Krzysztof Grodzicki – Cichociemny

Krzysztof Grodzicki – Cichociemny

ps.: „Jabłoń 2”, „Lipa 2”

 

ur. 10 czerwca 1915 w Myślenicach, zm. 12 grudnia 1989 w Olivos (przedmieścia Buenos Aires, Argentyna) – oficer Wojska Polskiego, Armii Polskiej gen. Andersa, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, Armii Krajowej, Okręgu Kraków AK, więzień NKWD, skazany na śmierć (Moskwa, 1939-1940), cichociemny.

 

 

Uczył się w Gimnazjum OO Jezuitów w Chyrowie, następnie w II Państwowym Gimnazjum w Stanisławowie, w 1935 zdał egzamin dojrzałości.

W lipcu 1937 ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu, praktyka w 6 Pułku Ułanów Kaniowskich w Stanisławowie.

Od października 1937 podjął studia na Politechnice Lwowskiej.

 

 

II wojna światowa

3 września 1939 zmobilizowany, przydzielony do Ośrodka Zapasowego Podolskiej Brygady Kawalerii, od 15 września w 3 szwadronie.

22 września przekroczył granicę z Węgrami, internowany. Przez Jugosławię, Włochy, Szwajcarię dotarł do Francji, wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem francuskim. Od grudnia 1939 przydzielony do Oddziału I Sztabu Naczelnego Wodza. Wstąpił do Związku Walki Zbrojnej, w czerwcu 1940  jako emisariusz wysłany do Polski.

1 września 1940 aresztowany przez NKWD w Stanisławowie, skazany w Moskwie na śmierć. Zwolniony po układzie Sikorski – Majski 1 września 1941, wstąpił do Armii Polskiej w ZSRR, przydzielony do adiutantury gen. Andersa. Od listopada 1941 dowódca plutonu w szwadronie przybocznym dowódcy armii. Od stycznia 1943 dowódca 2 szwadronu 12 Pułku Ułanów Podolskich 3 Dywizji Strzelców Karpackich.

 

Grzegorz Skrukwa – Armia Andersa – nadzieja dla Polaków w ZSRR
w: Zesłaniec, 2008, nr. 34, s. 29 – 40

 

Andrzej Wojtaszak – Armia Polska w ZSRR
w: Zesłaniec, 2007, nr 32, s. 89 – 106

 

 

Cichociemny

Zgłosił się do służby w Kraju. Przeszkolony ze specjalnością w dywersji, powtórnie  zaprzysiężony na rotę ZWZ-AK 14 lutego 1944, przydzielony do Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza, przeniesiony do Głównej Bazy Przerzutowej w Brindisi (Włochy). 22 maja 1944 awansowany na stopień rotmistrza.

Zrzucony do okupowanej Polski w nocy 21/22 maja 1944, w sezonie operacynym „Riposta”, w operacji „Weller 29” (dowódca operacji: S/L Eugeniusz Arciuszkiewicz, ekipa skoczków nr: LIII), z samolotu Halifax JP-222 „E” (1586 Eskadra PAF, załoga: pilot – F/L Gerard Kunowski, pilot – P/O Witold Graczyk / nawigator – S/L Eugeniusz Arciuszkiewicz / radiotelegrafista – P/O Kazimierz Kujawa / mechanik pokładowy – Sgt. Piaścik / strzelec – F/O Olgierd Łuczkowski / despatcher – F/S Piotr Straub). Informacje (on-line) nt. personelu Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii (1940-1947) – zobacz:  Lista Krzystka

Start z lotniska Campo Casale nieopodal Brindisi, rzut na placówkę „Kos” w okolicach miejscowości Wierzbno, 24 km od Krakowa.

Razem z nim skoczyli: gen. bryg. Leopold Okulicki ps. Niedźwiadek, por. Marian Golarz ps. Góral 2, kpt. Tomasz Wierzejski ps. Zgoda 2, ppor. Władysław Marecki ps. Żabik 2, ppor. Zbigniew Waruszyński ps. Dewajtis 2. Zrzucono także 12 zasobników i 4 paczki. Chwilę wcześniej z drugiego Halifaxa zrzucono kolejne 12 zasobników i 12 paczek.

Zrzut przyjmowały wspólnie: oddział partyzancki Armii Krajowej oraz oddział Batalionów Chłopskich, pod dowództwem Jana Latały ps. Topór.

Po skoku aklimatyzacja do realiów okupacyjnych w Warszawie.

 

Grzegorz Rutkowski – Udział Batalionów Chłopskich
w odbiorze zrzutów lotniczych z Zachodu na terenie okupowanej Polski
w: „Zimowa Szkoła Historii Najnowszej 2012. Referaty”, IPN, Warszawa 2012, s. 15 – 25

 

Od czerwca 1944 w Okręgu Kraków AK, przydzielony jako oficer wyszkolenia oddziałów partyzanckich w Obwodzie Myślenice AK..

 

 

Po wojnie

W 1945 wyemigrował do Argentyny, właściciel pralni chemicznej.  Zmarł 12 grudnia 1989 w Olivos (przedmieścia Buenos Aires, Argentyna).

 

Krzysztof Adam Tochman – Uzupełnienia do „Cichociemnych” J. Tucholskiego
w: Zeszyty Historyczne nr 99, s. 207 – 211, Instytut Literacki, Paryż 1992 r.

 

Awanse

• porucznik – listopad 1941
• rotmistrz – 22 maja 1944

 

 

Odznaczenia

• Krzyż Walecznych – czerokrotnie

 

 

Życie rodzinne

Syn Władysława Zenona Ksawerego (1865–1922) urzędnika, właściciela majątku ziemskiego w rejonie Stanisławowa oraz Heleny z domu Czermińskiej (1871–1947). Miał dwóch braci: Ludwika Feliksa Władysława (1891–1979), Feliksa Mikołaja Ezechiasza (1899–1944) oraz trzy siostry: Ambrożynę po mężu Romanowską (1897–1985), Stanisławę i Helenę (ur. 1908).

 

 

Upamiętnienie

10 października 1993 w Wierzbnie odsłonięto pomnik upamiętniający skok Cichociemnych z tej ekipy.

 

 

Upamiętnienie Cichociemnych

W 1989 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni” (scenariusz i reżyseria Marek Widarski).

15 maja 2005 odsłonięto na terenie jednostki specjalnej – Jednostki Wojskowej GROM w Warszawie pomnik poświęcony cichociemnym spadochroniarzom AK. Znaczna część ekspozycji Sali Tradycji jednostki GROM poświęcona jest Cichociemnym.

Od 4 kwietnia 1995 roku jednostka nosi nazwę – Jednostka Wojskowa GROM im. Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej

W 2008 roku powstał film dokumentalny „My cichociemni. Głos żyjących” (scenariusz i reżyseria Paweł Kędzierski).

7 października 2013 roku w Warszawie przy ul. Matejki, naprzeciwko Sejmu R.P. odsłonięto Pomnik Cichociemnych Spadochroniarzy AK.

W 2013 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni. Wywalcz wolność lub zgiń” (scenariusz i reżyseria Dariusz Walusiak).

W 2016 roku Sejm R.P. ustanowił rok 2016 Rokiem Cichociemnych. NBP wyemitował srebrną kolekcjonerską monetę o nominale 10 zł upamiętniającą 75. rocznicę pierwszego zrzutu Cichociemnych.

W 2017 roku PLL LOT umieścił znak spadochronowy oraz podpis upamiętniający Cichociemnych na kadłubie Boeinga 787 (SP-LRG).

Cichociemni są patronem wielu szczepów, drużyn oraz organizacji harcerskich. Opublikowano wiele książek i artykułów o Cichociemnych.

Na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie znajdują się groby kilku Cichociemnych oraz poświęconym Im pomnik „TOBIE OJCZYZNO”

 

Źródła:

• informacje własne
• Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 1. Oleśnica: Firma „Kasperowicz – Meble”, 1994, s. 43–44. ISBN 83-902499-0-1.
• Kajetan Bieniecki: Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Arcana, Kraków 1994 r. ISBN 83-86225-10-6
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1984, s. 316. ISBN 83-211-0537-8.
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni 1941–1945 – Sylwetki spadochroniarzy. Wojskowy Instytut Historyczny, s. 227.

 

Zobacz także – biogram w Wikipedii