Tag Archives: Karol

Stanisław Biedrzycki – Cichociemny

ps.: „Opera”, „Karol”, „Wrona”, „Radość”

vel Karol Wrzesiński

Zwykły Znak Spadochronowy nr 2546

 

ur. 18 września 1915 w Gzdowie (powiat skierniewicki, obecnie żyrardowski), poległ w Powstaniu Warszawskim 17 września 1944 w Warszawie – podoficer Wojska Polskiego, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, Armii Krajowej, radiotelegrafista Wydziału Lotnictwa Oddziału III Komendy Głównej AK, uczestnik kampanii wrześniowej, Powstania Warszawskiego, łącznościowiec, Cichociemny

Znajomość języków: brak danych; szkolenia – kursy specjalne: m.in. zasadnicze: spadochronowy (1 SBS, Largo House, STS 51, Ringway), walki konspiracyjnej, odprawowy (STS 43, Audley End); specjalnościowe: radiotelegrafistów (Stanmore), łączności – praktyki (STS 20, Pollards Park House, Chalfont St Giles),  i in. W dniu wybuchu wojny miał 23 lata 11 miesięcy; w dacie skoku do Polski 28 lat 6 miesięcy

 

---

Spis treści:

• II wojna światowa
• Cichociemny
• Powstanie Warszawskie
• Awanse i odznaczenia
• Życie rodzinne

---

 

 

Uczył się w szkole powszechnej, następnie w trzyletniej Szkole Handlowej w Warszawie. W 1935 wstąpił do Wojska Polskiego, w 1936 ukończył Szkołę Podoficerską, przydzielony do 2 batalionu 1 Pułku Radiotelegraficznego w Warszawie. Od czerwca 1936 w Szkole Podoficerskiej. Awansowany na stopień kaprala w marcu 1937. Od sierpnia 1939 przydzielony jako radiotelegrafista do Oddziału II (wywiad) Sztabu Głównego WP.

 

 

II wojna światowa

W kampanii wrześniowej 1939 jako oficer radiołączności Oddziału II (wywiad) Sztabu Głównego WP. 18 września wraz ze sztabem przekroczył w Kutach granicę z Rumunią. Przez Jugosławię (17 listopada) oraz Grecję (21 listopada) 3 grudnia 1939 statkiem „Pułaski” dotarł do Francji. Wstąpił do Polskich Sił Powietrznych, przydzielony do Centrum Wyszkolenia Łączności Sił Powietrznych w Matha (Francja).

Od 27 czerwca 1940 w obozie Innsworth (Wielka Brytania). Od 1 lipca pod dowództwem brytyjskim. 5 sierpnia 1940 wstąpił do Polskich Sił Powietrznych, przydzielony jako radiotelegrafista w bazie w Blackpool. Od 25 listopada 1940 jako radiotelegrafista w polskim 309 Dywizjonie Ziemi Czerwieńskiej (od 1942 dywizjon myśliwsko – rozpoznawczy). Awansowany na stopień plutonowego ze starszeństwem od 9 października 1941. Od 15 marca 1941 do 29 grudnia 1942 uczestnik lotów operacyjnych dywizjonu.

Maciej Szczurowski – Geneza formowania Armii Polskiej we Francji 1939 – 1940
w: Piotrkowskie Zeszyty Historyczne, 2002, nr 4 s. 115 – 143

 

Monika Bielak – Ewakuacja żołnierzy polskich z Francji do Wielkiej Brytanii
i Afryki Północnej w latach 1940-1941
w: IPN, Polska 1918-1989 – Od niepodległości do niepodległości. Historia Polski 1918-1989

 

 

Cichociemny

Wielomiesięczny (nawet ponad roczny) proces szkolenia kandydatów na Cichociemnych składał się z czterech grup szkoleń, w każdej po kilka – kilkanaście kursów. Kandydatów szkolili w ok. 30 specjalnościach w większości polscy instruktorzy, w ok. 50 tajnych ośrodkach SOE oraz polskich. Oczywiście nie było Cichociemnego, który ukończyłby wszystkie możliwe kursy. Trzy największe grupy wyszkolonych i przerzuconych do Polski to Cichociemni ze specjalnością w dywersji (169), łączności (50) oraz wywiadzie (37). Przeszkolono i przerzucono także oficerów sztabowych (24), lotników (22), pancerniaków (11) oraz kilku specjalistów „legalizacji” (czyli fałszowania dokumentów). 

 

Uproszczony diagram rekrutacji i szkolenia Cichociemnych  (CAW sygn. II.52.359.29) UWAGA – diagram nie obejmuje wszystkich kursów ani ośrodków

Instruktor kursu odprawowego, późniejszy Cichociemny i szef wywiadu Armii Krajowej mjr / płk dypl. Kazimierz Iranek-Osmecki wspominał – „Kraj żądał przeszkolonych instruktorów, obeznanych z nowoczesnym sprzętem, jaki miał być dostarczony z Zachodu. Ponadto mieli oni być przygotowani pod względem technicznym i taktycznym do wykonywania i kierowania akcją sabotażową, dywersyjną i partyzancką. Żądano też przysłania mechaników i instruktorów radiotelegrafii, jak również oficerów wywiadowczych ze znajomością różnych działów niemieckiego wojska, lotnictwa i marynarki wojennej, ponadto oficerów sztabowych na stanowiska dowódcze. Szkolenie spadochroniarzy musiało więc się odbywać w bardzo rozległym wachlarzu rzemiosła żołnierskiego.

Przystąpiono do werbowania ochotników i wszechstronnego ich szkolenia na najrozmaitszych kursach, zależnie od przeznaczenia kandydata do danej specjalności. Każdy z ochotników musiał oczywiście ukończyć kurs spadochronowy. Ostatecznym oszlifowaniem był tzw. kurs odprawowy. Zaznajamiano na nim z warunkami panującymi w kraju, rodzajami niemieckich służb bezpieczeństwa i zasadami życia konspiracyjnego. (…)”  (Kazimierz Iranek-Osmecki, Emisariusz Antoni, Editions Spotkania, Paryż 1985, s. 159-160)

 

Zgłosił się do służby w kraju. Od 20 sierpnia 1942 w Polskiej Szkole Technicznej w Halton, od 3 stycznia 1943 uczestnik kursu łączności w Cowdenbeath. Przeszkolony ze specjalnością łączności radiowej dla lotnictwa i dywersji. Zaprzysiężony na rotę ZWZ/AK 4 marca 1943 w Audley End przez szefa Oddziału VI (Specjalnego), ppłk dypl. Michała Protasewicza ps. Rawa. Awansowany na stopień sierżanta 1 marca 1943.

Skoczył ze spadochronem do okupowanej Polski w nocy 3/4 kwietnia 1944 w sezonie operacyjnym „Riposta”, w operacji lotniczej „Weller 5” (dowódca operacji: F/O Antoni Freyer, ekipa skoczków nr: XXXIV), z samolotu Halifax JP-207 „E” (1586 Eskadra PAF, załoga: pilot – F/S Henryk Bober, pilot – F/S Stanisław Kozłowski / nawigator – F/O Antoni Freyer / radiotelegrafista – Sgt. Alfred Pawlitta / mechanik pokładowy – Sgt. Jan Prymus / strzelec – Sgt. Jan Wernikowski / despatcher – Sgt. Stanisław Gojdź). Informacje (on-line) nt. personelu Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii (1940-1947) – zobacz:  Lista Krzystka

Start o godz. 19.28 z lotniska Campo Casale nieopodal Brindisi, zrzut na placówkę odbiorczą „Pierzyna” 137 (kryptonim polski, brytyjskie oznaczenie numerowe pinpoints), w okolicach miejscowości Malcanów, 10 km od Mińska Mazowieckiego. Razem z nim skoczyli: ppor. Jan Bieżuński ps. Orzyc, ppor. Marian Pokładecki ps. Zoll, kpt. Zygmunt Sawicki ps. Samulik. Skoczkowie przerzucili 498 tys. dolarów w banknotach na potrzeby AK. Zrzucono również 9 zasobników i 6 paczek, zawierających broń oraz sprzęt. Był to drugi lot tej ekipy, w poprzednim (24/25 lutego) nie można było wykonać zadania. Samolot pomyślnie powrócił na macierzyste lotnisko o godz. 4.56, po 8 godzinach 28 minutach lotu.

 

W „Dzienniku czynności” mjr dypl. Jan Jaźwiński oficer wywiadu z Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza, komendant Głównej Bazy Przerzutowej „Jutrzenka” w Latiano nieopodal Brindisi, organizator lotniczego wsparcia Armii Krajowej (zrzutów do Polski) odnotował:

„Dn. 3/4.IV.44 miała miejsce pierwsza udana operacja do Kraju. Przebieg: – L.dz. 529(66). Depesza – szyfr. Dn. 4.IV.1944. Lawina KKP/S [depesza szyfrowana do dowódcy AK gen. Tadeusza Komorowskiego]. Wczoraj, zefir szesnaście. Wykonane na pewno dwanaście: po jednym na 2568 [placówkę odbiorczą] – ZEGAR, PIERZYNA, BALIA, TARNINA, GUZIK, MUSZKA, RYBITWA, BYK i WANNA. Dwa na bast. [bastion – placówka odbiorcza zdolna do przyjęcia zrzutu z kilku samolotów] BARAN i jeden na bast. KUFEL. Wynik 7401 [zrzutu] na 2568 KOC i drugiego 2103 na bast. KUFEL podam osobno. Wróciły z 7401 dwa – skierowany na ZAMEK albo JASKÓŁKA i na MORWA albo TULIPAN.

Te cztery 2568 [placówka odbiorcza] nie dały ani 1944 [sygnał świetlny placówki odbiorczej] ani 1482 [sygnał świetlny nr 1]. Pierwszy dobry z duetem polskim [udany zrzut samolotu z polską załogą]. Drugi 2103 na WANNA nie wystartował. Basty [bastiony] BYK i BARAN – dałem bilę [depeszę operacyjną] o skierowaniu jeden i dwa 2103. Na ZEGAR dwa kmiecie [kurierzy]. Na PIERZYNA i KOC po czterech 7219 [skoczków] dla Was. Wykaz pieniędzy i poczty w cz. II [w części drugiej depeszy] i paczek w cz. III. Uwaga: w rej. ZAMEK, JASKÓŁKA i na trasie duży ruch samolot. niem. – może to zdezorient. 2568. W rej. MORWA i TULIPAN dużo ognisk. 1944 na PIERZYNA nie dobrze ustawiony – nie widać skąd wiatr. 2568 ŚCIGACZ nie dał 1944 i 2103 wykonany na RYBITWA. Na BYK i BARAN duet 4429 [samolot z załogą brytyjską] – z pułapu ponad 400 m. Pilnie dajcie sytuację w rej. Leon 864. Brak łączności bezpośredniej. Wzmocnić 2933 i dokładna sygnalizacja. D.c. w cz. II” (s. 283 /287)

Zobacz: Oddział VI (Specjalny) – Zawartość zasobników i paczek

 

Po skoku aklimatyzacja do realiów okupacyjnych, zamieszkał razem z przyjacielem ppor. lotn. Władysławem Hauptmanem, w Warszawie przy ul. Isowskiej 37 (Bielany). Od maja przydzielony jako radiotelegrafista do Wydziału Lotnictwa Oddziału III Komendy Głównej Armii Krajowej.

Stanisław Chojnowski – Operacje lotnicze – zrzuty cichociemnych
w Obwodzie „Mewa-Kamień” podczas drugiej wojny światowej
w: Rocznik Mińsko-Mazowiecki 2012, nr 20 s. 59-75

 

 

Powstanie Warszawskie

Podczas Powstania Warszawskiego  z Marymontu przedostał się na Stare Miasto, radiotelegrafista „Grupy Północ” wraz z ppor. lotn. Władysławem Hauptmanem; pracowali na radiostacjach „Wanda 316” oraz „Wanda 97”. Współdziałał z kpt. Zygmuntem Sawickim ps. Samulik, szefem łączności Grupy „Północ” oraz jego zastępcą kpt. Tadeuszem Burdzińskim ps. Malina. Od września 1944 radiotelegrafista radiostacji Wydziału Lotnictwa „Bociany” Oddziału III Komendy Głównej Armii Krajowej, zlokalizowanej przy ul. Wilczej 9a (Żoliborz, Starówka, Śródmieście).

14 września ok. godz. 22 ciężko ranny w obie nogi od wybuchu skrzynki z sowieckimi granatami (ze zrzutów dla AL), zrzuconej przez sowietów bez spadochronu na podwórze kamienicy przy ul. Wilczej 9a. Przeniesiony do szpitala polowego przy ul. Mokotowskiej 55, następnie przy ul. Koszykowej, potem do szpitala polowego „Sano” przy ul. Lwowskiej.

17 września 1944 zmarł wskutek zakażenia krwi. Ppłk lotn. Antoni Klimas ps. „Perć” oraz Cichociemni: kpt. lotn. Zygmunt Sawicki, jego przyjaciel ppor. lotn. Władysław Hauptman, sierż. Edward Kowalik, ok. godz. 20 pochowali Go na dziedzińcu gmachu Architektury przy ul. Lwowskiej. 29 marca1945 ekshumowany przez Rodzinę, pochowany w grobie rodzinnym na Cmentarzu Bródnowskim w Warszawie.

 

Awanse

• kapral – 14 września 1938
• plutonowy – ze starszeństwem od 1 września 1941
• sierżant – 1 marca 1943
• starszy sierżant – 4 kwietnia 1944

 

 

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari – 22 września 1944 (pośmiertnie)

 

 

Życie rodzinne

Syn Antoniego oraz Zofii z domu Boder. Zawarł związek małżeński z Ireną Marianowicz. Nie mieli dzieci.

 

 

Upamiętnienie

 

W lewej nawie kościoła św. Jacka przy ul. Freta w Warszawie odsłonięto w 1980 roku tablicę Pamięci żołnierzy Armii Krajowej, cichociemnych poległych za niepodległość Polski.

W Sali Tradycji Jednostki Wojskowej GROM znajduje się tablica upamiętniająca Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej, którzy oddali życie za Ojczyznę.

 

 

 

 

 

 

Upamiętnienie Cichociemnych

W 1989 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni” (scenariusz i reżyseria Marek Widarski).

15 maja 2005 odsłonięto na terenie jednostki specjalnej – Jednostki Wojskowej GROM w Warszawie pomnik poświęcony cichociemnym spadochroniarzom AK. Znaczna część ekspozycji Sali Tradycji jednostki GROM poświęcona jest Cichociemnym.

Od 4 sierpnia 1995 roku jednostka nosi nazwę – Jednostka Wojskowa GROM im. Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej

W 2008 roku powstał film dokumentalny „My cichociemni. Głos żyjących” (scenariusz i reżyseria Paweł Kędzierski).

7 października 2013 roku w Warszawie przy ul. Matejki, naprzeciwko Sejmu R.P. odsłonięto Pomnik Cichociemnych Spadochroniarzy AK.

W 2013 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni. Wywalcz wolność lub zgiń” (scenariusz i reżyseria Dariusz Walusiak).

W 2016 roku Sejm R.P. ustanowił rok 2016 Rokiem Cichociemnych. NBP wyemitował srebrną kolekcjonerską monetę o nominale 10 zł upamiętniającą 75. rocznicę pierwszego zrzutu Cichociemnych.

W 2017 roku PLL LOT umieścił znak spadochronowy oraz podpis upamiętniający Cichociemnych na kadłubie Boeinga 787 (SP-LRG).

Cichociemni są patronem wielu szczepów, drużyn oraz organizacji harcerskich. Opublikowano wiele książek i artykułów o Cichociemnych.

Na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie znajdują się groby kilkudziesięciu Cichociemnych oraz poświęcony Im pomnik „TOBIE OJCZYZNO”

Źródła:

• informacje własne (archiwum portalu)
• Teka personalna – Oddział Specjalny Sztabu Naczelnego Wodza, w zbiorach Studium Polski Podziemnej w Londynie, sygn. Kol.023.0013
• Krzysztof Tochman – Słownik biograficzny cichociemnych, t. 2, s. 23-24, Rzeszów 1996, Abres, ISBN 8390249952
• Kajetan Bieniecki – Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, s. 117-123, 381, Arcana, Kraków 1994, ISBN 83-86225-10-6
• biogram uczestnika Powstania Warszawskiego 1944.pl
• Jędrzej Tucholski – Cichociemni, s. 294, Warszawa 1984, Instytut Wydawniczy Pax, ISBN 8321105378
• Jędrzej Tucholski – Cichociemni 1941-1945. Sylwetki spadochroniarzy,  s. 180-181,Wojskowy Instytut Historyczny