Stefan Majewicz – Cichociemny

Stefan Majewicz – Cichociemny

ps.: „Hruby”, „Szkrab”

vel Stefan Jontek, vel Józef Fuziński

 

ur. 30 sierpnia 1910 w Rheinhausen (Niemcy), zamordowany 13 sierpnia 1944 w Warszawie –  porucznik, oficer Wojska Polskiego, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, wywiadu ofensywnego Armii Krajowej, Komendy Głównej AK, nauczyciel, urzędnik, więziony i zamordowany przez gestapo (1943-1944), cichociemny

 

 

Od 1918 wraz z rodziną w Poznaniu, uczył się w Gimnazjum im. ks. Piotrowskiego (obecnie Liceum Ogólnokształcące im. A. Mickiewicza). Od 1927 w Państwowym Seminarium Nauczycielskim Męskim im. Ewarysta Estkowskiego. W 1931 zdał egzamin dojrzałości oraz uzyskał uprawnienia nauczyciela szkół powszechnych.

W latach 1931 – 1933 studia w Centralnym Instytucie Wychowania Fizycznego (obecnie Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego) w Warszawie.

Od 18 września 1933 w Szkole Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim, po jej ukończeniu 20 czerwca 1934 praktyka jako instruktor 3 baterii 14 Pułku Artylerii Lekkiej 14 Dywizji Piechoty w Poznaniu. 17 września 1934 przeniesiony do rezerwy.

Od 1936 nauczyciel WF w Toruniu, następnie zamieszkał w Warszawie, podjął pracę jako urzędnik Warszawskiej Elektrowni.

Od 1937 studia prawnicze i ekonomiczne na prywatnej uczelni – Wolnej Wszechnicy Polskiej w Warszawie.

 

 

World War II

W kampanii wrześniowej 1939 w 2 dywizjonie 33 Pułku Artylerii Lekkiej na Wileńszczyźnie oraz w obronie Lwowa. Po kapitulacji pułku, od 22 września w sowieckiej niewoli.

29 września uciekł z pociągu transportującego jeńców w głąb ZSRR, 12 października 1939 przekroczył granicę z Węgrami. Przez Jugosławię, Włochy dotarł do Francji.

6 listopada 1939 wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem francuskim, do 21 czerwca 1940 przydzielony do 3 Pułku Artylerii Lekkiej 3 Dywizji Piechoty.

 

Maciej Szczurowski – Geneza formowania Armii Polskiej we Francji 1939 – 1940
w: Piotrkowskie Zeszyty Historyczne, 2002, nr 4 s. 115 – 143

 

Po upadku Francji ewakuowany do Wielkiej Brytanii. Wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem brytyjskim, do 31 marca 1941 dowódca 1 plutonu 1 baterii 1 dywizjonu artylerii lekkiej 1 Brygady Strzelców.

 

Monika Bielak – Ewakuacja żołnierzy polskich z Francji do Wielkiej Brytanii
i Afryki Północnej w latach 1940-1941
w: IPN, Polska 1918-1989 – Od niepodległości do niepodległości. Historia Polski 1918-1989

 

Halina Waszczuk-Bazylewska – Od WW-72 do „Liceum”
w: Niepodległość i Pamięć 1997 r., nr 4/1 (7) [1], s. 153-176

 

dr Andrzej Suchcitz – Wywiad Armii Krajowej
źródło: Koło Byłych Żołnierzy Armii Krajowej – Oddział Londyn
www.polishresistance-ak.org

 

 

At the night of January 29/30th 1944 a Silent Unseen

Zgłosił się do służby w Kraju. Oddelegowany do Centrum Szkoleniowego Artylerii. Przeszkolony ze specjalnością w wywiadzie, m.in. podczas Oficerskiego Kursu Doskonalącego Administracji Wojskowej w Glasgow (kryptonim polskiej szkoły wywiadu, zwanej przez Cichociemnych „kursem gotowania na gazie”).

Zaprzysiężony na rotę ZWZ-AK 13 stycznia 1942 w Londynie, awansowany na stopień porucznika ze starszeństwem od 30 marca 1942.

 

Stefan Mayer – relacja nt. szkolenia Cichociemnych oficerów wywiadu
źródło: Instytut Piłsudskiego w Londynie, Kolekcja akt Stefana Mayera, zespół nr 100, teczka nr 709/100/113

 

Zrzucony do okupowanej Polski w nocy 30/31 marca 1942, w poróbnym sezonie operacyjnym,  w operacji lotniczej „Legging” (dowódca operacji: F/O Antoni Voellnagel, ekipa skoczków nr: VI), z samolotu Halifax L-9613 „V” (załoga: pilot – F/O Ryszard Zygmuntowicz, pilot – F/O Krzysztof Dobromirski / nawigator – F/O Antoni Voellnagel / radiotelegrafista – Sgt. Leon Wilmański / mechanik pokładowy –  Sgt. Czesław Mądracki / strzelec – Sgt. Mieczysław Wojciechowski, F/S Wacław Żuk / despatcher – Sgt. Bronisław Karbowski). Informacje (on-line) nt. personelu Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii (1940-1947) – zobacz:  Lista Krzystka

Start z lotniska RAF Tempsford o godz. 19.05, zrzut o godz. 01.10 z wysokości 1,2 tys. stóp (ok. 366 m), 6 km poza planowaną placówkę odbiorczą „Kopyto”, w okolicach miejscowości Barycze, 8 km od Końskich, w pobliżu poligonu SS oraz obozu jeńców rosyjskich.

Razem z nim skoczyli: por. Piotr Motylewicz ps. Grab, rtm. Jerzy Sokołowski ps. Mira, mjr. dypl. Tadeusz Sokołowski ps. Trop oraz kurier ppor. Jerzy Mara-Meyer. Samolot szczęśliwie powrócił o godz. 6.50 na lotnisko zapasowe Langham, po locie trwającym jedenaście godzin 45 minut.

 

Jerzy Straszak – „Szkoła szpiegów”
w: Zeszyty Historyczne nr 115, s. 122 – 144, Instytut Literacki, Paryż 1996

 

W „Dzienniku czynności” mjr dypl. Jan Jaźwiński oficer wywiadu z Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza, organizator lotniczych przerzutów do Polski odnotował:

„Dnia 28.III. na st. XVIII [stacja wyczekiwania STA XVIII, na której skoczkowie oczekiwali na odlot do Kraju – przyp. RMZ] przybyła ekipa „Belt”. Pogotowie dla odlotu w dniu 29.III. – dla ekipy „Boot” .

Dnia 29.III. o godz. 12.oo Air Ministry zarządziło lot podwójny. Po przybyciu na stację wyczekiwania – o godz. 14.30, otrzymaliśmy nową decyzję – tylko lot pojedyńczy. Po przybyciu na lotnisko o g. 17.30 okazało się, że komunikat met. [meteorologiczny – RMZ] jest niepomyślny dla lądowania powrotnego w dniu 30.III. Pogoda na trasie i w Polsce – dobra a w Anglii na wszystkich lotniskach ma być mgła. Po zbadaniu ryzyka lotu, lot został odwołany o godz. 19.30.

Dnia 30.III doszedł do skutku lot podwójny: 7-my i 8-my. Lot 7-my – ekipa „Boot” – start o godz. 19.50, zrzut na rejon Stanisławów, powrót o godz. 8.15.” (s. 57)

Z kraju depeszą potwierdzono zrzut: „Kopyto podjęło zrzut dokonany jednak poza placówką. Skoczkowie przybyli (…)”.

 

Maciej Żuczkowski - Wywiad Armii Krajowej (Eng. Intelligence of the Home Army)
w: Pamięć.pl nr 4-5/2012, Instytut Pamięci Narodowej Warszawa, s. 44 – 49

 

Po skoku aklimatyzacja do realiów okupacyjnych w Warszawie, od kwietnia przydzielony jako oficer wywiadu do Wydziału Wywiadu Ofensywnego referat „Zachód” Oddziału II (wywiad) Komendy Głównej AK, w ośrodku wywiadowczym, rozpracowującym porty niemieckie (197, C-7, Wd-67). Inspektor sieci wywiadowczych, rozpracowujących Hamburg, Lubekę, Bremę oraz Szczecin.

 

Andrzej Pepłoński – Współdziałanie Oddziału II Sztabu Naczelnego Wodza
z Secret Intelligence Service w okresie II wojny światowej
w: Słupskie Studia Historyczne 2003 r. nr 10, s. 149-165

 

17 stycznia 1943 aresztowany przez Niemców przy ul. Wareckiej w Warszawie. Uciekł z transportu na Pawiak, wyskakując z ciężarówki na ul. Bielańskiej. Ponownie aresztowany 17 maja 1943, w związku z „wsypą” oraz zatrzymaniem przez Niemców szefa sieci wywiadowczej „Stragan” kpt. Karola Trojanowskiego ps. Radwan. Idąc na umówione z nim spotkanie w cukierni na pl. Teatralnym zauważył Niemców, wyszedł, kluczył śledzony ul. Wierzbową, pl. Piłsudskiego, Mazowiecką, doszedł do sklepu na rogu z ul. Świętkorzyską. Tam aresztowany, prowadzony przez dwóch Niemców ul. Świętokrzyską do ul. Marszałkowskiej. Powalił jednego, rzucił się do ucieczki, niestety nieudanej – ciężko postrzelony w płuca i wątrobę. Nieprzytomnego osadzono w szpitalu na Pawiaku.

Po wyleczeniu brutalnie przesłuchiwany, nikogo nie wydał, nie został rozpracowany. Pracował na Pawiaku jako pielęgniarz i porządkowy, działał w konspiracyjnej siatce więziennej.

Rozstrzelany 13 sierpnia 1944 w pobliżu kościoła św. Augustyna, w ostatniej egzekucji na Pawiaku.

 

Bartłomiej Szyprowski – Kradzież pieniędzy zrzutowych z placówki „Kopyto”.
Sprawa karna pchor. Tadeusza Szatkowskiego przed Wojskowym Sądem Specjalnym
Komendy Głównej Armii Krajowej
w: Dzieje Najnowsze, Instytut Historii PAN, nr 2/2018, s. 21 – 47

 

 

The contribution of Polish intelligence in 1945 was assessed by the MI6 liaison officer (1940-1946), Commander Wilfred Dunderdale:
"Of the 45,770 intelligence reports from occupied Europe that reached the Allies during the war,
22,047, i.e. 48 percent, came from Polish sources (...)
It follows that over the last five years Polish agents in Europe have been working non-stop
and that they provided, despite the great danger to themselves and their families,
a large amount of material of all kinds and topics. "

In 2004 and 2005, extensive findings of the Polish-British Historical Commission were published
Fri "Polish - British intelligence cooperation during World War II"
(wyd. Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, Warszawa 2004, 2005 ISBN 83-89115-11-5 oraz ISBN 83-89115-37-9.

In 2005, the British government officially confirmed
że ok. that about half of all secret reports for the Allies from occupied Europe came from Poles.
37 Cichociemnych (Silent Unseen, "Polish SOE") served in the Home Army intelligence ...

 

 

 

 

Promotions

• Second lieutenant
• Lieutenant – ze starszeństwem od 30 marca 1942

 

 

Orders and decorations

• Krzyż Srebrny Virtuti Militari

 

 

Family Life

Syn Kazimierza, górnika oraz Leokadii z domu Pobóg-Staniszewska. W 1936 zawarł związek małżeński z Zofią z domu Majewską (ur. 1912) secundo voto Lisowską, absolwentką Centralnego Instytutu Wychowania Fizycznego oraz Szkoły Nauk Politycznych w Warszawie, łączniczką ZWZ-AK w Oddziale II KG AK. Nie mieli dzieci.

 

 

Commemoration

 

W lewej nawie kościoła św. Jacka przy ul. Freta w Warszawie odsłonięto w 1980 roku tablicę pamięci żołnierzy Armii Krajowej, cichociemnych spadochroniarzy, poległych za niepodległość Polski.

W Sali Tradycji Jednostki Wojskowej GROM znajduje się tablica upamiętniająca Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej, którzy oddali życie za Ojczyznę.

 

 

 

 

 

 

Commemoration of the Silent Unseen

W 1989 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni” (scenariusz i reżyseria Marek Widarski).

May 15, 2005 was unveiled in the special unit - Military Unit GROM The monument is dedicated to the Silent Unseen of the Home Army. A considerable degree of the exposition in Sala Tradycji (eng. Hall of Tradition, also localized in the GROM HQ) is also focused on the lives of the Silent Unseen.

Since August 4, 1995, the unit has been named - GROM, named in honour of the Silent Unseen, paratroopers of the Home Army is Poland’s leading special-operations unit.

In 2008, the documentary "We cichociemni. Voice of the Living" (script and directed by Paweł Kędzierski).

On October 7, 2013 in Warsaw at ul. Matejko, opposite the Seym of R.P. ( parliament) the Memorial of the Cichociemni Paratroopers of the Home Army was unveiled.

In 2013, the documentary film Cichociemni was created. Fight for freedom or die ”(script and directed by Dariusz Walusiak).

In 2016, the Sejm of the Republic of Poland established the year 2016 as the Year of Silent People. The NBP issued a silver 10 zloty collector coin commemorating the 75th anniversary of the first drop of Cichociemni.

In 2017, LOT Polish Airlines placed a parachute sign and signature commemorating Cichociemni on the hull of a Boeing 787 (SP-LRG).

The Silent Unseen are a patron for many teams and scouting organizations. Many books and articles have been dedicated to their thematic.

At the Military Cemetery in Powązki in Warsaw there are graves of several Cichociemni and a monument dedicated to them "YOU HOMELAND"

 

 

Sources:

• Own sources
• Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 2. Rzeszów: Wydawnictwo „Abres”, 1996, s. 106-107. ISBN 83-902499-5-2.
• Kajetan Bieniecki: Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Arcana, Kraków 1994 r. ISBN 83-86225-10-6
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1984. ISBN 8321105378.
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni 1941–1945 – Sylwetki spadochroniarzy. Wojskowy Instytut Historyczny.

 

Also see – - biographical entry on Wikipedia (in Polish)