Jan Grycz – Cichociemny

Jan Grycz – Cichociemny

ps.: „Dziadzio”, „Dziadek”, „Fiołek”

 

ur.  10 grudnia 1910 w Chomęcicach (powiat poznański), zm. po 6 sierpnia 1943 pod Hłuszą (Białoruś) – podporucznik piechoty, oficer Wojska Polskiego, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, Armii Krajowej, Kedywu Okręgu Polesie AK, komendant Leśnej Szkoły Młodszych Dowódców Piechoty „Młodnik”, uczestnik kampanii norweskiej, cichociemny.

 

 

Uczył się w Szkole Wydziałowej w Poznaniu, od 1927 w Państwowej Średniej Szkole Rolniczej w Bojanowie. Po jej ukończeniu w 1929 podjął pracę jako instruktor rolny Wielkopolskiego Toiwarzystwa Kółek Rolniczych w Poznaniu.

Od czerwca 1939 na zlecenie Ministerstwa Rolnictwa opracowywał plany mobilizacji w rolnictwie dla województwa poznańskiego.

 

 

World War II

1 września 1939 przydzielony do komisarza d/s cywilnych na obszarze działania Wielkopolskiej Brygadzie Kawalerii. Od 8 września w woj. lwowskim, następnie w Zaleszczykach.

18 września przekroczył w Zaleszczykach granicę z Rumunią.  18 października 1939 w Camp de Coëtquidan wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem francuskim, przydzielony do kompanii karabinów maszynowych. Od 6 listopada 1939 w Szkole Podchorążych Piechoty, po jej ukończeniu 12 kwietnia 1940, od 15 kwietnia przydzielony do 4 kompanii ciężkich karabinów maszynowych  Samodzielnej Brygady Strzelców Podhalańskich.

Uczestnik kampanii norweskiej, bitwy o Narwik (kwiecień – czerwiec 1940), odznaczony Krzyżem Walecznych. Od 15 czerwca 1940 we Francji

 

Maciej Szczurowski – Geneza formowania Armii Polskiej we Francji 1939 – 1940
w: Piotrkowskie Zeszyty Historyczne, 2002, nr 4 s. 115 – 143

 

Po upadku Francji ewakuowany, od 20 czerwca 1940 w Wielkiej Brytanii. Wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem brytyjskim, przydzielony jako podoficer sprzętowy i materiałowy do plutonu samochodowego 1 Batalionu Strzelców Podhalańskich 1 Brygady Strzelców. Awansowany na stopień plutonowego podchorążego ze starszeństwem od 14 lipca 1940, na stopień sierżanta podchorążego 21 grudnia 1941.

 

Monika Bielak – Ewakuacja żołnierzy polskich z Francji do Wielkiej Brytanii
i Afryki Północnej w latach 1940-1941
w: IPN, Polska 1918-1989 – Od niepodległości do niepodległości. Historia Polski 1918-1989

 

 

At the night of January 29/30th 1944 a Silent Unseen

Zgłosił się do służby w Kraju. Od 5 maja 1942 w dyspozycji Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza. Przeszkolony ze specjalnością w dywersji, zaprzysiężony na rotę ZWZ-AK 28 lipca 1942. Awansowany na stopień podporucznika ze starszenstwem od 3 wrzesnia 1942.

Zrzucony do Polski w nocy 3/4 września 1942 w sezonie operacyjnym „Intonacja”, w operacji lotniczej „Measles” (dowódca operacji: F/O Mariusz Wodzicki, ekipa skoczków nr: XII), z samolotu Halifax W-7773 „S” (138 Dywizjon RAF, załoga: pilot – F/O Julian Pieniążek, pilot – F/O Krzysztof Dobromirski / nawigator – F/O Mariusz Wodzicki / radiotelegrafista – F/O Franciszek Pantkowski / mechanik pokładowy – Sgt. Czesław Kozłowski / strzelec – F/S Tadeusz Madejski, F/S Wacław Żuk). Informacje (on-line) nt. personelu Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii (1940-1947) – zobacz:  Lista Krzystka

Start z lotniska RAF Tempsford, zrzut na placówkę „Żaba” w okolicach miejscowości Stachlew, 12 km od Łowicza.

Razem z nim skoczyli: kpt. Julian Kozłowski ps. Cichy, por. Wincenty Michalczewski ps. Mir, por. Kazimierz Smolski ps. Sosna, kpt. Wacław Zaorski ps. Ryba, mjr. Wiktor Zarembiński ps. Zrąb. Samolot szczęśliwie powrócił do bazy, po locie trwającym 11 godzin 45 minut.

 

W „Dzienniku czynności” mjr dypl. Jan Jaźwiński oficer wywiadu z Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza, Szef Wydziału Specjalnego (S), organizator lotniczych przerzutów do Polski odnotował:

„Dnia 3.IX. „yellow warning”.  O godz. 12.15 mjr. Suliński wyjechał, aby odprawić nawigatorów. O godz. 14.30 „red warning” – ekipy wyjechały na lotnisko. Odprawa ekip na lotnisku odbyła się w spokojnym tempie. Kontrola zarządzeń została dokonana z dobrym wynikiem. Komunikat meteorologiczny zapowiadał dobrą pogodę, poczynając od Danii i nad Polską – w Anglii padał deszcz.

Nie bez wzruszenia, nastąpił start dwóch samolotów do Polski: – lot 11/18, ekipa ob. Las (Reumatismus), na plac. odb. „Ugór”, nawigator – kpt. obs. Król, godz. 18.45; – lot 14/19, ekipa ob. Zrąb (Measles) na plac. odb. „Żaba”, nawigator – por. obs. Wodzicki, godz. 18.50. Nawigatorzy zdawali sobie sprawę z niebezpieczeństwa zderzenia się podczas krążenia nad rej. plac. odb., które leżą bardzo blisko siebie. (…)

Dnia 3.IX. – powróciły oba samoloty. Po wylądowaniu stwierdzono: – lot 11/18 – kpt. obs. Król – dokonał zrzutu wprost na plac. odb. „Ugór”. Sygnał świetlny plac. odb. doskonale widoczny. Wszystkie spadochrony rozwinęły się; – lot 14/19 – por. obs. Wodzicki – dokonał zrzutu wprost na plac. odb. „Żaba”. Sygnał świetlny plac. odb. doskonale widoczny. Wszystkie spadochrony rozwinęły się”. (s. 92)

 

Po aklimatyzacji do realiów okupacyjnych, od lipca 1942 przydzielony do Związku Odwetu, następnie do Kedywu Okręgu Polesie AK.  Od kwietnia 1943 komendant Leśnej Szkoły Młodszych Dowódców Piechoty „Młodnik” w Lasach Małoryckich w składzie trzech plutonów: 1- kurs podchorążych, 2 – kurs podoficerski, 3 – kurs ochronno – gospodarczy.

Po wyszkoleniu żołnierzy, 10 lipca 1943 wraz z plutonami podchorążych i podoficerów dotarł na Polesie Wołyńskie, na południe od Kamienia Koszyrskiego. Podjął działania odwetowe przeciwko UPA. Poległ ok. 6-8 sierpnia 1943 w rejonie Hłuszy, w okrążeniu przez Niemców, Ukraińców oraz Węgrów.

 

Edward M. Tomczak – Zrzuty lotnicze i ich odbiór
na terenie powiatu (obwodu ZWZ-AK) łowickiego (1941-1944)
w: Mazowieckie Studia Humanistyczne 2001, nr 7/2 s. 63-122

 

 

Promotions

• Lance  Officer Cadet – ze starszeństwem od 14 lipca 1940
• Sergeant  Officer Cadet  – 21 grudnia 1941
• Second lieutenant – ze starszenstwem od 3 wrzesnia 1942

 

 

Military Decorations

• Cross of Valour – czterokrotnie

 

 

Family Life

Syn Stefana oraz Marii z domu Linkowskiej. W 1938 zawarł związek małzeński z Władysławą z domu Tomelek. Nie mieli dzieci.

 

 

Commemoration

 

W lewej nawie kościoła św. Jacka przy ul. Freta w Warszawie odsłonięto w 1980 roku tablicę Pamięci żołnierzy Armii Krajowej, cichociemnych spadochroniarzy, poległych za niepodległość Polski.

 

W Sali Tradycji Jednostki Wojskowej GROM znajduje się tablica upamiętniająca Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej, którzy oddali życie za Ojczyznę.

 

 

 

 

 

Commemoration of the Silent Unseen

W 1989 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni” (scenariusz i reżyseria Marek Widarski).

May 15, 2005 was unveiled in the special unit - Military Unit GROM The monument is dedicated to the Silent Unseen of the Home Army. A considerable degree of the exposition in Sala Tradycji (eng. Hall of Tradition, also localized in the GROM HQ) is also focused on the lives of the Silent Unseen.

Od 4 kwietnia 1995 roku jednostka nosi nazwę – GROM, named in honour of the Silent Unseen, paratroopers of the Home Army is Poland’s leading special-operations unit.

In 2008, the documentary "We cichociemni. Voice of the Living" (script and directed by Paweł Kędzierski).

On October 7, 2013 in Warsaw at ul. Matejko, opposite the Seym of R.P. ( parliament) the Memorial of the Cichociemni Paratroopers of the Home Army was unveiled.

In 2013, the documentary film Cichociemni was created. Fight for freedom or die ”(script and directed by Dariusz Walusiak).

In 2016, the Sejm of the Republic of Poland established the year 2016 as the Year of Silent People. The NBP issued a silver 10 zloty collector coin commemorating the 75th anniversary of the first drop of Cichociemni.

In 2017, LOT Polish Airlines placed a parachute sign and signature commemorating Cichociemni on the hull of a Boeing 787 (SP-LRG).

The Silent Unseen are a patron for many teams and scouting organizations. Many books and articles have been dedicated to their thematic.

At the Powazki Military Cemetery in Warsaw, there are several graves of the Silent Unseen, as well as a monument dedicated to them, with the writing ‘’For you, motherland’’.

 

Sources:

• Own sources
• Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 2. Rzeszów: Wydawnictwo „Abres”, 1996, s. 55–56. ISBN 83-902499-5-2.
• Kajetan Bieniecki: Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Arcana, Kraków 1994 r. ISBN 83-86225-10-6
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1984, s. 318. ISBN 83-211-0537-8.
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni 1941–1945 – Sylwetki spadochroniarzy. Wojskowy Instytut Historyczny, s. 90-91.
• biogram na stronie ŚZŻAK Okręg Wielkopolska

 

Also see – - biographical entry on Wikipedia (in Polish)