Stanisław Ossowski – Cichociemny

Stanisław Ossowski – Cichociemny

ps.: „Jastrzębiec 2”, „Kaszuba 2”

 

ur. 17 sierpnia 1912 w Łągu (powiat chojnicki), zm. 13 marca 1987 w Birmingham (Wielka Brytania) – kapitan piechoty, nauczyciel, oficer Wojska Polskiego, Armii Polskiej gen. Andersa, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, Armii Krajowej, więzień sowieckich łagrów: Kozielsk, Griazowiec (1940-1941), uczestnik Powstania Warszawskiego, więzień niemieckich obozów jenieckich: Sandbostel, Murnau (1944-1945), cichociemny

 

 

Od 1926 r. uczył się w Państwowym Seminarium Nauczycielskim w Kościerzynie, w 1932 r.  zdał egzamin dojrzałości oraz uzyskał uprawnienia nauczyciela szkoły powszechnej.

Od sierpnia 1934 r. w Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty w Zambrowie oraz na dywizyjnym Kursie Podchorążych Rezerwy Piechoty przy 65 Starogardzkim Pułku Piechoty 16 Dywizji Piechoty w Grudządzu.

Od 8 czerwca do 30 września na praktyce w 2 kompanii 2 batalionie strzeleckim 65 Pułku Piechoty. Awansowany na stopień podporucznika ze starszeństwem od 1 stycznia 1938 r.

 

 

II wojna światowa

W kampanii wrześniowej zmobilizowany 24 sierpnia 1939 r., przydzielony jako dowódca plutonu 8 kompanii 86 Pułku Piechoty Ośrodka Zapasowego 19 Dywizji Piechoty.

23 września wraz z jednostką przekroczył granicę z Litwą, do 10 lipca 1940 r. internowany w Birsztanach, następnie Kalwarii.

Po wkroczeniu sowietów zesłany do łagrów w głąb ZSRR, początkowo od 13 lipca 1940 r. w łagrze w Kozielsku (Kałuska obłast), następnie od 2 lipca 1941 r. w łagrze w Griazowcu (Wołogodzka obłast).

Po układzie Sikorski – Majski zwolniony, 28 sierpnia 1941 r.  wstąpił do Armii Polskiej gen. Andersa. Przydzielony jako dowódca plutonu oraz pełniący obowiązku dowódcy kompanii 15 Pułku Piechoty. Od kwietnia 1942 r. dowódca plutonu strzeleckiego 4 Brygady Strzelców.

 

Stanisław Jaczyński – Polscy jeńcy wojenni obozu NKWD w Griazowcu
wobec radzieckiej indoktrynacji i penetracji wywiadowczej
w: Przegląd Historyczno – Wojskowy 2012, nr 13 (64)/ 3 (240). s. 19-42

 

Od stycznia 1943 r. na kursie dowódców kompanii w Centrum Wyszkolenia Armii, po jego ukończeniu, od kwietnia 1943 r. ponownie dowódca plutonu strzeleckiego 4 Brygady Strzelców. Awansowany na stopień porucznika ze starszeństwem od 3 maja 1943 r.

Od 17 kwietnia uczestnik kursu dowódców grup i oddziałów szturmowych, po jego ukończeniu w czerwcu 1943 r. przydzielony jako zastępca dowódcy kompanii 5 Brygady Strzelców.

 

Grzegorz Skrukwa – Armia Andersa – nadzieja dla Polaków w ZSRR
w: Zesłaniec, 2008, nr. 34, s. 29 – 40

 

Andrzej Wojtaszak – Armia Polska w ZSRR
w: Zesłaniec, 2007, nr 32, s. 89 – 106

 

 

Cichociemny

Zgłosił się do służby w Kraju. Przerzucony do Włoch, przeszkolony ze specjalnością w dywersji, zaprzysiężony na rotę ZWZ-AK 14 lutego 1944 w Ostunii.

Zrzucony do okupowanej Polski w nocy  30/31 lipca 1944 w sezonie operacyjnym „Riposta”, w operacji lotniczej „Jacek 1” (dowódca operacji: F/L Stanisław Daniel, ekipa skoczków nr: LVIII), z samolotu Liberator KG-890 „S” (1586 Eskadra PAF, załoga: pilot – F/S Zbigniew Szostak / nawigator – F/L Stanisław Daniel / radiotelegrafista – F/S Józef Witek / strzelec – W/O Stanisław Malczyk / i in.).

Start z lotniska Campo Casale nieopodal Brindisi (Włochy), zrzut na placówkę odbiorczą „Solnica”, w okolicach majątku Osowiec, 7 km od Grodziska Mazowieckiego.

Razem z nim skoczyli: płk. Jacek Bętkowski ps. Topór 2, kpt. Franciszek Malik ps. Piorun 2, por. Julian Piotrowski ps. Rewera 2, kpt. Zbigniew Specylak ps. Tur 2, ppor. Władysław Śmietanko ps. Cypr. Był to czwarty lot tej ekipy, w poprzednich (10/11 maja, 19/20 maja, 30/31 maja) nie można było wykonać zadania. Skoczkowie przerzucili 444,9 tys. dolarów w banknotach, 14,4 tys. dolarów w złocie oraz 260 tys. marek na potrzeby AK. Zrzucono także wraz ze skoczkami dwanaście zasobników oraz osiem paczek, w sześciu nalotach na placówkę odbiorczą, w godz. 00.52 – 01.10.

Po skoku dotarł do Warszawy, nawiązał kontakt z dowództwem AK, przebywał w rejonie Śródmieścia Południowego.

 

 

Powstanie Warszawskie

W Powstaniu Warszawskim początkowo na odcinku taktycznym dowodzonym przez Cichociemnego ppłk. Jacka Bętkowskiego ps. Topór, następnie jako dowódca kompanii szturmowej oraz zastępca dowódcy batalionu ppłk. Władysława Garlickiego, na odcinku taktycznym „Bogumił”.

Walczył w Śródmieściu Południowym, 13 września ciężko ranny w walkach o ambasadę chińską. Awansowany na stopień kapitana 2 października 1944.

Po kapitulacji Powstania w niewoli niemieckiej, w obozach jenieckich: Sandbostel, od 1 grudnia 1944 w Murnau VII A.  Uwolniony 29 kwietnia 1945 przez wojska amerykańskie.

 

por. cc Julian Piotrowski – Z Brindisi pod Grodzisk Mazowiecki
w: Biuletyn Stowarzyszenia Klub Kawalerów Orderu Wojennego Virtuti Militari
Warszawa, kwiecień – czerwiec 2004 r., nr 2, s. 40 – 43

 

 

Po wojnie

25 czerwca 1945 r. zameldował się w Oddziale VI (Specjalnym) Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie. Od 18 lipca 1945 r. w Centrum Wyszkolenia Piechoty.

Pozostał na emigracji w Wielkiej Brytanii. Zmarł 13 marca 1987 r. w Birmingham.

 

 

Awanse

• podporucznik – ze starszeństwem od 1 stycznia 1938 r.
• porucznik – ze starszeństwem od 3 maja 1943 r.
• kapitan – 2 października 1944 r.

 

 

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Walecznych – czterokrotnie

 

 

Życie rodzinne

Syn Józefa, rolnika oraz Elżbiety z domu Reszka. Zawarł związek małżeński, brak bliższych danych.

 

 

Upamiętnienie Cichociemnych

W 1989 r. powstał film dokumentalny „Cichociemni” (scenariusz i reżyseria Marek Widarski).

15 maja 2005 odsłonięto na terenie jednostki specjalnej – Jednostki Wojskowej GROM w Warszawie pomnik poświęcony cichociemnym spadochroniarzom AK. Znaczna część ekspozycji Sali Tradycji jednostki GROM poświęcona jest Cichociemnym.

Od 4 kwietnia 1995 roku jednostka nosi nazwę – Jednostka Wojskowa GROM im. Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej

W 2008 roku powstał film dokumentalny „My cichociemni. Głos żyjących” (scenariusz i reżyseria Paweł Kędzierski).

7 października 2013 roku w Warszawie przy ul. Matejki, naprzeciwko Sejmu R.P. odsłonięto Pomnik Cichociemnych Spadochroniarzy AK.

W 2013 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni. Wywalcz wolność lub zgiń” (scenariusz i reżyseria Dariusz Walusiak).

W 2016 roku Sejm R.P. ustanowił rok 2016 Rokiem Cichociemnych. NBP wyemitował srebrną kolekcjonerską monetę o nominale 10 zł upamiętniającą 75. rocznicę pierwszego zrzutu Cichociemnych.

W 2017 roku PLL LOT umieścił znak spadochronowy oraz podpis upamiętniający Cichociemnych na kadłubie Boeinga 787 (SP-LRG).

Cichociemni są patronem wielu szczepów, drużyn oraz organizacji harcerskich. Opublikowano wiele książek i artykułów o Cichociemnych.

Na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie znajdują się groby kilku Cichociemnych oraz poświęcony Im pomnik „TOBIE OJCZYZNO”

 

 

Źródła:

• informacje własne
• Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 2. Rzeszów: Wydawnictwo „Abres”, 1996, s. 126. ISBN 83-902499-5-2.
• Kajetan Bieniecki: Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Arcana, Kraków 1994 r. ISBN 83-86225-10-6
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1984, s. 378. ISBN 8321105378.
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni 1941–1945 – Sylwetki spadochroniarzy. Wojskowy Instytut Historyczny, s. 243–244.

 

Zobacz także – biogram w Wikipedii