Tag Archives: zrzuty lotnicze

Zrzuty dla Powstania Warszawskiego

 

---

Spis treści:

• Wstęp
• Zrzuty dla Powstania
• Kalendarium działań w sprawie zrzutów
• Pomoc z Zachodu w pierwszych dniach Powstania
• Lotnicze wsparcie Powstania Warszawskiego
• Operacje lotnicze SOE do Polski po 1 sierpnia 1944
• Amerykański zrzut lotniczy na powstańczą Warszawę
• Wykaz wszystkich operacji zrzutowych dla Powstania Warszawskiego
• Zrzuty dla Warszawy – konkluzja

---

 

Zobacz najnowszą wersję bazy danych nt. zrzutów:
BAZA ZRZUTÓW DLA ARMII KRAJOWEJ

 

Powstanie Warszawskie było największą bitwą Armii Krajowej oraz największą bitwą Cichociemnych spadochroniarzy Armii Krajowej. Jak wiadomo, nie ma jednego czynnika, który decyduje o wygranej walce, to raczej splot co najmniej kilku korzystnych okoliczności. Niezbędna jest odwaga żołnierzy oraz geniusz dowódcy, kluczowe położenie oraz dobre wyposażenie, śmiałe i zaskakujące manewry oraz błędy przeciwnika. Dysproporcja sił i środków nie przesądza o przegranej „słabszego” – historia wojen i konfliktów zbrojnych dowodzi, że w asymetrycznych starciach dosyć często zwycięzcą zostawał Dawid, a nie Goliat…

Nie jestem specjalistą historii alternatywnej, nie mam też wystarczających danych, aby autorytatywnie przesądzić, czy Powstanie Warszawskie mogło być wygrane. Po jego kapitulacji łatwo mówić, że samo jego rozpoczęcie było błędem. Doprowadzając taką postawę do absurdu można powiedzieć, że wszelkie akcje zbrojne przeciwko Niemcom były w okupowanej Polsce błędem – przecież wszędzie Niemcy mieli ogromną przewagę, zatem teoretycznie Polacy nie mieli żadnych szans. A jednak wiele akcji bojowych Armii Krajowej było niewątpliwym sukcesem. W mojej ocenie Powstanie Warszawskie – niezależnie od czynników politycznych – też miało szansę na wygraną. Ale tylko wtedy, gdyby było dobrze przygotowane, świetnie zrealizowane, także w odpowiednich okolicznościach zewnętrznych. Właśnie tego wszystkiego zabrakło…

 

Nie sposób walczyć bez żołnierzy i środków walki. W ówczesnych realiach wojennych, niewątpliwie liczebność żołnierzy oraz ich uzbrojenie (szerzej: zaopatrzenie, wszak żołnierze muszą też np. jeść) były jednymi z kluczowych czynników sprzyjających wygranej.

Historycy podają różne szacunki sił polskich oraz sił niemieckich walczących w Powstaniu. Wg. Grzegorza Jasińskiego (Broń w Powstaniu Warszawskim w: Biuletyn informacyjny AK nr 08 (340) sierpień 2018 – patrz poniżej) nawiązanie równorzędnej walki – choć trudne, było jednak możliwe. Warto tu wskazać bezsporny fakt, iż pomimo ogromnej przewagi Niemców, dopiero po kilkudziesięciu godzinach od wybuchu Powstania przejęli oni inicjatywę.

W mojej ocenie te pierwsze dni Powstania miały kluczowe znaczenie dla jego dalszego przebiegu. Jak wiadomo obecnie, Niemcy potrzebowali czterech dni, aby zorganizować swój antypowstańczy sztab oraz ściągnąć do Warszawy dodatkowe oddziały i jednostki. Jednym z istotniejszych czynników było zaopatrzenie Powstańców, zwłaszcza w broń i amunicję. To właśnie zawiodło, głównie z winy aliantów, ale także częściowo z winy Sztabu Naczelnego Wodza oraz Komendy Głównej Armii Krajowej. Przede wszystkim za późno pomyślano o zaopatrzeniu i za szybko wyznaczono datę wybuchu Powstania (także na skutek sowieckiej dezinformacji). Komendant Armii Krajowej domagał się zrzutu brygady spadochronowej (1 SBS) – nie wiedząc, że Naczelny Wódz już przekazał ją do dyspozycji Anglików (sic!). Za wszystkie błędy i zaniechania, za zbędną brawurę najwyższą cenę zapłacili żołnierze Armii Krajowej oraz cywile – mieszkańcy Warszawy…

Zobacz także – wykaz Cichociemnych uczestniczących w Powstaniu Warszawskim (wraz z Ich przydziałem).

Zobacz najnowszą wersję bazy danych nt. zrzutów – BAZA ZRZUTÓW DLA ARMII KRAJOWEJ

 

Zrzuty dla Powstania

Robert Szcześniak – Zrzuty dla Powstania
w: Pamięć.pl 2013, nr 9, s. 9-12

 

Kalendarium działań w sprawie zrzutów

27 lipca 1944 dowódca Armii Krajowej, gen. Tadeusz Komorowski depeszował do Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie: „Obecnie 2103 [transporty lotnicze] zestawiajcie już do otwartej walki. Dawajcie jak najwięcej broni ciężkiej maszynowej ppanc. i amunicji. Przygotujcie na najbliższe dni 2103 z bronią i amunicją oraz samą amunicją dla walki wewnątrz Warszawy” (Kajetan Bieniecki, Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Arcana Kraków 1994, s.220).

Dwa dni później, w kolejnej depeszy przyznawał: „W razie walki w Warszawie nie mamy z góry określonych miejsc na terenie miasta dla 2103 celem dozbrojenia oddziałów walczących”. Kajetan Bieniecki w wartościowej pracy „Lotnicze wsparcie Armii Krajowej” zauważa, że w nieodległej od Warszawy Puszczy Kampinoskiej czuwała placówka odbiorcza „Chochla” 207, zaś ok. 9 km od niej silny oddział partyzancki Cichociemnego Adolfa Pilcha (783 żołnierzy). W jego ocenie, którą podzielam, już 1 sierpnia (a nawet znacznie wcześniej) należało skierować zrzuty na tę placówkę; stało się to znacznie później.

 

30 lipca 1944  SOE przekazało do swej placówki we Włoszech (baza Campo Casale, nieopodal Brindisi) depeszę, nakazującą „zrzucanie ładunku na czuwające placówki nawet wtedy, gdy Rosjanie przekroczą Wisłę. (…) Bądźcie przygotowani, w każdej chwili, na użycie waszych wszystkich zapasów (…) Polacy oceniają potrzebę zaopatrzenia 50 batalionów po 10 ton na każdy (…)” (Bieniecki, s.220)

4 sierpnia 1944 miał kluczowe znaczenie dla zaopatrzenia walczącej Warszawy. Oddział VI (Specjalny) Sztabu Naczelnego Wodza zaplanował na ten dzień zrzut 135 zasobników i 126 paczek (łącznie 17 ton) z zaopatrzeniem, z siedmiu samolotów polskiej 1586 Eskadry oraz siedmiu samolotów brytyjskiego 148 Dywizjonu. Jednak o godz. 14 dotarł z MAAF (Mediterranean Allied Air Force) rozkaz brytyjskiego marszałka lotnictwa John’a Slessor’a… zakazujący zrzutów na Warszawę!  (Bieniecki, 227 i nast.). Pomimo zakazu, w tajemnicy przed Anglikami, ze zrzutami dla Warszawy poleciały trzy polskie Liberatory oraz 1 Halifax.

Tego dnia szef sztabu Naczelnego Wodza gen. Stanisław Kopański zwrócił się z prośbą o pomoc dla walczącej Warszawy do Amerykanów. Rozmawiał z Col. Allanem Palmerem, londyńskim rezydentem Biura Służb Strategicznych (późniejszego CIA) oraz z gen. Carl’em Spaazt’em, dowódcą amerykańskiego lotnictwa w Europie.

7 sierpnia 1944 po rozlicznych polskich interwencjach cofnięto zakaz zrzutów na Warszawę wydany przez marszałka Slessora, pod warunkiem, że polscy lotnicy „zgłoszą się ochotniczo”. Z tym nie było żadnych problemów.

10 sierpnia 1944 dowódca sił powstańczych płk. Antoni Chruściel depeszował do Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie: „Zrzuty (…) kierować na  (…) Plac Napoleona, Plac Wilsona, odcinek Marszałkowskiej między Wspólną a Koszykową. Dla lotników angielskich czworobok ograniczony ulicami Chmielna – Żelazna – Próżna – Kredytowa – Nowy Świat. Zrzuty dawać na środek tego prostokąta” (Bieniecki, s. 240).

12 sierpnia 1944 przebywający w Neapolu brytyjski premier Winston Churchill zdecydował o udzieleniu pomocy dla walczącej Warszawy przez samoloty 205 Grupy Bombowej RAF (następnego dnia wyslano ze zrzutami 20 brytyjskich Liberatorów). Zadepeszował też do Józefa Stalina – „Oni błagają o karabiny maszynowe i amunicję. Czy nie może pan im udzielić dalszej pomocy, odległość bowiem z Włoch jest tak ogromna?”

16 sierpnia 1944 na amerykańskie propozycje pomocy lotniczej dla walczącej Warszawy odpowiedzieli Sowieci – „Rząd sowiecki oczywiście nie może sprzeciwić się zrzucaniu broni przez samoloty angielskie lub amerykańskie na teren Warszawy, gdyż jest to sprawa amerykańska i brytyjska. Stanowczo jednak sprzeciwia się, aby amerykańskie albo brytyjskie samoloty, po zrzuceniu broni na teren Warszawy, lądowały na terytorium sowieckim, ponieważ rząd sowiecki nie życzy sobie, aby bezpośrednio lub pośrednio był związany z awanturą w Warszawie”. Po kilku ponawianych prośbach, Sowieci zgodzili się na amerykańską operację dopiero 10 września 1944.

20 sierpnia 1944  decyzją BAAF (Balkan Allied Air Force) zakazano lotów do Polski brytyjskiemu 148 Dywizjonowi. Polacy mogli latać „na ochotnika”. Dowódca Armii Krajowej, gen. Tadeusz Komorowski depeszował do Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie: „Od 16/17 nie było arzutów ani na, ani pod miastem. Nawet nie motywujcie już dlaczego. Podziwiam Waszą obojętność i angielską flegmę”. Odpowiedział mu szef sztabu Naczelnego Wodza gen. Stanisław Kopański: „Niesłusznie krzywdzicie nas moralnie posądzając o obojętność lub opieszałość w sprawie pomocy dla was (…) możliwości nasze tutaj są niestety ograniczone (…) Żądamy codziennie od przyjaciół oświadczenia jasnego, czy pomocy udzielą, jakiej i kiedyt. Stanowisko ich jest zmienne, obietnice często zawodne (…)” (Bieniecki, s. 266).

21 sierpnia 1944 gen. Stanisław Tatar depeszował do mjr Jana Jaźwińskiego, dowódcy polskiej Bazy nr 11 w Latiano, 20 km od lotniska Campo Casale, na ktorym stacjonowała 1586 Eskadra Specjalnego Przeznaczenia (oraz 148 Dywizjon Specjalnego przeznaczenia RAF) – „Celem powiększenia możliwości przerzutowych: a/ skierowano do Was ostatnio 6 załóg (…) b/ wystąpiono o powiększenie etatu 1586 do pełnego dyonu (…) wreszcie o zapewnienie należytego dopływu do was samolotów (…)„ (Bieniecki, s. 268). 

W kontekście tej depeszy warto podkreślić, że z postulatem zwiększenia etatu eskadry do stanu dywizjonu mjr Jan Jaźwiński wystąpił trzy miesiące wcześniej! Najpierw bardzo opieszale zareagował Sztab Naczelnego Wodza, potem Brytyjczycy zrealizowali postulat dopiero 7 listopada 1944. Możliwości zrzutowe Polaków byłyby znacznie większe, gdyby stało się to przed wybuchem Powstania – a nie po jego zakończeniu. Przekształcenie eskadry w dywizjon w listopadzie 1944 nie miało praktycznie większego znaczenia…  Warto zauważyć, że od połowy 1941 Polacy postulowali w rozmowach z Brytyjczykami sformowanie polskiego dywizjonu Liberatorów. Bezskutecznie, Brytyjczycy zablokowali też nasze rozmowy w tej sprawie z Amerykanami…

W sierpniu 1944 wyznaczono na operacje lotnicze do Polski 197 samolotów, wystartowało 170, zrzuty wykonało 111 samolotów, w tym 49 na Warszawę, 36 na Puszczę Kampinoską, 1 na Las Kabacki.

 

1 września 1944 – ambasador amerykański Harriman zwrócił się do rządu ZSRR o zgodę na wykorzystanie sowieckiej bazy (lotnisk) przez samoloty alianckie w celu udzielenia pomocy walczącej Warszawie. Rosjanie odmówili zgody oraz ostrzegli, że nawet awaryjnie samoloty alianckie nie mogą lądować na sowieckich lotniskach!  W związku ze stratami Polaków (na 7 startujących samolotów cztery zestrzelono, tylko dwa wykonały zadanie, ale poza Warszawą) brytyjski marszałek lotnictwa John Slessor… ponownie zakazał zrzutów – nie tylko na Warszawę, ale w ogóle do Polski! Przez tydzień Polacy z 1586 PAF latali wyłącznie do północnych Włoch i Jugosławii.

W nocy 10/11 września 1944, po prawie miesiącu przerwy w zrzutach dla Warszawy, wystartowało 20 samolotów, w tym: 2 polskie Liberatory oraz 3 polskie Halifaxy (1596 PAF), a także brytyjskie: 4 Halifaxy z 148 Dywizjonu RAF, 4 Liberatory z 178 Dywizjonu RAF, 4 Liberatory z 31 Dywizjonu SAAF (South African Air Force) oraz 3 Liberatory z 34 Dywizjonu SAAF. Po raz pierwszy użyto spadochronów z opóźnieniem, co pozwalało na (nieco bezpieczniejszy) zrzut z większej wysokości. Z lotu na Warszawę wróciło jednak tylko 15 samolotów, jedynie 12 dokonało zrzutów. Do Powstańców dotarło zaledwie 7 zrzutów: 3 na Śródmieście, 2 na Mokotów oraz 2 na Puszczę Kampinoską. Brytyjskie załogi dostały znów zakaz lotów do Polski.

 

18 września 1944 – to był piękny dzień – wreszcie wystartowały w amerykańskiej operacji lotniczej FRANTIC VII samoloty amerykańskiej 8 Armii Powietrznej: 110 Boeningów B-17 „latających fotec”  13 Skrzydła 3 Dywizji Bombowej, które ochraniało 154 Mustangów P-51 oraz jeden Mosquito. Wcześniejszy start 15 września rano, odwołano już z trasy lotu, z powodu złych warunków atmosferycznych.

Między godz 05.55 a 6.20 z brytyjskich lotnisk wystartowało 101 fortec – amerykańskich samolotów Boening B-17. Pierwsze z nich nadleciały nad Warszawę o godz. 12.41. Operację przeprowadzono pomimo początkowej niechęci amerykańskich generałów lotnictwa, którzy uważali ją za „operację niepraktyczną”, która miała skutkować dużymi stratami oraz „źle wykonanym zadaniem operacyjnie niewskazanym”… Amerykanie zabiegali wcześniej kilka razy o zgodę Rosjan na przeprowadzenie operacji wsparcia walczącej Warszawy, uzyskali ją dopiero 10 września, po blisko miesiącu dyplomatycznych nacisków na Stalina.

Tego dnia 18 Boeningów B-17 95 Grupy Bombowej 3 Dywizji Bombowej USAF zrzuciło skutecznie 420 zasobników na rejon A (Mokotów), następne 18 Boeningów B-17 z 390 Grupa Bombowa USAF zrzuciło skutecznie 362 zasobniki na rejon C (Żoliborz), wreszcie aż 72 Boeningi B-17 z 95, 100, 390 Grup Bombowych USAF zrzuciło skutecznie 388 zasobników na rejon B (Śródmieście).

Ogółem 101 fortec, przy stracie 1 fortecy i trzech myśliwców, zrzuciło 1170 zasobników, zawierających: 2987 Stenów, 390 rkm-ów, 102 Piaty, 7070 granatów, 10 min, 7,3 ton plastyku, 3,2 ton lontów, amunicję, żywność i leki. Depeszą nr 1867 z 20 września gen. Bór pokwitował odbiór 228 zasobników, w tym 77 podjętych w walce (ok. 25 proc.). Straty samolotów były zdumiewająco niewielkie, spodziewano się strat na poziomie 40 proc. Gdyby nie oczekiwanie przez prawie miesiąc na sowiecką zgodę – ta operacja mogłaby skutecznie zmienić los Powstania Warszawskiego…

28 września 1944 miała zostać przeprowadzona podobna operacja lotnicza, pod nazwą FRANTIC VIII, w której 72 amerykańskie Boeningi B-17 miały zrzucić zaopatrzenie dla Powstańców – Sowieci stanowczo odmówili swojej zgody. Stalin miał inne plany wobec Polski, nie chciał aby Powstanie Warszawskie zakończyło się sukcesem Armii Krajowej…

 

Pomoc z Zachodu w pierwszych dniach Powstania

Zaopatrzenie Powstańców w środki walki miało kluczowe znaczenie, zwłaszcza w pierwszych czterech dniach Powstania. Tyle właśnie dni potrzebowali Niemcy, aby zorganizować do walki z Powstańcami swój sztab oraz ściągnąć do Warszawy dodatkowych kilka tysięcy ludzi: żołnierzy oddziałów SS, Wermachtu, funkcjonariuszy policji i żandarmerii. Kajetan Bieniecki – autor fundamentalnej pracy „Lotnicze wsparcie Armii Krajowej” – ustalił podstawowe fakty:

Zrzut zasobników z zaopatrzeniem dla Powstania Warszawskiego

W basenie Morza Śródziemnego dysponowano czterema jednostkami do specjalnych zadań dalekiego zasięgu. Poza tym w Anglii na lotnisku w Tempsford koło Bedford stacjonowały dwa brytyjskie dywizjony 138 i 161 do specjalnych zadań dalekiego zasięgu. Z lotniska tego latano do Algieru, Austrii, Belgii, Czechosłowacji, Francji, Holandii, Norwegii, Prus Wschodnich i  do Polski. Z końcem 1943 roku loty do Polski zostały zawieszone, ponieważ trasa prowadziła przez Danię, gdzie Niemcy wzmocnili obronę przeciwlotniczą, gdyż tamtędy kierowano też samoloty na bombardowanie Berlina. W sierpniu 1944 roku, już po inwazji aliantów obrona niemiecka była słabsza i może ta trasa mogłaby być wykorzystana.

Były więc na pewno możliwości techniczne dokonania zrzutu w nocy z 4/5 sierpnia 1944 roku na cel w Warszawie o powierzchni 9 km. kw., obramowany torami kolejowymi i Wisłą. I to nie z trzech samolotów, które rzeczywiście tam dotarły, ale co najmniej z 60 samolotów, których jednak nie wykorzystano. I to nie z powodów technicznych – jak usiłowano tłumaczyć – ale z powodów politycznych. (…)

Przy dalszej analizie dokumentów odnośnie pomocy lotniczej w czasie powstania odkryjemy, że niewiele zostało dokonanych zrzutów na samo miasto, a wysokie  straty poniesione zostały wcale nie nad miastem, ale na trasie. I to nie tylko od niemieckiej obrony przeciwlotniczej, ale również w skutek złego stanu technicznego wysyłanych samolotów. (Kajetan Bieniecki – Jak rzeczywiście wyglądała pomoc z Zachodu dla Warszawy w pierwszych dniach Powstania w: Zeszyty Historyczne, Instytut Literacki Paryż 1988, zeszyt 85, s. 66-67)

 

Kajetan Bieniecki – Jak rzeczywiście wyglądała pomoc z Zachodu
dla Warszawy w pierwszych dniach Powstania
w: Zeszyty Historyczne, Instytut Literacki Paryż 1988, zeszyt 85, s. 47-67

 

Lotnicze wsparcie Powstania Warszawskiego

Andrzej Sucholtz – Dziennik czynności mjr. dypl. Jana Jaźwińskiego z sierpnia 1944 roku
Lotnicze wsparcie Powstania Warszawskiego
w: Zeszyty Historyczne, Instytut Literacki Paryż 1988, zeszyt 83, s. 148-177

 

Piotr C. Śliwowski – Lotnicze wsparcie Powstania Warszawskiego
w: biuletyn IPN, sierpień-wrzesień 2009, nr 8-9 (103-104), s. 126 – 142

 

Operacje lotnicze SOE do Polski po 1 sierpnia 1944

Operacje lotnicze SOE do Polski po 1 sierpnia 1944
w: dokumenty Sztabu Naczelnego Wodza i Ministerstwa Spraw Wojskowych / MON
żródło: Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego sygn. A.XII.1/71 s. 367-368

 

 

Amerykański zrzut lotniczy na powstańczą Warszawę

Andrzej Paweł Przemyski – Amerykański zrzut lotniczy na powstańczą Warszawę
18 września 1944: kontrowersje – fakty
w: Rocznik Lubelski 1985-1986, nr 27-28, s. 177-187

 

Kajetan Bieniecki – Frantic
w: Zeszyty Historyczne, Instytut Literacki Paryż 1990, zeszyt 93, s. 61-76

 

Wykaz wszystkich operacji zrzutowych dla Powstania

Przy tworzeniu poniższego wykazu za najbardziej wiarygodne uznałem dane – z opartych m.in. na dokumentach SOE oraz AK (w tym depeszach Komendy Głównej, Okręgów i innych jednostek AK nt. zrzutów na placówki odbiorcze) – publikacji: Kajetana Bienieckiego „Lotnicze wsparcie Armii Krajowej”, Andrzeja Pawła Przemyskiego „Z pomocą żołnierzom Podziemia”. 

Wykaz lotniczych operacji zrzutowych dla Powstania jest fragmentem wykazu operacji lotniczych (zrzutów osobowych i materiałowych) dla Armii Krajowej.

UWAGA – określenie operacji „NIEUDANA” oznacza, że do zrzutu nie doszło, a podane ilości zaopatrzenia informują o składzie i wielkości planowanego zrzutu.

Sporządzenie tej bazy kilkuset operacji lotniczych ze szczegółowymi informacjami nt. każdej operacji wymagało żmudnej pracy oraz nieustannego weryfikowania każdego rekordu z danymi. Nie można jednak wykluczyć jakiegoś błędu, proszę o zgłaszanie ewentualnie zauważonych nieścisłości.

 

WYKAZ WSZYSTKICH OPERACJI ZRZUTOWYCH
DLA POWSTANIA WARSZAWSKIEGO

Uwaga: tabelę można przeszukiwać oraz sortować, klikając wybraną kolumnę
Tabelę można przeszukiwać, wpisując dowolny ciąg znaków

Autor wykazu – Ryszard M. Zając, wnuk por. cc. Józefa Zająca

Na urządzeniach mobilnych aby zobaczyć całość należy przewinąć w poziomie

 

Informacje (on-line) nt. personelu Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii (1940-1947) – zobacz:  Lista Krzystka

 

 

ZRZUTY DLA WARSZAWY – konkluzja

Pierwsze dni Powstania miały kluczowe znaczenie dla jego dalszego przebiegu. Jak wiadomo obecnie, Niemcy potrzebowali czterech dni, aby zorganizować swój antypowstańczy sztab oraz ściągnąć do Warszawy dodatkowe oddziały i jednostki. Jednym z istotniejszych czynników było zaopatrzenie Powstańców, zwłaszcza w broń i amunicję. To właśnie zawiodło, głównie z winy aliantów, ale także częściowo z winy Sztabu Naczelnego Wodza oraz Komendy Głównej Armii Krajowej. Przede wszystkim za późno pomyślano o zaopatrzeniu.

Podkreślę – zaopatrzenie Powstańców w środki walki miało kluczowe znaczenie, zwłaszcza w pierwszych czterech dniach Powstania. Tyle właśnie dni potrzebowali Niemcy, aby zorganizować do walki z Powstańcami swój sztab oraz ściągnąć do Warszawy dodatkowych kilka tysięcy ludzi: żołnierzy oddziałów SS, Wermachtu, funkcjonariuszy policji i żandarmerii.

Kajetan Bieniecki – autor fundamentalnej pracy „Lotnicze wsparcie Armii Krajowej” – ustalił podstawowe fakty: „W basenie Morza Śródziemnego dysponowano czterema jednostkami do specjalnych zadań dalekiego zasięgu. Poza tym w Anglii na lotnisku w Tempsford koło Bedford stacjonowały dwa brytyjskie dywizjony 138 i 161 do specjalnych zadań dalekiego zasięgu. Z lotniska tego latano do Algieru, Austrii, Belgii, Czechosłowacji, Francji, Holandii, Norwegii, Prus Wschodnich i do Polski. Z końcem 1943 roku loty do Polski zostały zawieszone, ponieważ trasa prowadziła przez Danię, gdzie Niemcy wzmocnili obronę przeciwlotniczą, gdyż tamtędy kierowano też samoloty na bombardowanie Berlina. W sierpniu 1944 roku, już po inwazji aliantów obrona niemiecka była słabsza i może ta trasa mogłaby być wykorzystana.

Były więc na pewno możliwości techniczne dokonania zrzutu w nocy z 4/5 sierpnia 1944 roku na cel w Warszawie o powierzchni 9 km. kw., obramowany torami kolejowymi i Wisłą. I to nie z trzech samolotów, które rzeczywiście tam dotarły [poleciały cztery, w tym trzy na Warszawę, na rozkaz mjr / ppłk dypl. Jana Jaźwińskiego, wbrew zakazowi Brytyjczyków oraz w tajemnicy przed nimi – przyp. RMZ], ale co najmniej z 60 samolotów, których jednak nie wykorzystano. I to nie z powodów technicznych – jak usiłowano tłumaczyć – ale z powodów politycznych. (…)

Przy dalszej analizie dokumentów odnośnie pomocy lotniczej w czasie powstania odkryjemy, że niewiele zostało dokonanych zrzutów na samo miasto, a wysokie straty poniesione zostały wcale nie nad miastem, ale na trasie. I to nie tylko od niemieckiej obrony przeciwlotniczej, ale również w skutek złego stanu technicznego wysyłanych samolotów.” (Kajetan Bieniecki – Jak rzeczywiście wyglądała pomoc z Zachodu dla Warszawy w pierwszych dniach Powstania w: Zeszyty Historyczne, Instytut Literacki Paryż 1988, zeszyt 85, s. 66-67)

 

Gdyby alianci zachodni udzielili lotniczego wsparcia Powstaniu w jego pierwszych dniach… Gdyby operację lotniczą „FRANTIC VII” – podczas której 101 fortec  Boening B-17 zrzuciło na Warszawę aż 1170 zasobników – przeprowadzono wcześniej, a nie dopiero  18 września 1944… Gdyby…

 

Źródła:

• informacje własne (archiwum portalu)
• Kajetan Bieniecki – Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Arcana Kraków 1994, ISBN 83-86225-10-6
• Andrzej Paweł Przemyski – Amerykański zrzut lotniczy na powstańczą Warszawę 18 września 1944: kontrowersje – fakty, w: Rocznik Lubelski 1985-1986, nr 27-28, s. 177-187
• Andrzej Paweł Przemyski – Z pomocą żołnierzom Podziemia, WKŁ Warszawa 1991, ISBN 83-206-0833-3