Jacek Przetocki – Cichociemny

Jacek Przetocki – Cichociemny

ps.: „Oset”, „Karol”

Jacek Marian Antoni Nałęcz-Przetocki vel Edward Lipiński

Zwykły Znak Spadochronowy nr 0124, Bojowy Znak Spadochronowy nr 1612

 

ur. 20 lutego 1920 we Lwowie (obecnie Ukraina), zm. 25 maja 1944 w Rychcicach (obecnie Ukraina) – podporucznik artylerii, harcerz, oficer Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, Armii Krajowej, Kedywu Okręgu Lwów AK, cichociemny

 

---

Table of Contents

• World War II
• At the night of January 29/30th 1944 a Silent Unseen
• Awanse i odznaczenia
• Family Life

---

 

Uczył się w Szkole Powszechnej Braci Szkolnych, następnie w X Państwowym Gimnazjum Humanistycznym we Lwowie, w 1937 zdał egzamin dojrzałości.

W 1937 podjął studia na Wydziale Mechanicznym Politechniki Lwowskiej, do czasu wybuchu wojny ukończył II rok. Działał w Stowarzyszeniu św. Wincentego a Paulo.

 

 

World War II

W kampanii wrześniowej 1939 nie zmobilizowany. 17 września przekroczył granicę z Rumunią, przez Jugosławię i Grecję dotarł do Marsylii (Francja). Wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem francuskim. Od 28 października 1938 w Szkole Podchorążych Piechoty, od 16 stycznia 1940 w Szkole Podchorążych Artylerii.

Maciej Szczurowski – Geneza formowania Armii Polskiej we Francji 1939 – 1940
w: Piotrkowskie Zeszyty Historyczne, 2002, nr 4 s. 115 – 143

 

Po upadku Francji ewakuowany do Wielkiej Brytanii. Wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem brytyjskim, od 25 czerwca 1940 przydzielony do 16 Dywizjonu Artylerii Motorowej. Od 11 października 1941 na studiach politechnicznych w Dundee.

Działał w ruchu harcerskim, członek honorowy „Rover Scout Crew”, w patrolu „White Eagle”. Od 14 czerwca 1941 przydzielony do 10 Pułku Artylerii Lekkiej, od 7 sierpnia 1942 na stażu w oddziałach brytyjskich.

Monika Bielak – Ewakuacja żołnierzy polskich z Francji do Wielkiej Brytanii
i Afryki Północnej w latach 1940-1941
w: IPN, Polska 1918-1989 – Od niepodległości do niepodległości. Historia Polski 1918-1989

 

 

At the night of January 29/30th 1944 a Silent Unseen

Zgłosił się do służby w Kraju. Przeszkolony ze specjalnością w dywersji, zaprzysiężopny na rotę ZWZ-AK 29 listopada 1942, awansowany na stopień podporucznika ze starszeństwem od 1 grudnia 1942.

Zrzucony do okupowanej Polski w nocy 17/18 lutego 1943 w sezonie operacyjnym „Intonacja”, w operacji lotniczej „Floor” (dowódca operacji: S/L Boxer A.H.C., ekipa skoczków nr: XXI), z samolotu Halifax DT-627 „P” (138 Dywizjon RAF, załoga: pilot – S/L Boxer A.H.C. / i in.). Informacje (on-line) nt. personelu Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii (1940-1947) – zobacz:  Lista Krzystka

Start o godz. 18.40 z lotniska RAF Tempsford, zrzut na placówkę odbiorczą „Puchacz”, w okolicy miejscowości Łepki, Mordy, 17 km od Siedlec. Razem z nim skoczyli: ppor. Tadeusz Benedyk ps. Zahata, por. Józef Czuma ps. Skryty, ppor. Piotr Szewczyk ps. Czer. Pułap zrzutu był za niski, a szybkość za duża, podczas lądowania kontuzje odnieśli: Józef Czuma and Piotr Szewczyk. Skoczkowie przerzucili 339 tys. dolarów w banknotach na potrzeby AK, zrzucono także sześć zasobników oraz dwa bagażniki. Skoczków podjął oddział Batalionów Chłopskich z rejonu Łosice, dowodzony przez Szczepana Raczyńskiego ps. Śmiały. Samolot szczęśliwie powrócił do bazy po locie trwającym 12 godzin 50 minut.

 

W „Dzienniku czynności” mjr dypl. Jan Jaźwiński oficer wywiadu z Division VI (Special) Sztabu Naczelnego Wodza, Szef Wydziału Specjalnego (S), organizator lotniczych przerzutów do Polski odnotował:

„O godz. 9.oo Szef Wydziału „S” przekazał do S.O.E. plan startu na dz.17-19.II.: = lot 28/35, ekipa RIVET, pilot sgt. Smith, plac. PIES i rej. zapas. start godz. 18.42 = 4 skoczków, 2 bag. A,6=7904 i pieniądze, = lot 29/36, ekipa FLOOR, pilot squ/ldr. Boxer, plac. PUHACZ i rej zapas., start godz. 18.40 = 4 skoczków, 2 bag. A,6=7904, 339000 dol., = lot 30/37, ekipa WALL, nawig. kpt. Kuźnicki, plac. LIS i rej. zapas., start godz. 18.52 (opóźniony powrotem lotu 28/35) = 4 skoczków, 2 bag. A,6=7904, 450000 dol.

Start nastąpił 17.II. = jak wyżej. Lot 28/35 zawrócił tuż po starcie – nawalił szybkościomierz. Na lot o 90 min. póxniej Szef Wydz. „S” nie zgodził się – załoga angielska, mało czasu na odszukanie plac. w terminie jej czuwania.

skan: Fundacja dla Demokracji
Source: JW GROM

18.II. Wynik operacji, w/g meldunków nawigatorów, jest następujący: = lot 29/36 i 30/37 wykonane całkowicie – na plac. odb. 1944 [sygnały świetlne placówki odbiorczej] dobrze widoczne. CHWAŁA CI WIELKI BOŻE .” (s. 151)

 

Po skoku aklimatyzacja do realiów okupacyjnych w Warszawie, po aklimatyzacji od 20 marca 1943 przydzielony do Kedywu Okręgu Lwów AK, od sierpnia dowódca ośrodka dywersyjnego w Drohobyczu.

Zorganizował i przeszkolił patrole dywersyjne, m.in. w Drohobyczu, Samborze, Borysławiu. Uczestnik wielu bojowych akcji rozbrojeniowych i dywersyjnych, m.in. wysadzenia niemieckich transportów kolejowych w grudniu 1943  w rejonie Rajłowa i Jakubowej Woli, 19 marca 1944 na szlaku kolejowym Drohobycz – Sambor.

25 maja 1944 poległ w ataku na budynek stacji kolejowej w Rychcicach, w niewyjaśnionych dotąd okolicznościach, prawdopodobnie pochowany na cmentarzu przy ul. Truskawieckiej.

Hubert Królikowski – Zrzut na placówkę „Puchacz”. O zrzutach i placówkach odbiorczych
w powiecie siedleckim podczas II wojny światowej
w: Szkice Podlaskie 2006, nr 14 s. 71-90

 

Grzegorz Rutkowski – Udział Batalionów Chłopskich
w odbiorze zrzutów lotniczych z Zachodu na terenie okupowanej Polski
w: „Zimowa Szkoła Historii Najnowszej 2012. Referaty”, IPN, Warszawa 2012, s. 15 – 25

 

 

Promotions

• Second lieutenant – ze starszeństwem od 1 grudnia 1942

 

 

Orders and decorations

• Virtuti Militari Silver Cross – 1 lipca 1944 (pośmiertnie)

 

 

Family Life

Syn Mariana inżyniera oraz Krystyny z domu Mars. Rodziny nie założył.

 

 

Commemoration

 

W lewej nawie kościoła św. Jacka przy ul. Freta w Warszawie odsłonięto w 1980 roku tablicę pamięci żołnierzy Armii Krajowej, cichociemnych spadochroniarzy, poległych za niepodległość Polski.

W Sali Tradycji Jednostki Wojskowej GROM znajduje się tablica upamiętniająca Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej, którzy oddali życie za Ojczyznę.

 

 

 

 

 

 

Commemoration of the Silent Unseen

W 1989 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni” (scenariusz i reżyseria Marek Widarski).

May 15, 2005 was unveiled in the special unit - Military Unit GROM The monument is dedicated to the Silent Unseen of the Home Army. A considerable degree of the exposition in Sala Tradycji (eng. Hall of Tradition, also localized in the GROM HQ) is also focused on the lives of the Silent Unseen.

Since August 4, 1995, the unit has been named - GROM, named in honour of the Silent Unseen, paratroopers of the Home Army is Poland’s leading special-operations unit.

In 2008, the documentary "We cichociemni. Voice of the Living" (script and directed by Paweł Kędzierski).

On October 7, 2013 in Warsaw at ul. Matejko, opposite the Seym of R.P. ( parliament) the Memorial of the Cichociemni Paratroopers of the Home Army was unveiled.

In 2013, the documentary film Cichociemni was created. Fight for freedom or die ”(script and directed by Dariusz Walusiak).

In 2016, the Sejm of the Republic of Poland established the year 2016 as the Year of Silent People. The NBP issued a silver 10 zloty collector coin commemorating the 75th anniversary of the first drop of Cichociemni.

In 2017, LOT Polish Airlines placed a parachute sign and signature commemorating Cichociemni on the hull of a Boeing 787 (SP-LRG).

The Silent Unseen are a patron for many teams and scouting organizations. Many books and articles have been dedicated to their thematic.

At the Powazki Military Cemetery in Warsaw, there are several graves of the Silent Unseen, as well as a monument dedicated to them, with the writing ‘’For you, motherland’’.

 

 

 

Sources:

• Own sources
• Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 1. Oleśnica: Firma „Kasperowicz – Meble”, 1994, s. 111–112. ISBN 83-902499-0-1.
• Kajetan Bieniecki: Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Arcana, Kraków 1994 r. ISBN 83-86225-10-6
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1984, s. 393. ISBN 8321105378.
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni 1941–1945 – Sylwetki spadochroniarzy. Wojskowy Instytut Historyczny, s. 124-125.

 

Also see – - biographical entry on Wikipedia (in Polish)