Bronisław Grun – Cichociemny

Bronisław Grun – Cichociemny

ps.: „Szyb”, „Rudy”, „Ginger”, „Rudy”, „Rudy Anglik”

vel Bronisław Sztuna

 

ur. 22 maja 1912 w Szuszczewie (Rosja), zm. 30 listopada 1989 w Johannesburgu (RPA) – kapitan piechoty, harcerz, oficer Wojska Polskiego, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie,  Armii Krajowej, Kedywu Komendy Głównej AK, instruktor w Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty „Agrykola”, m.in. uczestnik akcji „Góral”, cichociemny.

 

 

W 1922 powrócił wraz z rodziną do Polski. Uczył się w Państwowym Gimnazjum im. Króla Zygmunta Augusta w Białymstoku,  w 1932 zdał egzamin dojrzałości.

Podczas nauki w gimnazjum działał w Związku Harcerstwa Polskiego.

Od 18 września 1934 uczestnik dywizyjnego kursu Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty 5 Pułku Piechoty Legionów w Wilnie, po jego ukończeniu od czerwca 1935 praktyka jako zastępca dowódcy drużyny 3 kompanii strzeleckiej.Od 1 października 1935 przeniesiony do rezerwy. Awansowany na stopień podporucznika ze starszeństwem od 1 stycznia 1937.

W 1935 podjął studia na Akademii Górniczej w Krakowie, działał jako prezes Stowarzyszenia Studenckiego „Bratnia Pomoc”.

 

 

World War II

W kampanii wrześniowej 1939 nie zmobilizowany. 3 grudnia 1939 przekroczył granicę z Węgrami.  Przez Jugosławię, Włochy dotarł 12 stycznia do Francji. Wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem francuskim, początkowo w obozie oficerskim, następnie przydzielony do 11 Pułku Piechoty 4 Dywizji Piechoty.

 

Maciej Szczurowski – Geneza formowania Armii Polskiej we Francji 1939 – 1940
w: Piotrkowskie Zeszyty Historyczne, 2002, nr 4 s. 115 – 143

 

Po upadku Francji ewakuowany wraz z oddziałem z La Rochelle, w lipcu 1940 roku dotarł do Plymouth (Wielka Brytania). Wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem bvrytyjskim, przydzielony jako dowódca plutonu 5 Brygady Kadrowej Strzelców, od 7 maja 1942 w Brygadzie Szkolnej.

 

Monika Bielak – Ewakuacja żołnierzy polskich z Francji do Wielkiej Brytanii
i Afryki Północnej w latach 1940-1941
w: IPN, Polska 1918-1989 – Od niepodległości do niepodległości. Historia Polski 1918-1989

 

 

Silent Unseen

Zgłosił się do służby w Kraju. Przeszkolony ze specjalnością w dywersji, zaprzysiężony na rotę ZWZ-AK 24 sierpnia 1942, przeniesiony do Głównej Bazy Przerzutowej w Brindisi (Włochy). Awansowany na stopień porucznika ze starszeństwem od 25 stycznia 1943.

Zrzucony do okupowanej Polski w nocy 25/26 stycznia 1943, w sezonie operacyjnym „Intonacja”, w operacji lotniczej „Screwdriver” (dowódca operacji: P/O Kingsford-Smith, ekipa skoczków nr: XVIII), z samolotu Halifax DT-726 „H” (138 Dywizjon RAF, załoga: pilot – P/O Kingsford-Smith / i in.).

Start z lotniska RAF Tempsford, zrzut na placówkę „Krzak”, 16 km od Łowicza.

Two other Silent Unseen have made the jump, namely second lieutenants Mieczysław Kwarciński ps. Ziut, ppor. Władysław Miciek ps. Młot oraz kurier ppor. Stanisław Łuczkiewicz ps. Sęp. Skoczków z bagażnikami zrzucono w rejonie placówki, nie zrzucono zasobników, bowiem placówka odbiorcza nie wyłożyła świateł sygnalizacyjnych. Samolot szczęśliwie powrócił do bazy po locie trwającym 12 godzin 22 minuty.

 

Edward M. Tomczak – Zrzuty lotnicze i ich odbiór
na terenie powiatu (obwodu ZWZ-AK) łowickiego (1941-1944)
w: Mazowieckie Studia Humanistyczne 2001, nr 7/2 s. 63-122

 

Po aklimatyzacji do realiów okupacyjnych od marca 1943 przydzielony jako oficer dyspozycyjny w ośrodku „Motor” do organizacji dywersyjnej Kedyw Komendy Głównej AK. Do połowy sierpnia 1943 instruktor w Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty „Agrykola”.

Od sierpnia 1943 zastępca dowódcy Batalionu „Zośka”. Uczestnik wielu akcji bojowych, dywersyjnych, m.in. akcji „Góral”, pozyskania na potrzeby AK ok. 106 mln zł (12 sierpnia 1943), wówczas równowartość ok. miliona dolarów po czarnorynkowym kursie.

Trwająca dwie i pół minuty akcja w Warszawie, na ul. Senatorskiej 3 zakończyła się pelnym sukcesem, rozpoczęto ja o godz. 10.17, chwilę później uprowadzono samochód Banku Emisyjnego, jadący z siedziby banku na ul. Bielańskiej na Dworzec Wschodni, z workami zawierającymi emitowane w Generalnym Gubernatorstwie okupacyjne banknoty o nominalne 500 zł, wartości ok. 106 mln. zł.

Przygotowania do akcji trwały prawie rok, uczestniczyło w niej 43 żołnierzy i 2 łączniczki oddziału specjalnego KG AK „Kosa” oraz wydzielonego oddziału Kedywu „Motor”, a także dwa samochody ciężarowe. Podczas akcji poległo trzech pracowników banku, czterech innych zostało rannych. Ranni zostali także dwaj uczestnicy akcji. Zabito sześciu Niemców eskorty, dwoch policjantów oraz oficera Wermachtu. Po akcji Niemcy rozkleili w Warszawie ogłoszenia, oferując pięć milionów złotych nagrody za wskazanie tropu śledczym. AK uruchomiła akcję pisania donosów z fałszywymi tropami, na niemieckich ogłoszeniach doklejano paski papieru, z ofertą 10 milionów złotych „za wskazanie następnego, podobnego transportu”.

Tak opisywał swoje włączenie do tej akcji we wspomnieniach opublikowanych w książce Drogi cichociemnych (Londyn 1954, Warszawa 2010): Express Warszawa–Berlin, pt. Bank na kółkach –  „Szkolenie owszem, rzecz ważna, ale całe pół roku uczyć cudze dzieci wojny podziemnej – to już trochę za dużo. Dostałem przydział do podchorążówki „Agrykola”. Bractwo miłe, chłopaki wyśmienite. Sami harcerze, nazywali się bardzo ładnie: Szare Szeregi. Wszystko to pięknie, ale ja jednak nie po to uczyłem się w Szkocji dywersjiu, minerki, dżiu-dzitsu – żeby w warszawie bawić się w „profesora”.  W właśnie wtedy spotkałem przypadkowo „Oliwę” – „:Rudzkiego” Poprosiłem go o przydział bojowy. „Oliwa od razu zabrał mnie na odprawę”. Zapytał tylko przezornie: – Czy jest Pan gotów pójść do akcji jutro?…”

Uczestniczył także w akcji „Pogorzel” tj. wysadzenia pociągu z wojskiem (23/24 października 1943), w tzw. kolejówkach: „Szymanów” (22 listopada 1943), „Polowanie” (dowódca, 8 stycznia 1944), „Jula”, wysadzeniu przepustu kolejowego w rejonie Rogoźna na linii Rzeszów – Przeworsk (5/6 kwietnia 1944). Za akcję „Jula” odznaczony Krzyżem Walecznych.

 

 

Warsaw Uprising

 

W związku z chorobą poza strukturami AK, w dniu wybuchu powstania przebywał na Pradze, odcięty od swojego batalionu.

Nie uczestniczył w walkach.

 

 

After the War

Wyjechał z Polski, 31 grudnia 1945 zameldował się w sztabie 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej, stacjonującej w Niemczech. 18 marca 1946 zameldował się w Oddziale VI (Specjalnym) Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie. Wstąpił ponownie do Polskich Sił Zbrojnych na Zachdzie, przydzielony do Ośrodka Zapasowego Armii.

Po demobilizacji pozostał na emigracji w Wielkiej Brytanii. Ukończył Camborne School of Mines w Kornwalii, obronił dyplom inżyniera górnictwa. Podjął pracę jako rzeczoznawca w zakresie wzbogacania diamentów w Republice Południowej Afryki.

Autor wspomnień, opublikowanych w książce Drogi cichociemnych (Londyn 1954, Warszawa 2010): Express Warszawa–Berlin, Polowanie po polowaniu, Bank na kółkach, Akcja „Jula”.

Zmarł 30 listopada 1989 w Johannesburgu (RPA).

 

Promotions

• Second lieutenant – ze starszeństwem od 1 stycznia 1937
• Lieutenant – ze starszeństwem od 25 stycznia 1943
• Captain

 

 

Military Decorations

• Virtuti Militari Silver Cross
• Cross of Valour

 

 

Family Life

Syn Władysława i Marii z domu Murczkiewicz. Po wojnie zawarł związek małżeński, mieli syna, bliższe dane nieustalone.

 

 

Commemoration of the Silent Unseen

W 1989 roku powstał film dokumentalny „Cichociemni” (scenariusz i reżyseria Marek Widarski).

May 15, 2005 was unveiled in the special unit - Military Unit GROM The monument is dedicated to the Silent Unseen of the Home Army. A considerable degree of the exposition in Sala Tradycji (eng. Hall of Tradition, also localized in the GROM HQ) is also focused on the lives of the Silent Unseen.

Od 4 kwietnia 1995 roku jednostka nosi nazwę – GROM, named in honour of the Silent Unseen, paratroopers of the Home Army is Poland’s leading special-operations unit.

In 2008, the documentary "We cichociemni. Voice of the Living" (script and directed by Paweł Kędzierski).

On October 7, 2013 in Warsaw at ul. Matejko, opposite the Seym of R.P. ( parliament) the Memorial of the Cichociemni Paratroopers of the Home Army was unveiled.

In 2013, the documentary film Cichociemni was created. Fight for freedom or die ”(script and directed by Dariusz Walusiak).

In 2016, the Sejm of the Republic of Poland established the year 2016 as the Year of Silent People. The NBP issued a silver 10 zloty collector coin commemorating the 75th anniversary of the first drop of Cichociemni.

In 2017, LOT Polish Airlines placed a parachute sign and signature commemorating Cichociemni on the hull of a Boeing 787 (SP-LRG).

The Silent Unseen are a patron for many teams and scouting organizations. Many books and articles have been dedicated to their thematic.

At the Powazki Military Cemetery in Warsaw, there are several graves of the Silent Unseen, as well as a monument dedicated to them, with the writing ‘’For you, motherland’’.

 

Sources:

• Own sources
• Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 1. Oleśnica: Firma „Kasperowicz – Meble”, 1994, s. 45–46. ISBN 83-902499-0-1.
• Kajetan Bieniecki: Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Arcana, Kraków 1994 r. ISBN 83-86225-10-6
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1984, s. 317. ISBN 83-211-0537-8.
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni 1941–1945 – Sylwetki spadochroniarzy. Wojskowy Instytut Historyczny, s. 110.

 

Also see – - biographical entry on Wikipedia (in Polish)