trzaska.  24 marca 1940 aresztowany w lokalu konspiracyjnym (na punkcie kontaktowym) przez NKWD, osadzony we Lwowie, zesłany do łagru nad rzeką Onega. Pracował niewolniczo przy budowie Kanału Białomorskiego, 22 czerwca statkiem z Archangielska miał zostać zesłany do kolejnego łagru.

uklad-sikorski-majski-250x188 Zbigniew Specylak - CichociemnyPo układzie Sikorski – Majski 16 marca 1942 zwolniony z łagru. 16 kwietnia w Guzar wstąpił do Armi Polskiej gen. Andersa, przydzielony jako adiutant dowódcy dywizjonu artylerii w Ośrodku Organizacyjnym Armii Zapasowej. Od 22 lipca jako oficer zwiadowczy 2 dywizjonu 7 Pułku Artylerii Ciężkiej.

miejsca-zeslan-Polakow-300x172 Zbigniew Specylak - Cichociemny

GUŁ-ag – mapa zesłań, pracy i straceń Polaków

Po ewakuacji armii do Iranu, od 12 sierpnia 1942 pod dowództwem brytyjskim w Iranie, Iraku, Palestynie, Egipcie. Od 12 sierpnia w obozie ewakuacyjnym w Pahlevi (Iran), od 2 października w związku z chorobą do 9 listopada w brytyjskim szpitalu nr 18 w Teheranie. Do 28 października 1943 dowódca 3 baterii 11 Pułku Artylerii Ciężkiej, także oficer zwiadowczy pułku, kwatermistrz oraz adiutant pułku. Awansowany na stopień porucznika ze starszeństwem od 1 stycznia 1943. Od 7 grudnia 1942 uczestnik kursu dowódców baterii oraz oficerów operacyjnych w Ośrodku Wyszkolenia Artylerii, po jego ukończeniu 28 stycznia 1943 przydzielony ponownie do 3 baterii 11 Pułku Artylerii Ciężkiej.

Grzegorz Skrukwa – Armia Andersa – nadzieja dla Polaków w ZSRR
w: Zesłaniec, 2008, nr. 34, s. 29 – 40

 

Andrzej Wojtaszak – Armia Polska w ZSRR
w: Zesłaniec, 2007, nr 32, s. 89 – 106

 

 

At the night of January 29/30th 1944 a Silent Unseen
Brindisi_1-300x199 Zbigniew Specylak - Cichociemny

Airport in Brindisi (Italy)

button-zrzuty_200-150x150 Zbigniew Specylak - CichociemnyWielomiesięczny (nawet ponad roczny) proces szkolenia kandydatów na Cichociemnych składał się z czterech grup szkoleń, w każdej po kilka – kilkanaście kursów. Kandydatów szkolili w ok. 30 specjalnościach w większości polscy instruktorzy, w ok. 50 tajnych ośrodkach SOE oraz polskich. Oczywiście nie było Cichociemnego, który ukończyłby wszystkie możliwe kursy. Trzy największe grupy wyszkolonych i przerzuconych do Polski to Cichociemni ze specjalnością w dywersji (169), łączności (50) oraz wywiadzie (37). Przeszkolono i przerzucono także oficerów sztabowych (24), lotników (22), pancerniaków (11) oraz kilku specjalistów „legalizacji” (czyli fałszowania dokumentów). 

Zgłosił się do służby w Kraju. Przeszkolony ze specjalnością w dywersji, zaprzysiężony na rotę ZWZ-AK 14 lutego 1944 w Ostuni (Włochy). Awansowany na stopień kapitana ze starszeństwem od 31 maja 1944.

Consolidated-B-24-Liberator-300x227 Zbigniew Specylak - Cichociemny

Consolidated B-24 Liberator

Skoczył ze spadochronem do okupowanej Polski w nocy 30/31 lipca 1944 w sezonie operacyjnym „Riposta”, w operacji lotniczej „Jacek 1” (dowódca operacji: F/L Stanisław Daniel, ekipa skoczków nr: LVIII), z samolotu Liberator KG-890 „S” (1586 Eskadra PAF, załoga: pilot – F/S Zbigniew Szostak / nawigator – F/L Stanisław Daniel / radiotelegrafista – F/S Józef Witek / strzelec – W/O Stanisław Malczyk / i in.). Informacje (on-line) nt. personelu Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii (1940-1947) – zobacz:  Lista Krzystka

Start z lotniska Campo Casale nieopodal Brindisi, zrzut na placówkę odbiorczą „Solnica”, w okolicach miejscowości Polana, 7 km od Grodziska Mazowieckiego. Razem z nim skoczyli: ppłk. Jacek Bętkowski ps. Topór 2, kpt. Franciszek Malik ps. Piorun 2, por. Stanisław Ossowski ps. Jastrzębiec 2, por. Julian Piotrowski ps. Rewera 2, ppor. Władysław Śmietanko ps. Cypr. Był to czwarty lot tej ekipy, w poprzednich (10/11 maja, 19/20 maja, 30/31 maja) nie można było wykonać zadania. Skoczkowie przerzucili 444,9 tys. dolarów w banknotach, 14,4 tys. dolarów w złocie oraz 260 tys. marek na potrzeby AK. Zrzucono także wraz ze skoczkami dwanaście zasobników oraz osiem paczek, w sześciu nalotach na placówkę odbiorczą, w godz. 00.52 – 01.10.

Zobacz:  Oddział VI (Specjalny) – Zawartość zasobników i paczek

 

Jacek Bętkowski:  „(…) Trzeci raz. (…) Musi się udać, bo już zaczynają się z nas koledzy nabijać, nazywając naszą ekipę „Latający Holender” (…) Po raz czwarty. (…) Jesteśmy w tym samym składzie: „Piorun”, „Jastrzębiec”, „Tur”, „Rewera” i radiotelegrafista. Zabieram także dwa pasy z dolarami i młynarkami. Sporo tego. Każdy z nas ma dwa steny. Przyrzekam sobie, że tym razem nie wrócimy. Lecimy wzdłuż Wisły. Wszędzie blackout. W Warszawie również. Ale wreszcie są światła. Samolot kołuje. Action Station – Go, Go, Go, Go… Skaczą wszyscy, jak było ustalone. Nareszcie i ja rzucam się w dziurę. Szarpnięcie – spadochron się otworzył i lekko opadam w dół. Rozglądam się, jest krzyż ze świateł, tylko dość daleko i w prawo w skos. Zniosło mnie poważnie od placówki. Patrzę pod nogi, ziemia zbliża się gwałtownie. Robię przewrotkę, zrzucam spadochron. Nareszcie stało się, jestem w kraju.” Jacek Bętkowski – „Do czterech razy sztuka”, w: Drogi Cichociemnych, Bellona Warszawa 2013, ISBN 978-83-11-11807-2, s. 105-108

 

Po skoku 1 sierpnia 1944 dotarł do Warszawy, do mieszkania Stefanii Dowgiałło ps. Stefa, przy ul. Natolińskiej 6/17.

por. cc Julian Piotrowski – Z Brindisi pod Grodzisk Mazowiecki
w: Biuletyn Stowarzyszenia Klub Kawalerów Orderu Wojennego Virtuti Militari
Warszawa, kwiecień – czerwiec 2004 r., nr 2, s. 40 – 43

 

 

Warsaw Uprising

button-cc-pw__ Zbigniew Specylak - Cichociemny

W Powstaniu Warszawskim początkowo bez przydziału, następnie w Zgrupowaniu „Sławbora” Podobwodu Śródmieście – Południe. Od 13 sierpnia na Górnym Czerniakowie,  jako zastępca mjr Zygmunta Netzera ps. Krystek, dowódcy Zgrupowania „Kryska” oraz dowódca 1 Batalionu „Tur” o liczebności ok. 680 żołnierzy. Walczył w Śródmieściu Południowym,m.in. w nocy 9/10 sierpnia na placówce przy ul. Wiejskiej 11, wraz z plutonem por. Józefa Romana ps. Ziuk  odparł Niemców atakujących z Izby Przemysłowo – Handlowej. Uczestnik ciężkich walk w rejonie ulic: Okrąg, Ludna, Solec, Gwardzistów, Czerniakowska, Przemysłowa, Górnośląska. 12 września objął dowodzenie Zgrupowaniem”Kryska”, po ciężko rannym dowódcy.

13 września ciężko ranny w głowę, po wybuchu pocisku czołgowego w piwnicy domu na rogu ul. Czerniakowskiej i Łazienkowskiej, obok bursy im. G. Piramowicza (lub przy ul. Solec 1). Przez kilka dni w szpitalu powstańczym na ul. Zgórnej, w nocy 18/19 września wraz z innymi rannymi transportowany pontonem na drugi brzeg Wisły, ostrzelany przez Niemców, zniesiony pod most Poniatowskiego, 21 września uratowany przez piaskarzy z Pragi. Do 15 marca 1945 na leczeniu w sowieckim szpitalu polowym w Otwocku, następnie w 62 szpitalu polowym 1 Armii  LWP w Lublinie, m.in. przeszedł operację trepanacji czaszki.

 

 

After the War

Od lutego 1946 do grudnia 1947 technik elektryk w Spółdzielni Budownictwa Przemysłowego w Sopocie, od 15 sierpnia 1948 do 3 września 1949 kierownik robót w Gdańsku. Aresztowany przez UB pod zarzutem organizowania przerzutów przez granicę, przez sześć miesięcy osadzony w więzieniu.

Od 1948 podjął studia na Wydziale Budownictwa Politechniki Gdańskiej, w 1957 obronił dyplom inżyniera elektryka na Politechnice Warszawskiej, w 1963 uzyskał uprawnienia budowlane w zakresie instalacji i urządzeń elektrycznych budownictwa przemysłowego. Od 1950 kierownik robót elektrycznych Wrocławskiego Przedsiębiorstwa Budownictwa Przemysłowego nr 1, od 11 stycznia 1963 kierownik Wydziału Produkcji Pomocniczej, zastępca naczelnego inżyniera ds. produkcji pomocniczej, technolog, główny specjalista ds. technologii w Przedsiębiorstwie Produkcji i Montażu Urządzeń Elektrycznych Budownictwa „Elektromontaż” we Wrocławiu. Od 30 czerwca 1976 na rencie. Zmarł 27 kwietnia 1978  we Wrocławiu, pochowany na cmentarzu przy ul. Bujwida.

 

 

PromotionsVirtuti-Militari-272x350 Zbigniew Specylak - Cichociemny

 

 

Orders and decorations

 

 

Family Life

Syn Mariana, kasjera oraz Józefy z domu Lisieckiej. W 1945 zawarł związek małżeński z Jadwigą z domu Böchm (1912-1983), podporucznik, oficer oświatowy 62 szpitala wojennego 1 Armii LWP. Mieli  syna Bogusława (ur. 1949) inżyniera architekta oraz córkę Joannę (ur. 1951) magister geologii.

 

 

Commemoration of the Silent Unseen

jw-grom-pomnik-cc-4-300x248 Zbigniew Specylak - Cichociemnyjw-grom-pomnik-cc-3-300x238 Zbigniew Specylak - CichociemnyW 1989 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni” (scenariusz i reżyseria Marek Widarski).

May 15, 2005 was unveiled in the special unit - Military Unit GROM The monument is dedicated to the Silent Unseen of the Home Army. A considerable degree of the exposition in Sala Tradycji (eng. Hall of Tradition, also localized in the GROM HQ) is also focused on the lives of the Silent Unseen.

Since August 4, 1995, the unit has been named - GROM, named in honour of the Silent Unseen, paratroopers of the Home Army is Poland’s leading special-operations unit.

In 2008, the documentary "We cichociemni. Voice of the Living" (script and directed by Paweł Kędzierski).

pomnik-cc-warszawa-761x642-300x253 Zbigniew Specylak - Cichociemny

Monument in honour of the Silent Unseen, Warsaw

On October 7, 2013 in Warsaw at ul. Matejko, opposite the Seym of R.P. ( parliament) the Memorial of the Cichociemni Paratroopers of the Home Army was unveiled.

cc-boening-300x199 Zbigniew Specylak - CichociemnyIn 2013, the documentary film Cichociemni was created. Fight for freedom or die ”(script and directed by Dariusz Walusiak).

In 2016, the Sejm of the Republic of Poland established the year 2016 as the Year of Silent People. The NBP issued a silver 10 zloty collector coin commemorating the 75th anniversary of the first drop of Cichociemni.

cc-monety-300x157 Zbigniew Specylak - Cichociemnycc-pomnik-powazki--300x213 Zbigniew Specylak - CichociemnyIn 2017, LOT Polish Airlines placed a parachute sign and signature commemorating Cichociemni on the hull of a Boeing 787 (SP-LRG).

The Silent Unseen are a patron for many teams and scouting organizations. Many books and articles have been dedicated to their thematic.

Na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie znajdują się groby kilkudziesięciu Cichociemnych oraz poświęcony Im pomnik „TOBIE OJCZYZNO”

sala-tradycji-grom Zbigniew Specylak - Cichociemny

Hall of Tradition, JW GROM HQ in Warsaw

button-publikacje_200-300x101 Zbigniew Specylak - Cichociemny

 

 

Sources:
  • informacje własne (archiwum portalu)
  • teczka personalna – Oddział Specjalny Sztabu Naczelnego Wodza (The Polish Underground Movement Study Trust, Kol.023.0266)
  • Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 2. Rzeszów: Wydawnictwo „Abres”, 1996, s. 169–171. ISBN 83-902499-5-2.
  • Kajetan Bieniecki: Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Arcana, Kraków 1994 r. ISBN 83-86225-10-6
  • Jędrzej Tucholski: Cichociemni. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1984. ISBN 8321105378.
  • Jędrzej Tucholski: Cichociemni 1941–1945 – Sylwetki spadochroniarzy. Wojskowy Instytut Historyczny.

 

Also see - biographical entry on Wikipedia (in Polish)