Zbigniew Bąkiewicz – Cichociemny

Zbigniew Bąkiewicz – Cichociemny

pseud.: „Andrzej”, „Zabawka”, „T-2”

vel Stanisław Fabian, vel Andrzej Kremowicz, vel Banks

 

Ur. 5 lutego 1912 w Chrobotach, zm. 26 października 1996 r. w Wielkiej Brytanii – oficer Wojska Polskiego, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, Armii Krajowej, instruktor szkoły dywersji Kedywu „Zagajnik”, uczestnik Powstania Warszawskiego,  cichociemny.

 

 

Od 1935 roku służył w Straży Granicznej.

 

 

II wojna światowa

Po kampanii wrześniowej internowany na Węgrzech, po czym przedostał się do Francji, a następnie do Wielkiej Brytanii, gdzie służył w 4 Brygadzie Kadrowej Strzelców i w 1 Samodzielnej Brygadzie Spadochronowej.

 

Maciej Szczurowski – Geneza formowania Armii Polskiej we Francji 1939 – 1940
w: Piotrkowskie Zeszyty Historyczne, 2002, nr 4 s. 115 – 143

 

 

Cichociemny

Zgłosił się do służby w Kraju. Po przeszkoleniu zaprzysiężony na rotę AK 11 grudnia 1941 r.

Zrzucony do Polski w nocy z 27 na 28 marca 1942 r. w operacji lotniczej „Boot” (dowódca operacji: F/O Antoni Voelnagel, ekipa skoczków nr: V), z samolotu Halifax L-9613 „V” (załoga: pilot – F/O Ryszard Zygmuntowicz, pilot – F/O Krzysztof Dobromirski / nawigator – F/O Antoni Voelnagel / radiotelegrafista – Sgt. Leon Wilmański / mechanik pokładowy – Sgt. Czesław Mądracki / strzelec – Sgt. Mieczysław Wojciechowski, F/S Wacław Żuk / despatcher – Sgt. Jerzy Sołtysiak). Zrzut na placówkę odbiorczą „Trawa” w okolicach miejscowości Przyrów, 34 km od Częstochowy. Wskutek zbyt dużej prędkości samolotu skoczkowie oraz zasobniki rozrzucone na obszarze 3 km.

Razem z nim skoczyli: ppor. Lech Łada ps. Żagiew, ppor. Rafał Niedzielski ps. Mocny, por. Jan Rostek ps. Dan, por. Tadeusz Śmigielski ps. Ślad oraz kurier Delegatury Rządu na Kraj ppor. Leszek Janicki ps. Maciej. Był to drugi lot tej ekipy, poprzedni (27/28 lutego) nie mógł zostać wykonany.

Przydzielony jako dubler dowódcy III Odcinka Wachlarza i instruktor wyszkolenia. Od marca 1943 roku w Kedywie jako instruktor szkoły dywersji o kryptonimie „Zagajnik”, zorganizowanej przez Cichociemnego ppłk. Henryka Krajewskiego ps. Trzaska. Szkoła funkcjonowała do lipca 1944 r., przeszkolono w niej ok. 1200 żołnierzy AK.

Oprócz Niego instruktorami byli także Cichociemni: rtm Jerzy Sokołowski ps. Mira, por. Stanisław Kotorowicz ps. Crown, por. Jan Piwnik ps. Ponury, kpt. Alfred Paczkowski ps. Wania, por. Jan Rogowski ps. Czarka, por. Jan Marek ps. Walka.

 

Halina Czermińska-Żelaźniewicz ps. Urszula – Ludzie z „Zagajnika” 1942-1944
w: Fundacja Generał Elżbiety Zawackiej,
teczka 492/WSK: Czermińska-Żelaźniewicz Halina ps. Urszula, s. 11 – 40
Kujawsko – Pomorska Biblioteka Cyfrowa
(bardzo dziękujemy Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej za życzliwą zgodę na publikację):

 

 

Powstanie Warszawskie

 

Walczył w powstaniu warszawskim w Oddziale VI Komendy Głównej AK (należał do tzw. II rzutu KG AK), a następnie w batalionie Ostoja.

Po kapitulacji powstania w niewoli niemieckiej.

 

Bartłomiej Szyprowski – Sprawa kradzieży pieniędzy cichociemnych z placówki „Trawa”
i rozwiązanie jej przez podziemny wymiar sprawiedliwości
w: Przegląd Historyczno-Wojskowy 16 (67)/1 (251) 2015 r., s. 158-178

 

 

Po wojnie

W 1945 roku osiadł w Wielkiej Brytanii, do 1949 r. w PKPR. Zmienił nazwisko na Banks. Początkowo był właścicielem zakładu zegarmistrzowskiego, później zajmował szereg stanowisk w przedsiębiorstwie swojego teścia, T.N. Cole’a „Vidor” (produkcja telewizorów), aż do stanowiska dyrektora generalnego.

Po śmierci pochowany na cmentarzu Junikowo w Poznaniu.

 

 

Awanse

• podporucznik – 1 stycznia 1936 r.
• porucznik – ze starszeństwem od 27 marca 1942 r.
• kapitan – zweryfikowany 1 października 1944 r., ze starszeństwem od 1 stycznia 1945 r.
• major

 

 

Odznaczenia

• Krzyż Walecznych – czterokrotnie
• Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami.

 

 

Życie rodzinne

Syn Mariana oficera Wojska Polskiego i Wandy z domu Fabian. W 1938 roku zawarł związek małżeński  z Władysławą Szymańską (ur. w 1912 r.). Mieli syna Jacka (ur. w 1939 r.)

W 1948 roku zawarł związek małżeński z Valery Cole, mieli córki: Sandrę (ur. w 1949 r.) i Danutę (ur. w 1951 r.).

W 1969 roku zawarł związek małżeński  z Anną Chudoń (ur. w 1943 r.), mieli syna Jeremy’ego.

 

 

Upamiętnienie Cichociemnych

W 1989 r. powstał film dokumentalny „Cichociemni” (scenariusz i reżyseria Marek Widarski).

15 maja 2005 odsłonięto na terenie jednostki specjalnej – Jednostki Wojskowej GROM w Warszawie pomnik poświęcony cichociemnym spadochroniarzom AK. Znaczna część ekspozycji Sali Tradycji jednostki GROM poświęcona jest Cichociemnym.

Od 4 sierpnia 1995 roku jednostka nosi nazwę – Jednostka Wojskowa GROM im. Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej

W 2008 roku powstał film dokumentalny „My cichociemni. Głos żyjących” (scenariusz i reżyseria Paweł Kędzierski).

7 października 2013 roku w Warszawie przy ul. Matejki, naprzeciwko Sejmu R.P. odsłonięto Pomnik Cichociemnych Spadochroniarzy AK.

W 2013 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni. Wywalcz wolność lub zgiń” (scenariusz i reżyseria Dariusz Walusiak).

W 2016 roku Sejm R.P. ustanowił rok 2016 Rokiem Cichociemnych. NBP wyemitował srebrną kolekcjonerską monetę o nominale 10 zł upamiętniającą 75. rocznicę pierwszego zrzutu Cichociemnych.

W 2017 roku PLL LOT umieścił znak spadochronowy oraz podpis upamiętniający Cichociemnych na kadłubie Boeinga 787 (SP-LRG).

Cichociemni są patronem wielu szczepów, drużyn oraz organizacji harcerskich. Opublikowano wiele książek i artykułów o Cichociemnych.

Na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie znajdują się groby kilku Cichociemnych oraz poświęcony Im pomnik „TOBIE OJCZYZNO”

Źródła:

• informacje własne
• Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 3. Zwierzyniec – Rzeszów: Obywatelskie Stowarzyszenie „Ostoja”, 2002, s. 133–134. ISBN 8390249952
• Kajetan Bieniecki: Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Arcana, Kraków 1994 r. ISBN 83-86225-10-6
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1984, s. 301. ISBN 8321105378.
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni 1941–1945 – Sylwetki spadochroniarzy. Wojskowy Instytut Historyczny, 1984, s. 55–56.
• biogram uczestnika Powstania Warszawskiego 1944.pl
• Cezary Chlebowski: „Wachlarz”: monografia wydzielonej organizacji dywersyjnej Armii Krajowej: wrzesień 1941 – marzec 1943. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1983. ISBN 8321104193.

 

Zobacz także – biogram w Wikipedii