• cichociemni@elitadywersji.org

Tag Archives: Cichociemni

Bolesław Kontrym – Cichociemny

40_Znak-Spadochronowy-AK-187x300 Bolesław Kontrym - Cichociemnyps.: „Żmudzin”, „Biały”, „Bielski”, „Cichocki”, „Bolesław”, „Baca”, „Wilczyński”

vel Bolesław Konopacki

Zwykły Znak Spadochronowy nr 1251, Bojowy Znak Spadochronowy nr 1534

 

37-1007-280x400 Bolesław Kontrym - Cichociemny

mjr Bolesław Kontrym
źródło: NAC

AK-opaska-300x201 Bolesław Kontrym - Cichociemnyur. 27 sierpnia 1898 w Zaturcach (pow. łucki, obecnie Ukraina), poległ zamordowany przez „władzę ludową” 2 stycznia 1953 w Warszawie – major, uczestnik walk o niepodległość Polski (1917-1918), oficer Armii Czerwonej (1918-1922), oficer Policji Państwowej II R.P., Wojska Polskiego, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej, Armii Krajowej, m.in. dowódca III Odcinka „Wachlarza”, szef służby śledczej Polskiego Państwa Podziemnego, organizator i dowódca oddziału dyspozycyjnego Delegatury Rządu Na Kraj „Sztafeta” – „Podkowa” („Pilawa”), uczestnik kampanii norweskiej, Powstania Warszawskiego, więzień niemieckich obozów jenieckich: Lamsdorf, Falingbostel, Gross-Born, Sandbostel, Bergen-Belsen (1944-1945), więzień UB, skazany na śmierć, zamordowany (1948-1953), cichociemny
Znajomość języków: rosyjski, francuski, angielski; szkolenia (kursy): dywersyjno-strzelecki (STS 25, Inverlochy), sabotażu przemysłowego (STS 17, Brickendonbury Manor), podstaw wywiadu (STS 31, Bealieu),  łączności (STS 35, Vineyards), łączności 1 SBS, spadochronowy (STS 51, Ringway), walki konspiracyjnej, odprawowy (STS 43, Audley End), i in. W dniu wybuchu wojny miał 41 lat; w dacie skoku do Polski 44 lata. Syn pułkownika armii rosyjskiej

 


41_cc-Tobie-Ojczyzno-grupa-250x139 Bolesław Kontrym - CichociemnySpis treści:


 

orzel-policja-1927-235x250 Bolesław Kontrym - Cichociemny

Orzeł Policji Państwowej

Od 1909 uczył się w Korpusie Kadetów w Jarosławiu nad Wołgą, od czerwca 1915 jako ochotnik w wojsku rosyjskim, skierowany do szkoły oficerskiej w Saratowie, po jej ukończeniu 6 grudnia 1915 podchorąży (praporszczyk). Przydzielony jako dowódca plutonu do 250 Pułku Piechoty, następnie do 127 Pułku Piechoty. Od stycznia 1917 dowódca oddziału zwiadu 650 Pułku Piechoty. 1 grudnia 1917 awansowany na stopień porucznika, od 10 grudnia przydzielony jako dowódca plutonu 4 szwadronu 5 Pułku Ułanów II Korpusu Polskiego. Po rozbrojeniu pod Kaniowem, od 11 maja w niewoli niemieckiej, zbiegł w czerwcu, usiłował dotrzeć do formowanych oddziałów polskich w miejscowości Murmań.

CC-prezentacja_66-300x224 Bolesław Kontrym - CichociemnyW październiku 1918 aresztowany, wcielony do Armii Czerwonej, dowódca 82 Pułku Piechoty, następnie 28 podbrygady 10 Dywizji Piechoty. Od lutego 1921 słuchacz Akademii Sztabu Generalnego w Moskwie, mianowany do stopnia generała brygady (kombryg).

skan3371-267x400 Bolesław Kontrym - Cichociemny

mjr Bolesław Kontrym,
skan własny, źródło: Muzeum Powstania Warszawskiego

Od lutego 1922 także jako wywiadowca attache wojskowego przy Poselstwie Rzeczypospolitej Polskiej w Moskwie, płk. Romana Wolikowskiego. Zagrożony aresztowaniem, w grudniu  1922 powrócił do Polski, 1 kwietnia 1923 zweryfikowany jako porucznik. Od 14 kwietnia przydzielony jako dowódca plutonu do 2 Batalionu Straży Granicznej, od 1 lipca w 30 Pułku Strzelców Kaniowskich.

Od lipca w Policji Państwowej, początkowo jako aspirant, kierownik placówki w Baranowiczach. Po półrocznym kursie WF, do 1927 zastępca komendanta powiatowego Policji Państwowej w Słonimie, od 1929 komendant posterunku w Szczucinie, następnie komendant powiatowy w Szczucinie, potem w Nowogródku. Od 1932 awansowany na stopień podkomisarza, mianowany komendantem powiatowym Policji Państwowej w Brześciu nad Bugiem.

W 1926 ukończył Oficerską Szkołę Policji Państwowej w Warszawie, od 1934  zastępca naczelnika Urzędu Śledczego Komendy Wojewódzkiej Policji Państwowej w Lublinie, od marca 1936 naczelnik Urzędu Śledczego Policji Państwowej w Białymstoku. W 1937 ukończył kurs dowódców kompani w Centrum Wyszkolenia Żandarmerii w Grudziądzu. Awansowany na stopień komisarza, od początku 1939 naczelnik Urzędu Śledczego Policji Państwowej w Wilnie.

 

 

II wojna światowa

2006-zmudzin-boleslaw-kontrym-189x300 Bolesław Kontrym - Cichociemnycc-Kontrym-201x300 Bolesław Kontrym - CichociemnyPodczas kampami wrześniowej 1939 wysłany do Zaleszczyk z pocztą dyplomatyczną ze Sztokholmu dla Rządu R.P. Po powrocie do Wilna 20 września przekroczył granicę polsko – litewską, internowany wraz z synem w obozie Kołdatowo pod Kownem. W październiku uciekł, przez Tallin, Rygę, Bergen (Norwegia) oraz Wielką Brytanię dotarł statkiem „Estonia” do Sztokholmu, następnie 10 grudnia 1939 do Paryża (Francja).

Zameldował się w Sztabie Naczelnego Wodza, wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem francuskim. Od 28 grudnia 1939 przydzielony jako dowódca kompanii do ośrodka zapasowego 2 Dywizji Strzelców Pieszych. Od marca 1940 dowódca kompanii 3 Batalionu Samodzielnej Brygady Strzelców Podhalańskich. Uczestniczył w bitwie o Narvik (Norwegia), odznaczony dwukrotnie Krzyżem Walecznych.

1-SBS-papet-spadoch--190x250 Bolesław Kontrym - CichociemnyOd lipca do października 1940 kierownik placówki ewakuacyjnej Wydziału Wojskowego Konsulatu R.P. w Tuluzie. Od października w obozie w Carpiagne, ewakuowany przez Portugalię dotarł w grudniu 1940 do Wielkiej Brytanii. Wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem brytyjskim. Przydzielony jako dowódca plutonu 3 kompanii oraz pełniący obowiązki dowódcy kompanii 1 Batalionu Strzelców Podhalańskich. Od 8 września 1941 przydzielony do 3 batalionu (później do 1 Batalionu)  1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej.

 

Książeczka stanu służby oficerskiej
skan własny, źródło: JW GROM

 

Maciej Szczurowski – Geneza formowania Armii Polskiej we Francji 1939 – 1940
w: Piotrkowskie Zeszyty Historyczne, 2002, nr 4 s. 115 – 143

 

Monika Bielak – Ewakuacja żołnierzy polskich z Francji do Wielkiej Brytanii
i Afryki Północnej w latach 1940-1941
w: IPN, Polska 1918-1989 – Od niepodległości do niepodległości. Historia Polski 1918-1989

 

własnoręcznie napisane życiorysy
skan własny, źródło: Muzeum Powstania Warszawskiego

 

 

dokumenty Bolesława Kontryma, skan własny
źródła: Muzeum Powstania Warszawskiego oraz JW GROM

 

 

Cichociemny

button-zrzuty_200-150x150 Bolesław Kontrym - CichociemnyKontrym-Boleslaw-KOL_023_0114-300x212 Bolesław Kontrym - CichociemnyWielomiesięczny (nawet ponad roczny) proces szkolenia kandydatów na Cichociemnych składał się z czterech grup szkoleń, w każdej po kilka – kilkanaście kursów. Kandydatów szkolili w ok. 30 specjalnościach w większości polscy instruktorzy, w ok. 50 tajnych ośrodkach SOE oraz polskich. Oczywiście nie było Cichociemnego, który ukończyłby wszystkie możliwe kursy. Trzy największe grupy wyszkolonych i przerzuconych do Polski to Cichociemni ze specjalnością w dywersji (169), łączności (50) oraz wywiadzie (37). Przeszkolono i przerzucono także oficerów sztabowych (24), lotników (22), pancerniaków (11) oraz kilku specjalistów „legalizacji” (czyli fałszowania dokumentów). 

 

SZKOLENIA__20220602_115242_kolor_ozn_1000px-2-300x238 Bolesław Kontrym - Cichociemny

Uproszczony diagram rekrutacji i szkolenia Cichociemnych  (CAW sygn. II.52.359.29) UWAGA – diagram nie obejmuje wszystkich kursów ani ośrodków

Instruktor kursu odprawowego, późniejszy Cichociemny i szef wywiadu Armii Krajowej mjr / płk dypl. Kazimierz Iranek-Osmecki wspominał – „Kraj żądał przeszkolonych instruktorów, obeznanych z nowoczesnym sprzętem, jaki miał być dostarczony z Zachodu. Ponadto mieli oni być przygotowani pod względem technicznym i taktycznym do wykonywania i kierowania akcją sabotażową, dywersyjną i partyzancką. Żądano też przysłania mechaników i instruktorów radiotelegrafii, jak również oficerów wywiadowczych ze znajomością różnych działów niemieckiego wojska, lotnictwa i marynarki wojennej, ponadto oficerów sztabowych na stanowiska dowódcze. Szkolenie spadochroniarzy musiało więc się odbywać w bardzo rozległym wachlarzu rzemiosła żołnierskiego.

Przystąpiono do werbowania ochotników i wszechstronnego ich szkolenia na najrozmaitszych kursach, zależnie od przeznaczenia kandydata do danej specjalności. Każdy z ochotników musiał oczywiście ukończyć kurs spadochronowy. Ostatecznym oszlifowaniem był tzw. kurs odprawowy. Zaznajamiano na nim z warunkami panującymi w kraju, rodzajami niemieckich służb bezpieczeństwa i zasadami życia konspiracyjnego. (…)”  (Kazimierz Iranek-Osmecki, Emisariusz Antoni, Editions Spotkania, Paryż 1985, s. 159-160)

 

Zgłosił się do służby w Kraju. Przeszkolony ze specjalnością w dywersji, m.in. STS 17, STS 31 (Bealieu), od 8 września do 19 października 1941 uczestnik kursu dywersyjno – strzeleckiego (Inverlochy), następnie od 21 października do 19 grudnia kursu spadochronowego. Po kontuzji do 5 stycznia 1942 na leczeniu w Szpitalu Wojskowym nr 2. Po wyleczeniu, od 5 stycznia do 14 lutego 1942 uczestnik V kursu łączności dla oficerów 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej. Od 2 do 14 marca ponownie na kursie spadochronowym w Ringway. Zaprzysiężony na rotę ZWZ/AK 7 kwietnia 1942 w Londynie, awansowany na stopień kapitana 1 września 1942. Opinia po jednym ze szkoleń: „W wykonaniu zadania niezawodny”.

Fijalka-odznaczenie-VM-250x200 Bolesław Kontrym - Cichociemny

Audley End, 28 sierpnia 1942

Skoczył ze spadochronem do okupowanej Polski w nocy  1/2 września 1942 w sezonie operacyjnym „Intonacja”, w operacji lotniczej „Smallpox” (dowódca operacji: F/O Mariusz Wodzicki, ekipa skoczków XI). Razem z nim skoczyli: por. Mieczysław Eckhardt ps. Bocian, ppor. Michał Fijałka ps. Kawa, por. Wacław Kopisto ps. Kra, por. Hieronim Łagoda ps. Lak, por. Leonard Zub-Zdanowicz ps. Ząb. 

Halifax-mk3-300x225 Bolesław Kontrym - Cichociemny

Handley Page Halifax

Start o godz. 18.45 z lotniska RAF Tempsford, zrzut w dwóch nalotach z samolotu Halifax W-7773 „S” (138 Dywizjon RAF, załoga: pilot – F/O Julian Pieniążek, pilot – F/O Krzysztof Dobromirski / nawigator – F/O Mariusz Wodzicki / radiotelegrafista – P/O Franciszek Pantkowski / mechanik pokładowy – Sgt. Czesław Kozłowski / strzelec – F/S Tadeusz Madejski, F/S Wacław Żuk), na placówkę odbiorczą „Rogi”, na terenie nadleśnictwa Łoś-Rogatki, w okolicach miejscowości Bogatki, 16 km na północny wschód od Grójca. Informacje (on-line) nt. personelu Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii (1940-1947) – zobacz:  Lista Krzystka. Samolot leciał przez trzy godziny w bardzo silnej burzy z wyładowaniami elektrycznymi, nad Danią został ostrzelany przez niemiecką artylerię przeciwlotniczą. Halifax szczęśliwie powrócił do bazy po locie trwającym 12 godzin 5 minut.

 

Jan-Jazwinski-251x350 Bolesław Kontrym - CichociemnyW „Dzienniku czynności” mjr dypl. Jan Jaźwiński oficer wywiadu z Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza, Szef Wydziału Specjalnego (S), organizator lotniczych przerzutów do Polski odnotował:

ozn_Dziennik-czynnosci-mjr-Jazwinskiego_600px-300x161 Bolesław Kontrym - CichociemnyDnia 30.VIII. Air Ministry zarządziło „red warning” dla trzech samolotów – trzech ekip. Gotowość ekip do wyjazdu na lotnisko uzyskano według planu – godz. 14.30. O godz. 14.30 lot został odwołany na skutek niepomyślnych warunków atmosferycznych.

Dnia 1.IX. – o godz. 12.oo – „yellow warning”, który trwał do godz. 16.10. Ekipy czekały w pełnej gotowości. O godz. 16.30 zarządzono lot. Ekipy udały się na lotnisko. Na skutek tak długiego wyczekiwania, odprawa ekip na lotnisku odbyła się w bardzo pospiesznym tempie. (…)

Wachlarz-AK-250x210 Bolesław Kontrym - CichociemnyNastąpiła wspaniała chwila – start trzech samolotów do Polski – po raz pierwszy w historii lotów do Polski: – lot 11/15, ekipa ob. Las (Reumatismus), na plac. odb. „Ugór”, nawigator – kpt. obs. Król, godz. 19.oo; – lot 12/16, ekipa ob. Żmudzin (Smallpox) na plac. odb. „Rogi”, nawigator – por. obs. Wodzicki, godz. 18.44; – lot 12a/17, ekipa ob. Kalia (Chikenpox), na plac. odb. „Igła”, nawigator – por. obs. Walczak, godz. 18.55.

(…) Duch ekip – doskonały. Załogi – jak zawsze – wspaniałe. (…) – lot 12/16 – por. obs. Wodzicki – dokonał zrzutu wprost na plac. odb. „Rogi”. Sygnał świetlny plac. odb. dobrze widoczny. Wszystkie spadochrony rozwinęły się. Samolot wykonał dwa okrążenia.  Samolot lądował o godz. 06.50. Czas lotu – 12. godz. 06 minut..” (s. 91)

Zobacz:  Oddział VI (Specjalny) – Zawartość zasobników i paczek

 

MJR-B-KONTRYM-201x300 Bolesław Kontrym - Cichociemny

mjr Bolesław Kontrym ps. Żmudzin
źródło: Biuro Historii i Tradycji Policji KGP

AK-opaska-300x201 Bolesław Kontrym - CichociemnyPrzydzielony do organizacji dywersyjnej Wachlarz,  po aresztowaniu Alfreda Paczkowskiego ps. Wania od 20 listopada dowódca III Odcinka. Współorganizator akcji odbicia więźniów w Pińsku, przeprowadzonej 18 stycznia 1943 pod dowództwem por. Jana Piwnika ps. Ponury. W marcu 1943 krótko dowódca Kedywu Okręgu Brześć AK.

skan9102-300x229 Bolesław Kontrym - Cichociemny

Legitymacja Znaku Spadochronowego,
skan własny, źródło: Muzeum Powstania Warszawskiego

Skierowany do Delegatury Rządu R.P. na Kraj, przydzielony do Głównego Inspektoratu Państwowego Korpusu Bezpieczeństwa jako zastępca inspektora głównego oraz szef służby śledczej. Współpracownik Oddziału II Komendy Głównej AK (wywiad, kontrwywiad). Od czerwca 1943 organizator i dowódca oddziału dyspozycyjnego Delegatury Rządu Na Kraj „Sztafeta” – „Podkowa”, od września samodzielnej sekcji dyspozycyjnej „Pilawa”. Zadaniem oddziału była ochrona Delegata Rządu na Kraj oraz wykonywanie wyroków cywilnych i wojskowych sądów specjalnych, czyli likwidacja agentów gestapo, Abwehry oraz innych zdrajców, a także ochrona lokali Delegatury.

Oddział m.in. przeprowadził ok. 25 akcji likwidacyjnych, kilka akcji rozbrojeniowych, uczestniczył w akcji „Polowanie”, przygotowaniach do rozbicia więzienia na Pawiaku, przejęcia obozu na Majdanku. Przeprowadził także dochodzenie w sprawie ważnego agenta gestapo ppor. Jerzego Wojnowskiego ps. Motor, Garibaldi, zakończone wydaniem wyroku śmierci.

kpt. Edward Paszkiel ps. „Pozew” – Ostatnie chwile „Motora”

 

 

Powstanie Warszawskie

button-cc-pw__ Bolesław Kontrym - Cichociemny

skan341-1-300x230 Bolesław Kontrym - Cichociemny

skan własny, źródło: JW GROM

W Powstaniu Warszawskim jako dowódca 4 kompanii Zgrupowania „Bartkiewicz” oraz dowódca odcinka taktycznego Królewska – Kredytowa – pl. Małachowskiego. 1 sierpnia, pół godziny przed godz. 17 jego żołnierze uczestniczyli wraz z plutonem Cichociemnego Ludwika Witkowskiego ps. Kosa w ataku na hotel „Victoria” (ul. Jasna 22). W zdobytym budynku ulokował się sztab Okręgu AK z płk. Antonim Chruścielem ps. Monter. Później sztab przeniesiono do gmachu PKO oraz kina „Palladium”.

Czterokrotnie ranny: 1 sierpnia przy pl. Dąbrowskiego, 4 sierpnia podczas dowodzenia atakiem na PAST-ę przy ul. Zielnej, 5 września podczas walk o budynek Gimnazjum im. Mikołaja Reja i 27 września podczas bombardowania ul. Królewskiej. Walczył w Śródmieściu oraz Śródmieściu Północ. Odznaczony Krzyżem Walecznych po raz trzeci oraz Virtuti Militari. Po kapitulacji Powstania w obozach jenieckich: Lamsdorf, Falingbostel, Bergen-Belsen, Gross-Born, Sandbostel.

Uciekł z obozu 29 kwietnia, przekroczył linię frontu, 2 maja 1945 dołączył do 1 Dywizji Pancernej gen. Maczka. Od 10 maja dowódca 1 kompanii 9 Batalionu Strzelców Flandryjskich. 11 czerwca 1946 awansowany na stopień majora ze starszeństwem od 1 stycznia 1945. Od 1 września zastępca dowódcy 9 Batalionu Strzelców Flandryjskich.

Zofia Cydzikowa, Irena Makowska – Wybitny dowódca Armii Krajowej mjr Bolesław Kontrym
w: Biuletyn informacyjny AK nr 3 (167) marzec 2004, s. 25 – 33

 

książeczka uposażenia oficera
skan własny, źródło: JW GROM

 

Lucjan Sikora – Nieugięty policjant Rzeczpospolitej
w: Biuletyn informacyjny AK nr 6/7 (170/171) czerwiec / lipiec 2004, s. 36 – 37

 

Henryk Świderski – Historie wojenne
w: Niepodległość i Pamięć 1995, t. 2 nr 3 (4), s. 221 – 244

 

 

Po wojnie
29_wiezienie-Warszawa-Mokotow-2-250x167 Bolesław Kontrym - Cichociemny

Cela więzienia Warszawa Mokotów

Powrócił do Polski 16 maja 1947. Na jego powrót miało zapewne wpływ nieoczekiwane odnalezienie się brata Konstantego – o którym rodzina nie miała informacji od grudnia 1922 – jako generała Wojska Polskiego (gen. Zygmunta Berlinga). Od 1 października naczelnik działu administracyjno – gospodarczego w Zjednoczeniu Przemysłu Roszarniczego w Warszawie.

cc-niezlomni-groby_P1240446-250x165 Bolesław Kontrym - CichociemnyAresztowany 13 października 1948, według niektórych źródeł więziony początkowo w ZSRR. Od 30 października 1951 osadzony w więzieniu przy ul. Rakowieckiej w Warszawie.

Wyrokami: Sądu Wojewódzkiego w Warszawie z 26 czerwca 1952 oraz Sądu Najwyższego z 9 października skazany na śmierć, jako „odpowiedzialny za klęskę wrześniową i faszyzację życia państwowego„, a także za „współpracę z okupantem niemieckim„.  Wyrok wykonano 2 stycznia 1953.

cc-Kontrym-300x211 Bolesław Kontrym - CichociemnyWyrokiem Sądu Wojewódzkiego dla miasta stołecznego Warszawy z 3 grudnia 1957 pośmiertnie uniewinniony i zrehabilitowany. Symboliczne groby znajdują się na warszawskim Cmentarzu Wojskowym na Powązkach, kw. D18 oraz Mauzoleum na Łączce.

28 września 2014 IPN poinformował, że Jego szczątki zostały odkryte i zidentyfikowane podczas prac ekshumacyjnych przeprowadzonych w Kwaterze „Na Łączce” na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie, gdzie dotychczas istniał symboliczny grób „Żmudzina”.

 

listy z PRL-owskiego więzienia
skan własny, źródło: Muzeum Powstania Warszawskiego

 

Krystyna Junosza Woysław – Pamięci mjr Bolesława Kontryma „Żmudzina”
w: Biuletyn informacyjny AK nr 1 (225) styczeń 2009, s. 57 – 59

 

 

Awanse
Armia Czerwona
  • podchorąży (praporszczyk) – 6 grudnia 1915Virtuti-Militari-272x350 Bolesław Kontrym - Cichociemny
  • porucznik – 1 grudnia 1917
  • generał brygady (kombryg) – luty 1922
Policja Państwowa
Wojsko Polskie, Armia Krajowa
  • porucznik – 1 kwietnia 192336_Krzyz-Walecznych-1920-146x200 Bolesław Kontrym - Cichociemny
  • kapitan – 1 września 1942
  • major – 11 czerwca 1946, ze starszeństwem od 1 stycznia 1945

 

 

Ordery i odznaczenia

 

 

Życie rodzinne

cc-Kontrym-grob_20220515_115848-250x214 Bolesław Kontrym - Cichociemnycc-Kontrym-grob_20220515_105156-250x245 Bolesław Kontrym - CichociemnySyn Władysława pułkownika armii rosyjskiej i Adolfiny Cichockiej. Zawarł związek małżeński z Ilją z Mikołajewów (1904-1977) ekonomistką.

Mieli syna Władysława (1920-1992), żołnierza ZWZ-AK, od 1942 w konspiracji ZWZ-AK jako łącznik ps. „Gustaw”. Uczestnik Powstania Warszawskiego, jeniec obozów niemieckich, następnie żołnierz 1 Dywizji Pancernej gen. Maczka.

 

Ryszard Oleszkowicz – (recenzja) Witold Pasek. Bolesława Kontryma życie zuchwałe.
Biografia żołnierza i policjanta 1898-1953, Warszawa 2006, Fronda, s. 384
w: Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego nr 5 (3) 2011, s. 237-250

 

 

Upamiętnienie

tablica-cc-Palac_Mostowskich-266x350 Bolesław Kontrym - Cichociemny

tablica – Pałac Mostowskich

cc-Kontrym-plakieta_2-202x350 Bolesław Kontrym - Cichociemny

Plakieta autorstwa Cichociemnego Bronisława Czepczak-Góreckiego

W 1991 na elewacji Pałacu Mostowskich w Warszawie (obecnie siedziba Komendy Stołecznej Policji) odsłonięto tablicę ku czci Cichociemnych – oficerów i podoficerów Policji Państwowej.

Na tablicy upamiętniono: mjr cc Bolesława Kontryma ps. Żmudzin, mjr cc Zygmunta Milewicza ps. Róg, mjr. cc Jana Piwnika ps. Ponury, kpt. cc Franciszka Cieplika ps. Hatrak, kpt. cc Piotra Szewczyka ps. Czer, rtm. cc Józefa Zabielskiego ps. Żbik, por. cc Tadeusza Starzyńskiego ps. Ślepowron, ppor. cc Tadeusza Kobylińskiego ps. Hiena, plut. cc Michała Paradę ps. Mapa.

Cichociemny Zygmunt Milewicz nie był oficerem Policji Państwowej, ale w kampanii wrześniowej 1939 został przydzielony do Wojewódzkiej Komendy Policji Państwowej w Krakowie. Ponadto czterech Cichociemnych wywodziło się z rodzin policyjnych:  kpt. cc Marian Leśkiewicz, syn starszego przodownika policji, kpt. cc Michal Nowakowski, syn komisarza Policji Państwowej, kpt cc Stanisław Skowroński ps. Widelec, syn komendanta posterunku Policji oraz kpt. cc Henryk Zachmost ps. Zorza, syn policjanta.

 

 

 


Spośród 316 Cichociemnych zrzuconych na spadochronie do okupowanej Polski
40 walczyło o niepodległość Polski w latach 1918 – 1921:

Leon Bazała (1918-1920) | Jacek Bętkowski (1920) | Jan Biały (1918-1920) | Niemir Bidziński (1920) | Romuald Bielski (1919-1920) | Adolf Gałacki (1918-1920) | Stanisław Gilowski (1918-1920) | Jan Górski (1919-1920) | Antoni Iglewski (1915-1920) | Kazimierz Iranek-Osmecki (1913, 1916, 1920) | Wacław Kobyliński (1918-1920) | Bolesław Kontrym (1917-1918) | Franciszek Koprowski (1919-1920) | Tadeusz Kossakowski (1909-1920) | Julian Kozłowski (1918-1919) | Henryk Krajewski (1918-1920) | Leopold Krizar (1918-1920) | Stanisław Krzymowski (1914-1920) | Adolf Łojkiewicz (1918-1920) | Narcyz Łopianowski (1918-1920) | Zygmunt Milewicz (1918-1920) | Przemysław Nakoniecznikoff-Klukowski (1913-1921) | Leopold Okulicki (1914-1920) | Mieczysław Pękala-Górski (1918-1920) | Edward Piotrowski (1918-1920) | Jan Różycki (1917-1920) | Roman Rudkowski (1914-1920) | Tadeusz Runge (1917-1920) | Józef Spychalski (1916-1920) | Tadeusz Starzyński (1920) | Tadeusz Stocki (1920) | Aleksander Stpiczyński (1917-1920) | Witold Strumpf (1920) | Adam Szydłowski (1918-1920) | Wincenty Ściegienny (1918-1920) | Witold Uklański (1917-1921) | Józef Zabielski (1920) | Józef Zając (1920) | Wiktor Zarembiński (1920) | Bronisław Żelkowski (1920)

 

logo_pl_negatyw_czerowny-300x89 Bolesław Kontrym - Cichociemny

Projekt realizowany w ramach obchodów stulecia odzyskania niepodległości oraz odbudowy polskiej państwowości


 

 

 

Upamiętnienie Cichociemnych

jw-grom-pomnik-cc-4-300x248 Bolesław Kontrym - Cichociemnyjw-grom-pomnik-cc-3-300x238 Bolesław Kontrym - CichociemnyW 1989 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni” (scenariusz i reżyseria Marek Widarski).

15 maja 2005 odsłonięto na terenie jednostki specjalnej – Jednostki Wojskowej GROM w Warszawie pomnik poświęcony cichociemnym spadochroniarzom AK. Znaczna część ekspozycji Sali Tradycji jednostki GROM poświęcona jest Cichociemnym.

Od 4 sierpnia 1995 roku jednostka nosi nazwę – Jednostka Wojskowa GROM im. Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej

W 2008 roku powstał film dokumentalny „My cichociemni. Głos żyjących” (scenariusz i reżyseria Paweł Kędzierski).

pomnik-cc-warszawa-761x642-300x253 Bolesław Kontrym - Cichociemny

Pomnik CC w Warszawie

7 października 2013 roku w Warszawie przy ul. Matejki, naprzeciwko Sejmu R.P. odsłonięto Pomnik Cichociemnych Spadochroniarzy AK.

cc-boening-300x199 Bolesław Kontrym - CichociemnyW 2013 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni. Wywalcz wolność lub zgiń” (scenariusz i reżyseria Dariusz Walusiak).

W 2016 roku Sejm R.P. ustanowił rok 2016 Rokiem Cichociemnych. NBP wyemitował srebrną kolekcjonerską monetę o nominale 10 zł upamiętniającą 75. rocznicę pierwszego zrzutu Cichociemnych.

cc-monety-300x157 Bolesław Kontrym - Cichociemnycc-pomnik-powazki--300x213 Bolesław Kontrym - CichociemnyW 2017 roku PLL LOT umieścił znak spadochronowy oraz podpis upamiętniający Cichociemnych na kadłubie Boeinga 787 (SP-LRG).

Cichociemni są patronem wielu szczepów, drużyn oraz organizacji harcerskich. Opublikowano wiele książek i artykułów o Cichociemnych.

Na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie znajdują się groby kilkudziesięciu Cichociemnych oraz poświęcony Im pomnik „TOBIE OJCZYZNO”

sala-tradycji-grom Bolesław Kontrym - Cichociemny

Sala Tradycji Jednostki Wojskowej GROM

button-publikacje_200-300x101 Bolesław Kontrym - Cichociemny

 

 

Źródła:
  • informacje własne (archiwum portalu)
  • Teka personalna – Oddział Specjalny Sztabu Naczelnego Wodza, w zbiorach Studium Polski Podziemnej w Londynie, sygn. Kol.023.0114
  • Krzysztof Tochman – Słownik biograficzny cichociemnych, t. 1, Oleśnica, Kasperowicz Meble, 1994, s. 67-70, ISBN 83-902499-0-1
  • Kajetan Bieniecki – Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Arcana, Kraków 1994, ISBN 83-86225-10-6
  • Jędrzej Tucholski – Cichociemni 1941-1945. Sylwetki spadochroniarzy, Wojskowy Instytut Historyczny

 

Zobacz także biogram w Wikipedii

 

Ignacy Konstanty – Cichociemny

40_Znak-Spadochronowy-AK-187x300 Ignacy Konstanty - Cichociemnyps.: „Szmaragd”, „Topaz”

Ignacy Jakub Konstanty  vel Ignacy Kwak

Zwykły Znak Spadochronowy nr 0162

 

Konstanty-Ignacy-KOL_023_0113-183x250 Ignacy Konstanty - Cichociemny

ppor. Ignacy Konstanty

AK-opaska-300x201 Ignacy Konstanty - Cichociemnyur. 25 maja 1906 w Chicago (USA), zm. 3 lipca 1972 w Nowym Sączu – podporucznik, nauczyciel, podchorąży Wojska Polskiego, oficer Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, Armii Krajowej, Okręgu Lublin AK, uczestnik Powstania Warszawskiego, zbiegł z konwoju do niemieckiego obozu jenieckiego w Pruszkowie, cichociemny
Znajomość języków: niemiecki; szkolenia (kursy): m.in. dywersyjno – strzelecki (STS 25, Inverlochy), sabotażu przemysłowego (STS 17, Brickendonbury Manor), spadochronowy, walki konspiracyjnej, odprawowy (STS 43, Audley End), i in. W dniu wybuchu wojny miał 33 lata; w dacie skoku do Polski 36 lat. Pochodził z rodziny rzemieślniczej, syn rymarza

po wojnie wg. Tochmana tajny współpracownik UB, TW Wiśniewski


41_cc-Tobie-Ojczyzno-grupa-250x139 Ignacy Konstanty - CichociemnySpis treści:


 

Konstanty-Ignacy-karta_1-20210202_103446_001-185x300 Ignacy Konstanty - Cichociemny

Żródło: Archiwum UJ

W 1910 powrócił z rodziną do Polski. Uczył się w szkole podstawowej w Starym Sączu, od 1917 w I Gimnazjum Państwowym w Nowym Sączu, od 1918 w gimnazjum w Gorlicach, w 1927 zdał egzamin dojrzałości. Podjął studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, w 1936 obronił dyplom magistra filologii klasycznej.

Konstanty-Ignacy-karta_2-20210202_103516_002-188x300 Ignacy Konstanty - Cichociemny

Żródło: Archiwum UJ

Od 1932 w Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty w Cieszynie, po jej ukończeniu w 1933 awansowany na stopień kaprala podchorążego. Od 1 września 1936 do 30 czerwca 1939 nauczyciel języków klasycznych (łacina) w prywatnym Gimnazjum i Liceum Żeńskim w Tarnowie, od 1938 w Dąbrowie Tarnowskiej.

 

 

II wojna światowa
08_camp-Coetquidian-Francja-1939-241x300 Ignacy Konstanty - Cichociemny

Camp Coetquidian

camp-Coetquidian-300x198 Ignacy Konstanty - CichociemnyW kampanii wrześniowej 1939 nie zmobilizowany. W pierwszej połowie stycznia 1940 przekroczył w rejonie Starej Lubowni granicę ze Słowacją, następnie 11 stycznia granicę z Węgrami, zatrzymany i aresztowany. Po uwolnieniu w Koszycach, następnie w Budapeszcie, w obozie cywinym Balawszarszo.

Przez Jugosławię i Włochy 1 lutego 1940 dotarł do Modane (Francja), w koszarach Bessieres wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem francuskim. Początkowo w biurze dowództwa piechoty, następnie przydzielony jako dowódca 2 plutonu 1 kompanii, 1 batalionu 4 Warszawskiego Pułku Strzelców Pieszych 2 Dywizji Strzelców Pieszych. Od 25 kwietnia 1940 uczestnik kursu aspirantów w Camp de Coëtquidan, po jego ukończeniu od maja 1940 przydzielony do 7 pułku piechoty 3 Dywizji Piechoty w Parthenay (Bretania, Francja).

Maciej Szczurowski – Geneza formowania Armii Polskiej we Francji 1939 – 1940
w: Piotrkowskie Zeszyty Historyczne, 2002, nr 4 s. 115 – 143

 

Po upadku Francji w czerwcu 1940 z portu La Turbal dopłynął na wyspę Belle Ille, następnie ewakuowany francuskim statkiem do Plymouth (Wielka Brytania). Wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem brytyjskim, od 6 lipca 1940 przydzielony do 1 plutonu 8 kompanii 3 batalionu 1 Brygady Strzelców w Biggar.

Monika Bielak – Ewakuacja żołnierzy polskich z Francji do Wielkiej Brytanii
i Afryki Północnej w latach 1940-1941
w: IPN, Polska 1918-1989 – Od niepodległości do niepodległości. Historia Polski 1918-1989

 

 

Cichociemny
Halifax-mk3-300x225 Ignacy Konstanty - Cichociemny

Handley Page Halifax

button-zrzuty_200-150x150 Ignacy Konstanty - CichociemnyWielomiesięczny (nawet ponad roczny) proces szkolenia kandydatów na Cichociemnych składał się z czterech grup szkoleń, w każdej po kilka – kilkanaście kursów. Kandydatów szkolili w ok. 30 specjalnościach w większości polscy instruktorzy, w ok. 50 tajnych ośrodkach SOE oraz polskich. Oczywiście nie było Cichociemnego, który ukończyłby wszystkie możliwe kursy. Trzy największe grupy wyszkolonych i przerzuconych do Polski to Cichociemni ze specjalnością w dywersji (169), łączności (50) oraz wywiadzie (37). Przeszkolono i przerzucono także oficerów sztabowych (24), lotników (22), pancerniaków (11) oraz kilku specjalistów „legalizacji” (czyli fałszowania dokumentów). 

 

SZKOLENIA__20220602_115242_kolor_ozn_1000px-2-300x238 Ignacy Konstanty - Cichociemny

Uproszczony diagram rekrutacji i szkolenia Cichociemnych  (CAW sygn. II.52.359.29) UWAGA – diagram nie obejmuje wszystkich kursów ani ośrodków

Instruktor kursu odprawowego, późniejszy Cichociemny i szef wywiadu Armii Krajowej mjr / płk dypl. Kazimierz Iranek-Osmecki wspominał – „Kraj żądał przeszkolonych instruktorów, obeznanych z nowoczesnym sprzętem, jaki miał być dostarczony z Zachodu. Ponadto mieli oni być przygotowani pod względem technicznym i taktycznym do wykonywania i kierowania akcją sabotażową, dywersyjną i partyzancką. Żądano też przysłania mechaników i instruktorów radiotelegrafii, jak również oficerów wywiadowczych ze znajomością różnych działów niemieckiego wojska, lotnictwa i marynarki wojennej, ponadto oficerów sztabowych na stanowiska dowódcze. Szkolenie spadochroniarzy musiało więc się odbywać w bardzo rozległym wachlarzu rzemiosła żołnierskiego.

Przystąpiono do werbowania ochotników i wszechstronnego ich szkolenia na najrozmaitszych kursach, zależnie od przeznaczenia kandydata do danej specjalności. Każdy z ochotników musiał oczywiście ukończyć kurs spadochronowy. Ostatecznym oszlifowaniem był tzw. kurs odprawowy. Zaznajamiano na nim z warunkami panującymi w kraju, rodzajami niemieckich służb bezpieczeństwa i zasadami życia konspiracyjnego. (…)”  (Kazimierz Iranek-Osmecki, Emisariusz Antoni, Editions Spotkania, Paryż 1985, s. 159-160)

 

Zgłosił się do służby w Kraju. Przeszkolony ze specjalnością w dywersji, zaprzysiężony na rotę ZWZ/AK 31 stycznia 1943 w Audley End przez szefa Oddziału VI (Specjalnego), ppłk dypl. Michała Protasewicza ps. Rawa. Awansowany na stopień podporucznika ze starszeństwem od 19 marca 1943.

Tempsford-300x222 Ignacy Konstanty - Cichociemny

Lotnisko RAF, Tempsford

Skoczył ze spadochronem do okupowanej Polski w nocy 19/20 marca 1943 w sezonie operacyjnym „Intonacja”, w operacji lotniczej „Beam” (dowódca operacji: F/O Jerzy Polkowski, ekipa skoczków nr: XXVII), z samolotu Halifax BB-340 „D” (138 Dywizjon RAF, załoga: pilot – F/O Jan Polnik, pilot – F/S Bronisław Wojno / nawigator – F/O Jerzy Polkowski / mechanik pokładowy – Sgt. Henryk Chętkowski / i in.). Informacje (on-line) nt. personelu Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii (1940-1947) – zobacz:  Lista Krzystka

Start o godz. 17.45 z lotniska RAF Tempsford pod Londynem, zrzut na placówkę odbiorczą „Mewa” 958 (kryptonim polski, brytyjskie oznaczenie numerowe pinpoints), w okolicach miejscowości Odrowąż, Wielka Dąbrówka, 12 km od Opoczna. Razem z nim skoczyli: ppor. Wilhelm Pluta ps. Pion, ppor. Wiktor Wiącek ps. Kanarek. Zrzucono także sześć zasobników oraz 2 paczki. Samolot szczęśliwie powrócił na lotnisko Driffield w hrabstwie York (Wielka Brytania) po locie trwającym 13 godzin 5 minut.

 

Jan-Jazwinski-251x350 Ignacy Konstanty - CichociemnyW „Dzienniku czynności” mjr dypl. Jan Jaźwiński oficer wywiadu z Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza, Szef Wydziału Specjalnego (S), organizator lotniczych przerzutów do Polski odnotował:

W dn. 16, 19, 20.III. zostały wysłane następujące loty: Lot Nr.: 45/59, PIPE, (…) 6 paczek: M 1, M 2, M 3, M 4, PLT, R., placówka zasadn. Bratek, zapas. Wrona, nawigator squ/ldr. Boxer, załoga brytyjska, start godz. 18.00; Lot Nr.: 46/60, ekipa ATTIC, ludzie: Baba i 2, (…) 0 1, 0 2, 0 3, 0 4, PLT, R., placówka zasadn. Żaba, zapas. Rej. 2, nawigator kpt. obs. Gryglewicz, załoga polska, start godz. 18.05; Lot Nr.: 47/61, LOCK, 6 paczek: 0 1, 0 2, 0 3, 0 4, PLT, R., placówka zasadn. Kaczka, zapas. Wrona, nawigator por. obs. Polkowski, załoga polska, start godz. 17.55; 19.III.43. – z awizowanych przez S.O.E. 7-9 lotów, Lot Nr.: 48/62, ekipa BEAM, ludzie: Kanarek i 2, (…) 6 paczek: 01, 02, 03, 04, PLT, R., placówka zasadn. Mewa, zapas. Jajo, nawigator por. obs. Polkowski, załoga polska, start godz. 17.50; Lot Nr.: 49/63, KEY, 6 paczek: 01, 02, 03, 04, PLT, R., placówka zasadn. Jawor, zapas. Herb, nawigator squ/ldr Boxer, załoga brytyjska, start godz. 17.40; Lot Nr.: 50/64, KNOB, 6 paczek: M 1, M 2, M 3, M 4, PLT, R., placówka zasadn. Osa, zapas. Igła, nawigator kpt. obs. Gryglewicz, załoga polska, start godz. 17.35; 20.III. z zapowiedzianych 4 lotów, wystartowały: Lot Nr.: 52/66, GLASS, 6 paczek: 0 1, 0 2, 0 3, 0 4, PLT, R., placówka zasadn. Sokół, zapas. Gęś, nawigator por. obs. Gembik, załoga polska, start godz. 17.50; Lot Nr.: 53/67, BASIN, 6 paczek: 0 1, 0 2, 0 3, 0 4, PLT, R., placówka zasadn. Rak, zapas. Zatoka, nawigator kpt. obs. Kuźnicki, załoga polska, start godz. 17.55.

ozn_Dziennik-czynnosci-mjr-Jazwinskiego_600px-300x161 Ignacy Konstanty - CichociemnyW/g relacji nawigatorów: – lot 45/59 wykonany całkowicie na plac. BRATEK, – lot 46/60 wykonany całkowicie na plac. Żaba, – lot 47/61 wykonany całkowicie na plac. KACZKA, – lot 48/62 wykonany całkowicie na plac. Mewa, – lot 49/63 wykonany całkowicie na plac. HERB, plac. JAWOR nie dała 1944 [sygnałów świetlnych], – lot 50/64 wykonany całkowicie na plac. Narcyz, – lot 51/65 powrócił – plac. OSA i IGŁA nie dały 1944, – lot 52/66 wykonany całkowicie na plac. SOKÓŁ, – lot 53/67 zawrócił od 3-go stopnia – nawalił silnik – niedopływała oliwa (…).” (s. 166)

Zobacz:  Oddział VI (Specjalny) – Zawartość zasobników i paczek

 

cc-Konstanty-Ignacy-znak-cc-1-241x400 Ignacy Konstanty - CichociemnyAK-opaska-300x201 Ignacy Konstanty - CichociemnyPo skoku aklimatyzacja do realiów okupacyjnych w Warszawie, mieszkał przy Al. Szucha 1, ul. Złotej 2, Al. Krasińskiego 3. Od maja 1943 przydzielony do Okręgu Lublin AK jako oficer do zleceń w Inspektoracie Rejonowym Zamość AK. Od lipca przydzielony do „Kompanii Warszawskiej” kpt. Tadeusza Sztumberk – Rychtera ps. Żegota. Wraz z kompanią w nocy 23/24 września 1943 uczestniczył m.in. w zdobywaniu posterunku policji ukraińskiej w Księżpolu, następnie 24 września 1943 w uwolnieniu 73 więźniów z więzienia w Biłgoraju (w tym m.in. prof. Ludwika Ehrlicha).

Od listopada 1943 przydzielony do 4 kompanii 2 batalionu OP 9 Pułku Piechoty Legionów Cichociemnego Hieronima Dekutowskiego ps. Zapora. Od lutego 1944 oficer gospodarczy w oddziale ppor. Edwarda Błaszczaka ps. Grom, uczestniczył m.in., w walkach pod Radecznicą. Od 4 czerwca 1944  w Warszawie.

 

 

Powstanie Warszawskie

button-cc-pw__ Ignacy Konstanty - Cichociemny

W Powstaniu Warszawskim jako dowódca plutonu saperów Zgrupowania „Żywiciel” ppłk Mieczysława Niedzielskiego ps. Żywiciel. Od 20 września 1944 dowódca 8 Dywizji Piechoty AK im. Romualda Traugutta, do kapitulacji dzielnicy 30 września 1944. Walczył na Żoliborzu.

Po kapitulacji Powstania w konwoju jeńców do obozu w Pruszkowie, dzięki pomocy polskich kolejarzy zbiegł z transportu we Włochach, dotarł do Otwocka, następnie do Starego Sącza.

 

 

Po wojnie

Od 1 marca 1945 nauczyciel w Liceum Ogólnokształcącym i Pedagogicznym w Starym Sączu, od 1949 w I Liceum Ogólnokształcącym im. M. Konopnickiej oraz I Liceum im. J. Długosza w Nowym Sączu. Od września 1969 na emeryturze.

Od 1949 rozpracowywany przez MBP, od 2 lipca 1951 przez UBP w Nowym Sączu. 13 lutego 1954 zwerbowany przez WUBP w Krakowie jako tajny współpracownik ps. Wiśniewski. Rozpracowywał m.in. Cichociemnego Jerzego Iszkowskiego. „Od chwili zwerbowania go do współpracy z organami B.P. [bezpieczeństwa publicznego] nie wniósł (…) żadnych ważniejszych materiałów, a uzyskane dane są o charakterze ogólnoinformacyjnym. (…) Z analizy pracy (…) wynika, że współpracę traktuje jako zło konieczne (…)”  4 stycznia 1957 wyrejestrowany przez PUBP w Nowym Sączu. Zmarł 3 lipca 1972 w Nowym Sączu.

 

Krzysztof A. Tochman – Rozpracowanie cichociemnych przez komunistyczny aparat represji
w: Biuletyn informacyjny AK nr 11 (295) listopad 2014, s. 60 – 72

 

 

Awanse

 

Ordery i odznaczenia

 

 

Życie rodzinne

Syn Jakuba rymarza w Starym Sączu oraz Matyldy z domu Baraściak. W 1946 zawarł związek małżeński z Barbarą z domu Księżyk (ur. 1923). Mieli syna Konstantego Krzysztofa (ur. 1947).

 

 

Upamiętnienie Cichociemnych

jw-grom-pomnik-cc-4-300x248 Ignacy Konstanty - Cichociemnyjw-grom-pomnik-cc-3-300x238 Ignacy Konstanty - CichociemnyW 1989 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni” (scenariusz i reżyseria Marek Widarski).

15 maja 2005 odsłonięto na terenie jednostki specjalnej – Jednostki Wojskowej GROM w Warszawie pomnik poświęcony cichociemnym spadochroniarzom AK. Znaczna część ekspozycji Sali Tradycji jednostki GROM poświęcona jest Cichociemnym.

Od 4 sierpnia 1995 roku jednostka nosi nazwę – Jednostka Wojskowa GROM im. Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej

W 2008 roku powstał film dokumentalny „My cichociemni. Głos żyjących” (scenariusz i reżyseria Paweł Kędzierski).

pomnik-cc-warszawa-761x642-300x253 Ignacy Konstanty - Cichociemny

Pomnik CC w Warszawie

7 października 2013 roku w Warszawie przy ul. Matejki, naprzeciwko Sejmu R.P. odsłonięto Pomnik Cichociemnych Spadochroniarzy AK.

cc-boening-300x199 Ignacy Konstanty - CichociemnyW 2013 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni. Wywalcz wolność lub zgiń” (scenariusz i reżyseria Dariusz Walusiak).

W 2016 roku Sejm R.P. ustanowił rok 2016 Rokiem Cichociemnych. NBP wyemitował srebrną kolekcjonerską monetę o nominale 10 zł upamiętniającą 75. rocznicę pierwszego zrzutu Cichociemnych.

cc-monety-300x157 Ignacy Konstanty - Cichociemnycc-pomnik-powazki--300x213 Ignacy Konstanty - CichociemnyW 2017 roku PLL LOT umieścił znak spadochronowy oraz podpis upamiętniający Cichociemnych na kadłubie Boeinga 787 (SP-LRG).

Cichociemni są patronem wielu szczepów, drużyn oraz organizacji harcerskich. Opublikowano wiele książek i artykułów o Cichociemnych.

Na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie znajdują się groby kilkudziesięciu Cichociemnych oraz poświęcony Im pomnik „TOBIE OJCZYZNO”

sala-tradycji-grom Ignacy Konstanty - Cichociemny

Sala Tradycji Jednostki Wojskowej GROM

button-publikacje_200-300x101 Ignacy Konstanty - Cichociemny

 

 

Źródła:
  • informacje własne (archiwum portalu)
  • Teka personalna – Oddział Specjalny Sztabu Naczelnego Wodza, w zbiorach Studium Polski Podziemnej w Londynie, sygn. Kol.023.0113
  • Krzysztof Tochman – Słownik biograficzny cichociemnych, t. 1, Oleśnica, Kasperowicz Meble, 1994, s. 66-67, ISBN 83-902499-0-1
  • Kajetan Bieniecki – Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Arcana, Kraków 1994, ISBN 83-86225-10-6
  • Jędrzej Tucholski – Cichociemni, Warszawa, Instytut Wydawniczy Pax, 1984, s. 340, ISBN 8321105378
  • Jędrzej Tucholski – Cichociemni 1941-1945. Sylwetki spadochroniarzy, Wojskowy Instytut Historyczny, s. 153-154
  • Krzysztof Tochman – Rozpracowanie cichociemnych przez komunistyczny aparat represji w: Biuletyn informacyjny AK nr 11 (295) listopad 2014, s. 60-72
  • Krzysztof Tochman – Rozpracowanie żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie przez komunistyczny aparat represji na wybranych przykładach cichociemnych,  w: Politycznie obcy!, IPN Szczecin, 2016, s. 131-157 

 

Zobacz także biogram w Wikipedii

 

Bronisław Konik – Cichociemny

40_Znak-Spadochronowy-AK-187x300 Bronisław Konik - Cichociemnyps.: „Sikora”, „Kwiat”

Bronisław Karol Konik  vel Bronisław Kwiatkowski

Zwykły Znak Spadochronowy nr 3159

 

37-1006-300x397 Bronisław Konik - Cichociemny

mjr. Bronisław Konik
źródło: NAC

AK-opaska-300x201 Bronisław Konik - Cichociemnyur. 6 sierpnia 1913 w Wilczy (powiat przemyski, obecnie Przemyśl), zm. 30 grudnia 2001 w Warszawie – major, oficer Wojska Polskiego,  Armii Polskiej gen. Andersa, Armii Krajowej, Obszaru Lwów AK,więzień UB, NKWD, sowieckich łagrów: Kandałaksza (1939-1941), Stalinogorsk (1944-1945), cichociemny
Znajomość języków: rosyjski; szkolenia (kursy): m.in.  sabotażu przemysłowego i kolejowego (STS 17, Brickendonbury Manor), motorowy (Stirling), spadochronowy (1 SBS, Largo House, STS 51, Ringway), walki konspiracyjnej, odprawowy (STS 43, Audley End), i in. W dniu wybuchu wojny miał 26 lat; w dacie skoku do Polski 30 lat. Syn malarza złotnika

 


41_cc-Tobie-Ojczyzno-grupa-250x139 Bronisław Konik - CichociemnySpis treści:


 

odznaka-39-PulkSL-259x350 Bronisław Konik - Cichociemny

odznaka 39 PPSL

Uczył się w szkole powszechnej w Przemyślu, następnie w II Państwowym Gimnazjum i Liceum im. prof. Kazimierza Morawskiego, od 1933 w Liceum Handlowym Koedukacyjnym, w 1935 zdał egzamin dojrzałości.

Od 20 września 1935 do 1 czerwca 1936 uczestnik kursu Dywizyjnej Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty przy 39 Pułku Piechoty Strzelców Lwowskich 24 Dywizji Piechoty w Jarosławiu. Od 28 lipca 1936 dowódca plutonu karabinów maszynowych 17 Pułku Piechoty, od 19 września przeniesiony do rezerwy w stopniu plutonowego podchorążego.

Od 4 października do 13 listopada 1937 uczestnik ćwiczeń rezerwy jako dowódca plutonu karabinów maszynowych 17 Pułku Piechoty. 22 września 1938 awansowany na stopień podporucznika ze starszeństwem od 1 stycznia 1938, przydzielony jako dowódca 3 plutonu ciężkich karabinów maszynowych 39 Pułku Piechoty Strzelców Lwowskich. W latach 1937 – 1939 pracownik PKP na stacji Rozwadów.

 

 

II wojna światowa

cc-konik-10-211x300 Bronisław Konik - CichociemnyW kampanii wrześniowej 1939 zmobilizowany, przydzielony jako dowódca plutonu oraz kompanii 38 Pułku Piechoty Strzelców Lwowskich 24 Dywizji Piechoty, w składzie Armii „Karpaty”. Walczył  w rejonie Tarnowa (5 września), Pilzna, Strzyżowa, Birczy. 8 września ranny pod Ropczycami, od 9 września w szpitalu w Rzeszowie. Uznany przez Niemców za szeregowca, 3 października wyszedł ze szpitala.

represje-sowieckie-wobec-Polakow-300x213 Bronisław Konik - Cichociemny

Represje sowieckie wobec Polaków
źródło: pamiec.pl

Od października w konspiracji w Rozwadowie, w poszukiwaniu kontaktów próbował dotrzeć do Lwowa, przekraczając nowo utworzoną granicę „niemiecko – sowiecką” w rejonie Sieniawy. 

29 grudnia 1939 aresztowany przez NKWD, oskarżony o szpiegostwo, do kwietnia 1940 osadzony w Przemyślu, następnie wywieziony do Kirowogradu (Ukraina) k. Odessy. Skazany na 5 lat łagru, wywieziony do Charkowa, następnie do łagru w Kandałakszy za kręgiem polarnym, na półwyspie Kolskim.

miejsca-zeslan-Polakow-300x172 Bronisław Konik - Cichociemny

GUŁ-ag – mapa zesłań, pracy i straceń Polaków

Zmuszony do niewolniczej pracy przy budowie odlewni aluminium, kopał wykopy pod fundamenty przy mrozach dochodzących do – 50 stopni. Po zbombardowaniu obozu przez Niemców 22 czerwca 1941, wraz z innymi więźniami wywieziony w kierunku Workuty. W ok. 30 osobowej grupie maszerował ok. 3 dni przez tundrę, dotarł do szpitalnego obozu w Sangrodku.

uklad-sikorski-majski-250x188 Bronisław Konik - CichociemnyPo układzie Sikorski – Majski, od 4 października 1941 przeniesiony do pracy przy zbiorze bawełny w kołchozie w rejonie Samarkandy, uciekł do Samarkandy, następnie przetransportowany do Kermine (obecnie Nawoi, Uzbekistan).

21 lutego 1942 wstąpił do Armii Polskiej w ZSRR, przydzielony jako dowódca plutonu, następnie kompanii 22 Pułku Piechoty 27 Dywizji Piechoty. Ewakuowany z Rosji, od 2 września 1942 w Pahlevi (Iran, obecnie Bandar-e Anzali), następnie Khanagin (Irak, obecnie Chanakin). Od 5 stycznia 1943, przez Afrykę Południową, Rio de Janeiro, Nowy Jork, w grupie dowodzonej przez późniejszego Cichociemnego Michała Nowakowskiego, wraz z przyszłymi Cichociemnymi: Zbigniewem Matulą oraz Alfredem Pokultinisem 20 maja 1943 dotarł do Wielkiej Brytanii.

Grzegorz Skrukwa – Armia Andersa – nadzieja dla Polaków w ZSRR
w: Zesłaniec, 2008, nr. 34, s. 29 – 40

 

Andrzej Wojtaszak – Armia Polska w ZSRR
w: Zesłaniec, 2007, nr 32, s. 89 – 106

 

 

Cichociemny
Halifax-mk3-300x225 Bronisław Konik - Cichociemny

Handley Page Halifax

button-zrzuty_200-150x150 Bronisław Konik - CichociemnyWielomiesięczny (nawet ponad roczny) proces szkolenia kandydatów na Cichociemnych składał się z czterech grup szkoleń, w każdej po kilka – kilkanaście kursów. Kandydatów szkolili w ok. 30 specjalnościach w większości polscy instruktorzy, w ok. 50 tajnych ośrodkach SOE oraz polskich. Oczywiście nie było Cichociemnego, który ukończyłby wszystkie możliwe kursy. Trzy największe grupy wyszkolonych i przerzuconych do Polski to Cichociemni ze specjalnością w dywersji (169), łączności (50) oraz wywiadzie (37). Przeszkolono i przerzucono także oficerów sztabowych (24), lotników (22), pancerniaków (11) oraz kilku specjalistów „legalizacji” (czyli fałszowania dokumentów). 

 

SZKOLENIA__20220602_115242_kolor_ozn_1000px-2-300x238 Bronisław Konik - Cichociemny

Uproszczony diagram rekrutacji i szkolenia Cichociemnych  (CAW sygn. II.52.359.29) UWAGA – diagram nie obejmuje wszystkich kursów ani ośrodków

Instruktor kursu odprawowego, późniejszy Cichociemny i szef wywiadu Armii Krajowej mjr / płk dypl. Kazimierz Iranek-Osmecki wspominał – „Kraj żądał przeszkolonych instruktorów, obeznanych z nowoczesnym sprzętem, jaki miał być dostarczony z Zachodu. Ponadto mieli oni być przygotowani pod względem technicznym i taktycznym do wykonywania i kierowania akcją sabotażową, dywersyjną i partyzancką. Żądano też przysłania mechaników i instruktorów radiotelegrafii, jak również oficerów wywiadowczych ze znajomością różnych działów niemieckiego wojska, lotnictwa i marynarki wojennej, ponadto oficerów sztabowych na stanowiska dowódcze. Szkolenie spadochroniarzy musiało więc się odbywać w bardzo rozległym wachlarzu rzemiosła żołnierskiego.

Przystąpiono do werbowania ochotników i wszechstronnego ich szkolenia na najrozmaitszych kursach, zależnie od przeznaczenia kandydata do danej specjalności. Każdy z ochotników musiał oczywiście ukończyć kurs spadochronowy. Ostatecznym oszlifowaniem był tzw. kurs odprawowy. Zaznajamiano na nim z warunkami panującymi w kraju, rodzajami niemieckich służb bezpieczeństwa i zasadami życia konspiracyjnego. (…)”  (Kazimierz Iranek-Osmecki, Emisariusz Antoni, Editions Spotkania, Paryż 1985, s. 159-160)

 

Zgłosił się do służby w Kraju. Przydzielony do Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza, przeszkolony ze specjalnością w dywersji, m.in. na kursie języka niemieckiego, wywiadu, łączności, szyfrów, walki wręcz, na noże, strzeleckim, motorowym w Stirling, chemicznym, minerskim, „domowej” produkcji materiałów wybuchowych, przetrwania, a także spadochronowym w Largo House pod Leven i w Ringway oraz odprawowym i walki konspiracyjnej w Audley End. Zaprzysiężony na rotę ZWZ/AK 15 grudnia 1943 w Chicheley przez szefa Oddziału VI (Specjalnego), ppłk dypl. Michała Protasewicza ps. Rawa. Przerzucony na stację wyczekiwania nr 16 pod Londynem, następnie – po przebazowaniu od 22 grudnia 1943 polskiej 1586 Eskadry Specjalnego Przeznaczenia  na lotnisko Campo Cassale w Brindisi (Włochy) – na stację wyczekiwania Głównej Bazy Przerzutowej „Jutrzenka” w Latiano nieopodal Brindisi (Włochy).

Vade Mecum Żołnierza – Kierowcy, 1941
skan: Fundacja dla Demokracji, źródło: JW GROM

 

Brindisi_1-300x199 Bronisław Konik - Cichociemny

lotnisko w Brindisi (Włochy)

Skoczył ze spadochronem do okupowanej Polski w nocy 24/25 maja 1944 w sezonie operacyjnym „Riposta”, w operacji lotniczej „Weller 23” (dowódca operacji: F/L Stanisław Daniel, ekipa skoczków nr: LIV), z samolotu Halifax JP-180 „V” (1586 Eskadra PAF, załoga: pilot – F/O Kazimierz Szrajer, pilot – F/S Roman Szwedowski / nawigator – F/L Stanisław Daniel / radiotelegrafista – F/S Bazyli Chmaruk / mechanik pokładowy – Sgt. Marcin Chmielewski / strzelec – Sgt. Antoni Wesołowski / despatcher – Sgt. Józef Petryszak). Informacje (on-line) nt. personelu Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii (1940-1947) – zobacz:  Lista Krzystka

Start z lotniska Campo Casale nieopodal Brindisi, zrzut na placówkę odbiorczą „Koliber-2” 306 (kryptonim polski, brytyjskie oznaczenie numerowe pinpoints), w okolicach miejscowości Zabierzów Bocheński, 11 km od Bochni, na skraju Puszczy Niepołomickiej. Razem z nim skoczyli: por. Zbigniew Matula ps. Radomyśl, kpt. Michał Nowakowski ps. Harpun, por. Alfred Pokultinis ps. Fon, ppor. Zbigniew Wilczkiewicz ps. Kij oraz kurier ppor. Jan Nodzyński ps. Łuk. Był to drugi lot tej ekipy, w poprzednim (10/11 maja) zadanie nie mogło być wykonane. Zrzucono dwanaście zasobników oraz cztery paczki, wraz ze skoczkami w trzech nalotach na placówkę odbiorczą, w godz. 00.52 – 01.02.

 

Jan-Jazwinski-251x350 Bronisław Konik - CichociemnyW swoim pamiętniku mjr dypl. Jan Jaźwiński oficer wywiadu z Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza, komendant Głównej Bazy Przerzutowej „Jutrzenka” w Latiano nieopodal Brindisi, organizator lotniczych przerzutów do Polski odnotował:

W okresie od 1 maja 1944 r. nadeszło do mnie ponad 60 depesz związanych z opracowaniem planu przerzutu zwanego „Odwet” jaki ma rozpocząć się od 1 sierpnia b.r. Tatar zastrzegł sobie wyłącznie koordynację tego planu z dowódcą AK. Tę masę depesz charakteryzuje zupełna nieznajomość organizacji i kompetencji władz brytyjskich, tak we Włoszech jak i w Londynie. Usiłuję cierpliwie naświetlić sytuację i warunki pracy Bazy Jutrzenka, kładąc nacisk na przysłanie załóg polskich. Załogi te są w kompetencji Air Ministry i polskiego Inspektora Lotnictwa. Ciągle mam nadzieję, że szef Sztabu gen. Kopański dotrzyma swego przyrzeczenia, że osobiście dopilnuje wysłania załóg dla polskiego dyonu. Nie rozumiem dlaczego gen. Kopański milczy i nawet nie odpowiada mnie, kto te załogi wstrzymuje. (…)

ozn_Dziennik-czynnosci-mjr-Jazwinskiego_600px-300x161 Bronisław Konik - CichociemnyW rezultacie mam obecnie: bardzo dobrą współpracę z dowódcą AK i bardzo dobrze funkcjonujący aparat przyjęcia zrzutów w Kraju. Ze strony szefa Sztabu NW i podległego mu O.Spec. mam tylko masę depesz zupełnie błędnych i ani jednego awiza o przysłaniu załóg polskich. To wszystko co przychodzi z O. Sp. nie ma żadnego logicznego związku z pracą Bazy i kiedy przyjdzie czas na opracowanie planu przerzutu trzeba to będzie zrobić na Bazie Jutrzenka. (…)

25 maja otrzymałem pocztę prywatną, drogą przez kuriera SOE z Londynu we Włoszech. Jeden list od Wandy, wypełniony ściśle prywatnymi sprawami, drugi list od Podolskiego. Pod podaje używając kryptonimów: (…) Perkins [szef polskiej sekcji SOE] rozmawiał dwukrotnie z Tatarem. Ja tłumaczyłem. Perkins powiedział mnie: Wystarczą te dwa razy. Tatar damned fool [głupi jak but – tłum Kajetan Bieniecki] nie ma pojęcia o roli A.K., albo usiłuje zniszczyć A.K. w oczach Aliantów albo, na co wskazują dane z wywiadu brytyjskiego, kontaktuje się ze znanym nam agentem ambasady sowieckiej. Nominacja Tatara na pewno nie pomoże ani Sosnkowskiemu ani też Mikołajczykowi, który go popiera.” (Dramat dowódcy. Pamiętnik oficera sztabu oddziału wywiadowczego i specjalnego (przygotowanie do druku: Piotr Hodyra i Kajetan Bieniecki), Polski Instytut Naukowy w Kanadzie, Montreal 2012, ISBN 978-0-9868851-3-6, tom II, s. 55-57)

Zobacz:  Oddział VI (Specjalny) – Zawartość zasobników i paczek

 

Od-Buzułuku-do-Pahlevi-250x350 Bronisław Konik - Cichociemny

Publikacja Centralnej Biblioteki Wojskowej, Warszawa 2012

AK-opaska-300x201 Bronisław Konik - CichociemnyPo skoku awansowany na stopień porucznika, ze starszeństwem od 25 maja 1944. Aklimatyzacja do realiów okupacyjnych w Warszawie, początkowo przy ul. Grottgera 5, następnie przy Nowogrodzkiej 18. Przydzielony do Obszaru Lwów AK, 15 lipca wyruszył z Warszawy wraz z Cichociemnym por. Kazimierzem Bernaczykiem ps. Rango. Od 16 lipca 1944 we Lwowie,  od 19 lipca przydzielony do Kedywu Okręgu Stanisławów, jednak przydział nie został zrealizowany, w związku z akcją Burza oraz ofensywą sowiecką. Wraz z por. „Rango” w składzie odtworzonego 14 Pułku Ułanów Jazłowieckich 5 Dywizji Piechoty AK.

odznaka-NKWD-245x350 Bronisław Konik - CichociemnyZnając Sowietów, nie zgłosił się na zorganizowaną przez nich „odprawę” 31 lipca 1944 w gmachu przy ul. Kochanowskiego 27 oraz w pałacu Biesiadeckich we Lwowie, dzięki czemu uniknął aresztowania. To samo doradził Cichociemnemu  por. Kazimierzowi Bernaczykowi ps. Rango, razem wyjechali z Lwowa.

W trakcie ewakuacji ze Lwowa na zachód uczestniczył w wypadku samochodowym, w którym obrażenia odniósł por. „Rango” (złamana noga, zmiażdżona miednica). Po umieszczeniu Go w szpitalu w Nisku, dotarł do Rozwadowa, następnie przez Lublin do Warszawy, zamieszkał u znajomej w Świdrze k. Otwocka. Po spotkaniu Cichociemnych: por. Mariana Golarza ps. Góral 2 oraz ppor. Zdzisława Luszowicza ps. Szakal, w składzie 30 Poleskiej Dywizji Piechoty AK, dowodzonej przez Cichociemnego ppłk. Henryka Krajewskiego ps. Trzaska.

Piotr Dubaniewicz – Cichociemny Bronisław Konik ps. „Sikora”
w: Niepodległość i Pamięć 1998 r., nr 5/1 (10), s. 343 – 354

 

 

Po wojnie

Konik-Bronislaw-KOL_023_0112-300x203 Bronisław Konik - CichociemnyPo wkroczeniu Armii Czerwonej do Warszawy – Pragi, zamieszkał w wynajmowanym mieszkaniu w Warszawie przy ul. Zamienieckiej, w którym organizowano narady z udziałem oficerów 27 Dywizji Piechoty AK, m.in. Cichociemnego  ppłk. Henryka Krajewskiego ps. Trzaska, w celu ustalenia sposobu przedarcia się na pomoc Powstaniu Warszawskiemu.

10 grudnia 1944 aresztowany (pod fałszywą tożsamością) przed wynajmowanym mieszkaniem, przez por. UB i NKWD por. Józefa Światłę (Izaak Fleischfarb) oraz chor. Józefa Czereśnię. W „kotle” aresztowano jeszcze 17 osób, w tym Cichociemnych: ppłk. Henryka Krajewskiego ps. Trzaska (pod fałszywą tożsamością Henryk Jezierski), ppor. Zdzisława Luszowicza ps. Szakal, por. Mariana Golarza ps. Góral 2.

Osadzony w piwnicznych celach placówki NKWD w Otwocku (prawdopodobnie przy ul. Legionów), ciężko przesłuchiwany oraz torturowany przez NKWD i por. Józefa Światłę (Izaak Fleischfarb). Żaden z Cichociemnych nie wydał nikogo.

Sławomir Kalbarczyk – Sowieckie represje wobec polskiego podziemia niepodległościowego
w Warszawie i okolicach na przełomie 1944 i 1945 roku
w: Pamięć i Sprawiedliwość 2002 nr 1/2 s. 139-155

 

Ok. 28 grudnia 1944 wywieziony do obozu nr 13 w Stalinogorsku (obecnie Nowomoskowsk, obwód tulski, Rosja), pracował niewolniczo w kopalni. We wrześniu 1945 zwolniony z łagru,  transportem kolejowym przewieziony do Polski. Spośród ok. stu aresztowanych w sprawie, większość zesłano do obozów pracy za Ural, ponad 1/3 nigdy nie wróciła.

Dariusz Rogut – Polacy w sowieckich obozach kontrolno-filtracyjnych (1944-1946)
w: Dzieje Najnowsze, 2004 nr 36/4, s. 85-109

 

cc-Konik-kapitan-247x350 Bronisław Konik - Cichociemny

Od 20 września 1945 w Warszawie, zamierzał wyemigrować z kraju wraz z Cichociemnym ppor. Zdzisławem Luszowiczem ps. Szakal, ale nie dotarł na umówione spotkanie, pozostał w Polsce. 14 kwietnia 1947 ujawnił się w UBP w Warszawie. Na początku 1946 w Krakowie pomógł zdobyć fałszywe dokumenty koledze, Cichociemnemu Michałowi Nowakowskiemu.

Od 1947 referent, następnie naczelnik wydziału w PZU, po zwolnieniu w lutym 1952 ponownie w PZU, od 1960 w TUiR „Warta” w Warszawie.

We wrześniu 1952 przez Józefa Światłę (Izaak Fleischfarb) indagowany w UB w sprawie rzekomo rozstrzelanego Cichociemnego Michała Nowakowskiego, który ok. miesiąc później przyszedł do jego mieszkania.

Od 1974 na emeryturze, mieszkał na Żoliborzu. Zmarł 30 grudnia 2001 w Warszawie, pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach, w Panteonie Żołnierzy Polski Walczącej

cc-Konik-major-247x350 Bronisław Konik - Cichociemny

 

Awanse

 

Virtuti-Militari-272x350 Bronisław Konik - Cichociemny

Ordery i odznaczenia

 

 

Życie rodzinne
cc-Konik_Bronisław-grób-226x350 Bronisław Konik - Cichociemny

grób na Cmentarzu Wojskowym, Powązki

Syn Władysława malarza złotnika oraz Joanny z domu Sikora. Przed wojną zawarł związek małżeński, mieli syna Stanisława (ur. 1940) mechanika.

W 1949 zawarł związek małżeński z Heleną z domu Gałązka (ur. 1921). Mieli syna Andrzeja (ur. 1950) inżyniera oraz córkę Barbarę (ur. 1953) księgową.

 

Dziękuję Rodzinie mjr. cc Bronisława Konika za pomoc w opracowaniu niniejszego biogramu

 

 

Upamiętnienie Cichociemnych

jw-grom-pomnik-cc-4-300x248 Bronisław Konik - Cichociemnyjw-grom-pomnik-cc-3-300x238 Bronisław Konik - CichociemnyW 1989 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni” (scenariusz i reżyseria Marek Widarski).

15 maja 2005 odsłonięto na terenie jednostki specjalnej – Jednostki Wojskowej GROM w Warszawie pomnik poświęcony cichociemnym spadochroniarzom AK. Znaczna część ekspozycji Sali Tradycji jednostki GROM poświęcona jest Cichociemnym.

Od 4 sierpnia 1995 roku jednostka nosi nazwę – Jednostka Wojskowa GROM im. Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej

W 2008 roku powstał film dokumentalny „My cichociemni. Głos żyjących” (scenariusz i reżyseria Paweł Kędzierski).

pomnik-cc-warszawa-761x642-300x253 Bronisław Konik - Cichociemny

Pomnik CC w Warszawie

7 października 2013 roku w Warszawie przy ul. Matejki, naprzeciwko Sejmu R.P. odsłonięto Pomnik Cichociemnych Spadochroniarzy AK.

cc-boening-300x199 Bronisław Konik - CichociemnyW 2013 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni. Wywalcz wolność lub zgiń” (scenariusz i reżyseria Dariusz Walusiak).

W 2016 roku Sejm R.P. ustanowił rok 2016 Rokiem Cichociemnych. NBP wyemitował srebrną kolekcjonerską monetę o nominale 10 zł upamiętniającą 75. rocznicę pierwszego zrzutu Cichociemnych.

cc-monety-300x157 Bronisław Konik - Cichociemnycc-pomnik-powazki--300x213 Bronisław Konik - CichociemnyW 2017 roku PLL LOT umieścił znak spadochronowy oraz podpis upamiętniający Cichociemnych na kadłubie Boeinga 787 (SP-LRG).

Cichociemni są patronem wielu szczepów, drużyn oraz organizacji harcerskich. Opublikowano wiele książek i artykułów o Cichociemnych.

Na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie znajdują się groby kilkudziesięciu Cichociemnych oraz poświęcony Im pomnik „TOBIE OJCZYZNO”

sala-tradycji-grom Bronisław Konik - Cichociemny

Sala Tradycji Jednostki Wojskowej GROM

button-publikacje_200-300x101 Bronisław Konik - Cichociemny

 

 

Źródła:
  • informacje własne (archiwum portalu)
  • Teka personalna – Oddział Specjalny Sztabu Naczelnego Wodza, w zbiorach Studium Polski Podziemnej w Londynie, sygn. Kol.023.0112
  • Krzysztof Tochman – Słownik biograficzny cichociemnych, t. I, Oleśnica, Abres, ISBN 83-902499-0-1, s. 65-66
  • Piotr Dubaniewicz – Cichociemny Bronisław Konik ps. „Sikora”,  w: Niepodległość i Pamięć 1998 r., nr 5/1 (10), s. 343 – 354
  • Kajetan Bieniecki – Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Arcana, Kraków 1994, ISBN 83-86225-10-6
  • Jędrzej Tucholski – Cichociemni, Warszawa, Instytut Wydawniczy Pax, 1984, ISBN 8321105378
  • Jędrzej Tucholski – Cichociemni 1941-1945. Sylwetki spadochroniarzy, Wojskowy Instytut Historyczny

 

Zobacz także biogram w Wikipedii

 

Stanisław Kolasiński – Cichociemny

40_Znak-Spadochronowy-AK-187x300 Stanisław Kolasiński - Cichociemnyps.: „Ulewa”, „Śmiga”

vel Stanisław Wilkosz

Zwykły Znak Spadochronowy nr 0154, Bojowy Znak Spadochronowy nr 2067

 

Kolasinski-Stanislaw-KOL_023_0111-184x250 Stanisław Kolasiński - Cichociemny

kpt. Stanisław Kolasińki

AK-opaska-300x201 Stanisław Kolasiński - Cichociemnyur. 16 listopada 1916 w Mokrzyskach (powiat brzeski), zm. 19 listopada 1996 w Zbylitowskiej Górze (powiat tarnowski) – kapitan, harcerz, oficer Wojska Polskiego, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, Armii Krajowej, Kedywu Okręgu Lwów AK, Delegatury Zagranicznej WiN, współpracownik SIS/CIA, żołnierz wyklęty, cichociemny
Znajomość języków: niemiecki, angielski; szkolenia (kursy): m.in.  dywersyjno – strzelecki (STS 25, Inverlochy), sabotażu przemysłowego (STS 17, Brickendonbury Manor), spadochronowy, STS 43 (Audley End), i in. W dniu wybuchu wojny miał 22 lata; w dacie skoku do Polski 26 lat. Syn technika mechanika w kopalni węgla

 


41_cc-Tobie-Ojczyzno-grupa-250x139 Stanisław Kolasiński - CichociemnySpis treści:


 

krzyz-harcerski-zhp-300x301 Stanisław Kolasiński - CichociemnyUczył się w szkole powszechnej w Mokrzyskach, następnie w Brzesku. Od 1927 w Państwowym Gimnazjum Koedukacyjnym w Brzesku, 12 czerwca 1935 zdał egzamin dojrzałości. Podczas nauki w szkole działał w harcerstwie.

Od 20 września jako ochotnik uczestnik Dywizyjnego Kursu Podchorążych Rezerwy przy 82 Syberyjskim Pułku Strzelców im. Tadeusza Kościuszki (82 pp) w Brześciu nad Bugiem, następnie w Szkole Podchorążych Piechoty w Ostrowi – Komorowie. Awansowany na stopień podporucznika 1 października 1938, przydzielony jako dowódca plutonu 6 Pułku Piechoty Legionów 1 Dywizji Piechoty Legionów w Wilnie.

 

 

II wojna światowa

stanislawkolasinski-258x350 Stanisław Kolasiński - CichociemnyW kampanii wrześniowej 1939 jako dowódca plutonu 31 dywizyjnej kompanii kolarzy 1 Dywizji Piechoty. Wraz ze swoją jednostką od 5 września walczył w rejonie Pułtuska, Wyszkowa, 11 września uczestniczył w bitwie pod Kałuszynem oraz w II Bitwie Tomaszowskiej. Podczas ostatniej akcji bojowej dywizji pod Tarnawatką, 23 września ranny, postrzelony w prawe udo, odnaleziony na polu walki po dwóch dobach. Od 28 września w szpitalu polowym w Zamościu, 15 listopada uznał że jest wyleczony i uciekł ze szpitala do rodziny w Tarnowie.

Patris-250x150 Stanisław Kolasiński - Cichociemny

Grecki statek pasażerski Patris

5 stycznia 1940 przekroczył granicę z Węgrami w rejonie Przełęczy Łupkowskiej,  przez Jugosławię dotarł do Splitu, następnie statkiem „Patris” dopłynął do Marsylii (Francja).

Wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem francuskim. Od marca w Rezerwowym Ośrodku Wyszkoleniowym Oficerów w Vichy, następnie przydzielony do 8 Pułku Piechoty 3 Dywizji Piechoty w Plelan le Grand. W czerwcu 1940 w straży tylnej pułku, osłaniał jego dyslokację na północ, do rozwiązania dywizji.

Maciej Szczurowski – Geneza formowania Armii Polskiej we Francji 1939 – 1940
w: Piotrkowskie Zeszyty Historyczne, 2002, nr 4 s. 115 – 143

 

cc-Nowodworski-04-odznaka-1BS_1-300x226 Stanisław Kolasiński - Cichociemny

Odznaka 1BS

Biggar-250x178 Stanisław Kolasiński - Cichociemny

Biggar

Po upadku Francji z grupą żołnierzy dotarł do portu Cruasik, ewakuowany okrętem wojennym, 21 czerwca 1940 dotarł do Wielkiej Brytanii.

Wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem brytyjskim. Przydzielony jako dowódca plutonu 5 kompanii 1 Brygady Strzelców w Biggar (Szkocja).

Monika Bielak – Ewakuacja żołnierzy polskich z Francji do Wielkiej Brytanii
i Afryki Północnej w latach 1940-1941
w: IPN, Polska 1918-1989 – Od niepodległości do niepodległości. Historia Polski 1918-1989

 

 

Cichociemny
Halifax-mk3-300x225 Stanisław Kolasiński - Cichociemny

Handley Page Halifax

button-zrzuty_200-150x150 Stanisław Kolasiński - CichociemnyWielomiesięczny (nawet ponad roczny) proces szkolenia kandydatów na Cichociemnych składał się z czterech grup szkoleń, w każdej po kilka – kilkanaście kursów. Kandydatów szkolili w ok. 30 specjalnościach w większości polscy instruktorzy, w ok. 50 tajnych ośrodkach SOE oraz polskich. Oczywiście nie było Cichociemnego, który ukończyłby wszystkie możliwe kursy. Trzy największe grupy wyszkolonych i przerzuconych do Polski to Cichociemni ze specjalnością w dywersji (169), łączności (50) oraz wywiadzie (37). Przeszkolono i przerzucono także oficerów sztabowych (24), lotników (22), pancerniaków (11) oraz kilku specjalistów „legalizacji” (czyli fałszowania dokumentów). 

 

SZKOLENIA__20220602_115242_kolor_ozn_1000px-2-300x238 Stanisław Kolasiński - Cichociemny

Uproszczony diagram rekrutacji i szkolenia Cichociemnych  (CAW sygn. II.52.359.29) UWAGA – diagram nie obejmuje wszystkich kursów ani ośrodków

Instruktor kursu odprawowego, późniejszy Cichociemny i szef wywiadu Armii Krajowej mjr / płk dypl. Kazimierz Iranek-Osmecki wspominał – „Kraj żądał przeszkolonych instruktorów, obeznanych z nowoczesnym sprzętem, jaki miał być dostarczony z Zachodu. Ponadto mieli oni być przygotowani pod względem technicznym i taktycznym do wykonywania i kierowania akcją sabotażową, dywersyjną i partyzancką. Żądano też przysłania mechaników i instruktorów radiotelegrafii, jak również oficerów wywiadowczych ze znajomością różnych działów niemieckiego wojska, lotnictwa i marynarki wojennej, ponadto oficerów sztabowych na stanowiska dowódcze. Szkolenie spadochroniarzy musiało więc się odbywać w bardzo rozległym wachlarzu rzemiosła żołnierskiego.

Przystąpiono do werbowania ochotników i wszechstronnego ich szkolenia na najrozmaitszych kursach, zależnie od przeznaczenia kandydata do danej specjalności. Każdy z ochotników musiał oczywiście ukończyć kurs spadochronowy. Ostatecznym oszlifowaniem był tzw. kurs odprawowy. Zaznajamiano na nim z warunkami panującymi w kraju, rodzajami niemieckich służb bezpieczeństwa i zasadami życia konspiracyjnego. (…)”  (Kazimierz Iranek-Osmecki, Emisariusz Antoni, Editions Spotkania, Paryż 1985, s. 159-160)

 

We wrześniu 1942 zgłosił się do służby w Kraju. Od 16 października w dyspozycji Sztabu Naczelnego Wodza, następnie przydzielony do Oddziału VI (Specjalnego) SNW. Przeszkolony ze specjalnością w dywersji, zaprzysiężony na rotę ZWZ/AK 31 stycznia 1943 w Audley End przez szefa Oddziału VI (Specjalnego), ppłk dypl. Michała Protasewicza ps. Rawa. Awansowany na stopień porucznika ze starszeństwem od 1 stycznia 1942.

Tempsford-300x222 Stanisław Kolasiński - Cichociemny

Lotnisko RAF, Tempsford

Skoczył ze spadochronem do okupowanej Polski w nocy 13/14 marca 1943 w sezonie operacyjnym „Intonacja”, w operacji lotniczej „Door” (dowódca operacji: F/L Austin J.B., ekipa skoczków nr: XXIV), z samolotu Halifax BB-281 „O” (138 Dywizjon RAF, załoga: pilot – F/L Austin J.B. / i in.). Informacje (on-line) nt. personelu Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii (1940-1947) – zobacz:  Lista Krzystka

Start o godz. 18.58 z lotniska RAF Tempsford, zrzut na placówkę odbiorczą „Kra” 602 (kryptonim polski, brytyjskie oznaczenie numerowe pinpoints), 8 km od Zwolenia, w Puszczy Kozienickiej. Razem z nim skoczyli: ppor. Adam Riedl ps. Rodak, ppor. Lech Zabierek ps. Wulkan oraz Węgier (radiotelegrafista) Ivan Szabo ps. Hun. Skoczkowie przerzucili 395 tys. dolarów w banknotach na potrzeby AK. Zrzucono także sześć zasobników i dwie paczki. Samolot szczęśliwie powrócił do bazy po locie trwającym dwanaście godzin 33 minuty.

Po skoku aklimatyzacja do realiów okupacyjnych w Warszawie, od kwietnia 1943 przydzielony do Kedywu jako dowódca 1 oddziału dyspozycyjnego Okręgu Lwów AK.

 

Jan-Jazwinski-251x350 Stanisław Kolasiński - CichociemnyW „Dzienniku czynności” mjr dypl. Jan Jaźwiński oficer wywiadu z Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza, Szef Wydziału Specjalnego (S), organizator lotniczych przerzutów do Polski odnotował:

Dnia 13.III.43. uruchomiony został Plan Startu – wariant „osiem 2103” [zrzutów]; jak następuje: Lot Nr.: 36/47, ekipa BRICK, ludzi: Dąb plus 3 (…) placówka zasadn. Wół, zapas. Żaba, nawigator squ/ldr Boxer, załoga brytyjska, start godz. 18.40; Lot Nr.: 37/38, ekipa WINDOW, ludzi: Wołk plus 3 (…) placówka zasadn. Żbik, zapas. Hiena, nawigator kpt. obs. Kużnicki, załoga polska, start godz. 18.35; Lot Nr.: 38/49, ekipa TILE, ludzi: Sum plus 3 (…) placówka zasadn. Olcha, zapas. rej.3, nawigator por. obs. Gembik, załoga polska, start godz. 18.30; Lot Nr.: 39/50, ekipa STOCK, ludzi: Antoni plus 3 (…) placówka zasadn. Koza, zapas. Bratek, nawigator kpt. obs. Ławreńczuk, załoga polska, start godz. 18.50; Lot Nr.: 40/51, ekipa DOOR, ludzi: Ulewa plus 3 (…) placówka zasadn. Kra, zapas. Bat, nawigator F/Lt.. Austin, załoga brytyjska, start godz. 18.45; Lot Nr.: 41/52, SLATE, 6 paczek: M1, M2, M3, M4, PLT, R. (…) placówka zasadn. Wrona, nawigator F/o Wynne, załoga brytyjska, start godz. 19.05; Lot Nr.: 42/53, YARD, 6 paczek: 01, 02, 03, 04, 05, R. (…) placówka zasadn. Kaczka, nawigator F/o Foster, załoga brytyjska, start godz. 19.00; Lot Nr.: 43/54, AREA, 6 paczek: M1, M2, M3, M4, 05, R. (…) placówka zasadn. Kot, nawigator kpt. obs. Gryglewicz, załoga polska, start godz. 18.55;”.

ozn_Dziennik-czynnosci-mjr-Jazwinskiego_600px-300x161 Stanisław Kolasiński - CichociemnyDn. 14.III. nawigatorzy zameldowali: – lot 36/47 wykonany na plac. odb. WÓŁ, zrzut jak plan. (543.000 dol. i 126.000 Rm), .- lot 37/48 wykonany na plac. odb. ŻBIK, zrzut jak plan. (744.000 dol.), – lot 38/49 wykonany na plac. odb. OLCHA, zrzut jak plan. (616.500 dol. i 547.000 Rm), – lot 39/50 wykonany na plac. odb. KOZA, zrzut jak plan. (450.000 dol. i 10.000 peset), – lot 40/51 wykonany na plac. odb. KRA, zrzut jak plan. (395.000 dol.), – lot 41/52 – nawalił dopływ benzyny – 20 min. od plac. – samolot zawrócił, – lot 42/53 – nawigator twierdzi, że plac. odb. nie dała 1944 [sygnałów świetlnych]. DZIĘKI CI WIELKI BOŻE! Wspaniała i szczęśliwa defilada – d l a   K r a j u !

Nastrój załóg, ekip i Wydz. „S”: w r e s z c i e    w y s t a r t o w a l i ś m y. Łacznie przerzucono, w sześciu wykonanych lotach – na placówki: 20 ludzi, 2.748.000 dol., 673.000 Rmk., 10.000 peset, trzy poczty (…) i 6 paczek mat. ” (s. 164)

Zobacz:  Oddział VI (Specjalny) – Zawartość zasobników i paczek

 

Stanisław Pagacz, Robert Pagacz – Cichociemny z Mokrzysk  [Stanisław Kolasiński]
w: Brzeski Magazyn Informacyjny, styczeń 2010, nr 1 (203), s. 22-23
Dziękujemy Autorom oraz Redakcji BMI za życzliwą zgodę na udostępnienie publikacji

 

AK-opaska-300x201 Stanisław Kolasiński - CichociemnyUczestniczył w wielu bojowych akcjach dywersyjnych, m.in. latem 1943 wraz z Cichociemnym por.  Jerzym Kowalskim ps. Baba oraz kpt. Adamem Brudkowskim ps. Andrzej w akcji bojowej – ataku na magazyn materiałów wybuchowych na Czortkowskiej Skale; w wysadzeniu zbiorników paliwa (z ropą) na Zamarstynowie (dzielnica Lwowa), transportu kolejowego pomiędzy Zimną Wodą a Kamionką Strumiłową (listopad 1943) oraz w akcjach przeciwko UPA.

Akcja-Burza-297x300 Stanisław Kolasiński - CichociemnyOd czerwca 1944, w związku z akcją Burza, dowódca samodzielnego oddziału leśnego 2 kompanii 19 Pułku Piechoty AK, rozpoczął jego formowanie w miejscowości Prusy, na terenie IV Rejonu Wiejskiego Dzielnicy Północ.

19 lipcq 1944 wraz ze swoimi żołnierzami oraz mieszkańcami wsi zatrzymany w niemieckiej obławie, pod fałszywą tożsamością Stanisław Wilkosz. Wraz z innymi konwojowany pieszo na Węgry, następnie koleją przez Wiedeń do Hamburga. Osadzony w obozie „Focke”, wykorzystywany do przymusowej pracy przy usuwaniu szkód po bombardowaniach aliantów. Po przymusowym przydzieleniu do Organizacji Todt uciekł 2 maja 1945, przedarł się przez front, dotarł do wojsk brytyjskich.

Iwona Dojka – Cichociemny „Śmiga” [Stanisław Kolasiński]
w: Brzeski Magazyn Informacyjny, październik 2004, nr 10, s. 14-15
Dziękujemy Autorce oraz Redakcji BMI za życzliwą zgodę na udostępnienie publikacji

 

 

Po wojnie

Polski_Korpus_Przysposobienia_i_Rozmieszczenia-1-300x249 Stanisław Kolasiński - Cichociemny

Ulotka PKPiR

Oddzial-VI-Londyn-300x253 Stanisław Kolasiński - Cichociemny

Oddział VI SNW, Londyn

Od 5 maja 1945 w Wielkiej Brytanii zameldował się w Oddziale VI (Specjalnym) Sztabu Naczelnego Wodza, ponownie wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem brytyjskim. Od czerwca przydzielony jako dowódca 1 kompanii 4 Warszawskiego Batalionu Strzelców Spadochronowych 2 Brygady 4 Dywizji Piechoty. Awansowany na stopień kapitana, ze starszeństwem od 1 stycznia 1946.

Do 16 września 1946 w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie, następnie po zdemobilizowaniu w Polskim Korpusie Przysposobienia i Rozmieszczenia. Ukończył kurs, pracował jako tapicer.

 

 

Udział w operacji specjalnej CIA

1024px-Central_Intelligence_Agency-300x300 Stanisław Kolasiński - CichociemnyOd 10 listopada 1951 w Republice Federalnej Niemiec, działał w Delegaturze Zagranicznej Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, do rozwiązania organizacji w marcu 1953. W listopadzie 1950 Delegatura zawarła umowę z władzami amerykańskimi w sprawie współpracy w działaniach na terenie komunistycznej Polski. Dzięki otrzymanemu wsparciu, także finansowemu, Delegatura rozpoczęła szkolenie dywersantów, którzy mieli zostać przerzuceni do kraju.

memorial-WiN-243x350 Stanisław Kolasiński - CichociemnyBył kierownikiem procesu szkolenia, także m.in. instruktorem radiotelegrafii podczas kursu w Monachium oraz na poligonie w rejonie Haidelbergu. Pierwszy kurs trwał od lutego do 31 lipca 1952, obejmował głównie obsługę radiostacji, szkolenie spadochronowe, posługiwanie się bronią oraz sprzętem bojowym, walkę wręcz, ale także podstawy dywersji, sabotażu, minerstwo, terenoznawstwo, przetrwania w terenie oraz udzielania pierwszej pomocy. Istotną częścią szkolenia były zajęcia praktyczne oraz terenowe.

krzyz-WiN-250x272 Stanisław Kolasiński - CichociemnyDelegatura Zagraniczna Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, współpracowała m.in. z komórką ds. łączności z krajem o kryptonimie „Zbiornica”, powołaną w związku z likwidacją Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza. Kierował nią Bohdan Sałaciński vel Andrzej Pomian, delegat  gen. Tadeusza Bora-Komorowskiego ds. kontaktów z konspiracją w Polsce, działał w niej m.in. Cichociemny Bohdan Kwiatkowski. Jej kierownikiem łączności oraz emisariuszem był Cichociemny Adam Boryczka. Na terenie RFN działał Cichociemny Stanisław Kolasiński ps. Ulewa; szefem placówki łączności w Mannheim był Cichociemny Franciszek Rybka ps. Kula. Prawdopodobnie we współpracy ze „Zbiornicą” oraz CIA do Polski został zrzucony w 1946 Cichociemny Zdzisław Sroczyński oraz w drugiej dekadzie maja 1952 Cichociemny Benon Łastowski.

Skrzyszowski-Sosnowski-250x158 Stanisław Kolasiński - CichociemnyDelegatura m.in. zorganizowała trzy szkolenia: dwa w Niemczech, jedno w Londynie, na których przygotowywano dywersantów WiN do pracy konspiracyjnej w komunistycznej Polsce. Dwaj przeszkoleni kursanci – Dionizy Sosnowski oraz Stefan Skrzyszowski, w nocy 4/5 listopada 1952 zostali zrzuceni w okolicach Koszalina, po starcie samolotu z polską załogą z lotniska w Wiesbaden. Obaj aresztowani 6 grudnia 1952, skazani na śmierć przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie 18 lutego 1953, wyrok wykonano 15 maja 1953. Ich szczątki odnaleziono dopiero w maju 2013 w kwaterze „Ł” Cmentarza Wojskowego na Powązkach.

Zaangażowani w działalność WiN byli nieświadomi zdrady Stefana Sieńki, byłego kierownika Biura Studiów Wydziału Informacji IV Zarządu Głównego WiN. Umożliwiło to kadrowemu pracownikowi UB Henrykowi Wendrowskiemu ps. Zygmunt, Józef, pozorowanie utworzenia tzw. V Komendy WiN, w ramach gry operacyjnej MBP i NKWD pod kryptonimem „Cezary”.

 


 

Operacja „Cezary” MBP i NKWD

Wojciech Frazik – Operacja „Cezary”
w: Biuletyn IPN 2008 nr 1-2, s. 167 – 170

 

 

Wojciech Frazik – Agent „Roman” – członek tzw. V Komendy WiN
w: Aparat represji w Polsce Ludowej 1944-1989, IPN Rzeszów 2011, nr 1 (8-9) s. 139 – 151

 
Operacje specjalne SIS, OPC oraz CIA 1949 – 1965

Franciszek Grabowski – Ostiary i nie tylko.
Lotnicy polscy w operacjach specjalnych SIS, OPC i CIA w latach 1949-1965,
w: Pamięć i Sprawiedliwość 2009, nr 8/1 (14), s. 305-341

 


 

Po powrocie do Londynu założył sklep „Divers Delicatessen”, w 1956 sprzedał go, podjął pracę jako kierownik sklepu „Parade Delicatessen”, w 1983 przeszedł na emeryturę. Działał aktywnie w środowisku Polonii, m.in. jako wiceprezes Koła Spadochroniarzy Cichociemnych AK, w Kole Byłych Żołnierzy AK, Fundacji Armii Krajowej

Po 1956 po raz pierwszy po wojnie przyjechał do Polski, ok. dwa lata po śmierci żony (zmarła na raka), 11 listopada 1996 powrócił na stałe do kraju, zamieszkał u siostry w Zbylitowskiej Górze.  Zmarł po ośmiu dniach, 19 listopada 1996, pochowany na cmentarzu w Tarnowie – Krzyżu. Zgodnie z ostatnią wolą, majątek w testamencie przekazał Centrum Onkologii – Instytutowi im. Marii Skłodowskiej – Curie w Krakowie.

Memoriał Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”
do Rady Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych
Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2015

 

 

Awanse
  • podporucznik – 1 października 1938Virtuti-Militari-272x350 Stanisław Kolasiński - Cichociemny
  • porucznik – ze starszeństwem od 1 stycznia 1942
  • kapitan – ze starszeństwem od 1 stycznia 1946
  • major – 10 listopada 1990

 

 

Ordery i odznaczenia

 

 

Życie rodzinne

Syn Ferdynanda Feliksa (1876-1937), technika – mechanika kopalni węgla w Ostrawie Morawskiej oraz Anny (1883-1967) z domu Madej. W 1977 zawarł związek małżeński z Krystyną z domu Wasilewską (1918-1994) pimo voto Sabatowską, absolwentką Instytutu Sztuk Plastycznych we Lwowie. Nie mieli dzieci.

Miał dwie siostry: Helenę i Zofię.

 

 

Upamiętnienie

W 1997 w Centrum Onkologii – Instytucie im. Marii Skłodowskiej – Curie w Krakowie odsłonięto tablicę upamiętniającą Krystynę i mjr cc Stanisława Kolasińskiego.

 

 

 

Upamiętnienie Cichociemnych

jw-grom-pomnik-cc-4-300x248 Stanisław Kolasiński - Cichociemnyjw-grom-pomnik-cc-3-300x238 Stanisław Kolasiński - CichociemnyW 1989 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni” (scenariusz i reżyseria Marek Widarski).

15 maja 2005 odsłonięto na terenie jednostki specjalnej – Jednostki Wojskowej GROM w Warszawie pomnik poświęcony cichociemnym spadochroniarzom AK. Znaczna część ekspozycji Sali Tradycji jednostki GROM poświęcona jest Cichociemnym.

Od 4 sierpnia 1995 roku jednostka nosi nazwę – Jednostka Wojskowa GROM im. Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej

W 2008 roku powstał film dokumentalny „My cichociemni. Głos żyjących” (scenariusz i reżyseria Paweł Kędzierski).

pomnik-cc-warszawa-761x642-300x253 Stanisław Kolasiński - Cichociemny

Pomnik CC w Warszawie

7 października 2013 roku w Warszawie przy ul. Matejki, naprzeciwko Sejmu R.P. odsłonięto Pomnik Cichociemnych Spadochroniarzy AK.

cc-boening-300x199 Stanisław Kolasiński - CichociemnyW 2013 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni. Wywalcz wolność lub zgiń” (scenariusz i reżyseria Dariusz Walusiak).

W 2016 roku Sejm R.P. ustanowił rok 2016 Rokiem Cichociemnych. NBP wyemitował srebrną kolekcjonerską monetę o nominale 10 zł upamiętniającą 75. rocznicę pierwszego zrzutu Cichociemnych.

cc-monety-300x157 Stanisław Kolasiński - Cichociemnycc-pomnik-powazki--300x213 Stanisław Kolasiński - CichociemnyW 2017 roku PLL LOT umieścił znak spadochronowy oraz podpis upamiętniający Cichociemnych na kadłubie Boeinga 787 (SP-LRG).

Cichociemni są patronem wielu szczepów, drużyn oraz organizacji harcerskich. Opublikowano wiele książek i artykułów o Cichociemnych.

Na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie znajdują się groby kilkudziesięciu Cichociemnych oraz poświęcony Im pomnik „TOBIE OJCZYZNO”

sala-tradycji-grom Stanisław Kolasiński - Cichociemny

Sala Tradycji Jednostki Wojskowej GROM

button-publikacje_200-300x101 Stanisław Kolasiński - Cichociemny

 

 

Źródła:
  • informacje własne (archiwum portalu)
  • Teka personalna – Oddział Specjalny Sztabu Naczelnego Wodza, w zbiorach Studium Polski Podziemnej w Londynie, sygn. Kol.023.0111
  • Krzysztof Tochman – Słownik biograficzny cichociemnych, t. I, Oleśnica, Abres, s. 64-65, ISBN 83-902499-0-1,
  • Kajetan Bieniecki – Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Arcana, Kraków 1994, ISBN 83-86225-10-6
  • Stanisław Pagacz, Robert Pagacz – Cichociemny z Mokrzysk, w: Brzeski Magazyn Informacyjny, styczeń 2010, nr 1 (203), s. 22-23, ISNN 1232-5678.
  • Iwona Dojka – Cichociemny „Śmiga”, w: Brzeski Magazyn Informacyjny, październik 2004, nr 10, s. 14-15, ISNN 1232-5678.
  • Jędrzej Tucholski – Cichociemni, Warszawa, Instytut Wydawniczy Pax, 1984, s. 321, ISBN 8321105378
  • Jędrzej Tucholski – Cichociemni 1941-1945. Sylwetki spadochroniarzy, Wojskowy Instytut Historyczny, s. 146-147
  • Janusz Kurtyka – Na szlaku AK (NIE, DSZ, WiN), w: Zeszyty Historyczne, Instytut Literacki Paryż 1990, zeszyt 94, s. 13-35
  • Stanisław Jan Rostworowski – Delegatura WiN za granicą (1946-1948), w: Zeszyty Historyczne WiN-u, czerwiec 1993, nr 3, s. 5-27

 

Zobacz także:

 

Jan Kochański – Cichociemny

40_Znak-Spadochronowy-AK-187x300 Jan Kochański - Cichociemnyps.: „Jarma”, „Kłos”, „Alojzy”, „Maciek”

Jan Kazimierz Kochański  

vel Jan Falikowski, vel Maciej Zubicz

Zwykły Znak Spadochronowy nr 0945

 

37-1003-278x400 Jan Kochański - Cichociemny

kpt. Jan Kochański
źródło: NAC

AK-opaska-300x201 Jan Kochański - Cichociemnyur. 9 lutego 1914 we Lwowie (obecnie Ukraina), poległ zamordowany przez Niemców z Abwehry 16 lutego 1944 w Warszawie – kapitan piechoty, oficer Wojska Polskiego, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, wywiadu ofensywnego Armii Krajowej, Komendy Głównej AK, uczestnik kampanii wrześniowej, francuskiej, więziony i zamordowany przez Abwehrę, cichociemny
Znajomość języków: angielski, francuski; szkolenia (kursy): m.in.  prowadzenia pojazdów (samochód, motocykl), wywiadu (Oficerski Kurs Doskonalący Administracji Wojskowej, Londyn), spadochronowy, i in. W dniu wybuchu wojny miał 25 lat; w dacie skoku do Polski 28 lat. Syn skrzypka, profesora konwersatorium muzycznego w Warszawie 

 


41_cc-Tobie-Ojczyzno-grupa-250x139 Jan Kochański - CichociemnySpis treści:


 

Po urodzeniu wraz z rodzicami wyjechał do Kijowa (Ukraina), w związku z uniwersytecką asystenturą ojca. Mieszkał tam do 1919; następnie w Holandii oraz Chicago (USA). Uczył się tam w szkole, po powrocie w 1925 (od trzeciej do szóstej klasy) w Gimnazjum Państwowym im. J. Zamoyskiego. Od 1929 w Korpusie Kadetów nr 2 w Chełmnie, w 1934 zdał w nim egzamin dojrzałości.

Od 22 lipca 1934 w Szkole Podchorążych Marynarki Wojennej, od 10 czerwca 1935 przeniesiony do Szkoły Podchorążych Kawalerii w Grudziądzu. Po jej ukończeniu 1 października 1937 awansowany na stopień podporucznika, przydzielony do 1 Pułku Szwoleżerów im. J. Piłsudskiego w Warszawie. Uprawiał sport, w 1938 wygrał eliminacje do reprezentacji Polski na międzynarodowe zawody w pięcioboju nowoczesnym w Budapeszcie. W 1939 wicemistrz Polski w pięcioboju nowoczesnym.

 

 

II wojna światowa
skan1070-300x381 Jan Kochański - Cichociemny

skan własny, źródło: JW GROM

W kampanii wrześniowej 1939 oficer ordynansowy oraz informacyjny (wywiad) 1 Pułku Szwoleżerów Mazowieckiej Brygady Kawalerii. Wraz z pułkiem walczył w rejonie granicy Prus Wschodnich oraz od 5 do 7 września na linii Narwi: Pułtusk – Serock. Po rozbiciu pułku podczas II bitwy tomaszowskiej. 28 września schwytany w Medyce, osadzony w niemieckiej niewoli w Przemyślu. Następnego dnia uciekł, dotarł do Warszawy. Mieszkał przy ul. Towiańskiego 9, działał  w Służbie Zwycięstwu Polski oraz Związku Walki Zbrojnej.

W grudniu 1939 jako kurier wywiadu przekroczył granicę z Węgrami, dotarł do Budapesztu. Od stycznia 1940 we Francji, wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem francuskim, przydzielony jako dowódca plutonu w szkolnym szwadronie motocyklowym (rozpoznawczym) 24 Pułku Ułanów 10 Brygady Kawalerii Pancernej. W kampanii francuskiej walczył m.in. 16 – 17 czerwca pod Montbard.

Maciej Szczurowski – Geneza formowania Armii Polskiej we Francji 1939 – 1940
w: Piotrkowskie Zeszyty Historyczne, 2002, nr 4 s. 115 – 143

 

Po upadku Francji 22 czerwca 1940 ewakuowany statkiem z Le Verdon-sur-Mer do Wielkiej Brytanii, 25 czerwca dotarł do Liverpoolu. Wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem brytyjskim, przydzielony jako oficer łącznikowy w misji angielskiej, następnie II adiutant 24 Pułku Ułanów 10 Brygady Kawalerii Pancernej.

Monika Bielak – Ewakuacja żołnierzy polskich z Francji do Wielkiej Brytanii
i Afryki Północnej w latach 1940-1941
w: IPN, Polska 1918-1989 – Od niepodległości do niepodległości. Historia Polski 1918-1989

 

Halina Waszczuk-Bazylewska – Od WW-72 do „Liceum”
w: Niepodległość i Pamięć 1997 r., nr 4/1 (7) [1], s. 153-176

 

dr Andrzej Suchcitz – Wywiad Armii Krajowej
źródło: Koło Byłych Żołnierzy Armii Krajowej – Oddział Londyn
www.polishresistance-ak.org

 

 

Cichociemny
Glasgow-szkola-szpiegow-300x204 Jan Kochański - Cichociemny

Prawdopodobna siedziba szkoły wywiadu w Glasgow

button-zrzuty_200-150x150 Jan Kochański - CichociemnyWielomiesięczny (nawet ponad roczny) proces szkolenia kandydatów na Cichociemnych składał się z czterech grup szkoleń, w każdej po kilka – kilkanaście kursów. Kandydatów szkolili w ok. 30 specjalnościach w większości polscy instruktorzy, w ok. 50 tajnych ośrodkach SOE oraz polskich. Oczywiście nie było Cichociemnego, który ukończyłby wszystkie możliwe kursy. Trzy największe grupy wyszkolonych i przerzuconych do Polski to Cichociemni ze specjalnością w dywersji (169), łączności (50) oraz wywiadzie (37). Przeszkolono i przerzucono także oficerów sztabowych (24), lotników (22), pancerniaków (11) oraz kilku specjalistów „legalizacji” (czyli fałszowania dokumentów). 

 

SZKOLENIA__20220602_115242_kolor_ozn_1000px-2-300x238 Jan Kochański - Cichociemny

Uproszczony diagram rekrutacji i szkolenia Cichociemnych  (CAW sygn. II.52.359.29) UWAGA – diagram nie obejmuje wszystkich kursów ani ośrodków

Instruktor kursu odprawowego, późniejszy Cichociemny i szef wywiadu Armii Krajowej mjr / płk dypl. Kazimierz Iranek-Osmecki wspominał – „Kraj żądał przeszkolonych instruktorów, obeznanych z nowoczesnym sprzętem, jaki miał być dostarczony z Zachodu. Ponadto mieli oni być przygotowani pod względem technicznym i taktycznym do wykonywania i kierowania akcją sabotażową, dywersyjną i partyzancką. Żądano też przysłania mechaników i instruktorów radiotelegrafii, jak również oficerów wywiadowczych ze znajomością różnych działów niemieckiego wojska, lotnictwa i marynarki wojennej, ponadto oficerów sztabowych na stanowiska dowódcze. Szkolenie spadochroniarzy musiało więc się odbywać w bardzo rozległym wachlarzu rzemiosła żołnierskiego.

Przystąpiono do werbowania ochotników i wszechstronnego ich szkolenia na najrozmaitszych kursach, zależnie od przeznaczenia kandydata do danej specjalności. Każdy z ochotników musiał oczywiście ukończyć kurs spadochronowy. Ostatecznym oszlifowaniem był tzw. kurs odprawowy. Zaznajamiano na nim z warunkami panującymi w kraju, rodzajami niemieckich służb bezpieczeństwa i zasadami życia konspiracyjnego. (…)”  (Kazimierz Iranek-Osmecki, Emisariusz Antoni, Editions Spotkania, Paryż 1985, s. 159-160)

 

Zgłosił się do służby w Kraju. Przeszkolony ze specjalnością w wywiadzie, podczas „Oficerskiego Kursu Doskonalącego Administracji Wojskowej” (kamuflaż polskiej szkoły wywiadu, zwanej przez Cichociemnych „kursem gotowania na gazie”). Od 1 kwietnia do 10 grudnia 1941  uczestniczył w szkoleniu, zorganizowanym w tajnym lokalu przy Kensington Park Road W.11, w dzielnicy Bayswater w Londynie. Awansowany na stopień porucznika 20 marca 1941. Zaprzysiężony na rotę ZWZ/AK 11 grudnia 1941 w Londynie przez szefa Oddziału VI (Specjalnego), ppłk dypl. Józefa Smolińskiego ps. Łukasz.

 

Stefan Mayer – relacja nt. szkolenia Cichociemnych oficerów wywiadu
źródło: Instytut Piłsudskiego w Londynie, Kolekcja akt Stefana Mayera, zespół nr 100, teczka nr 709/100/113

 

RAF_Stradishall_1945-300x239 Jan Kochański - Cichociemny

lotnisko RAF Stradishall

Skoczył ze spadochronem do okupowanej Polski w nocy 3/4 marca 1942 w operacji lotniczej „Collar” (dowódca operacji: F/O Mariusz Wodzicki, ekipa skoczków nr: IV), z samolotu Halifax L-9618 „W” (załoga: pilot – Sgt. Julian Pieniążek, pilot – Sgt. Stanisław Kłosowski / nawigator – F/O Mariusz Wodzicki, F/O Stanisław Król / radiotelegrafista – P/O Ignacy Bator / mechanik pokładowy – Sgt. Czesław Kozłowski / strzelec – Sgt. Zdzisław Nowiński, F/O Michał Tajchman / despatcher – F/S Tadeusz Madejski). Informacje (on-line) nt. personelu Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii (1940-1947) – zobacz:  Lista Krzystka

Handley_Page_Halifax_Mk_III_ExCC-300x143 Jan Kochański - Cichociemny

Handley Page Halifax

Start z lotniska RAF Stradishall, zrzut na placówkę odbiorczą „Pole”, w okolicach miejscowości Łosinno, 7 km od Wyszkowa. Samolot szczęśliwie powrócił do bazy po locie trwającym 12 godzin. Razem z nim skoczyli: por. Stanisław Jankowski ps. Agaton, kpt. Zygmunt Milewicz ps. Róg, kpt. Bohdan Piątkowski ps. Mak, por. Franciszek Pukacki ps. Gzyms, por. Jan Rogowski ps. Czarka. Był to trzeci lot tej ekipy, poprzednio (25/26 oraz 27/28 lutego) zadanie nie mogło być wykonane.

 

Jan-Jazwinski-251x350 Jan Kochański - CichociemnyW „Dzienniku czynności” mjr dypl. Jan Jaźwiński oficer wywiadu z Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza, szef samodzielnego Referatu „S”, organizator lotniczych przerzutów do Polski odnotował:

ozn_Dziennik-czynnosci-mjr-Jazwinskiego_600px-300x161 Jan Kochański - Cichociemny„Dnia 3/4.III. – odbył się 8-my lot (5-ta ekspedycja). Według relacji nawigatora i strzelca ogonowego zrzut nastąpił wprost na plac. „Pole”. Pogoda wspaniała. Nawigator – por. Wodzicki i kpt. Król (jako doradca).

Noc z 3/4.III. była ożywiona. Na lotnisku Stradishall lądowało kilka Halifaxów biorących udział w bombardowaniu zakładów Renault w Paryżu. (…)  Nasz Halifax wrócił w dobrej formie. Kpt. Król (dublant i kontroler) wytrzymał i za czwartym okrążeniem zauważył sygnał placówki „Pole”.” (s. 47)

Zobacz:  Oddział VI (Specjalny) – Zawartość zasobników i paczek

 

Stanisław Urbaniak – Przyjęcie Cichociemnych w marcu 1943
w: Wojskowy Przegląd Historyczny 1967, nr 2 (42), s. 471-475

 

Maciej Żuczkowski – Wywiad Armii Krajowej
w: Pamięć.pl nr 4-5/2012, Instytut Pamięci Narodowej Warszawa, s. 44 – 49

 

skan1068-300x364 Jan Kochański - Cichociemny

skan własny, źródło: JW GROM

AK-opaska-300x201 Jan Kochański - CichociemnyOd kwietnia 1942 przydzielony jako kierownik komórki bezpieczeństwa (kontrwywiadu) o kryptonimie „206”, do Oddziału II (wywiad ofensywny) Komendy Głównej AK. Zadaniem tej komórki była m.in. czynna ochrona zagrożonych pracowników wywiadu oraz ewakuacja sprzętu z zagrożonych lokali. Mieszkał w Warszawie, m.in. przy ul. Kaniowskiej 35.

W związku z „wsypą” w czerwcu 1943 przeniesiony wraz z żoną do Lwowa, przydzielony jako specjalista od mikrofilmów do Oddziału II Obszaru Lwów AK. Uruchomił laboratorium fotochemiczne. Planowano przerzucenie go na placówkę do Rumunii. We Lwowie mieszkał przy ul. Piekarskiej 14 oraz przy ul. Kleparowskiej 8.

1943-03-05_placowka-Pole-300x221 Jan Kochański - Cichociemny

Szkic miejsca zrzutu

1 listopada 1943 ok. godz. 5.30 rano, wraz z żoną będącą w 8 miesiącu ciąży, aresztowany przez Abwehrę w mieszkaniu we Lwowie, przy ul. Kleparowskiej 8, pod fałszywą tożsamością jako Maciej Zubicz. Aresztowanie było wynikiem operacji niemieckiego kontrwywiadu wojskowego Abwehry przeciwko sieci wywiadowczej Armii Krajowej, funkcjonującej pod kryptonimem „WW-72”. Prawdopodobnie operacja była wynikiem działań agenta gestapo w szeregach AK Ludwika Kalksteina. Według ustaleń Bernarda Zakrzewskiego, szefa kontrwywiadu Armii Krajowej, Cichociemny Jan Kochański został zadenuncjowany przez narzeczoną, później żonę Kalksteina, również agenta gestapo – Blankę Kaczorowską.

Jerzy Straszak – „Szkoła szpiegów”
w: Zeszyty Historyczne nr 115, s. 122 – 144, Instytut Literacki, Paryż 1996

 

skan10671-300x231 Jan Kochański - Cichociemny

skan własny, źródło: JW GROM

W śledztwie załamał się, został zdekonspirowany. Pod koniec listopada wywieziony do Warszawy, osadzony na Pawiaku, w celi nr 5 (będącej izolatką). Według relacji więźnia z sąsiedniej celi, 16 lutego 1944 wyprowadzony z celi więziennej, prawdopodobnie rozstrzelany.

Kilka tygodni wcześniej jego żona Zofia Rapp – Kochańska ucieka ze szpitala, wykorzystując nieuwagę pilnujących ją strażników. Wychodzi z budynku w płaszczu, przez piwnicę i kotłownię, następnie przez bramę. Przed 24 grudnia 1943 dotarła do Warszawy początkowo ciężarówką, następnie pociągiem w towarzystwie stojących na korytarzu… gestapowców. 4 stycznia 1944 urodził się ich syn Maciej, jego rodzicami chrzestnymi zostali:  ciotka Antosia (Michalina Wieszeniewska) oraz Cichociemny Stanisław Jankowski ps. Agaton.

Henryk Świderski – Historie wojenne
w: Niepodległość i Pamięć 1995, t. 2 nr 3 (4), s. 221 – 244

 

Andrzej Pepłoński – Współdziałanie Oddziału II Sztabu Naczelnego Wodza
z Secret Intelligence Service w okresie II wojny światowej
w: Słupskie Studia Historyczne 2003 r. nr 10, s. 149-165

 

Bartłomiej Szyprowski – Kradzież pieniędzy cichociemnych z placówki „Pole” pod Wyszkowem.
Wyrok Wojskowego Sądu Specjalnego na Władysława Wysockiego
w: Rocznik Wołomiński t. VII, 2011, s. 211 – 227

 

 

Wkład polskiego wywiadu w 1945 ocenił oficer łącznikowy MI6 (1940-1946) komandor Wilfred Dunderdale:
„Spośród 45 770 raportów wywiadowczych z okupowanej Europy, które dotarły w czasie wojny do aliantów,
22 047, czyli 48 procent pochodziło ze źródeł polskich (…)
Wynika z tego, że w ciągu ostatnich pięciu lat polscy agenci w Europie pracowali bez przerwy
i że dostarczyli oni, mimo wielkiego zagrożenia dla siebie i swoich rodzin,
wielką ilość materiału wszelkiego rodzaju i obejmującego wiele tematów.”
W 2004 oraz w 2005 opublikowano obszerne ustalenia Polsko-Brytyjskiej Komisji Historycznej
pt. Polsko – brytyjska współpraca wywiadowcza podczas II wojny światowej
(wyd. Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, Warszawa 2004, 2005 ISBN 83-89115-11-5 oraz ISBN 83-89115-37-9.

W 2005 roku brytyjski rząd oficjalnie potwierdził
że ok. połowa tajnych raportów dla aliantów z okupowanej Europy pochodziła od Polaków.
W wywiadzie AK pełniło służbę 37 Cichociemnych
 

 

 

Awanse

 

 

Ordery i odznaczenia

 

 

Życie rodzinne

Syn Wacława, skrzypka, profesora konwersatorium muzycznego w Warszawie oraz Olgi z domu Butkiewicz. W marcu 1943 zawarł związek małżeński z Zofią z domu Konieczka, primo voto Rapp, secundo voto Kochańska, tertio voto Ścibor-Rylska, kurierką wywiadu AK, podającą się za volksdeutschkę, pod fałszywą tożsamością Marie Springer. Aresztowana wraz z mężem 1 listopada 1943, w 8. miesiącu ciąży. Uciekła ze szpitala we Lwowie 4 tygodnie przed porodem. Mieli syna Macieja (1944-2009), absolwenta ASP w Warszawie.

W 1948 Zofia Rapp-Kochańska zawarła związek małżeński z gen. bryg. Zbigniewem Ścibor-Rylskim, wspólnie wychowywali Macieja.

 

 

Upamiętnienie

PL_Warsaw_st_Hyacinth_church_cichociemni_commemorative_plaque-229x300 Jan Kochański - Cichociemny

Tablica w kościele św. Jacka w Warszawie, upamiętniająca poległych Cichociemnych

CC-tablica-JW-GROM-204x300 Jan Kochański - Cichociemny

tablica upamiętniająca poległych Cichociemnych w Sali Tradycji JW GROM

 

W lewej nawie kościoła św. Jacka przy ul. Freta w Warszawie odsłonięto w 1980 roku tablicę pamięci żołnierzy Armii Krajowej, cichociemnych spadochroniarzy, poległych za niepodległość Polski.

W Sali Tradycji Jednostki Wojskowej GROM znajduje się tablica upamiętniająca Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej, którzy oddali życie za Ojczyznę.

 

 

 

 

 

 

Upamiętnienie Cichociemnych

jw-grom-pomnik-cc-4-300x248 Jan Kochański - Cichociemnyjw-grom-pomnik-cc-3-300x238 Jan Kochański - CichociemnyW 1989 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni” (scenariusz i reżyseria Marek Widarski).

15 maja 2005 odsłonięto na terenie jednostki specjalnej – Jednostki Wojskowej GROM w Warszawie pomnik poświęcony cichociemnym spadochroniarzom AK. Znaczna część ekspozycji Sali Tradycji jednostki GROM poświęcona jest Cichociemnym.

Od 4 sierpnia 1995 roku jednostka nosi nazwę – Jednostka Wojskowa GROM im. Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej

W 2008 roku powstał film dokumentalny „My cichociemni. Głos żyjących” (scenariusz i reżyseria Paweł Kędzierski).

pomnik-cc-warszawa-761x642-300x253 Jan Kochański - Cichociemny

Pomnik CC w Warszawie

7 października 2013 roku w Warszawie przy ul. Matejki, naprzeciwko Sejmu R.P. odsłonięto Pomnik Cichociemnych Spadochroniarzy AK.

cc-boening-300x199 Jan Kochański - CichociemnyW 2013 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni. Wywalcz wolność lub zgiń” (scenariusz i reżyseria Dariusz Walusiak).

W 2016 roku Sejm R.P. ustanowił rok 2016 Rokiem Cichociemnych. NBP wyemitował srebrną kolekcjonerską monetę o nominale 10 zł upamiętniającą 75. rocznicę pierwszego zrzutu Cichociemnych.

cc-monety-300x157 Jan Kochański - Cichociemnycc-pomnik-powazki--300x213 Jan Kochański - CichociemnyW 2017 roku PLL LOT umieścił znak spadochronowy oraz podpis upamiętniający Cichociemnych na kadłubie Boeinga 787 (SP-LRG).

Cichociemni są patronem wielu szczepów, drużyn oraz organizacji harcerskich. Opublikowano wiele książek i artykułów o Cichociemnych.

Na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie znajdują się groby kilkudziesięciu Cichociemnych oraz poświęcony Im pomnik „TOBIE OJCZYZNO”

sala-tradycji-grom Jan Kochański - Cichociemny

Sala Tradycji Jednostki Wojskowej GROM

button-publikacje_200-300x101 Jan Kochański - Cichociemny

 

 

 

Źródła:
  • informacje własne (archiwum portalu)
  • Teka personalna – Oddział Specjalny Sztabu Naczelnego Wodza, w zbiorach Studium Polski Podziemnej w Londynie, sygn.  Kol.023.0109
  • Krzysztof Tochman – Słownik biograficzny cichociemnych, t. 1, Oleśnica, Kasperowicz Meble, 1994, s. 63-64, ISBN 83-902499-0-1
  • Kajetan Bieniecki – Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Arcana, Kraków 1994, ISBN 83-86225-10-6
  • Jędrzej Tucholski – Cichociemni, Warszawa, Instytut Wydawniczy Pax, 1984, s. 338, ISBN 8321105378
  • Jędrzej Tucholski – Cichociemni 1941-1945. Sylwetki spadochroniarzy, Wojskowy Instytut Historyczny, s. 51-52
  • Paweł Maria Lisiewicz – Bezimienni. Z dziejów wywiadu Armii Krajowej, Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1987, ISBN 83-202-0478-X

 

 

 

Wacław Kobyliński – Cichociemny

40_Znak-Spadochronowy-AK-187x300 Wacław Kobyliński - Cichociemnyps.: „Dziad”, „Piekarz”

vel Stanisław Ograbek, vel Robczyński, vel Rabczyński, vel Robaczyński

Zwykły Znak Spadochronowy nr 0240

 

37-1002-288x400 Wacław Kobyliński - Cichociemny

płk. dypl. Wacław Kobyliński
źródło: NAC

AK-opaska-300x201 Wacław Kobyliński - Cichociemnyur. 3 września 1896 w Gamratce (powiat miński), zm. 11 lipca 1987 w Butler (USA) –  pułkownik dyplomowany, uczestnik walk o niepodległość Polski (1918-1920), harcerz, podoficer Polskiej Siły Zbrojnej, oficer Wojska Polskiego, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, Armii Krajowej, więzień NKWD, UB (Warszawa, 1955-1956), szykanowany, uczestnik wojny polsko – bolszewickiej, kampanii norweskiej, bitwy o Narvik, cichociemny
Znajomość języków: rosyjski, francuski, niemiecki; szkolenia (kursy): m.in. Wyższa Szkoła Wojenna, broni pancernej, dywersyjno – strzelecki (STS 25,  Inverlochy), STS 33, łączności lotnik – ziemia: Eureka-Rebeka (STS 40, Howbury Hall), spadochronowy i in. W dniu wybuchu wojny miał 42 lata; w dacie skoku do Polski 48 lat

 


41_cc-Tobie-Ojczyzno-grupa-250x139 Wacław Kobyliński - CichociemnySpis treści:


 

krzyz-harcerski-zhp-300x301 Wacław Kobyliński - CichociemnyOd 1910 uczył się w Gimnazjum Państwowym E. Kopczyńskiego w Warszawie, w 1918 zdał egzamin dojrzałości. Od 1908 do 1918 działał w Związku Harcerstwa Polskiego.

21 sierpnia 1918 wstąpił do Polskiej Siły Zbrojnej, skierowany do Szkoły Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej, następnie w Warszawie. Awansowany na stopień kaprala podchorążego 1 stycznia 1919, po jej ukończeniu 1 czerwca 1919 awansowany na stopień podporucznika. Przydzielony jako dowódca plutonu oraz oficer kompanii technicznej 34 Pułku Piechoty w Białej Podlaskiej, następnie oficer 7, potem 2 kompanii, od 10 lutego 1920 dowódca kompanii 34 PP.

plakat-werbunkowy-PSZ_1918-246x350 Wacław Kobyliński - Cichociemny

plakat werbunkowy Polskiej Siły Zbrojnej, 1918 r.

Od 15 września 1920 adiutant 1 batalionu 34 Pułku Piechoty. Uczestniczył w walkach z bolszewikami, dwukrotnie odznaczony Krzyżem Walecznych. Od marca do września 1922 dowódca plutonu łączności kompanii specjalnej, następnie dowódca kompanii, dowódca plutonu 1 kompanii, od stycznia do lutego 1923 dowódca plutonu łączności. Awansowany na stopień porucznika 17 lutego 1923. Od września 1923 do maja 1924 dowódca kompanii specjalnej, dowódca plutonu łączności, od września 1924 do stycznia 1925 dowódca plutonu łączności, następnie do lipca 1925 dowódca plutonu w szkole podoficerskiej. Na stażu przed Wyższą Szkołą Wojenną w 3 dywizjonie 3 Pułku Artylerii Ciężkiej.

narew_1939-219x350 Wacław Kobyliński - CichociemnyOd listopada 1925 do października 1927 słuchacz Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, po jej ukończeniu (VI promocja) 28 października 1927 otrzymał tytuł oficera dyplomowanego. Przydzielony jako oficer sztabu do dowództwa 14 Dywizji Piechoty. Awansowany na stopień kapitana ze starszeństwem od 1 stycznia 1930, kierownik referatu planów mobilizacji w Dowództwie Okręgu Korpusu VII. Od listopada 1931 dowódca 9 kompanii 6 Pułku Legionów, od czerwca 1932 oficer ds. zleceń w sztabie 19 Dywizji Piechoty. Od kwietnia 1934 dowódca kompanii oraz dowódca batalionu 85 Pułku Piechoty Strzelców Wileńskich.

Od czerwca 1935 w Wydziale Studiów Departamentu Piechoty Ministerstwa Spraw Wojskowych. Awansowany na stopień majora ze starszeństwem od 19 marca 1939. Od 15 sierpnia przydzielony do sztabu Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Narew”, do 16 września 1939 szef Oddziału IV, następnie II, później III.

 

 

II wojna światowa

PSZ-Narvik-300x229 Wacław Kobyliński - Cichociemny19 września 1939 przekroczył granicę z Rumunią, po otrzymaniu w polskiej ambasadzie w Bukareszcie paszportu, od 17 października 1939 we Francji. Wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, pod dowództwem francuskim, przydzielony jako dowódca 1 Batalionu Samodzielnej Brygady Strzelców Podhalańskich.

Odznaka_Samodzielnej_Brygady_Strzelcow_Podhalanskich-300x301 Wacław Kobyliński - CichociemnyWraz z jednostką uczestniczył w kampanii norweskiej oraz od 24 kwietnia do 15 czerwca 1940 w bitwie o Narvik. Pod jego dowództwem opanowano kluczowe wzgórza Skavtuva (650 m) oraz Hestefjellet (773 m), następnie miejscowość Beisfjord, co nie udało się wcześniej ani Legii Cudzoziemskiej, ani piechocie norweskiej. Po kampanii ponownie we Francji, w rejonie Brestu.

Po upadku Francji wraz z grupą ok. 80 żołnierzy dotarł do strefy nieokupowanej, w obozie de Carpiagne. Poznał tam późniejszych Cichociemnych: Adama Szydłowskiego, Jana Serafina, Ryszarda Nuszkiewicza. Awansowany na stopień podpułkownika ze starszeństwem od 1 lipca 1940.

Wiosną 1941 przeszedł Pireneje, otrzymał paszport w polskiej ambasadzie w Madrycie, przez Portugalię dotarł do Gibraltaru. Ewakuowany drogą morską, dotarł 5 stycznia 1942 do Liverpoolu (Wielka Brytania). Wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem brytyjskim, przydzielony jako szef wyszkolenia Brygady Szkolnej, następnie dowódca 1 Batalionu Strzelców Podhalańskich 1 Brygadzie Strzelców Podhalańskich. Od października 1942 wraz z batalionem w składzie 16 Brygady Pancernej 1 Dywizji Pancernej.

Maciej Szczurowski – Geneza formowania Armii Polskiej we Francji 1939 – 1940
w: Piotrkowskie Zeszyty Historyczne, 2002, nr 4 s. 115 – 143

 

Monika Bielak – Ewakuacja żołnierzy polskich z Francji do Wielkiej Brytanii
i Afryki Północnej w latach 1940-1941
w: IPN, Polska 1918-1989 – Od niepodległości do niepodległości. Historia Polski 1918-1989

 

 

Cichociemny
Consolidated-B-24-Liberator-300x227 Wacław Kobyliński - Cichociemny

Consolidated B-24 Liberator

button-zrzuty_200-150x150 Wacław Kobyliński - CichociemnyWielomiesięczny (nawet ponad roczny) proces szkolenia kandydatów na Cichociemnych składał się z czterech grup szkoleń, w każdej po kilka – kilkanaście kursów. Kandydatów szkolili w ok. 30 specjalnościach w większości polscy instruktorzy, w ok. 50 tajnych ośrodkach SOE oraz polskich. Oczywiście nie było Cichociemnego, który ukończyłby wszystkie możliwe kursy. Trzy największe grupy wyszkolonych i przerzuconych do Polski to Cichociemni ze specjalnością w dywersji (169), łączności (50) oraz wywiadzie (37). Przeszkolono i przerzucono także oficerów sztabowych (24), lotników (22), pancerniaków (11) oraz kilku specjalistów „legalizacji” (czyli fałszowania dokumentów). 

 

SZKOLENIA__20220602_115242_kolor_ozn_1000px-2-300x238 Wacław Kobyliński - Cichociemny

Uproszczony diagram rekrutacji i szkolenia Cichociemnych  (CAW sygn. II.52.359.29) UWAGA – diagram nie obejmuje wszystkich kursów ani ośrodków

Instruktor kursu odprawowego, późniejszy Cichociemny i szef wywiadu Armii Krajowej mjr / płk dypl. Kazimierz Iranek-Osmecki wspominał – „Kraj żądał przeszkolonych instruktorów, obeznanych z nowoczesnym sprzętem, jaki miał być dostarczony z Zachodu. Ponadto mieli oni być przygotowani pod względem technicznym i taktycznym do wykonywania i kierowania akcją sabotażową, dywersyjną i partyzancką. Żądano też przysłania mechaników i instruktorów radiotelegrafii, jak również oficerów wywiadowczych ze znajomością różnych działów niemieckiego wojska, lotnictwa i marynarki wojennej, ponadto oficerów sztabowych na stanowiska dowódcze. Szkolenie spadochroniarzy musiało więc się odbywać w bardzo rozległym wachlarzu rzemiosła żołnierskiego.

Przystąpiono do werbowania ochotników i wszechstronnego ich szkolenia na najrozmaitszych kursach, zależnie od przeznaczenia kandydata do danej specjalności. Każdy z ochotników musiał oczywiście ukończyć kurs spadochronowy. Ostatecznym oszlifowaniem był tzw. kurs odprawowy. Zaznajamiano na nim z warunkami panującymi w kraju, rodzajami niemieckich służb bezpieczeństwa i zasadami życia konspiracyjnego. (…)”  (Kazimierz Iranek-Osmecki, Emisariusz Antoni, Editions Spotkania, Paryż 1985, s. 159-160)

 

Zgłosił się do służby w Kraju. Przeszkolony na kilku kursach, m.in. spadochronowym, wywiadu (STS 31, Bealieu), łączności samolot-ziemia: Eureka-Rebeka (STS 40) i in.. Zaprzysiężony na rotę ZWZ/AK 12 kwietnia 1944 w Audley End przez szefa Oddziału VI (Specjalnego), ppłk dypl. Michała Protasewicza ps. Rawa. Awansowany na stopień pułkownika ze starszeństwem od 18 października 1944. Przerzucony na stację wyczekiwania Głównej Bazy Przerzutowej „Jutrzenka” (bazy 11) w Latiano nieopodal Brindisi (Włochy).

Brindisi_1-300x199 Wacław Kobyliński - Cichociemny

lotnisko w Brindisi (Włochy)

Skoczył ze spadochronem do okupowanej Polski, także jako emisariusza do Delegatury Rządu na Kraj, w nocy  16/17 października 1944 w sezonie operacyjnym „Odwet”, w operacji lotniczej „Wacek 1” (dowódca operacji: F/L Roman Chmiel, ekipa skoczków nr: LX), z samolotu Liberator KG-994 „R” (1586 Eskadra PAF, załoga: pilot – F/L Edmund Ladro, pilot – Sgt. Zenon Przybylak / nawigator – F/L Roman Chmiel / radiotelegrafista – W/O Edward Gągała / mechanik pokładowy – Sgt. Henryk Zientek / strzelec – W/O Antoni Lewkonowicz / despatcher – W/O Stanisław Zieliński). Informacje (on-line) nt. personelu Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii (1940-1947) – zobacz:  Lista Krzystka

AK-opaska-300x201 Wacław Kobyliński - CichociemnyStart o godz. 16.45 z lotniska Campo Casale nieopodal Brindisi, zrzut na placówkę odbiorczą „Newa” 611 (kryptonim polski, brytyjskie oznaczenie numerowe pinpoints), w okolicach miejscowości Tomawa, Żerechowa Kolonia, 19 km od Piotrkowa Trybunalskiego. Razem z nim skoczyli: sierż. Władysław Flont ps. Grandziarz, ppor. Władysław Godzik ps. Skrzat, kpt. Teodor Hoffman ps. Bugaj, mjr Mieczysław Pękala ps. Bosak, rtm. Jan Różycki ps. Busik. Był to drugi lot tej ekipy, w poprzednim (7/8 października) nie można było wykonać zadania. Podczas skoku doznał urazu stopy, ewakuowany na leczenie do miejscowości Straszów (gmina Rozprza). Skoczkowie przerzucili 544,8 tys. dolarów w banknotach oraz 7,2 tys. dolarów w złocie na potrzeby AK. Zrzucono także 12 zasobników oraz 3 paczki. Zrzutu dokonano w pięciu nalotach na placówkę, w godz. 21-50 – 22.00: najpierw sprzęt, potem skoczkowie.

Zobacz:  Oddział VI (Specjalny) – Zawartość zasobników i paczek

 

Kazimierz Stępień – Cichociemni na Ziemi Piotrkowskiej
w: Biuletyn informacyjny AK nr 10 (198) październik 2006, s. 39 – 43

 

 

Po wojnie
Lodz.-Anstadta-1949-wiezienie-gestapo-UB-140x250 Wacław Kobyliński - Cichociemny

Łódź, Andstata – więzienie gestapo i UB

Po wkroczeniu Sowietów, 10 kwietnia 1945 aresztowany, po ok. miesiącu przekazany UB, osadzony w dawnym więzieniu gestapo. potem WUBP w Łodzi przy ul. Andstata (cela 6 i 7). Osadzono w nim w tym czasie także Cichociemnych: mjr Jerzego Emir-Hassana ps. Turek, mjr Stanisława Krzymowskiego ps. Kostka, ppor. Mariana Pokładeckiego ps. Zoll, ppor. Władysława Hauptmanna ps. Gapa, por. Edwarda Kowalika ps. Edward. 3 września 1945 zwolniony z więzienia po amnestii.

Kobylinski-Waclaw-KOL_023_0108-300x181 Wacław Kobyliński - Cichociemny5 października 1945 zweryfikowany jako pułkownik, od 16 października w LWP, przydzielony do gabinetu II wiceministra obrony narodowej jako oficer ds. szkolenia. Wiosną 1946 przeniesiony do rezerwy. Od października 1950 inwigilowany i rozpracowywany przez Informację Wojskową oraz UBP w Warszawie. W 1953 autor listu do Bolesława Bieruta protestującego przeciwko szykanom bezpieki, niestety list bezskuteczny. 21 października 1955 aresztowany, osadzony w więzieniu śledczym Warszawa Mokotów, podejrzewany o założenie nielegalnej organizacji „Pogoń”.

Po załamaniu nerwowym, od 1 grudnia 1955 w Oddziale Psychiatrii Sądowej Państwowego Instytutu Psychoneurologicznego w Pruszkowie. 8 marca 1956 Generalna Prokuratura nakazała zwolnienie z więzienia, 10 marca zwolniony, śledztwo umorzone.

butler-memorial-hospital Wacław Kobyliński - CichociemnyW latach 1946 – 1950 pracował m.in. jako planista w Państwowym Zjednoczeniu Budownictwa Przemysłowego nr 4 w Warszawie, następnie kierownik sekcji panowania Elektrociepłowni na Żeraniu, później w przedsiębiorstwie „Beton – Stal” Warszawa. Od 1965 na rencie inwalidzkiej. W 1970 wyjeżdżał do USA, w 1979 do Francji, w maju 1982 wyemigrował do USA, zamieszkał na farmie u syna w rejonie Prospect (Pensylwania, USA).

Zmarł 11 lipca 1987 w Butler Memorial Hospital w Butler (PA, USA), pochowany na cmentarzu Crown Hill Cementary Prospect (hr. Butler, Pensylwania, USA).

Krzysztof A. Tochman – Rozpracowanie żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie
przez komunistyczny aparat represji na wybranych przykładach cichociemnych
w: Politycznie obcy!, IPN Szczecin, 2016, s. 131 – 157

 

 

Awanse

 

 

Ordery i odznaczenia

 

 

Życie rodzinne

Syn Stanisława oraz Klementyny z domu Sikorska. W 1927 zawarł związek małżeński z Janiną z domu Pulikowską (1897 – 1981). Mieli syna Tadeusza Piotra (ur. 1932), doktora nauk przyrodniczych, zamieszkałego w USA, pracownika Gulf Oil Co.

 

 

 


Spośród 316 Cichociemnych zrzuconych na spadochronie do okupowanej Polski
40 walczyło o niepodległość Polski w latach 1918 – 1921:

Leon Bazała (1918-1920) | Jacek Bętkowski (1920) | Jan Biały (1918-1920) | Niemir Bidziński (1920) | Romuald Bielski (1919-1920) | Adolf Gałacki (1918-1920) | Stanisław Gilowski (1918-1920) | Jan Górski (1919-1920) | Antoni Iglewski (1915-1920) | Kazimierz Iranek-Osmecki (1913, 1916, 1920) | Wacław Kobyliński (1918-1920) | Bolesław Kontrym (1917-1918) | Franciszek Koprowski (1919-1920) | Tadeusz Kossakowski (1909-1920) | Julian Kozłowski (1918-1919) | Henryk Krajewski (1918-1920) | Leopold Krizar (1918-1920) | Stanisław Krzymowski (1914-1920) | Adolf Łojkiewicz (1918-1920) | Narcyz Łopianowski (1918-1920) | Zygmunt Milewicz (1918-1920) | Przemysław Nakoniecznikoff-Klukowski (1913-1921) | Leopold Okulicki (1914-1920) | Mieczysław Pękala-Górski (1918-1920) | Edward Piotrowski (1918-1920) | Jan Różycki (1917-1920) | Roman Rudkowski (1914-1920) | Tadeusz Runge (1917-1920) | Józef Spychalski (1916-1920) | Tadeusz Starzyński (1920) | Tadeusz Stocki (1920) | Aleksander Stpiczyński (1917-1920) | Witold Strumpf (1920) | Adam Szydłowski (1918-1920) | Wincenty Ściegienny (1918-1920) | Witold Uklański (1917-1921) | Józef Zabielski (1920) | Józef Zając (1920) | Wiktor Zarembiński (1920) | Bronisław Żelkowski (1920)

 

logo_pl_negatyw_czerowny-300x89 Wacław Kobyliński - Cichociemny

 

Projekt realizowany w ramach obchodów stulecia odzyskania niepodległości oraz odbudowy polskiej państwowości


 

 

 

Upamiętnienie Cichociemnych

jw-grom-pomnik-cc-4-300x248 Wacław Kobyliński - Cichociemnyjw-grom-pomnik-cc-3-300x238 Wacław Kobyliński - CichociemnyW 1989 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni” (scenariusz i reżyseria Marek Widarski).

15 maja 2005 odsłonięto na terenie jednostki specjalnej – Jednostki Wojskowej GROM w Warszawie pomnik poświęcony cichociemnym spadochroniarzom AK. Znaczna część ekspozycji Sali Tradycji jednostki GROM poświęcona jest Cichociemnym.

Od 4 sierpnia 1995 roku jednostka nosi nazwę – Jednostka Wojskowa GROM im. Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej

W 2008 roku powstał film dokumentalny „My cichociemni. Głos żyjących” (scenariusz i reżyseria Paweł Kędzierski).

pomnik-cc-warszawa-761x642-300x253 Wacław Kobyliński - Cichociemny

Pomnik CC w Warszawie

7 października 2013 roku w Warszawie przy ul. Matejki, naprzeciwko Sejmu R.P. odsłonięto Pomnik Cichociemnych Spadochroniarzy AK.

cc-boening-300x199 Wacław Kobyliński - CichociemnyW 2013 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni. Wywalcz wolność lub zgiń” (scenariusz i reżyseria Dariusz Walusiak).

W 2016 roku Sejm R.P. ustanowił rok 2016 Rokiem Cichociemnych. NBP wyemitował srebrną kolekcjonerską monetę o nominale 10 zł upamiętniającą 75. rocznicę pierwszego zrzutu Cichociemnych.

cc-monety-300x157 Wacław Kobyliński - Cichociemnycc-pomnik-powazki--300x213 Wacław Kobyliński - CichociemnyW 2017 roku PLL LOT umieścił znak spadochronowy oraz podpis upamiętniający Cichociemnych na kadłubie Boeinga 787 (SP-LRG).

Cichociemni są patronem wielu szczepów, drużyn oraz organizacji harcerskich. Opublikowano wiele książek i artykułów o Cichociemnych.

Na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie znajdują się groby kilkudziesięciu Cichociemnych oraz poświęcony Im pomnik „TOBIE OJCZYZNO”

sala-tradycji-grom Wacław Kobyliński - Cichociemny

Sala Tradycji Jednostki Wojskowej GROM

button-publikacje_200-300x101 Wacław Kobyliński - Cichociemny

 

 

Źródła:
  • informacje własne (archiwum portalu)
  • Teka personalna – Oddział Specjalny Sztabu Naczelnego Wodza, w zbiorach Studium Polski Podziemnej w Londynie, sygn. Kol.023.0108
  • Krzysztof Tochman – Słownik biograficzny cichociemnych, t. 4, Zwierzyniec – Rzeszów, Obywatelskie Stowarzyszenie Ostoja, 2011, s. 98-103, ISBN 978-83-933857-0-6
  • Kajetan Bieniecki – Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Arcana, Kraków 1994, ISBN 83-86225-10-6
  • Jędrzej Tucholski – Cichociemni, Warszawa, Instytut Wydawniczy Pax, 1984, ISBN 8321105378
  • Jędrzej Tucholski – Cichociemni 1941-1945. Sylwetki spadochroniarzy, Wojskowy Instytut Historyczny

 

Zobacz także biogram w Wikipedii