Kazimierz Czerwiński – Cichociemny

Kazimierz Czerwiński – Cichociemny

ps. „Bryzga”, „Olma”

 

Ur. 2 października 1916 r. w Dobrzejewicach, zm. 2 lutego 2002 r. w Toronto (Kanada) – porucznik broni pancernych, podoficer Wojska Polskiego, oficer Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, Armii Krajowej, Komendy Okręgu Kraków AK, Delegatury Sił ZBrojnych na Kraj, cichociemny.

 

 

Uczył się w szkole powszechnej w Dobrzejowicach, następnie w Państwowym Seminarium Nauczycielskim Męskim w Toruniu. W 1936 r. zdał egzamin dojrzałości.

Od 25 września 1936 r. do 31 sierpnia 1937 r. w Szkole Podchorążych Broni Pancernej w Modlinie, następnie przeniesiony do rezerwy.

Od 1937 r.  komendant junackiego plutonu broni pancernej w Junackich Hufcach Pracy w Modlinie, Brześciu nad Bugiem, Lublinie. Awansowany na stopień sierżanta podchorążego 12 sierpnia 1938 r.

 

 

II wojna światowa

31 sierpnia 1939 r. zmobilizowany, przydzielony do 8 Batalionu Pancernego w Bydgoszczy, następnie ewakuowany wraz z rezerwistami do 2 Ośrodka Zapasowego Broni Pancernej w Żurawicy.

19 września wyruszył do Lwowa, 14 października przekroczył granicę z Węgrami, internowany  w rejonie Mohacza, Pecs, Barcs. 17 marca 1940 r. wyruszył z Węgier, przez Split (Jugosławia) dotarł 2 kwietnia 1940 r. do Francji. Wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych, przydzielony do 4 Batalionu Broni Pancernej.

 

Maciej Szczurowski – Geneza formowania Armii Polskiej we Francji 1939 – 1940
w: Piotrkowskie Zeszyty Historyczne, 2002, nr 4 s. 115 – 143

 

Po upadku Francji ewakuowany, od 26 czerwca 1940 r. w Wielkiej Brytanii. Od 10 października przydzielony do 1 dywizjonu rozpoznawczego 1 Korpusu Polskiego, od 1 sierpnia 1941 r. do 1 Pułku Czołgów. Od 4 sierpnia w 2 kompanii 3 batalionu czołgów, następnie jako dowódca plutonu 67 batalionu czołgów 16 Brygady Pancernej. Od 20 listopada 1943 r. w dyspozycji Oddziału Personalnego Sztabu Naczelnego Wodza.

 

Monika Bielak – Ewakuacja żołnierzy polskich z Francji do Wielkiej Brytanii
i Afryki Północnej w latach 1940-1941
w: IPN, Polska 1918-1989 – Od niepodległości do niepodległości. Historia Polski 1918-1989

 

 

Cichociemny

Zgłosił się do służby w Kraju. Przeszkolony ze specjalnością w dywersji, lotnictwie i odbiorze zrzutów. Zaprzysiężony na rotę ZWZ-AK 5 listopada 1943 w Chicheley, przeniesiony do Głównej Bazy Przerzutowej w Brindisi.

Zrzucony do okupowanej Polski w nocy 18/19 listopada 1944 w sezonie operacyjnym „Odwet”, w operacji lotniczej „Kazik 2” (dowódca operacji: F/L Roman Chmiel, ekipa skoczków nr: LXI), z samolotu Liberator KG-994 „R” (301 Dywizjon PAF, załoga: pilot – F/L Edmund Ladro, pilot – F/S Zenon Przybylak / nawigator – F/L Roman Chmiel / radiotelegrafista – W/O Kazimierz Szewczyk / mechanik pokładowy – Sgt. Henryk Zientek / strzelec – W/O Antoni Lewkowicz / despatcher – W/O Stanisław Zieliński).

Start z lotniska Campo Casale nieopodal Brindisi (Włochy), zrzut na placówkę odbiorczą „Solnica”, w rejonie Osowca (7 km od stacji kolejowej Grodzisk Mazowiecki).

Razem z nim skoczyli kurierzy Delegatury Rządu na Kraj:  szer. Józef Gójski ps. Borowik oraz plut. Jan Błaszczyk ps. Kret. Skoczkowie przerzucili 283 025 dolarów w banknotach na potrzeby AK oraz 314 645 dolarów w banknotach na potrzeby Delegatury Rządu na Kraj. Zrzucono także dziesięć zasobników oraz sześć paczek. Zrzutu dokonano o godz. 23.35, w pięciu nalotach na placówkę odbiorczą. Samolot powrócił szczęśliwie do bazy po locie trwającym 11 godzin 20 minut.

Pzydzielony do Referatu Przerzutów Powietrznych „Syrena” Komendy Głównej AK jako oficer ds. zrzutów Komendy Okręgu Kraków AK.

 

Dawid Golik – Od „Sroki” do „Wilgi”. Zrzuty dla podhalańskiej Armii Krajowej
w: Biuletyn informacyjny AK nr 01 (309) styczeń 2016, s. 29 – 38

 

 

Po wojnie

Po rozwiązaniu AK pozostał w konspiracji, prawdopodobnie działał w Delegaturze Sił Zbrojnych na Kraj.

Wyjechał z Polski, 2 lutego 1946 r. zameldował się w 1 Dywizji Pancernej, 5 marca 1946 r. w komisji likwidacyjnej Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie (Wielka Brytania).

Od 20 marca 1946 r. przydzielony do Centrum Wyszkolenia Broni Pancernej i Technicznej, następnie w Polskim Korpusie Przysposobienia i Rozmieszczenia, potem przeniesiony do rezerwy.

Pozostał na emigracji w Wielkiej Brytanii, ukończył studia, obronił dyplom inżyniera. Wyjechał do Kanady. Zmarł 2 lutego 2002 r. w Toronto (Kanada).

 

 

Awanse

• sierżant  podchorąży –  12 sierpnia 1938 r.
• podporucznik – ze starszeństwem od 1 grudnia 1942 roku
• porucznik

 

 

Odznaczenia

• Krzyż Walecznych – czterokrotnie.

 

 

Życie rodzinne

Syn Aleksandra i Heleny z domu Laszkiewicz (zm. 1926 r.).

 

 

Upamiętnienie Cichociemnych

W 1989 r. powstał film dokumentalny „Cichociemni” (scenariusz i reżyseria Marek Widarski).

15 maja 2005 odsłonięto na terenie jednostki specjalnej – Jednostki Wojskowej GROM w Warszawie pomnik poświęcony cichociemnym spadochroniarzom AK. Znaczna część ekspozycji Sali Tradycji jednostki GROM poświęcona jest Cichociemnym.

Od 4 kwietnia 1995 roku jednostka nosi nazwę – Jednostka Wojskowa GROM im. Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej

W 2008 roku powstał film dokumentalny „My cichociemni. Głos żyjących” (scenariusz i reżyseria Paweł Kędzierski).

7 października 2013 roku w Warszawie przy ul. Matejki, naprzeciwko Sejmu R.P. odsłonięto Pomnik Cichociemnych Spadochroniarzy AK.

W 2013 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni. Wywalcz wolność lub zgiń” (scenariusz i reżyseria Dariusz Walusiak).

W 2016 roku Sejm R.P. ustanowił rok 2016 Rokiem Cichociemnych. NBP wyemitował srebrną kolekcjonerską monetę o nominale 10 zł upamiętniającą 75. rocznicę pierwszego zrzutu Cichociemnych.

W 2017 roku PLL LOT umieścił znak spadochronowy oraz podpis upamiętniający Cichociemnych na kadłubie Boeinga 787 (SP-LRG).

Cichociemni są patronem wielu szczepów, drużyn oraz organizacji harcerskich. Opublikowano wiele książek i artykułów o Cichociemnych.

Na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie znajdują się groby kilku Cichociemnych oraz poświęconym Im pomnik „TOBIE OJCZYZNO”

 

Źródła:

• informacje własne
• Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 3. Zwierzyniec – Rzeszów: Obywatelskie Stowarzyszenie „Ostoja”, 2002, s. 35–36. ISBN 8390249952.
• Kajetan Bieniecki: Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Arcana, Kraków 1994, s. 320-324, 457, ISBN 83-86225-10-6
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1984, s. 304. ISBN 8321105378.
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni 1941–1945 – Sylwetki spadochroniarzy. Wojskowy Instytut Historyczny, 1984, s. 259.