Adam Szydłowski – Cichociemny

Adam Szydłowski – Cichociemny

ps.: „Poleszuk”, „Jehudo”, „Maurycy”

Zwykły Znak Spadochronowy nr 3236

 

ur. 10 marca 1900 w Dręszewie (powiat wołomiński), zm. 4 października 1960 w Gdyni – podpułkownik dyplomowany piechoty, uczestnik walk o niepodległość Polski (1918-1920), harcerz, oficer dyplomowany Wojska Polskiego, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, Sztabu Naczelnego Wodza, Armii Krajowej, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, komendant Podokręgu Nowogródek AK, więzień frankistowskiego obozu koncentracyjnego Miranda de Ebro (1941-1942), więzień NKWD, sowieckich łagrów: Ostaszków, Kalinin, Morszańsk (1944-1947), cichociemny

Znajomość języków: brak danych; szkolenia (kursy): m.in.  spadochronowy, odprawowy (STS 43, Audley End), i in. W dniu wybuchu wojny miał 39 lat; w dacie skoku do Polski 44 lata

 

---

Table of Contents

• World War II
• At the night of January 29/30th 1944 a Silent Unseen
• After the War
• Awanse i odznaczenia
• Family Life

---

 

W latach 1908 – 1915 uczeń szkoły powszechnej w Radzyminie, po wybuchu I wojny światowej, od 1915 uczył się w gimnazjum państwowym w Permie (Rosja), egzamin dojrzałości zdał w Warszawie. Działał w harcerstwie.

Od 15 lipca 1918 jako ochotnik w 5 Dywizji Strzelców, jednego z oddziałów polskich formowanych na Syberii. W 1919 awansowany na stopień kaprala, odbył służbę wojskową jako dowódca drużyny w 3 kompanii 1 Pułku Strzelców im. Tadeusza Kościuszki. Uczestniczył w walkach z bolszewikami pod Kalatówką, na froncie ufimskim, następnie po przydziale do sztabu 5 Dywizji, pod Tarą, na stepach Kałundyjskich oraz pod Barnaułem. Od 11 stycznia 1920 w niewoli bolszewickiej, uciekł 3 lipca 1921, pod fałszywym nazwiskiem powrócił do Polski.

W lipcu 1923  uzyskał świadectwo dojrzałości. Od 27 lipca 1923 w 82 Syberyjskim Pułku Piechoty im. Tadeusza Kościuszki, od października w Oddziale IV Sztabu Generalnego. Od sierpnia do grudnia 1922  w Szkole Oficerskiej w Grudziądzu, w marcu  1923 awansowany na stopień podporucznika. Od 1 maja 1923  w 1 Pułku Strzelców Podhalańskich jako dowódca plutonu. Awansowany na stopień porucznika ze starszeństwem od 1 stycznia 1925. 

Od 27 lutego 1925 przydzielony jako dowódca plutonu, następnie dowódca 4 kompanii 16 Batalionu Granicznego Korpusu Ochrony Pogranicza.  Od 1 kwietnia 1930 dowódca plutonu, następnie kompanii 4 Pułku Piechoty 2 Dywizji Piechoty Legionów w Kielcach.

Od października 1930 podjął studia na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego, następnie od września 1931  do października 1933 słuchacz Wyższej Szkoły Wojennej. Po jej ukończeniu mianowany oficerem dyplomowanym, przydzielony do sztabu 16 Dywizji Piechoty. Awansowany na stopień kapitana 1 stycznia 1934,  przydzielony do dowództwa Obozu Warownego „Śląsk”. Awansowany na stopień majora ze starszeństwem od 19 marca 1939.

 

 

World War II

W kampanii wrześniowej 1939 jako szef sztabu Obozu Warownego „Śląsk”, w składzie grupy operacyjnej gen. bryg. Jana Jagmina – Sadowskiego Armii „Kraków”. 19 września ranny w walce pod Maziłami, do 8 października w niewoli niemieckiej. Po ucieczce przeszedł 15 października przez Tatry i Słowację na Węgry.

15 listopada dotarł do Francji, do Camp de Coëtquidan. Wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem francuskim, szef sztabu 1 Dywizji Grenadierów, od maja 1940 dowódca 2 batalionu 1 pułku Grenadierów Warszawy.

Maciej Szczurowski – Geneza formowania Armii Polskiej we Francji 1939 – 1940
w: Piotrkowskie Zeszyty Historyczne, 2002, nr 4 s. 115 – 143

 

Po upadku Francji przedostał się przez Wogezy do nieokupowanej strefy. Od 9 lipca jako polski komendant obozów Camp de Carpiagne i Camp de Garrique. W Carpiagne poznał późniejszych Cichociemnych: Jana Serafina, Wacława Kobylińskiego, Ryszarda Nuszkiewicza.

W czerwcu 1941 wraz z grupą żołnierzy, przez Marsylię, Nimes, Perpignan oraz Pireneje przekroczył granicę francusko – hiszpańską. Aresztowany, od 1 sierpnia 1941  osadzony w obozie koncentracyjnym Miranda de Ebro, prowadzonym przy wsparciu gestapo i SS (jego komendantem był gestapowiec Paul Winzer). Zwolniony 23 stycznia 1943. Zwolniony z obozu 20 listopada 1942.

Dokumenty Rady Ministrów dot. osadzenia Polaków w obozie Miranda de Ebro
żródło: Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego, Archives Reference Nr PRM.81/3

Przez Gibraltar dotarł do Wielkiej Brytanii 6 stycznia 1943. Wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem brytyjskim, od 22 stycznia przydzielony jako oficer sztabowy do Division VI (Special) Sztabu Naczelnego Wodza.

Monika Bielak – Ewakuacja żołnierzy polskich z Francji do Wielkiej Brytanii
i Afryki Północnej w latach 1940-1941
w: IPN, Polska 1918-1989 – Od niepodległości do niepodległości. Historia Polski 1918-1989

 

 

At the night of January 29/30th 1944 a Silent Unseen

Zgłosił się do służby w Kraju. Zaprzysiężony na Rotę AK 23 stycznia 1943 w Londynie. Od września 1943 uczestnik szkoleń dla cichociemnych. m.in. odprawowego w Audley End. Przeniesiony do Głównej Bazy Przerzutowej w Latiano, nieopodal Brindisi (Włochy).

Skoczył ze spadochronem do okupowanej Polski w nocy 16/17 kwietnia 1944 w sezonie operacyjnym „Riposta”, w operacji lotniczej „Weller 10” (dowódca operacji: F/L Stanisław Daniel, ekipa skoczków nr: XLIV), z samolotu Halifax JP-222 „E” (1586 Eskadra PAF, załoga: pilot – F/O Kazimierz Szrajer, pilot – F/S Roman Szwedowski / nawigator – F/L Stanisław Daniel / radiotelegrafista – F/S Bazyli Chmaruk / mechanik pokładowy – Sgt. Marcin Chmielewski / strzelec – Sgt. Antoni Wesołowski / despatcher – Sgt. Józef Petryszak). Informacje (on-line) nt. personelu Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii (1940-1947) – zobacz:  Lista Krzystka

Start z lotniska Campo Casale nieopodal Brindisi, zrzut na zapasową placówkę odbiorczą „Przycisk”, w okolicy miejscowości Kazimierzów,  7 km  od Sochaczewa. Planowana placówka odbiorcza „Chochla” o godz. 00.14 nie czuwała (nie odpowiedziała na nadawany sygnał). Razem z nim skoczyli: rtm. Andrzej Czaykowski ps. Garda, ppor. Tadeusz Nowobilski ps. Dzwon, kpt. Leopold Skwierczyński ps. Kozioł. Był to drugi lot tej ekipy, w poprzednim (12/13 kwietnia) nie można było wykonać zadania. Skoczkowie przywieźli m.in. 216 tys. dolarów i 6 tys. dolarów w złocie na potrzeby AK. Zrzucono także dziewięć zasobników oraz sześć paczek, wraz ze skoczkami w pięciu nalotach na placówkę w godz. 00.20 – 00.40. Samolot powrócił szczęśliwie do bazy po locie trwającym  dziesięć godzin.

 

W „Dzienniku czynności” mjr dypl. Jan Jaźwiński oficer wywiadu z Division VI (Special) Sztabu Naczelnego Wodza, komendant Głównej Bazy Przerzutowej w Latiano nieopodal Brindisi, organizator lotniczych przerzutów do Polski odnotował:

„[Depesza] Lawina [gen. Tadeusz Komorowski, dowódca AK] KKP/S. Wczoraj zefir cztery nasze [cztery samoloty z polskimi załogami] i osien 4429 [Anglików]. Wykonane trzy nasze na 2568 [placówki odbiorcze] OBRAZ, KANAPA, PRZYCISK i pięć 4429 na 2568 JAWOR, GRAB, SASANKA, KOSZ i PRZETAK. Jeden 4429 zrzucił tylko paczki na 2568 PIETRUSZKA. Uwaga: 2103 [zrzut] skierowany na CHOCHLA nie dostał 1944 [sygnałów świetlnych placówki odbiorczej] i wykonał na PRZYCISK. Pieniądze i mat. w cz. II i III. Sopja 605/90.

Cz. II. Pieniądze i poczta: 1/ Na PRZYCISK -7219 [skoczek] POLESZUK, GARDA, AKTOR, DZWON. Cztery pasy z dol. pap. Nr 05338, 03579, 20468-69, razem dwa, jeden. sześć tys. Dwa pasy z dol. złot. 15549, 15556, – raze, sześć tys. Poczta: 19/43 cyl. I, II, III, IV. Dwa pasy z kokainą ozn. SN-1, SN-2. Bagażnik DR-4 [Delegatury Rządu] – zawartość cztery pasy pieniężne oznaczone – DR-75/18, 52/16, 62/17, 77/18.” (s. 285/289/307)

 

Od 26 czerwca 1944 komendant Podokręgu Nowogródek AK. W operacji Ostra Brama miał kierować natarciem na Wilno, następnie przewidziany jako dowódca 19 Dywizji Piechoty AK.

Aresztowany 17 lipca 1944 przez NKWD w Wilnie, w budynku przy ul. Kościuszki 14. Osadzony przy ul. Ofiarnej, w celi nr 25. Zesłany do łagru, od lutego 1946 w Ostaszkowie, następnie w łagrze w Kalininie. Od maja lub czerwca 1947 ponownie w łagrze w Ostaszkowie, potem od października 1947 w Morszańsku.

 

Zbigniew S. Siemaszko – Wileńsko-Nowogródzkie telegramy. Lato 1944
w: Zeszyty Historyczne, Instytut Literacki Paryż 1985, zeszyt 73, s. 109-147
[Teodor Cetys, Ludwik Fortuna, Maciej Kalenkiewicz, Adolf Pilch, Jan Piwnik, Stanisław Sędziak
Kazimierz Szternal, Adam Szydłowski, Aleksander Tarnawski, Stanisław Winter]

 

 

After the War

Powrócił do Polski z zesłania 14 listopada 1947. Trzeciego dnia po powrocie do Polski zmarł mu syn Jacek, wskutek ran odniesionych w Powstaniu Warszawskim. Od lutego 1948 do 31 stycznia 1949  w Państwowej Centrali Handlowej w Gdańsku, od 16 lutego 1949 do 15 października 1950 jako referent w Centrali Zbytu Produktów Przemysłu Węglowego. Od 1 grudnia 1950 księgowy w Gdańskich Zakładach Gastronomicznych,  od 17 października 1953 jako księgowy, zaopatrzeniowiec, kierownik w Warsztatach Wyrobu Drobnej Galanterii Metalowej „Galmet” w Gdyni. Od listopada 1955  do marca 1957  instruktor handlu i planista w Wojewódzkim Związku Spółdzielczości Pracy w Gdańsku.

Od lipca 1957  prezes Koła Oficerów Rezerwy przy Wojskowej Komendzie Rejonowej Gdańsk – Miasto, członek zarządu Spółdzielni Mieszkaniowej Oficerów Rezerwy. Zmarł 4 października  1960  w Gdyni. Pochowany na cmentarzu Srebrzysko w Gdańsku.

 

 

Promotions 

• Corporal – 1919
• Second lieutenant – 1 marca 1923
• Lieutenant – ze starszeństwem od 1 stycznia 1925
• Captain – 1 stycznia 1934
• Major – ze starszeństwem od 19 marca 1939
• Lieutenant Colonel – 1 marca 1944

 

 

Military Decorations 

• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari
• Cross of Valour (awarded 2 times)
• Merit Silver Cross
• Medal Niepodległości
• Army Medal for War 1939-1945 – czterokrotnie
• Croix de Guerre

 

 

Family Life

Syn Stanisława oraz Anny Banasiak. Zawarł związek małżeński ze Stanisławą z Wielkoszów. Mieli syna Jacka (ur. 1926), zmarł w listopadzie 1947 wskutek ran odniesionych w Powstaniu Warszawskim. W 1956 zawarł związek małżeński z Bożeną z Szeremietiewów (ur. 1923), secundo voto Pietraszkiewicz. Nie mieli dzieci.

 

 

 

---

From the 316 Silent Unseen,
40 have fought for the independence of Poland in 1918-1921:

Leon Bazała (1918-1920) | Jacek Bętkowski (1920) | Jan Biały (1918-1920) | Niemir Bidziński (1920) | Romuald Bielski (1919-1920) | Adolf Gałacki (1918-1920) | Stanisław Gilowski (1918-1920) | Jan Górski (1919-1920) | Antoni Iglewski (1915-1920) | Kazimierz Iranek-Osmecki (1913, 1916, 1920) | Wacław Kobyliński (1918-1920) | Bolesław Kontrym (1917-1918) | Franciszek Koprowski (1919-1920) | Tadeusz Kossakowski (1909-1920) | Julian Kozłowski (1918-1919) | Henryk Krajewski (1918-1920) | Leopold Krizar (1918-1920) | Stanisław Krzymowski (1914-1920) | Adolf Łojkiewicz (1918-1920) | Narcyz Łopianowski (1918-1920) | Zygmunt Milewicz (1918-1920) | Przemysław Nakoniecznikoff-Klukowskand (1913-1921) | Leopold Okulicki (1914-1920) | Mieczysław Pękala-Górski (1918-1920) | Edward Piotrowski (1918-1920) | Jan Różycki (1917-1920) | Roman Rudkowski (1914-1920) | Tadeusz Runge (1917-1920) | Józef Spychalski (1916-1920) | Tadeusz Starzyński (1920) | Tadeusz Stocki (1920) | Aleksander Stpiczyński (1917-1920) | Witold Strumpf (1920) | Adam Szydłowski (1918-1920) | Wincenty Ściegienny (1918-1920) | Witold Uklański (1917-1921) | Józef Zabielski (1920) | Józef Zając (1920) | Wiktor Zarembiński (1920) | Bronisław Żelkowski (1920)

 

 

Niepodlegla, Poland, 100 anniversary of re-gaining independence.
Project implemented as part of the celebration of the centenary of regaining independence and the reconstruction of Polish statehood

---

 

 

 

Commemoration of the Silent Unseen

W 1989 powstał film dokumentalny „Cichociemni” (scenariusz i reżyseria Marek Widarski).

May 15, 2005 was unveiled in the special unit - Military Unit GROM The monument is dedicated to the Silent Unseen of the Home Army. A considerable degree of the exposition in Sala Tradycji (eng. Hall of Tradition, also localized in the GROM HQ) is also focused on the lives of the Silent Unseen.

Since August 4, 1995, the unit has been named - GROM, named in honour of the Silent Unseen, paratroopers of the Home Army is Poland’s leading special-operations unit.

In 2008, the documentary "We cichociemni. Voice of the Living" (script and directed by Paweł Kędzierski).

On October 7, 2013 in Warsaw at ul. Matejko, opposite the Seym of R.P. ( parliament) the Memorial of the Cichociemni Paratroopers of the Home Army was unveiled.

In 2013, the documentary film Cichociemni was created. Fight for freedom or die ”(script and directed by Dariusz Walusiak).

In 2016, the Sejm of the Republic of Poland established the year 2016 as the Year of Silent People. The NBP issued a silver 10 zloty collector coin commemorating the 75th anniversary of the first drop of Cichociemni.

In 2017, LOT Polish Airlines placed a parachute sign and signature commemorating Cichociemni on the hull of a Boeing 787 (SP-LRG).

The Silent Unseen are a patron for many teams and scouting organizations. Many books and articles have been dedicated to their thematic.

Na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie znajdują się groby kilkudziesięciu Cichociemnych oraz poświęcony Im pomnik „TOBIE OJCZYZNO”

 

Sources:

• informacje własne (archiwum portalu)
• teczka personalna – Oddział Specjalny Sztabu Naczelnego Wodza (Studium Polski Podziemnej, Kol.023.0283)
• Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 1. Oleśnica: Firma „Kasperowicz – Meble”, 1994, s. 132–133. ISBN 83-902499-0-1
• Kajetan Bieniecki: Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Arcana, Kraków 1994 r. ISBN 83-86225-10-6
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1984, s. 421. ISBN 8321105378.
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni 1941–1945 – Sylwetki spadochroniarzy. Wojskowy Instytut Historyczny, s. 204.

 

Also see – - biographical entry on Wikipedia (in Polish)