• cichociemni@elitadywersji.org

Teodor Hoffman – Cichociemny

Teodor Hoffman – Cichociemny

40_Znak-Spadochronowy-AK-187x300 Teodor Hoffman - Cichociemnyps.: „Bugaj”

Teodor Wojciech Karol Hoffman  vel. Wojciech Kosiński

Zwykły Znak Spadochronowy nr 0066

 

Hoffman-Teodor-KOL_023_0072-201x250 Teodor Hoffman - Cichociemny

mjr Teidor Hoffman

AK-opaska-300x201 Teodor Hoffman - Cichociemnyur. 9 kwietnia 1913 w Krakowie, zm. 14 stycznia 1975 w Londynie (Wielka Brytania) – architekt, major łączności, oficer Wojska Polskiego, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, Oddziału Radio Sztabu Naczelnego Wodza, Armii Krajowej, Komendy Okręgu Łódź AK, instruktor łączności STS 43 (Audley End),  torturowany przez gestapo, odbity przez AK (1944), łącznościowiec, cichociemny
Znajomość języków: niemiecki, angielski, francuski; szkolenia (kursy): m.in.  dywersyjno – strzelecki (STS 25, Inverlochy), dowódców drużyn dywersyjnych,  łączności (Dundee), oficerów łączności (Glasgow), łączności (Catterick Camp), spadochronowy, instruktor łączności (STS 43, Audley End), i in. W dniu wybuchu wojny miał 26 lat; w dacie skoku do Polski 31 lat. Syn podpułkownika Wojska Polskiego, adwokata

 


41_cc-Tobie-Ojczyzno-grupa-250x139 Teodor Hoffman - CichociemnySpis treści:


 

Hoffman_20220518_1131060-250x181 Teodor Hoffman - Cichociemny

Archiwum Politechniki Warszawskiej, sygn. 14287

radiotelegraf-300x173 Teodor Hoffman - CichociemnyOd 1922 uczył się w Gimnazjum Męskim Towarzystwa Szkoły Mazowieckiej w Warszawie, w 1931  zdał egzamin dojrzałości. Od 17 sierpnia 1931 w Szkole Podchorążych Rezerwy Łączności w Zegrzu, po jej ukończeniu 25 czerwca 1932 awansowany na stopień kaprala podchorążego, przydzielony do Pułku Radiotelegraficznego w Warszawie. Awansowany na stopień podporucznika ze starszeństwem od 1 stycznia 1934.

W 1932 podjął studia na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej, studiował do 1939 (nie uzyskał dyplomu). Podczas studiów działał jako prezes Związku Studentów Politechniki, w Bratniej Pomocy oraz w ONR. Uczestnik ćwiczeń rezerwy w Pułku Radiotelegraficznym w Warszawie, jako dowódca plutonu, zastępca dowódcy kompanii. Awansowany na stopień porucznika ze starszeństwem od 1 stycznia 1938.  Pracował w Zarządzie Miejskim Krakowa.

 

 

II wojna światowa
Hoffman_20220518_112913-224x250 Teodor Hoffman - Cichociemny

Archiwum Politechniki Warszawskiej, sygn. 14287

31 sierpnia  1939 zmobilizowany, przydzielony do sztabu 39 Dywizji Piechoty jako zastępca dowódcy łączności dywizji.Uczestnik kampanii wrześniowej na szlaku Łuniniec – Dobromil – Salina – Balice Dwór – Sądowa Wisznia – Mosberg – Zimna Woda – Lwów. Do 30 listopada we Lwowie, później w Kołomyi.

1 grudnia 1939 w rejonie miejscowości Kniaże przekroczył granicę z Rumunią, internowany w Czerniowcach. Uciekł, od 3 do 7 w Buzau, następnie do 18 grudnia w Bukareszcie. Przez Belgrad i Split (Jugosławia) 2 stycznia 1940 dotarł do Marsylii (Francja). Do 5 stycznia w obozie Carpiagne, 6 stycznia w Bessieres wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem francuskim. Przydzielony do Centrum Wyszkolenia Oficerów Łączności, uczestnik szkolenia w rezerwowym obozie wyszkolenia oficerów w Luçon.

Maciej Szczurowski – Geneza formowania Armii Polskiej we Francji 1939 – 1940
w: Piotrkowskie Zeszyty Historyczne, 2002, nr 4 s. 115 – 143

 

Po upadku Francji ewakuowany 22 czerwca 1940  z portu Le verdon-sur-Mer, 24 czerwca 1940 dotarł do Liverpoolu (Wielka Brytania). Wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem brytyjskim, przydzielony  jako dowódca plutonu radiołączności 3 kompanii łączności 3 Brygady Kadrowej Strzelców.

Monika Bielak – Ewakuacja żołnierzy polskich z Francji do Wielkiej Brytanii
i Afryki Północnej w latach 1940-1941
w: IPN, Polska 1918-1989 – Od niepodległości do niepodległości. Historia Polski 1918-1989

 

Zbigniew S. Siemaszko – Ośrodek Cichociemnych Łącznościowców
Anstruther – Auchtertool – Polmont
maszynopis w zbiorach Centrum Szkolenia Łączności i Informatyki w Zegrzu

 

 

Cichociemny
Consolidated-B-24-Liberator-300x227 Teodor Hoffman - Cichociemny

Consolidated B-24 Liberator

button-zrzuty_200-150x150 Teodor Hoffman - CichociemnyWielomiesięczny (nawet ponad roczny) proces szkolenia kandydatów na Cichociemnych składał się z czterech grup szkoleń, w każdej po kilka – kilkanaście kursów. Kandydatów szkolili w ok. 30 specjalnościach w większości polscy instruktorzy, w ok. 50 tajnych ośrodkach SOE oraz polskich. Oczywiście nie było Cichociemnego, który ukończyłby wszystkie możliwe kursy. Trzy największe grupy wyszkolonych i przerzuconych do Polski to Cichociemni ze specjalnością w dywersji (169), łączności (50) oraz wywiadzie (37). Przeszkolono i przerzucono także oficerów sztabowych (24), lotników (22), pancerniaków (11) oraz kilku specjalistów „legalizacji” (czyli fałszowania dokumentów). 

 

SZKOLENIA__20220602_115242_kolor_ozn_1000px-2-300x238 Teodor Hoffman - Cichociemny

Uproszczony diagram rekrutacji i szkolenia Cichociemnych  (CAW sygn. II.52.359.29) UWAGA – diagram nie obejmuje wszystkich kursów ani ośrodków

Instruktor kursu odprawowego, późniejszy Cichociemny i szef wywiadu Armii Krajowej mjr / płk dypl. Kazimierz Iranek-Osmecki wspominał – „Kraj żądał przeszkolonych instruktorów, obeznanych z nowoczesnym sprzętem, jaki miał być dostarczony z Zachodu. Ponadto mieli oni być przygotowani pod względem technicznym i taktycznym do wykonywania i kierowania akcją sabotażową, dywersyjną i partyzancką. Żądano też przysłania mechaników i instruktorów radiotelegrafii, jak również oficerów wywiadowczych ze znajomością różnych działów niemieckiego wojska, lotnictwa i marynarki wojennej, ponadto oficerów sztabowych na stanowiska dowódcze. Szkolenie spadochroniarzy musiało więc się odbywać w bardzo rozległym wachlarzu rzemiosła żołnierskiego.

Przystąpiono do werbowania ochotników i wszechstronnego ich szkolenia na najrozmaitszych kursach, zależnie od przeznaczenia kandydata do danej specjalności. Każdy z ochotników musiał oczywiście ukończyć kurs spadochronowy. Ostatecznym oszlifowaniem był tzw. kurs odprawowy. Zaznajamiano na nim z warunkami panującymi w kraju, rodzajami niemieckich służb bezpieczeństwa i zasadami życia konspiracyjnego. (…)”  (Kazimierz Iranek-Osmecki, Emisariusz Antoni, Editions Spotkania, Paryż 1985, s. 159-160)

 

1 czerwca 1941 zgłosił się do służby w Kraju. Przeszkolony ze specjalnością w dywersji oraz łączności radiowej, m.in. na kursie strzeleckim w Fort William, kursie „korzonkowym” (przetrwania) na Stacji nr 18,  kursie łączności w Dundee oraz łączności specjalnej w Glasgow. Instruktor łączności na kursie w Dundee, następnie przydzielony jako instruktor łączności STS 43 Audley End, później instruktor wyszkolenia w Ośrodku Wyszkoleniowym Sekcji Dyspozycyjnej Oddziału Specjalnego Sztabu Naczelnego Wodza w Polmont. Zaprzysiężony na rotę ZWZ/AK 12 stycznia 1942  w Londynie, przydzielony do Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza. Awansowany na stopień kapitana ze starszeństwem od 10 października 1943, przerzucony na stację wyczekiwania Głównej Bazy Przerzutowej „Jutrzenka” w Latiano nieopodal Brindisi (Włochy).

Brindisi_1-300x199 Teodor Hoffman - Cichociemny

lotnisko w Brindisi (Włochy)

Skoczył ze spadochronem do okupowanej Polski w nocy  16/17 października 1944 w sezonie operacyjnym „Odwet”, w operacji lotniczej „Wacek 1” (dowódca operacji: F/L Roman Chmiel, ekipa skoczków nr: LX), z samolotu Liberator KG-994 „R” (1586 Eskadra PAF, załoga: pilot – F/L Edmund Ladro, pilot – Sgt. Zenon Przybylak / nawigator – F/L Roman Chmiel / radiotelegrafista – W/O Edward Gągała / mechanik pokładowy – Sgt. Henryk Zientek / strzelec – W/O Antoni Lewkonowicz / despatcher – W/O Stanisław Zieliński). Informacje (on-line) nt. personelu Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii (1940-1947) – zobacz:  Lista Krzystka

ABW-455E_00004-266x350 Teodor Hoffman - Cichociemny

Radiostacja AP-4 inż. Tadeusza Heftmana, źródło: ABW

Start o godz. 16.45 z lotniska Campo Casale nieopodal Brindisi, zrzut na placówkę odbiorczą „Newa” 611 (kryptonim polski, brytyjskie oznaczenie numerowe pinpoints), w okolicach miejscowości Tomawa, Żerechowa Kolonia, 19 km od Piotrkowa Trybunalskiego. Razem z nim skoczyli: ppor. Władysław Godzik ps. Skrzat, sierż. Władysław Flont ps. Grandziarz, płk. dypl. Wacław Kobyliński ps. Dziad, mjr Mieczysław Pękala ps. Bosak, rtm. Jan Różycki ps. Busik. Był to drugi lot tej ekipy, w poprzednim (7/8 października) nie można było wykonać zadania.

Skoczkowie przerzucili 544,8 tys. dolarów w banknotach oraz 7,2 tys. dolarów w złocie na potrzeby AK. Zrzucono także 12 zasobników oraz 3 paczki. Zrzutu dokonano w pięciu nalotach na placówkę, w godz. 21-50 – 22.00: najpierw sprzęt, potem skoczkowie.

Zobacz:  Oddział VI (Specjalny) – Zawartość zasobników i paczek

 

AK-opaska-300x201 Teodor Hoffman - CichociemnyPo skoku aklimatyzacja do realiów okupacyjnych,  od października 1944 przydzielony  jako oficer radiołączności Oddziału V (łączności) Komendy Okręgu Łódź AK. 25 listopada 1944 przypadkowo aresztowany pod fałszywą tożsamością Wojciech Kosiński przez żandarmerię niemiecką w Piotrkowie Trybunalskim. Powalił żandarma jednym ciosem, ale podczas ucieczki postrzelony w nogę i ujęty. Torturowany przez gestapo przez 48 godzin, m.in. bity w ranną nogę, wskutek tego rozwinęła się zgorzel gazowa. Nikogo nie wydał, nogę amputowano powyżej kolana w szpitalu św. Trójcy w Piotrkowie. 

6 grudnia 1944 odbity ze szpitala przez patrol AK Jana Starostka ps. Mokry, leczony w Kisielach, Kacprowie oraz szpitalach PCK i Łazarza w Krakowie. Przez kilka miesięcy przerzucany z meliny na melinę.

Zbigniew S. Siemaszko – Cichociemni Łącznościowcy
maszynopis w zbiorach Centrum Szkolenia Łączności i Informatyki w Zegrzu

 

Kazimierz Stępień – Cichociemni na Ziemi Piotrkowskiej
w: Biuletyn informacyjny AK nr 10 (198) październik 2006, s. 39 – 43

 

 

Po wojnie

W kwietniu  1945 operowany w Szpitalu Miejskim w Zakopanym (skrócenie podudzia prawej nogi). 15 października 1945  ujawnił się przed Komisją AK ds. ujawnienia, 27 grudnia zweryfikowany przez MON w stopniu majora, uznany za inwalidę wojennego. Od 1 grudnia 1945 projektant przy opracowywaniu planów zagospodarowania miasta w Zarządzie Miejskim Krakowa, m.in. autor projektu centrum sportów wodnych.

Od 1945 w zainteresowaniu  MBP, rozpracowywany przez UB i SB m.in. z udziałem byłego cichociemnego Alfreda Paczkowskiego TW Jan, do 1963 wielokrotnie nakłaniany do współpracy jako tajny współpracownik SB, wielokrotnie odmawiał.

W 1946 podjął studia na Wydziale Architektury Akademii Górniczo – Hutniczej w Krakowie, 17 lutego 1948 obronił dyplom inżyniera architekta. Od 1948  zamieszkał w Warszawie, pracował  Państwowej Pracowni Architektonicznej w Warszawie, od 1 lipca 1953  jako starszy projektant w Centralnym Biurze Studiów i Projektów Budownictwa Wodnego „Hydroprojekt” w Warszawie, później m.in. w Biurze projektów Urbanistycznych GLC w Warszawie.

Konsultant ambasadora Wielkiej Brytanii w sprawie budowy ambasady brytyjskiej. W 1957 wyjeżdżał do Berlina Zachodniego, w 1959 do Włoch. potem kilkakrotnie odmawiano Mu paszportu, m.in. w grudniu 1959  na wyjazd do USA, Wielkiej Brytanii, Szwajcarii, w związku z otrzymanym stypendium Forda, w 1961  do Wielkiej Brytanii, w sierpniu 1962 do Brazylii na II Międzynarodowe Seminarium Architektury Przemysłowej. W kwietniu 1965 wyemigrował do Wielkiej Brytanii, podjął pracę jako architekt w Dzielnicowym Biurze Projektów oraz magistracie Londynu.  Zmarł 14 stycznia 1975  w Londynie, pochowany na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie – kw. 299b rz. 3 gr. 8.

Krzysztof A. Tochman – Rozpracowanie cichociemnych przez komunistyczny aparat represji
w: Biuletyn informacyjny AK nr 11 (295) listopad 2014, s. 60 – 72

 

 

Awanse

 

Odznaczenia

 

 

Życie rodzinne

Syn Romualda, podpułkownika Wojska Polskiego, adwokata oraz Janiny z domu Tarchalskiej. W 1948 zawarł związek małżeński z Haliną Marią z domu Kruszewską (primo voto Biernacką), artystką grafikiem. Nie mieli dzieci.

 

 

Upamiętnienie Cichociemnych

jw-grom-pomnik-cc-4-300x248 Teodor Hoffman - Cichociemnyjw-grom-pomnik-cc-3-300x238 Teodor Hoffman - CichociemnyW 1989 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni” (scenariusz i reżyseria Marek Widarski).

15 maja 2005 odsłonięto na terenie jednostki specjalnej – Jednostki Wojskowej GROM w Warszawie pomnik poświęcony cichociemnym spadochroniarzom AK. Znaczna część ekspozycji Sali Tradycji jednostki GROM poświęcona jest Cichociemnym.

Od 4 sierpnia 1995 roku jednostka nosi nazwę – Jednostka Wojskowa GROM im. Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej

W 2008 roku powstał film dokumentalny „My cichociemni. Głos żyjących” (scenariusz i reżyseria Paweł Kędzierski).

pomnik-cc-warszawa-761x642-300x253 Teodor Hoffman - Cichociemny

Pomnik CC w Warszawie

7 października 2013 roku w Warszawie przy ul. Matejki, naprzeciwko Sejmu R.P. odsłonięto Pomnik Cichociemnych Spadochroniarzy AK.

cc-boening-300x199 Teodor Hoffman - CichociemnyW 2013 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni. Wywalcz wolność lub zgiń” (scenariusz i reżyseria Dariusz Walusiak).

W 2016 roku Sejm R.P. ustanowił rok 2016 Rokiem Cichociemnych. NBP wyemitował srebrną kolekcjonerską monetę o nominale 10 zł upamiętniającą 75. rocznicę pierwszego zrzutu Cichociemnych.

cc-monety-300x157 Teodor Hoffman - Cichociemnycc-pomnik-powazki--300x213 Teodor Hoffman - CichociemnyW 2017 roku PLL LOT umieścił znak spadochronowy oraz podpis upamiętniający Cichociemnych na kadłubie Boeinga 787 (SP-LRG).

Cichociemni są patronem wielu szczepów, drużyn oraz organizacji harcerskich. Opublikowano wiele książek i artykułów o Cichociemnych.

Na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie znajdują się groby kilkudziesięciu Cichociemnych oraz poświęcony Im pomnik „TOBIE OJCZYZNO”

sala-tradycji-grom Teodor Hoffman - Cichociemny

Sala Tradycji Jednostki Wojskowej GROM

button-publikacje_200-300x101 Teodor Hoffman - Cichociemny

Źródła:
  • informacje własne (archiwum portalu)
  • Teka personalna – Oddział Specjalny Sztabu Naczelnego Wodza, w zbiorach Studium Polski Podziemnej w Londynie, sygn.  Kol.023.0072
  • Krzysztof Tochman – Słownik biograficzny cichociemnych, t. 4, Zwierzyniec – Rzeszów, Obywatelskie Stowarzyszenie Ostoja, 2011, s. 74-78, ISBN 978-83-933857-0-6
  • Kajetan Bieniecki – Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Arcana, Kraków 1994, ISBN 83-86225-10-6
  • Jędrzej Tucholski – Cichociemni, Warszawa, Instytut Wydawniczy Pax, 1984, s. 320, ISBN 8321105378
  • Jędrzej Tucholski – Cichociemni 1941-1945. Sylwetki spadochroniarzy, Wojskowy Instytut Historyczny, s. 253-254