Edmund Marynowski – Cichociemny
ps.: „Sejm”, „Senat”
kpt. Edmund Marynowski
źródło: JW GROM
Ur. 14 stycznia 1913 r. w Warszawie, zm. 9 czerwca 2014 r. w Sun City West (Arizona, USA) – oficer Wojska Polskiego, Polskich Sił Zbrojnych, Armii Krajowej, kapitan lotnictwa, uczestnik Powstania Warszawskiego, cichociemny.
Uczył się w Państwowej Szkole Technicznej (z Wydziałem Lotniczym i Samochodowym) w Warszaie, w 1933 r. zdał egzamin dojrzałości.
Do stycznia 1934 r. w Szkole Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim, następnie do 31 sierpnia 1934 r. w Szkole Podchorążych Rezerwy Lotnictwa w Dęblinie. Po jej ukończeniu mianowany kapralem podchorążym, przeniesiony do 3 Pułku Lotnictwa.
Od 17 września 1934 r. w rezerwie, jako oficer techniczny eskadry uczestniczył w ćwiczeniach rezerwy w prździerniku i listopadzie 1937 oraz w sierpniu i wrześniu 1938 r. Mianowany podporucznikiem 1 stycznia 1936 r.
Pracował jako referent techniczny przy próbach silników w Instytucie Technicznym Lotnictwa w Warszawie.
II wojna światowa
Zmobilizowany 31 sierpnia 1939 r. z przydziałem do Instytutu Technicznego Lotnictwa. Ewakuowany, 17 września wraz z pracownikami Instytutu przekroczył granicę z Rumunią, do 3 października w obozie cywilnym w Horlau. Od 3 do 29 października w Bukareszcie, następnie przez Jugosławię i Grecję dotarł do Marsylii (Francja). Od 22 listopada w Polskich Siłach Powietrznych we Francji, przydzielony do bazy lotniczej w Le Bourget.
Po kapitulacji Francji od czerwca 1940 r. w Wielkiej Brytanii, do6 stycznia 1941 r. przydzielony jako adiutant komendanta bazy PSP w Blackpool. Awansowany do stopnia porucznika, ze starszeństwem od 1 marca 1941 r. Oficer ds. technicznych w Polskiej Szkole Pilotażu w Hucknall do 5 listopada 1942 r., następnie do 14 kwietnia 1943 r. oficer prób silników amerykańskich po ich naprawie (na hamowni) w 24 Maintenance Unit w Tern Hill.
Maciej Szczurowski – Geneza formowania Armii Polskiej we Francji 1939 – 1940
w: Piotrkowskie Zeszyty Historyczne, 2002, nr 4 s. 115 – 143
Monika Bielak – Ewakuacja żołnierzy polskich z Francji do Wielkiej Brytanii
i Afryki Północnej w latach 1940-1941
w: IPN, Polska 1918-1989 – Od niepodległości do niepodległości. Historia Polski 1918-1989
Cichociemny
Zgłosił się do służby w Kraju. Przeszkolony ze specjalnością w dywersji i lotnictwie, zaprzysiężony na rotę AK 15 grudnia 1943 r. w Chicheley, przydzielony do Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza.
Consolidated B-24 Liberator
Zrzucony do Polski w nocy z 27 na 28 kwietnia 1944 roku w operacji lotniczej „Weller 21” (ekipa XLVII), z samolotu Liberator EV-978 „R” (1586 Eskadra PAF, załoga: pilot – W/O Stanisław Kłosowski, pilot – F/L Zygmunt Radecki / nawigator – S/L Stanisław Król / radiotelegrafista – W/O Henryk Ptasiewicz / mechanik pokładowy – Sgt. Stanisław Masłoń / strzelec – F/S Janusz Barcz / despatcher – W/O Józef Chodyra). Zrzut na placówkę odbiorczą „Koza”, w okolicach miejscowości Bychawka, Bystrzyca, 18 km od Lublina.
Razem z nim skoczyli: płk. Jan Biały ps. Kadłub, mjr Jerzy Iszkowski ps. Orczyk, mjr Bronisław Lewkowicz ps. Kurs. Skoczkowie przerzucili m.in. 360 tys. dolarów oraz 10,8 tys. dolarów w złocie na potrzeby AK.
Zrzut przyjmował oddział partyzancki ppor. Aleksandra Sarkisowa ps. Szaruga oraz oddział Batalionów Chłopskich z placówki terenowej Bychawka.
Grzegorz Rutkowski – Udział Batalionów Chłopskich
w odbiorze zrzutów lotniczych z Zachodu na terenie okupowanej Polski
w: „Zimowa Szkoła Historii Najnowszej 2012. Referaty„, IPN, Warszawa 2012, s. 15 – 25
Od 5 maja aklimatyzacja do realiów okupacyjnych w Warszawie, 26 maja przydzielony jako oficer nadzoru technicznego do Wydziału Lotnictwa, Oddział III Komendy Głównej AK, baza lotnicza Okęcie w Warszawie. Dodatkowo jako oficer ds. zleceń komendanta bazy cichociemnego płk Jana Białego. Od kwietnia 1944 r. dowódca IV kompanii „Jur”.
Powstanie Warszawskie
Uczestniczył w Powstaniu Warszawskim od 1 sierpnia 1944 r., początkowo zastępca dowódcy odcinka „B”, kpt. Jerzego Marcinkowskiego ps. Jur – ul. Wspólna od Emilii Plater do Marszałkowskiej oraz ul. Hoża (po stronie parzystej) od Marszałkowskiej do ul. Emilii Plater.
Od 28 sierpnia zastępca dowódcy 2 kompanii lotniczej „Jura” Batalionu „Zaremba-Piorun”. Walczył w Śrómieściu Południowym. Po kapitulacji powstania osadzony w stalagu VII-F Lamsdorf, następnie w oflagu VII-A Murnau w Bawarii.
Po wojnie
Uwolniony z obozu po jego wyzwoleniu 29 kwietnia 1945 r. przez wojska amerykańskie.
25 czerwca zameldował się w Oddziałe VI (Specjalnym) Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie, od 25 lipca ponownie w Polskich Siłach Powietrznych, przydzielony do bazy lotniczej w Hucknall. Od 11 listopada 1946 r. w Polskim Korpusie Przysposobienia i Rozmieszczenia.
Pozostał na emigracji, początkowo w Wielkiej Brytanii, następnie w Kanadzie oraz USA. W 1960 r. uzyskał obywatelstwo amerykańskie. Mieszkał w Casper Wyoming, od 2008 r. w Sun City West w Arizonie. Zmarł tam 9 czerwca 2014 r.
Awanse
- kapral podchorąży – 31 sierpnia 1934 r.
- podporucznik rezerwy – 1 stycznia 1936 r.
- porucznik – ze starszeństwem od 1 marca 1941 r.
- kapitan – 28 kwietnia 1944 r.
Odznaczenia
- Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami – 29 września 1944 r.
- Srebrny Krzyż Zasługi
- Medal Wojska
- Krzyż Walecznych – czterokrotnie
- Medal Lotniczy – trzykrotnie
- Air Crew Europe Star (Wielka Brytania)
Życie rodzinne
Syn Franciszka oraz Bronisławy z domu Gustowska. Przed wybuchem II Wojny światowej zawarł związek małżeński ze Stanisławą Latkowską. Mieli syna Andrzeja Franciszka (ur. 1938 r.).
Upamiętnienie Cichociemnych
W 1989 r. powstał film dokumentalny „Cichociemni” (scenariusz i reżyseria Marek Widarski).
15 maja 2005 odsłonięto na terenie jednostki specjalnej – Jednostki Wojskowej GROM w Warszawie pomnik poświęcony cichociemnym spadochroniarzom AK. Znaczna część ekspozycji Sali Tradycji jednostki GROM poświęcona jest Cichociemnym.
Od 4 sierpnia 1995 roku jednostka nosi nazwę – Jednostka Wojskowa GROM im. Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej
W 2008 roku powstał film dokumentalny „My cichociemni. Głos żyjących” (scenariusz i reżyseria Paweł Kędzierski).
Pomnik CC w Warszawie
7 października 2013 roku w Warszawie przy ul. Matejki, naprzeciwko Sejmu R.P. odsłonięto Pomnik Cichociemnych Spadochroniarzy AK.
W 2013 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni. Wywalcz wolność lub zgiń” (scenariusz i reżyseria Dariusz Walusiak).
W 2016 roku Sejm R.P. ustanowił rok 2016 Rokiem Cichociemnych. NBP wyemitował srebrną kolekcjonerską monetę o nominale 10 zł upamiętniającą 75. rocznicę pierwszego zrzutu Cichociemnych.
W 2017 roku PLL LOT umieścił znak spadochronowy oraz podpis upamiętniający Cichociemnych na kadłubie Boeinga 787 (SP-LRG).
Cichociemni są patronem wielu szczepów, drużyn oraz organizacji harcerskich. Opublikowano wiele książek i artykułów o Cichociemnych.
Na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie znajdują się groby kilku Cichociemnych oraz poświęconym Im pomnik „TOBIE OJCZYZNO”
Sala Tradycji Jednostki Wojskowej GROM
Źródła:
- informacje własne
- Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 4. Zwierzyniec – Rzeszów: Obywatelskie Stowarzyszenie „Ostoja”, 2011, s. 137–139. ISBN 978-83-933857-0-6
- Kajetan Bieniecki: Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Arcana, Kraków 1994 r. ISBN 83-86225-10-6
- Jędrzej Tucholski: Cichociemni. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1984, s. 364. ISBN 8321105378.
- Jędrzej Tucholski: Cichociemni 1941–1945 – Sylwetki spadochroniarzy. Wojskowy Instytut Historyczny, s. 211.
Zobacz także – biogram w Wikipedii
