Zrzuty dla Powstania Warszawskiego

Zrzuty dla Powstania Warszawskiego

 

---

Spis treści:

• Wstęp
• Zrzuty dla Powstania
• Kalendarium działań w sprawie zrzutów
• Pomoc z Zachodu w pierwszych dniach Powstania
• Lotnicze wsparcie Powstania Warszawskiego
• Operacje lotnicze SOE do Polski po 1 sierpnia 1944
• Amerykański zrzut lotniczy na powstańczą Warszawę
• Wykaz wszystkich operacji zrzutowych dla Powstania Warszawskiego
• Zrzuty dla Warszawy – konkluzja

---

 

Zobacz najnowszą wersję bazy danych nt. zrzutów:
BAZA ZRZUTÓW DLA ARMII KRAJOWEJ

 

Powstanie Warszawskie było największą bitwą Armii Krajowej oraz największą bitwą Cichociemnych spadochroniarzy Armii Krajowej. Jak wiadomo, nie ma jednego czynnika, który decyduje o wygranej walce, to raczej splot co najmniej kilku korzystnych okoliczności. Niezbędna jest odwaga żołnierzy oraz geniusz dowódcy, kluczowe położenie oraz dobre wyposażenie, śmiałe i zaskakujące manewry oraz błędy przeciwnika. Dysproporcja sił i środków nie przesądza o przegranej „słabszego” – historia wojen i konfliktów zbrojnych dowodzi, że w asymetrycznych starciach dosyć często zwycięzcą zostawał Dawid, a nie Goliat…

Nie jestem specjalistą historii alternatywnej, nie mam też wystarczających danych, aby autorytatywnie przesądzić, czy Powstanie Warszawskie mogło być wygrane. Po jego kapitulacji łatwo mówić, że samo jego rozpoczęcie było błędem. Doprowadzając taką postawę do absurdu można powiedzieć, że wszelkie akcje zbrojne przeciwko Niemcom były w okupowanej Polsce błędem – przecież wszędzie Niemcy mieli ogromną przewagę, zatem teoretycznie Polacy nie mieli żadnych szans. A jednak wiele akcji bojowych Armii Krajowej było niewątpliwym sukcesem. W mojej ocenie Powstanie Warszawskie – niezależnie od czynników politycznych – też miało szansę na wygraną. Ale tylko wtedy, gdyby było dobrze przygotowane, świetnie zrealizowane, także w odpowiednich okolicznościach zewnętrznych. Właśnie tego wszystkiego zabrakło…

 

Nie sposób walczyć bez żołnierzy i środków walki. W ówczesnych realiach wojennych, niewątpliwie liczebność żołnierzy oraz ich uzbrojenie (szerzej: zaopatrzenie, wszak żołnierze muszą też np. jeść) były jednymi z kluczowych czynników sprzyjających wygranej.

Historycy podają różne szacunki sił polskich oraz sił niemieckich walczących w Powstaniu. Wg. Grzegorza Jasińskiego (Broń w Powstaniu Warszawskim w: Biuletyn informacyjny AK nr 08 (340) sierpień 2018 – patrz poniżej) nawiązanie równorzędnej walki – choć trudne, było jednak możliwe. Warto tu wskazać bezsporny fakt, iż pomimo ogromnej przewagi Niemców, dopiero po kilkudziesięciu godzinach od wybuchu Powstania przejęli oni inicjatywę.

W mojej ocenie te pierwsze dni Powstania miały kluczowe znaczenie dla jego dalszego przebiegu. Jak wiadomo obecnie, Niemcy potrzebowali czterech dni, aby zorganizować swój antypowstańczy sztab oraz ściągnąć do Warszawy dodatkowe oddziały i jednostki. Jednym z istotniejszych czynników było zaopatrzenie Powstańców, zwłaszcza w broń i amunicję. To właśnie zawiodło, głównie z winy aliantów, ale także częściowo z winy Sztabu Naczelnego Wodza oraz Komendy Głównej Armii Krajowej. Przede wszystkim za późno pomyślano o zaopatrzeniu i za szybko wyznaczono datę wybuchu Powstania (także na skutek sowieckiej dezinformacji). Komendant Armii Krajowej domagał się zrzutu brygady spadochronowej (1 SBS) – nie wiedząc, że Naczelny Wódz już przekazał ją do dyspozycji Anglików (sic!). Za wszystkie błędy i zaniechania, za zbędną brawurę najwyższą cenę zapłacili żołnierze Armii Krajowej oraz cywile – mieszkańcy Warszawy…

Zobacz także – wykaz Cichociemnych uczestniczących w Powstaniu Warszawskim (wraz z Ich przydziałem).

Zobacz najnowszą wersję bazy danych nt. zrzutów – BAZA ZRZUTÓW DLA ARMII KRAJOWEJ

 

Zrzuty dla Powstania

Robert Szcześniak – Zrzuty dla Powstania
w: Pamięć.pl 2013, nr 9, s. 9-12

 

Kalendarium działań – zrzuty

27 lipca 1944 dowódca Armii Krajowej, gen. Tadeusz Komorowski depeszował do Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie: „Obecnie 2103 [transporty lotnicze] zestawiajcie już do otwartej walki. Dawajcie jak najwięcej broni ciężkiej maszynowej ppanc. i amunicji. Przygotujcie na najbliższe dni 2103 z bronią i amunicją oraz samą amunicją dla walki wewnątrz Warszawy” (Kajetan Bieniecki, Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Arcana Kraków 1994, s.220).

Dwa dni później, w kolejnej depeszy przyznawał: „W razie walki w Warszawie nie mamy z góry określonych miejsc na terenie miasta dla 2103 celem dozbrojenia oddziałów walczących”. Kajetan Bieniecki w wartościowej pracy „Lotnicze wsparcie Armii Krajowej” zauważa, że w nieodległej od Warszawy Puszczy Kampinoskiej czuwała placówka odbiorcza „Chochla” 207, zaś ok. 9 km od niej silny oddział partyzancki Cichociemnego Adolfa Pilcha (783 żołnierzy). W jego ocenie, którą podzielam, już 1 sierpnia (a nawet znacznie wcześniej) należało skierować zrzuty na tę placówkę; stało się to znacznie później.

 

30 lipca 1944  SOE przekazało do swej placówki we Włoszech (baza Campo Casale, nieopodal Brindisi) depeszę, nakazującą „zrzucanie ładunku na czuwające placówki nawet wtedy, gdy Rosjanie przekroczą Wisłę. (…) Bądźcie przygotowani, w każdej chwili, na użycie waszych wszystkich zapasów (…) Polacy oceniają potrzebę zaopatrzenia 50 batalionów po 10 ton na każdy (…)” (Bieniecki, s.220)

4 sierpnia 1944 miał kluczowe znaczenie dla zaopatrzenia walczącej Warszawy. Oddział VI (Specjalny) Sztabu Naczelnego Wodza zaplanował na ten dzień zrzut 135 zasobników i 126 paczek (łącznie 17 ton) z zaopatrzeniem, z siedmiu samolotów polskiej 1586 Eskadry oraz siedmiu samolotów brytyjskiego 148 Dywizjonu. Jednak o godz. 14 dotarł z MAAF (Mediterranean Allied Air Force) rozkaz brytyjskiego marszałka lotnictwa John’a Slessor’a… zakazujący zrzutów na Warszawę!  (Bieniecki, 227 i nast.). Pomimo zakazu, w tajemnicy przed Anglikami, ze zrzutami dla Warszawy poleciały trzy polskie Liberatory oraz 1 Halifax.

Tego dnia szef sztabu Naczelnego Wodza gen. Stanisław Kopański zwrócił się z prośbą o pomoc dla walczącej Warszawy do Amerykanów. Rozmawiał z Col. Allanem Palmerem, londyńskim rezydentem Biura Służb Strategicznych (późniejszego CIA) oraz z gen. Carl’em Spaazt’em, dowódcą amerykańskiego lotnictwa w Europie.

1/2 sierpnia 1944 pierwsze operacje zrzutowe – nieudany zrzut materiałowy Liberatora KG-890 „S” / PL na placówkę odbiorczą „Chochla” 507 (kryptonim polski, brytyjskie oznaczenie numerowe pinpoints), zlokalizowaną 14 km od miejscowości Błonie, w okolicy wsi Łubiec (Puszcza Kampinoska).

Udany zrzut materiałowy na placówkę odbiorczą „Nida” 225, zlokalizowaną 28 km od stacji kolejowej Piotrków, w okolicy miejscowości Górale, z samolotu Halifax JP-154 „D” / GB. Nieudany zrzut na tę placówkę z samolotu Halifax EB-147 „K” / GB.

4/5 sierpnia 1944 bezpośredni zrzut na Warszawę, w rejonie ul. Krzemienieckiej, 12 zasobników i 9 paczek z Liberatora EV-978 „R” / PL oraz 12 zasobników i 8 paczek w trzech nalotach w godz. 00.48 – 00.57 na cmentarz żydowski z Liberatora KG-890 „S” / PL, pozostałe 4 paczki zrzucono na placówkę „Chochla” 207 w Puszczy Kampinoskiej. Na cmentarz żydowski zrzucono także 9 zasobników i 12 paczek z Halifaxa JP-251 „P” / PL. Liberator KG-827 „U” / Afr. który leciał z 12 zasobnikami i 9 paczkami na Warszawę, po trafieniu przez niemiecki myśliwiec JU-88 dokonał zrzutu „na dziko” na Lasy Lubień, ok. 20 km na południowy wschód od Piotrkowa.

7 sierpnia 1944 po rozlicznych polskich interwencjach cofnięto zakaz zrzutów na Warszawę wydany przez marszałka Slessora, pod warunkiem, że polscy lotnicy „zgłoszą się ochotniczo”. Z tym nie było żadnych problemów.

8/9 sierpnia 1944 udane zrzuty materiałowe bezpośrednio na Warszawę – z samolotu Halifax JP-252 „L” / PL zrzut 9 zasobników 12 paczek na Czerniaków oraz zrzut 9 zasobników i 9 paczek na koszary Szwoleżerów z Halifaxa JP-251 „P” / PL. Udany zrzut materiałowy 12 zasobników i 9 paczek bezpośrednio na Warszawę (rejon ul. Czerniakowskiej) z samolotu Liberator KG-890 „S” / PL – pilot F/L Zbigniew Szostak poleciał bez drugiego pilota w składzie załogi – pilotował „Liberatora” nieprzerwanie przez 9 godzin 20 minut.

9/10 sierpnia 1944 udane zrzuty materiałowe na placówkę odbiorczą „Hamak 1” 702 (kryptonim polski, brytyjskie oznaczenie numerowe pinpoints), zlokalizowaną 15 km od stacji Warszawa Zachodnia, w okolicy miejscowości Truskaw (Puszcza Kampinoska) – Halifaxy: JP-251 „P” / PL (9 zasobników, 12 paczek), JP-252 „L” / PL (9z, 12p), JP-230 „N” / PL (9z, 12 p); Liberator KG-890 „S” / PL (12z, 12p). Liberator EV-978 „R” / PL nie wystartował z powodu defektu silnika.

10 sierpnia 1944 dowódca sił powstańczych płk. Antoni Chruściel depeszował do Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie: „Zrzuty (…) kierować na  (…) Plac Napoleona, Plac Wilsona, odcinek Marszałkowskiej między Wspólną a Koszykową. Dla lotników angielskich czworobok ograniczony ulicami Chmielna – Żelazna – Próżna – Kredytowa – Nowy Świat. Zrzuty dawać na środek tego prostokąta” (Bieniecki, s. 240).

12 sierpnia 1944 przebywający w Neapolu brytyjski premier Winston Churchill zdecydował o udzieleniu pomocy dla walczącej Warszawy przez samoloty 205 Grupy Bombowej RAF (następnego dnia wysłano ze zrzutami 20 brytyjskich Liberatorów). Zadepeszował też do Józefa Stalina – „Oni błagają o karabiny maszynowe i amunicję. Czy nie może pan im udzielić dalszej pomocy, odległość bowiem z Włoch jest tak ogromna?”

12/13 sierpnia 1944 udany zrzut materiałowy bezpośrednio na Warszawę – z samolotu Halifax JP-252 „L” / PL zrzut 9 zasobników 12 paczek na pl. Krasińskich. Udane zrzuty na Warszawę po 9 zasobników i 12 paczek z Halifaxów: JP-230 „N” / PL oraz JP-180 „A” / PL oraz na rejon Stacji Pomp 12 zasobników i 9 paczek z Liberatora KG-890 „S” / PL. Nieudany zrzut materiałowy 12 zasobników i 12 paczek z Liberatora EW-275 „R” / PL.

13/14 sierpnia 1944 Udane zrzuty materiałowe bezpośrednio na Warszawę – po 9 zasobników i 6 paczek z Halifaxów:  na pl. Krasińskich: JD-362 „E” / PL, JP-230 „N” / PL, na pl. Napoleona: JP-295 „P” / GB, JN-926 „O” / GB. Ponadto zrzucono na pl. Krasińskich lub w pobliżu, po 12 zasobników i 12 paczek z Liberatorów: KG-890 „S” / PL, KG-836 „C” / Afr., EW-248 „P” / Afr., KG-871 „F” / Afr., KG-938 „A” / GB, EW-160 „B” / GB, KG-973 „Q” / GB, KG-933 „P” / GB, KG-838 „Y” / GB. Na Śródmieście udany zrzut 12 zasobników i 4 paczek z Liberatora KH 151 „S” / PL. Tragicznie zakończył się lot trzech Liberatorów: EV-961 „C” / GB (rozbił się po zrzucie), EW-138 „K” / GB (rozbił się po zrzucie) oraz EW-105 „G” / GB, który po zrzucie na Stare Miasto został zestrzelony. Nieudany zrzut materiałowy na Warszawę z Liberatorów: EW-275 „R” / PL, KH-101 „R” / PL (zestrzelony).

14/15 sierpnia 1944 zrzuty materiałowe bezpośrednio na Warszawę – udane zrzuty na pl. Napoleona z Halifaxów: JN-897 „T” / GB  (8 zasobników, 6 paczek, ostrzelany), JP-254 „D” / GB (9 zasobników), JD-319 „G” / GB (9z, 6p) oraz po 12 zasobników i 12 paczek z Liberatorów: EW-838 „H” / GB, KG-875 „D” / GB. Udany zrzut 12 zasobników, 12 paczek na pl. Krasińskich z Liberatora EW-841 „Q” / GB, oraz po 12 zasobników z Liberatorów: EW-231 „N” / GB, KG-933 „P” / GB,  KG-938 „A” / GB, EV-839 „J” / GB. Ponadto udany zrzut 12 zasobników na Stare Miasto z Liberatora KG-872 „V” / GB.

Bezpośrednio na Warszawę zrzucono także 12 zasobników i 12 paczek z Liberatora KG-890 „S” / PL, niestety po zrzucie samolot został zestrzelony przez niemieckiego myśliwca, spadł w rejonie miejscowości Pogwizdów k/ Bochni, cała załoga poległa. Ponadto udany zrzut z Halifaxa JD-171 „B” / PL oraz Liberatora EW-278 „U” / PL na Puszczę Kampinoską; razem zrzucono 20 zasobników 24 paczki.

Nieudane zrzuty na Warszawę z Liberatorów: EW-264 „X” / Aus. (rozbił się na ul. Miodowej), KG-939 „S” / GB (rozbił się), KG-871 „F” / GB (rozbił się), KG 836 „C” / GB (zestrzelony), EW-233 „H” / GB, KG-828 „F” / GB (zestrzelony, spadł w okolicy miejscowości Żdżary), KG-873 „Q” / GB )zestrzelony). Ponadto nieudane zrzuty Halifaxów: JN-895 „B” / GB (zawrócił), EB-179 „Q” / GB (zawrócił), JN-926 „O” / Aus. (zestrzelony), JP-220 „C” / PL (zawrócił po ataku myśliwca) oraz  JD-362 „E” / PL (zawrócił po defekcie silnika). 

15/16 sierpnia 1944 udany zrzut materiałowy 9 zasobników, 6 paczek, z samolotu Halifax JP-295 „P” / GB na placówkę odbiorczą „Chochla” 703 (kryptonim polski, brytyjskie oznaczenie numerowe pinpoints), zlokalizowaną 14 km od miejscowości Błonie, w okolicy wsi Ławy (Puszcza Kampinoska). Nieudany zrzut materiałowy z Halifaxa JP-254 „D” / CA-GB na tę placówkę (wskutek defektu silnika zawrócił) oraz z Halifaxa JD-319 „G” / GB (wskutek braku paliwa zawrócił).

Udane zrzuty materiałowe na placówkę odbiorczą „Hamak-1” 702 zlokalizowaną 15 km od stacji Warszawa Zachodnia, w rejonie miejscowości Truskaw (Puszcza Kampinoska) z samolotów Liberator: KG-938 „A”  / GB (12 z),  KG 933 „P” / GB (12 z). Nieudany zrzut na tę placówkę z samolotu „Liberator EW-233 „H” / GB.

Udane zrzuty materiałowe na placówkę odbiorczą „Tasak” 704, zlokalizowaną 7 km na północny zachód od stacji kolejowej Grodzisk, w okolicy miejscowości Izdebko Kościelne – z samolotów: Halifax JP-220 „C” / PL (9 zasobników i 12 paczek) oraz Liberator EW-275 „R” / PL (12 zasobników, 12 paczek). Nieudany zrzut materiałowy na tę placówkę z Halifaxa JP-171 „B” / PL.

16 sierpnia 1944 na amerykańskie propozycje pomocy lotniczej dla walczącej Warszawy odpowiedzieli Sowieci – „Rząd sowiecki oczywiście nie może sprzeciwić się zrzucaniu broni przez samoloty angielskie lub amerykańskie na teren Warszawy, gdyż jest to sprawa amerykańska i brytyjska. Stanowczo jednak sprzeciwia się, aby amerykańskie albo brytyjskie samoloty, po zrzuceniu broni na teren Warszawy, lądowały na terytorium sowieckim, ponieważ rząd sowiecki nie życzy sobie, aby bezpośrednio lub pośrednio był związany z awanturą w Warszawie”. Po kilku ponawianych prośbach, Sowieci zgodzili się na amerykańską operację dopiero 10 września 1944.

16/17 sierpnia 1944 udany zrzut materiałowy 12 zasobników z samolotu Liberator KG-874 „J” / GB na placówkę odbiorczą „Chochla” 703 (kryptonim polski, brytyjskie oznaczenie numerowe pinpoints), zlokalizowaną 14 km od miejscowości Błonie, w okolicy wsi Ławy (Puszcza Kampinoska). Udany zrzut materiałowy 12 zasobników z Liberatora EV-958 „R” / GB, „na dziko” w rejonie Borzęcina w pobliżu placówek „Hamak”, „Chochla”.  Udany zrzut materiałowy 12 zasobników z Liberatora EV-941 „Q” / GB na tę placówkę, jednak po zrzucie samolot zestrzelony w rejonie miejscowości Luborzyca, Kocmyrzów.

Udane zrzuty materiałowe na placówkę odbiorczą „Hamak-1” 702, zlokalizowaną 15 km od stacji Warszawa Zachodnia, w okolicy miejscowości Truskaw (Puszcza Kampinoska) – Liberatory:  EW-278 „U” / PL (12z, 12p), EV-838 „H” / GN (12z),   Halifaxy: JP-180 „A” / PL (9z, 12p),  JP-220 „C” / PL (po zrzucie zestrzelony), JP-252 „L” / PL (zrzut „dziki” 9z, 12p na Piotrków), JP-220 „C” / PL (zrzut „dziki” 9z, 6p, lądował awaryjnie w okolicy Dębina k/ Okulic). Nieudane zrzuty materiałowe (samoloty zestrzelone) – Liberatory: EW-248 „P” / GB, EW-275 „R” / GB (spadł w okolicy Olszyny, Banica), EW 161 „M” / GB (spadł w rejonie Łysej Góry).

Udane zrzuty materiałowe na placówkę odbiorczą „Wiersze” 705, zlokalizowaną 7 km na północny zachód od miejscowości Wiersze (Puszcza Kampinoska) –   Halifaxy: JP-295 „P” / GB (9 zasobników, 8 paczek), BB-429 „V” / GB (9z, 8p), JD-319 „G” / GB (zrzut 9 zasobników i 6 paczek „na dziko” w okolicy miejscowości Lipnica Wielka).

17/18 sierpnia 1944 zrzuty materiałowe na Las Kabacki – zrzut 9 zasobników 12 paczek z Halifaxa JD-362 „E” / PL „na dziko” w rejonie Szczawnicy, zrzut na Las Kabacki 9 zasobników i 12 paczek z Halifaxa JP-180 „A” / PL. Nieudane zrzuty: z Liberatora EW-278 „U” / PL oraz z Halifaxa JP-252 „L” / PL (zawrócił z powodu awarii silnika).

18/19 sierpnia 1944 udany zrzut materiałowy – w tajemnicy przed brytyjskim SOE – 6 zasobników i 12 paczek, z samolotu Halifax JP-252 „L” / PL, na placówkę odbiorczą „Newa” 504 Z (kryptonim polski, brytyjskie oznaczenie numerowe pinpoints), zlokalizowaną 19 km od stacji kolejowej Piotrków, w okolicy miejscowości Tomawa, Żerechowa Kolonia. Nieudane zrzuty na tę placówkę Halifaxów: JD-171 „B” / PL (nie wystartował z powodu awarii nawigacji) oraz JP-180 „A” / PL (zawrócił z powodu defektu silników).

Nieudane zrzuty materiałowe na placówkę odbiorczą „Nida” 504, zlokalizowaną 28 km od stacji kolejowej Piotrków, w okolicy miejscowości Górale, z Halifaxów: JD-171 „B” / PL (nie wystartował wskutek awarii nawigacji) oraz nieudany zrzut na Las Kabacki JP-180 „A” / PL (zawrócił z lotu z powodu awarii silników), a także: JN-925 „X” / CA-GB oraz BB-412 „C” / GB.

20 sierpnia 1944  decyzją BAAF (Balkan Allied Air Force) zakazano lotów do Polski brytyjskiemu 148 Dywizjonowi. Polacy mogli latać „na ochotnika”. Dowódca Armii Krajowej, gen. Tadeusz Komorowski depeszował do Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie: „Od 16/17 nie było zrzutów ani na, ani pod miastem. Nawet nie motywujcie już dlaczego. Podziwiam Waszą obojętność i angielską flegmę”. Odpowiedział mu szef sztabu Naczelnego Wodza gen. Stanisław Kopański: „Niesłusznie krzywdzicie nas moralnie posądzając o obojętność lub opieszałość w sprawie pomocy dla was (…) możliwości nasze tutaj są niestety ograniczone (…) Żądamy codziennie od przyjaciół oświadczenia jasnego, czy pomocy udzielą, jakiej i kiedy. Stanowisko ich jest zmienne, obietnice często zawodne (…)” (Bieniecki, s. 266).

20/21 sierpnia 1944 udany zrzut materiałowy 9 zasobników, 12 paczek, z samolotu Halifax ? „G” / PL na zapasową placówkę odbiorczą „Chochla” 703 (kryptonim polski, brytyjskie oznaczenie numerowe pinpoints), zlokalizowaną 14 km od miejscowości Błonie, w okolicy wsi Ławy (Puszcza Kampinoska). Nieudany zrzut materiałowy z Halifaxa JD-171 „B” / PL na tę placówkę.

Zrzuty materiałowe bezpośrednio na Warszawę –  udany zrzut na ul. Marszałkowską 6 zasobników i 12 paczek z Halifaxa JP-180 „A” / PL, nieudane zrzuty z Halifaxów: JD-171 „B” / PL (zawrócił), ? „G” / PL (zrzut na placówkę Chochla 703). Nieudany zrzut z Liberatora EW-278 „U” / PL (poleciał na placówkę „Wiersze” 705).

Udany zrzut 12 zasobników oraz 12 paczek na placówkę odbiorczą „Wiersze” 705, zlokalizowaną 7 km na północny zachód od miejscowości Wiersze (Puszcza Kampinoska) z Liberatora EW-278 „U” / PL; nieudany zrzut z Halifaxa JD-171 „B” / PL.

21 sierpnia 1944 gen. Stanisław Tatar depeszował do mjr Jana Jaźwińskiego, dowódcy polskiej Bazy nr 11 w Latiano, 20 km od lotniska Campo Casale, na którym stacjonowała 1586 Eskadra Specjalnego Przeznaczenia (oraz 148 Dywizjon Specjalnego przeznaczenia RAF) – „Celem powiększenia możliwości przerzutowych: a/ skierowano do Was ostatnio 6 załóg (…) b/ wystąpiono o powiększenie etatu 1586 do pełnego dyonu (…) wreszcie o zapewnienie należytego dopływu do was samolotów (…)„ (Bieniecki, s. 268). 

W kontekście tej depeszy warto podkreślić, że z postulatem zwiększenia etatu eskadry do stanu dywizjonu mjr Jan Jaźwiński wystąpił trzy miesiące wcześniej! Najpierw bardzo opieszale zareagował Sztab Naczelnego Wodza, potem Brytyjczycy zrealizowali postulat dopiero 7 listopada 1944. Możliwości zrzutowe Polaków byłyby znacznie większe, gdyby stało się to przed wybuchem Powstania – a nie po jego zakończeniu. Przekształcenie eskadry w dywizjon w listopadzie 1944 nie miało praktycznie większego znaczenia… 

Warto zauważyć, że od połowy 1941 Polacy postulowali w rozmowach z Brytyjczykami sformowanie polskiego dywizjonu Liberatorów. Bezskutecznie, Brytyjczycy zablokowali też nasze rozmowy w tej sprawie z Amerykanami. Ponadto zrzuty do Polski stale blokował zdrajca sprawy polskiej, prosowiecki zastępca szefa sztabu Naczelnego Wodza, ulubieniec Mikołajczyka – gen. Stanisław Tatar…

21/22 sierpnia 1944 udany zrzut materiałowy 9 zasobników, 12 paczek, z samolotu Halifax BB-388 „M” / PL na placówkę odbiorczą „Piaseczno”, zlokalizowaną 6 km na południowy wschód od Piaseczna.

Bezpośrednie zrzuty materiałowe na Warszawę – udany zrzut 9 zasobników i 12 paczek na ul. Marszałkowską z Halifaxa JD-362 „E” / PL, nieudane zrzuty z Halifaxów: JP-180 „A” / PL (poleciał na placówkę „Hamak” 702) oraz JD-171 „B” / PL (ostrzelany, zrzut „na dziko” w rejonie miejscowości Dąbrówka Szczepanowska).

22/23 sierpnia 1944 udany zrzut materiałowy 9 zasobników, 12 paczek, z samolotu Halifax JP-251 „P” / PL na zapasową placówkę odbiorczą „Piaseczno”, zlokalizowaną 6 km na południowy wschód od Piaseczna. Nieudane zrzuty materiałowe bezpośrednio na Warszawę z Halifaxów: JP-251 „P” / PL (poleciał na Piaseczno) oraz JD-171 „B” / PL.

23/24 sierpnia 1944 udany zrzut materiałowy 6 zasobników, 12 paczek, z samolotu Halifax JP-254 „D” / PL na placówkę odbiorczą „Chochla” 703 (kryptonim polski, brytyjskie oznaczenie numerowe pinpoints), zlokalizowaną 14 km od miejscowości Błonie, w okolicy wsi Ławy (Puszcza Kampinoska).  Udany zrzut materiałowy 9 zasobników, 12 paczek z samolotu Halifax JD-171 „B” / PL na placówkę odbiorczą  „Hamak-1” 702, zlokalizowaną 15 km od dworca Warszawa Zachodnia, w okolicy miejscowości Truskaw (Puszcza Kampinoska). Nieudany zrzut materiałowy na Warszawę z Halifaxa JP-251 „P” / PL (zawrócił z powodu defektu silnika).

24/25 sierpnia 1944 udany zrzut materiałowy 9 zasobników, 11 paczek, z samolotu Halifax JP-254 „D” / PL na placówkę odbiorczą „Chochla” 703 (kryptonim polski, brytyjskie oznaczenie numerowe pinpoints), zlokalizowaną 14 km od miejscowości Błonie, w okolicy wsi Ławy (Puszcza Kampinoska).

Udane zrzuty materiałowe na placówkę odbiorczą  „Hamak-1” 702, zlokalizowaną 15 km od dworca Warszawa Zachodnia, w okolicy miejscowości Truskaw (Puszcza Kampinoska), po 9 zasobników i 12 paczek, z samolotów „Halifax” – JD-171 „B” / PL, BB-412 „C” / PL, JD-362 „E” / PL, JP-251 „P” / PL.

Udany zrzut 9 zasobników oraz 12 paczek na placówkę odbiorczą „Wiersze” 705, zlokalizowaną 7 km na północny zachód od miejscowości Wiersze (Puszcza Kampinoska), z samolotu Halifax JP-226 „A” / PL.

25/26 sierpnia 1944 udany zrzut materiałowy 6 zasobników, 12 paczek, z samolotu Halifax JP-295 „P” / PL na placówkę odbiorczą „Chochla” 703 (kryptonim polski, brytyjskie oznaczenie numerowe pinpoints), zlokalizowaną 14 km od miejscowości Błonie, w okolicy wsi Łubiec (Puszcza Kampinoska). Udany zrzut materiałowy 9 zasobników, 12 paczek na tę placówkę z samolotu Halifax JP-251 „P” / PL oraz 9 zasobników, 12 paczek z samolotu Halifax JP-362 „E” / PL.

Ponadto udany zrzut 9 zasobników i 8 paczek na placówkę odbiorczą „Hamak” 702, zlokalizowaną 15 km od stacji Warszawa Zachodnia, w okolicy miejscowości Truskaw (Puszcza Kampinoska) oraz zrzut pozostałych 4 paczek na na placówkę odbiorczą „Wiersze” 705, zlokalizowaną 7 km na północny zachód od miejscowości Wiersze (Puszcza Kampinoska) z samolotu Halifax JP-161 „N” / PL

Nieudany zrzut materiałowy na Puszczę Kampinoską z Halifaxów: JP-226 „A” / PL, JD-319 „G” / PL, HR-855 „B” / PL, wszystkie zawróciły z powodu awarii silników.

26/27 sierpnia 1944 nieudany zrzut materiałowy na Puszczę Kampinoską z Halifaxa JD-319 „G” / PL, zawrócił z lotu wskutek awarii silników. Ponadto nieudane zrzuty materiałowe bezpośrednio na Warszawę, z Halifaxów: JP-161 „N” / PL (nie wystartował), JD-171 „B” / PL, JP-2 ? (251 lub 295) „P” / PL, JD-319 „G” / PL (zawrócił), JN-895 „B” / PL (zestrzelony), JD 362 „E” / PL (zestrzelony).

27/28 sierpnia 1944 zrzuty bezpośrednio na Warszawę – udany zrzut materiałowy 12 zasobników i 8 paczek na Mokotów z Liberatora KG-927 „S” / PL, ale po zrzucie silnie ostrzelany, rozbił się. Nieudane zrzuty materiałowe na Warszawę z trzech Halifaxów: JP-161 „N” / PL (zawrócił), JD-171 „B” / PL (zestrzelony) oraz JP-295 „P” / PL (zestrzelony).

W sierpniu 1944 wyznaczono na operacje lotnicze do Polski 197 samolotów, wystartowało 170, zrzuty wykonało 111 samolotów, w tym 49 na Warszawę, 36 na Puszczę Kampinoską, 1 na Las Kabacki.

 

1 września 1944 – ambasador amerykański Harriman zwrócił się do rządu ZSRR o zgodę na wykorzystanie sowieckiej bazy (lotnisk) przez samoloty alianckie w celu udzielenia pomocy walczącej Warszawie. Rosjanie odmówili zgody oraz ostrzegli, że nawet awaryjnie samoloty alianckie nie mogą lądować na sowieckich lotniskach!  W związku ze stratami Polaków (na 7 startujących samolotów cztery zestrzelono, tylko dwa wykonały zadanie, ale poza Warszawą) brytyjski marszałek lotnictwa John Slessor… ponownie zakazał zrzutów – nie tylko na Warszawę, ale w ogóle do Polski! Przez tydzień Polacy z 1586 PAF latali wyłącznie do północnych Włoch i Jugosławii.

1/2 września 1944 udany zrzut materiałowy 12 zasobników, 2 paczek, z samolotu Liberator KH-101 „R” / PL na placówkę odbiorczą „Chochla 2” 702 Z (kryptonim polski, brytyjskie oznaczenie numerowe pinpoints), zlokalizowaną w okolicy miejscowości Truskaw (Puszcza Kampinoska).

Udany zrzut materiałowy 12 zasobników i 12 paczek, na placówkę odbiorczą  „Hamak-1” 702, zlokalizowaną 15 km od dworca Warszawa Zachodnia, w okolicy miejscowości Truskaw (Puszcza Kampinoska), z samolotu Liberator EW-278 „U” / PL.

W nocy 10/11 września 1944, po prawie miesiącu przerwy w zrzutach dla Warszawy, wystartowało 20 samolotów, w tym: 2 polskie Liberatory oraz 3 polskie Halifaxy (1596 PAF), a także brytyjskie: 4 Halifaxy z 148 Dywizjonu RAF, 4 Liberatory z 178 Dywizjonu RAF, 4 Liberatory z 31 Dywizjonu SAAF (South African Air Force) oraz 3 Liberatory z 34 Dywizjonu SAAF. Po raz pierwszy użyto spadochronów z opóźnieniem, co pozwalało na (nieco bezpieczniejszy) zrzut z większej wysokości. Z lotu na Warszawę wróciło jednak tylko 15 samolotów, jedynie 12 dokonało zrzutów. Do Powstańców dotarło zaledwie 7 zrzutów: 3 na Śródmieście, 2 na Mokotów oraz 2 na Puszczę Kampinoską. Brytyjskie załogi dostały znów zakaz lotów do Polski.

Udany zrzut materiałowy 12 zasobników 2 paczek, z samolotu Liberator KH-101 „R” / PL na placówkę odbiorczą „Chochla” 703 (kryptonim polski, brytyjskie oznaczenie numerowe pinpoints), zlokalizowaną 14 km od miejscowości Błonie, w okolicy wsi Ławy (Puszcza Kampinoska); zrzut odebrała placówka „Hamak-2” 705, zlokalizowana 15 km od stacji Warszawa Zachodnia, w rejonie miejscowości Truskaw (Puszcza Kampinoska).

Zrzuty bezpośrednio na Warszawę – udany zrzut na Mokotów po 6 zasobników z Halifaxów: JD-319 „G” / GB, JP-246 „B” / GB. Udane zrzuty na Śródmieście, po 12 zasobników, z Liberatorów: KG-934 „E” / GB, KG-928 „M” / GB, EW-233 „H” / GB. Ponadto udane zrzuty na Warszawę po 12 zasobników z Liberatorów KG-996 „A” / Afr. oraz KG-874 „J” / Afr, udany zrzut na Puszczę Kampinoską z KG-875 „D” / Afr., udany zrzut, choć „na dziko” na Piaseczno z EW-195 „A” / Afr.

Nieudane zrzuty na Warszawę – Halifaxy: JP-252 „L” / PL, J P-245 „P” / GB, BB-422 „T” / GB (nie powrócił, prawdopodobnie zestrzelony), JP-161 „N” / PL (rozbił się), JP-288 „G” / PL (zestrzelony)  Liberatory: EW-265 „P” / GB, KH-104 „F” / Afr., KH-150 „R” / Afr., EW-198 „C” / Afr. (rozbił się). Ponadto Liberator EW-278 „U” / PL zapalił się podczas lotu i spadł, dwaj piloci i radiotelegrafista polegli, pozostałych czterech polskich lotników osadzono w niemieckiej niewoli. Liberator KH-151 „S” / PL nie wystartował na operację z powodu awarii.

18 września 1944 – to był piękny dzień – wreszcie wystartowały w amerykańskiej operacji lotniczej FRANTIC VII samoloty amerykańskiej 8 Armii Powietrznej: 110 Boeningów B-17 „latających fotec”  13 Skrzydła 3 Dywizji Bombowej, które ochraniało 154 Mustangów P-51 oraz jeden Mosquito. Wcześniejszy start 15 września rano, odwołano już z trasy lotu, z powodu złych warunków atmosferycznych.

Między godz 05.55 a 6.20 z brytyjskich lotnisk wystartowało 101 fortec – amerykańskich samolotów Boening B-17. Pierwsze z nich nadleciały nad Warszawę o godz. 12.41. Operację przeprowadzono pomimo początkowej niechęci amerykańskich generałów lotnictwa, którzy uważali ją za „operację niepraktyczną”, która miała skutkować dużymi stratami oraz „źle wykonanym zadaniem operacyjnie niewskazanym”… Amerykanie zabiegali wcześniej kilka razy o zgodę Rosjan na przeprowadzenie operacji wsparcia walczącej Warszawy, uzyskali ją dopiero 10 września, po blisko miesiącu dyplomatycznych nacisków na Stalina.

Tego dnia 18 Boeningów B-17 95 Grupy Bombowej 3 Dywizji Bombowej USAF zrzuciło skutecznie 420 zasobników na rejon A (Mokotów), następne 18 Boeningów B-17 z 390 Grupa Bombowa USAF zrzuciło skutecznie 362 zasobniki na rejon C (Żoliborz), wreszcie aż 72 Boeningi B-17 z 95, 100, 390 Grup Bombowych USAF zrzuciło skutecznie 388 zasobników na rejon B (Śródmieście).

Ogółem 101 fortec, przy stracie 1 fortecy i trzech myśliwców, zrzuciło 1170 zasobników, zawierających: 2987 Stenów, 390 rkm-ów, 102 Piaty, 7070 granatów, 10 min, 7,3 ton plastyku, 3,2 ton lontów, amunicję, żywność i leki. Depeszą nr 1867 z 20 września gen. Bór pokwitował odbiór 228 zasobników, w tym 77 podjętych w walce (ok. 25 proc.). Straty samolotów były zdumiewająco niewielkie, spodziewano się strat na poziomie 40 proc. Gdyby nie oczekiwanie przez prawie miesiąc na sowiecką zgodę – ta operacja mogłaby skutecznie zmienić los Powstania Warszawskiego…

18/19 września 1944 nieudane zrzuty materiałowe pięciu Liberatorów: KG-993 „X” / Afr., EW-207 „K” / Afr., KG-936 „B” / Afr., KH-150 „R” / Afr., KH-152 „F” / Afr. – wszystkie odwołano z lotu po starcie.

21/22 września 1944 udany zrzut materiałowy 12 zasobników na placówkę odbiorczą „Hamak-2” 705 (kryptonim polski, brytyjskie oznaczenie numerowe pinpoints), zlokalizowaną 15 km od stacji Warszawa Zachodnia, w okolicy miejscowości Truskaw (Puszcza Kampinoska), z samolotu Liberator KG-874 „J” / Płd.Afr. 

28 września 1944 miała zostać przeprowadzona podobna operacja lotnicza, pod nazwą FRANTIC VIII, w której 72 amerykańskie Boeningi B-17 miały zrzucić zaopatrzenie dla Powstańców – Sowieci stanowczo odmówili swojej zgody. Stalin miał inne plany wobec Polski, nie chciał aby Powstanie Warszawskie zakończyło się sukcesem Armii Krajowej…

7/8 października 1944 nieudane zrzuty materiałowe na placówkę odbiorczą „Newa” 110 (kryptonim polski, brytyjskie oznaczenie numerowe pinpoints), zlokalizowaną 19 km od stacji kolejowej Piotrków, w okolicy miejscowości Tomawa, Żerechowa Kolonia – samoloty: Halifax JP-136 „D” / PL oraz Liberatory: KG-994 „R” / PL i KG-151 „S” / PL odwołane ze startu. 

16/17 października 1944 udane operacje zrzutowe na placówkę odbiorczą „Newa” 611 (kryptonim polski, brytyjskie oznaczenie numerowe pinpoints), zlokalizowaną 19 km od stacji kolejowej Piotrków, w okolicy miejscowości Tomawa, Żerechowa Kolonia – w operacji „Wacek 1” skok 6 Cichociemnych oraz zrzut 12 zasobników i 3 paczek; w operacji „Poldek 1” skok 6 Cichociemnych oraz zrzut 12 zasobników i 4 paczek. Nieudany zrzut materiałowy na tę placówkę z samolotu Halifax JP-231 „A” / PL.

Należy dodać, że zrzuty na placówki zlokalizowane w Puszczy Kampinoskiej – choć są wliczane do puli „zrzutów dla Warszawy” – były w praktyce pozorowaniem wsparcia dla Powstania Warszawskiego, bowiem transport broni dla walczącej Warszawy był z tych placówek w praktyce niemożliwy…

 

Pomoc z Zachodu w pierwszych dniach Powstania

Zaopatrzenie Powstańców w środki walki miało kluczowe znaczenie, zwłaszcza w pierwszych czterech dniach Powstania. Tyle właśnie dni potrzebowali Niemcy, aby zorganizować do walki z Powstańcami swój sztab oraz ściągnąć do Warszawy dodatkowych kilka tysięcy ludzi: żołnierzy oddziałów SS, Wermachtu, funkcjonariuszy policji i żandarmerii. Kajetan Bieniecki – autor fundamentalnej pracy „Lotnicze wsparcie Armii Krajowej” – ustalił podstawowe fakty:

Zrzut zasobników z zaopatrzeniem dla Powstania Warszawskiego

W basenie Morza Śródziemnego dysponowano czterema jednostkami do specjalnych zadań dalekiego zasięgu. Poza tym w Anglii na lotnisku w Tempsford koło Bedford stacjonowały dwa brytyjskie dywizjony 138 i 161 do specjalnych zadań dalekiego zasięgu. Z lotniska tego latano do Algieru, Austrii, Belgii, Czechosłowacji, Francji, Holandii, Norwegii, Prus Wschodnich i  do Polski. Z końcem 1943 roku loty do Polski zostały zawieszone, ponieważ trasa prowadziła przez Danię, gdzie Niemcy wzmocnili obronę przeciwlotniczą, gdyż tamtędy kierowano też samoloty na bombardowanie Berlina. W sierpniu 1944 roku, już po inwazji aliantów obrona niemiecka była słabsza i może ta trasa mogłaby być wykorzystana.

Były więc na pewno możliwości techniczne dokonania zrzutu w nocy z 4/5 sierpnia 1944 roku na cel w Warszawie o powierzchni 9 km. kw., obramowany torami kolejowymi i Wisłą. I to nie z trzech samolotów, które rzeczywiście tam dotarły, ale co najmniej z 60 samolotów, których jednak nie wykorzystano. I to nie z powodów technicznych – jak usiłowano tłumaczyć – ale z powodów politycznych. (…)

Przy dalszej analizie dokumentów odnośnie pomocy lotniczej w czasie powstania odkryjemy, że niewiele zostało dokonanych zrzutów na samo miasto, a wysokie  straty poniesione zostały wcale nie nad miastem, ale na trasie. I to nie tylko od niemieckiej obrony przeciwlotniczej, ale również w skutek złego stanu technicznego wysyłanych samolotów. (Kajetan Bieniecki – Jak rzeczywiście wyglądała pomoc z Zachodu dla Warszawy w pierwszych dniach Powstania w: Zeszyty Historyczne, Instytut Literacki Paryż 1988, zeszyt 85, s. 66-67)

 

Kajetan Bieniecki – Jak rzeczywiście wyglądała pomoc z Zachodu
dla Warszawy w pierwszych dniach Powstania
w: Zeszyty Historyczne, Instytut Literacki Paryż 1988, zeszyt 85, s. 47-67

 

Lotnicze wsparcie Powstania Warszawskiego

Andrzej Sucholtz – Dziennik czynności mjr. dypl. Jana Jaźwińskiego z sierpnia 1944 roku
Lotnicze wsparcie Powstania Warszawskiego
w: Zeszyty Historyczne, Instytut Literacki Paryż 1988, zeszyt 83, s. 148-177

 

Piotr C. Śliwowski – Lotnicze wsparcie Powstania Warszawskiego
w: biuletyn IPN, sierpień-wrzesień 2009, nr 8-9 (103-104), s. 126 – 142

 

Operacje lotnicze SOE do Polski po 1 sierpnia 1944

Operacje lotnicze SOE do Polski po 1 sierpnia 1944
w: dokumenty Sztabu Naczelnego Wodza i Ministerstwa Spraw Wojskowych / MON
żródło: Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego sygn. A.XII.1/71 s. 367-368

 

 

Amerykański zrzut lotniczy na powstańczą Warszawę

Andrzej Paweł Przemyski – Amerykański zrzut lotniczy na powstańczą Warszawę
18 września 1944: kontrowersje – fakty
w: Rocznik Lubelski 1985-1986, nr 27-28, s. 177-187

 

Kajetan Bieniecki – Frantic
w: Zeszyty Historyczne, Instytut Literacki Paryż 1990, zeszyt 93, s. 61-76

 

Wykaz wszystkich operacji zrzutowych dla Powstania

Baza zrzutów dla Powstania jest wyodrębniona z BAZY ZRZUTÓW dla Armii Krajowej.

Zrzuty dla Powstania Warszawskiego – jeśli nie były planowane na konkretną placówkę, tylko zrzucane bezpośrednio na Warszawę – są pod zbiorczą nazwą POWSTANIE WARSZ.

Oprócz nich zrzuty przyjmowały (nie wszystkie przyjęły) „okołowarszawskie” placówki odbiorcze: Chochla, Hamak, Karp, Lin, Newa, Nida, Piaseczno, Sum, Tasak, Wiersze.

Nie zawsze było możliwe wskazanie w bazie konkretnych placówek które odebrały zrzut – z różnych powodów, m.in część zrzutów trafiała wprost do określonych rejonów Warszawy, dzielnic, ulic, ponadto samoloty leciały na daną placówkę, ale zrzutu dokonywały w innym miejscu itp.

Zrzuty dla Powstania (na Warszawę) podczas amerykańskiej operacji FRANTIC VI (zrzut 1170 zasobników ze 101 samolotów)  są ujęte  zbiorczo, w trzech wierszach: zrzuty na rejon „A” (Mokotów), zrzuty na rejon „B” (Śródmieście) oraz zrzuty na rejon „C” (Żoliborz). Określenie zrzutu „NIEUDANY” oznacza, że do zrzutu nie doszło, a podane ilości zaopatrzenia dotyczą planowanego zrzutu.

Więcej wyjaśnień nt. bazy – Objaśnienia do bazy zrzutów

 

WYKAZ WSZYSTKICH OPERACJI ZRZUTOWYCH
DLA POWSTANIA WARSZAWSKIEGO

Uwaga: tabelę można przeszukiwać oraz sortować, klikając wybraną kolumnę
Tabelę można przeszukiwać, wpisując dowolny ciąg znaków

Autor wykazu – Ryszard M. Zając, wnuk por. cc. Józefa Zająca

Na urządzeniach mobilnych aby zobaczyć całość należy przewinąć w poziomie

 

Informacje (on-line) nt. personelu Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii (1940-1947) – zobacz:  Lista Krzystka

 

 

ZRZUTY DLA WARSZAWY – konkluzja

Pierwsze dni Powstania miały kluczowe znaczenie dla jego dalszego przebiegu. Jak wiadomo obecnie, Niemcy potrzebowali czterech dni, aby zorganizować swój antypowstańczy sztab oraz ściągnąć do Warszawy dodatkowe oddziały i jednostki. Jednym z istotniejszych czynników było zaopatrzenie Powstańców, zwłaszcza w broń i amunicję. To właśnie zawiodło, głównie z winy aliantów, ale także częściowo z winy Sztabu Naczelnego Wodza oraz Komendy Głównej Armii Krajowej. Przede wszystkim za późno pomyślano o zaopatrzeniu.

Podkreślę – zaopatrzenie Powstańców w środki walki miało kluczowe znaczenie, zwłaszcza w pierwszych czterech dniach Powstania. Tyle właśnie dni potrzebowali Niemcy, aby zorganizować do walki z Powstańcami swój sztab oraz ściągnąć do Warszawy dodatkowych kilka tysięcy ludzi: żołnierzy oddziałów SS, Wermachtu, funkcjonariuszy policji i żandarmerii.

Kajetan Bieniecki – autor fundamentalnej pracy „Lotnicze wsparcie Armii Krajowej” – ustalił podstawowe fakty: „W basenie Morza Śródziemnego dysponowano czterema jednostkami do specjalnych zadań dalekiego zasięgu. Poza tym w Anglii na lotnisku w Tempsford koło Bedford stacjonowały dwa brytyjskie dywizjony 138 i 161 do specjalnych zadań dalekiego zasięgu. Z lotniska tego latano do Algieru, Austrii, Belgii, Czechosłowacji, Francji, Holandii, Norwegii, Prus Wschodnich i do Polski. Z końcem 1943 roku loty do Polski zostały zawieszone, ponieważ trasa prowadziła przez Danię, gdzie Niemcy wzmocnili obronę przeciwlotniczą, gdyż tamtędy kierowano też samoloty na bombardowanie Berlina. W sierpniu 1944 roku, już po inwazji aliantów obrona niemiecka była słabsza i może ta trasa mogłaby być wykorzystana.

Były więc na pewno możliwości techniczne dokonania zrzutu w nocy z 4/5 sierpnia 1944 roku na cel w Warszawie o powierzchni 9 km. kw., obramowany torami kolejowymi i Wisłą. I to nie z trzech samolotów, które rzeczywiście tam dotarły [poleciały cztery, w tym trzy na Warszawę, na rozkaz mjr / ppłk dypl. Jana Jaźwińskiego, wbrew zakazowi Brytyjczyków oraz w tajemnicy przed nimi – przyp. RMZ], ale co najmniej z 60 samolotów, których jednak nie wykorzystano. I to nie z powodów technicznych – jak usiłowano tłumaczyć – ale z powodów politycznych. (…)

Przy dalszej analizie dokumentów odnośnie pomocy lotniczej w czasie powstania odkryjemy, że niewiele zostało dokonanych zrzutów na samo miasto, a wysokie straty poniesione zostały wcale nie nad miastem, ale na trasie. I to nie tylko od niemieckiej obrony przeciwlotniczej, ale również w skutek złego stanu technicznego wysyłanych samolotów.” (Kajetan Bieniecki – Jak rzeczywiście wyglądała pomoc z Zachodu dla Warszawy w pierwszych dniach Powstania w: Zeszyty Historyczne, Instytut Literacki Paryż 1988, zeszyt 85, s. 66-67)

 

Gdyby alianci zachodni udzielili lotniczego wsparcia Powstaniu w jego pierwszych dniach… Gdyby operację lotniczą „FRANTIC VII” – podczas której 101 fortec  Boening B-17 zrzuciło na Warszawę aż 1170 zasobników – przeprowadzono wcześniej, a nie dopiero  18 września 1944… Gdyby…

 

Źródła:

• informacje własne (archiwum portalu)
• Kajetan Bieniecki – Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Arcana Kraków 1994, ISBN 83-86225-10-6
• Andrzej Paweł Przemyski – Amerykański zrzut lotniczy na powstańczą Warszawę 18 września 1944: kontrowersje – fakty, w: Rocznik Lubelski 1985-1986, nr 27-28, s. 177-187
• Andrzej Paweł Przemyski – Z pomocą żołnierzom Podziemia, WKŁ Warszawa 1991, ISBN 83-206-0833-3