Władysław Wiśniewski – Cichociemny

Władysław Wiśniewski – Cichociemny

ps.: „ Wróbel”, „Pasek”

vel Władysław Wisa

 

ur. 1 września 1915 r. w Ciszycy Dolnej (powiat opatowski), zm. 28 listopada 1984 r. w Krakowie – podporucznik piechoty, nauczyciel, oficer Wojska Polskiego, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, Armii Krajowej, Okręgu Kraków AK, instruktor dywersji Kedywu Okręgu Kraków AK, więzień gestapo (1943), uczestnik zamachu na Hansa Franka, cichociemny

 

 

Do 1931 r. uczył się w szkole powszechnej w Tarłowie, następnie w Gimnazjum Męskim Kurii Diecezjalnej w Sandomierzu, w 1937 r. zdał egzamin dojrzałości.

W 1938 r. ukończył dywizyjny Kurs Szkoły Podchorążych Rezerwy przy 4 Pułku Piechoty Legionów w Kielcach.

Awansowany na stopień starszego strzelca podchorążego, przeniesiony do rezerwy z przydziałem do 49 Pułku Piechoty.

W latach 1938 – 1939 studia w dwuletnim Państwowym Pedagogium im. Ewarysta Estkowskiego w Lublinie (półwyższa szkoła zawodowa).

 

 

II wojna światowa

W kampanii wrześniowej 1939 r. zmobilizowany, przydzielony jako dowódca drużyny 49 Huculskiego Pułku Strzelców 11 Karpackiej Dywizji Piechoty. Walczył m.in. pod Stryjem, Bolechowem, 16 września ranny w nogę.

20 września przekroczył granicę z Węgrami, internowany. 15 maja 1940 r. wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem francuskim, przydzielony do oddziału rozpoznawczego  Ośrodka Zapasowego 2 Dywizji Strzelców Pieszych.

Po upadku Francji od 28 czerwca 1940 r. w Wielkiej Brytanii, wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem brytyjskim, przydzielony do dywizjonu artylerii w Crawford, od września w 1 Batalionie Strzelców Podhalańskich 1 Brygady Strzelców.

Od 2 maja do 30 sierpnia 1941 r. uczestnik II kursu Szkoły Podchorążych Piechoty w Dundee (Szkocja).

Od 7 lipca w dyspozycji Oddziału I Sztabu Naczelnego Wodza. Awansowany na stopień kaprala podchorążego 31 grudnia 1941 r.

 

Maciej Szczurowski – Geneza formowania Armii Polskiej we Francji 1939 – 1940
w: Piotrkowskie Zeszyty Historyczne, 2002, nr 4 s. 115 – 143

 

Monika Bielak – Ewakuacja żołnierzy polskich z Francji do Wielkiej Brytanii
i Afryki Północnej w latach 1940-1941
w: IPN, Polska 1918-1989 – Od niepodległości do niepodległości. Historia Polski 1918-1989

 

 

Cichociemny

Zgłosił się do służby w Kraju. Przeszkolony ze specjalnością w dywersji, zaprzysiężony na rotę ZWZ-AK 29 listopada 1943 w Audley End, przydzielony do Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza. Awansowany na stopień podporucznika ze starszeństwem od 17 lutego 1943.

Zrzucony do okupowanej Polski w nocy 17/18 lutego 1943 w sezonie operacyjnym „Intonacja”, w operacji lotniczej „Wall” (dowódca operacji: F/O Mieczysław Kuźnicki, ekipa skoczków nr: XXI), z samolotu Halifax DT-725 „J” (138 Dywizjon RAF, załoga: pilot – W/O Stanisław Mierniczek, pilot – F/S leopold Pęczek / nawigator – F/O Mieczysław Kuźnicki / radiotelegrafista – F/S Edwatd Janik / mechanik pokładowy – Sgt. Henryk Chętkowski / strzelec – F/O Zdzisław Markiewicz).

Start z lotniska RAF Tempsford, zrzut na placówkę odbiorczą „Lis”, w okolicach miejscowości Zgiechów, 14 km od Mińska Mazowieckiego.

Razem z nim skoczyli: ppor. Antoni Iglewski ps. Ponar, ppor. Tadeusz Jaworski ps. Gont, ppor. Antoni Żychiewicz ps. Przerwa. Skoczkowie przerzucili 450 tys. dolarów w banknotach na potrzeby AK. Zrzucono także sześć zasobników i dwa bagażniki. Samolot szczęśliwie powrócił do bazy po locie trwającym 12 godzin 20 minut.

Po skoku aklimatyzacja do realiów okupacyjnych w Warszawie. Podczas aklimatyzacji aresztowany przez gestapo, w trakcie przesłuchania uciekł, wyskakując z okna na I piętrze.

 

Stanisław Chojnowski – Operacje lotnicze – zrzuty cichociemnych
w Obwodzie „Mewa-Kamień” podczas drugiej wojny światowej
w: Rocznik Mińsko-Mazowiecki 2012, nr 20 s. 59-75

 

Przydzielony do Okręgu Kraków AK, od marca 1943 instruktor dywersji Kedywu Okręgu Kraków AK, w Obwodzie Wieliczka AK, szkolił podchorążych.

Uczestnik wielu bojowych akcji dywersyjnych oraz likwidacyjnych, m.in. nieudanego zamachu na generalnego gubernatora Hansa Franka, w nocy 29/30 kwietnia 1944 pomiędzy stacjami Podłęże i Grodkowice (obecnie Szarów) w Puszczy Niepołomnickiej.

Zamach zaplanował Cichociemny Ryszard Nuszkiewicz ps. Powolny, we współpracy z Cichociemnym Henrykiem Januszkiewiczem ps. Spokojny, proponując wg. własnej relacji – jako miejsce zasadzki rejon zalewu wodnego znajdującego się między drogą Cudów-Niepołomice a stacją kolejową Grodkowice. Niewielki zalew wodny przy torze kolejowym i las stanowiły istotny atut dla zasadzki ogniowo-ruchowej, natomiast tor kolejowy nie był ani lepszy, ani gorszy od każdego innego odcinka trasy. (Ryszard Nuszkiewicz, „Dynamit. Z dziejów Ruchu Oporu w Polsce Południowej”).

Zamach (niestety, nieudany) przeprowadzono w nocy 29/30 kwietnia 1944 r., wysadzając fragment torów na szlaku kolejowym pomiędzy stacjami Podłęże i Grodkowice (obecnie Szarów) w Puszczy Niepołomnickiej. W akcji wzięło udział 25 żołnierzy z oddziałów „Błyskawica” oraz „Grom” oraz pięciosobowy patrol minerski i sześcioosobowy patrol pozorujący. Akcja spowodowała dwudniową przerwę w ruchu kolejowym na ważnej linii strategicznej, poderwanie morale okupanta oraz personalne przesunięcia we władzach Generalnej Guberni.

 

 

Po wojnie

Od marca 1945 r. podjął pracę jako nauczyciel gimnastyki w Państwowym Gimnazjum w Wymyślinie. Podczas ferii letnich ukończył kurs dla anglistów, w roku szkolnym 1945/1946 r.  nauczyciel języka angielskiego. W 1946 r. podjął studia historyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie.

23 kwietnia 1947 r.  ujawnił się w Krakowie, rozpracowywany przez UB w Bydgoszczy, następnie w Krakowie. 2 marca 1948 r. wstąpił do PPR, od grudnia 1948 do czerwca 1954 r. członek PZPR, skreślony, następnie 24 czerwca 1964 ponownie przyjęty.

Zamieszkał w Świeciu nad Wisłą, od 1947 r. do 1953 r. nauczyciel historii, WF oraz PW, następnie do 1954 r. nauczyciel w Liceum Ogólnokształcącym w Proszowicach k. Krakowa.

3 grudnia 1952 r. obronił na Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie dyplom nauczyciela WF w szkołach średnich. Od 1954 r. do 1958 r. nauczyciel WF w III Liceum Ogólnokształcącym im. Króla Jana Sobieskiego w Krakowie, następnie do 1975 r. w XIV Liceum Ogólnokształcącym im. M. Kopernika w Krakowie (Azorach).

Od 1 września 1975 r. na emeryturze, pracował na pół etatu w Technikum Budowlanym przy ul. Dzierżyńskiego (obecnie Juliusza Leo).

Zmarł 28 listopada 1984 r. w Krakowie.

 

 

Awanse

• starszy strzelec podchorąży – 1938 r.
  
  

  koperta depozytu w Sztabie Naczelnego Wodza, skan: Fundacja dla Demokracji, źródło: JW GROM

• kapral podchorąży – 31 grudnia 1941 r.
• podporucznik – ze starszeństwem od 17 lutego 1943 r.

 

 

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Virtuti Militari
• Krzyż Walecznych
• Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami
• Medal Wojska
• Odznaka za Rany i Kontuzje

 

 

Życie rodzinne

Syn Józefa, rolnika oraz Eleonory z domu Stępień. W 1945 r. zawarł związek małżeński z Olgą z domu Horbaczuk (1916–1970), absolwentką biologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, nauczycielką w szkołach średnich. Mieli syna Macieja (ur. 1949 r.) absolwenta LO oraz córkę Olgę (ur. 1952 r.), kosmetyczkę, zamężną Bielecką. 

 

 

Upamiętnienie Cichociemnych

W 1989 r. powstał film dokumentalny „Cichociemni” (scenariusz i reżyseria Marek Widarski).

15 maja 2005 odsłonięto na terenie jednostki specjalnej – Jednostki Wojskowej GROM w Warszawie pomnik poświęcony cichociemnym spadochroniarzom AK. Znaczna część ekspozycji Sali Tradycji jednostki GROM poświęcona jest Cichociemnym.

Od 4 kwietnia 1995 roku jednostka nosi nazwę – Jednostka Wojskowa GROM im. Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej

W 2008 roku powstał film dokumentalny „My cichociemni. Głos żyjących” (scenariusz i reżyseria Paweł Kędzierski).

7 października 2013 roku w Warszawie przy ul. Matejki, naprzeciwko Sejmu R.P. odsłonięto Pomnik Cichociemnych Spadochroniarzy AK.

W 2013 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni. Wywalcz wolność lub zgiń” (scenariusz i reżyseria Dariusz Walusiak).

W 2016 roku Sejm R.P. ustanowił rok 2016 Rokiem Cichociemnych. NBP wyemitował srebrną kolekcjonerską monetę o nominale 10 zł upamiętniającą 75. rocznicę pierwszego zrzutu Cichociemnych.

W 2017 roku PLL LOT umieścił znak spadochronowy oraz podpis upamiętniający Cichociemnych na kadłubie Boeinga 787 (SP-LRG).

Cichociemni są patronem wielu szczepów, drużyn oraz organizacji harcerskich. Opublikowano wiele książek i artykułów o Cichociemnych.

Na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie znajdują się groby kilku Cichociemnych oraz poświęcony Im pomnik „TOBIE OJCZYZNO”

 

 

Źródła:

• informacje własne
• Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 4. Zwierzyniec – Rzeszów: Obywatelskie Stowarzyszenie „Ostoja”, 2011, s. 237–239. ISBN 978-83-933857-0-6.
• Kajetan Bieniecki: Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Arcana, Kraków 1994 r. ISBN 83-86225-10-6
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1984, s. 436. ISBN 8321105378.
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni 1941–1945 – Sylwetki spadochroniarzy. Wojskowy Instytut Historyczny, s. 127.

 

Zobacz także – biogram w Wikipedii