Tag Archives: Skrzat

Władysław Godzik – Cichociemny

ps. „Skrzat”, „Ptasznik”

Władysław Józef Godzik

Zwykły Znak Spadochronowy nr 2656, Bojowy Znak Spadochronowy nr 1976

 

ur. 11 lutego 1920 w Niwce (powiat brzeski), zm. 30 października 1976 w Piotrkowie Trybunalskim –  podporucznik, żołnierz Armii Polskiej gen Andersa, oficer Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, Armii Krajowej, dowódca plutonu radiołączności Podokręgu Piotrków AK, więzień sowieckich łagrów: Teguldat, Syberia (1940-1942), Cichociemny

Znajomość języków: niemiecki, rosyjski; szkolenia – kursy specjalne: m.in.  zasadnicze: spadochronowy, walki konspiracyjnej, odprawowy (STS 43, Audley End); specjalnościowe: łączności (Ośrodek Wyszkoleniowy Sekcji Dyspozycyjnej Sztabu Naczelnego Wodza, Auchtertool), i in. W dniu wybuchu wojny miał 19 lat 6 miesięcy; w dacie skoku do Polski 24 lata 8 miesięcy. Syn nauczyciela

 

---

Spis treści:

• II wojna światowa
• Cichociemny
• Po wojnie
• Awanse i odznaczenia
• Życie rodzinne

---

 

Od 1926 uczył się w szkole powszechnej, od 1930 w Państwowym Gimnazjum Koedukacyjnym typu humanistycznego w Brzesku, 14 maja 1938 zdał egzamin dojrzałości.

Mieszkał w Brzesku, później w Krakowie. W roku akademickim 1938/39 podjął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.

 

 

II wojna światowa

W kampanii wrześniowej 1939 nie zmobilizowany, ukrył się przed aresztowaniem u rodziny w Mańkowie (Wołyń). 28 czerwca 1940 aresztowany przez NKWD, zesłany do niewolniczej pracy na Syberię, w rejon Teguldat k. Nowosybirska.

Po układzie Sikorski – Majski zwolniony, 3 marca 1942 wstąpił do Armii Polskiej gen. Andersa, przydzielony do 8 dywizjonu artylerii przeciwlotniczej 8 Dywizji Piechoty, następnie do 1 kompanii Szkoły Podchorążych. Ewakuowany wraz z armią do Persji, od 15 sierpnia 1942 w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem brytyjskim, drogą morską dotarł do Pietermaritzburga (Afryka Południowa).

We wrześniu 1942 wraz z kompanią wypłynął do Durbanu transatlantykiem s/s „Laconia”, 12 września 1942 okręt storpedowany przez niemiecki okręt podwodny U-156, ok. 900 km od Wyspy Wniebowstąpienia. Utonęło ok. 2,4 tys. osób. Po pięciu dniach dryfowania w szalupie ratunkowej uratowany przez francuski krążownik „Gloire”, służący rządowi Vichy. Od 25 września 1942 internowany w Qued-Zem  (Maroko), uwolniony 8 listopada 1942 po kapitulacji Maroka i Algierii. Od 6 grudnia 1942 w Wielkiej Brytanii.

Grzegorz Skrukwa – Armia Andersa – nadzieja dla Polaków w ZSRR
w: Zesłaniec, 2008, nr. 34, s. 29 – 40

 

Andrzej Wojtaszak – Armia Polska w ZSRR
w: Zesłaniec, 2007, nr 32, s. 89 – 106

 

Zbigniew S. Siemaszko – Ośrodek Cichociemnych Łącznościowców
Anstruther – Auchtertool – Polmont
maszynopis w zbiorach Centrum Szkolenia Łączności i Informatyki w Zegrzu

 

 

Cichociemny

Wielomiesięczny (nawet ponad roczny) proces szkolenia kandydatów na Cichociemnych składał się z czterech grup szkoleń, w każdej po kilka – kilkanaście kursów. Kandydatów szkolili w ok. 30 specjalnościach w większości polscy instruktorzy, w ok. 50 tajnych ośrodkach SOE oraz polskich. Oczywiście nie było Cichociemnego, który ukończyłby wszystkie możliwe kursy. Trzy największe grupy wyszkolonych i przerzuconych do Polski to Cichociemni ze specjalnością w dywersji (169), łączności (50) oraz wywiadzie (37). Przeszkolono i przerzucono także oficerów sztabowych (24), lotników (22), pancerniaków (11) oraz kilku specjalistów „legalizacji” (czyli fałszowania dokumentów). 

 

Uproszczony diagram rekrutacji i szkolenia Cichociemnych  (CAW sygn. II.52.359.29) UWAGA – diagram nie obejmuje wszystkich kursów ani ośrodków

Instruktor kursu odprawowego, późniejszy Cichociemny i szef wywiadu Armii Krajowej mjr / płk dypl. Kazimierz Iranek-Osmecki wspominał – „Kraj żądał przeszkolonych instruktorów, obeznanych z nowoczesnym sprzętem, jaki miał być dostarczony z Zachodu. Ponadto mieli oni być przygotowani pod względem technicznym i taktycznym do wykonywania i kierowania akcją sabotażową, dywersyjną i partyzancką. Żądano też przysłania mechaników i instruktorów radiotelegrafii, jak również oficerów wywiadowczych ze znajomością różnych działów niemieckiego wojska, lotnictwa i marynarki wojennej, ponadto oficerów sztabowych na stanowiska dowódcze. Szkolenie spadochroniarzy musiało więc się odbywać w bardzo rozległym wachlarzu rzemiosła żołnierskiego.

Przystąpiono do werbowania ochotników i wszechstronnego ich szkolenia na najrozmaitszych kursach, zależnie od przeznaczenia kandydata do danej specjalności. Każdy z ochotników musiał oczywiście ukończyć kurs spadochronowy. Ostatecznym oszlifowaniem był tzw. kurs odprawowy. Zaznajamiano na nim z warunkami panującymi w kraju, rodzajami niemieckich służb bezpieczeństwa i zasadami życia konspiracyjnego. (…)”  (Kazimierz Iranek-Osmecki, Emisariusz Antoni, Editions Spotkania, Paryż 1985, s. 159-160)

 

Zgłosił się do służby w Kraju. Od 20 stycznia 1943 przydzielony do Sekcji Dyspozycyjnej Sztabu Naczelnego Wodza. Przeszkolony ze specjalnością w radiołączności, m.in. do 10 lipca 1943 uczestnik kursu radiowego w Ośrodku Wyszkoleniowym Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza, prawdopodobnie w Auchtertool. Awansowany na stopień starszego strzelca podchorążego ze starszeństwem od 21 kwietnia 1943, zaprzysiężony na rotę ZWZ-AK 19 stycznia 1944 w Chicheley. Przerzucony na stację wyczekiwania Głównej Bazy Przerzutowej „Jutrzenka” w Latiano nieopodal Brindisi (Włochy), awansowany na stopień podporucznika ze starszeństwem od 18 października 1944.

Skoczył ze spadochronem do okupowanej Polski w nocy 16/17 października 1944 w sezonie operacyjnym „Odwet”, w operacji lotniczej „Wacek 1” (dowódca operacji: F/L Roman Chmiel, ekipa skoczków nr: LX), z samolotu Liberator KG-994 „R” (1586 Eskadra PAF, załoga: pilot – F/L Edmund Ladro, pilot – Sgt. Zenon Przybylak / nawigator – F/L Roman Chmiel / radiotelegrafista – W/O Edward Gągała / mechanik pokładowy – Sgt. Henryk Zientek / strzelec – W/O Antoni Lewkonowicz / despatcher – W/O Stanisław Zieliński). Informacje (on-line) nt. personelu Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii (1940-1947) – zobacz:  Lista Krzystka

Start o godz. 16.45 z lotniska Campo Casale nieopodal Brindisi, zrzut na placówkę odbiorczą „Newa” 611 (kryptonim polski, brytyjskie oznaczenie numerowe pinpoints), w okolicach miejscowości Tomawa, Żerechowa Kolonia, 19 km od Piotrkowa Trybunalskiego. Razem z nim skoczyli: sierż. Władysław Flont ps. Grandziarz, kpt. Teodor Hoffman ps. Bugaj, płk. dypl. Wacław Kobyliński ps. Dziad, mjr Mieczysław Pękala ps. Bosak, rtm. Jan Różycki ps. Busik. Był to drugi lot tej ekipy, w poprzednim (7/8 października) nie można było wykonać zadania. Skoczkowie przerzucili 544,8 tys. dolarów w banknotach oraz 7,2 tys. dolarów w złocie na potrzeby AK. Zrzucono także 12 zasobników oraz 3 paczki. Zrzutu dokonano w pięciu nalotach na placówkę, w godz. 21-50 – 22.00: najpierw sprzęt, potem skoczkowie.

Zobacz:  Oddział VI (Specjalny) – Zawartość zasobników i paczek

 

Po skoku przydzielony do Oddziału V (łączność) Podokręgu Piotrków AK jako zastępca dowódcy, następnie dowódca plutonu radiołączności.

 

Zbigniew S. Siemaszko – Cichociemni Łącznościowcy
maszynopis w zbiorach Centrum Szkolenia Łączności i Informatyki w Zegrzu

 

Kazimierz Stępień – Cichociemni na Ziemi Piotrkowskiej
w: Biuletyn informacyjny AK nr 10 (198) październik 2006, s. 39 – 43

 

 

Po wojnie

We wrześniu 1945 ujawnił się Komisji Likwidacyjnej AK w podwarszawskich Włochach. Podjął pracę w Południowo – Zachodnim Zjednoczeniu Przemysłu Szklarskiego w Piotrkowie Trybunalskim.

Od połowy 1946 podjął przerwane przed wojną studia. Od 1 września 1947 kierownik sekcji w Dziale Obrotu Towarowego Południowo – Zachodniego Zjednoczenia Przemysłu Szklarskiego w Piotrkowie Trybunalskim. Od grudnia 1950 kierownik Działu Zaopatrzenia Huty Szkła Gospodarczego „Hortensja”. Od 1 czerwca 1970 na rencie. Zmarł 30 października 1976 w Piotrkowie Trybunalskim.

 

 

Awanse

• starszy strzelec  podchorąży – ze starszeństwem od 21 kwietnia 1943 
• podporucznik – ze starszeństwem od 18 października 1944

 

 

Odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari

 

 

Życie rodzinne

Syn Michała, nauczyciela szkoły powszechnej oraz Marii z domu Gołąb. W 1948 zawarł związek małżeński z Haliną z domu Pacho (ur. 1921). Mieli dwie córki: Małgorzatę (ur. 1951) oraz Barbarę (ur. 1953) doktora w Instytucie Botaniki PAN w Krakowie.

 

 

 

Upamiętnienie Cichociemnych

W 1989 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni” (scenariusz i reżyseria Marek Widarski).

15 maja 2005 odsłonięto na terenie jednostki specjalnej – Jednostki Wojskowej GROM w Warszawie pomnik poświęcony cichociemnym spadochroniarzom AK. Znaczna część ekspozycji Sali Tradycji jednostki GROM poświęcona jest Cichociemnym.

Od 4 sierpnia 1995 roku jednostka nosi nazwę – Jednostka Wojskowa GROM im. Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej

W 2008 roku powstał film dokumentalny „My cichociemni. Głos żyjących” (scenariusz i reżyseria Paweł Kędzierski).

7 października 2013 roku w Warszawie przy ul. Matejki, naprzeciwko Sejmu R.P. odsłonięto Pomnik Cichociemnych Spadochroniarzy AK.

W 2013 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni. Wywalcz wolność lub zgiń” (scenariusz i reżyseria Dariusz Walusiak).

W 2016 roku Sejm R.P. ustanowił rok 2016 Rokiem Cichociemnych. NBP wyemitował srebrną kolekcjonerską monetę o nominale 10 zł upamiętniającą 75. rocznicę pierwszego zrzutu Cichociemnych.

W 2017 roku PLL LOT umieścił znak spadochronowy oraz podpis upamiętniający Cichociemnych na kadłubie Boeinga 787 (SP-LRG).

Cichociemni są patronem wielu szczepów, drużyn oraz organizacji harcerskich. Opublikowano wiele książek i artykułów o Cichociemnych.

Na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie znajdują się groby kilkudziesięciu Cichociemnych oraz poświęcony Im pomnik „TOBIE OJCZYZNO”

Źródła:

• informacje własne (archiwum portalu)
• Teka personalna – Oddział Specjalny Sztabu Naczelnego Wodza w zbiorach Studium Polski Podziemnej w Londynie, sygn. Kol.023.0055
• Krzysztof Tochman – Słownik biograficzny cichociemnych, t. 2, Rzeszów, Abres, 1996, s. 42-43, ISBN 8390249952
• Kajetan Bieniecki – Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Arcana, Kraków 1994, ISBN 83-86225-10-6

 

Zobacz także – biogram w Wikipedii