Zbigniew Bąkiewicz – Cichociemny
por. Zbigniew Bąkiewicz
pseud.: „Andrzej”, „Zabawka”, „T-2”
vel Stanisław Fabian, vel Andrzej Kremowicz, vel Banks
Ur. 5 lutego 1912 w Chrobotach, zm. 26 października 1996 w Anglii – major piechoty, uczestnik Powstania Warszawskiego, cichociemny.
Od 1935 roku służył w Straży Granicznej.
II wojna światowa
Po kampanii wrześniowej internowany na Węgrzech, po czym przedostał się do Francji, a następnie do Wielkiej Brytanii, gdzie służył w 4 Brygadzie Kadrowej Strzelców i w 1 Samodzielnej Brygadzie Spadochronowej.
Cichociemny
Zgłosił się do służby w Kraju. Po przeszkoleniu zaprzysiężony 11 grudnia 1941 roku.
Zrzucony do Polski w nocy z 27 na 28 marca 1942 r. z samolotu Halifax L-9613 „V”, w operacji lotniczej „Boot” (ekipa V), na placówkę odbiorczą „Trawa” w okolicach miejscowości Przyrów, 34 km od Częstochowy. Wskutek zbyt dużej prędkości samolotu skoczkowie oraz zasobniki rozrzucone na obszarze 3 km.
Razem z nim skoczyli: Lech Łada ps. Żagiew, Rafał Niedzielski ps. Mocny, Jan Rostek ps. Dan, Tadeusz Śmigielski ps. Ślad oraz kurier Delegatury Rządu na Kraj Leszek Janicki ps. Maciej.
Przydzielony jako dubler dowódcy III Odcinka Wachlarza i instruktor wyszkolenia. Od marca 1943 roku w Kedywie jako wykładowca w szkole dywersji „Zagajnik”.
Powstanie Warszawskie
Walczył w powstaniu warszawskim w Oddziale VI Komendy Głównej AK (należał do tzw. II rzutu KG AK), a następnie w baonie Ostoja.
Po kapitulacji powstania w niewoli niemieckiej.
Po wojnie
W 1945 roku osiadł w Wielkiej Brytanii, do 1949 roku służył w PKPR. Zmienił nazwisko na Banks. Początkowo był właścicielem zakładu zegarmistrzowskiego, później zajmował szereg stanowisk w przedsiębiorstwie swojego teścia, T.N. Cole’a „Vidor”, aż do stanowiska dyrektora generalnego.
Po śmierci pochowany na cmentarzu Junikowo w Poznaniu.
Awanse
podporucznik – 1 stycznia 1936 roku
porucznik – ze starszeństwem od 27 marca 1942 roku
kapitan – zweryfikowany 1 października 1944 roku ze starszeństwem od 1 stycznia 1945 roku
major
Odznaczenia
Krzyż Walecznych – czterokrotnie
Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami.
Życie rodzinne
Był synem Mariana, oficera Wojska Polskiego, i Wandy z domu Fabian. Trzykrotnie żonaty: w 1938 roku ożenił się z Władysławą Szymańską (ur. w 1912 r.), mieli syna Jacka (ur. w 1939 r.); w 1948 roku ożenił się z Valery Cole, mieli córki: Sandrę (ur. w 1949 r.) i Danutę (ur. w 1951 r.); w 1969 roku ożenił się z Anną Chudoń (ur. w 1943 r.), mieli syna Jeremy’ego.
Upamiętnienie Cichociemnych
W 1989 r. powstał film dokumentalny „Cichociemni” (scenariusz i reżyseria Marek Widarski).
15 maja 2005 odsłonięto na terenie jednostki specjalnej – Jednostki Wojskowej GROM w Warszawie pomnik poświęcony cichociemnym spadochroniarzom AK. Znaczna część ekspozycji Sali Tradycji jednostki GROM poświęcona jest Cichociemnym.
Od 4 sierpnia 1995 roku jednostka nosi nazwę – Jednostka Wojskowa GROM im. Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej
W 2008 roku powstał film dokumentalny „My cichociemni. Głos żyjących” (scenariusz i reżyseria Paweł Kędzierski).
Pomnik CC w Warszawie
7 października 2013 roku w Warszawie przy ul. Matejki, naprzeciwko Sejmu R.P. odsłonięto Pomnik Cichociemnych Spadochroniarzy AK.
W 2013 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni. Wywalcz wolność lub zgiń” (scenariusz i reżyseria Dariusz Walusiak).
W 2016 roku Sejm R.P. ustanowił rok 2016 Rokiem Cichociemnych. NBP wyemitował srebrną kolekcjonerską monetę o nominale 10 zł upamiętniającą 75. rocznicę pierwszego zrzutu Cichociemnych.
W 2017 roku PLL LOT umieścił znak spadochronowy oraz podpis upamiętniający Cichociemnych na kadłubie Boeinga 787 (SP-LRG).
Cichociemni są patronem wielu szczepów, drużyn oraz organizacji harcerskich. Opublikowano wiele książek i artykułów o Cichociemnych.
Na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie znajdują się groby kilku Cichociemnych oraz poświęcony Im pomnik „TOBIE OJCZYZNO”
Sala Tradycji Jednostki Wojskowej GROM
Źródła:
- informacje własne
- biogram uczestnika Powstania Warszawskiego 1944.pl
- Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 3. Zwierzyniec – Rzeszów: Obywatelskie Stowarzyszenie „Ostoja”, 2002, s. 133–134. ISBN 8390249952
- Jędrzej Tucholski: Cichociemni. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1984, s. 301. ISBN 8321105378.
- Jędrzej Tucholski: Cichociemni 1941–1945 – Sylwetki spadochroniarzy. Wojskowy Instytut Historyczny, 1984, s. 55–56.
- Cezary Chlebowski: „Wachlarz”: monografia wydzielonej organizacji dywersyjnej Armii Krajowej: wrzesień 1941 – marzec 1943. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1983. ISBN 8321104193.
Zobacz także – biogram w Wikipedii
