Zbigniew Wilczkiewicz – Cichociemny

Zbigniew Wilczkiewicz – Cichociemny

ps.: Kij”, „Świder”

Zbigniew Franciszek Wilczkiewicz

 

ur. 5 sierpnia 1921 w Bielsku III (obecnie Bielsko-Biała) – podporucznik piechoty, harcerz, oficer Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, Armii Krajowej, dowódca plutonu batalionu „Kiliński”, uczestnik Powstania Warszawskiego, więzień niemieckiego obozu jenieckiego Murnau (1944-1945), cichociemny

 

 

 

Do wybuchu wojny uczył się w gimnazjum, działał w Związku Harcerstwa Polskiego.

 

 

World War II

W kampanii wrześniowej 1939 nie zmobilizowany. 18 września przekroczył w rejonie Ławocznej granicę z Węgrami.

Od 15 grudnia 1939 we Francji, wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem francuskim, przydzielony do 3 Pułku Grenadierów 1 Dywizji Grenadierów. Podczas pobytu w obozie PSZ we Francji zdał egzamin dojrzałości.

 

Maciej Szczurowski – Geneza formowania Armii Polskiej we Francji 1939 – 1940
w: Piotrkowskie Zeszyty Historyczne, 2002, nr 4 s. 115 – 143

 

Po upadku Francji 22 czerwca 1940 dotarł do Wielkiej Brytanii. 13 października 1940 wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem brytyjskim, przydzielony do 1 Batalionu Strzelców Podhalańskich 1 Brygady Strzelców.

Od 3 maja 1942 uczestnik kursu Szkoły Podchorążych Piechoty w Dundee. Po jej ukończeniu awansowany na stopień  kaprala podchorążego, ze starszeństwem od 1 sierpnia 1942. Od 3 maja 1942 do 16 maja 1943 przydzielony ponownie do 1 Batalionu Strzelców Podhalańskich 1 Brygady Strzelców, następnie staż w oddziałach brytyjskich.

 

Monika Bielak – Ewakuacja żołnierzy polskich z Francji do Wielkiej Brytanii
i Afryki Północnej w latach 1940-1941
w: IPN, Polska 1918-1989 – Od niepodległości do niepodległości. Historia Polski 1918-1989

 

 

At the night of January 29/30th 1944 a Silent Unseen

Zgłosił się do służby w Kraju. Przeszkolony ze specjalnością w dywersji, zaprzysiężony na rotę AK 4 sierpnia 1943 w Chicheley. Przydzielony do Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza. Awansowany na stopień podporucznika, ze starszeństwem od 25 maja 1944. Przeniesiony do Głównej Bazy Przerzutowej w Brindisi (Włochy). 

Zrzucony do okupowanej Polski w nocy 24/25 maja 1944 w sezonie operacyjnym „Riposta”, w operacji lotniczej „Weller 23” (dowódca operacji: F/L Stanisław Daniel, ekipa skoczków nr: LIV), z samolotu Halifax JP-180 „V” (1586 Eskadra PAF, załoga: pilot – F/O Kazimierz Szrajer, pilot – F/S Roman Szwedowski / nawigator – F/L Stanisław Daniel / radiotelegrafista – F/S Bazyli Chmaruk / mechanik pokładowy – Sgt. Marcin Chmielewski / strzelec – Sgt. Antoni Wesołowski / despatcher – Sgt. Józef Petryszak).

Start z lotniska Campo Casale nieopodal Brindisi, zrzut na placówkę odbiorczą „Koliber 2”, w okolicach miejscowości Zabierzów Bocheński, 11 km od Bochni, na skraju Puszczy Niepołomickiej.

Razem z nim skoczyli: por. Bronisław Konik ps. Sikora, por. Zbigniew Matula ps. Radomyśl, kpt. Michał Nowakowski ps. Harpun, por. Alfred Pokultinis ps. Fon oraz kurier ppor. Jan Nodzyński ps. Łuk. Był to drugi lot tej ekipy, w poprzednim (10/11 maja) zadanie nie mogło być wykonane. Zrzucono dwanaście zasobników oraz cztery paczki, wraz ze skoczkami w trzech nalotach na placówkę odbiorczą, w godz. 00.52 – 01.02.

Od 7 czerwca 1944 w Warszawie, do 25 lipca aklimatyzacja do realiów okupacyjnych. Podczas aklimatyzacji ukończył kurs komendantów obwodów. Przydzielony jako dowódca plutonu batalionu „Kiliński”.

 

 

Warsaw Uprising

W Powstaniu Warszawskim od 26 lipca przydzielony wraz z dwoma podoficerami AK do grupy Cichociemnych:  ppor. Jozef Zajac ps. Kolanko oraz por. Tadeusza Jaworskiego ps. Bławat. Drużyna liczyła 18 żołnierzy. 1 sierpnia 1944 otrzymują rozkaz udania się na ul. Nowogrodzką. Nie docierają do celu z powodu strzelaniny z dużym oddziałem niemieckim.

Wycofują się w kierunku na pkt. 2 – ul. Bagno. Tam wraz z kilkoma ochotnikami budują barykady u zbiegu ulic Świętokrzyskiej z Zielną, od strony Ogrodu Saskiego. Przyłączają się do oddziału walczącego o zdobycie PAST-y przy ul. Zielnej. W walkach ginie dowódca i zastępca dowódcy oddziału.

Wraz ze swoją grupą walczy z czołgami i piechotą niemiecką w rejonie ulic: Bagno – Świętokrzyska – Próżna, Zielna – gmach PAST. Od 5 sierpnia w batalionie „Kiliński”, wraz z Cichociemnym ppor. Józefem Zającem ps. Kolanko, mianowanym zastępcą dowódcy 9 kompanii tego batalionu. Bronią rejonu pl. Grzybowskiego oraz ulic: Grzybowska – Ceglana – Graniczna – Żelazna Brama – Królewska – Marszałkowska – Zielna – Świętokrzyska, ew. dojścia do Pl. Bankowego.

Po rozbiciu batalionu „Kiliński”, od 9 września jako kompania „Romański” w 1 Batalionie Szturmowym Rum, dowódca plutonu 9 kompanii „Romańskiego”, następnie 1 kompanii IV Zgrupowania „Gurt”. Walczył w Śródmieściu, 3 października odznaczony Krzyżem Walecznych.

Po kapitulacji Powstania Warszawskiego w niewoli niemieckiej, osadzony w oflagu VII-A Murnau. 29 kwietnia 1945 uwolniony przez żołnierzy amerykańskich.

 

Piotr Dubaniewicz – Cichociemny Bronisław Konik ps. „Sikora”
w: Niepodległość i Pamięć 1998 r., nr 5/1 (10), s. 343 – 354

 

 

After the War

25 czerwca 1945 zameldował się w Oddziale VI (Specjalnym) Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie. Pozostał na emigracji w Wielkiej Brytanii.

Dalsze losy nie są znane.

 

 

Promotions

• Corporal  Officer Cadet – ze starszeństwem od 1 sierpnia 1942
• Second lieutenant – ze starszeństwem od 25 maja 1944

 

 

Orders and decorations

• Cross of Valour – czterokrotnie

 

 

Family Life

Syn Rudolfa oraz Genowefy z domu Szupernak.

 

 

Commemoration of the Silent Unseen

W 1989 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni” (scenariusz i reżyseria Marek Widarski).

May 15, 2005 was unveiled in the special unit - Military Unit GROM The monument is dedicated to the Silent Unseen of the Home Army. A considerable degree of the exposition in Sala Tradycji (eng. Hall of Tradition, also localized in the GROM HQ) is also focused on the lives of the Silent Unseen.

Od 4 kwietnia 1995 roku jednostka nosi nazwę – GROM, named in honour of the Silent Unseen, paratroopers of the Home Army is Poland’s leading special-operations unit.

In 2008, the documentary "We cichociemni. Voice of the Living" (script and directed by Paweł Kędzierski).

On October 7, 2013 in Warsaw at ul. Matejko, opposite the Seym of R.P. ( parliament) the Memorial of the Cichociemni Paratroopers of the Home Army was unveiled.

In 2013, the documentary film Cichociemni was created. Fight for freedom or die ”(script and directed by Dariusz Walusiak).

In 2016, the Sejm of the Republic of Poland established the year 2016 as the Year of Silent People. The NBP issued a silver 10 zloty collector coin commemorating the 75th anniversary of the first drop of Cichociemni.

In 2017, LOT Polish Airlines placed a parachute sign and signature commemorating Cichociemni on the hull of a Boeing 787 (SP-LRG).

The Silent Unseen are a patron for many teams and scouting organizations. Many books and articles have been dedicated to their thematic.

At the Military Cemetery in Powązki in Warsaw there are graves of several Cichociemni and a monument dedicated to them "YOU HOMELAND"

 

 

Sources:

• Own sources
• Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 3. Zwierzyniec – Rzeszów: Obywatelskie Stowarzyszenie „Ostoja”, 2002, s. 113–114. ISBN 83-910535-4-7.
• Kajetan Bieniecki: Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Arcana, Kraków 1994 r. ISBN 83-86225-10-6
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1984, s. 433. ISBN 8321105378.
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni 1941–1945 – Sylwetki spadochroniarzy. Wojskowy Instytut Historyczny, s. 233.

 

Also see – - biographical entry on Wikipedia (in Polish)