Walery Krokay – Cichociemny

Walery Krokay – Cichociemny

ps.: „Siwy”, „Lekki”, „Morawa”, „Zawiślak”

Walery Marian Krokay vel Walery Wilga

 

ur. 23 listopada 1914 w Skole (obecnie Ukraina), zm. 5 września 1982 w Warszawie – kapitan piechoty, oficer Wojska Polskiego, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, Armii Krajowej, Kedywu Komendy Okręgu Wołyń AK, dowódca 2 batalionu 43 Pułku Piechoty 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK, cichociemny

 

 

Uczył się w szkole powszechnej w Bielsku, od 1927 r. w IV Państwowym Gimnazjum im. H. Sienkiewicza w Krakowie, w 1934 r. zdał egzamin dojrzałości. W 1934 r. podjął stuidia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.

W 1935 r. zrezygnował ze studiów, od 20 listopada 1935 r. w Szkole Podchorążych Piechoty w Ostrowi – Komorowie. Od września do października 1938 r. uczestnik trzytygodniowego kursu spadochronowego w 2 Batalionie Balonowym w Legionowie.

Awansowany na stopień podporucznika 15 października 1938 r., przydzielony jako dowódca plutonu Szkoły Podoficerskiej 20 Pułku Piechoty 6 Dywizji Piechoty w Krakowie.

 

 

World War II

W kampanii wrześniowej jako dowódca plutonu 6 kompanii 20 Pułku Piechoty 6 Dywizji Piechoty, za udział w walkach odznaczony Krzyżem Walecznych po raz pierwszy.

9 grudnia przekroczył granicę w Węgrami, przez Jugosławię morzem ze Splitu dotarł na początku lutego 1920 r. do Marsylii (Francja). Przydzielony do Rezerwowego Obozu Wyszkolenia Oficerów w Camp de Carpiagne, w Vichy, następnie do Samodzielnego Batalionu Strzelców w Camp de Coëtquidan, potem do Ośrodka Zapasowego 10 Brygady Kawalerii Pancernej płk. S. Maczka. Uczestniczył w walkach w rejonie Paryża.

 

Maciej Szczurowski – Geneza formowania Armii Polskiej we Francji 1939 – 1940
w: Piotrkowskie Zeszyty Historyczne, 2002, nr 4 s. 115 – 143

 

Po upadku Francji ewakuowany  z La Rochelle, dotarł 21 czerwca 1941 r. do Plymouth (Wielka Brytania). Przydzielony do 1 Brygady Strzelców w Glasgow, później Biggar i Douglas, następnie jako dowódca plutonu broni towarzyszącej 14 Pułku Ułanów 10 Brygady Kawalerii Pancernej. Do kwietnia 1941 r. w obronie wybrzeża Szkocji w Carnoustie.

Od kwietnia 1941 r. uczestnik instruktorskiego kursu spadochronowego w brytyjskim ośrodku spadochronowym w Ringway. Od września 1941 r. przydzielony jako dowódca plutonu Szkoły Podchorążych w Dundee. Od marca 1942 r. ponownie w 14 Pułku Ułanów.

 

Monika Bielak – Ewakuacja żołnierzy polskich z Francji do Wielkiej Brytanii
i Afryki Północnej w latach 1940-1941
w: IPN, Polska 1918-1989 – Od niepodległości do niepodległości. Historia Polski 1918-1989

 

 

Silent Unseen

Zgłosił się do służby w Kraju w połowie sierpnia 1942. Przeszkolony ze specjalnością w dywersji, m.in. od 16 sierpnia do 15 września 1942  w Garamour, od 17 września do 1 października na kursie w Wilmslow. Od 4 do 26 października na kursie w Baulieu k. Southampton, od 27 października do 5 grudnia 1942 na kursie dywersji w Audley End.  Od 6 do 22 grudnia na kursie odprawowym, następnie na stacji wyczekiwania. Zaprzysiężony na rotę ZWZ-AK 29 listopada 1942, awansowany na stopień porucznika 1 stycznia 1943.

Zrzucony do okupowanej Polski w nocy 20/21 lutego 1943 w sezonie operacyjnym „Intonacja”, w operacji lotniczej „File” (dowódca operacji: F/O Karol Gębik, ekipa skoczków nr: XXIII), z samolotu Halifax DT-726 „H” (138 Dywizjon RAF, załoga: pilot – F/O Jan Miszewski, pilot – F/O Stanisław Machej / nawigator – F/O Karol Gębik / i in. ).

Start z lotniska RAF Tempsford pod Londynem, zrzut na placówkę odbiorczą „Słoń” w okolicach miejscowości Borszowice, 12 km. od Pińczowa.

Razem z nim skoczyli: por. Ryszard Nuszkiewicz ps. Powolny, ppor. Witold Pic ps. Cholewa, por. Ludwik Witkowski ps. Kosa. Skoczkowie przerzucili 192 tys. dolarów w banknotach na potrzeby AK  (tylko tyle miał kwatermistrz VI Oddziału w kasie, a mjr Perkins nie mógł wypłacić większej gotówki z banku w sobotę). Zrzucono także sześć zasobników oraz dwa bagażniki. Samolot szczęśliwie powrócił do bazy po locie trwającym 12 godzin 37 minut.

Po aklimatyzacji do realiów okupacyjnych w Warszawie, od marca 1943 r. przydzielony do Kedywu Komendy Okręgu Wołyń AK jako  oficer dywersji Inspektoratu Rejonowego Kowel oraz Obwodu Kowel – Miasto AK. Ponadto oficer operacyjny i wyszkolenia w oddziale partyzanckim por. Kazimierza Filipowicza ps. Korda.

Od 15 stycznia 1944 r. dowódca 2 batalionu 43 Pułku Piechoty 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK.

W nocy 29/30 stycznia 1944 r., z oddziałami partyzanckimi:  Cichociemnych por. Michała Fijałki ps. Sokół oraz por. Zbigniewa Twardego ps. Trzask, a także por. Władysława Czermińskiego ps. Jastrząb oraz N.N. ps. Łuny, w akcji obronnej przeciw Ukraińcom we wsi Babie pod Szczurzynem, następnie 2 lutego 1944 r. w ataku na wieś Budyszcze przeciwko silnym oddziałom UPA.

W nocy 8/9 marca 1944 r. wraz z oddziałami: Cichociemnego por. Zbigniewa Twardego ps. Trzask, a także por. Władysława Czermińskiego ps. Jastrząb, ppor. Stanisława Kurzydłowskiego–Konarskiego ps. Jurek uczestniczył w zlikwidowaniu niemieckiej załogi (30 ludzi) na stacji kolejowej Hołoby pod Kowlem.

Wraz z batalionem uczestnik wielu walk z Niemcami, m.in. na stacji kolejowej Turzysk oraz moście na Turii (20 marca), pod Staweczkami (9 kwietnia). W nocy 20/21 kwietnia 1944 r., podczas okrążenia pod Zamłyniem utracił kontakt z kolumną marszową batalionu, rozwiązał batalion, przez Chełm dotarł w maju 1944 r. do Warszawy. Sądzony przez Wojskowy Sąd Specjalny, uniewinniony.

Pod koniec lipca 1944 r. nawiązał kontakt z Cichociemnym kpt. Ryszardem Nuszkiewiczem ps. Powolny, mianowany zastępcą Cichociemnego ppłk. Antoniego Iglewskiego ps. Ponar, dowódcy Samodzielnego Batalionu Szturmowego „Suszarnia” 106 Dywizji Piechoty AK, operującego w składzie czterech kompanii w Inspektoracie Miechów AK.

Po częściowej demobilizacji 106 Dywizji Piechoty AK, od 18 listopada 1944 r. mianowany przez dowódcę dywizji ppłk. Bolesława Nieczuja – Ostrowskiego ps. Bolko-Tysiąc oficerem inspekcyjnym dziewięciu plutonów dyspozycyjnych w terenie. Awansowany na stopień kapitana 11 listopada 1944 r.

 

Włodzimierz Nowak – Samodzielny Batalion Szturmowy „Suszarnia”

 

 

After the War

Po wkroczeniu wojsk sowieckich ukrywał się przed aresztowaniem przez NKWD lub UB, m.in. w Krakowie, Kielcach, Katowicach, Bytomiu, Zabrzu, Biskupicach, Szczecinie, Warszawie, Gdańsku, Gdyni, Miliczu, Elblągu, Żmigrodzie i Zgorzelcu.

31 maja 1946 r. przekroczył granicę w Nysie, przez strefę sowiecką dotarł do amerykańskiej strefy okupacyjnej, następnie do 1 Dywizji Pancernej gen. Klemensa Rudnickiego w Meppen. Od 1 lipca 1946 r. w Londynie, zameldował się w Oddziale VI (Specjalnym) Sztabu Naczelnego Wodza.

Zweryfikowany w stopniu kapitana 15 lipca 1946 r., przydzielony jako dowódca kompanii administracyjnej Ośrodka Zapasowego WP w Szkocji. Od września 1946 r. dowódca kompanii w Polskim Korpusie Przysposobienia i Rozmieszczenia. We wrześniu 1948 r. zdemobilizowany.

Podjął pracę jako ogrodnik, ukończył kurs języka angielskiego, od 1950 r. uczestnik rocznego kurs księgowości i handlu morskiego w Szkole Handlu Zagranicznego i Administracji Portowej w Londynie. W 1953 r. uczestnik kursu księgowości hotelowej w Instytucie Zarządzania Hotelami. Podjął pracę jako kontroler rozliczeń kelnerów w hotelu w Londynie, następnie w księgowości firmy handlowej, ekspedient w magazynie obuwia.

W marcu 1960 r. powrócił do Polski, podjął pracę jako kontroler rachunkowy sekcji operacji zagranicznych VII Oddziału Narodowego Banku Polskiego w Krakowie. Od 1 lutego 1968 r. jako starszy inspektor ekonomiczny w Departamencie Zagranicznym Centrali NBP w Warszawie. Od 1 marca 1980 r. na emeryturze.

Zmarł 5 września 1982 r. w Warszawie.

 

 

Promotions

• Second lieutenant – 15 października 1938 r.
• Lieutenant – 11 listopada 1942 r.
• Captain – 11 listopada 1944 r., zweryfikowany 15 lipca 19456

 

 

Orders and decorations

• Virtuti Militari Silver Cross
• Cross of Valour (awarded 2 times)

 

 

Family Life

Syn Walerego, majora WP dowódcy batalionu 3 Pułku Strzelców Podhalańskich w Bielsku  oraz Marii z domu Walisch.  Przed wojną zawarł związek małżeński z Janiną z domu Suszczewską. Pośmierci żony w wypadku samochodowym zawarł związek małżeński w Wielkiej Brytanii. W 1968 r. zawarł związek małżeński z Wandą z domu Roman (ur. 1919 r.), pracownicą banku. Nie mieli dzieci.

Jego ojca wraz z 16-letnim synem Jerzym (Jego bratem) 4 lipca 1940 r. w Krzesławicach k. Krakowa rozstrzelali Niemcy.

 

 

Commemoration of the Silent Unseen

In 1989, the documentary film Cichociemni was created (script and direction Marek Widarski).

May 15, 2005 was unveiled in the special unit - Military Unit GROM The monument is dedicated to the Silent Unseen of the Home Army. A considerable degree of the exposition in Sala Tradycji (eng. Hall of Tradition, also localized in the GROM HQ) is also focused on the lives of the Silent Unseen.

Od 4 kwietnia 1995 roku jednostka nosi nazwę – GROM, named in honour of the Silent Unseen, paratroopers of the Home Army is Poland’s leading special-operations unit.

In 2008, the documentary "We cichociemni. Voice of the Living" (script and directed by Paweł Kędzierski).

On October 7, 2013 in Warsaw at ul. Matejko, opposite the Seym of R.P. ( parliament) the Memorial of the Cichociemni Paratroopers of the Home Army was unveiled.

In 2013, the documentary film Cichociemni was created. Fight for freedom or die ”(script and directed by Dariusz Walusiak).

In 2016, the Sejm of the Republic of Poland established the year 2016 as the Year of Silent People. The NBP issued a silver 10 zloty collector coin commemorating the 75th anniversary of the first drop of Cichociemni.

In 2017, LOT Polish Airlines placed a parachute sign and signature commemorating Cichociemni on the hull of a Boeing 787 (SP-LRG).

The Silent Unseen are a patron for many teams and scouting organizations. Many books and articles have been dedicated to their thematic.

At the Military Cemetery in Powązki in Warsaw there are graves of several Cichociemni and a monument dedicated to them "YOU HOMELAND"

 

 

Sources:

• Own sources
• Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 1. Oleśnica: Firma „Kasperowicz – Meble”, 1994, s. 75–77. ISBN 83-902499-0-1.
• Kajetan Bieniecki: Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Arcana, Kraków 1994 r. ISBN 83-86225-10-6
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1984, s. 348. ISBN 8321105378.
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni 1941–1945 – Sylwetki spadochroniarzy. Wojskowy Instytut Historyczny, s. 133-134.

 

Also see – - biographical entry on Wikipedia (in Polish)