Władysław Wiśniewski – Cichociemny

Władysław Wiśniewski – Cichociemny

ps.: „ Wróbel”, „Pasek”

vel Władysław Wisa

 

ur. 1 września 1915 r. w Ciszycy Dolnej (powiat opatowski), zm. 28 listopada 1984 r. w Krakowie – nauczyciel, oficer Wojska Polskiego, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, Armii Krajowej, uczestnik zamachu na Hansa Franka, cichociemny

 

 

Do 1931 r. uczył się w szkole powszechnej w Tarłowie, następnie w Gimnazjum Męskim Kurii Diecezjalnej w Sandomierzu, w 1937 r. zdał egzamin dojrzałości.

W 1938 r. ukończył dywizyjny Kurs Szkoły Podchorążych Rezerwy przy 4 Pułku Piechoty Legionów w Kielcach.

Awansowany na stopień starszego strzelca podchorążego, przeniesiony do rezerwy z przydziałem do 49 Pułku Piechoty.

W latach 1938 – 1939 studia w dwuletnim Państwowym Pedagogium im. Ewarysta Estkowskiego w Lublinie (półwyższa szkoła zawodowa).

 

 

II wojna światowa

W kampanii wrześniowej zmobilizowany, przydzielony jako dowódca drużyny 49 Huculskiego Pułku Strzelców 11 Karpackiej Dywizji Piechoty. Walczył m.in. pod Stryjem, Bolechowem, 16 września ranny w nogę.

20 września przekroczył granicę z Węgrami, internowany. Od 15 maja 1940 r. w Polskich Siłach Zbrojnych we Francji, przydzielony do oddziału rozpoznawczego  Ośrodka Zapasowego 2 Dywizji Strzelców Pieszych.

Po upadku Francji od 28 czerwca 1940 r. w Wielkiej Brytanii, przydzielony do dywizjonu artylerii w Crawford, od września w 1 Batalionie Strzelców Podhalańskich 1 Brygady Strzelców.

Od 2 maja do 30 sierpnia 1941 r. uczestnik II kursu Szkoły Podchorążych Piechoty w Dundee (Szkocja).

Od 7 lipca w dyspozycji Oddziału I Sztabu Naczelnego Wodza, Awansowany na stopień kaprala podchorążego 31 grudnia 1941 r.

 

Maciej Szczurowski – Geneza formowania Armii Polskiej we Francji 1939 – 1940
w: Piotrkowskie Zeszyty Historyczne, 2002, nr 4 s. 115 – 143

 

Monika Bielak – Ewakuacja żołnierzy polskich z Francji do Wielkiej Brytanii
i Afryki Północnej w latach 1940-1941
w: IPN, Polska 1918-1989 – Od niepodległości do niepodległości. Historia Polski 1918-1989

 

 

Cichociemny

Zgłosił się do służby w Kraju. Przeszkolony ze specjalnością w dywersji, zaprzysiężony na rotę AK 29 listopada 1943 r. w Audley End, przydzielony do Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza. Awansowany na stopień podporucznika ze starszeństwem od 17 lutego 1943 r.

Zrzucony do okupowanej Polski w nocy z 17 na 18 lutego 1943 r. w sezonie operacyjnym „Intonacja”, w operacji lotniczej „Wall” (dowódca operacji: F/O Mieczysław Kuźnicki, ekipa skoczków nr: XXI), z samolotu Halifax DT-725 „J” (138 Dywizjon RAF, załoga: pilot – W/O Stanisław Mierniczek, pilot – F/S leopold Pęczek / nawigator – F/O Mieczysław Kuźnicki / radiotelegrafista – F/S Edwatd Janik / mechanik pokładowy – Sgt. Henryk Chętkowski / strzelec – F/O Zdzisław Markiewicz).

Start z lotniska RAF Tempsford, zrzut na placówkę odbiorczą „Lis”, w okolicach miejscowości Zgiechów, 14 km od Mińska Mazowieckiego.

Razem z nim skoczyli: ppor. Antoni Iglewski ps. Ponar, ppor. Tadeusz Jaworski ps. Gont, ppor. Antoni Żychiewicz ps. Przerwa.

Po skoku aklimatyzacja do realiów okupacyjnych w Warszawie, podczas aklimatyzacji aresztowany przez gestapo. Podczas przesłuchania uciekł, wyskakując z okna na I piętrze.

 

Stanisław Chojnowski – Operacje lotnicze – zrzuty cichociemnych
w Obwodzie „Mewa-Kamień” podczas drugiej wojny światowej
w: Rocznik Mińsko-Mazowiecki 2012, nr 20 s. 59-75

 

Przydzielony do Okręgu Kraków AK, od marca 1943 r. instruktor dywersji Kedywu Okręgu, w Obwodzie Wieliczka AK, szkolił podchorążych.

Uczestnik wielu bojowych akcji dywersyjnych oraz likwidacyjnych, m.in. nieudanego zamachu na generalnego gubernatora Hansa Franka, w nocy 29/30 kwietnia 1944 r.  pomiędzy stacjami Podłęże i Grodkowice (obecnie Szarów) w Puszczy Niepołomnickiej.

Zamach zaplanował Cichociemny Ryszard Nuszkiewicz ps. Powolny, we współpracy z Cichociemnym Henrykiem Januszkiewiczem ps. Spokojny, proponując wg. własnej relacji – jako miejsce zasadzki rejon zalewu wodnego znajdującego się między drogą Cudów-Niepołomice a stacją kolejową Grodkowice. Niewielki zalew wodny przy torze kolejowym i las stanowiły istotny atut dla zasadzki ogniowo-ruchowej, natomiast tor kolejowy nie był ani lepszy, ani gorszy od każdego innego odcinka trasy. (Ryszard Nuszkiewicz, „Dynamit. Z dziejów Ruchu Oporu w Polsce Południowej”).

Zamach (niestety, nieudany) przeprowadzono w nocy 29/30 kwietnia 1944 r., wysadzając fragment torów na szlaku kolejowym pomiędzy stacjami Podłęże i Grodkowice (obecnie Szarów) w Puszczy Niepołomnickiej. W akcji wzięło udział 25 żołnierzy z oddziałów „Błyskawica” oraz „Grom” oraz pięciosobowy patrol minerski i sześcioosobowy patrol pozorujący. Akcja spowodowała 2-dniową przerwę w ruchu kolejowym na ważnej linii strategicznej, poderwanie morale okupanta oraz personalne przesunięcia we władzach Generalnej Guberni.

 

 

Po wojnie

Od marca 1945 r. podjął pracę jako nauczyciel gimnastyki w Państwowym Gimnazjum w Wymyślinie. Podczas ferii letnich ukończył kurs dla anglistów, w roku szkolnym 1945/1946 r.  nauczyciel języka angielskiego. W 1946 r. podjął studia historyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie.

23 kwietnia 1947 r.  ujawnił się w Krakowie, rozpracowywany przez UB w Bydgoszczy, następnie w Krakowie. 2 marca 1948 r. wstąpił do PPR, od grudnia 1948 do czerwca 1954 r. członek PZPR, skreślony, następnie 24 czerwca 1964 ponownie przyjęty.

Zamieszkał w Świeciu nad Wisłą, od 1947 r. do 1953 r. nauczyciel historii, WF oraz PW, następnie do 1954 r. nauczyciel w Liceum Ogólnokształcącym w Proszowicach k. Krakowa.

3 grudnia 1952 r. obronił na Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie dyplom nauczyciela WF w szkołach średnich. Od 1954 r. do 1958 r. nauczyciel WF w III Liceum Ogólnokształcącym im. Króla Jana Sobieskiego w Krakowie, następnie do 1975 r. w XIV Liceum Ogólnokształcącym im. M. Kopernika w Krakowie (Azorach).

Od 1 września 1975 r. na emeryturze, pracował na pół etatu w Technikum Budowlanym przy ul. Dzierżyńskiego (obecnie Juliusza Leo).

Zmarł 28 listopada 1984 r. w Krakowie.

 

 

Awanse

• starszy strzelec podchorąży – 1938 r.
  
  

  koperta depozytu w Sztabie Naczelnego Wodza, skan: Fundacja dla Demokracji, źródło: JW GROM

• kapral podchorąży – 31 grudnia 1941 r.
• podporucznik – ze starszeństwem od 17 lutego 1943 r.

 

 

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Virtuti Militari
• Krzyż Walecznych
• Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami
• Medal Wojska
• Odznaka za Rany i Kontuzje

 

 

Życie rodzinne

Syn Józefa, rolnika oraz Eleonory z domu Stępień. W 1945 r. zawarł związek małżeński z Olgą z domu Horbaczuk (1916–1970), absolwentką biologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, nauczycielką w szkołach średnich. Mieli syna Macieja (ur. 1949 r.) absolwenta LO oraz córkę Olgę (ur. 1952 r.), kosmetyczkę, zamężną Bielecką. 

 

 

Upamiętnienie Cichociemnych

W 1989 r. powstał film dokumentalny „Cichociemni” (scenariusz i reżyseria Marek Widarski).

15 maja 2005 odsłonięto na terenie jednostki specjalnej – Jednostki Wojskowej GROM w Warszawie pomnik poświęcony cichociemnym spadochroniarzom AK. Znaczna część ekspozycji Sali Tradycji jednostki GROM poświęcona jest Cichociemnym.

Od 4 sierpnia 1995 roku jednostka nosi nazwę – Jednostka Wojskowa GROM im. Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej

W 2008 roku powstał film dokumentalny „My cichociemni. Głos żyjących” (scenariusz i reżyseria Paweł Kędzierski).

7 października 2013 roku w Warszawie przy ul. Matejki, naprzeciwko Sejmu R.P. odsłonięto Pomnik Cichociemnych Spadochroniarzy AK.

W 2013 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni. Wywalcz wolność lub zgiń” (scenariusz i reżyseria Dariusz Walusiak).

W 2016 roku Sejm R.P. ustanowił rok 2016 Rokiem Cichociemnych. NBP wyemitował srebrną kolekcjonerską monetę o nominale 10 zł upamiętniającą 75. rocznicę pierwszego zrzutu Cichociemnych.

W 2017 roku PLL LOT umieścił znak spadochronowy oraz podpis upamiętniający Cichociemnych na kadłubie Boeinga 787 (SP-LRG).

Cichociemni są patronem wielu szczepów, drużyn oraz organizacji harcerskich. Opublikowano wiele książek i artykułów o Cichociemnych.

Na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie znajdują się groby kilku Cichociemnych oraz poświęcony Im pomnik „TOBIE OJCZYZNO”

 

 

Źródła:

• informacje własne
• Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 4. Zwierzyniec – Rzeszów: Obywatelskie Stowarzyszenie „Ostoja”, 2011, s. 237–239. ISBN 978-83-933857-0-6.
• Kajetan Bieniecki: Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Arcana, Kraków 1994 r. ISBN 83-86225-10-6
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1984, s. 436. ISBN 8321105378.
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni 1941–1945 – Sylwetki spadochroniarzy. Wojskowy Instytut Historyczny, s. 127.

 

Zobacz także – biogram w Wikipedii