Michał Fijałka – Cichociemny
ps. „Kawa”, „Wieśniak”, „Sokół”, „Pompa”, „Osiecki”
Michał Gładysz vel Michał Gawlikowski, vel Michał Wojdanowski
Ur. 5 października 1915 w Izdebkach, zm. 20 września 1983 w Lublinie) – polski nauczyciel, żołnierz Wojska Polskiego II RP, kapitan piechoty Polskich Sił Zbrojnych, cichociemny.
Urodził się 5 października 1915 w Izdebkach, w rodzinie chłopskiej. Był wyznania greckokatolickiego. 20 czerwca 1934 zdał egzamin dojrzałości w Państwowym Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku. Przed wojną pracował najpierw jako robotnik w przemyśle naftowym, a potem jako instruktor rolny w Powiatowym Biurze Rolnym w Przemyślu.
II wojna światowa
W kampanii wrześniowej walczył w szeregach 5 Pułku Strzelców Podhalańskich. W 1939 przedostał się przez Węgry, Jugosławię i Włochy do Francji. W szeregach francuskiej 11 Dywizji Piechoty walczył w 1940 we Francji. Za udział w kampanii francuskiej został odznaczony przez gen. Władysława Sikorskiego orderem Virtuti Militari i awansowany do stopnia porucznika.
Cichociemny
Audley End, 28 sierpnia 1942. Gen. Władysław Sikorski odznacza ppor. Michała Fijałkę Orderem Virtuti Militari. W pierwszym szeregu od lewej: ppor. Jan Woźniak, por. Bolesław Kontrym, por. Tadeusz Gaworski, por. Hieronim Łagoda, za nim ppor. Władysław Kochański, por. Leonard Zub-Zdanowicz, por. Stanisław Winter.
Zgłosił się do służby w Kraju. Po przeszkoleniu przerzucony w nocy z 1 na 2 września 1942 do okupowanej Polski. 18 stycznia 1943 brał udział w brawurowej akcji uwolnienia grupy dywersyjnej Wachlarza z więzienia w Pińsku.
Od lata 1943 już pod pseudonimem „Sokół” walczył w obronie polskiej ludności Wołynia przed UPA. 10 listopada 1943 został ranny i był leczony konspiracyjnie w Kowlu. Od lutego 1944 był dowódcą I batalionu 27 Wołyńskiej Dywizji AK, z którą przeszedł jej cały szlak bojowy.
Po wojnie
Przez jakiś czas więziony na Zamku w Lublinie.
Po wyjściu na wolność pracował na różnych stanowiskach w szkolnictwie rolniczym, kończąc inżynierskie studia rolnicze i pedagogiczne na UMCS w Lublinie.
16 lutego 1956 roku zwerbowany do współpracy z Komitetem do spraw Bezpieczeństwa Publicznego jako tajny informator o pseudonimie „Osiecki”. 14 grudnia 1965 Służba Bezpieczeństwa podjęła decyzję o zaprzestaniu z nim formalnej współpracy, choć w dokumentacji zachowały się dane o utrzymywaniu kontaktów z SB także w późniejszych latach.
Zmarł podczas pracy nad monografią 27 Wołyńskiej Dywizji AK, która ukazała się pośmiertnie w 1986.
Awanse
podporucznik – ze starszeństwem od 20 października 1941 roku
porucznik –
kapitan –
Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
Krzyż Walecznych – trzykrotnie
Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami
Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami
Złoty Krzyż Zasługi
Krzyż Wojenny (Francja).
Życie rodzinne
Był synem Józefa, rolnika, i Marii z domu Hućko. W 1944 roku ożenił się z Antoniną Leśniewską (ur. w 1922, zm. w kwietniu 2014). Mieli czworo dzieci: Marię zamężną Rymar (ur. w 1945), Tadeusza (ur. w 1947), Danutę zamężną Bańko (ur. w 1949) i Grzegorza (ur. w 1951).
Upamiętnienie
23 kwietnia 1990 roku odsłonięto tablicę poświęconą jego pamięci w kościele św. Jadwigi Królowej w Krakowie.
20 września 1992 szkoła podstawowa w Kodniu nad Bugiem otrzymała imię kpt. Michała Fijałki „Sokoła” i nowy sztandar.
Źródła:
- informacje własne
- Wikipedia
- Krzysztof A. Tochman, „Słownik biograficzny cichociemnych”, T 1-3, Zwierzyniec-Rzeszów 1994-2008
- Krzysztof A. Tochman, „Michał Fijałka. W obronie Wołynia”, Zwierzyniec-Rzeszów 2004.
- Józef Turowski, Pożoga. Walki 27 Wołyńskiej Dywizji AK, Warszawa: PWN, 1990, ISBN 83-01-08465-0,
- Cichociemni z ziemi sanockiej rodem (II). „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 5, Nr 8 (479) 10-20 marca 1989.
- Krzysztof A. Tochman: Michał Fijałka (1915-1983), cichociemny, żołnierz AK, tajny współpracownik UB-SB o pseudonimie „Osiecki” W: Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989. 2009, nr 1 /7/ Rzeszów 2009.
