Informacja o realizacji projektu
Od 8 stycznia 2016 realizuję projekt „CICHOCIEMNI”, jako projekt mojej Fundacji dla Demokracji. Może to trochę nieskromne, ale przedstawiam informację – co dotąd zrobiłem:
1/ Za zgodą Dowództwa Generalnego Rodzajów Sił Zbrojnych oraz na podstawie „Porozumienia”, podpisanego z Dowódcą Jednostki Wojskowej GROM, wraz z dwoma wolontariuszami przeprowadzilłem digitalizację archiwaliów dot. Cichociemnych, znajdujących się w Sali Tradycji JW GROM. Dzięki temu uzyskaliśmy ok. 4,5 tys. plików o łącznej objętości ok. 700 GB. Są to dokumenty, zdjęcia oraz inne artefakty, dotąd nigdzie nie publikowane oraz niedostepne dla wszystkich (znajdowały się w tajnej jednostce wojskowej). Prawie wszystkie pliki zostały udostępnione na stronach portalu elitadywersji.org Więcej info o digitalizacji – digitalizacja w JW GROM
2/ Od stycznia 2016 buduję portal elitadywersji.org – kompendium wiedzy o 316 Cichociemnych spadochroniarzach, żołnierzach Armii Krajowej w służbie specjalnej. Obecnie zawartość portalu to zaplanowane 441 stron, w tym ok. 4/5 wypełniona treścią: zredagowanymi przeze mnie artykułami – w tym biogramami 316 Cichociemnych – oraz artefaktami. Spis treści portalu – SPIS TREŚCI Ponadto zebrałem dane i sporządziłem 21 baz danych, niektóre o charakterze unikalnym, nigdzie indziej nie publikowane – Bazy danych Zawartość portalu to także 10 wpisów, w tym kilka o fundamentalnym znaczeniu (m.in. Historia Cichociemnych na slajdach, Bajki o SOE) – Aktualności
Znak Spadochronowy AK
3/ Od 14 lipca 2016 prowadzę na Facebooku grupę Cichociemni Spadochroniarze Armii Krajowej, na której praktycznie codziennie publikowane są treści upamiętniające Cichociemnych. Dzięki Waszemu zainteresowaniu grupa ma już ponad 2 tys. polubień
4/ Opracowałem wykaz wartościowych publikacji nt. Cichociemnych, obecnie zawiera ok. 537 pozycji (prawie wszystkie zakupiłem, są przydatne do kwerend przy tworzeniu autorskich publikacji)
5/ W oparciu o kwerendę z różnych źródeł opracowałem unikalny wykaz zrzutów Cichociemnych
6/ W oparciu o kwerendę z róznych źródeł opracowałem unikalny wykaz Cichociemnych uczestniczących w Powstaniu Warszawskim. „Przy okazji” ustaliłem, że w Powstaniu Warszawskim uczestniczyło 95 Cichociemnych – a nie 91, jak dotąd podawał IPN.
7/ W oparciu o kwerendę z róznych źródeł opracowałem unikalny wykaz Cichociemnych aresztowanych przez gestapo, Abwehrę, SD i in. osadzonych w obozach koncentracyjnych, niemieckich więzieniach, obozach jenieckich. „Przy okazji” ustaliłem, że w niemieckich obozach koncentracyjnych więziono 31 Cichociemnych – dotąd podawano, że „od 17 do 24” CC
8/ W oparciu o kwerendę z róznych źródeł opracowałem unikalny wykaz Cichociemnych zesłanych do sowieckich łagrów oraz więzień, aresztowanych przez Sowietów, NKWD. „Przy okazji” ustaliłem (dotąd podawano różne liczby) że do sowieckich łagrów zesłano 83 Cichociemnych, w tym 10 dwukrotnie. Udało mi się także ustalić, m.in. w oparciu o kwerendę z różnych źródeł oraz indeks represjonowanych także miejsca zsyłki niektórych Cichociemnych.
9/ Ustaliłem skalę represji wobec Cichociemnych – w oparciu o kwerendę z różnych źródeł dane nt. CC represjonowanych przez Niemców, CC represjonoiwanych przez Sowietów oraz CC represjonowanych w PRL Mój artykuł na ten temat czeka na publikację w biuletynie Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych. Zebrane przeze mnie dane zostały już opublikowwane w Wikipedii.
10/ Fundacja im. Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej podała, że o niepodległość Polski walczyło 38 CC – w oparciu o kwerendę z różnych źródeł ustaliłem że o niepodległość Polski walczyło 40 Cichociemnych
11/ W oparciu o kwerendę z różnych źródeł ustaliłem że co najmniej 57 Cichociemnych było harcerzami
12/ Dotąd podawano, że najmłodszy CC miał 19 lat – ustaliłem że najmłodszy Cichociemny miał 17 lat (CC Rafał Niedzielski, który zawyżył swój wiek, aby zostać Cichociemnym)
13/ Ustaliłem nieznane dotąd dane dot. inżyniera Tadeusza Heftmana, wybitnego konstruktora m.in. radiostacji typu AP. Dzięki uprzejmości Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego otrzymałem (i udostępniłem w portalu) fotografie radiostacji AP-4 oraz odbiornika OSB). Dzięki uprzejmości Centrum Szkolenia Łączności i Informatyki w Zegrzu zeskanowałem (i udostępniłem w portalu) unikalną instrukcję radiostacji AP-5 – na stronie z biogramem
14/ Dzięki uprzejmości Centrum Szkolenia Łączności i Informatyki w Zegrzu zeskanowałem (i udostępniłem w portalu) unikalne, dotąd nie publikowane, maszynopisy Zbigniewa S. Siemaszko dot. Cichociemnych łącznościowców
15/ Dzięki uprzejmości wielu Osób oraz instytucji, m.in. Pana Michała Górskiego, wnuka współtwórcy Cichociemnych, Narodowego Archiwum Cyfrowego, Muzeum Powstania Warszawskiego, Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau, Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej, Muzeum Historycznemu Miasta Krakowa, Urzędowi do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, Muzeum Armii Krajowej im. gen. Emila Fieldorfa „Nila”, Muzeum Gross-Rosen i in. pozyskałem i udostępniłem w portalu rozmaite artefakty oraz publikacje dotyczące Cichociemnych
16/ Z konieczności podjąłem także zadanie naprawy haseł Wikipedii dot. CC, bo treść niektórych z nich zawierała zasadnicze błędy. Dzięki pracy również innych Wikipedystów, w tym dr Wacława Iszkowskiego, naprawiliśmy główne hasło Cichociemni.
Dodałem hasła których dotąd nie było (sic!!!) m.in.
– Lista Cichociemnych
– Cichociemni w Powstaniu Warszawskim
– Oddział VI Sztabu Naczelnego Wodza
– Powstanie powszechne
Komentarz Michała Górskiego, wnuka współtwórcy Cichociemnych
Przede mną jeszcze wiele pracy m.in. w oparciu o kwerendę z rozmaitych żródeł, uzupełnienie brakujących treści w portalu elitadywersji.org oraz stała aktualizacja i weryfikacja biogramów Cichociemnych (wbrew pozorom, wciąż można odkryć nieznane dotąd fakty).
W najbliższym czasie podejmę trud, niestety wielomiesięcznej, kwerendy w archiwach Wojskowego Biura Historycznego oraz Instytutu Pamięci Narodowej – wciąż znajduje się tam całkiem sporo archiwaliów dotyczących Cichociemnych, które mogą być przydatne dla ustalenia nieznanych dotąd okoliczności lub do zweryfikowania oraz doprecyzowania już ustalonych faktów. Pracy będzie mnóstwo…
Z efektów wszystkich działań Fundacji w ramach Projektu CICHOCIEMNI będzie można bezpłatnie skorzystać, m.in. na stronie elitadywersji.org. Projekt wciąż jest realizowany, żmudne prace trwają. Nie są prowadzone tak szybko, jak byśmy chcieli – ale ogranicza nas brak funduszy. Wszystkie dotychczasowe działania w Projekcie zostały sfinansowane przez prezesa Fundacji z własnych środków. Liczymy zatem na życzliwość Wszystkich, którym cenna jest pamięć o naszych Bohaterach – Cichociemnych Spadochroniarzach Armii Krajowej.
Prosimy – WESPRZYJ PROJEKT CICHOCIEMNI!
Prezes Zarządu Fundacji – Ryszard M. Zając, dziennikarz, były poseł na Sejm R.P. II kadencji (1993 – 1997), były franciszkanin – reformata (1985 – 1987), pierwszy więzień polityczny III R.P. (1992), były działacz opozycji demokratycznej, redaktor i wydawca pisma młodzieży solidarnej BAJTEL, wyróżnionego przez nielegalne wówczas Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich Nagrodą im. Po prostu za rok 1987, w kategorii gazet „wolnych ptaków”.
Prezes Zarządu jest wnukiem Cichociemnego por. Józefa Zająca (1902-1968) ps. Kolanko, Rozdzielacz, Zawór, Józef Synek, uczestnika wojny polsko – bolszewickiej, kampanii francuskiej, Powstania Warszawskiego, odznaczonego Srebrnym Krzyżem Zasługi, czterokrotnie Medalem Wojska, czterokrotnie Krzyżem Walecznych.
więcej informacji – na stronie Fundacji oraz na stronie Ryszarda M. Zająca
dedykacja prof. Bohdana Górskiego, syna współtwórcy Cichociemnych, dla Ryszarda M. Zająca. Profesor jest wybitnym szwajcarskim ekonomistą i politologiem, był doktorantem oraz współpracownikiem Fridricha A. von Hayeka, laureata Nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii
dedykacja ostatniego Cichociemnego kpt. Aleksandra Tarnawskiego dla Ryszarda M. Zająca
Cichociemni, IRA, chińska mafia…
Czy istnieją jakiekolwiek związki pomiędzy Cichociemnymi – żołnierzami Armii Krajowej w służbie specjalnej a terorystyczną organizacją o nazwie „Irlandzka Armia Republikańska”? Czy istnieją jakiekolwiek związki pomiędzy Cichociemnymi a Triadą – osławioną chińską mafią?
Na oba pytania należy odpowiedzieć twierdząco. Istnieją, choć może nie takie, jakie się niektórym kojarzą…
Cichociemni a Irlandzka Armia Republikańska
Jak powszechnie wiadomo, IRA była wojskowym skrzydłem irlandzkiego ruchu niepodległościowego. W latach 1919-1921 prowadziła z Brytyjczykami wojnę o niepodległość Irlandii, zakończoną sukcesem. Pomimo uzyskania niepodległości część działaczy IRA działała nadal w podziemiu przeciwko Brytyjczykom. Wypracowywała nowe metody skutecznej walki partyzanckiej, w tym miejskiej, także dzięki swemu udziałowi w hiszpańskiej wojnie domowej.
Nie wszyscy wiedzą (w polskiej „wikipedii” są o tym dwa krótkie zdania), ale IRA skumała się nawet z niemieckimi narodowymi socjalistami! Według danych brytyjskiego wywiadu, działacze IRA nawiązali kontakt z nazistami już w latach dwudziestych, po uzyskaniu niepodległości.
Wilhelm Canaris
Bezpośrednio przed wybuchem II wojny światowej, niemiecki admirał Wilhelm Canaris, szef Abwehry (wywiadu i kontrwywiadu wojskowego), bez wiedzy Hitlera rozpoczął budowanie w Wielkiej Brytanii siatki Irlandczyków z IRA sympatyzujących z nazistami. Bojownicy IRA dostali z Niemiec pieniądze, broń, materiały wybuchowe, środki łączności. 15 stycznia 1939 IRA… wypowiedziała Wielkiej Brytanii wojnę. 25 sierpnia 1939 przeprowadziła dzięki nazistowskiemu wsparciu pierwszy zamach terrorystyczny inspirowany przez Niemców.
Według danych brytyjskiego wywiadu, członkowie IRA współpracowali z nazistami m.in. podczas bombardowania przez Luftwaffe Belfastu oraz szacowania jego skutków. Po wybuchu wojny ok. 2 tys. członków IRA przygotowywało w Irlandii lądowiska dla planowanego niemieckiego desantu!
tablica upamiętniająca wszystkich agentów SOE, na budynku jej dawnej siedziby w Londynie
Spora część historyków uważa, że to właśnie tego rodzaju działania irlandzkiej „piątej kolumny” skłoniły premiera Wielkiej Brytanii Winstona Churchill’a do powołania SOE – Special Operations Executive (Kierownictwa Operacji Specjalnych). Jej zadaniem miało być właśnie prowadzenie skutecznej wojny nieregularnej, dywersji, sabotażu, operacji specjalnych, wspomaganie ruchów oporu w krajach okupowanych przez Niemcy i państwa „Osi”.
Winston Churchill
Cichociemni byli żołnierzami Armii Krajowej w służbie specjalnej, po skoku do Polski podlegali Komendzie Głównej AK. Byli wyjątkiem wśród innych „agentów specjalnych” w Europie – jako jedyni nie byli agentami SOE, ale żołnierzami polskiej podziemnej armii. Ale to dzięki współpracy z SOE polskiego Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie oraz KG AK mogli skakać do okupowanej Polski.
Choć ingerencja SOE w sprawy polskich Cichociemnych kończyła się na kontakcie z Oddziałem VI (Specjalnym) SNW, Brytyjczycy mieli jednak wpływ na szkolenie Cichociemnych. W dużej mierze korzystali z polskich wzorców (pisałem o tym w tekście pt. Bajki o SOE) ale również Polacy korzystali z niektórych dobrych brytyjskich rozwiązań.
Colin Gubbins
I tu właśnie widać bardziej namacalny ślad związku z IRA. Otóż Colin Gubbins (od października 1940 dyrektor ds. operacji i wyszkolenia SOE, od września 1943 szef SOE) miał osobiste doświadczenia związane ze swoim udziałem w rosyjskiej wojnie domowej oraz wojnie brytyjsko-irlandzkiej (z IRA). Stał się specjalistą od wojny nieregularnej. Jako oficer brytyjskiego wywiadu uczestniczył w tropieniu ukrytych bojowników IRA, poznał wartość fundamentalnych zasad konspiracji. Jeszcze przed wybuchem II wojny światowej Gubbins był współautorem podręcznika taktyki wojny nieregularnej, konsultował się też w tej sprawie w Warszawie z polskim Sztabem Generalnym Wojska Polskiego.
Po wybuchu II wojny światowej Gubbins przyjechał 3 września 1939 do Polski, zaraz po wypowiedzeniu wojny Niemcom przez Wielką Brytanię. Po utworzeniu na emigracji Polskich Sił Zbrojnych pod dowództwem francuskim, Colin Gubbins został szefem brytyjskiej misji wojskowej w Paryżu, utrzymującej kontakty z dowództwem PSZ we Francji.
Zanim został szefem SOE, odpowiadał w nim za szkolenie, od października 1940 był dyrektorem ds. operacji i wyszkolenia SOE. Organizowane pod nadzorem Gubbinsa w ośrodkach SOE kursy walki konspiracyjnej oparte były m.in. o podręcznik wojny nieregularnej jego autorstwa.
Warto byłoby dokonać analizy tego podręcznika, a także sięgnąć do dokumentów Sztabu Generalnego WP oraz wciąż tajnych dokumentów SOE z tamtego okresu. Wtedy można byłoby w miarę precyzyjnie ustalić – ile jest w podręczniku Gubbinsa doświadczeń z wojny brytyjsko-irlandzkiej, a ile polskich doświadczeń wojny partyzanckiej. Colin Gubbins z pewnością poznawał je przed wojną, podczas konsultacji w Warszawie. Jest jednak pewne, że doświadczenia walki z IRA także były obecne podczas szkolenia Cichociemnych…
Cichociemni a chińska mafia
symbol Triady
Triada, czyli bezwzględna chińska mafia, narodziła się w XVII wieku, a jej potęga wyrosła na kontrolowaniu upraw i handlu opium. W czasach współczesnych ta przestępcza organizacja dorobiła się fortuny zwłaszcza na handlu heroiną. Obecnie, według szacunków, zarabia ok miliona dolarów tygodniowo tylko na przemycie i wymuszaniu haraczy. A zajmuje się jeszcze m.in. handlem narkotykami, prostytucją, hazardem, handlem bronią, praniem brudnych pieniedzy. Znana jest z niezwykłej sprawności, osławionej bezwzględności oraz brutalności.
Ćwiczenia – walka nożem
Jaki to ma związek z Cichociemnymi? Już wyjaśniam. Dzięki trafnej uwadze jednego z userów (bardzo dziękuję) dotyczącej szkolenia Cichociemnych, podążyłem tropem dwóch instruktorów walki wręcz i nożem, ukrytych pod niewiele mówiącym sformułowaniem „policjanci z Szanghaju”. W niektórych publikacjach nt. Cichociemnych pojawia się nawet dezinformacja, iż byli oni Chińczykami…
Wiliam E. Fairbairn
Przedwojenny Szanghaj był światową stolicą zbrodni, pelną gangsterów i zabójców. Od 1907 do 1940 roku w International Police Force w Szanghaju służył Brytyjczyk, kpt. William Ewart Fairbairn. Miał za sobą doświadczenia ze służby w brytyjskiej Royal Marines, tam nauczył się walki wręcz oraz bagnetem. W latach 1901 – 1907 służył w British Legation Guard w Korei, gdzie uczył się różnych sztuk walki wręcz.
Jako policjant, podczas pieszego patrolu w „dzielnicy burdeli” w Szanghaju stał się ofiarą napadu gangsterów z grupy Tong, podczas którego walcząc z wieloma napastnikami, pomimo swych niemałych umiejętności ledwo uszedł z życiem. Zyskał silną motywację do pogłębienia swych kwalifikacji w sztukach walki, bo chciał przeżyć w świecie rządzonym przez chińską mafię.
Wiliam E. Fairbairn
Ćwiczył Kung Fu z uczniem mistrza i autora stylu Baguazhang – Dong Hai Chuan’a, osobistego ochroniarza cesarza Chin – ekspertem Luohan Shaolin i twórcą Yin Baguazhang – Yin Fu. Od 1908 w szkole profesora Okada O-sensei przez trzy i pół roku trenował Ju-jitsu. Przez dziesięć lat trenował też „chiński boks” Pa-Kua i Chin-Na, pod kierunkiem Tsai Ching Tung (Cui Jingdong).
W 1918 podjął naukę w Kōdōkan Judo w Tokio, w styczniu 1919 uzyskał brązowy pas, siedem lat później (w lutym 1926) czarny pas 1 stopnia, pięć lat później (w lutym 1931) czarny pas 2 stopnia. Był drugim białym na świecie, któremu czarny pas w Judo i Jujitsu osobiście wręczył twórca judo – Jigaro Kano. Ponadto dobrze znał inne techniki walki – angielski boks, zapasy kornwalijskie i francuskie Savate.
„Strzelaj by przeżyć”
Kpt. William Ewart Fairbairn, wraz ze swoim przyjacielem Eric’em Anthony’m Sykes’em założył w Szanghaju pierwszą na świecie jednostkę sił specjalnych szanghajskiej policji typu SWAT – Shanghai Riot Squad. Jej głównym zadaniem była właśnie walka z chińską mafią.
Podręcznik dla szanghajskiej policji
Razem ze swoim przyjacielem Eric’em Anthony’m Sykes’em, profesorem Okadą oraz Tsai Ching Tung’iem napisali pierwszy podręcznik samoobrony dla szanghajskiej policji (patrz foto).
W 1925 napisał pierwszą książkę o używaniu w walce pistoletu samopowtarzalnego Colt M1911 kalibru 45. Rok później książkę o walce wręcz pt. Defendu – zawierała opis jego systemu walki, łączącego elementy samoobrony i ataku z innych stylów i sztuk walki, jego priorytetem było zakończenie starcia szybko i skutecznie oraz przetrwanie. Książka stała się podręcznikiem treningu dla policji.
W tym czasie kpt. Fairbairn oraz kpt. Sykes pracowali także nad wydaną później książką „Shooting to Live”, pol. „Strzelaj aby przeżyć” (patrz foto). Stali się prekursorami nowatorskiej techniki „strzelania instynktownego” (w biegu, w zwarciu, bez celowania), zwanej później „Point Shooting”. To obecnie jedna z podstawowych technik wszystkich służb specjalnych świata.
Podręcznik defendu
Po wybuchu II wojny światowej Fairbairn uczył walki wręcz, nożem i strzelania instynktownego brytyjskich komandosów oraz żołnierzy jednostek desantowych w Special Training Center w Lachailort. Szkolił m.in. Secret Service, kanadyjską Special Service, amerykańskie OSS, amerykańskich Marines.
Dla potrzeb służb specjalnych opracował sześciosegmentowy kurs cichego zabijania bez broni. Wraz ze swoim przyjacielem Sykes’em opracował także bojowy sztylet szturmowy F&S (Fairbairn-Sykes), produkowany m.in. przez brytyjską firmę Wilkinson Sword. Trochę informacji w wikipedii (trochę też przekłamań).
Fairbairn stał się legendą, najbardziej znanym i cenionym na świecie instruktorem walki w kontakcie bezpośrednim – wręcz, nożem i strzelania instynktownego dla elitarnych służb specjalnych.
Uczniami Fairbairn’a byli także polscy Cichociemni! Według danych, które udało mi się ustalić, Cichociemni szkolili się w walce wręcz, nożem i strzelaniu instynktownym wg. technik Fairbarna, w brytyjskim ośrodku SOE – Comando Basic Training Centre, w Achnacarry House w Szkocji. Oczywiście używali w walce sztyletu szturmowego Fairbairna-Sykesa (F&S), widać go na fotografii przy kaburze z bronią.
Wątki wykorzystywania doświadczeń w walce z IRA czy chińską mafią w szkoleniu polskich Cichociemnych wymagają dalszych badań. Ale już na podstawie tych fragmentarycznych informacji można łatwo zauważyć, że naszych Cichociemnych szkolono naprawdę porządnie i profesjonalnie, aby mogli stać się w okupowanej Polsce żołnierzami Armii Krajowej w służbie specjalnej. 🙂👍
Te dumne tradycje kontynuuje Jednostka Wojskowa GROM im. Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej..
Cichociemni z Kresów
Kresy (ściślej: Kresy Wschodnie) to przedwojenne tereny wschodnie II Rzeczypospolitej, po 17 września 1939 zagarnięte i okupowane przez przez Rosję, obecnie w granicach Ukrainy, Białorusi oraz Litwy.
Nie wszyscy uświadamiają sobie, co straciliśmy. Kresy stanowiły aż 52,1 proc. przedwojennego terytorium Polski (II R.P.), mieszkało tam aż 13,7 mln. (z 34,8 mln.) Polaków. Młodszym przypomnę, że z Kresów pochodzili m.in. Adam Mickiewicz (Nowogródek) oraz Juliusz Słowacki (Krzemieniec).
Bezpośrednio przed wojną, na Kresach mieszkało ok. 43,1 proc. Polaków, 33 proc. Ukraińców, 8,3 proc. Żydów, ok. 7,6 proc. Białorusinów i in. Polskie elity polityczne rozmyślały nad jakąś formą autonomii dla mniejszości narodowych, ale rządzący byli temu przeciwni. Zanim coś wymyślono nadeszła wojna i straciliśmy Kresy w całości.
Kilkadziesiąt lat minęło od zakończenia II wojny światowej, ale wciąż ponad połowa Polaków uważa Kresy (z Wilnem i Lwowem) za polskie ziemie – tak wynikało z sondażu Pentora dla Wprost z 2007 roku. Co ciekawe, aż 51 proc tak uważajacych to młodzi, w wieku poniżej 29 lat.
Mój Dziadek, Cichociemny por. Józef Zając ps. Kolanko, nie urodził się na Kresach, ale przez kilkanaście lat, aż do wybuchu wojny tam mieszkał (w miasteczku Kopyczyńce w ówczesnym województwie tarnopolskim). Przez 17 lat pracował w Kopyczyńcach jako urzędnik samorządowy w starostwie powiatowym. Po skoku do okupowanej Polski dostał przydział na teren Kresów – do 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty. Ponieważ leczył zranioną rękę, po wyleczeniu przydzielony został do Okręgu Warszawa AK.
mapa II R.P.
Spośród 316 Cichociemnych, żołnierzy Armii Krajowej w służbie specjalnej, na Kresach urodziło się aż 77 CC, w tym 20 we Lwowie.
Wśród CC urodzonych na Kresach był m.in. mjr cc Bolesław Kontrym ps. Żmudzin – m.in. szef służby śledczej Polskiego Państwa Podziemnego, dowódca oddziału dyspozycyjnego Delegatury Rządu Na Kraj „Sztafeta” – „Podkowa”, ppłk cc Tadeusz Runge ps. Osa – m.in. kierownik Centrali Zaopatrzenia Terenu, dowódca batalionu „Czata 49″, ppor. cc Stefan Jasieński ps. Alfa – oficer wywiadu ofensywnego AK, m.in. rozpracowujący wywiadowczo obóz koncentracyjny Auschwitz – Birkenau.
Wśród urodzonych na Kresach byli także m.in.: kpt. cc Mirosław Kryszczukajtis ps. Szary, instruktor Kedywu, saper, oficer KG AK oraz wynalazca, który udoskonalił m.in. tzw. ołówek czasu, niemiecki detonator, który można było ustawić na czas od 10 minut do… miesiąca i działał precyzyjnie nawet w skrajnych temperaturach (podczas wojny wyprodukowano ok. 12 milionów „ołówków czasu”).
Wśród Cichociemnych z Kresów był także ppłk cc Narcyz Łopianowski ps. Sarna – m.in. zastępca dowódcy Ośrodka Pancernego Komendy Obszaru Warszawskiego AK, od grudnia 1940 do marca 1941 przekonywany przez Sowietów do przejścia na ich stronę w tzw. willi szczęścia – słynnej daczy nr 20 w ośrodku NKWD pod Moskwą. Oczywiście odmówił podpisania Sowietom „deklaracji lojalności”…
Listę Cichociemnych związanych z Kresami (po wpisaniu w wyszukiwarkę słowa Kresy) można zobaczyć na tej stronie
Na niegdyś polskich Kresach 20 Cichociemnych poległo w walce. Było wśród Nich 7, którzy stamtąd pochodzili – wśród Nich ppłk. dypl. cc Maciej Kalenkiewicz, dowódca partyzancki w Okręgu Nowogródek, współautor drugiego planu powstania powszechnego W-154, przede wszystkim zaś, wraz z mjr cc Janem Górskim, współtwórca Cichociemnych. Czterech Cichociemnych poległo w rodzinnej miejscowości na Kresach lub niedaleko niej.
Cichociemni walczyli na Kresach
Według moich ustaleń (lista jest jeszcze weryfikowana), na Kresach walczyło o wolną Polskę aż 70 Cichociemnych spadochroniarzy AK.
Okręg Lwów AK, Obszar Lwów AK
Do Okręgu Lwów AK oraz Obszaru Lwów AK przydziały otrzymało 24 Cichociemnych, w tym m.in. ppłk. cc Leon Bazała ps. Striwiąż, po wojnie więziony w trzech sowieckich łagrach, mjr cc Piotr Szewczyk ps. Czer – szef Kedywu rejonu dywersyjnego Lwów – Miasto, komendant miasta Lwowa, po wojnie łącznik Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” (WiN), skazany w 1947 roku na śmierć, uniewinniony dopiero we wrześniu 2018, na wniosek IPN…
Okręg Nowogródek Ak, Podokręg Nowogródek AK
Do Okręgu oraz Podokręgu Nowogródek AK przydzielono 19 Cichociemnych, wśród Nich był m. in. ppłk. dypl. cc Maciej Kalenkiewicz, ppłk dypl. cc Stanisław Sędziak ps. Warta – szef sztabu Okręgu Nowogródek AK, oficer Obywatelskiej Armii Krajowej, Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj, WiN, więzień UB, torturowany, skazany na śmierć, następnie na dożywocie, więziony w komunistycznych więzieniach w Polsce aż do 1957 roku!
W Okręgu Nowogródek AK walczyli także: mjr cc Adolf Pilch ps. Góra, Dolina, legendarny dowódca Zgrupowania Stołpecko – Nalibockiego, ppłk cc Adam Szydłowski ps. Poleszuk, komendant Podokręgu Nowogródek AK, podczas wojny więzień frankistowskiego obozu koncentracyjnego Miranda de Ebro, po wojnie, do listopada 1947 więzień NKWD, sowieckich łagrów.
Do tego okręgu przydzielony był także kpt. cc Mieczysław Szczepański ps. Dębina, podczas wojny walczył wraz z 7 batalionem 77 Pułku Piechoty AK, po wojnie zamordowany na schodach podziemi Zamku w Lublinie wraz z 10 żołnierzami AK, w tym min. Cichociemnym ppor. Czesławem Rossińskim ps. Jemioła.
W tym Okręgu walczył również ppłk Adam Szydłowski ps. Poleszuk, m.in. komendant Podokręgu Nowogródek AK, więzień frankistowskiego obozu koncentracyjnego Miranda de Ebro (1941-1942), pod koniec wojny więzień NKWD, osadzony w sowieckich łagrach: Ostaszków, Kalinin, Morszańsk (1944-1947).
Okręg Wołyń AK
Do Okręgu Wołyń AK przydziały dostało 11 Cichociemnych, m.in. mjr cc Tadeusz Klimowski ps. Klon, m.in. szef sztabu 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK, mjr cc Wacław Kopisto ps. Kra, dowódca Kedywu Inspektoratu Rejonowego Łuck Okręg Wołyń AK, więziony przez NKWD w sowieckich łagrach: Koyma, Komi, Magadan, Kotłas Tajszet, aż do 1953 roku, później represjonowany w Polsce przez UB.
W Okręgu Wołyń AK walczyli także m.in. kpt. cc Walery Krokay ps. Siwy, dowódca 2 batalionu 43 Pułku Piechoty 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK, kpt. cc Zdzisław Luszowicz ps. Szakal, więzień UB, NKWD, dwukrotnie w sowieckich łagrach: Skola, Starobielsk (1939-1941), Stalinogorsk (1944-1945)…
Okręg Wilno AK
Do Okręgu WIlno AK przydzielono 8 Cichociemnych; przydział dostał m.in. płk cc Adam Boryczka ps. Brona, dowódca Kedywu Okręgu Wilno AK, dowódca 6 Wileńskiej Brygady AK, po wojnie żołnierz wyklęty, kurier Delegatury Zagranicznej WiN, rozpracowywany grze operacyjnej MBP i NKWD prowadzonej pod kryptonimem „Cezary”, więziony i torturowany przez UB (1954-1967), skazany na śmierć, zwolniony z PRL-owskiego więzienia dopiero w listopadzie 1967 (sic!) roku, uniewinniony w grudniu 1991.
W tym okręgu walczyli również: mjr cc Teodor Cetys ps. Wiking, szef sztabu oddziałów partyzanckich Okręgów: Wilno i Nowogródek, przez cztery lata, do 1948 więzień sowieckich łagrów: Ostaszków, Morszańsk, Brześć oraz kpt. cc Marian Mostowiec ps. Lis, instruktor Kedywu garnizonu miasta Wilna, oficer dywersji i specjalista minerstwa 6 Wileńskiej Brygady AK
Okręg Polesie AK
Do Okręgu Polesie AK przydzielono 7 Cichociemnych, m.in. ppłk cc Henryk Krajewski ps. Trzaska, m.in. organizator i komendant szkoły dywersji Kedywu „Zagajnik”, dowódca 30 Poleskiej Dywizji AK, od 1944 więzień UB, NKWD, torturowany, skazany, 28 lipca 1945 uwolniony z transportu do więzienia przez żołnierzy Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj (uwolniono wtedy ok. ok. 120 osób).
W Okręgu Polesie AK walczył także mjr cc Stanisław Trondowski ps. Grzmot, dowódca 82 Pułku Piechoty 30 Poleskiej Dywizji Piechoty AK, po wojnie przez jedenaście lat więzień NKWD, sowieckich łagrów: Riazań, Dubrowłag…
Okręg Stanisławów AK
Według moich ustaleń do Okręgu Stanisławów AK przydzielony został kpt. cc Michał Wilczewski ps. Uszka, m.in. dowódca Kedywu w tym okręgu, dowódca Oddziału Specjalnego Dywersyjno-Dyspozycyjnego 40 Pułku Piechoty AK. 14 lutego 1945 we Lwowie, przy probie aresztowania przez NKWD popełnił samobójstwo, rozgryzając kapsułkę z cyjankali…
Ustalone i zweryfikowane przeze mnie przydziały w Aramii Krajowej wszystkich Cichociemnych, w tym na terenie dawnych polskich Kresów można wyszukiwać w bazie danych na stronie – Cichociemni w Armii Krajowej
Dramatyczne historie Cichociemnych z Kresów wymagają uważnego spojrzenia oraz refleksji. Towarzyszyć im musi myśł, że już pod koniec wojny mieli praktycznie pewność, że Kresy już do Polski nie wrócą, że zostały bezpowrotnie utracone…
Polski 
English (UK)