Antoni Pospieszalski – Cichociemny

Antoni Pospieszalski – Cichociemny

ps.: „Rosomak”, „Łuk”, „Profesor”, „Trepka”

Antoni Nikodem Pospieszalski vel Edward Ewert vel Anthony Currie

Zwykły Znak Spadochronowy nr 09734, Bojowy Znak Spadochronowy nr 1420

 

ur. 10 listopada 1912 w Berlinie – Marienfelde (Niemcy), zm. 12 marca 2008 w Londynie (Wielka Brytania) – major, eseista, filozof, nauczyciel, oficer Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej, Armii Krajowej, instruktor łączności STS 43 (Audley End), uczestnik misji „Freston”, dziennikarz Sekcji Polskiej BBC, współpracownik paryskiej „Kultury”, świecki uczestnik Soboru Watykańskiego II, cichociemny

Znajomość języków obcych: niemiecki, francuski, angielski, włoski; szkolenia (kursy): m.in. dywersyjno – strzelecki (STS 25, Inverlochy), walki konspiracyjnej (STS 38, Briggens), łączności (Dundee), spadochronowy (4 BKS, 1 SBS, Largo House), prowadzenia samochodów, motocykli, przeciwpancerny (Granville),  i in.  W dniu wybuchu wojny miał 26 lat; w dacie skoku do Polski 32 lata

 

---

Table of Contents

• World War II
• At the night of January 29/30th 1944 a Silent Unseen
• After the War
• Awanse i odznaczenia
• Family Life

---

 

Od 1919 w Polsce, zamieszkał wraz z rodziną w Poznaniu. W 1930 ukończył Gimnazjum im K. Marcinkowskiego, zdał egzamin dojrzałości. Do 1934 studiował polonistykę na Uniwersytecie Poznańskim. 20 listopada 1934 obronił pracę magisterską z filologii polskiej oraz otrzymał tytuł magistra filozofii. W latach 1935-38 nauczyciel w gimnazjum w Śremie, od 1938 do wybuchu wojny gimnazjum w Wolsztynie.

Od 21 września 1934 w Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty w Zambrowie, od 30 marca do 1 października 1935 uczestnik dywizyjnego kursu podchorążych przy 57 Pułku Piechoty. 1 stycznia 1937 awansowany na stopień podporucznika. W latach 1935 – 1938 nauczyciel Gimnazjum Państwowego Klasycznego im. J. Wybickiego w Śremie, w latach 1938 – 1939 Gimnazjum im. I. Paderewskiego w Wolsztynie.

 

 

World War II

23 sierpnia 1939 zmobilizowany, przydzielony jako dowódca plutonu karabinów maszynowych 68 Pułku Piechoty 17 Dywizji Piechoty. Walczył na szlaku Psary Polskie k. Wrześni – Wólka – Strzałkowo – Ląd – Zagórów – Koło – Górki – Łęczyca – Góra Świętej Małgorzaty – Zgierz – Małachówka. 17 września ranny w bitwie nad Bzurą, od 21 września do 2 października w szpitalu w Kazuniu k. Modlina, następnie do 20 listopada w Legionowie oraz do 18 grudnia w Szpitalu Ujazdowskim w Warszawie. Po zwolnieniu ze szpitala zobowiązany do meldowania się dwa razy w miesiącu w niemieckiej komendanturze miasta.

15 stycznia 1940 wyruszył do Krakowa, 27 stycznia w okolicach Szczawnicy przekroczył granicę polsko – słowacką, 29 stycznia pod Koszycami granicę z Węgrami. Internowany w obozie Szob do 22 lutego 1940, przez Jugosławię i Grecję dotarł do Marsylii. 9 marca wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem francuskim. Ukończył kurs instruktorski w Vichy oraz broni przeciwpancernej w Granville.

Maciej Szczurowski – Geneza formowania Armii Polskiej we Francji 1939 – 1940
w: Piotrkowskie Zeszyty Historyczne, 2002, nr 4 s. 115 – 143

 

Po upadku Francji ewakuowany do Wielkiej Brytanii, dotarł do Liverpoolu 25 czerwca 1940.

Wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem brytyjskim, przydzielony do IV Brygady Kadrowej Strzelców, 9 października 1941 przemianowanej na 1 Samodzielną Brygadę Spadochronową.

Monika Bielak – Ewakuacja żołnierzy polskich z Francji do Wielkiej Brytanii
i Afryki Północnej w latach 1940-1941
w: IPN, Polska 1918-1989 – Od niepodległości do niepodległości. Historia Polski 1918-1989

 

 

At the night of January 29/30th 1944 a Silent Unseen

Zgłosił się do służby w Kraju. Przeszkolony ze specjalnością w dywersji oraz łączności. Uczestnik pierwszego kursu dla kandydatów na Cichociemnych (tzw. Kurs Wielkiej Dywersji) Autumn, 1940 in an Inverlochy Castle (STS 25) k. Fort William (hrabstwo Highland, Szkocja, Wielka Brytania). Inicjatorem kursu był płk. Stanisław Sosabowski. Zamek Inverlochy z 1866, posadowiony został nieopodal najwyższego szczytu Szkocji – Ben Nevis (1345 m. n.p.m.). Jednym z zadań podczas kursu było… samotne zdobycie tego szczytu (od strony stromego, północno – wschodniego stoku). Cichociemny Antoni Pospieszalski wspominał, że zajęło mu to sześć godzin. Od 12 stycznia 1942 w dyspozycji Oddziału Personalnego Sztabu Naczelnego Wodza, 13 stycznia 1942 zaprzysiężony na rotę ZWZ-AK w Londynie. Awansowany na stopień porucznika ze starszeństwem od 1 stycznia 1943, przydzielony jako instruktor m.in. radiotelegrafii w STS 43 Audley End. Awansowany na stopień kapitana ze starszeństwem od 26 grudnia 1944.

Skoczył ze spadochronem do okupowanej Polski jako jedyny Polak w brytyjskiej ekipie (pod nazwiskiem swojej żony) jako Capt. Anthony Currie ps. Łuk, w ostatnim zrzucie w nocy 26/27 grudnia 1944 w sezonie operacyjnym „Odwet”, w operacji lotniczej „Freston” (dowódca operacji: F/L Roman Chmiel, ekipa jako jedyna miała nazwę – taką samą jak nazwa operacji, a nie rzymski numer). Zrzut z samolotu Liberator KG-994 „R” (301 Dywizjon PAF, załoga: pilot – F/L Edmund Ladro, pilot – F/S Ludomił Rayski / nawigator – F/L Roman Chmiel / radiotelegrafista – W/O Kazimierz Szewczyk / mechanik pokładowy – Sgt. Henryk Zientek / strzelec – W/O Antoni Lewkonowicz / despatcher – W/O Stanisław Zieliński). Informacje (on-line) nt. personelu Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii (1940-1947) – zobacz:  Lista Krzystka

Start o godz. 16.10 z lotniska Campo Casale nieopodal Brindisi, zrzut na placówkę odbiorczą „Ogórek”, w okolicach miejscowości Bystrzanowice, Żarki, 31 km od stacji kolejowej Częstochowa. Razem z nim skoczyli:  Col. Duane T. Hudson,  Maj. Peter R. C. Solly-Flood, Maj. Peter Kemp, Sgt. Donald Galbraith. Był to czwarty lot tej ekipy, w poprzednich (21/22 października, 18/19 listopada, 25/26 grudnia)  nie można było wykonać zadania. Zrzucono także piętnaście zasobników oraz trzy paczki, wraz ze skoczkami w sześciu nalotach na placówkę odbiorczą od 21.02 do 21.21. Samolot szczęśliwie powrócił do bazy po locie trwającym dziewięć godzin 45 minut.  Z drugiego samolotu planowano zrzucić dziewięć zasobników oraz 12 paczek, jednak pilot nie mógł ustalić swojego położenia i zawrócił do bazy.

Celem misji miało być nawiązanie kontaktu z dowództwem Home Army (pol. Armia Krajowa) oraz „ułatwienie kontaktów z Armią Czerwoną”. Rzecz jasna, ten naiwny cel misji nie mógł zostać zrealizowany, bowiem Stalin miał inne plany wobec Polski.

Jarosław Durka – „Freston” – brytyjska misja wojskowa SOE w Polsce
w: Zeszyty Historyczne nr 161, s. 97 – 121, Instytut Literacki, Paryż 2007

 

Skoczków podjął oddział partyzancki dowodzony przez Stanisława Wencel ps. Twardy. Po kilkugodzinnym odpoczynku dotarli z Żarek ok. 40 km na północ w okolice Radomska. Tam przejął ich oddział AK Józefa Koteckiego ps. Warta.

Cichociemny kpt. cc Antoni Pospieszalski wspominał: „(…) Lądowanie nie odbyło się całkiem bez przygód. Hudson i Kemp potłukli się na zmarzniętej grudzie, ja wyskoczyłem o parę sekund za wcześnie i wylądowałem sam jeden w polu daleko poza placówką. Ale po niespełna godzinie znaleźliśmy się wszyscy nie tylko na placówce pod serdeczną opieką oddziału por. Twardego, ale i w przestronnym wiejskim domu, przy suto zastawionym stole, w towarzystwie całej masy ludzi, żołnierzy i cywilów, starych i młodych, dostojnych pań i uroczych dziewcząt.

Nie wyglądało to bardzo konspiracyjnie. A jednak czuliśmy się całkiem bezpiecznie, brytyjski mundur (bo byliśmy w battle-dress-ach) zdawał się rzeczą tak samo naturalną jak w Anglii. Na samym wstępie przekonaliśmy się namacalnie, że noc w okupowanej Polsce jest polska. Moi brytyjscy towarzysze byli bardziej zdumieni niż ja sam. (…)” 

1 stycznia 1945  uczestniczyli w odparciu ataku niemieckiego oddziału pancernego na folwark Katarzyna, w walkach poległ jeden z żołnierzy plutonu. 3 stycznia 1945 wieczorem, w leśniczówce Zalesie uczestnicy misji spotkali się z dowódcą Armii Krajowej, Cichociemnym gen. Leopoldem Okulickim ps. Niedźwiadek. W spotkaniu uczestniczył także Cichociemny płk Roman Rudkowski.

Po latach Antoni Pospieszalski (jako Anthony Currie) wspominał – „Niechętnie wracam pamięcią do tej misji. Tyle było w niej pretensjonalnego absurdu, a osiągnęła tak niewiele. Jedynym jej rezultatem jest entuzjastyczny raport D.T. Hudsona o Armii Krajowej i Polsce Podziemnej, przedstawiony po powrocie Churchillowi i od tego czasu spoczywający zapewne w aktach gabinetu wojennego jako historyczne curiosum.”

Zbigniew Zieliński – Misja kryptonim „Freston” wylądowała pod Częstochową 26 grudnia 1944 roku
Czy wykonała zadanie?
w: Biuletyn informacyjny AK nr 12 (200) grudzień 2006, s. 31 – 36

 

17 stycznia, cztery dni po rosyjskiej ofensywie, płk Duane T. Hudson zwolnił z obowiązków ochrony oddział por. Warty. Wraz z ekipą pozostał por. Zaremba ps. Jerzy, pod fałszywą tożsamością kpt. Alana Morgana, odwołanego z misji tuż przed skokiem. Jego nazwisko zostało jednak przekazane Rosjanom w nocie dyplomatycznej, informującej o misji. Tego dnia cała ekipa oddała się do dyspozycji Rosjan.

Aresztowani przez NKWD, wywiezieni do Radomska, następnie Jędrzejowa, osadzeni w więzieniu w Częstochowie. Po kilku dniach przeniesieni do aresztu domowego przy ul. Waszyngtona. Od 16 lutego w transporcie do Moskwy, po przybyciu przejęci przez brytyjską placówkę dyplomatyczną. Po miesięcznym pobycie, wyruszyli przez Baku, Teheran, Karir, docierając 20 marca 1945 do Londynu.

Zbigniew Zieliński – Brytyjska Misja Wojskowa SOE FRESTON 1944
w: Niepodległość i Pamięć nr 14/1 (25), s. 157-166, ISSN 1427-1443

 

Jan Eugeniusz Zamojski  –  Misja „FRESTON”  (w tym: raport płk Duane T. Hudson’a)
w: Najnowsze Dzieje Polski: materiały i studia z okresu II wojny światowej T. 9 (1965)

 

 

After the War

Od czerwca 1945 ponownie w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem brytyjskim, przydzielony do sekcji pomocy społecznej I Polskiego Korpusu. Od września 1946 do 3 maja 1948 w Polskim Korpusie Przysposobienia i Rozmieszczenia.

Pozostał na emigracji w Wielkiej Brytanii.  Nauczyciel gimnazjalny w Londynie, w latach 1945 – 1948 komendant wojskowego kursu gimnazjalnego PKPiR dla przechodzących do cywila żołnierzy PSZ oraz ich rodzin. Kierownik oświaty pozaszkolnej w obozach dla Polaków National Admittance Board.

W latach 1952 – 1975 dziennikarz Sekcji Polskiej BBC, w swoim domu gościł działaczy opozycji antykomunistycznej, m.in. Aleksandra i Eugeniusza Smolarów, Antoniego Macierewicza, Ludwika Stommę, Leszka Kołakowskiego. Współpracownik paryskiej Kultury, współredaktor „Pamiętnika Literackiego”, publicysta wielu pism emigracyjnych oraz zagranicznych.

W latach 1962 – 1965 (jako dziennikarz centrali BBC) świecki uczestnik Soboru Watykańskiego II, obradującego od 11 października 1962 do 8 grudnia 1965, zwołanego przez papieża Jana XXIII w celu uwspółcześnienia (aggiornamento) Kościoła katolickiego.

Jak wspomina Andrzej Koraszewski – „Był na Soborze korespondentem BBC, a po części również jego uczestnikiem. (…) Jego marzeniem był Kościół, otwarty, Kościół myślący, i Kościół odchodzący od polityki zakazów. Nie tylko swoboda teologicznych dyskusji była jego marzeniem, ale i uznanie równości kobiet, akceptacja środków antykoncepcyjnych, dopuszczenie kobiet do kapłaństwa i zniesienie celibatu”

Zmarł 12 marca 2008 w Londynie (Wielka Brytania). Pochowany na londyńskim Islington & St Pancras Cemetery (East Finchley, London), grób RC34 / 366.

Antoni Pospieszalski – Operacja FRESTON. Misja Brytyjska w Polsce 1944/1945
w: Zeszyty Historyczne Stowarzyszenia Klub Kawalerów Orderu Wojennego Virtuti Militari, nr 4/2006, s. 3-14

 

 

Promotions

• Second lieutenant – 1 stycznia 1937
• Lieutenant – ze starszeństwem od 1 stycznia 1943
• Captain – ze starszeństwem od 26 grudnia 1944
• Major –

 

 

Orders and decorations

• Virtuti Militari Silver Cross
• Order of Polonia Restituta Third Class

 

 

Family Life

Syn Mariana architekta oraz Anny Heleny z domu Meiners. W 1942 zawarł związek małżeński z Sheeną Elżbietą z domu Currie (1923-1976) geologiem. Mieli czworo dzieci: Helenę(ur. 1943) M.Ed. Uniwersytetu w Aberdeen, po mężu Munroe, Krystynę (ur. 1944) nauczycielkę dzieci głuchoniemych, po mężu Richardson, Michała (ur. 1950) M.A. Uniwersytetu Manchester, nauczyciela historii, Marka (ur. 1954) fotografa.

Andrzej Koraszewski – Przyjaźń wiary z niewiarą. O Antonim Pospieszalskim
publikacja ze strony portalu racjonalista.pl

 

 

Commemoration of the Silent Unseen

W 1989 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni” (scenariusz i reżyseria Marek Widarski).

May 15, 2005 was unveiled in the special unit - Military Unit GROM The monument is dedicated to the Silent Unseen of the Home Army. A considerable degree of the exposition in Sala Tradycji (eng. Hall of Tradition, also localized in the GROM HQ) is also focused on the lives of the Silent Unseen.

Since August 4, 1995, the unit has been named - GROM, named in honour of the Silent Unseen, paratroopers of the Home Army is Poland’s leading special-operations unit.

In 2008, the documentary "We cichociemni. Voice of the Living" (script and directed by Paweł Kędzierski).

On October 7, 2013 in Warsaw at ul. Matejko, opposite the Seym of R.P. ( parliament) the Memorial of the Cichociemni Paratroopers of the Home Army was unveiled.

In 2013, the documentary film Cichociemni was created. Fight for freedom or die ”(script and directed by Dariusz Walusiak).

In 2016, the Sejm of the Republic of Poland established the year 2016 as the Year of Silent People. The NBP issued a silver 10 zloty collector coin commemorating the 75th anniversary of the first drop of Cichociemni.

In 2017, LOT Polish Airlines placed a parachute sign and signature commemorating Cichociemni on the hull of a Boeing 787 (SP-LRG).

The Silent Unseen are a patron for many teams and scouting organizations. Many books and articles have been dedicated to their thematic.

Na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie znajdują się groby kilkudziesięciu Cichociemnych oraz poświęcony Im pomnik „TOBIE OJCZYZNO”

 

Sources:

• informacje własne (archiwum portalu)
• teczka personalna – Oddział Specjalny Sztabu Naczelnego Wodza (The Polish Underground Movement Study Trust, Kol.023.0222)
• Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 4. Zwierzyniec – Rzeszów: Obywatelskie Stowarzyszenie „Ostoja”, 2011, s. 168–172. ISBN 978-83-933857-0-6.
• Kajetan Bieniecki: Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Arcana, Kraków 1994 r. ISBN 83-86225-10-6
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1984. ISBN 8321105378.
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni 1941–1945 – Sylwetki spadochroniarzy. Wojskowy Instytut Historyczny.

 

Also see – - biographical entry on Wikipedia (in Polish)